2024        09          20                                                  182/ШШ2024/03838    

 

 

                               ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Ч.Даваасүрэн даргалж, шүүгч Х.Дашдэчмаа, Б.Цолмон нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн танхимд хийсэн иргэний шүүх хуралдаанаар:

 

Íýõýìæëýã÷: Ц.Цийн íýõýìæëýëòýé

  

Õàðèóöàã÷: ШШГЕГ,

 

Хариуцагч: “Б” ХХК нарт холбогдох

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага: 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл ажил хөдөлмөр эрхэлж чадаагүйн улмаас олох байсан орлого болох 29.570.000 төгрөг, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарыг хүртэлх эм тариа болон гэмтсэнээс үүдэн гарсан бусад эмчилгээний зардал болох 30.031.284 төгрөг, нийт 59.601.284 төгрөг гаргуулахыг õ¿ññýí èðãýíèé õýðãèéã õýëýëöýâ.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíä:

Нýõýìæëýã÷ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Х,

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Н.Э,

Хариуцагч ШШГЕГын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.Э, Н.Н,

Хариуцагч “Б” ХХК-ийн өмгөөлөгч Т.Ц,

Иргэдийн төлөөлөгч нь Ц.Э,         

Нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.Ануужин íàð îðîëöсон.   

                                                                

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ нь:

1.Íýõýìæëýã÷ Ц.Ц нь хариуцагч ШШГЕГ, “Б” ХХК нарт холбогдуулан 59.601.284 төгрөг гаргуулахыг хүссэн íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1.1. Ц.Ц нь 2020 оны 08 дугаар сарын 08-нд .дүүрэгт баригдаж байсан ШШГЕГын алба хаагчдын орон сууцны барилга дээр ажиллаж байх хугацаанд нь дээрээс нь 5 ширхэг блок унаж хүнд гэмтэл учирсан ба хөдөлмөрийн чадвараа 69 хувиар алдсан болох нь ЭХМТК-ийн 2021 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн шийдвэрээр тогтоогдсон. Тухайн осол нь .дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд хянан шийдвэрлэгдэж .дүүргийн прокурорын газрын прокурорын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаартай тогтоолоор өршөөл үзүүлэх тухай хуульд хамрагдан хэрэгсэхгүй болсон. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад ШШГЕГазрын Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй хариуцсан ажилтан Б.Б, Б.Ц, Э.У нар нь аюулгүй ажиллагааны журам зөрчсөний улмаас Ц.Цийн биед хүнд хохирол учирсан болох нь тогтоогдож, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын ажилтан нарын буруутай үйл ажиллагааны улмаас тухайн осол болсон, яллагдагчаар татагдсан Б.Ц, Э.У, Б.Б нар ч Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа зөрчигдсөн талаар болон гэм буруутай талаараа хүлээн зөвшөөрсөн байдаг. Ажилтны бусдад учруулсан гэм хорын хохирлыг ажиллуулж байсан байгууллага нь нөхөн төлөх үүрэгтэй гэх хуулийн заалтыг үндэслэн ШШГЕГазрыг иргэний хариуцагчаар оролцуулсан болов ч тухайн байгууллагаас ямар нэгэн хохирол төлбөр өгөөгүй. Энэхүү ослын улмаас миний үйлчлүүлэгч Ц.Цийн 2 бөөр бяцарч бүсэлхий нугалмын лордоз тэгширсэн, нурууны нугалам хоорондын диск бүтцээ алдсан, мөн баруун талынхаа бөөрийг авхуулсан, хөл хугарч хадуулсан. Гэвч одоо зүүн талын бөөр хатангиршиж үйл ажиллагаагаа алдаж эхлээд байгаа. Үүний улмаас хоёр хөл дээрээ удаан алхаж чадахгүй удаан хугацаанд хэвтрийн дэглэм сахих шаардлагатай болсон учир байнгын нэг хүний асаргаанд байх, эм тариа тогтмол хэрэглэх, Улаанбаатарт байнга байж нарийн мэргэжлийн эмчид тогтмол үзүүлэх, эмнэлэг хооронд явах унаа зардал зэргээр хэрэглээний зардал өссөн. Миний үйлчлүүлэгч нь өөрийн ээжийнхээ асаргаанд 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2022 оны 12 дугаар сар хүртэл байсан. Өөрөөр хэлбэл өөр хэн нэгний байнгын асаргаанд байхаас өөр аргагүй байдалд байсан. Түүний ээж хөдөө мал маллан амьдардаг ба өөрийн аж амьдралаа орхин Улаанбаатар хотод нэг жил гаруй хугацаанд айлын гэр түрээслэн амьдарсан. Мөн эмнэлэг хооронд нийтийн тээврээр явах боломжгүй, эрүүл мэндийн байдал хүнд байсан тул заавал өөрийн унаатай болох шаардлага гарсан. Тэр дундаа осол гарсан эхний үеэс буюу 2021 оны 08 дугаар сараас 2022 оны 08 дугаар сарын 25-ны өдрийг хүртэл аймагт очиж хөдөлмөрийн чадвар алдсантай холбоотой группийн хурал үзлэг зэрэгт удаа дараа явж оролцох шаардлага гарч унаа, шатахууны зардал гарсан. Эм эмчилгээ тогтмол хийлгэж, тогтмол эм тариа авч хэрэглэж байсан зэрэг нь тухайн ослоос үүдэн түүний зардал мөн ихээр нэмэгдсэн. Осол болсноос үүдэн маш их хэмжээний эмчилгээ хагалгаанд орсон ба энэ зардлын баримтуудаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хэрэгт хавсаргасан байгаа. Гэвч тухайн баримт Прокурорын газрын архивд хадгалагдаж байгаа учир эх хувиар нь гарган өгөх боломжгүй гэсэн хариу өгсөн. Тухайн баримт нь НӨАТ-ийн баримтууд тул хуулбарлан өгөх боломжгүй гэсэн тул боломжтой баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн. Ц.Ц нь осол болсноос шалтгаалж учирсан хохирлыг дараах байдлаар ангилан тодруулж байна. Ц.Ц нь осолд орж хүнд гэмтсэнээс шалтгаалан 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс эхлэн 2023 оны 11 дүгээр сарыг хүртэлх эм тариа болон гэмтсэнээс үүдэн гарсан бусад зардалд 30.031.284 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Ц.Ц нь 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2022 оны 12 дугаар сарын 31-ныг дуустал 28 сар, 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс одоог хүртэл бусдын асаргаанд буюу ээжийнхээ асаргаанд байна. Ц.Ц нь тухайн үед тодорхой эрхэлсэн ажилгүй байснаас шалтгаалан цалин хөлсийг нь тооцох боломжгүй байсан тул Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй уялдуулан олж чадаагүй орлогыг дараах байдлаар тодорхойлж байна. 2020 оны 420.000 /тухайн үед хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байсан хөдөлмөрийн хөлсний доод хэжээгээр/ нийт 11.760.000 төгрөг, 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 550.000 болгож шинэчлэн тогтоосонтой холбоотойгоор 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл нийт 11 сар 6.050.000 төгрөг, нийт 17.810.000 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Дээрх хохирлыг Иргэний хуулийн 505.1-т Бусдын эрүүл мэндэд гэм хор учруулсан этгээд нь хохирогчийн хөдөлмөрийн чадвараа алдсанаас дутуу авсан цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, ийнхүү эрүүл мэндэд гэм хор учруулсантай холбогдон гарсан асарч сувилах, нэмэгдэл хоол өгөх, хиймэл эрхтэн хийлгэх сувиллын газар сувилуулах зэрэг зайлшгүй бүх зардлыг хохирогчид төлөх үүрэгтэй гэх заалт, мөн хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.3 Эрүүл мэндийг хохироосноос хохирогч хөдөлмөрийн чадвараа алдсан буюу хөдөлмөрийн чадвар нь буурсан эсхүл хэрэглээ зардал нь нэмэгдсэн бол гэм хорыг арилгах үүрэг бүхий этгээд хохирогчид сар тутам мөнгө /тэжээн тэтгэхтэй холбогдсон тэтгэлэг/ төлөх замаар гэм хорыг арилгах үүрэгтэй гэх, мөн хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.4-т хохирогч эмчилгээний зайлшгүй зардлыг урьдчилан төлүүлэхээр гэм хорыг арилгах үүрэг бүхий этгээдээс шаардах эрхтэй гэх заалтуудыг тус тус үндэслэн нэхэмжилж байгаа болно. Иймд 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэлх ажил хөдөлмөр эрхэлж чадаагүй улмаас олох байсан орлого болох 29.570.000 төгрөг, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарыг хүртэлх эм тариа болон гэмтсэнээс үүдэг гарсан бусад эмчилгээний зардал болох 30.031.284 төгрөг, нийт 59.601.284 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэв.

 

2.Õàðèóöàã÷ ШШГЕГ ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

2.1. . яам болон ШШГЕГын хамтран хэрэгжүүлж байгаа Хуулийн байгууллагын ажилтан, алба хаагчдын орон сууцны цогцолбор хорооллын дугаартай барилгад 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрийн 16 цагийн орчимд кранаар блок зөөвөрлөж байх үед Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын сайдын 2010 оны тушаалаар баталсан “Ачаа өргөх, краныг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”-ийн 8.5.18 дугаар зүйлийн “3”-дахь заалт, ослоос урьдчилан сэргийлэх тухай “өргөгдсөн ачааны доор зогсох, ажиллахыг хатуу хориглох” тухай заалтууд зөрчигдөж кранаар өргөсөн подонтой блокуудаас 4-5 ширхэг блок унаж осол гарсан. Осол гарсан 103 дугаар блокийн хар шал цутгалтын ажлыг О.Т захиралтай “А” ХХК, А.Э захиралтай “Т” ХХК-ууд хамтран ШШГЕГ-тай 2020 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн “Ажил гүйцэтгэх гэрээ” байгуулан үүрэг гүйцэтгэж байсан. Мөрдөн байцаалтын шатанд гэрч А.Э мэдүүлэгтээ найз О.Тийн гуйлтаар газрын А блок буюу эхний ажлыг гэрээний дагуу хийж гүйцэтгэсэн, ...Тухайн өдөр тус ажлыг хариуцан ажиллаж байсан О.Т нь дэлгүүрийнхээ зугаалганд явсан учир би хариуцан ажилласан тэр өдөр осол болсон, ...Ц.Ц өмнө манай дээр ажилладаг байсан, ...Ц.Цийн хүргэн н.Ө манай компанид 7 жил ажиллаж байсан болохоор 2 цагийн ажил байсан болохоор хүн дутаад байхаар цагийн 10.000 төгрөг, 2 цагийн 20.000 төгрөгийн ажил байна гээд Ц.Цийн өмнө ажиллаж байсан болохоор дуудсан юм, ...Ц.Цэд би каск, төмөртэй усны гутал өгөөд ажилд нь оруулсан, аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа өгсөн зүйл бол байхгүй... талаар дурдсан. Дээрх нөхцөл байдал нь “Т” ХХК-ийн зүгээс хохирогч Ц.Цэд барилгын талбайд ажиллах аюулгүй ажиллагааны заавар өгөөгүй, болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлээгүй, өргөгдсөн ачааны доор ажиллах аюултай зэргийг сануулаагүй, хохирогчтой хөлсөөр ажиллуулах гэрээ байгуулаагүй, цагийн ажил хийлгүүлэхээр дуудаж ажиллуулсан нь мэдүүлэгт тодорхой байна. Осол гарсан дугаар блок барилгын хар шал цутгалтын ажлыг О.Т захиралтай “А” ХХК, А.Э захиралтай “Т” ХХК нь ажилтанд аюул ослын талаар анхааруулж, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэлгүй ажилласан нь Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.1, 18.1.3, 28 дугаар зүйлийн 28.1.1, 28.1.2, 28.1.4, 28.1.8 дугаар заалтуудыг тус тус зөрчсөн, хохирогч Ц.Ц нь мөн хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.4, 18.2.1, 18.2.2, 18.2.3, 18.2.7 дугаар заалтуудыг тус тус зөрчсөн болох нь тодорхой байна. Мөн О.Т захиралтай “А ХХК нь ШШГЕГ-тай байгуулсан 2020.08.01-ний өдрийн “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”-ны 5.2 дахь хэсгийн 5.2.11. “Гүйцэтгэгч нь гэрээнд заасан ажлыг гүйцэтгэхдээ Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль болон аюулгүй ажиллагааны дүрэм, стандарт, зааврыг чанд мөрдөн ажиллах бөгөөд гүйцэтгэж байгаа ажилтай холбоотой ажилчид болон бусдын аюулгүй байдал, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг бүрэн хариуцаж, барилгын талбайд мөрдөж байгаа аюулгүй ажиллагааны зааврыг чанд мөрдөж ажиллана”, 5.2.12. “Гүйцэтгэгч нь хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйтай холбоотой учирч болзошгүй эрсдэлд эрсдэлийн үнэлгээ хийж урьдчилан сэргийлэх хувийн хамгаалах хэрэгсэл хэрэглэх, хаалт хамгаалалт, хашлага, тэмдэг тэмдэглэгээ тавьж ажиллана”, 5.2.14 “Барилгын талбайд ажил гүйцэтгэх явцдаа тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, техникийн аюулгүй байдлыг хангах, авто болон цамхагт краны үеийн аюулгүй ажиллагааг чанд мөрдөж ажиллах”, 5.2.15 “Захиалагчийн өгсөн зааварчилгаа, шаардлага нь ажлын үр дүнд сөргөөр нөлөөлөх бол түүнийг нэн даруй мэдэгдэж санал солилцох эрхтэй.”, 5.2.18 “Захиалагчийн бичгээр гаргасан зөвшөөрөлгүйгээр гүйцэтгэгч нь гэрээгээр хүлээсэн үүргээ бусад этгээдээр гүйцэтгүүлэхийг хориглоно” гэсэн заалтуудыг зөрчсөн, хохирогч нь осол болох үед алба хаагчид бусад ажилчдаас өгсөн зааварчилгаа, шаардлагад хайхрамжгүй хандсан зэрэг нөхцөл байдал тогтоогдсон. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хуулийн 28 дугаар зүйлийн 28.1.15 дахь заалт, дээр дурдсан эрх зүйн үндэслэл, ШШГЕГ-тай гэрээгээр тохиролцсон үүргийн дагуу “Т” ХХК нь дээрх осолд гэм буруутай бөгөөд хариуцлагыг бүрэн хүлээх үндэслэлтэй гэж үзэж байна ãýâ.

 

3.Õàðèóöàã÷ “Б” ХХК ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

3.1. Тухайн иргэний хэрэг дээр иргэний хариуцагч эсэх нь эргэлзээтэй гэж үзэж байна. Тухайн үед бол манай байгууллага өргөгч краныг ШШГЕГт түрээсэлж байсан. Улмаар тухайн барилгын талбай дээр ажиллаж байсан туслан гүйцэтгэгч компаниуд хаалт тавиагүй, аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримтлаагүйгээс болж, тухайн үед ажиллах ёсгүй байсан шаврын бригадад 1 өдөр ажилласан Ц.Ц гэмтсэн асуудал болсон. Гэвч эрүүгийн журмаар бол гэм буруутай этгээд нь шийдэгдээгүй ба яг тухайн үед Өршөөлийн тухай хууль гарч, холбогдож байсан этгээдүүд нь Өршөөлийн тухай хуульд хамрагдсан. Гэм хорын асуудлыг бол гэм буруутай этгээд л хариуцах ёстой ба хэрэв гэм буруугүй бол тухайн хүнээс гэм хорын хохирол гаргуулах асуудал яригдах боломжгүй. Тийм учир энэ гэм буруутай эсэх асуудал дээр шүүх мөн дүгнэлт хийх байх гэж бодож байна. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд зааснаар нэхэмжлэгчийн зүгээс нэхэмжлэлийн шаардлагаа 59.601.284 төгрөг болгон нэмэгдүүлэхдээ, эм эмчилгээний зардал нь 30.031284 төгрөг гэдэг боловч хэрэгт тэр талаарх ямар нэгэн баримгүй байх ба энэ нь нотлогдоогүй зардал гэж үзэж байна. Мөн 30 гаруй сая төгрөгийн машин, бэлэн мөнгийг “Т” ХХК-ийн А.Э захирлаас авсан байдаг. Тийм учир энэ эм эмчилгээтэй холбоотой зардлыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Цалин хөлс орлогын хувьд шүүхээс нэмэлт нотлох баримт авахаар болж холбогдох баримтууд ирсэн. Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгчийн хувьд ажилгүй байсан хугацааны болон хөдөлмөрийн чадвараа алдсан төлбөрийг нэхэмжилж байгаа. Гэвч хуулиараа бол тэтгэвэр болон Байнгын асаргаа шаардлагатай хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд олгох мөнгөн тэтгэмж, тэтгэвэр гээд 2 өөр ойлголт. Нэхэмжлэгч талаас бол тэтгэвэр нэхэмжилж байгаа гэж ойлгож байгаа. Хэрэгт авагдсан баримтаас харахад 2022 оны 08 дугаар сарын 25-ны өдөр хүртэл хөдөлмөрийн чадвар алдалт 69% гэсэн байдаг. Улмаар энэ хөдөлмөрийн чадвар алдалт нь сунгагдсан эсэх талаарх баримт байхгүй ба ямар ч байсан 2022 оны 08 дугаар сарын 25-ны өдрийг хүртэл бол тэтгэвэр авсан гэдэг нь харагдаж байна. Улмаар түүнийг нь тооцож үзэх юм бол эхний 1 жилийн хугацаанд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр ажилласан бол 3.840.000 төгрөг, дараагийн жил нь нь 3.360.000 төгрөгийг нийт 7.200.000 төгрөгийн тэтгэвэр олгогдох ёстой байсан гэж үзэж байна. Улмаар халамжийн байгууллагаас 3.970.000 төгрөгийг олгосон байна. Тэгэхлээр үлдэх буюу халамжийн байгууллагаас авч чадаагүй тэтгэвэр нь 2.230.000 төгрөг байх тул үүний 50%-ийг нь өгөхөд татгалзах зүйлгүй гэв.

 

4.Нэхэмжлэгчээс Нийслэлийн .дүүргийн Прокурорын газар 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны  дугаартай “Хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай” прокурорын тогтоол, Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа тогтоосон акт, “.” эмнэлэг компьютер томографын шинжилгээ, . сумын Эрүүл мэндийн төвийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 12-ны өдрийн  дугаартай албан бичиг, амбулаторын картын 2 хуудас, 2 хуудас фото зураг, 2020 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрийн Хохирогчоос мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр А.Эс гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдөр Б.Бс гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 06 дугаар сарын 09-ний өдөр Э.Уаас гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдөр Б.Цс гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 07 дугаар сарын 20-ны өдөр Э.Ус Яллагдагчаар мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, Хохирогч А.Цд учруулсан хохирлын талаарх баримтуудын жагсаалт, 2021 оны 08 дугаар сарын 17-ны өдрийн Төлбөр барагдуулах гэрээ, 2021 оны 08 дугаар сарын 17-ны өдрийн Тээврийн хэрэгсэл бэлэглэх гэрээ, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрийн Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, 2021 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн Иргэний хариуцагчаар татах тухай мөрдөгчийн тогтоол, Нийслэлийн .дүүргийн прокурорын газар 2021 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн  дугаартай “Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай” прокурорын тогтоол,

хариуцагчаас 2023 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хариу тайлбар, 2020 оны 06 дугаар сарын 26-ны өдрийн Ажил гүйцэтгэх гэрээ, 2020 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдрийн ШШГЕГ, “У” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”, 2021 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, 2020 оны 05 дугаар сарын 19-ний өдрийн ШШГЕГ, “Т” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”, 2020 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдрийн ШШГЕГ, “Б” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”, 2020 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаартай ШШГЕГ, “Ж” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх гэрээ” зэрэг баримтуудыг нотлох баримтаар гаргаж өгсөн болно.

¯ÍÄÝÑËÝÕ íü:

 

1.Шүүх нýõýìæëýëèéн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэх нь ç¿éòýé ãýæ ¿çëýý.

2.Íýõýìæëýã÷ дараах үндэслэлээр шаардах эрхээ тодорхойлсон байна. Үүнд:

Ц.Ц нь ШШГЕГын алба хаагчдын орон сууцны барилга дээр ажиллаж байх хугацаандаа осолд орж хүнд гэмтэж хөдөлмөрийн чадвараа 69 хувиар алдсан. Ослын улмаас хоёр бөөр бяцарч бүсэлхий нугалмын лордоз тэгширсэн, нурууны нугалам хоорондын диск бүтцээ алдсан. Баруун бөөрөө авхуулсан тул 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэлх ажил хөдөлмөр эрхэлж чадаагүйн улмаас олох байсан орлого болох 29.570.000 төгрөг, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарыг хүртэлх эм тариа болон гэмтсэнээс үүдэн гарсан бусад эмчилгээний зардал болох 30.031.284 төгрөг, нийт 59.601.284 төгрөгийг ãàðãóóëàõ òóõàé íýõýìæëýëèéí øààðäëàãà ãàðãàæýý.

 

3.Хариуцагч ШШГЕГ нь Ц.Ц нь “Т” ХХК-ийн барилгын талбайд ажиллаж байсан. “Т” ХХК-ийн зүгээс Ц.Цэд ажиллах аюулгүй ажиллагааны заавар өгөөгүй, болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлээгүй, өргөгдсөн ачааны доор ажиллах аюултай зэргийг сануулаагүй, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэлгүй ажилласан тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг õ¿ëýýí çºâøººðºõã¿é ãýæ ìàðãàíà.

 

4.Хариуцагч “Б” ХХК нь манай компани нь тухайн үед өргөгч краныг ШШГЕГт түрээсэлж байсан. Компаниуд хаалт тавиагүй, аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримтлаагүй, Ц.Ц нь ажиллах ёсгүй өдөр ажилласан. Гэм буруутай эсэхийг шүүх шийдвэрлээгүй учир гэм хорын хохирол яригдах ёсгүй тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргана. 

 

5.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн Нийслэлийн .дүүргийн Прокурорын газар 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны дугаартай “Хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай” прокурорын тогтоол, Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа тогтоосон акт, 2 хуудас фото зураг, 2020 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрийн Ц.Цээс хохирогчоор мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр А.Эээс гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдөр Б.Бс гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 06 дугаар сарын 09-ний өдөр Э.Ус гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдөр Б.Цс гэрчээр мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 07 дугаар сарын 20-ны өдөр Э.Ус Яллагдагчаар мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, Хохирогч А.Цд учруулсан хохирлын талаарх баримтуудын жагсаалт, 2021 оны 08 дугаар сарын 17-ны өдрийн “Төлбөр барагдуулах гэрээ”, 2021 оны 08 дугаар сарын 17-ны өдрийн Тээврийн хэрэгсэл бэлэглэх гэрээ, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрийн Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, 2021 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн Иргэний хариуцагчаар татах тухай мөрдөгчийн тогтоол, Нийслэлийн .дүүргийн прокурорын газар 2021 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаартай “Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай” прокурорын тогтоол, 2023 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хариуцагч ШШГЕГ-ын хариу тайлбар, 2020 оны 06 дугаар сарын 26-ны өдрийн “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”, 2020 оны 08 дугаар сарын 04-ны өдрийн ШШГЕГ, “У” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”, 2021 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, 2020 оны 05 дугаар сарын 19-ний өдрийн ШШГЕГазар, “Т” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”, 2020 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдрийн ШШГЕГ, “Б” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”, 2020 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаартай ШШГЕГ, “Ж” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан “Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх гэрээ” зэрэг нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

6.ШШГЕГ-ын үйлдвэр аж ахуйн барилгын хэлтсийн барилгын инженер ажилтай Б.Б нь Дэд бүтцийн яамны сайдын 2004 оны тушаалаар баталсан “Барилгын үйлдвэрлэлд дагаж мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны дүрэм” I хэсэг /Ерөнхий шаардлага/ БНбД 12-03-04-ийн 4.9, 4.11, 8.2.17, 8.2.19, 8.4.3.2, 8.5.18, 8.5.19, Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын сайдын 2010 оны тушаалаар баталсан “Ачаа өргөх, краныг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм”-ийн 8.4.3.2, 8.5.18, 8.5.19, ШШГЕГ-ын Гал хөдөлмөр аюулгүй байдлын инженер ажилтай Б.Ц нь Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хуулийн 28 дугаар зүйлийн 28.1.8, МИS 4969:2000 стандартын 4.16 тус тус үүргээ биелүүлээгүй, “Б” ХХК-ийн захирал ажилтай Э.У нь Дэд бүтцийн яамны сайдын 2004 оны тушаалаар баталсан “Барилгын үйлдвэрлэлд дагаж мөрдөх хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны дүрэм” I хэсэг /Ерөнхий шаардлага/ БНбД 12-03-ийн 4.9, 4.11, 8.4.3.2, 8.5.18, 8.5.19, 8.2.17, 8.2.19, 8.4.3.2, 8.5.18, 8.5.19 тус тус зөрчсөний улмаас .дүүргийн 11 дүгээр хороо, Зайсангийн аманд баригдаж байгаа Хуулийн байгууллагын ажилтан, албан хаагчдын орон сууцны хорооллын барилгаас 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдөр блок унаж, иргэн Ц.Цийн биед цээж, хэвлийн битүү гэмтэл, өрцний баруун цүлхэн, элэгний баруун дэлбэнгийн урагдал, няцрал, хэвлийн хөндийд шингэн хуралдалт /600 мл/, сээрний 7, 11, 12-р нугалмын арын сэртэн, бүсэлхийн 1,2, 3, 4-р нугалмын хөндлөн, арын сэртэнгийн хугарал, баруун дал ясны хугарал, баруун талын 4, 5, 8, 9, 10-р хавирганы хугарал, цээжний хөндийд шингэн хуралдалт, цээж дарагдал, цээжний зөөлөн эдийн няцрал, зүүн дунд чөмөгт ясны далд хугарал, баруун бугалга цээж, хэвлий, бүсэлхий, зүүн гуя, зүүн тахим, шилбэнд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн сарвуунд зулгаралт гэмтэл бүхий хүнд хохирол болгоомжгүй учруулсан гэмт хэрэгт холбогдож яллагдагч Б.Б, Э.У, Б.Ц нар нь мөрдөн байцаалтын шатанд гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, хохирогч Ц.Цэд гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлж, цаашид гарах зардлыг нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн, түүнчлэн өөрийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч Өршөөлийн хуульд хамрагдах тухай хүсэлт бичгээр гаргасан ба Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2 дахь хэсэгт заасан шаардлагыг хангасан гэж яллагдагч Б.Б, Э.У, Б.Ц нарт холбогдох хэргийг 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-т заасан үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн болох нь Нийслэлийн .дүүргийн прокурорын газрын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаартай “Хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай” прокурорын тогтоолîîð íîòëîãäсон. Зохигчид энэ талаар маргаагүй.

 

Иргэний хуулийн 498 дугаар зүйлийн 498.1-д Ажиллагсад хөдөлмөрийн гэрээ буюу албан тушаалын дагуу хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэх явцад гэм буруутай үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээрээ бусдад учруулсан гэм хорын хариуцлагыг түүнийг ажиллуулж байгаа ажил олгогч хүлээнэ гэж заасан байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад ШШГЕГын ажилтан, “Б” ХХК-ийн захирал нарын гэм буруутай үйлдлийн улмаас бусдад учруулсан хохирлыг ажил олгогч хүлээх үүрэгтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ. 

 

Гэм хорыг арилгах үндэслэл, шаардах эрх нь гэм хор учруулагчийн хууль бус үйлдэл, хохирогчид учирсан хохиролтой шууд шалтгаант холбоотой байхаас гадна гэм буруу нь тогтоогдсон байхыг шаарддаг онцлогтой.

Иргэний хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.1‑д “гэм хорыг арилгах үүрэг бүхий этгээд нь нөгөө талын зөрчигдсөн эрхийг гэм хор учруулахаас өмнөх байдалд сэргээх үүрэгтэй. Зөрчигдсөн эрхийг сэргээх боломжгүй, эсхүл харьцангуй их зардал гарахаар бол гэм хорыг мөнгөөр нөхөн төлж болно”,  

505 дугаар зүйлийн 505.1.-д “Бусдын эрүүл мэндэд гэм хор учруулсан этгээд нь хохирогчийн хөдөлмөрийн чадвараа алдсанаас... эрүүл мэндэд гэм хор учруулсантай холбогдон гарсан асарч сувилах, нэмэгдэл хоол өгөх, хиймэл эрхтэн хийлгэх, сувиллын газар сувилуулах зэрэг зайлшгүй бүх зардлыг хохирогчид төлөх үүрэгтэй”,

510 дугаар зүйлийн 510.1-д “бусдын эд хөрөнгөд гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг арилгахдаа гэм хор учруулахаас өмнө байсан байдалд нь сэргээх... буюу учирсан хохирлыг мөнгөөр нөхөн төлнө” гэж тус тус заасан. 

 

Иймд нэхэмжлэгч нь Иргэний хуулийн 498 дугаар зүйлийн 505.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-д зааснаар өөрийн эрүүл мэндэд учирсан хохирол, өөрөөс гарсан зардлыг мөнгөөр төлүүлэхээр шаардах эрхтэй, хариуцагч ШШГЕГын ажилтан, “Б” ХХК нар нь Иргэний хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн эрүүл мэндийг өмнөх байдалд нь сэргээх, боломжгүй тохиолдолд түүнд учирсан хохирлыг мөнгөөр нөхөн төлөх үүрэгтэй.

 

Óã ãýìò õýðãèéí óëìààñ íýõýìæëýã÷ Ц.Цийн биед хүнд гэмтэл учирч хөдөлмөрийн чадвараа 69 хувиар алдсан болох нь хэрэгт авагдсан хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа тогтоосон акт, фото зураг, 2021 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн шинжээчийн дүгнэлт зэрэг баримтаар тогтоогдож байна.

 

Нэхэмжлэгч Ц.Ц нь тухайн үед тодорхой эрхэлсэн ажилгүй байснаас шалтгаалан цалин хөлсийг нь тооцох боломжгүй байсан тул Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй уялдуулан олж чадаагүй орлогыг дараах байдлаар тодорхойлж байна. 2020 онд 420.000 /тухайн үед хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байсан хөдөлмөрийн хөлсний доод хэжээгээр/ нийт 11.760.000 төгрөг, 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 550.000 болгож шинэчлэн тогтоосонтой холбоотойгоор 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл нийт 11 сар 6.050.000 төгрөг, 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэлх ажил хөдөлмөр эрхэлж чадаагүйн улмаас олох байсан орлого болох нийт 29.570.000 төгрөгийг гаргуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

Нэхэмжлэгч Ц.Ц нь ослын улмаас хүнд гэмтсэн, ажил хөдөлмөр эрхлэх боломжгүй болж бусдын асаргаанд байгаа тул хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй уялдуулан ажил хөдөлмөр эрхэлж чадаагүйн улмаас олох байсан орлого гэж нэхэмжилжээ.

 

Ц.Ц нь ослын улмаас хүнд гэмтсэнтэй холбоотойгоор эрүүгийн хэрэгт хохирогчоор тогтоогдож байсан зэрэг нь хэрэгт авагдсан Нийслэлийн .дүүргийн прокурорын газрын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн  дугаартай “Хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай” прокурорын тогтоол, 2020 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрийн Хохирогчоос мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаартай шинжээчийн дүгнэлт зэрэг баримтуудаар тогтоогдож байна. Иймд Иргэний хуулийн 505 дугаар зүйлийн 505.2-т заасны дагуу Ц.Ц нь цалин хөлс орлогогүй байсан бол тэрээр хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс багагүй хэмжээний нөхөн олговор шаардах эрхтэй, хууль зүйн үндэстэй байна.

Иргэний хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.3-д Эрүүл мэндийг хохироосноос хохирогч хөдөлмөрийн чадвараа алдсан буюу хөдөлмөрийн чадвар нь буурсан, эсхүл хэрэглээ зардал нь нэмэгдсэн бол гэм хорыг арилгах үүрэг бүхий этгээд хохирогчид сар тутам мөнгө /тэжээн тэтгэхтэй холбогдсон тэтгэлэг/ төлөх замаар гэм хорыг арилгах үүрэгтэй гэж заажээ.

 

Нэхэмжлэгч Ц.Ц нь 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэлх ажил хөдөлмөр эрхэлж чадаагүйн улмаас олох байсан орлого болох нийт 29.570.000 төгрөгийг шаардаж буй хэдий ч хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 2020 онд 420.000 төгрөг, 2023 онд 550.000 төгрөг гэж тус тус тогтоосон тул нэхэмжлэгчийн 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2022 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэл хугацаагаар тооцоход 11.760.000 төгрөг, 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл нийт 11 сар нь 6.050.000 төгрөг буюу нийт 17.810.000 төгрөг болж байх тул Ц.Цийн ажил хөдөлмөр эрхэлж чадаагүй улмаас олох байсан орлогыг нийт 17.810.000 төгрөгөөр тооцох нь зүйтэй байна.

 

Харин Ц.Цэд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний тэтгэвэрт 4.970.322 төгрөг, байнгын асаргаа шаардлагатай хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд олгох амьжиргааг дэмжих мөнгөн тэтгэмжид 360.000 төгрөг, нийт 5.330.322 төгрөгийг Нийгмийн халамжийн сангаас олгосон болох нь Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газрын 2024 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрийн тоот албан бичиг болон зохигчийн тайлбараар тогтоогдож байх учир 17.810.000 төгрөгөөс 5.330.322 төгрөгийг хасаж үлдэх 12.479.678 төгрөгийг хариуцагч нараас гаргуулан нэхэмжлэгчид олгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 

Нэхэмжлэгч Ц.Цийн нэхэмжилсэн 2020 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2023 оны 11 дүгээр сарыг хүртэлх эм тариа болон гэмтсэнээс үүдэг гарсан бусад эмчилгээний зардал болох 30.031.284 төгрөг гаргуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

Уг нэхэмжлэлийн шаардлагатайгаа холбогдуулан нотлох баримтаар 2021 оны 09 дүгээр сарын 23-ны өдрийн Хохирогч А.Цэгмидэд учруулсан хохирлын талаарх баримтуудын жагсаалт, 2 ширхэг фото зураг, эмчлүүлэгчийн картын 2 хуудас, “.” эмнэлэг компьютер томографийн шинжилгээ зэргийг ãàðãàæ ºãñºí хэдий ч ýìèéí æîðûí áàðèìòàä áè÷ñýí ýì òàðèàã ямар эмчийн заавраар хэрэглэсэн болох, ийнхүү хэрэглэхийг ýì÷ëýã÷ эмч çºâøººðсөн эсэх, ýì÷èéí æîðîíä áè÷èãäñýí ãýõ ýìèéã õóäàëäàí àâñàí áîëîõ íü òîäîðõîéã¿é байх тул хангаж шийдвэрлэх боломжгүй юм.

 

Иймд хариуцагч ШШГЕГаас 6.239.839 төгрөгийг, хариуцагч “Б” ХХК-иас 6.239.839 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Ц.Цэд олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас 47.121.606 төгрөгт холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй áîëãîõ íü ¿íäýñëýëòýé áàéíà.

 

7.Иргэдийн төлөөлөгч Ц.Э нь хариуцагч нараар төлүүлэх нь зүйтэй гэсэн дүгнэлтийг гаргасан нь Иргэний хуулийн 505 дугаар зүйлийн 505.2-т заасантай нийцэж байх тул үндэслэл бүхий гэж үзсэн болно.

 

8.Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 41 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 41.1.7-ä çààñíààð гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг арилгуулахаар гаргасан нэхэмжлэл íü òýìäýãòèéí õóðààìæ òºëºõººñ ÷ºëººëºãäºõèéã äóðäàж, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.2 äаõь õýñýãò çààñíààð õàðèóöàã÷ нараас óëñûí тэмдэгтийн хураамжид 214.625 тºгрºгèéã ãàðãóóëæ óëñûí îðëîãîд оруулах нь зүйтэй.

 

Иргэний õэрэг ø¿¿õэд õянан øийдвэрлэх òухай хуулийн 115 äóãààð ç¿йлийн 115.2.2 äóãààð ç¿éë¿¿äèéã удирдлага болгîí

 

ТОГТООХ íü:

 

1.Èðãýíèé õóóëèéí 498 äугаар ç¿éëèéí 498.1, 505 äóãààð ç¿éëèéí 505.1-ä заасныг баримтлан хариуцагч ШШГЕГаас 6.239.839 /зургаан сая хоёр зуун гучин есөн мянга найман зуун гучин есөн/ төгрөгийг, хариуцагч “Б” ХХК-иас 6.239.839 /зургаан сая хоёр зуун гучин есөн мянга найман зуун гучин есөн/ төгрөгийг тус тус ãàðãóóëæ íýõýìæëýã÷ Ц.Цэд îëãîæ, íýõýìæëýëèéí øààðäëàãààс 47.121.606 төгрөгийг õýðýãñýõã¿é áîëãîñóãàé.

 

2.Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 41 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 41.1.7 äàõü õýñýãò çààñíààð óã íýõýìæëýã÷èéã òýìäýãòèéí õóðààìæ òºëºõººñ ÷ºëººëæ, ìºí õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1.1, Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.1 äýõ õýñýãò çààñíààð õàðèóöàã÷ нараас óëñûí тэмдэгтийн хураамжид 214.625 тºгрºгèéã ãàðãóóëæ óëñûí îðëîãîд оруулсугай.

 

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.5, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба уг өдрөөс 14 хоног өнгөрснөөс хойш шүүх хуралдааны оролцогч талууд 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй, шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээр гомдол гаргах хугацааг тоолох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

           ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                             ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ

 

                                د¯Ã×ÈÄ                                             Х.ДАШДЭЧМАА

                                                                          

                                                                                           Б.ЦОЛМОН