2024        09          25                                                   182/ШШ2024/03927    

 

 

                               ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Чингэлтэй дүүргийн Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ ×.Äàâààñ¿ðýí äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû òàíõèìä õèéñýí èðãýíèé ø¿¿õ õóðàëäààíààð:

 

Íýõýìæëýã÷: “Б” ХХК-ийн íýõýìæëýëòýé

 

Хариуцагч: НИТХд холбогдох,

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага:

Урт цагааны барилгын их засварт, шинэчлэлд оруулсан хөрөнгө оруулалтын нөхөн олговорт 147.740.021 төгрөг гаргуулахыг хүссэн èðãýíèé õýðãèéã õýëýëöýâ.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíä:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.С, С.Ц,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Л.Б,

Нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.Ануужин íàð îðîëöîв.

                          

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ нь:

 

1.Íýõýìæëýã÷ “Б” ХХК нь хариуцагч НИТХд холбогдуулан гаргасан íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1.1. . нь үйлдвэрлэл хоршооллын гишүүдийн хөрөнгөөр баригдаж 1961 онд ашиглалтад орсон Монголын анхны хувийн өмчийн хөрөнгөөр баригдсан барилга юм. Үйлдвэрлэлийн хоршоолол татан буугдаж уг барилга нийтийн ахуй үйлчилгээний яаманд шилжсэн бөгөөд 1991 онд уг яам татан буугдахад .ын баланст шилжсэн юм. 1961 оноос хойш 1980 онд тус яам цонх хаалга, тразит шавардлага хийж нэг их засвар хийсэн байна. Энэ хооронд барилгын гадна талын бүх шавардлага баганын чулуу унаж дотор хана хаалга цонх дотор бүх шугам сүлжээ нь цоорч хэмхэрч 2-р корпус, 5-р корпусын хаалга цонхыг нь хааж хадсан байв. 5-р корпусыг хятадуудаар засуулна гээд дотор талыг бүгдийг буулгаж хаяад ажлын хөлс өгөөгүй гээд бүтэн жил хятадууд дотор нь амьдарч хэрэглэсэн цахилгаан, дулаанаа төлөөгүй байсны зардал, хятадуудын нэхэж буй цалинг “Х” төлж хөөж гаргасан. Манай эзэмшиж байгаа 4-р корпусын зүүн талын дотор тал нурсан хоосон заалыг бүгдийг нь засварлан хамар хана хийж, шат шинээр гаргаж цэвэр бохир ус оруулж цахилгааны шийт шинээр хийж, гадна талын 1-р давхар, гадаах 4 баганыг боржин чулуугаар өнгөлж 2-р давхрыг цагаан сайтенг төмрөөр өнгөлж мөн 7-р корпусын зүүн талын 1-р давхрыг гадна тал, гадаах баганыг боржин чулуугаар өнгөлж, цэвэр усны шугамыг шинэчилж, шилэн хана хийж хаалга цонхыг вакумаар сольж, чулуун шал хийсэн юм. Барилгын 4-р корпусын 2-р давхрын баруун жигүүр, 7-р корпусын 1-р давхрын зүүн жигүүрийг манай компани их засвар хийсэн болно. 1980 оноос хойших 20 жилд ямар ч их засвар хийгээгүй байв. болон .аас их засвар хийх хөрөнгөгүй байснаас Нийслэлийн Засаг 2000 оны захирамжаар уг барилыг их засвар хийж, өөрчлөх тендер зарласны дагуу хуучин түрээслэгчид болох нийтдээ 23 компани тендерт шалгарч компани дээрх 2 хэсгийг өөрийн хөрөнгөөр засаж дээрх ажлыг хийсэн. .тай түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулж хийлгэх тухай 2000 оны 5-р сарын 15-ны тоот гэрээг байгуулж 7-р корпусын 1-р давхрыг 2000 оны 12-р сарын 1-нд тоот актаар 7.828.145 төгрөгийн гүйцэтгэлээр хүлээлгэн өгч улмаар 2004 оны 4-р сарын 20-нд 08 тоот хөрөнгө оруулагчийн гэрчилгээг авчээ. 2000 оноос хойш жил бүр түрээсийн гэрээ байгуулж үйл ажиллагааг 2020 оны 3-р сар хүртэл явуулж байв. 4-р  корпусын 2-р давхрын зүүн талын 162м² байрыг “А” ХХК нь 2003 онд хөрөнгө оруулалт хийж эзэмшиж байсан бөгөөд нийтдээ 23.173.853 төгрөг Н" ХХК 13,0 сая төгрөг манай компани 9.000.000 төгрөгийг тус тус бэлнээр төлж НЗД-ын дэргэдэх өмчийн харилцааны газрын даргын 2003 оны 9-р сарын 12-ны  тоот тушаалаар манайд шилжүүлж манай компанийн нэмэлт хөрөнгө оруулалтаар 4,316,410 төгрөгийг их засвар хийж 2004 оны 1-р сарын 7-нд актаар өмчийн харилцааны газарт хүлээлгэн өгч манай компанийн нийт энэ корпуст оруулсан хөрөнгө оруулалт 12.063.754 төгрөг болж 2004 оны 4-р сарын 20-ны  тоот хөрөнгө оруулагчийн гэрчилгээг авсан юм. Манай компани хөрөнгө оруулалтын гэрээний дагуу жил бүр түрээсийн гэрээ байгуулж түүний дагуу түрээсэнд 2020 оныг дуустал нийтдээ 232,528,400 төгрөгийн түрээсийг төлсөн. Мөн 2020 оны 03-р сарыг дуустал түрээсийг нэмж төлж Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 10-р сарын 16-ны  тоот захирамжаар өргүй болохыг тогтоож .-ын нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосон юм. Манай компанийн дархан, оёдолчин, үсчингүүд өөрсдөө аж ахуйн тооцоогоор ажиллаж татвар, нийгмийн даатгалаа өөрсдөө төлдөг байсан. Давхар түрээсийг .азраас зөвшөөрөл авна гэж ерөнхий гэрээнд заасан боловч бид жил бүрийн 12-р сард гэрээгээ дүгнэж зөрчилгүй хэмээн 2 тал зөвшөөрөлцсөн тул тусгай зөвшөөрөл гэсэн бичиг шаардлагагүй гэж үзэж байсан юм. Түрээсийн гэрээнд заасан төлбөрийг сар бүр НӨАТ төлдөг байснаас сүүлийн жилүүдэд Нийслэлийн төрийн санд тушаадаг болсон юм. Цахилгаан, урсгал засвар, харуул манаа, шугам талбайн цэвэрлэгээ, бүх төрлийн торгууль төлөөсийг бид өөрсдөө хариуцаж, байрны ашиглалт түрээс хариуцсан нэг хүнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр цалинжуулдаг байв. Манай компани хөрөнгийн үнэлгээ, барилгын төсөв хийх ажил явуулдаг бөгөөд байрны түрээсээ сар бүр 3.6 - 5.0 сая төгрөгийн орлого олдог бөгөөд энэхүү орлогыг ашиглалт, түрээсийг хариуцсан ажилтнаа цалинжуулж, цэвэр ашиг огт гардаггүй. Бид ажлын байр хөрөнгө оруулалтаа хамгаалах үүднээс ажилладаг байсан. Хөрөнгийн нөхөх олговрын үнэлгээг Голден пэйж аудит” хөрөнгийн үнэлгээ, аудитын компаниар үнэлүүлж хүргүүлж байна. Аж ахуйн тооцоогоор ажиллаж байгаа ажилчид өөрсдөө татвар, нийгмийн даатгалын байгууллагатай харьцдаг. Аудитаар баталгаажсан жил бүрийн балансын орлогын тайланд түрээсийн орлогыг тусгайлан тусгаж түүнээс дээрх ажилтны цалинг төлж зөрүүг өөр орлогоос нэмж төлдөг байв. Аудитаар баталгаажуулсан түрээсийн орлогын тайлан, өгсөн цалинг хавсралтаар үзүүлэв. Бидний хөрөнгө оруулалтыг өмчийн харилцааны газрын баланст бүртгэсэн боловч хариуцагч .-ын хэлтсийн дарга М.М тийм зүйл байхгүй гэж ярьж байна лээ. Тэр ч бүү хэл жилийн элэгдлийг 4%-иар байгуулж мөрдөж байгаа тогтоол шийдвэрийг зөрчиж байсныг бид эсэргүүцэж залруулж байв. Бид үнэлгээгээ 2020 оны 01-р сарын 01 хүртэлх хугацаагаар тооцож нэхэмжилж байгаа болно. Биднийг урт цагааны барилгад их засвар шинэчлэн хийж байх 2000 оны үед Улаанбаатар хотод гурван өрөө байр 9-10 сая төгрөг, хоёр өрөө байр 6-7 сая төгрөгийн ханштай байв. Тухайн үед гурван өрөө хоёр тусдаа байр авах мөнгөө уг барилгад зарцуулсан болно. Манай компанийн оруулсан хөрөнгийг банканд хадгалуулсан гэж үзээд арилжааны банкнуудын дундаж хүү болох Улсын банкны бодлогын хүүгээр Үнэлгээний компаниас тооцсоныг бид зөвшөөрсөн болно. .-аас уг ажлыг хариуцаж байсан дэд дарга асан Д.Р элэгдлийг хасах нь зүйтэй гэж тохиролцсоны дагуу элэгдэл тооцох тухай холбогдох тогтоол, шийдвэрийг үндэслэн жилийн элэгдлийг 1,6%-иар тооцож орлогоор тооцсон үнэлгээнээс хасаж үнэлжээ. Үнэлгээний тайланд тодорхой байгаа. Нийслэлийн Засаг даргын 2020 оны 2-р сарын 19-ний  тоот захирамж, мөн 2023 оны 12-р сарын 12-ны тоот захирамжуудын барилга буулгах гол шалтгаан нь ашиглалтын шаардлага хангахгүй нураах аюултай гэж үзсэн бөгөөд гэтэл энэхүү захирамжийн үндэс болгосон мэргэжлийн хяналтын байцаагч нарын дүгнэлтүүд нь даргынхаа үүрэг өгсний дагуу гаргасан хүчингүй актууд юм. 2011 онд мэргэжлийн хяналтын газрын төрөл бүрийн мэргэжлийн хүмүүс оролцсон групп шалгалтаар 11 корпуст шинжилгээ хийж 3 талыг байцуулж хурлаар хэлэлцсэн албан ёсны дүгнэлтэд үндсэн хийц, суурь ашиглалтын шаардлага хангасан гэж дүгнэсэн байна. Энэ дүгнэлтийг гаргаж байсан хүмүүс сүүлд дарга нарынхаа шахалтаар өөр дүгнэлт гаргаж, тэр ч бүү хэл “ Хоршоолол’’ нийгэмлэг / /-ийг нураах актад материалыг ашиглах боломжгүй гэж бичжээ. Гэтэл 3 см-ийн зузаантай Германы өнгөт төмөр цонх, модон шал болон бельэтаж, модон эдлэл, хуучин зузаан төмөр дээврийг энэ актын дагуу .-ын удирдлагууд үнэгүй завшжээ. Мөн -ийн Барилгын сургуулийн итгэмжлэгдсэн лабораторийн дүгнэлтээр дунд зэргийн чанартай гэжээ. Эдгээрийн үндэслээд ЗХАШШүүхээс хүмүүсийн хөрөнгөнд аюул учрах нөхцөл тогтоогдохгүй байна гэж үзсэн. 70 оноос өмнө баригдсан Засгийн Газрын ордон, хотын захиргааны өөрийн төв байр үүнээс дор үзүүлэлттэй байгаа болно. НИТХ-ын 2023 оны тогтоолоор Урт цагааны барилга байгууламж акталж бүртгэлээс хасах тухай тогтоол, мөн энэхүү тогтоолыг үндэслэн гарсан Нийслэлийн засаг даргын 2023 оны тоот захирамжаар ийн барилгыг акталж бүртгэлээс хассан дээрх шийдвэрүүд нь дараах хууль тогтоомжуудыг зөрчсөн. Үүнд: НЗХАШШүүхийн 2015 оны 12-р сарын 01-ний , 2016 оны 03-р сарын 20-ны тогтоолуудаар сэргэж хүчинтэй байгаа Урт цагааныг хувьчлах тухай НИТХ-ын 2014 оны тогтоолыг зөрчсөн. НЗХАШШүүхийн шүүгчийн 2020 оны 03-р сарын 13-ны өдрийн  дугаар захирамж, ЗХДЗШШүүхийн 2020 оны 04-р сарын 19-ний тоот тогтоолоор тус тус түдгэлзүүлсэн, шүүхийн шийдвэр эцэслэн гараагүй байхад Урт цагааныг буулгасан. Мөн Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 12-р сарын 16-ны  тоот захирамжаар “Б” ХХК-ийг Урт цагаан үйлчилгээний төвийн байрнаас албадан чөлөөлөх нэхэмжлэлийг хүчинтэй болгосон шүүхийн шийдвэрийг үл хэрэгсэн хүч түрэн Урт цагааны барилгыг буулгаж олон хүнийг ажилгүй болгосон. Иргэний хуулийн дагуу 20 жил түрээсэлсэн түрээслэгчийн эхний ээлжиыыд хувьчилж авах эрхийг зөрчсөн. .-тай байгуулсан барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийх тухай гэрээгээ зөрчсөн. Урт цагааны барилгын их засвар, шинэчлэлд оруулсан хөрөнгө оруулалтын нөхөх олговорт 141.740.021 төгрөгийг ийн хурлаас гаргуулж өгнө үү гэв.

 

2.Õàðèóöàã÷ ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

2.1. Хөрөнгө оруулалтын гэрээний заалтуудаас үзэхэд нэхэмжлэгч нь хөрөнгө оруулсан байлаа ч хөрөнгөө нөхөж чадсан эсэхийг тогтоох нь хэргийг шийдвэрлэхэд чухал ач холбогдолтой байх болно. Гэвч 2000 оноос хойш 2020 он хүртэл 20 жилийн хугацаанд тухайн оруулсан хөрөнгө нь нөхөн төлөгдөөгүй байх боломжгүй. Түрээсийн барилгад их засвар, хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай гэрээнд зааснаар тал барилгад их засвар хийхэд зарцуулсан хөрөнгөө түрээсийн гэрээгээр эзэмшиж байгаа хугацаандаа өөрийн үйл ажиллагааны ашгаас нөхөн олох бөгөөд түрээсийн гэрээнд заасан хугацаандаа төлж байх болно” гэсэн нь “Б” тал буюу нэхэмжлэгчийн үүрэг байсан. Өөрөөр хэлбэл, нэхэмжлэгч нь зарцуулсан хөрөнгөө өөрийн үйл ажиллагааны ашгаас нөхөн олох ёстой байсан бөгөөд энэ нь түүний үүрэг байсан. Мөн хэрэв ашиг олоогүй гэж маргаж байгаа бол түүнийгээ нотлох баримтаар нотлох нь мөн нэхэмжлэгчийн үүрэг юм. Нэхэмжлэгчийн хүлээх үүргийг хариуцагч хүлээж, ашиг орлого олсон эсвэл олоогүй гэдгийг тогтоох боломжгүй бөгөөд гэрээнд “А” талыг хяналт тавих үүргийг заагаагүй. Хэрэв нэхэмжлэгч ашиг ололгүй алдагдалтай ажиллаж ирсэн бол тухайн компани ийм удаан хугацаанд оршин тогтнох боломжгүй. Мөн “нь нийт 12 корпус бүхий урт барилга байсныг бүгд мэднэ. Тухайн барилга дээрх тогтоолоор нийслэлийн өмчөөс хасагдахдаа бүхэлдээ 538.566.804.14 төгрөгийн үлдэх өртөгтэй байсан. Гэтэл зөвхөн нэг буюу “Б” ХХК-ийн корпусын засан сайжруулалт, хөрөнгө оруулалтын үнэлгээ нь 141.740.021 төгрөг байх боломжгүй гэж үзэж байна. Маргаан бүхий барилгын үйл ажиллагааг анх Нийслэлийн Засаг даргын 2020 оны дугаар захирамжаар зогсоож байсан байх бөгөөд мэргэжлийн байгууллагуудын дүгнэлтээр урт цагаан үйлчилгээний барилгыг цаашид ашиглаж болохгүй тухай холбогдох дүгнэлтүүд гарч байсан бөгөөд энэ дагуу Нийслэлийн Засаг даргаас өргөн мэдүүлсний дагуу Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2023 оны дүгээр тогтоолыг нийтийн эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор батлан гаргаж, тус барилгыг нийслэлийн өмчийн бүртгэлээс хассан байна. Нэхэмжлэгчид нийслэлийн өмчид засан сайжруулалт, хөрөнгө оруулалт хийх эрх олгохдоо түүний ашиг олох үйл ажиллагаанд зориулсан буюу тус байдал нь зөвхөн нийслэл буюу төрд ач холбогдолтой, ашигтай бус нэхэмжлэгчид өөрт нь ач холбогдолтой, ашигтай нөхцөл байдал байсан. Үүнээс үзэхэд нэхэмжлэгч нь эд хөрөнгөд засан сайжруулалт, хөрөнгө оруулалт хийснийг эд хөрөнгийг хувьчлан авахтай холбон ойлгохгүй бөгөөд тус зардлаа шаардах хөөн хэлэлцэх хугацаа нь Иргэний хуулийн 75 дугаар зүйлд зааснаар ерөнхий болон тусгай аль ч хөөн хэлэлцэх хугацаа хамаарсан дуусгавар болсон байна. Мөн нөхөх олговор олгох асуудал нь хувийг өмчийг Төр харилцан тохиролцож, гэрээ байгуулах замаар шийдвэрлэхээр хуульд зохицуулсан бөгөөд нэхэмжлэгчийн хөрөнгө оруулалт хийсэн гэх барилга нь Нийслэлийн өмч байсан тул нөхөх олговор олгох тухай асуудал яригдах боломжгүй байна. Иймд “Б” ХХК-ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

 

3.Нэхэмжлэгчээс 2003 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр Түрээсийн барилгад их завсар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ, 2003 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн  дугаартай Нийслэлийн Засаг даргын дэргэдэх өмчийн харилцааны газрын даргын 2003 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн  дугаартай “Ажлын байр түрээсээр эзэмшүүлж, хөрөнгө оруулалт шилжүүлэх тухай” тушаал, 2004 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдрийн  дугаартай Түрээсийн барилгад хийсэн хөрөнгө оруулалт, их засварын ажлыг хүлээн авах, хүлээлгэн өгөх акт, 2000 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн  дугаартай Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ, 2000 оны 12 дугаар арын 01-ний өдөр  дугаартай Түрээсийн барилгад хийсэн хөрөнгө оруулалт, их засварын ажлыг хүлээн авах, хүлээлгэн өгөх акт, 2004 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдөр “Хөрөнгө оруулагчийн гэрчилгээ”, 1 хуудас фото зураг, 2019 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн Нийслэлийн өмчийн эд хөрөнгийн түрээсийн гэрээ, “Б” ХХК-ийн түрээсийн төлбөрийн тооцоо, Тооцооны үлдэгдлийн баталгаа, 2000-2020 он хүртэл .-т төлсөн түрээсийн орлого, “Г” ХХК 2019 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн дугаартай “Хараат бус аудиторын тайлан”, 2018 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн “Б” ХХК Аудит хийгдсэн орлогын дэлгэрэнгүй тайлан, Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт, “Б” ХХК-ийн Урт цагаан үйлчилгээний төвд оруулсан хөрөнгө оруулалтын нөхөн олговрын үнэлгээний тайлан, Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар 2011 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн дугаартай “Барилгын ашиглалтын төлөв байдлын тухай” улсын байцаагчийн дүгнэлт, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны 2020 оны 04 дүгээр сарын 09-ний өдрийн дугаартай “Захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлсэн шүүгчийн захирамжийн тухай” шүүхийн тогтоол, Нийслэл дэх захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дугаартай “Шүүгчийн захирамжийг албадан гүйцэтгэх тухай” шүүгчийн захирамж, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх 2023 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дугаартай гүйцэтгэх хуудас, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 10-ний өдрийн дугаартай “Нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзах тухай” шүүгчийн захирамж,

Хариуцагчаас 2024 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн хариу тайлбар  зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.        

¯ÍÄÝÑËÝÕ нь:

 

1.Ø¿¿õ íýõýìæëýëèéн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

2.Íýõýìæëýã÷ дараах үндэслэлээр шаардах эрхээ тодорхойлсон байна. Үүнд: 2000 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн дугаартай “Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ”, 2003 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр “Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ”-нүүдийг байгуулсан. Гэрээний дагуу барилгын их засвар, шинэчлэлд оруулсан хөрөнгө оруулалтын нөхөх олговорт 141.740.021 төгрөгийг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

 

3.Хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг дараах байдлаар үгүйсгэсэн. Үүнд: Гэрээний дагуу 2000 оноос 2020 он хүртэл хугацаанд тухайн оруулсан хөрөнгө нь нөхөн төлөгдөөгүй байх боломжгүй. Тухайн барилга Нийслэлийн өмчөөс хасагдахдаа бүхэлдээ 538.566.804 төгрөгийн үлдэх өртөгтэй байсан. Гэтэл зөвхөн “Б” ХХК-ийн корпусын засан сайжруулалт, хөрөнгө оруулалтын үнэлгээ 141.740.021 төгрөг байх боломжгүй, эд хөрөнгөд засан сайжруулалт, хөрөнгө оруулалт хийснийг эд хөрөнгийг хувьчлан авахтай холбон ойлгохгүй бөгөөд тус зардлаа шаардах хөөн хэлэлцэх ерөнхий болон тусгай хугацаа дуусгавар болсон тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг õ¿ëýýí çºâøººðºõã¿é ãýæ ìàðãàíà.

 

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн 2003 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр “Түрээсийн барилгад их завсар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ”, 2003 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрийн дугаартай Нийслэлийн Засаг даргын дэргэдэх өмчийн харилцааны газрын даргын 2003 оны 09 дүгээр сарын 22-ний өдрийн дугаартай “Ажлын байр түрээсээр эзэмшүүлж, хөрөнгө оруулалт шилжүүлэх тухай” тушаал, 2004 оны 1 дүгээр сарын 07-ны өдрийн  дугаартай Түрээсийн барилгад хийсэн хөрөнгө оруулалт, их засварын ажлыг хүлээн авах, хүлээлгэн өгөх акт, 2000 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн дугаартай “Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ”, 2000 оны 12 дугаар арын 01-ний өдөр дугаартай Түрээсийн барилгад хийсэн хөрөнгө оруулалт, их засварын ажлыг хүлээн авах, хүлээлгэн өгөх акт, 2004 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдөр “Хөрөнгө оруулагчийн гэрчилгээ”, 1 хуудас фото зураг, 2019 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн Нийслэлийн өмчийн эд хөрөнгийн түрээсийн гэрээ, “Б” ХХК-ийн түрээсийн төлбөрийн тооцоо, Тооцооны үлдэгдлийн баталгаа, 2000-2020 он хүртэл .-т төлсөн түрээсийн орлого, “Г” ХХК 2019 оны 04 дүгээр сарын 08-ний өдрийн дугаартай “Хараат бус аудиторын тайлан”, 2018 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн “Б” ХХК Аудит хийгдсэн орлогын дэлгэрэнгүй тайлан, Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт, “Б” ХХК-ийн Урт цагаан үйлчилгээний төвд оруулсан хөрөнгө оруулалтын нөхөн олговрын үнэлгээний тайлан, Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар 2011 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн дугаартай “Барилгын ашиглалтын төлөв байдлын тухай” улсын байцаагчийн дүгнэлт, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны 2020 оны 04 дүгээр сарын 09-ний өдрийн дугаартай “Захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлсэн шүүгчийн захирамжийн тухай” шүүхийн тогтоол, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дугаартай “Шүүгчийн захирамжийг албадан гүйцэтгэх тухай” шүүгчийн захирамж, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх 2023 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дугаартай гүйцэтгэх хуудас, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 10-ний өдрийн дугаартай “Нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзах тухай” шүүгчийн захирамж, 2024 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдрийн хариу тайлбар  зэрэг нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

5.Õýðýãò àâàãäñàí áàðèìòààñ ¿çâýë 2003 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр ., “Б” ХХК нарын хооронд “Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ” байгуулагдсан бөгөөд уг гэрээгээр Чингэлтэй дүүргийн 3 дугаар хороо, Жуулчны гудамжинд байрлах “ийн барилгын 4-р блокийн 2-р давхрын баруун хэсгийн 160 м.2 талбай бүхий хэсгийг ахуй үйлчилгээ сургалтын зориулалтаар ашиглахаар хөрөнгө оруулалт, их засвар хийлгэхээр, 2003 оны 09 дүгээр сарын 15-наас 2003 оны 10 дугаар сарын 01-ний хооронд гүйцэтгэхээ, Б талаас хуучин “А” компанийн оруулсан нийт хөрөнгө оруулалтын нэг хэсэг болох 9 сая төгрөгийг төлж өгөхийн зэрэгцээ барилгын шинэчлэлт, их засвар тохижилтод зарцуулсан хөрөнгийн хэмжээг жинхэнэ гүйцэтгэлээр нь тооцож хамтад нь баталгаажуулна, Энэ төлбөр болон засварын ажлын гүйцэтгэл Б талын гаргасан хөрөнгө оруулалт болох, хэлцэл хийгч талуудаас хамааралгүйгээр хуульд заасан бусад зайлшгүй шалтгаанаар уг барилыг энэхүү гэрээнээс өөр нөхцөлөөр буцаан авахад хүрвэл уг барилгын их засвар, хөрөнгө оруулалтад гарсан зардал, Өмчийн харилцааны газрын өмнөөс “А” ХХК-д төлсөн хөрөнгө оруулалтын төлөгдөөгүй үлдэгдлийг Б талд нөхөн төлж хохиролгүй болгоно гэж тохиролцон байгуулжээ.

  

2000 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн дугаартай Өмчийн харилцааны газар, “Б” ХХК нарын хооронд “Түрээсийн барилгад их завсар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ” байгуулагдсан бөгөөд уг гэрээгээр Чингэлтэй дүүргийн 3 дугаар хороо, Худалдааны гудамжинд байрлах “” үйлчилгээний төвийн барилгын 7-р блокийн 1-д давхрын зүүн хэсгийн 65 м2 талбай бүхий хэсгийг дэлгүүрийн зориулалтаар ашиглахаар хөрөнгө оруулалт, их засвар хийлгэх, их засварын ажлыг 2000 оны 04 дүгээр сарын 01-нээс эхлэн 2000 оны 6 дугаар сарын 01-ний хооронд гүйцэтгэхээр байгуулжээ.

 

Äýýðõ 2000 îíû 05 дугаар ñàðûí 15, 2003 оны 09 дүгээр сарын 15-íû ºäºð áàéãóóëàãäñàí “Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ” гэрээнүүд нь Өмчийн харилцааны газар, “Б” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан, òàëóóäûí õ¿ñýë çîðèãèéí èëýðõèéëýë áîëñîí õàðèëöàí ñîëèëöîõ ¿¿ðãèéí õàðèëöàà ¿¿ññýí, ãýðýýíèé ãîë íºõöºë áîëîõ “” үйлчилгээний төвийн барилгын 4-р блокийн 2-р давхрын баруун хэсгийн 160 м.2 талбай бүхий хэсгийг ахуй үйлчилгээ сургалтын зориулалтаар ашиглахаар хөрөнгө оруулалт, их засвар хийлгэх, “” үйлчилгээний төвийн барилгын 7-р блокийн 1-д давхрын зүүн хэсгийн 65 м2 талбай бүхий хэсгийг дэлгүүрийн зориулалтаар ашиглахаар хөрөнгө оруулалт, их засвар хийлгэхээр õýëýëöýí òîõèðñîí, ìºí ãàðûí ¿ñãýý çóðæ áàòàëãààæóóëñàí áàéõ áºãººä Èðãýíèé õóóëèéí 43 äóãààð ç¿éëèéí 43.2.1-ä “òàëóóä õ¿ñýë çîðèãîî èëýðõèéëñýí áàðèìò áè÷èã ¿éëäýæ, ãàðûí ¿ñýã çóðñàí áàéâàë” áè÷ãýýð õèéõ õýëöëèéã õèéñýí ãýæ ¿çíý ãýæ çààñíû äàãóó Өмчийн харилцааны газар, “Б” ХХК нарын õîîðîíä  áàéãóóëàãäñàí ýíýõ¿¿ ãýðýý íü õóóëüä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí õ¿÷èí òºãºëäºð ãýðýý áàéíà ãýæ ø¿¿õ ä¿ãíýâ.

 

Нэхэмжлэгч “Б” ХХК нь хариуцагч НИТХд холбогдуулан гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагаа Урт цагаан үйлчилгээний барилгыг НИТХд өгсөн. Урт цагааны барилгад их засвар шинэчлэн хийж байх 2000 оны үед Улаанбаатар хотод гурван өрөө байр 9-10 сая төгрөг, хоёр өрөө байр 6-7 сая төгрөгийн ханштай байсан. Тухайн үед гурван өрөө хоёр тусдаа байр авах мөнгөө уг барилгад зарцуулсан. Хөрөнгийг нөхөх олговрын үнэлгээг Голден пэйж аудит хөрөнгийн үнэлгээгээр урт цагааны барилгын их засвар, шинэчлэлд оруулсан хөрөнгө оруулалтын нөхөх олговорт 141.740.021 төгрөг гэж үнэлсэн тул 141.740.0321 төгрөгийг Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаас гаргуулна гэж тайлбарласан.

 

Хариуцагч нь “Б” ХХК нь зарцуулсан хөрөнгөө өөрийн үйл ажиллагааны ашгаас нөхөн олох ёстой байсан бөгөөд энэ нь түүний үүрэг байсан. Хэрэв ашиг олоогүй гэж байгаа бол түүнийгээ нотлох ёстой. Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээний дагуу 141.740.021 төгрөгийг нэхэмжилж байгаа бол хөөн хэлэлцэх хугацаа аль хэдийн өнгөрсөн. Мөн хөрөнгө оруулсан гэх барилга нь Нийслэлийн өмч байсан тул нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэж тайлбарласан.

 

Нэхэмжлэгч “Б” ХХК нь хариуцагч НИТХд холбогдуулан гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагаа Урт цагаан үйлчилгээний барилгыг НИТХд өгсөн гэх боловч Урт цагаан ахуйн үйлчилгээний төвийг НИТХд шилжүүлсэнтэй холбоотой баримт хэрэгт аваагүй болно.

 

Түрээсийн барилгад их засвар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээнд заасан нөхцөл болзол бий болоогүй нь хариуцагч талын гэрээний үүргээг зөрчсөн гэм буруутай үйлдэл гэж үзэх боломжгүй, хариуцагч тал гэрээний үүргээ зөрчсөн гэм буруутай үйлдлийн улмаас нэхэмжлэгч талд 141.740.021 төгрөгийн хохирол учирсан гэж үзэх шалтгаан холбоо хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогоогүй.  

 

Өмчийн харилцааны газар, “Б” ХХК нарын хооронд 2000 оны 05 дугараа сарын 15-ны өдрийн дугаартай “Түрээсийн барилгад их завсар хөрөнгө оруулалт хийлгэх тухай байгуулсан гэрээ” байгуулагдсан байна.

 

Иргэний хуулийн 76 дугаар зүйлийн 76.2-т “хуульд өөрөөр заагаагүй бол шаардах эрх зөрчигдсөн, эрх зөрчигдсөн тухай мэдсэн, эсхүл мэдэх ёстой байсан… үеэс үүснэ” гэж зааснаас үзвэл нэхэмжлэгчèéí èòãýìæëýãäñýí òºëººëºãч болон хариуцагчийн төлөөлөгч нарын тайлбараар нэхэмжлэгч íü 2000 оны 05 дугаар сарûí 15-íä гэрээ байгуулсан гэж үзвэл нэхэмжлэлийн шаардлага гаргах хөөн хэлэлцэх хугацаа 2003 оны 5 дугаар сард дуусахаар байна.

 

Иргэний хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75.2.1-д “гэрээний үүрэгтэй холбоотой шаардлага гаргах хөөн хэлэлцэх хугацаа гурван жил гэж заажээ.

 

Íýõýìæëýã÷ íü гэрээний үүрэгтэй холбоотой төлбөрийг шаардсан, энэ талаарх нотлох баримтыг шүүхэд гаргаж өгөөгүй, мөн хөөн хэлэлцэх хугацааг хүндэтгэн үзэх шалтгаантай өнгөрөөсөн гэх баримтыг болон хөөн хэлэлцэх хугацааг сэргээх талаар шүүхэд хүсэлт гаргаагүй байна. 

 

Мөн Иргэний хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75.1-д Хуульд өөрөөр заагаагүй бол хөөн хэлэлцэх ерөнхий хугацаа арван жил байна гэж заажээ.

 

Нэхэмжлэгч нь дээрх хугацааны дотор нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаагүй байх тул хуульд заасан хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан үндэслэлээр нэхэмжлэлийг бүхэлд нь болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзэв.

 

6.Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д зааснаар нэхэмжлэгч “Б” ХХК-ийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 866.650 төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээж шийдвэрлэв.

  

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.3-т заасныг удирлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

1.Иргэний хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75.2.1-д зааснаар нэхэмжлэгч “Б” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, хариуцагч НИТХд холбогдох урт цагааны барилгын их засварт, шинэчлэлд оруулсан хөрөнгө оруулалтын нөхөн олговорт 147.740.021 төгрөг гаргуулах тухай “Б” ХХК-ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2.Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д зааснаар нэхэмжлэгч “Б” ХХК-ийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 866.650 төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

 

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.5, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба уг өдрөөс 14 хоног өнгөрснөөс хойш шүүх хуралдааны оролцогч талууд 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй, шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээр гомдол гаргах хугацааг тоолох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                     Ч.ДАВААСҮРЭН