*******д холбогдох эрүүгийн хэргийн тухай

  Хэргийн индекс 66/2023/08/Э

Дархан-Уул аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Ц.Амаржаргал даргалж, шүүгч Г.Давааренчин, ерөнхий шүүгч Б.Манлайбаатар нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

 Прокурор *******

Шүүгдэгч *******

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч *******

Нарийн бичгийн дарга С.Хулганаа нарыг оролцан

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч Г.Гэрэлт-Од даргалж хийсэн шүүх хуралдааны 2023 оны дүгээр сарын 23-ны өдрийн 30 дугаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч прокурорын эсэргүүцлээр шүүгдэгч *******д холбогдох 22800460499 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2023 оны 02 дугаар сарын 27-ны өдөр хүлээн авч, ерөнхий шүүгч Б.Манлайбаатарын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Монгол Улсын иргэн, ******* ******* овогт ******* *******,******* оны 08 дугаар сарын 30-ны өдөр аймгийн ******* суманд төрсөн, настай, эмэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 4, эх, 2 хүүхдийн хамт аймгийн ******* сумын дүгээр баг, тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй, хэрэг хариуцах чадвартай,

шүүгдэгч ******* нь 2022 оны 08 дугаар сарын 29-ний өдрөөс 2022 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хооронд аймгийн ******* сумын дүгээр баг, гэх газраас зохих зөвшөөрөлгүйгээр 0 кг, 00 грамм ховор ургамал болох дэрвэгэр жиргэрүүг түүж бэлтгэн, улмаар 2022 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдөр улсын дугаартай “Тоёота приус 20” маркийн тээврийн хэрэгсэл дотор ачиж, аймгийн ******* сумын дүгээр багийн нутаг дэвсгэрээс Дархан-Уул аймгийн сумын нутаг дэвсгэрт байрлах “” хяналтын пост хүртэл тээвэрлэж байгаль экологид ,7,40 төгрөгийн хохирол учрсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

Дархан-Уул аймгийн Прокурорын газраас: *******гийн үйлдлийг Эрүүгийн хийн тусгай ангийн 24.8 дугаар зүйлийн дэх заалтад зааснаар зүйлчлэн яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх:

******* ******* овогт ******* *******г “зохих зөвшөөрөлгүйгээр, хьд зааснаас өөр зорилгоор ховор ургамал, тэдгээрийн үр, эрхтнийг түүсэн, бэлтгэсэн, хадгалсан, тээвэрлэсэн; Эрүүгийн хийн тусгай ангийн 24.8 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 7. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасныг журамлан, *******д Эрүүгийн хийн тусгай ангийн 24.8 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан хорих ялыг оногдахгүйгээр / нэг/ жилийн хугацаагаар тэнсэж,

Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2., 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******д оршин суух газар, ажил, сургиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байглагад урьдчилан мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэж, шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож, ял оногдахыг санж, тэнсэж, үүрэг хүлээлгэсэн шийдвэрийн биелэлтийг аймаг дахь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгаж,

 

Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 7. дугаар зүйлийн , 2, 4, дахь хэсэгт аснаар шүүгдэгч *******гаас гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан тээврийн хэрэгслийн үнэ 0,800,000 /арван сая найман зуун мянган/ төгрөг гаргж улсын орлогод орж,

Энэ хэрэгт шүүгдэгч цагдан хоригдсон хоноггүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчээс гаргах төлбөргүй болохыг тус тус дурдаж, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн 2 шуудай 4 тортой дэрвэгэр жиргэрүү гэх ургамлыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байглагад шилжүүлж, 86 см урт лоомыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгаж,

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 36.0 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэр уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд мөн хийн 36.8 дугаар зүйлийн . дахь хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэхээр шийдвэрлэжээ.

Прокурор эсэргүүцэлдээ:

... Монгол Улсын Үндсэн хийн 6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт “Монгол Улсад газар, түүний хэвлий, ой, ус, амьтан, ургамал болон байгалийн бусад баялаг гагцхүү ард түмний мэдэл, төрийн хамгаалалтад байна.”, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Монгол Улсын иргэдэд өмчлүүлснээс бусад газар, түүнчлэн газрын хэвлий, түүний баялаг, ой, усны нөөц, ан амьтан төрийн нийтийн өмч мөн.” гэж заасан байх бөгөөд анхан шатны шүүх шүүгдэгчийн байгаль орчинд учрсан хохирлыг .7.40 төгрөгөөр тогтоож, хохирол нөхөн төлөгдсөн гэж үзсэн нь Монгол Улсын Үндсэн хь болон Үндсэн хьд нийцүүлэн гаргасан Байгаль орчныг хамгаалах тухай хь, бусад хийн зорилт, зарчимд нийцэхгүй нөхцөл байдал бий болгож байна.

Байгалийн ургамлын тухай хийн 2 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт “байгалийн ургамал” гэж хүний оролцоогүйгээр байгалийн жамаар ургаж байгаа зүйл ургамлыг ойлгохоор хьчилсан ба шүүгдэгч *******гийн зохих зөвшөөрөлгүйгээр бэлтгэсэн дэрвэгэр жиргэрүү нь байгалийн ургамалд хамаарах тул ургамлын санд учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхдээ Байгаль орчныг хамгаалах тухай хьд заасныг баримтална.

Өөрөөр хэлбэл зөвшөөрөлгүйгээр, хьд зааснаас өөр зорилгоор нэн ховор, ховор ургамал тэдгээрийн үр, эрхтнийг түүсэн, бэлтгэсэн, худалдсан, худалдан авсан, хадгалсан, тээвэрлэсэн, боловсрснаас учирсан нөхөн төлбөрийн хэмжээг экологи-эдийн засгийн үнэлгээгээр тогтоох бөгөөд ингэхдээ Байгаль орчныг хамгаалах тухай хийн 49 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсгийн 3-д заасны дагуу шүүгдэгч *******гийн буруутай үйлдлийн улмаас учирсан ,7,40 төгрөгийн хохирлыг тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээ буюу 28,07,20 төгрөгөөр ойн экологи-эдийн засгийн үнэлгээг тогтоож шүүгдэгчээс гаргах нь зүйтэй байна.

Мөн анхан шатны шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан 2022 оны дүгээр сарын 4-ний өдрийн 7 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн 2022 оны 2 дугаар сарын 4-ний өдрийн 0-04-039/46 дугаартай акт зэрэг нотлох баримтуудыг үнэлсэн эсэх нь тодорхойгүй, мөн улсын яллагчаас шүүх хуралдаанд гаргасан гэмт хэргийн улмаас шууд учирсан хохирол, нөхөн төлбөр гаргах хэмжээг зааглан тодорхойлж, Байгаль орчныг хамгаалах тухай хийн 49 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсгийн 3-д заасны дагуу шүүгдэгчээс 28,07,20 төгрөг гаргах санал гаргасанд хь зүйн дүгнэлт хийгээгүй нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 39.7 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-д заасан шүүх хэрэглэвэл зохих хийг хэрэглээгүй гэж үзэж байна.

Иймд Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны дүгээр сарын 23-ны өдрийн 2023/ШЦТ/30 дугаартай шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгахаар Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 38. дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасныг баримтлан улсын яллагчийн эсэргүүцэл бичив.

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 39.3 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасныг баримтлан прокурор давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд эсэргүүцлээ дэмжин оролцох болно... гэжээ.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокурор ******* дүгнэлтдээ:

Анхан шатны шүүхээс гэм буруугийн талаар шийдвэрлэхдээ шууд хохирлыг гаргж .7.40 төгрөгөөр торгох ял оногдсан нь хь буруу хэрэглэсэн гэж үзсэн. Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгийн явцад прокурорын зүгээс Байгаль орчин хамгаалах тухай хийн 49 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсгийн 3-т заасны дагуу ургамлын аймагт учирсан хохирлыг тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр буюу 28.000.000 төгрөг гаргж улсын орлого болгах санал гаргасан боловч анхан шатны шүүх шийтгэх тогтоол гаргахдаа дүгнэлт хийгээгүй, харин тайлбарлахдаа эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоол гаргах үедээ тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр тооцож тогтоол үйлдэх байсан гэдэг.

Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоол үйлдэх үедээ гэмт хэргийн улмаас шууд учирсан хохирол гэж үзэж яллагдагчаар татдаг, түүнээс салбар хийг хэрэглэж хохирлыг тооцохгүй гэж бодож байна. Хавтаст хэрэгт авагдсан шинжээчийн дүгнэлтээр шууд учирсан хохирол .7.40 төгрөг, харин Байгаль орчин хамгаалах тухай хиар тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр нөхөн тооцох нь зүйтэй гэж үзсэн. Уг шинжээчийн дүгнэлттэй шүүгдэгч түүний өмгөөлөгч танилцаад ямар нэг гомдол, санал гаргаагүй, энэ талаар маргаагүй. Тиймээс эсэргүүцлээ дэмжиж, анхан шатны шүүх хэрэглэвэл зохих хийг хэрэглээгүй тул шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгож, дахин хэлэлцүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцааж өгнө үү гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгчийн өмгөөлөгч ******* тайлбартаа:

Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоол үндэслэлтэй байна. Учир нь Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 2. дүгээр зүйлийн 2 дах хэсэг, мөн хийн тусгай ангид зааснаар гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй хор уршгийг гэмт хэрэгт тооцсон. Тиймээс яллах дүгнэлт үйлдэхдээ нөхөн төлбөрийг орах ёстой байсан. Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолоор .7.40 төгрөгийн хохирол учрсан гэж үзсэн тул хохирлыг төлж барагдсан. Одоо прокурорын нэхэмжилж байгаа 28.000.000 төгрөгийг төлөх үндэслэл байхгүй тул анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч *******:

Тайлбаргүй гэв

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 39. дүгээр зүйлийн , 3 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах журмаар гаргасан гомдолд заасан асуудалд хязгаарлахгүйгээр хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг хянаж үзлээ.

Хавтаст хэрэгт цугларсан баримтууд болон анхан шатны шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудыг харьцан шинжлэн судлахад;

Шүүгдэгч ******* нь дэрвэгэр жиргэрүү нэртэй 0 кг, 00 грамм ургамал түүж бэлтгэн, улмаар улсын дугаартай “Тоёота приус 20” маркийн тээврийн хэрэгсэл дотор ачиж явсан болох нь:

Засгийн газрын 99 оны 08 сарын 2-ны өдрийн 3 дугаар тогтоолын хавсралтын “Ховор ургамлын жагсаалтад” дэрвэгэр жиргэрүү ургамал хамаарах бөгөөд Байгаль орчин, аялал жчлалын сайдын 2020 оны 2 дугаар сарын 0-ны өдрийн А/677 дугаарын хавсралтаар түүний хуурай жинг 27,00 төгрөгөөр, нойтон жинг 2,900 төгрөгөөр тус тус үнэлэгддэг болох нь Шүүхийн шинжилгээний Үндэсний Хүрээлэнгийн 2022 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 269 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдож байна. /хавтаст хэргийн 64-69 дүгээр тал/,

Түүнчлэн Дархан-Уул аймгийн Байгаль орчин, аялал жчлалын газрын биологийн төрөл зүйл хариуцсан мэргэжилтэн 2022 оны сарын 4-ний өдрийн 7 дугаартай дүгнэлтээр “...0 кг, 00 грамм нойтон дэрвэгэр жиргэрүү ургамлын экологи эдийн засгийн үнэлгээ ,7,40 төгрөг” гэж үнэлэгдсэн байна. /хавтаст хэргийн 6-7 дугаар тал/,

Шүүгдэгчийн дээрх үйлдэл нь хэрэгт авагдсан хэргийн газрын үзлэгийн  тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хавтаст хэргийн 7-08 дугаар тал/,

Хохирогчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн: “...2003 оны 0 сараас аймгийн ******* сумын байгаль орчны хяналтын улсын байцаагчаар томилогдож одоог хүртэл ажиллаж байна...Дэрвэгэр жиргэрүү ургамал нь манай сумын , , , , гэх газруудад тархаж ургасан байдаг. Тус дэрвэгэр жиргэрүү ургамлыг Байгаль орчин, аялал жчлалын сайдын 28 оны 03 дугаар сарын -ний өдрийн А/43 дугаартай тушаалаар 2023 оны дүгээр сарын -ний өдөр хүртэл жилийн хугацаагаар түүхийг түр хориглосон. ” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 3 дүгээр тал/,

Гэрч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн: “...Би өнөөдөр буюу 2022 оны 09 сарын 07-ны өдөр 7 цагийн орчим гэртээ байхад ******* нь Дархан явах гэж байна гэхээр нь би хамт Дархан-Уул аймаг руу дайгдаад явъя гэж бодоод Дархан-Уул аймаг руу хамт ирэхээр болсон. Ингээд би аймгийн ******* суманд байрлах *******гийн гэрийнх нь гадаа очиход ******* нь өөрийн төрсөн дүүгийн саарал өнгийн приус 20 маркийн тээврийн хэрэгслийг унаад гарч ирсэн. Ингээд би уг тээврийн хэрэгсэлд суухад арын суудал дээр шуудайтай зүйл байсан болохоор нь би *******гаас юу болох талаар нь тодрж асуугаагүй юм. Ингээд бид хоёр замдаа явж байхад ******* надад хандан арын суудал дээр байгаа шуудайтай зүйл Дэрвэгэр Жиргэрүү гэх нэртэй ургамал байгаа юм, Дархан-Уул аймаг орж зарахаар явж байна гэж хэлж байсан” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 33 дугаар тал/,

Гэрч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн: “...Би Дархан-Уул аймгийн Байгаль орчин аялал жчлалын газарт мэргэжилтэн, ахлах мэргэжилтнээр нийт жил ажиллаж байна.

Иргэнд ховор, нэн ховор ургамал түүж бэлтгэх, ашиглах зөвшөөрөл байхгүй. Харин ховор, нэн ховор ургамлын зарим зөвшөөрөгдсөн ургамлыг Байгаль орчин, аялал жчлалын яамны сайдын зөвшөөрлөөр аж ахуй нэгж байглагад олгогддог. Тухайн аж ахуй нэгж нь зөвшөөрлийн дагуу нутаг дэвсгэрийн засаг даргатай гэрээ хийж орон нутгийн иргэдийг цалинжах маягаар түүгдэж явдаг. Дэрвэгэр жиргэрүү эмийн журмаар хэрэглэгддэг ховор ургамал.” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 44 дүгээр тал/,

 

Гэрч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн: “...Би 2022 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 08 цагаас 8-ны өдрийн 9 цаг хүртэл томилгоот хуваарийн дагуу сумын ын постод ганцаараа үүрэг гүйцэтгэсэн. Тухайн өдөр үүрэг гүйцэтгэж байх хугацаанд 7 цагийн орчимд мөнгөлөг саарал өнгийн улсын дугаартай Тоёота приус 20 тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгахад тээврийн хэрэгсэл дотор 2 эмэгтэй хүн явж байхаар нь арын тээшийг онгойлгож үзэхэд шуудайтай, гялгар ууттай, ам онгорхой, тухайн амаар нь ургамал харагдахаар нь барьж үзэхэд чийглэг шороотой, тухайн ургамал нь нойтон байхаар нь саатаад жижүүрийн бүрэлдэхүүн дуудаж хүлээлгэж өгсөн. Би тухайн тээврийн хэрэгслийг жолоодож байсан эмэгтэй ******* гэгчээс юун учиртай ургамал болох, хаанаас түүсэн талаар тодрахад аймгийн ******* сумаас түүсэн ургамал байгаа юм. Дархан руу орж зарах гэж байна гэж ярьж байсан” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 48 дугаар тал/,

Эд зүйлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хавтаст хэргийн 23-24 дүгээр тал/,

Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хавтаст хэргийн 09-2 дугаар тал/,

Дархан-Уул аймгийн Газрын харилцаа, барилга хот байгалтын газрын 2022 оны 09 дүгээр сарын 2-ны өдрийн 78 дугаартай “...Уг цэг нь аймгийн ******* сумын нутаг дэвсгэрт байрлаж байгаа нь өгөгдсөн солбицол болон хилийн цэсийн зургаар баталгаажиж байна” гэх албан бичиг /хавтаст хэргийн 04-0 дугаар тал/,

Эд мөрийн баримтаар тооцох тухай тогтоол /хавтаст хэргийн 8, 26 дугаар тал/,

Байгаль орчин, аялал жчлалын сайдын 28 оны 03 дугаар сарын -ний өдрийн А/43 дугаартай “Дэрвэгэр жиргэрүү ургамлыг түүж бэлтгэхийг түр хугацаагаар хориглох тухай” тушаал /хавтаст хэргийн 8 дугаар тал/,

Мэргэжлийн хяналтын Улсын байцаагчийн 2022 оны 2 дугаар сарын 4-ний өдрийн 0-04-039/46 дугаартай нөхөн төлбөр тогтоох тухай акт /хавтаст хэргийн 24-2 дугаар тал/ болон хэрэгт авагдсан бусад нотлох баримтуудаар

Шүүгдэгч ******* ******* овогт ******* ******* нь “зохих зөвшөөрөлгүйгээр, ховор ургамал, тэдгээрийн үр, эрхтнийг түүсэн, бэлтгэсэн, хадгалсан, тээвэрлэсэн гэмт хэрэг үйлдсэн нь бүрэн тогтоогдсон байна.

Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгчийн гэм буруу, эрүүгийн хариуцлага, бусад асуудлын талаар хийсэн дүгнэлт зөв, зүйлчлэл тохирсон, хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодрсан, мөрдөн байцаалт болон шүүхээс хэрэг хянан шийдвэрлэх явцад оролцогчийн хиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хьд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй болно.

Прокурор эсэргүүцэлдээ: “...Байгаль орчныг хамгаалах тухай хийн 49 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсгийн 3-д заасны дагуу шүүгдэгч буруутай үйлдлийн улмаас учирсан ,7,40 төгрөгийн хохирлыг тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээ буюу 28,07,20 төгрөгөөр ойн экологи-эдийн засгийн үнэлгээг тогтоож шүүгдэгчээс гаргах ёстой.

Дээрх асуудалд анхан шатны шүүх хь зүйн дүгнэлт хийгээгүй нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 39.7 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-д заасан шүүх хэрэглэвэл зохих хийг хэрэглээгүй байх тул шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгах саналтай байна...” гэсэн аггатай эсэргүүцэл гаргажээ.

Байгаль орчныг хамгаалах тухай хийн 49 дүгээр зүйлийн , 3-т зааснаар Иргэн, аж ахуйн нэгж, байглага нь байгаль орчин болон байгалийн нөөцөд хохирол учрсан  бол нөхөн төлбөр төлөх бөгөөд нөхөн төлбөрийг Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хийн 7 дугаар зүйлд заасан Байгаль орчин, уур амьсгалын санд орна гэж заасан бөгөөд  байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч нөхөн төлбөр ногдна гэж заасан.

Шүүгдэгч *******гийн буруутай үйлдлийн улмаас ,7,40 төгрөг учирсан байх ба Мэргэжлийн хяналтын Улсын байцаагчийн 2022 оны 2 дугаар сарын 4-ний өдрийн 0-04-039/46 дугаартай  актаар түүнд нөхөн төлбөр  тогтоосон  байна.

Байгаль орчныг хамгаалах тухай хийн 49 дүгээр зүйлийн 8.д “Нөхөн төлбөрийг ногдсан байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч ажлын 4 хоногт багтаан тухайн төлбөрийг барагдах үүрэгтэй бөгөөд уг хугацаанд барагдаагүй тохиолдолд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх журмаар шийдвэрлүүлэхээр холбогдох байглагуудад хүргүүлж, хэрэгжилтийг хангна” гэж заажээ.

Хийн энэхүү зохицалтаас үзвэл акт тавьсан улсын байцаагч дүгнэлтийнхээ биелэлтийг өөрөө хариуцахаас гадна шаардлагатай бол шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх журмаар шийдвэрлүүлэхээр хьчилсан байх тул шүүх нөхөн төлбөр тооцон гаргах шаардлагагүй болно.

Мөн Мэргэжлийн хяналтын Улсын байцаагчийн акттай холбоотой маргаан болон байцаагчийн актыг албадан биелүүлэх тухай хүсэлтийг холбогдох этгээд Захиргааны хэргийн шүүхэд хандаж шийдвэрлүүлэх  боломжтойг тайлбарлах нь зүйтэй.

Хийн ийм зохицалт байгаа тул шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгох, өөрчлөх шаардлагагүй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзээд прокурорын эсэргүүцлийг хүлээн авахгүй байхаар шийдвэрлэлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 39.9 дүгээр зүйлийн .., 39.9 дүгээр зүйлийн 2.т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 .Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны дүгээр сарын 23-ны өдрийн 30 дугаар шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж, прокурорын эсэргүүцлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хийг зөрүүтэй хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хийг Улсын Дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн гэж үзвэл хэргийн оролцогчид болон тэдний өмгөөлөгч магадлалыг гардсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 4 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

                                  ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                  Ц.АМАРЖАРГАЛ

                                ШҮҮГЧ                                   Г.ДАВААРЕНЧИН

                                  ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                 Б.МАНЛАЙБААТАР