2024         02           26                                      128/ШШ2024/0166

 

                          

                            МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Эчэг даргалж, т******* шүүхийн шүүх хуралдааны 4 дүгээр танхд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: “И ” ХХК /РД:5*******/,

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: Б.Ц,

Хариуцагч: Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: Н.Н

Гуравдагч этгээд: Н.Н

Гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: Л.х-Амгалан нарын хоорд үүссэн маргааныг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Ц, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Н, гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Л.х-Амгалан, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Булгантамир нар оролцов.

                                                 ТОДОРХОЙЛОХ нь:

            Нэг.Нэхэмжлэлийн шаардлага:

            1.1.Нэхэмжлэгч компанийн Ү-2 дугаарт бүртгэгдсэн үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгос үйлдлийг хүчингүй болгох, С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол /18072/ Мгийн гудамж, дүгээр байр, тоот хаягт, 58,76 м.кв 2 өрөө ор сууцыг Н.Н өмчлөлд шилжүүлэн бүртгэсэн улсын бүртгэлийг хүчингүй болгуулах гэж тодорхойлс.

            Хоёр.Хэргийн үйл барт, процессын талаар:

            2.1.Маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийг нэхэмжлэгч компанийн өмчлөлд бүртгэж, 2017 ы 10 дугаар сарын 09-ний өдөр үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ олгос байна.

            2.2.Үүний дараагаар С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол /18072/ Мгийн гудамж, дүгээр байр, тоот хаягт, 58,76 м.кв 2 өрөө ор сууцыг захиалан байгуулах гэрээг гуравдагч этгээд Н.Н нь “Х*******-Ус” ХХК-тай байгуулжээ.

            2.3.Уг Ор сууц захиалах, захиалга гүйцэтгэх гэрээг үндэслэн гуравдагч этгээд Н.Н нь “Х*******-Ус” ХХК-д холбогдуулан С******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан бөгөөд нэхэмжлэлийн үндэслэлд үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгчөөр тогтоолг, гэрээнээс үүсэн алданги нөхөн төлүүлэх шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг хангаж, маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгчөөр Н.Н тогтоож шийдвэрлэсэн байна.

            2.4.Нэхэмжлэгч компаниас Ор сууц захиалах, захиалга гүйцэтгэх гэрээг байгуулсан ““Х*******-Ус” ХХК бол гуравдагч этгээд Н.Н нарын хоорд байгуулсан гэрээг хүчин төгөлдөр б******* байх хэлцэлд тооцуулах”-аар иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан бөгөөд шүүхээс нэхэмжлэлийг өмнө шийдвэрлэсэн шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэр байгаа гэх үндэслэлээр нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж шийдвэрлэжээ.

            2.5.Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн дээрх шүүгчийн захирамжийг т******* шүүхийн тогтоолоор хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн үндэслэлд дурдагдсанаар иргэний хэрэг үүсгэж, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулсан бөгөөд хариуцагч болох “Х*******-Ус” ХХК бол Н.Н нар нь оршин суух хаяг тодорхойгүй гэх үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

            2.6.Үүний дараагаар нэхэмжлэгч “И ” ХХК нь Улсын бүртгэлийн ерөнхий газарт гомдол гаргасан бөгөөд гомдлыг хариуг эс зөвшөөрч т******* шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг хүлээн авч захиргааны хэрэг үүсгэсэн болно.

            2.7.Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэгчээс нэхэмжлэлийн шаардлагаа өөрчилж, нэмэгдүүлээгүй.

            Гурав.Хэргийн оролцогчдын тайлбар, түүний үндэслэл:

            3.1.Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн үндэслэлдээ: “И " ХХК нь "Р*******" ХК-иас авах ажлын төлбөртөө С******* дүүргийн дүгээр хород байрлах Э хотхы 14-р давхрын тоот, 58.76 м.кв 2 өрөө ор сууцыг шилжүүлэн авч, 2017 ы 12 дугаар сарын 20-ны өдөр ор сууцны хууль ёсны өмчлөгч болс юм.

            Гэтэл "Х*******-Ус" ХХК нь нэхэмжлэгчийн өмчилж буй С******* дүүргийн дүгээр хород байрлах Э хотхы тоот ор сууцыг захиалан бариулах гэрээг 2014 ы 01 дүгээр сард Н.Нтай хууль б*******аар, үндэслэлгүйгээр байгуулан улмаар Н.Н нь 2014 ы 01 дүгээр сард байгуулсан №12/02/14 тоот хүчин төгөлдөр б******* гэрээг үндэслэн Х*******-Ус ХХК-т холбогдуулан С******* дүүргийн -р хороо, Э айлын ор сууцны тоот 50.77 м.кв талбай бүхий ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийг Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд * хандаж гаргасан байна. Гэтэл Н.Н бол хариуцагч Х*******-Ус ХХК-ийн зүгээс нэхэмжлэлийн шаардлагад нь дурдагдсан С******* дүүргийн -р хороо, Э айлын ор сууцны тоот ор сууцны өмчлөгч нь “И ” ХХК болохыг мэдсээр байж, т******* хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд И ХХК-г оролцуулалгүйгээр шүүх хуралдааныг хийж, 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн №0 дугаар шийдвэрээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, Н.Н С******* дүүргийн -р хороо, Э айлын ор сууцны тоот 50,77 м.кв талбай бүхий ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоос байна. Ийм маргаан шүүхээр шийдэгдэж байгааг бид мэдээгүй бөгөөд хож хойно нь олж мэдсэн болно. Өөрөөр хэлбэл Н.Н тоот ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоохдоо т******* ор сууцны хууль ёсны өмчлөгч “И ” ХХК-т мэдэгдэлгүйгээр, т******* ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоолгос шийдвэрийг гаргуулж, нэхэмжлэгч компанийн өмчлөх эрхийг ноцтой зөрчсөн.

            э үйл барттай бид маргаж, С******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд “Х*******-Ус” ХХК бол Н.Н нарын хоорд байгуулагдсан гэрээг хүчин төгөлдөр б*******ад тооцуулах шаардлага бүхий нэхэмжлэлийн шаардлагыг 2023 ы 5 сард гаргасан. Шүүхээс 2023 ы 05 сарын 12-ны өдрийн 0 тоот захирамжаар нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж, улмаар 2023 ы 06 сарын 02-ны өдрийн 001 тоот тогтоолоор захирамж хүчингүй бол Иргэний хэрэг үүссэн байдаг. Гэвч хариуцагч нар нь хаягтаа байхгүй үндэслэлээр шүүгчийн 2023 ы 08 сарын 16-ны өдрийн 1 дугаар захирамжаар хэргийг хэрэгсэхгүй болгос.

            Үүний дараа хуульд заасны дагуу хариуцагч нарыг эрэн сурвалжлуулах хүсэлтийг Б дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд гаргаж, шүүхийн 2023 ы 11 сарын 15-ны өдрийн 0 тоот шийдвэрээр хариуцагчаар оролцвол зохих этгээд болох Н.Н, “Х*******-Ус” ХХК, түүний захирал Ц.Э нарыг эрэн сурвалжлахаар болс. Шүүхийн шийдвэрийн дагуу одоо эрэн сурвалжилтын ажиллагаа явагдаж байна.

            Хоёр.Улсын бүртгэгчийн үйлдлийн талаар: Ийм үйл барт болж байх цаг хугацаанд манай компанийн үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгож, Нямсүрэнгийн Н нэр дээр т******* ор сууцны өмчлөх эрхийг гэрчилгээг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас гаргасан талаар Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газраас бидэнд утсаар холбогд мэдэгдсэн болно. Болоод буй үйл бартын талаар бидэнд Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас огт мэдэгдээгүй тул бид ямар үндэслэлээр "И " ХХК-ийн үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгос талаар Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас мэдээлэл хүсэхэд 2023 ы 10 сарын 24-ний өдрийн 6/9785 тоот албан бичгээр, "Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаар шийдвэр, Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын 2023 ы 08 дугаар сарын -ний өдрийн 02-136/15903 дугаар албан бичгийг үндэслэн иргэн Н.Н өмчлөлд шилжүүлэн бүртгэсэн" гэсэн хариу албан бичгийг ирүүлсэн. Хүчин төгөлдөр гэрчилгээгээр үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгч хэвээрээ байхад, "И " ХХК-ийн Ү-2 дугаартай, үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийг хүчингүй болгож, энэхүү шийдвэрийнхээ талаар мэдэгдэлгүйгээр Н.Н өмчлөлд хөрөнгийг шилжүүлэн бүртгэсэн нь Захиргааны ерөнхий хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2.6 б*******дын эрх, хууль ёсны ашиг сирхлыг хөндсөн захиргааны шийдвэр гаргах тохиолдолд тэдгээрт урьдчилан мэдэгдэх, оролцоог нь хангах" гэдгийг ноцтой зөрчсөн. Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаар шийдвэрээр манай компанийн өмчлөлийн Ү-2 дугаартай, үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийг хүчингүй болгоогүй нэг талд, манай компани хүчин төгөлдөр үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийн гэрчилгээтэй нөгөө талд Н.Н гэх иргэн өмчлөгчөөр тогтоолгос шүүхийн шийдвэртэй ийм ойлгомжгүй эрх зүйн харилцаа үүссэн бөгөөд уг асуудлыг шийдвэрлүүлэхээр шүүхийн ажиллагаа явагдаж байх хоорд Н.Н өмчлөлд хөрөнгийг шилжүүлэн бүртгэсэн байна.

            Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6.6. э хуулийн 6.2, 6.4-т зааснаас б*******ад тохиолдолд эрхийн улсын бүртгэлийг шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болго гэж заасан ба манай компанийн өмчлөлийн Ү-2 дугаартай, үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийг хүчингүй болгос шүүхийн шийдвэр үгүй байхад бүртгэлийг хүчингүй болгож, Н.Н өмчлөлд шилжүүлэн бүртгэснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны хүрээнд манай компанийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг хүчингүй болгос талаарх албан бичгийг 2023 ы 10 сарын 24-ний өдөр хүлээн аваад, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга буюу ерөнхий улсын байцаагчид гомдол гаргасан боловч 2023 ы 11 сарын -ний өдрийн 1/16 тоот хариу албан бичгээр, гомдолд дурдсан шаардлагыг ханган шийдвэрлэх боломжгүй гэж үзсэн.

            Иймд шүүхээр эрхээ хамгаалуулахаар ийнхүү нэхэмжлэл гаргаж байна” гэжээ.

            3.2.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа:

Манай компанийн хувьд анх “Р*******” хувьцаат компаниас авах ажлын төлбөртөө, С******* дүүргийн дүгээр хород байрлах “Э” хотхы 14-н давхрын тоот 2 өрөө ор сууцыг шилжүүлэн авсан. Тухайн үеийн улсын комиссын актаар барилгын ерөнхий захиалагч нь “М ха*******” гэдэг компанийн хүсэлт дээр үндэслээд улсын бүртгэлийн эд хөрөнгийн мэдүүлгээ өгөөд 2017 ы 12 дугаар сарын 20-ны өдөр гэрчилгээ гаргаад тухайн ор сууцын хууль ёсны өмчлөгч болс байдаг. Гэтэл “Х******* *******” гэх ХХК нь давхар тухайн объектыг худалдан борлуулах гэрээг энэ хэрэгт гуравдагч этгээдээр оролцож байгаа Н.Нтай байгуулсан байсан. Ийнхүү талуудын хоорд гэрээ байгуулагдаад манай компанийн эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газарт мэдүүлэг өгөөд гэрчилгээ гаргуулсан. э цаг хугацаанд давхар гэрээ байгуулсан Н.Н гэдэг иргэн Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатын шүүхэд нэхэмжлэл гаргаад тухайн маргаан бүхий объектыг хууль ёсны өмчлөгчөөр тогтоогдчихс байсан. Бид энэ ор сууцын хууль ёсны өмчлөгчөөр тогтоолгох Н.Н хууль ёсны өмчлөгчөөр тогтоочихс шүүхийн шийдвэр гарахад бид нар ямар нэгэн хэргийн оролцогч, гуравдагч этгээд ч гэдэг юм уу хэргийн оролцогчоор оролцоогүй. Шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болоод хамгийн сүүлд шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа дээр гүйцэтгэх хуудас бичигдсэний дараа шийдвэр гүйцэтгэл дээр гүйцэтгэгчийн шийдвэрээр тухайн маргаан бүхий манай объектыг захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүлсэн байсан үйлдэл хийсний дараа бид энэ байран дээр н.Н гэдэг хүн өмчлөгчөөр тогтоочихс ийм үйл барт болжээ гэдгийг анх мэдсэн.

            Бид нарын хувьд ийм үйл барт болж байх цаг хугацаанд манай компанийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг хүчингүй болгос буюу улсын бүртгэлийг хүчингүй болгос шүүхийн шийдвэр, маргаан өрнөөгүй. Бид нарын нэр дээр гэрчилгээ хүчин төгөлдөр хэвээр байгаад байсан. Тийм болохоор бид нар тухайн үед шийдвэр гүйцэтгэлийн шатад Н.Н гэдэг хүнийг өмчлөгчөөр тогтоос юм байна гээд гомдол гаргаж явж байгаад нэгэнт гэрчилгээ бид нарын нэр дээр байгаа гэрчилгээг хүчингүй болгос үйл барт, маргаан байхгүй гээд тухайн асуудлыг орхис байсан. Гэтэл 2023 ы 9 дүгээр сард шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хүрээнд Н.Н нэр дээр ор сууцны өмчлөх эрх шууд шилжин бүртгэгдээд гэрчилгээ нь гарсан гэж бидэнд шийдвэр гүйцэтгэлийн гүйцэтгэгчээс тухайн үед утсаар мэдэгдсэн. Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас бид нарт болж байгаа үйл бартын талаар мэдэгдээгүй. Өөрөөр хэлбэл Н.Н нэр дээр өмчлөх эрх шилжин бүртгэгдэж байгаа талаар бид нар мэдээгүй. Улсын бүртгэлээс албан ёсоор мэдээгүй учраас ямар үндэслэлээр манай компанийн хүчин төгөлдөр байсан гэрчилгээ маань байхгүй болоод шууд н.Н нэр дээр шилжчихэв. э талаарх мэдээлэл хүсэж байна гэдэг албан бичгийг бид нар өгсөн. э албан бичиг дээр хариуцагч юу гэж дурдсан байна гэхээр Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн Н.Н нэр дээр, Н.Н хууль ёсны өмчлөгчөөр тогтоос шүүхийн шийдвэр болоод Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын албан тоотууд дээр үндэслээд Н.Н өмчлөлд шууд алб******* гүйцэтгэсэн гэдэг хариуг ирүүлсэн байсан. Гэтэл бид яагаад энийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа гэхээр бид нарт хүчин төгөлдөр үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ байсан. Бид нарын улсын бүртгэлтэй холбоотой гэрчилгээний хүчин төгөлдөр байдалтай ямар ч маргаан байгаагүй. Өмчлөгч хэвээрээ байсан, гэтэл манай энэ бүртгэлийг хүчингүй болгоод энэ шийдвэрийнхээ талаар бид нарт огт ссгож мэдэгдэлгүйгээр Н.Н өмчлөлд хөрөнгийг шилжүүлэн бүртгэсэн нь Захиргааны ерөнхий хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2.6-д заасан мэдэгдэл ссох зарчмыг ноцтой зөрчсөн гэж бид үзэж байгаа.

            Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуульд өмчлөх эрхэд өөрчлөлт оруулах тухай зохицуулалтыг Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.6 дугаар зүйлд зааж өгсөн байгаа. Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2-т Иргэний хуулийн 183.2-т заасны дагуу бүртгүүлэх эрхгүй этгээдийн нэрээр хийлгэсэн бүртгэлийн үр дүнд эрх бол эрх зүйн байдлын хувьд хохирч байгаа этгээд бүртгэлд нэр нь байгаа этгээдээс эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулахыг шаардсаныг уг этгээд хүлээн зөвшөөрсөн бол энэ тухай барт, улсын байцаагчийн дүгнэлтийг үндэслэн улсын бүртгэгч эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулж болно гэж заасан. Мөн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.6-д “э хуулийн 6.2, 6.4-т зааснаас б*******ад тохиолдолд эрхийн улсын бүртгэлийг шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болго” гэж т******* т******* зааж өгсөн. Ямар тохиолдолд эд хөрөнгийн өмчлөлд өөрчлөлт орох юм, Улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулах эрхтэй байгаад байна гэхээр 6.2-т зааснаар тухайн үл хөдлөхийн хөрөнгийг бүртгүүлэх эрхгүй этгээдийн нэрээр хийлгэсэн бүртгэл нь өөр этгээдийн хувьд  эрх, хууль ёсны ашиг сирхлыг хөндөж байгаа тохиолдолд тухайн хохирч байгаа этгээд нь эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулахыг шаардсаныг уг этгээд хүлээн зөвшөөрсөн энэ тухай барт, улсын байцаагчийн дүгнэлтийг үндэслээд улсын бүртгэгч эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна гээд заасан байгаа. Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.6-д зааснаар улсын бүртгэлийг шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болго гэдэг ийм зохицуулалттай. Гэтэл энэ тохиолдолд юу болс гэхээр гуравдагч этгээд Н.Н зүгээс бид нар энэ үл хөдлөх хөрөнгийн хууль ёсны өмчлөгч нь бөгөөд өмчлөгчөөр тогтоолоо гээд Хан-Уулын дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүхийн шийдвэртэй байхад улсын бүртгэлд энэ “И ” гэдэг компани мэдүүлгээ өгөөд гэрчилгээ гаргуулаад авчихсан байна. Тийм болохоор энэ нь улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулахыг шаардаад, тэр шаардлагыг нь манай компани магадгүй хүлээн хүлээн зөвшөөрсөн бол улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулж болох тухай ийм хууль зүйн зохицуулалт байгаа. Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2-т заасан байгаа.

            Гэтэл ийм үйл барт болоогүй учраас ямар тохиолдолд манай компанийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулах эрх хэмжээ улсын бүртгэгчид байна гэхээр Эд хөрөнгийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.6-д зааснаар улсын бүртгэлийг шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болгос бол тухайн шүүхийн шийдвэрт үндэслээд улсын бүртгэлдээ өөрчлөлт оруулах эрх нь хуулиар нээгдэж байгаа. Гэтэл “И ” ХХК улсын бүртгэлийг хүчингүй болгос үйл барт байхгүй хэвээрээ байсан. Өөрөөр хэлбэл улсын бүртгэл хүчин төгөлдөр байсан гэсэн үг. Улсын бүртгэлийг нь хүчингүй болгос шүүхийн шийдвэр байхгүй байхад үүнд нэг байран дээр давхардсан нэг үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээтэй, нөгөөдөх нь шүүхийн шийдвэртэй ийм хоёрдмол нөхцөл байдал байхад улсын бүртгэл нь хүчингүй болоогүй байхад нь давхар захиалагч нь өмчлөгчөөр тогтоос шийдвэр дээр нь үндэслээд манай компанийн өмчлөх эрхийг шууд Н.Н дээр шилжүүлчихсэн ийм үйл барт байгаа. Тэгэхээр Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр өөрчлөлт нь улсын бүртгэлийн өмчлөх эрхийг өөрчлөлт оруулаагүй, дээрээс нь энэ талаарх өөрчлөлт орж байвал хөрөнгийн асуудал яригдана. Нэг байрны өмчлөлийн асуудал яригдаж байгаа бид энэ өөрөө мэдээллээ араас нь хөөцөлдөөд мэдээлэл хүсэх тухай хүсэлт гаргаж байж энэ талаарх юм мэдэж байгаа. Гэтэл Захиргааны ерөнхий хуульд эрх, хууль ёсны ашиг сирхол нь нэг өмчлөл нь нэг этгээдэд шилжээд над дээр байсан хөрөнгө, маргааш нь өөр хүний нэр дээр гарч байгаа тохиолдолд энэ талаарх мэдээ мэдээллийн тайлбар, мэдүүлэг авах тэр боломжоор хангаагүй учраас бид энэ шийдвэрт эс зөвшөөрч нэхэмжлэл гаргасан байгаа.  

Урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны хүрээнд бид нар улсын ерөнхий байцаагчид гомдол гаргасан. Гэвч 2023 ы 11 дүгээр сарын -ний өдөр албан бичгээр гомдолд дурдсан шаардлагыг хангах, шийдвэрлэх боломжгүй гэж үзсэн учраас бид нар шүүхийн журмаар нэхэмжлэлээ гаргаж байгаа юм. Иймд дээрх үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж өгнө үү гэсэн шаардлага тавьж байгаа юм” гэв.

            3.3.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд бичгээр гаргасан хариу тайлбартаа:

С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол /18082/, Мгийн гудамж байр тоот хаягт байрлах эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2 дугаарт бүртгэлтэй 50.77 м.кв талбай бүхий 2 өрөө бүхий ор сууцны өмчлөх эрхийг Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 ы 06 сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаар шийдвэр, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн ерөнхий газрын Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын 2023 ы 08 сарын -гий өдрийн 02-136/15903 тоот албан бичиг, “Х*******-Ус” ХХК бол иргэн Н.Н нарын хоорд 2014 ы 12/02/14 дугаар ор сууц захиалах, захиалга гүйцэтгэх гэрээ бол б*******ад нотлох бартыг үндэслэн Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн /2018 / 11 дүгээр зүйлийн 11.3-т Шүүх, арбитрын шийдвэрийн үндсэн дээр өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч өөрчлөгдөж байгаа бол өмчлөх эрх бол түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн б*******ад эрх олж авч байгаа этгээд мэдүүлэг гаргах ба мэдүүлэгт шүүх, арбитрын шийдвэрийг хавсаргана, 5.5.5-д шүүх, арбитрын шийдвэрээр өмчлөх эрхийг шилжүүлэн бүртгэхэд улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хураан авах боломжгүй болс, 5.7-д энэ хуулийн 5.5.5-д заасан тохиолдолд мэдүүлэг гаргагчийн өргөдөл, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын албан бичгийг үндэслэн улсын бүртгэгч ажлын 15 өдрийн дотор гэрчилгээг дахин олго гэж заасан.

            Улсын бүртгэгч миний бие мэдүүлэг түүнд хавсаргавал зохих нотлох барт хангалттай, Хан-Уул дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 0 дугаар шийдвэрийг хүчин төгөлдөр шийдвэр гэж үзэж үнэлэлт дүгнэлт өгсөн. Мөн шийдвэрийг үндэслэн Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж манайд албан бичиг хүргүүлсэн, мөн иргэн Н.Н нь өөрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр дамжуулан мэдүүлэг түүнд хавсарган гаргасан нотлох бартуудаар баталгаажиж байна гэж үзэж мөн хуулийн 8.2 дугаар зүйлд хуульд өөрөөр заагаагүй бол 8.1-д зааснаас б*******ад үндэслэлээр мэдүүлгийг хүлээн авахаас татгалзахыг хоригло гэж заасан байдаг. Тиймээс хуулийн дагуу бүртгэл хийсэн.

            Гомдол гаргагч “И ” ХХК нь т******* ор сууцны хууль хяналтын байгууллагад хэрхэн шийдвэрлэгдсэн бол улсын бүртгэлтэй холбоотой асуудлыг мэдэж байсан нь хувийн хэрэгт авагдсан нотлох бартуудаар хангалттай нотлогдож байсан ба Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 11.4-т эрх ашиг нь хөндөгдөж болох этгээд /банк, банк б******* санхүүгийн байгууллагад үүрэг ноогдуулсан хэлцэл бүртгэлгүй/ гэж үзэх боломжгүй өөрөөр хэлбэл “И ” ХХК нь хэргийн оролцогч байсан нь хангалттай нотлогдож байсан тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэжээ.

            3.4.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа:

Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар нь Хан-Уул дүүргийн 2017 ы 9 дүгээр сарын 25-ны 183/0 дугаартай шүүхийн шийдвэрээр Н.Н өмчлөгчөөр тогтоож, 2023 ы 3 дугаар сарын 10-ны өдрийн Хан-Уул дүүргийн шүүгчийн захирамжийг үндэслэн Н.Н өмчлөгчөөр тогтоож Н.Н дээр үл хөдлөх эд хөрөнгө бүртгэгдсэн. Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.3-д шүүхийн шийдвэрээр өмчлөгчөөр тогтоос тохиолдолд бүртгэнэ гэсний дагуу бүртгэсэн. Мөн ссох ажиллагаа хийх шаардлагагүй гээд Захиргааны ерөнхий хуулийн 28 дугаар зүйлийн 28.1.2-т гарцаагүй байдлын улмаас гэж тогтоогдож байвал ссох ажиллагаа хийх шаардлагагүй гэдгийг цл бичсэн. Тэгэхээр тухайн үедээ “И ” компанийн утас руу холбогдчихс боловч утсаа аваагүй байсан. э талаар хариу тайлбартаа мөн бичсэн.  Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүхийн шийдвэрээр өмчлөгчөөр тогтоосны дагуу Захиргааны ерөнхий хуулийн  28 дугаар зүйлийн 28.1.2-т зааснаар ссох ажиллагаа хийлгүйгээр бүртгэсэн. Тийм учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэв.

            3.5.Гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд бичгээр гаргасан тайлбартаа:

Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх 2017 ы 6 дугаар сарын 14-ны өдөр нэхэмжлэгч Н.Н С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э айлын ор сууцны тоот 50.77 м.кв талбайтай 2 өрөө ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоож, хариуцагч “Х*******-Ус" ХХК-иас алданги 100 000 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Г.Над олгосугай гэсэн 183/ШШ2017/0 дугаартай шийдвэр гаргах үед  бол хариуцагч Ц.Э 2017 ы 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн шүүх хуралдаанд оролцохдоо "И ” ХХК-д би худалдсан, үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ гарсан гэх нотлох барт гаргаж энэ талаар мэдүүлэг, тайлбар гаргаагүй бөгөөд нэхэмжлэгч Н.Н "И ” ХХК-ийн болохыг мэдсээр байж, т******* хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулалгүйгээр шүүх хуралдааныг хийлгэсэн гэдэг нь барт, нотолгоогүй гүтгэлэг хуурч мэхлэх гэсэн санаа гэж ойлгож байна. Нийслэлийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар бол Нийслэлийн Улсын бүртгэлийн газар хууль зөрчөөгүй шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрийг хуулийн дагуу шийдвэрлэсэн юм. Нэхэмжлэл гаргагч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас огт мэдэгдээгүй гэдэг нь худал бөгөөд учир нь Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт 2018 ы 03 дугаар сарын -ны өдөр “И ” компанийн захирал, Солгос Улсын иргэн К 18/22 албан бичгээр гомдол ирүүлж байснаар нотлогдог бөгөөд шүүх хурал болж байсныг ч мэдэж байсан гэх үндэслэл гэж ойлгож байна” гэжээ.

            3.6.Гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа:

Хан-Уул дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 ы 6 сарын 14-ний өдрийн С******* дүүргийн дүгээр хороо, айлын, тоот,  номерын 2 өрөө ор сууцын өмчлөгчөөр Н.Н тогтоож, хариуцагч “Х******* *******” компаниас сая 100 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгосугай гэсэн шүүхийн шийдвэр гарсан 0 дугаартай байгаа. Шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсны дараах үйл ажиллагаа, асуудлыг бүгдийг нь тооцож нэхэмжлэгч нэхэмжлэл гаргасан байна. э бүгд нь дээрх Иргэний хэргийн шүүхэд ямар ч хамааралгүй болчихож байгаа юм. Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч 2017 ы 12 дугаар сарын 02-ны өдөр манайх үл хөдлөх эд хөрөнгийн эзэмшигчээр бүртгүүлсэн хэлж байна. Гэхдээ энэ Н.Н өмчлөгчөөр тогтоос 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдөр анхан шатын шүүхийн шийдвэр гарч хүчин төгөлдөр болчихс. Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын удаа дараагийн бичгүүдийг үндэслэж нэхэмжлэгчийн үндэслэл нь хууль б*******аар байсан ор сууцын жинхэнэ өмчлөгч Н.Н нэр дээр гэрчилгээг шилжүүлэн олгос Нийслэлийн улсын бүртгэлийн газрын улсын бүртгэгч н.Н хууль зөрчөөгүй, шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэр биелүүлсэн. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 12 дугаар зүйлд шүүхийн шийдвэр заавал биелэгдэх гээд 11.1 шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрийг иргэн, хуулийн этгээдэд заавал биелүүлнэ, 11.2-т шүүхийн шийдвэрийг сайн дураар биелүүлэхгүйд хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу алб******* гүйцэтгэнэ гэсэн хуулийн заалтыг үндэслэн өмчлөгчийг өөрчилж гэрчилгээ олгос.

            э нь Захиргааны ерөнхий хуулийн 28 дугаар зүйлийн 1.2 дугаар зүйл гарцаагүй байдлын улмаас гэсэн заалтыг хариуцагч н.Н биелүүлсэн. Хууль зөрчөөгүй, учир нь гарцаагүй байдлын улмаас гэсэн заалтыг Захиргааны ерөнхий хуульд оруулж өгөхгүй бол ямар ч шүүхийн шийдвэр гаргаж биелэх боломжгүй, шүүхийн байгууллага байгаад нэмэргүй. Шүүх шийдвэр гаргалаа, төрийн байгууллагад заавал мэдэгдэх юм байна гэхээр зэрэг шүүх байгаа шийдвэр гаргаад ямар ч төлөвлөгөө биелэгдэхгүй маргаан бүр дорддог. Тэгэхээр энэ гарцаагүй байдлын улмаас гэснийх нь дагуу л шийдэхээс өөр арга байхгүй. Ингэж шийдсэн, ссох ажиллагаа хийх хэсэг, мэдэгдэх шаардлага байхгүй. д шүүхийн шийдвэр нь биелүүлсэн. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэл гаргаж дээрх 2 өрөө байрыг, Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газраас захиран зарцуулах эрхийг нь түдгэлзүүлсэн. Шүүхийн шийдвэртэй байр албандаа авна гэдгийг мэдэж байсан учир нэхэмжлэлийг хүлээн авах үндэслэлгүй гэж үзэж байгаа. Захиргааны ерөнхий хуульд Мгол Улсын захиргааны байгууллага бол Улсын бүртгэлийн газрын бүртгэгч нар хууль зөрчөөгүй, шүүхийн шийдвэрийг биелүүлсэн” гэв.

                                                   ҮНДЭСЛЭХ НЬ:

Нэг.Маргааны зүйл, эрх зүйн харилцааны төрөл:

1.1.э хэрэгт эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн эрх зүйн харилцааны хүрээнд үүссэн бүртгэл хүчингүй болгуулах үйл барт хэлэлцэгдсэн болно.

            Хоёр.Шүүхэд тогтоогдс үйл бартын талаар:

            2.1.Нэхэмжлэгч “И ” ХХК нь “Р*******” ХХК-иас ажлын төлбөртөө авсан гэх С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол /18072/, Мгийн гудамж, дүгээр байр, тоот ор сууцны өмчлөгчөөр 2017 ы 10 дугаар сарын 09-ний өдөр Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн  Ү-2 дугаарт бүртгүүлж, 0 дугаартай гэрчилгээ авсан байна. /ХХ-ийн 19 дэх тал/

            2.2.э хугацаанаас өмнө гуравдагч этгээд Н.Н нь Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд х******* “Х******* *******” ХХК-д холбогдуулан ”Ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоолгох, алдангид ,100,00.0 төгрөг гаргуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг гаргаж, т******* шүүхийн 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаартай шийдвэрээр “Н.Н С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоож шийдвэрлэжээ. /ХХ-ийн 48-49 дэх тал/

            2.3.Иймд цаг хугацааны хувьд Н.Н нь хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрээр уг ор сууцны өмчлөгч мөн болох нь түрүүлж тогтоогдс буюу түрүүлж өмчлөх эрх үүссэн байна.

            2.4.Шүүхийн энэ шийдвэрийг алб******* гүйцэтгүүлэхээр Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2017 ы 09 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 183/ШЗ2017/0 дугаар захирамж гарч, Гүйцэтгэх хуудас бичигдсэнээр, Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албаны шийдвэр гүйцэтгэгчийн 2017 ы 09 дүгээр сарын 28-ны өдрийн Шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэх тогтоол гарч, Шийдвэр гүйцэтгэлийн хувийн хэрэг нээж /ХХ-ийн 116, 123 дахь тал/, шүүхийн шийдвэрийг алб******* гүйцэтгэх ажиллагаа эхэлжээ. /ХХ-ийн 50-51 дэх тал/

            2.5.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2 дугаарт бүртгэгдсэн ор сууц бол Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрээр Н.Н өмчлөгчөөр тогтоос ор сууц нь “нэг ор сууц” мөн болохыг талууд зөвшөөрч байгаа тул энэ талаар маргаан байхгүй байна.

            2.6.Ийнхүү Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрээр Н.Н өмчлөгчөөр тогтоос, улмаар шүүхийн шийдвэрийг алб******* гүйцэтгэх захирамж гарсан цаг хугацааны дараа хариуцагч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын эрх бүхий албан тушаалтан нь “И ” ХХК-ийг уг хөрөнгийн өмчлөгчөөр Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэсэн үйл бартууд тогтоогдож байна.

            2.7.Иргэний хэргийн шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр гуравдагч этгээд Н.Н С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны өмчлөгч болохыг тогтоос байгаа тул захиргааны хэргийн шүүх Н.Н, “И ” ХХК-ийн хэнд нь, өмчлөх эрх хэрхэн үүссэн зэрэг өмчлөх эрхийн талаар дүгнэлт өгөх эрхгүй болно.

            2.8.Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын 2017 ы 11 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 4/27144 дүгээр албан бичгээр “Х******* *******” ХХК-ийн өмчлөлийн С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол, дүгээр байрны /1 тоот эрхийн улсын бүртгэлийн  Ү-2******* дугаартай үл хөдлөх хөрөнгийн захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүлсэн эсэх лавлагааг гаргуулах хүсэлт гаргасны /ХХ-н 124 дэх тал/ хариуд т******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийн 2017 ы 11 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 1683 дугаар албан бичгээр “... Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанаас 2015 д захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүлсэн байна. эрх эд хөрөнгийн захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүллээ” гэжээ. /ХХ-ийн дахь тал/

            2.9.дээс үзвэл иргэний хэргийн шүүхийн шийдвэрээр гуравдагч этгээд Н.Н өмчлөгч болохыг тогтоос С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны захиран зарцуулах эрхийг 2015 д “Х******* *******” ХХК-ийн өмчлөлд байх үед нь захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүлсэн байхад С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтэс нь эрх бүхий этгээдийн шийдвэргүйгээр “И ” ХХК-ийг өмчлөгчөөр бүртгэсэн болох нь нотлогдож байна.

            2.10.Ингэхдээ С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтэс нь Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт х******* 2017 ы 10 дугаар сарын 09-ний өдөр уг ор сууцны өмчлөгчөөр “И ” ХХК-ийг бүртгэсэн болохоо мэдэгдээгүй, үүгээр зогсохгүй уг эд хөрөнгийн захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүлж байгаагаа мэдэгдсэн нь т******* Улсын бүртгэлийн хэлтсийг илэрхий хуульд нийцээгүй ажиллагаа явуулсан гэж үзлээ.

            2.11.С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийн дээрх хариуг үндэслэн Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын 2017 ы 11 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 1/27165 дугаар, 2018 ы 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 1/8650 дугаар албан бичгүүдээр дахин С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтэст х******* “... С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцыг Н.Н нэр дээр бүртгэж, гэрчилгээг эх хувиар т******* албанд ирүүлэх”-ийг т******* т******* мэдэгдсэн байна. /ХХ-ийн 125, 137 дахь тал/

2.12.э үйл явдлаас хойш 4 сарын дараа С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтэс нь Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд х******* 2018 ы 03 дугаар сарын  13-ны өдрийн 467 дугаар албан бичгээр “… уг ор сууцыг “И ” ХХК-ийн өмчлөлд бүртгэлтэй” талаар мэдэгджээ. /ХХ-ийн 138 дахь тал/

            2.13.“И ” ХХК-иас 2018 ы 03 дугаар сарын -ний өдрийн 18/22 дугаар албан бичгээр Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт х******* “... манай компанийн өмчлөлийн ор сууцыг захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүлсэн байгаа нь өмчлөх эрхэд ноцтой халдсан” гэх агуулга бүхий гомдлыг гаргажээ. /ХХ-ийн 140 дэх тал/

2.14.Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын 2018 ы 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн хариу мэдэгдэх хуудсаар  “И ” ХХК-д х*******, Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны  шүүхийн 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаар шийдвэрээр “Н.Н С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны өмчлөгчөөр тогтоож шийдвэрлэсэн тул ор сууцыг захиран зарцуулах эрхийг нээх боломжгүй” болсныг мэдэгджээ. /ХХ-ийн 142 дахь тал/

2.15.дээс үзвэл нэхэмжлэгч “И ” ХХК нь шүүхийн шийдвэрээр С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны өмчлөгчөөр Н.Н тогтоос болохыг бол уг шүүхийн шийдвэрийг алб******* гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж байгааг Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын 2018 ы 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн албан хариунаас мэдсэн байна.

2.16.Нэхэмжлэгч “И ” ХХК нь дээрх шүүхийн шийдвэрийг мэдсэнээс хойш 5 жилийн дараа С*******  дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд Н.Над холбогдуулан “Х******* *******” ХХК бол Н.Н нарын  хоорд байгуулсан 2014 ы 01 дүгээр сарын №12/02/14 тоот “Ор сууц захиалах, захиалга гүйцэтгэх гэрээ”-г хүчин төгөлдөр б******* хэлцэлд тооцуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг гаргасныг т******* шүүхийн шүүгчийн 2023 ы 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 184/ШЗ2023/1 дугаар захирамжаар “хариуцагчийн хаяг тодорхойгүй” гэх үндэслэлээр нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгожээ. /ХХ-ийн 30 дахь хуудас/

2.17.Одоо Б дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны  шүүхийн шүүгчийн захирамжаар Н.Н эрэн сурвалжилж байгаа болох нь тогтоогдож байгаа боловч энэхүү хэрэгт Н.Н нь гуравдагч этгээдээр 2024 ы 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр татан захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд ирсэн байхад Н.Н эрэн сурвалжлаад иргэний хэргийн шүүхэд иргэний хэрэг үүсгээгүй гэх нөхцөлийг захиргааны хэргийн шүүх харгалзан үзэх боломжгүй.

2.18.“И ” ХХК нь шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр өмчлөгч болох нь тогтоогдс Н.Н өмчлөлийн асуудлаар маргасан, өмчлөх эрхийг нь хууль б******* болохыг тогтоолгос хуулийн хүчин төгөлдөр ямар нэг шийдвэр гаргуулаагүй болох нь тогтоогдлоо.

2.19.Ингээд Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаартай шийдвэрийг үндэслэн, Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албаны албадлагаар, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар бол С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтсээс 2023 ы 09 дүгээр сарын 11-ний өдөр “Н.Н С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны өмчлөгчөөр Үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2 дугаарт бүртгэж, өмчлөх эрхийн 0 дугаар гэрчилгээ олгож шийдвэрлэжээ. /ХХ-ийн 184 дэх тал/

2.20.Нэхэмжлэгч бол гуравдагч этгээдийн маргаж буй С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол /18072/ Мгийн гудамж, дүгээр байр, тоот хаягт байрлах 2 өрөө ор сууцны талбайн хэмжээ нь 58.76 метр квадрат, 50.77 метр квадрат гэж зөрүүтэй байх боловч талууд өөр ор сууц гэж  маргаагүй тул уг хэмжээг шүүх шалгаж тогтоох шаардлагагүй болно.

2..Нэхэмжлэгч “И ” ХХК нь С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууцны тоот гэх ор сууцыг “Р*******” ХХК-иас ажлын төлбөртөө авсан гэж тайлбарлаад нотлох бартаар “М*******” ХХК бол “Р*******” ХХК-ийн хоорд 2016 ы 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн БНГ-01/06-11 дугаартай “Бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ”-г, 2017 ы 08 дугаар сарын 02-ны өдрийн Д-1******* дугаартай “Ор сууц захиалах, гүйцэтгэх гэрээ”-г нотлох бартаар гаргаж өгсөн.

2.22.С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы   айлын ор сууц бүхэлдээ “Х******* *******” ХХК-ийн өмчлөлд улсын бүртгэлд бүртгэлтэй байсан болох нь Улсын бүртгэлийн хэлтсийн 2017 ы 11 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 1683 дугаар албан бичгээр “... Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанаас 2015 д захиран зарцуулах эрхийг түдгэлзүүлсэн” гэснээр тогтоогдож байгаа тул нэхэмжлэгчийн “М*******” ХХК  бол “Р*******” ХХК-ийн хоорд байгуулсан 2017 ы 08 дугаар сарын 02-ны өдрийн Д-1******* дугаартай “Ор сууц захиалах, гүйцэтгэх гэрээ”-гээр өмчлөх эрхтэй болс гэдэг тайлбарыг үндэслэл бүхий гэж үзэх боломжгүй байна.

2.23.Гэвч энэхүү дүгнэлт нь “М*******” ХХК  бол “Р*******” ХХК-ийн хоорд байгуулсан гэрээ, “Р*******” ХХК бол  “И ” ХХК-ийн хоорд байгуулсан гэрээнүүдийг хуульд нийцсэн эсэх, аль компани нь ор сууцыг худалдан борлуулах эрхтэй,  “И ” ХХК-ийн өмчлөх эрхтэй эсэх зэргийг  тогтоож байгаа явдал биш учраас энэ асуудлыг зохих журмаар шийдвэрлүүлэх эрхийг хязгаарлахгүй болно.

2.24.Харин “Р*******” ХХК бол  “И ” ХХК-ийн хоорд хоорд байгуулсан 2017 ы 08 дугаар сарын 02-ны өдрийн Д-1******* дугаартай “Ор сууц захиалах, гүйцэтгэх гэрээ” нь Н.Н  С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны өмчлөгчөөр өмчлөгчөөр тогтоос Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 ы 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаартай шийдвэрийн дараа байгуулагдсан байна.

2.25.Түүнчлэн “М*******” ХХК  бол “Р*******” ХХК-ийн хоорд байгуулсан  2016 ы 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн БНГ-01/06-11 дугаартай “Бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ”-ний 1.2-т зааснаар “М*******” ХХК-ийн “Р*******” ХХК-д шилжүүлэхээр тохирс ор сууцны хаягийг “С******* дүүргийн дүгээр хороы нутаг дэвсгэрт барьж буй  Э хотхы хотх    айлын 15 давхар ор сууцны 14 дүгээр давхрын 58.76 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор  сууцыг” гэснээс үзвэл нэгдүгээрт, уг сууцыг худалдан борлуулах эрхтэй эсэх нь тодорхойгүй  этгээд болох “М*******” ХХК-тай байгуулсан гэрээ, хоёрдугаарт уг “” тоот сууцыг гэсэн заалт байхгүй байгаа тул нэхэмжлэгчийг уг ор сууцыг зохих журмаар олж авсан гэх бүрэн нотлох бартгүй байхад Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар бол С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийн “И ” ХХК-ийг өмчлөгчөөр бүртгэсэн бүртгэлийг хууль ёсны гэж үзэх үндэслэл нотлогдоогүй зэрэг үйл бартууд шүүхэд тогтоогдлоо.

 

Гурав.Маргаан бүхий актыг хянасан, шүүхээс хууль хэрэглэсэн үндэслэлийн тухайд:

3.1.Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 4.1-т “Улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд дараах зарчмыг бартална” гээд 4.1.4-т “үнэн зөв, бодитой” байх гэжээ.

3.2.Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-т “Иргэн, хуулийн этгээд Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8.1.1-д заасан эрхийг хуульд заасан журмын дагуу эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлснээр өмчлөх эрх үүснэ” гэж, 6 дугаар зүйлийн 6.2-т “Иргэний хуулийн 183.2-т заасны дагуу бүртгүүлэх эрхгүй этгээдийн нэрээр хийлгэсэн бүртгэлийн үр дүнд эрх бол эрх зүйн байдлын хувьд хохирч байгаа этгээд бүртгэлд нэр нь байгаа этгээдээс эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулахыг шаардсаныг уг этгээд хүлээн зөвшөөрсөн бол энэ тухай барт, улсын байцаагчийн дүгнэлтийг үндэслэн улсын бүртгэгч эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулж болно” гэж, мөн зүйлийн 6.3-т “э хуулийн 6.2-т заасан шаардлагыг эрхийн улсын бүртгэлд нэр нь байгаа этгээд зөвшөөрөөгүй бол шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсны дараа эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна” гэж заасан байна.

3.3.Улсын бүртгэлийн  ерөнхий газар бол С******* дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтсээс шүүхийн хүчин төгөлдөр үйлчлжлтэй болс шийдвэрийг биелүүлж С******* дүүргийн дүгээр хороо, Э хотхы  айлын ор сууцны тоот, 50.77 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцны  өмчлөгчийг өөрчилж, өмчлөгчөөр бүртгэгдсэн  байсан “И ” ХХК-ийг бүртгэлээс хасаж, Н.Н нэр дээр бүртгэхдээ Захиргааны ерөнхий хуулийн 26, 27 дугаар зүйлд заасан дагуу эрх нь хөндөгдөж байгаа байсан “И ” ХХК-д ссох ажиллагаа явуулаагүй, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2, 6.3-т заасны дагуу “И ” ХХК-иас улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулахыг зөвшөөрөх эсэхийг тодруулаагүй байхдаа улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулсан нь хуульд нийцээгүй байна.

3.4.Гэвч нэхэмжлэгч “И ” ХХК нь улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулах, Н.Н тухайн ор сууцны өмчлөгчөөр бүртгүүлэхээр шүүхийн шийдвэр албан гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж байгааг 2018 ы 03 дугаар сарын -ний өдрийн 18/22 дугаар албан бичгийг үйлдэх үедээ мэдсэн гэж үзэх үндэслэлтэй, нөгөө талаар т******* компаниас өөрийгөө өмчлөгч болохыг тогтоолгохоор шүүхэд нэхэмжлэл гаргаагүй ийм шийдвэр байхгүй, түүнчлэн иргэний хэргийн  шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг хууль б******* гэж маргаж байгаагүй нь эдгээр үйл бартыг зөвшөөрсөн гэж үзэх хууль зүйн үр дагавар үүсгэж байгаа болно.

3.5.Анхан шатны шүүхээс хариуцагчийг “улсын бүртгэлийг өөрчлөхдөө ссох ажиллагаа явуулах шаардлагатай” гэдгээр маргаан бүхий улсын бүртгэлийг хүчингүй болгох нь “И ” ХХК-д шинээр хууль зүйн үр дагавар үүсгэхгүй байна гэж үзлээ.

3.6.Учир нь нэгэнт Н.Н өмчлөгч болохыг  хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрээр  тогтоос, үүнийг үгүйсгэх нотлох барт байхгүй тул энэхүү өөрчлөлт орс улсын бүртгэлийн “үнэн зөв байх” зарч алдагдаагүй, Н.Н өмчлөгчөөр бүртгэсэн улсын бүртгэл өөр б*******ад байдлаар хууль зөрчсөн гэх үндэслэл тогтоогдоогүй, ссох ажиллагаа явуулснаар  маргаан бүхий бүртгэлд өөрчлөлт орох, актын гарсан зорилгод нөлөөлөхөөр үр дагавар үүсгэнэ гэж үзэх нотлох барт байхгүй учраас “ссох ажиллагаа явуулснаар нэхэмжлэгчид үр дагавар бүхий нөхцөл байдал үүснэ гэдэг нь нотлогдоогүй болно.

3.7.Өөрөөр хэлбэл, Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1-т “Өмчлөгч хөрөнгөө б*******дын хууль б******* эзэмшлээс шаардах эрхтэй” гэж, 106.3-т “э хуулийн 106.1, 106.2-т заасан шаардлага гаргаснаас хойш эрх нь зөрчигдсөн хэвээр байвал, өмчлөгч арбитрын хэлэлцээртэй бол арбитрын журмаар, б*******ад тохиолдолд шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж зөрчигдсөн эрхээ хамгаалуулна” гэж, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1-т “Шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрийг иргэн, хуулийн этгээд заавал биелүүлнэ” гэж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1-т “Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг хүн, хуулийн этгээд биелүүлэх үүрэгтэй” гэж заасан байх бөгөөд гуравдагч этгээд Н.Н нь эдгээр хуулийн заалтуудын дагуу зөрчигдсөн гэж үзсэн эрхээ сэргээлгэж, зохих шийдвэрүүдийг гаргуулсан байна.

3.8.Ийнхүү хариуцагч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар нь шүүхийн шийдвэрийг алб******* гүйцэтгэх ажиллагааны журмаар уг эрхийн улсын бүртгэлийн өөрчлөлтийг хийж, бүртгэл явуулсан болох нь нотлогдс бөгөөд энэхүү бүртгэлийг хууль б******* бол үнэн зөв байх зарчмыг зөрчсөн гэж үзэх үндэслэл нотлогдоогүй гэж дүгнэлээ.

3.9.эрхийг нэгтгэн дүгнэвэл, эдгээр хууль зүйн үндэслэлээр маргаан бүхий захиргааны акт болох “И ” ХХК-ийн Ү-2 дугаарт бүртгэгдсэн үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгос үйлдлийг хүчингүй болгох, С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол /18072/ Мгийн гудамж, дүгээр байр, тоот хаягт байрлах 58.76 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцыг Н.Н өмчлөлд шилжүүлэн өөрчилж бүртгэсэн бүртгэл нь хууль зөрчөөгүй тул нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж дүгнэв.

3.10.Нэхэмжлэгч “И ” ХХК-ийн  “улсын бүртгэлийг зөвхөн шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болгож, уг шүүхийн шийдвэрийг үндэслэж улсын бүртгэлийг өөрчлөх ёстой байсан. Манай компанийн өмчлөгчөөр бүртгүүлсэн улсын бүртгэлийг хүчингүй болгос шүүхийн шийдвэр байхгүй” гэх тайлбарыг шүүх хүлээн авахгүй.

3.11.Учир нь Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.3-т заасан “э хуулийн 6.2-т заасан шаардлагыг эрхийн улсын бүртгэлд нэр нь байгаа этгээд зөвшөөрөөгүй бол шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсны дараа эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна” гэдэг нь улсын бүртгэлийг захиргааны хэргийн шүүх хүчингүй болгож, уг шийдвэр хүчин төгөлдөр болсны дараа эрхийн бүртгэлд өөрчлөлт оруулах агуулгыг илэрхийлээгүй тул Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 ы 06 сарын 14-ний өдрийн 183/ШШ2017/0 дугаар шийдвэр хүчин төгөлдөр болсныг үндэслэн бүртгэлд өөрчлөлт оруулсныг хууль зөрчсөн гэж үзэхгүй.

3.12.Хариуцагч нь гуравдагч этгээд Н.Н өөр өөр хэргийн харьяалалтай ол шүүхүүдээр явуулж чирэгдэл учруулахгүйгээр шийдвэрлэсэн нь Төрийн албаны тухай хуулийн  7 дугаар зүйлийн 7.1.1-т заасан “ард түмэнд үйлчлэх”  төрийн албаны зарч,  Захиргааны ерөнхий хуулийн 4 дүгээр зүйлийн  4.2.2-т заасан “шуурхай” байх т*******гай зарчмуудад нийцсэн тул хууль зөрчсөн гэж үзэхгүй гэж дүгнэв.

3.13.эхүү шүүхийн шийдвэр нь “И ” ХХК-ийг уг ор сууцны хууль ёсны өмчлөгч нь хэн болохоо тогтоолгох, т******* компанийн дурдсан хэлцэл хүчин төгөлдөр б*******ад тооцуулах, өмчлөгч болох нь эрх бүхий этгээдийн шийдвэрээр тогтоогдс тохиолдолд иргэний бол дахин захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрхийг хязгаарлахгүй болохыг тэмдэглэж байна.

Дөрөв.Анхан шатны шүүхэд нотлох барт цуглуулсан, үнэлсэн талаар:

4.1.Шүүх нь хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн буюу маргаан бүхий актын үндэслэл болс нотлох бартад дүгнэлт хийж, маргааныг шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзсэн ба нотлох бартыг үнэлэх нь хэргийг хянан шийдвэрлэсэн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн дотоод  итгэл, эрх хэмжээнд хамаарах болно.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3.14 дүгээр заалтыг т******* т******* удирдлага болг ТОГТООХ нь:

1.Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 4.1,  4.1.4, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2, 6.3, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн  9.1-т заасныг бартлан нэхэмжлэгч “И ” ХХК-ийн гаргасан “Нэхэмжлэгч компанийн Ү-2 дугаарт бүртгэгдсэн үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгос үйлдлийг хүчингүй болгох, С******* дүүргийн дүгээр хороо, М хороолол /18072/ Мгийн гудамж, дүгээр байр, тоот хаягт байрлах 58.76 метр квадрат талбайтай 2 өрөө ор сууцыг Н.Н өмчлөлд шилжүүлэн бүртгэсэн улсын бүртгэлийг хүчингүй болгуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1-д заасныг бартлан, нэхэмжлэгч “И ” ХХК-ийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг  улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-т заасны дагуу хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэр гардан авснаас хойш 14 хогийн дотор давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг тэмдэглэсүгэй.

 

 

 

 

     ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                 Д.ЭРДЭНЭЧИМЭГ