*******24 08 28 128/ШШ*******24/0650

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Х.Нямдэлгэр даргалж, тус шүүхийн 4 дүгээр танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: ХК, /РД:**************/,

Хариуцагч: Нийслэлийн Засаг дарга,

Гуравдагч этгэ: ХХК /РД:2**************/ нарын хоорондын газар эзэмших эрхийн маргаантай хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ж., нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Ж., хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц., гуравдагч этгэийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б., гуравдагч этгэийн өмгөөлөгч М., Б., иргийн төлөөлөгч С., шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н. нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг. Нэхэмжлэлийн шаардлага:

1. Нийслэлийн Засаг даргын газар ашиглуулах, эзэмшүүлэх, эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгож, ХК-ийн ашиглаж эзэмшиж байсан одоо байгаа 22,8******* м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох,

2. ХК-ийн *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоолгож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгуулах,

3. *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн Нийслэлийн Засаг даргын дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах тухай.

Хоёр. Хэргийн үйл баримт, процессын талаар:

1. Нэхэмжлэгч ХК Нийслэлийн Засаг даргад холбогдуулан Нийслэлийн Засаг даргын газар ашиглах, эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгож, ХК-ийн ашиглаж, эзэмшиж байсан одоо байгаа 22,8******* м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох, ХК-ийн *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгуулах, Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах шаардлага бүхий нэхэмжлэл гаргажээ.

2. Нэхэмжлэгч ХК-нд анх маргаан бүхий газрыг Нийслэлийн Засаг даргын 17 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн дугаар захирамжаар 4 жилийн хугацаатай эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн ба уг газрыг ашиглах эрхийг Нийслэлийн Засаг даргын 19 оны 10 дугаар сарын 07-ны өдрийн Газар ашиглуулах, эзэмшүүлэх эрх олгох тухай дугаар захирамжаар иргэн Ц.д 2 жилийн хугацаатайгаар шилжүүлсэн. Улмаар дүүргийн Засаг даргын *******02 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдрийн дүгээр захирамжаар иргэн Т.д шилжүүлж, Нийслэлийн Засаг даргын *******06 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн Газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах эрхийн нэр шилжүүлэх тухай дүгээр захирамжаар иргэн Т.ээс ХХК-нд шилжүүлсэн.

3. Ийнхүү ХХК-нд шилжүүлсэн шийдвэртэй маргаж, шүүх нэхэмжлэл гарган Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжаар нэхэмжлэгч ХК-д 38******* м.кв газрыг аж ахуйн, 700 м.кв газрыг конторын зориулалтаар нийтдээ 45******* м.кв газрыг шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж хариуцагчаас газар эзэмшүүлэх шийдвэр гаргасан.

4. Нэхэмжлэгч ХК нь хариуцагч Нийслэлийн Засаг даргад *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр хүсэлт гаргасан боловч Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албанаас *******21 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн дугаар албан бичгээр хариу өгсөн байна.

5. Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар Газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгах тухай захирамжийн хавсралтаар ХХК-нд Аж ахуйн зориулалтаар 22,8******* м.кв талбай газрыг 15 жилийн хугацаагаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэжээ.

Гурав. Хэргийн оролцогч, тгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн тайлбар, түүний үндэслэл:

1. Нэхэмжлэгч шүүх бичгээр гаргасан нэхэмжлэлийн үндэслэлдээ: ... Нийслэлийн Засаг даргын *******06 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн дугаар захирамжаар Т.ээс ХХК-нд шилжүүлсэн захирамж гарсан үеэс ХК-аас шүүх хандан маргаж эхэлсэн ба *******08 оны 06 дугаар сарын 23-ны өдөр гаргасан нэхэмжлэлийг Нийслэл дэх захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******08 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаар шийдвэрээр Нийслэлийн Засаг даргын *******06 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн тоот захирамжийг дахин шинэ акт гарах хүртэл түдгэлзүүлж шийдвэрлэсэн байдаг ба уг шийдвэрийг Улсын дэ шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимын *******09 оны дүгээр магадлал, *******10 оны дугаар тогтоолоор хэвээр үлдээсэн байдаг. Үүний дараа Нийслэлийн Засаг даргын зүгээс алдаа гаргаж ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн хугацааг сунгасан *******11 оны ******* дугаар захирамжийг дээрх шүүхийн шийдвэрүүдийг биелүүлэх үүднээс хууль бусаар гаргасан байдаг.

Уг шийдвэртэй ХК-аас удаа дараа гомдол хүсэлт гаргасны эцэст Нийслэлийн Засаг даргын *******13 оны дугаар захирамж гаргаж дээрх *******11 оны ******* дугаар захирамжийн ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгож алдаагаа залруулсан.

Энэхүү дугаар захирамжийг хүчингүй болгуулахаар XXK-аас шүүх нэхэмжлэл гаргасныг Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******16 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 16 дугаар шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******16 оны дугаар магадлал, Улсын дэ шүүхийн *******16 оны 05 дугаар сарын 02-ны өдрийн дугаар тогтоолоор нэхэмжлэлийг нь бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн.

Эцэст нь энэхүү олон жилийн маргааны дараа Нийслэлийн Засаг даргаас *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамж гарган манай ХК-нд 45******* м.кв газрыг шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх үүднээс эзэмшүүлсэн байдаг.

Уг захирамжтай холбогдуулан ХК-ийн зүгээс газрыг дутуу олгосон нь хууль бус эс үйлдэхүй, ХХК-ийн зүгээс дээрх захирамжийг хүчингүй болгуулж, газрыг бүхэлд нь өөрийн нэр дээр олгохыг Нийслэлийн Засаг даргад даалгуулах агуулгаар нэхэмжлэл, бие даасан шаардлага гаргаж шүүх хандсаныг Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 128/ШШ*******18/0 дүгээр шийдвэрээр захиргааны байгууллагаас маргаж буй актыг захиргааны байгууллагаас дахин шинэ акт гарах хүртэл 6 сарын хугацаатай түдгэлзүүлсэн ба Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн 221/МА*******19/00******* дугаар магадлалаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж, нэхэмжлэгч ХК-ийн нэхэмжлэлийн шаардлага, гуравдагч этгэ ХХК-ийн бие даасан шаардлагыг тус тус хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн байдаг ба уг магадлалыг Улсын дэ шүүхийн *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн дүгээр тогтоолоор хэвээр үлдээж шийдвэрлэсэн байдаг.

Хуулийн хүчин төгөлдөр болсон Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн 221/МА*******19/00******* дугаар магадлалд дараах х хэн үндэслэлийг дурдаж маргааныг дуусгах эрх Нийслэлийн Засаг даргад бүрэн байгааг магадлалын 7-8 дахь талд ... Одоо харин үлдэж буй 228******* м.кв газрыг хэн алинд нь ямар хэмжээгээр эзэмшүүлэх вэ гэг асуудлыг захиргааны зүгээс судлан шийдвэрлэх шаардлагатай юм гэж тодорхой дурдсан байдаг. 9 дэх талд ... дээрх байдлыг харгалзан үзэх ХХК-нд тухайн маргаж буй газрыг дангаар нь бүхэлд нь эзэмшүүлэх боломжгүй, энэ нь хөрөнгийн хувьд хохироод байгаа ба - ХК-ийг улам хохироохоор байна. ХХК-нд газрыг бүхлээр нь эзэмшүүлэхийг даалгаж шийдвэрлэх нь Улсын Үндсэн хууль болон Газрын тухай хуульд заасан шударга ёсны зарчимд нийцэхгүй гэж дүгнэсэн байна.

Өөрөөр хэлбэл, анх Ц. гэгч этгэ гэмт хэрэг үйлдэх замаар компанийн өмч болох дүүргийн ******* дугаар хороонд байрлах 2,7 га газар болон конторын барилга, агуулах, 238 ширхэг бетонон хашаа, түүний барилга зэргийг худалдан авсан гэж худал бичиг баримт бүрдүүлэн авсан байсныг тогтоолгосон. Үүний дараагаар дээрх гэмт этгэийн хийсэн үйлдлийн үр дагавар болох манай компанийн эзэмшил, өмч бүхий газрыг Т. гэгч этгэ шилжүүлсэн, Т. гэгч этгэ одоогийн ХХК худалдан авсан гэж тайлбарладаг боловч *******08 оноос эхэлсэн шүүхийн удаа дараагийн шийдвэрт энэ үйл баримт нь үндэслэлгүй хууль зөрчсөн хуулийн дагуу одоогийн ХХК газар эзэмших эрхгүй, Т.д Нийслэлийн Засаг даргаас газар эзэмшүүлсэн захирамж байхгүй эзэмших эрх үүсээгүй байдаг.

Дээрх дүгнэлт, өнгөрсөнд болсон үйл баримт материалуудыг үндэслэн манай компанийн зүгээс *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн ХК-ийн Нийслэлийн Засаг даргад хандсан шүүхийн шийдвэрт дурдсан агуулга болох одоо хэний ч нэр дээр газар эзэмших эрх олгоогүй байгаа 228******* м.кв газрыг бүхлээр нь нэгэнт эзэмшүүлэх боломжгүй учир ХХК-ийн үл хөдлөх хөрөнгө байрлаагүй газрыг хуулийн дагуу эзэмшүүлсэн шийдвэр гаргаж өгөхийг хүссэн хүсэлтийг гаргасан.

Гэтэл Нийслэлийн Засаг даргын зүгээс Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаараа дамжуулан *******21 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн дугаар албан бичгээр захирамж гаргахаас татгалзсан хариу өгч байгаа энэ олон жилийн маргааныг эцэслэн шийдвэрлэж маргаанд оролцож буй хэн алиных нь эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалж, хуулийн хүрээнд зохих шийдвэрийг гаргахгүй байгаа нь хууль бус бөгөөд Нийслэлийн Засаг даргад уг асуудлыг шийдвэрлэх, аль аж ахуй нэгжид нь ямар хэмжээгээр газрыг олгох асуудлыг бүрэн шийдвэрлэх хуулийн боломж байхад үндэслэлгүйгээр татгалзсан гэж үзэж байна.

Хариуцагч байгууллагаас өргөдлийг шийдвэрлэхээс татгалзаж байгаа татгалзал нь хуульд нийцээгүй хууль бус болох нь шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрт дурдсанаар нотлогдож байгаа мөн Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2, 31 дүгээр зүйлийн 31.1, 33 дугаар зүйлийн 33.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1.2, 61 дүгээр зүйлийн 61.1-д тус тус заасан өөрийн үүргээ хэрэгжүүлэхээс санаатайгаар татгалзсан үйлдэл болсон ба энэ нь нэхэмжлэгчийн хувьд хууль ёсоор эзэмших ёстой өөрийн өмчөө зохих ёсоор өмчлөх, өмнө эзэмшиж байсан газраа эзэмшиж, ашиглах эрхээ сэргээлгэх, өргөдөл гомдлоо хуулийн хүрээнд шийдвэрлүүлэх эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөж байна. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

2. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Ж. шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Нэхэмжлэгчээс газартай холбоотойгоор нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан ба тухайн газартай холбоотой маргаан нь 17 оноос эхэлсэн нь хэрэгт авагдсан байгаа. ХК нь анх 13 онд хувьчлагдсан. Нийслэлийн Засаг даргын 17 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн дугаартай захирамжаар Сүхбаатар дүүргийн ******* дугаар хороонд 27.3 га газрыг 4 жилийн хугацаагаар эзэмшүүлэх шийдвэр гарсан. 19 оны ******* дугаар шийдвэрээр иргэн Ц.д шилжүүлсэн. *******02 онд Т. гэх хүнд шилжүүлсэн. Ц.аас Т. шилжүүлсэнтэй холбоотой баримтуудыг өмнөх гуравдагч этгэийн газрын маргаантай асуудлаар аваад үзэх газар эзэмших эрх шилжүүлэх хүсэлт нь тухайн захирамж гарснаас хойш 2 сарын дараа гарсан.

*******06 онд Нийслэлийн Засаг даргын А/ захирамжаар Т. ХХК-нд шилжүүлсэн захирамж гарснаас хойш ХК нь тус газар манай эзэмшилд байх ёстой гэж үзэ *******08 оноос нэхэмжлэл гаргаад 3 шатны шүүхээр хянаж, хэлэлцэ тухайн асуудлаар Нийслэлийн Засаг даргыг дахин шийдвэрлэж шинэ акт гаргуулахаар шийдвэрлэсэн. *******10 онд Дэ шүүхээр шийдвэрлэгдсэний дараа Нийслэлийн Засаг даргаас тус шийдвэрийг биелүүлэхдээ ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн хугацааг сунгаж шийдвэрлэсэн. Бидний шийдвэрлүүлэхийг хүссэн шийдвэрээс өөр шийдвэр гарсан тул Нийслэлийн Засаг даргад гомдол гаргасан. Нийслэлийн Засаг даргаас бидний хүсэлтийг хангаж, буруу шийдвэр гаргаснаа хүлээн зөвшөөрсөн. *******13 оны дугаар захирамжаа гаргаад ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хугацааг сунгасан захирамжаа хүчингүй болгосон. ХХК Захиргааны хэргийн шүүх нэхэмжлэл гаргаад 3 шатны шүүхээр хянан хэлэлцэ нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн. Тухайн газар ХХК, ХК-ийн аль алиных нь биш болсон.

Улмаар Нийслэлийн Засаг дарга өмнөх шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэ *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдөр дугаар захирамжаар 38*******м.кв газрыг аж ахуйн зориулалтаар, 700 м.кв газрыг конторын зориулалтаар ХХК-д эзэмшүүлсэн.

Гэтэл ХК-д 27.3 га газар эзэмшүүлэх ёстой байснаас дутуу олгосон байна гэж үзэ шүүх нэхэмжлэл гаргасан. Энэ хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд ХХК-ийг гуравдагч этгэээр татан оролцуулсан. Нэхэмжлэгч болон гуравдагч этгэээс тухайн газрыг эзэмших эрхийг авахаар бие даасан шаардлага гаргаад явсан. Энэ хэрэг мөн 3 шатны шүүхээр хянан хэлэлцэгдэ *******19 оны 04 дүгээр сарын 8-ны өдрийн дугаар шийдвэрээр нэхэмжлэгч болон гуравдагч этгэийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосон байдаг. Тухайн шийдвэрүүд дээр газрын маргааныг эцэслэн шийдвэрлэх эрх Нийслэлийн Засаг даргад байна байдаг. Мөн үлдэгдэл 228******* м.кв газрыг хэнд нь хэрхэн эзэмшүүлэхийг захиргааны байгууллага шийдвэрлэнэ гэж дүгнэсэн байна. Үүнээс гадна ХХК-нд тухайн газрыг эзэмшүүлэх боломжгүй байна. Т. буруутай үйл ажиллагааны улмаас ХК-ийн эрх ашиг зөрчигдсөн байхад дахиад энэ компанийн эрх ашгийг нэмж хохироох гэж байна хэмээн дүгнэсэн.

Энэ шийдвэр гарсны дараа хэн ч эзэмшээгүй байгаа тус газрыг бидэнд эзэмшүүлж өгнө үү гэж ХК-ийн зүгээс *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр Нийслэлийн Засаг даргад хандсан. Гэтэл Нийслэлийн Засаг даргаас *******21 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдөр тус үл хөдлөх хөрөнгө маргаантай байгаа тул шийдвэрлэх боломжгүй гэсэн агуулгатай татгалзсан хариу өгсөн. Тиймээс энэ эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгоод хүсэлт заагаад байгаа газрыг нэхэмжлэгчид олгож өгнө үү гэж нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж байна.

Хууль зүйн үндэслэл нь нэгэнт газар эзэмшихээр гаргасан байгаа хүсэлтийг шийдвэрлэх нь Газрын тухай хуулийн 21, 31, 33 дугаар зүйл мөн газартай холбоотой маргааныг тусгайлан шийдвэрлэх чиг үүргийг Нийслэлийн Засаг даргад олгосон байгаа 60, 61 дүгээр зүйлд заасан бүрэн эрхийг хэрэгжүүлээгүй байна. Энэ татгалзал нь хууль бус байна. Тиймээс тус татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоож, нэхэмжлэгчийн газар эзэмшихээр гаргасан хүсэлтийг хангаж, нэхэмжлэгчид олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгаж өгнө үү.

Мөн нэхэмжлэгчийн зүгээс тус шүүх нэхэмжлэл гарган хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явагдаж байх үед хариуцагч Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар Газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгах тухай захирамжийн хавсралтаар ХХК-нд Аж ахуйн зориулалтаар 22,8******* м.кв талбай газрыг 15 жилийн хугацаагаар эзэмшүүлэх шийдвэр гаргасан байна. Ингэж Нийслэлийн Засаг дарга удаа дараа шүүхийг үл хүндэтгэж захиргааны акт гаргахгүй хууль зөрчсөн эс үйлдэхүй гаргаж байна. *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн Нийслэлийн Засаг даргын дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох тухай өргөдлийг Нийслэлийн Засаг даргад *******23 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр өгч, холбогдох хүмүүстэй уулзсан боловч тодорхой шийдвэр гаргаагүй байна.

Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагаа сүүлийн байдлаар Нийслэлийн Засаг даргын газар ашиглах, эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгож, ХК-ийн ашиглаж, эзэмшиж байсан одоо байгаа 22,8******* м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох, ХК-ийн *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгуулах, Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах хариуцагчид хандсан *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгаж өгнө үү гэв.

3. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц. шүүх бичгээр ирүүлсэн хариу тайлбартаа: ХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Нийслэлийн Засаг даргад холбогдох захиргааны хэрэгт нэхэмжлэгчээс гаргасан нэхэмжлэлийн ихэсгэсэн шаардлагыг эс зөвшөөрч, энэхүү хариу тайлбарыг гаргаж байна.

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 128/ШШ*******18/0 тоот шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн 221/МА*******19/00******* тоот магадлал, Улсын Дэ шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн тоот тогтоолоор ХК-ийн энэхүү нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн байдаг. Ингэхдээ Улсын Дэ шүүхийн *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийг тоот тогтоолын 19-д ...хариуцагчаас шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж, боломжит хэмжээгээр газрыг хуваан эзэмшүүлсэн буюу газрыг бүхэлд нь 27,430 м.кв хэмжээгээр нэхэмжлэгч гуравдагч этгэийн хэн нэгэнд бүхлээр нь эзэмшүүлэхгүй тухай шийдэл дараах байдлаар хуульд нийцсэн /3-хх-25/ гэж шүүх аль нэг тал нь дангаар эзэмшихгүй гэ ХХК-нд 4,5******* м.кв өгснийг зөв гэж үзсэн. Өөрөөр хэлбэл 22,8******* м.кв газрыг ХК-нд нэмж эзэмшүүлэхгүй гэж шүүх шийдвэрлэсэн.

Улсын Дэ шүүхийн *******08 оны дугаар магадлал, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******16 оны дугаар магадлал, Улсын Дэ шүүхийн *******16 оны дугаар тогтоолыг тус тус биелүүлж 22,8******* м.кв газрыг эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь хуульд бүрэн нийцсэн болно.

Мөн Захиргааны ерөнхий хуулийн 94.1-д заасан хугацааг 158 хоногоор хэтрүүлсэн зөрчил гаргасан байх тул Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.1, 54.1.8-д тус тус заасны дагуу нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж хэргийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

4.1. Гуравдагч этгэийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б. шүүх бичгээр ирүүлсэн тайлбартаа: Нэхэмжлэлийн ихэсгэсэн шаардлагаар хүчингүй болгуулахаар маргасан захиргааны акт нь *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдөр гарсан байдаг. Харин нэхэмжлэгч нь энэхүү актыг хүчингүй болгох гомдлоо Нийслэлийн Засаг даргад *******23 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдөр буюу 188 хоногийн дараа гаргасан байдаг. Энэ нь Захиргааны ерөнхий хуулийн 94.1-д заасан хугацааг 158 хоногоор хэтрүүлсэн зөрчил гаргасан байх тул Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.1, 54.1.8-д тус тус заасны дагуу нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзах үндэслэлтэй байна.

Улсын Дэ шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимын давж заалдах шатны шүүх хуралдааны *******08 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн дүгээр магадлалаар ХХК-нд газар эзэмших эрх шилжүүлсэн Нийслэлийн Засаг даргын *******06 оны дугаар захирамжийн ХХК-нд холбогдох хэсгийг дахин шинэ акт гартал түдгэлзүүлж шийдвэрлэсэн байдаг. Үүний дараа олон удаагийн шүүхийн маргаан өрнөсөн боловч шүүхийн шийдвэр биелэгдээгүй байна гэж үзсэн. Ингэ Нийслэлийн Засаг даргаас дүгээр магадлалыг биелүүлж 12 жил үргэлжилсэн маргаантай асуудлыг шийдвэрлэж дахин шинэ акт гаргахдаа нийт 27430 м.кв газраас үл хөдлөх хөрөнгө байрлаж байгаа 228******* м.кв газрыг ХК-нд үлдээж үлдэх газар болох 45******* м.кв газрыг ХК-нд эзэмшүүлэхээр болсон.

Ингэ Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн тоот захирамж гарсан байдаг. Үүний дараа 228******* м.кв газрыг ХХК-д эзэмшүүлэхээр холбогдох баримтуудаа ирүүлэхийг Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албанаас *******18 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдрийн ******* тоот албан бичгээр ХХК-д мэгдэж байсан. Өөрөөр хэлбэл захиргааны байгууллагын зүгээс маргаан бүхий газрыг хоёр хувааж эзэмшүүлэхээр шийдсэн байдаг. Харин тухай үед ХХК нь 27,430 м.кв газрыг бүхлээр нь дангаар эзэмших байр суурьтай байсан тул 22,8******* м.кв газар дээрээ захирамж, гэрчилгээгээ гаргуулж авахгүйгээр шууд шүүх нэхэмжлэл гаргаж маргаан үүсгэсэн байдаг.

ХК ч мөн адил 27,430 м.кв бүхлээр нь эзэмших зорилгоор үлдэгдэл 22,8******* м.кв газрыг ХК-нд олгоогүй эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, 22,8******* м.кв газрыг эзэмшүүлэх шийдвэр гаргахыг даалгах нэхэмжлэлийг шүүх гаргасан ба Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 128/ШШ*******18/0 тоот шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн 221/МА*******19/00******* тоот магадлал, Улсын Дэ шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн тоот тогтоолоор ХК-ийн энэхүү нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн байдаг. Ингэхдээ Улсын Дэ шүүхийн *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн тогтоолын 19-д ...хариуцагчаас шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж, боломжит хэмжээгээр газрыг хуваан эзэмшүүлсэн, гэж маргасан... газрын бүхэлд нь буюу 27,430 м.кв хэмжээгээр нэхэмжлэгч гуравдагч этгэийн хэн нэгэнд бүхлээр нь эзэмшүүлэхгүй тухай шийдэл дараах байдлаар хуульд нийцсэн /3-ХХ-25/ гэж шүүх аль нэг тал нь дангаар эзэмшихгүй гэ ХК-д 4,5******* м.кв өгснийг зөв гэж үзсэн. Харин үлдэж буй газрын тухайд ... хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс /*******18.11.29-ний өдрийн шүүх хуралдаанд/ шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж маргаан бүхий газраас үл хөдлөх хөрөнгө байрласан 22,8******* м.кв хасаад боломжит 4,5******* м.кв газрыг нэхэмжлэгчид эзэмшүүлсэн, ...22,8******* м.кв газрыг гуравдагч этгэ олгох байр суурьтай байгаа, ...итгэмжлэлээр оролцож байгаа тул хувь хүний байр суурь илэрхийлэхгүй гэж тайлбарласан байдаг. Өөрөөр хэлбэл 22,8******* м.кв газрыг ХК-нд нэмж эзэмшүүлэхгүй гэж шүүх шийдвэрлэсэн.

Нэгэнт гурван шатны шүүхээс ХХК-нд 27,430 м.кв газрын бүхлээр нь эзэмшүүлэхгүй гэж эцэслэн шийдвэрлэсэн тул *******21 оноос эхлэн ХХК нь 22,8******* м.кв газар дээрээ захирамж гаргуулан авахаар хандсан боловч хариуцагчаас өөр бусад шалтаг гаргасаар байсан тул *******22 онд ХХК шүүх хандсан. Ингэ хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хариуцагч нь дахин шинэ акт гаргахыг даалгах шүүхийн шийдвэрийг бүрэн биелүүлж үлдэх газрыг ХХК-нд эзэмшүүлэх асуудлыг тусгайлан ажлын хэсэг байгуулж судлан шалгасан. Ийнхүү ажлын хэсгийн дүгнэлт гарч, газрыг ХХК-нд эзэмшүүлэх нь зүйтэй гэж үзсэн тул Улсын Дэ шүүхийн *******08 оны дүгээр магадлал, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******16 оны дүгээр магадлал, Улсын Дэ шүүхийн *******16 оны дугаар тогтоолыг тус тус биелүүлж 22,8******* м.кв газрыг эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь хуульд бүрэн нийцсэн шийдвэр болно.

Хариуцагчаас 22,8******* м.кв газрыг эзэмшүүлэх шийдвэр гаргахдаа уг газрын төлбөрийг *******06 оноос эхлэ *******23 оныг хүртэл бүтэн дүнгээр нь ХХК-аар төлүүлж авсан байдаг. Иймээс ХХК нь уг газрын захирамж гарах хүртэл хууль ёсоор эзэмшиж байсан болох нь нотлогддог.

Улсын Дэ шүүхийн *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн тоот тогтоолын 19-д ...хариуцагчаас шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж, боломжит хэмжээгээр газрыг хуваан эзэмшүүлсэн, гэж маргасан ... газрыг бүхэлд нь буюу 27,430 м.кв хэмжээгээр нэхэмжлэгч, гуравдагч этгэийн хэн нэгэнд бүхлээр нь эзэмшүүлэхгүй тухай шийдэл дараах байдлаар хуульд нийцсэн гэж дүгнэсэн тул ХК нь газрыг дахин бүхлээр нь эзэмшихээр улайрч, ХХК-нд газар олгосон захирамжийг хүчингүй болгуулахаар нэхэмжлэлийн шаардлагаа ихэсгэсэн нь үндэслэлгүй байна.

Өмнө нь удаа дараагийн шүүхийн шийдвэрээр ХК нь 22,8******* м.кв газрыг нэмж эзэмших боломжгүй гэж шийдвэрлэсэн байхад дахин дахин нэхэмжлэл гаргаад явж байгаа нь огт үндэслэлгүй зүйл юм. Иймээс шүүх Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 54.1 дүгээр зүйлийн 6-д заасан үндэслэлээр ХК-ийн нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзан шийдвэрлэх ёстой гэж үзэж байна.

Иймд 22,8******* м.кв газрын хугацааг эзэмшүүлж, хугацааг нь сунгасан Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн тоот захирамж нь хууль зүйн үндэслэлтэй бөгөөд ХК-ийн ихэсгэсэн шаардлага нь хууль зүйн үндэслэлгүй байх тул нэхэмжлэлийн ихэсгэсэн шаардлага болон бусад бүх шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

4.1.2. Гуравдагч этгэийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б. шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Анх *******06 онд манай компани тухайн газар эзэмшүүлэх эрх шилжүүлэх гэрээгээр 350 сая төгрөгөөр энэ газрыг гэг хүнээс худалдан авч, шилжүүлж авах захирамж гарсан. Үл хөдлөх хөрөнгө, худалдах, худалдан авах гэрээ хийсэн байдаг. Үүнд складны зориулалттай тоосгон байшин 1 ширхэг, складны дэргэх цагаан тоосгон байшин 1 ширхэг, баруун хойд блокон байшин 1 ширхэг, харуулын шовгор 1 ширхэг гэх мэтээр 12 жижиг үл хөдлөх хөрөнгийг жагсаагаад талууд комисс гаргаж хүлээлцэх акт үйлдэж хүлээж авсан. Энэхүү газар дээр манай компани нийт хуурай барааны 6500 м.кв-ыг агуулах, хөргүүртэй агуулахын зориулалтаар *******00 м.кв-ыг агуулахын зориулалтаар, 8500 м.кв газрыг үл хөдлөх хөрөнгө шинээр барьж ашиглаж байгаа. ХХК ний хамаарал бүхий компани байгаа. гэг агуулах нь манай компанийн гол үндэс суурь болж өгдөг. Нийт хот болон хөдөө орон нутгийн бүх ийн салбарууд руу энэ агуулахаас бараа материал гардаг. Нийт 8500 м.кв үл хөдлөхөөс гадна хүнд даацын тээврийн хэрэгсэл эргэх, орох, гарах хөдөлгөөн бараа ачих, буулгах хөдөлгөөнд нийт 18,840 м.квадратыг хамаарч байдаг. салбарт одоогоор нийт манай компанийн 80 гаруй хувь ажилладаг. Өнөөдрийг хүртэл манай өмгөөлөгчийн хэлснээр төлбөрийг төлөөд хууль ёсны дагуу эзэмшиж ашиглаад явж байсан газар байхад манайд өмчлүүлэх, өмчлүүлэхгүй танай газар мөн, биш гэж байгаа нь манай компанийн эрх ашгийг зөрчиж хохироож байна гэжээ.

4.2. Гуравдагч этгэийн өмгөөлөгч Ж. шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.5-д Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнээс хэтэрсэн болон хэргийн оролцогчдын маргаагүй асуудлаар дүгнэлт хийж, шийдвэр гаргаж болохгүй гэсэн зохицуулалт байдаг.

Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгчийн гаргаж буй нэхэмжлэлийн шаардлагууд тодорхойгүй байна. Учир нь энэ хэргийг өмнө нь давж заалдах шатын шүүхийн шийдвэрээр *******22 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн дугаартай шийдвэрийг *******23 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн 0211 дугаар магадлалаар хүчингүй болгож буцаасан. Магадлалын хянавал хэсгийн 1. Анхан шатын шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүрдүүлбэр хангуулах байдлаар тодруулаагүй байж биелэгдэх боломжгүй байдлаар шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй шийдсэн. Нэхэмжлэгч талаас *******23 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдөр нэхэмжлэлийн шаардлага ихэсгэж дараах 3 шаардлага гаргасан. Энэ шаардлагуудаас аль нь тодруулж, аль нь ихэсгэж байгаа шаардлага гэг нь тодорхойгүй байгаа.

Үүнийг *******23 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн захирамжаар хүчингүй болгох шаардлагыг хүлээн авч үлдсэн 2 шаардлагыг *******23 оны 11 дүгээр сарын 23-ны өдрийн захирамжаар бүрдүүлбэр хангуулахаар хугацаа тогтоосон. *******23 оны 11 дүгээр сарын 27-ноос 12 дугаар сарын 01-ийг хүртэл хугацаа тогтоосон. Гэтэл бүрдүүлбэр хангуулсан байдлаар шүүгчийн захирамжийг өнөөдөр хүртэл биелүүлээгүй. Тэгэхээр нэхэмжлэлийн шаардлага тодорхойгүй байна. Хоёрдугаарт анх гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлага газар олгосон шийдвэр гаргахыг даалгах байсан. Одоо гаргаж буй шаардлага нь газар эзэмших эрхтэй болохыг тогтоох, газар эзэмших, ашиглах эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоох гэж байгаа.

Үүнээс үзвэл нэхэмжлэлийн шаардлага тодруулсан биш өөрчилсөн нөхцөл байдал харагдаж байна. Түүнчлэн ихэсгэж байгаа буюу шүүхийн хүлээж авсан хүчингүй болгох шаардлагад Нийслэлийн Засаг даргын дүгээр захирамжийг хүчингүй болгохоор тодорхойлсон. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч гэж яриад байна. Гэтэл ХХК-нд гэсэн дугаартай захирамжаар газар эзэмшүүлээгүй. дугаартай захирамжаар газар эзэмшүүлсэн. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчийн хэлж байгаа эсвэл нэхэмжлэлийн шаардлага ихэсгэж буй дугаартай захирамжууд бол одоо магадгүй өөр асуудал шийдвэрлэсэн захирамжууд байгаа байх.

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******06 оны 2 дугаартай шийдвэр, Улсын Дэ шүүхийн *******08 оны дугаартай магадлалаар *******06 онд Нийслэлийн Засаг даргаас ХХК-нд газар олгосон захирамжийг түдгэлзүүлж дахин шинэ акт гаргахаар даалгасан. Үүний дагуу Нийслэлийн Засаг даргаас *******18 онд дугаар захирамжаар нэхэмжлэгч ХХК-нд 45******* м.кв газрыг эзэмшүүлсэн. Үүнийг Нийслэлийн Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 0 дүгээр шийдвэр, Давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 00******* дугаар магадлал, Улсын Дэ шүүхийн *******19 оны дүгээр тогтоол, Улсын Дэ шүүхийн *******08 оны дүгээр магадлалыг биелүүлсэн тул ХХК-нд 45******* м.кв газрыг эзэмшүүлсэн нь үндэслэлгүй байна гэж дүгнэлт хийсэн.

Үүний адилаар *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжаар ХХК-нд үлдсэн 228******* м.квадрат газрыг олгосон. *******06,*******08 оны магадлалыг биелүүлэ дахин шинэ акт гаргаж байгаа нөхцөл байдал байгаа гэж тайлбарламаар байна. Мөн *******18 оны 051 дүгээр шийдвэр, *******19 оны 00******* дугаар магадлал, *******19 оны Улсын Дэ шүүхийн дүгээр тогтоол, хариуцагчийн итгэмжилсэн төлөөлөгч нь үлдэх 228******* м.кв газрыг гуравдагч этгэ олгох байр суурьтай байна. Өөрөөр хэлбэл ХХК-нд олгох байр суурьтай байна гэснийг үндэслэл болгоод 228******* м.кв газрыг ХХК-нд эзэмшүүлэхгүй дүгээр тогтоол дурдсан байгаа. Ийм учраас нэхэмжлэлийн шаардлагууд бүгд тодорхойгүй байгаа учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

4.3. Гуравдагч этгэийн өмгөөлөгч М. шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: *******08-*******24 оныг хүртэл 16 жилийн турш шүүхийн маргаантай явж байна. Би *******15, *******16 онд ХХК шүүх нэхэмжлэл гаргахад өмгөөлөгчөөр ажиллаж байсан. Сүүлд *******22 онд ХХК үлдсэн 228******* м.кв газар дээрээ тусдаа нэхэмжлэл гаргахад бас өмгөөлөгчөөр ажиллаж байсан. Энэ маргааныг нэг мөр шийдэ, удаан үргэлжилсэн маргаан дуусах болов уу гэж найдаж байна.

Нэхэмжлэгч өнөөдрийн байдлаар 3 шаардлага гаргаад байгаа. Өмгөөлөгч сая 2 дахь шаардлага дээр эрхтэй болохыг тогтоолгох, сэргээлгэх гэж үг нэмчихлээ. Үүнийг тодруулж байна гэж үзэх үү, нэмж байна гэж үзэх үү, тодорхойгүй байна. Эхний шаардлага дутуу шийдвэрлэчихсэн нь буруу, хууль бус болохыг тогтоолгох, өмнө нь дутуу шийдвэрлэсэн гэж *******18 онд нэхэмжлэл гаргасныг 3 шатны шүүхээр шийдчихсэн. *******18 онд 45******* м.кв газрыг олгочихсон.

Одоо яриад байгаа 22,8******* м.кв газраа нэмж авъя гэж *******18 онд шүүх нэхэмжлэл гаргасан. Тухайн үед шүүх шийдчихсэн. Тэр үед гаргаж байсан нэхэмжлэлийн шаардлага нь одоо гаргаж байгаа 2 дахь шаардлагатай яг адилхан байдаг. Би хоёр ч удаа энэ асуудлаар хүсэлт гаргаж байсан. Өмнө нь өөр шүүгч дээр байхад яг энэ үндэслэлээр буцааж байсан.

Сая ажлын хэсгийн хурал дээр ч гэсэн энэ шийдэл яригдсан юм байна. Энэ шийдлийг шүүх зөв гэж үзэ хоёр компанийн аль нь ч энэ газрыг дангаараа авахгүй гэж 3 шатны тодорхой дүгнэлтүүд хийчихсэн. Хариуцагчийн шийдлийн хууль зүйн үндэслэл нь Газрын тухай хуулийн 4.1.7-д газар дээрх үл хөдлөх хөрөнгө нь тухайн газрын бүрдэл хэсэг байна" гэж заасан заалт байгаа. Мөн Иргэний хуулийн 105 дугаар зүйлийн 105.1 дэх хэсэгт хөрөнгийг 10 ба түүнээс дээш жил хууль бусаар эзэмшиж, ашиглаж байсан бол тэргүүн ээлжид өмчлөх эрхтэй гэсэн заалт байгаа.

*******23 оны 5 сард захирамж гарахын өмнө *******18-*******23 оны газрын төлбөрийг ХХК-аар төлүүлж авсан. Энэ нь танайх эзэмшэ явж байсан ггийг зөвшөөрсөн нэг илэрхийлэл байгаа. Дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүй, хууль бус гэг нь нэхэмжлэгчийн гаргаад байгаа нэхэмжлэлийг хүлээн авах үндэслэлгүй, харин тухайн үедээ маргаантай асуудлаар 2 талд маргаад байгаа. Нэг талд нь газрыг нь олгочхоод, нөгөө талд нь газрыг нь олгоогүй үлдчихсэн. *******18 оны 1 сард ХХК-нд газрыг олгосон захирамж гарч байгаа. 3 сард үлдэх хэсгийг ХХК-нд олгоё. Танайх материалаа бүрдүүлж өгнө гэсний дагуу ХХК албан бичиг явуулахгүйгээр, шүүх хандсан. Яагаад гэвэл ХХК газраа бүтнээр нь авах байр суурьтай байсан. Тэгж байж *******06 оны шийдвэр хүчингүй болоод байгаа. Тэр болтол ямар нэгэн акт гаргаж, аль нэгнийх нь газрыг, ялангуяа ХХК-ийн газрыг хүчингүй болгосон зүйл байхгүй.

Тийм учраас газрын төлбөрөө бүтэн авч байгаа. Давж заалдах шатны шүүхийн тайлбарыг нэхэмжлэгч өөрт ашигтай хэсгийг нь тайлбарлаж ярьдаг. Үлдэж байгаа газрыг хэн алинд нь эзэмшүүлэх талаар шалгах ёстой. Улсын Дэ Шүүхийн дүгнэлт дээр шийдэл нь зөв байна. Аль, аль нь дангаараа 27,000 м.кв газрыг эзэмшүүлэхгүй гэ дүгнэчихсэн. Давж заалдах шатны шүүх ч гэсэн бүхэлд нь эзэмшүүлэх нь шударга ёсонд нийцэхгүй. Шүүхийн шийдвэрээс зөвхөн өөрт ашигтай өгүүлбэрийг нь яриад байж болохгүй. Иргэний хуулийн 89 дүгээр зүйлийн 89.1, 90 дүгээр зүйлийн 90.1-д зааснаар хөрөнгийг эзэмшиж байгаа этгэ эзэмших эрхтэй болохыг хуульд заасан.

Тэгэхээр ХХК үлдэж байгаа газрыг эзэмших эрх хуулиар байхгүй гэсэн үг. Өөрийн гэсэн үл хөдлөх хөрөнгүүд нь байна. Захиргааны байгууллагууд өөрийн эрх хэмжээний хүрээнд шийдсэн. *******22 онд ХХК шүүх нэхэмжлэл гаргаж нэлээн олон шинжээчийн дүгнэлтүүд хийгэ явж байх шатад ажлын хэсэг гаргуулаад ажлын хэсгийн дүгнэлтийн дараа зөвлөлийн хурлын шийдвэр гарсан. Маргаад буй захирамж нь *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдөр гарсан. Нэхэмжлэгч маргаан бүхий актыг хүчингүй болгох гомдлоо *******23 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр буюу 188 хоногийн дараа гаргадаг. Тэгэхээр Захиргааны ерөнхий хуулийн 94 дүгээр зүйлийн 94.1-д заасан хугацаанд 158 хоногоор хэтрүүлсэн зөрчил байна.

Ийм учраас Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1, 84.1.8-аар хүлээн авахаас татгалзах үндэслэлтэй. *******18 онд 22,8******* м.кв газрыг олгоод шийдэх байсан хойшлоод *******23 онд шийдсэн. Захиргааны хэргийн шүүхийн тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.1.6-д заасан үндэслэлээр энэ шаардлагуудыг хүлээн авахаас татгалзах ёстой. Яагаад гэвэл өмнө нь яг ийм агуулгаар шүүх шийдсэн. Ойлгомжгүй байгаа байдал нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн авч шийдвэрлэх шалтаг болохгүй. Ойлгомжгүй байгаа боловч агуулга нь өмнөх нэхэмжлэлтэй адилхан байвал адилхан хараад байгаа гэв.

5. Иргийн төлөөлөгч С. шүүх хуралдаанд бичгээр гаргасан дүгнэлтдээ: Энэхүү хэрэг нь анх шүүх ирсэн цагаасаа эхлэх Улсын хууль тогтоомжийг зөрчсөн нь харагдаж байна. Үүний гол буруутан Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын алба болон төрийн албан хаагчдын ашиг сонирхлын зөрчил илт харагдаж байна. Одоогийн нөхцөлд дүгнэлт хийх ХХК-нд давуу байдалтай 22 га газрыг ашиглуулах нь зөв гэж үзэж байна. ХХК-нд Нийслэлээс шинээр газар олгох нь зөв гаргалгаа юм болов уу гэж дүгнэж байна гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч ХК нь хариуцагч Нийслэлийн Засаг даргад холбогдуулан Нийслэлийн Засаг даргын газар ашиглах, эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгож, ХК-ийн ашиглаж, эзэмшиж байсан одоо байгаа 22,8******* м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох, ХК-ийн *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоолгож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгуулах, Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах гэж сүүлийн байдлаар ихэсгэж, тодруулан маргасан.

1. Нийслэлийн Засаг даргын газар ашиглах, эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгож, ХК-ийн ашиглаж, эзэмшиж байсан одоо байгаа 22,8******* м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

1.1. Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн Газар эзэмших эрх олгох тухай дугаар захирамжийн 1 дэх заалтаар Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******08 оны дугаар магадлал, Улсын Дэ шүүхийн шүүхийн *******16 оны дугаар тогтоолыг тус тус үндэслэн дүүргийн ******* дугаар хорооны нутаг дэвсгэр, гийн замын уулзварын хойд талд 38******* м.кв газрыг аж ахуйн зориулалтаар, 700 м.кв газрыг конторын зориулалтаар 15 жилийн хугацаагаар эзэмших эрхийг ХК-нд олгожээ.

1.2. ХК-аас шүүх Нийслэлийн Засаг даргын газар эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, дүүргийн ******* дугаар хороо, /А хаягт байрлах үлдэгдэл 22,8******* м.кв газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг Нийслэлийн Засаг даргад холбогдуулан гаргаснаар захиргааны хэрэг үүссэн бөгөөд тус захиргааны хэрэгт гуравдагч этгэ ХХК нь Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг хүчингүй болгуулах, ХХК-ийг 27,340 м.кв газрын хууль ёсны эзэмшигч болохыг тогтоож, 27,340 м.кв газар эзэмших эрх олгохыг Нийслэлийн Засаг даргад даалгах бие даасан шаардлага гаргажээ.

1.3. Тус захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэ Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн дугаар шүүхийн шийдвэрийн 1 дэх заалтаар Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг захиргааны байгууллагаас дахин шинэ акт гартал 6 сарын хугацаагаар түдгэлзүүлж, 2 дах заалтаар хариуцагч Нийслэлийн Засаг дарга нь ХХК-нд эрх шилжүүлэн олгосон 27,340 м.кв газрын асуудлаар эхэлж шинэ захиргааны акт гаргасны дараа уг газрыг нэхэмжлэгч болон гуравдагч этгэ олгох эсэх, олговол ямар хэмжээгээр олгох талаар тус тус шийдвэр гаргаж энэ шийдвэрийг биелүүлэхийг даалгаж, 3 дахь заалтаар шүүхийн тогтоосон хугацаанд шинэ акт гаргаагүй бол Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг хүчингүй болгохыг дурдаж шийдвэрлэжээ.

1.4. Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн ******* дугаар магадлалаар Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн дугаар шүүхийн шийдвэрийн 1 дэх заалтыг Газрын тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2, 33 дугаар зүйлийн 33.1, 31 дүгээр зүйлийн 31.1 дэх хэсгийг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч ХК-ийн гаргасан ХК-нд 22,8******* м.кв газрыг эзэмшүүлэх шийдвэр гаргахыг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай гэж, 2 дахь заалтыг Газрын тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2, 33 дугаар зүйлийн 33.1, 31 дүгээр зүйлийн 31.1 дэх хэсгийг тус тус баримтлан гуравдагч этгэ ХХК-ийн гаргасан Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг хүчингүй болгуулах, ХХК-ийг 27,340 м.кв газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоож, 27,340 м.кв газар эзэмших эрх олгохыг Нийслэлийн Засаг даргад даалгах бие даасан шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай гэж тус тус өөрчилж, 3 дахь заалтыг хасаж, 4 дэх заалтын дугаарыг 3 болгон өөрчлөн шийдвэрлэжээ.

1.5. Улсын Дэ шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн дугаар тогтоолоор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн ******* дугаар магадлалыг хэвээр үлдээжээ.

1.6. Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.1-д Шүүгч дараах тохиолдолд нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзана, 54.1.6-д нэхэмжлэлд заасан үйл баримт, захиргааны үйл ажиллагааны талаар, эсхүл уг нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзсан, түүнчлэн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр болон шүүгчийн захирамж, шүүхийн тогтоол байгаа гэж, 109 дүгээр зүйлийн 109.2-т Энэ хуулийн 54.1-д заасан үндэслэл хэргийг хянан шийдвэрлэх явцад, эсхүл шүүх хуралдааны үед тогтоогдвол шүүгч, шүүх бүрэлдэхүүн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзана гэж тус тус заасан.

1.7. Нэхэмжлэгч ХК-ийн гаргасан Нийслэлийн Засаг даргын газар ашиглах, эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгох, ХК-ийн ашиглаж, эзэмшиж байсан одоо байгаа 22,8******* м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн магадлал хуулийн хүчин төгөлдөр байх тул нэхэмжлэгчийн гаргасан нэхэмжлэлийн энэхүү шаардлагыг хүлээн авахаас татгалзаж, холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

2. ХК-ийн *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоолгож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

2.1. Нэхэмжлэгч ХК-аас Нийслэлийн Засаг даргад хандаж *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдөр гаргасан хүсэлтдээ маргаан бүхий газартай холбоотой үйл баримт, холбогдох шүүхийн шийдвэрийн талаар дурдаж, Нийслэлийн Засаг даргын захирамж, шийдвэргүйгээр Газрын тухай хууль тогтоомжийг зөрчин ХХК нь ашиглаж эзэмшсээр байгаа нь энэхүү шударга бус хууль бус зүйлтэй эвлэрэн өнгөрөх ямар ч боломжгүй байна. Иймд шүүхийн шийдвэрт дурдсан агуулга болох одоо хэний ч нэр дээр газар эзэмших эрх олгоогүй байгаа 22,8******* м.кв газрыг бүхлээр нь ХХК-нд олгох нь шударга бус бөгөөд ХК-ийг улам хохироох асуудлыг таслан зогсоож, хэн алинд нь ямар хэмжээгээр эзэмшүүлэх вэ гэг асуудлыг судлан шийдвэрлэж ХХК-ийн үл хөдлөх хөрөнгө баригдсан талбай бүхий газрыг тус аж ахуй нэгжид эзэмшүүлж, харин манай компанид үлдсэн газрыг эзэмшүүлэх тухай захирамж гаргаж энэхүү газрын маргаантай асуудлыг эцэслэн шийдвэрлэж, манай компанийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулах хохиролгүй болгох, хуулийн шударга ёсыг тогтоож өгөхийг хүсье гэж дурджээ.

2.2. Уг хүсэлт хариуцагч нь өөрийн харьяа байгууллага болох Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албанд хүсэлтийг судлан үзэж шийдвэрлэхийг даалгасны дагуу тус албаны *******21 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн Хариу хүргүүлэх тухай дугаар албан бичгээр Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн дугаар шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн ******* дугаар магадлал, Улсын Дэ шүүхийн хяналтын *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн дүгээр тогтоолоор ХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Нийслэлийн Засаг даргад холбогдох захиргааны хэргийг хянан хэлэлцсэн байна. Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн ******* дугаартай шүүхийн магадлалд үлдэж буй 228******* м.кв газрын эрхийг аль компанид хэрхэн эзэмшүүлэх асуудлыг захиргааны байгууллагыг судалж шийдвэрлэх шаардлагатай гэж дүгнэсэн. Тус асуудлыг судалж үзэ танай компаниас дүүргийн ******* дугаар хороонд байрлах 2.7 га газар болон конторын барилга, агуулах, 238 ширхэг бетонон хашаа зэргийг худалдан авсан гэж худал бичиг баримт бүрдүүлсэн хэмээн маргадаг тул дээрх газарт байрлаж байгаа өмч хөрөнгийг аль компанийн хөрөнгө болохыг тогтоосны үндсэн дээр шийдвэрлэх нь зүйтэй байна гэсэн хариу өгсөн байна.

2.3. Гэтэл нэхэмжлэгч ХК-аас хариуцагчийг манай хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан хэмээн татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгуулах нэхэмжлэлийн шаардлага гарган маргаж байна.

2.4. Хариуцагч Нийслэлийн Засаг дарга нь Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2.4-д төлөвлөгөөний дагуу энэ хуулийн 21.2.3-т заасан газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах ажлыг зохион байгуулах, мөн хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1-т газрыг энэ хуульд заасан зориулалт, хугацаа болзолтойгоор гэрээний үндсэн дээр зөвхөн эрхийн гэрчилгээгээр эзэмшүүлнэ, мөн зүйлийн 27.3-т нэгж талбар бүр эрхийн гэрчилгээтэй байна, мөн хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3-т хүсэлт гаргасан газар нь бусдын эзэмшиж, ашиглаж байгаа газартай ямар нэг хэмжээгээр давхцаагүй байна гэж тус тус заасны дагуу маргаан бүхий газрын асуудлыг хуулиар олгосон бүрэн эрхийн хүрээнд шийдвэрлэх зохицуулалттай.

2.5 Хууль тогтоомжийн дээрх зохицуулалтын дагуу хариуцагч нь нэхэмжлэгчийн гаргасан хүсэлт шүүхийн шийдвэрт дурдсан маргаж буй газар дээр байгаа өмч хөрөнгийг аль компанийн хөрөнгө болохыг тогтоосны үндсэн дээр газрыг хэнд олгохыг шийдвэрлэнэ гэх агуулгаар хариу өгснийг буруутгах боломжгүй, түүнчлэн маргаан бүхий газрыг хэн нэгэн этгэ эзэмшүүлэх шийдвэр гараагүй тул дээрх нөхцөл, байдлыг шалгаж, тодруулах ажиллагааг хийхгүйгээр нэхэмжлэгчийн хүсэлтийн дагуу шууд газар эзэмшүүлэн шийдвэрлэх боломжгүй талаар дурдаж, хуулийн хугацаанд хариу өгсөн нь тогтоогдож байх тул уг хариуг хууль бус гэж үзэхгүй, үүнтэй холбоотойгоор даалгах шаардлагыг хангах үндэслэлгүй.

2.6. Иймд Нийслэлийн Засаг даргаас өөрийн харьяа Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаар дамжуулан *******21 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн дугаар албан бичгээр өгсөн хариуг хууль бус болохыг тогтоож, нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

3. Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

3.1. Нийслэлийн Засаг даргын *******06 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн Газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах эрхийн нэр шилжүүлэх тухай дугаар захирамжийн 1 дэх заалтаар Газар эзэмших, ашиглах эрхийн нэр шилжин баталгаажсан 54 иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг хавсралтаар баталжээ. Тус захирамжийн 22 дугаарт өмнөх эзэмшигч, ашиглагч Т. ХХК-нд дүүргийн ******* дугаар хороонд байрлалтай 27,340 м.кв газрыг контор, аж ахуйн нэгжийн зориулалтаар 5 жилийн хугацаатай эзэмшүүлсэн байна.

3.2. Иргэн Ж.гийн нэхэмжлэлтэй, Нийслэлийн Засаг даргад холбогдох Нийслэлийн Засаг даргын *******06 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн дугаар захирамжийн хууль бус үйлдлийг таслан зогсоосон шийдвэр гаргуулах шаардлага бүхий захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэ Нийслэлийн Захиргааны хэргийн шүүхийн *******08 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаар шүүхийн шийдвэрээр маргаан бүхий Нийслэлийн Засаг даргын *******06 оны дугаар захирамжийг дахин шинэ акт гартал түдгэлзүүлж шийдвэрлэсэн.

3.3. Улсын Дэ шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимын давж заалдах шатны шүүх хуралдааны *******08 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн дугаар магадлалаар Нийслэлийн Захиргааны хэргийн шүүхийн *******08 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн дугаар шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээжээ.

3.4. Нийслэлийн Засаг даргын *******13 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдрийн Захирамжийн холбогдох заалт болон газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох тухай дугаар захирамжийн 1 дүгээр заалтаар Улсын Дэ шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимын давж заалдах шатны шүүх хуралдааны *******08 оны дугаар магадлалаар Нийслэлийн Засаг даргын ХХК-нд газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах эрхийн нэр шилжүүлэх тухай *******06 оны дугаар захирамжийг дахин захиргааны шинэ акт гартал түдгэлзүүлсэн шийдвэрийг хэрэгжүүлж, ХХК-нд газар эзэмших эрхийн хугацааг сунгаж баталгаажуулсан Нийслэлийн Засаг даргын *******11 оны ******* дугаар захирамжийн ХХК-нд холбогдох заалтыг хүчингүй болсонд тооцжээ.

3.5. ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Нийслэлийн Засаг даргад холбогдох Нийслэлийн Засаг даргын *******13 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдрийн дугаар захирамжийг бүхэлд нь хүчингүй болгож, дүүргийн ******* дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах ХХК-ийн нэгж талбарын дугаар бүхий газар эзэмших эрхийг сэргээлгэх шаардлага бүхий захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэ Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******16 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 16 дугаар шийдвэрээр маргаан бүхий Нийслэлийн Засаг даргын *******13 оны дугаар захирамжийг Нийслэлийн Засаг даргаас хэргийн нөхцөл байдлыг тодруулж, дахин шинэ акт гаргах хүртэл түдгэлзүүлж шийдвэрлэсэн.

3.6. Улмаар Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******16 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдрийн дугаар магадлалаар Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******16 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 16 дугаар шийдвэрт өөрчлөлт оруулж, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

3.7. Улсын Дэ шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны *******16 оны 05 дугаар сарын 02-ны өдрийн дугаар тогтоолоор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******16 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдрийн дугаар магадлалыг хэвээр үлдээжээ.

3.8. Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн Газар эзэмших эрх олгох тухай дугаар захирамжийн 1 дэх заалтаар Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүх хуралдааны *******08 оны дугаар магадлал, Улсын Дэ шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны *******16 оны дугаар тогтоолыг тус тус үндэслэн дүүргийн ******* дугаар хорооны нутаг дэвсгэр, гийн замын уулзварын хойд талд 38******* м.кв газрыг аж ахуйн зориулалтаар, 700 м.кв газрыг конторын зориулалтаар 15 жилийн хугацаагаар эзэмших эрхийг ХК-нд олгожээ.

3.9. Дээрх захирамжийг ХК-аас эс зөвшөөрч Нийслэлийн Засаг даргын газар эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, дүүргийн ******* дугаар хороо, /А хаягт байрлах үлдэгдэл 22,8******* м.кв газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг Нийслэлийн Засаг даргад холбогдуулан гаргаж, гуравдагч этгэ ХХК-аас Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг хүчингүй болгуулж, ХХК-ийг 27,340 м.кв газрын хууль ёсны эзэмшигч болохыг тогтоож, 27,340 м.кв газар эзэмших эрх олгохыг Нийслэлийн Засаг даргад даалгах бие даасан шаардлага гаргажээ.

3.10. Тус захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэ Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн дугаар шүүхийн шийдвэрээр Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг захиргааны байгууллагаас дахин шинэ акт гартал 6 сарын хугацаагаар түдгэлзүүлж, хариуцагч Нийслэлийн Засаг дарга нь ХХК-нд эрх шилжүүлэн олгосон 27,340 м.кв газрын асуудлаар эхэлж шинэ захиргааны акт гаргасны дараа уг газрыг нэхэмжлэгч болон гуравдагч этгэ олгох эсэх, олговол ямар хэмжээгээр олгох талаар тус тус шийдвэр гаргаж энэ шийдвэрийг биелүүлэхийг даалгаж, шүүхийн тогтоосон хугацаанд шинэ акт гаргаагүй бол Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг хүчингүй болгохыг дурдаж шийдвэрлэжээ.

3.11. Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн ******* дугаар магадлалаар Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******18 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн дугаар шийдвэрийн 1 дэх заалтыг Газрын тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2, 33 дугаар зүйлийн 33.1, 31 дүгээр зүйлийн 31.1 дэх хэсгийг тус тус баримтлан нэхэмжлэгчийн гаргасан ХК-нд 22,8******* м.кв газрыг эзэмшүүлэх шийдвэр гаргахыг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай гэж, 2 дахь заалтыг Газрын тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2, 33 дугаар зүйлийн 33.1, 31 дүгээр зүйлийн 31.1 дэх хэсгийг тус тус баримтлан гуравдагч этгэ ХХК-ийн гаргасан Нийслэлийн Засаг даргын *******18 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаар захирамжийг хүчингүй болгуулах, ХХК-ийг 27,340 м.кв газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоож, 27,340 м.кв газар эзэмших эрх олгохыг Нийслэлийн Засаг даргад даалгах бие даасан шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай хэмээн тус тус өөрчилж, 3 дахь заалтыг хасаж, 4 дэх заалтын дугаарыг 3 болгон өөрчлөн шийдвэрлэжээ.

3.12. Улсын Дэ шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны *******19 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн дугаар тогтоолоор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******19 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн ******* дугаар магадлалыг хэвээр үлдээжээ.

4. Нэхэмжлэгч ХК-ийг тус шүүх нэхэмжлэл гарган хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж байх хугацаанд Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар Газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгах тухай захирамжийн хавсралтаар ХХК-нд аж ахуйн зориулалтаар 22,8******* м.кв талбай газрыг 15 жилийн хугацаагаар эзэмшүүлсэн байх бөгөөд тус захирамжийн хавсралтын өмнөх шийдвэр гэсэн хэсэгт Улсын Дэ шүүхийн *******08 оны дугаар магадлал, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******16 оны дугаар магадлал, Улсын Дэ шүүхийн *******16 оны дугаар тогтоол, Нийслэлийн Засаг даргын *******11 оны *******, Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны даргын *******23 оны ******* дугаартай ажлын хэсгийн дүгнэлтийг тус тус дурджээ.

4.1. *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн Нийслэлийн Засаг даргын дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах тухай Нэхэмжлэгч ХК-аас хариуцагч Нийслэлийн Засаг даргын дээрх захирамжийг эс зөвшөөрч, хүчингүй болгуулахаар нэхэмжлэлийн ихэсгэсэн шаардлагын үндэслэлдээ ... шүүхийн шийдвэр, магадлал, тогтоолуудаар маргаан бүхий газрыг гуравдагч этгэ ХХК-нд олгохоор шийдвэрлээгүй байхад дээрхийг үндэслэн Газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгах захирамжийн хавсралтаар тус компанид газар эзэмших эрхийг олгож шийдвэрлэсэн нь хууль бус тул хүчингүй болгож өгнө үү гэж маргасан.

4.2. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа маргаан бүхий Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийг дахин шинэ акт гаргахыг даалгасан шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны даргын *******23 оны 01 дүгээр сарын 25-ны өдрийн ******* дугаар тушаалаар байгуулагдсан Ажлын хэсгийн *******23 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдрийн шийдвэрээр ХХК-нд 22,8******* м.кв газрыг эзэмших эрх баталгаажуулах асуудлыг Газар эзэмших, ашиглах эрхийн зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсний дагуу *******23 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдөр тус зөвлөл хэлэлцэ, гишүүдийн 100 хувийн саналаар ХХК-нд эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн тул маргаан бүхий захирамж хууль бус юм гэж тайлбарлан нэхэмжлэлийн ихэсгэсэн шаардлагыг эс зөвшөөрч маргасан.

4.3. Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны даргын *******23 оны 01 дүгээр сарын 25-ны өдрийн ******* дугаар Ажлын хэсэг байгуулах тухай тушаалаар дүүргийн ******* дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах ХХК-ийн агуулах байрлаж буй 22,8******* м.кв газрын ХХК болон ХК-ийн газар эзэмших эрхийн талаарх маргааныг шийдвэрлэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулжээ.

4.4 Тус ажлын хэсгийн *******23 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдрийн шийдвэрээр ХХК-нд 22,8******* м.кв газрыг эзэмших эрх баталгаажуулах асуудлыг Газар эзэмших, ашиглах эрхийн зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэж, *******23 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдөр ******* дугаар актаар Газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах гэрээний үүргийн биелэлтийг дүгнэжээ.

4.5 Улмаар *******23 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдрийн Газар эзэмших, ашиглах эрхийг хянан шийдвэрлэх зөвлөлийн хуралдаанаар нийт 142 иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын өргөдөл, хүсэлтийг хүлээн авч, газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгаж шийдвэрлэж, тус зөвлөлийн хурлын 8 дугаар тэмдэглэлийн 3 дахь талын ******* дугаарт ХХК / Улсын Дэ шүүхийн *******08 оны А/ дугаар магадлал, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******16 оны дугаар магадлал, Улсын Дэ шүүхийн *******16 оны дугаар тогтоол, Нийслэлийн Засаг даргын *******11 оны *******, Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны даргын *******23 оны ******* дугаартай ажлын хэсгийн дүгнэлт/ гэж дурджээ.

4.6. Ийнхүү дээрх байдлаар маргаан бүхий газартай холбоотойгоор гарсан хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр, магадлал, тогтоолуудаар ХХК-нд газар олгож шийдвэрлээгүй байхад Газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгах тухай захирамжийн хавсралтаар тухайн компанийн газар эзэмших эрхийг сунгаж шийдвэрлэсэн нь ойлгомжгүй, хариуцагчаас нотлох баримтаар ирүүлсэн анх боловсруулж байсан захирамжийн төслөөс өөр агуулгатай, ХХК-нд аж ахуйн зориулалтаар нэгж талбарын **************4 дугаартай 22,8******* м.кв газрыг 15 жилийн хугацаатай олгосон Аж ахуйн нэгжийн газар эзэмших эрхийн дугаартай гэрчилгээнд Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар шийдвэрийг үндэслэн гэж маргаан бүхий дугаартай захирамжаас зөрүүтэй байдлаар бичигдсэн зэрэг үйл баримтууд тус тус тогтоогдож байна.

4.7. Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2 Нийслэлийн Засаг дарга газрын харилцааны талаар дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ, 33 дугаар зүйлийн 33.1. Улсын иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад газар эзэмшүүлэх асуудлыг дараахь журмыг баримтлан шийдвэрлэнэ, 38 дугаар зүйлийн 38.4 Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх тухай хүсэлтийг аймаг, сумын Засаг дарга, нийслэл, дүүргийн газрын алба хүлээн авснаас хойш ажлын 15 өдрийн дотор шийдвэр гаргана. Уг шийдвэрийг үндэслэн сумын газрын даамал, нийслэл, дүүргийн газрын алба тухайн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагатай газар эзэмших гэрээ байгуулж, улсын бүртгэлд бүртгүүлж, эрхийн гэрчилгээг баталгаажуулна., 61 дүгээр зүйлийн 61.1 Төрийн эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан өөрийн шийдвэр, үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээрээ газрын тухай хууль тогтоомж, газар эзэмшигч, ашиглагчийн хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн бол уг байгууллага, албан тушаалтан өөрөө буюу түүний дэ шатны байгууллага, албан тушаалтан, эсхүл шүүх уг хууль бус шийдвэрийг хүчингүй болгож, үйлдлийг таслан зогсооно гэж тус тус заасны дагуу хариуцагчийн газар эзэмшүүлэхтэй холбоотой эрх, хэмжээнд нь шүүхээс шууд зааварлаж халдах боломжгүй тул энэ талаарх шийдвэрийг гаргахдаа дурдсан асуудлуудыг тодруулж, хуульд нийцүүлэн дахин гаргах нь зүйтэй байна.

4.8. Иймд Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах шаардлага нь шүүхийн шинжлэн судлах хүрээнээс хэтэрсэн, хэргийн нөхцөл байдлыг тодруулсны үндсэн дээр хариуцагчаас дахин шинэ акт гаргах замаар шийдвэрлэх боломжтой гэж шүүх дүгнэв.

Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.11, 106.3.14, 109 дүгээр зүйлийн 109.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.1.6-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгч ХК-ийн гаргасан Нийслэлийн Засаг даргын газар ашиглах, эзэмших эрхийг дутуу шийдвэрлэсэн эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгож, ХК-ийн ашиглаж, эзэмшиж байсан одоо байгаа 22,8******* м.кв талбай бүхий газрыг эзэмших эрхтэй болохыг тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн авахаас татгалзаж, холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2, 21.2.4, 31 дүгээр зүйлийн 31.3-д заасныг баримтлан ХК-ийн *******21 оны 04 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр татгалзсан татгалзлыг хууль бус болохыг тогтоож, тус хүсэлт дурдсаны дагуу нэхэмжлэгчид газар олгосон шийдвэр гаргахыг хариуцагчид даалгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

3. Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2, 32 дугаар зүйл, 33 дугар зүйлийн 33.1, 38 дугаар зүйлийн 38.4, 61 дүгээр зүйлийн 61.1-д заасныг тус тус үндэслэн Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хариуцагчаас дахин шинэ акт гарах хүртэл 3 /гурав/ сарын хугацаагаар түдгэлзүүлсүгэй.

4. Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.6-д заасныг үндэслэн шүүхээс тогтоосон хугацаанд захиргааны байгууллага шинэ акт гаргаагүй бол Нийслэлийн Засаг даргын *******23 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн дугаар захирамжийн хавсралтад дурдсан ХХК-нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болсонд тооцсугай.

5. Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1.8, 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн төлсөн улсын тэмдэгтийн хураам 70.*******0 төгрөгийг улсын төсөвт хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг шүүх хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д зааснаар хэргийн оролцогч, тгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч энэхүү шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүх гомдол гаргах эрхтэй. 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ  Х.НЯМДЭЛГЭР

 

ШҮҮГЧ Н.ДАМДИНСҮРЭН

 

ШҮҮГЧ Т.МӨНХ-ЭРДЭНЭ