2023           4            18                                         2023/ДШМ/416

 

 

    Э.М, О.Т, Б.Д,

Э.Н, Н.Х, Ц.Б, Б.Д,Г.Д

нарт холбогдох эрүүгийн хэргийн тухай   

 

Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч .Б.Ариунхишиг даргалж, шүүгч Т.Шинэбаяр, шүүгч Ж.Эрдэнэчимэг нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

прокурор С.Энхтуул,

хохирогч О.Н, Б.Б, Ж.Н, О.Э, П.И, С.Э

хохирогч Д.Ө, Д.Ц, Б.О нарын өмгөөлөгч О.Одхүү,

хохирогч Б.И-ийн өмгөөлөгч Б.Ариунбуян,

шүүгдэгч Э.М,

шүүгдэгч Э.М, О.Т нарын өмгөөлөгч Б.Баярмаа, Г.Нямхүү

шүүгдэгч Б.Д, түүний өмгөөлөгч Я.Батханд,

шүүгдэгч Э.Н, түүний өмгөөлөгч Б.Даваасүрэн, Г.Батбаяр,

шүүгдэгч Н.Х, Ц.Б нарын өмгөөлөгч Ю.Сэвлэгмаа,

шүүгдэгч Б.Д-ийн өмгөөлөгч Б.Баасандорж,

шүүгдэгч Г.Д-ийн өмгөөлөгч Э.Намжилцогт,

нарийн бичгийн дарга Б.Пэрэнлэйдулам нарыг оролцуулан,

Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Л.Баатар даргалж, шүүгч Г.Алтанцэцэг, Б.Батаа нарын бүрэлдэхүүнтэй хийсэн шүүх хуралдааны 2023 оны 1 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 2023/ШЦТ/...  дугаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч шүүгдэгч Б.Д, шүүгдэгч Э.Н-ын өмгөөлөгч Б.Даваасүрэн, Г.Батбаяр нарын гаргасан давж заалдах гомдлуудаар, Э.М, О.Т, Б.Д, Э.Н, Н.Х, Ц.Б, Б.Д, Г.Д нарт холбогдох эрүүгийн ....................... дугаартай хэргийг 2023 оны 3 дугаар сарын 27-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч Ж.Эрдэнэчимэгийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

            1. ............. овгийн Э-ы М, ............ оны ............. дүгээр сарын .............-ны өдөр ................ хотод төрсөн, ........... настай, эрэгтэй, ......... боловсролтой, .............. мэргэжилтэй, “М” эмнэлэгт мэдээлэл технологич ажилтай байсан, ам бүл 5, эхнэр, хүүхдүүдийн хамт ........... дүүргийн .................  хороо, .................. дугаар гудамж, ................ тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч ..........  дүүргийн .............  хороо, ............... тоотод түр оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:............../;

2. ........... овгийн О-ын Т, ................. оны ......... дугаар сарын ..........-ний өдөр .......... хотод төрсөн, ............. настай, эмэгтэй, ......... боловсролтой, ........... мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 5, нөхөр, хүүхдүүдийн хамт ............ дүүргийн ..........  хороо, .............  дугаар гудамж, ................. тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч ............  дүүргийн .............  хороо, ..............  тоотод түр оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:............... /;

3. ............. овгийн Б-н Д, ......... оны ......... дугаар сарын ..........-ны өдөр ......... төрсөн, ........... настай, эмэгтэй, ......... боловсролтой, ...........  мэргэжилтэй, эрхэлсэн ажилгүй, ам бүл 9, эх, дүү нарын хамт ..........  дүүргийн .......... хороо, .......... тоотод оршин суух бүртгэлтэй, ............. дүүргийн ............ хороо, .............. байр, ......... тоотод түр оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:.............../;

4. .......... овгийн Э-н Н, .......... оны .......... дүгээр сарын ..........-ны өдөр .......... аймгийн ............ суманд төрсөн, ............. настай, эмэгтэй, ............ боловсролтой, мэргэжилгүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 4, нөхөр, хүүхдүүдийн хамт ........... дүүргийн ........... хороо, ........... дугаар гудамж, ........... тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:.............../;

            5. ............... овгийн Н-н Х, ........... оны ......... дүгээр сарын ..........-ны өдөр ......... аймгийн ............ суманд төрсөн, .......... настай, эмэгтэй, .......... боловсролтой, ........... мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 3, нөхөр, хүүхдийн хамт ......... аймгийн ............ сум...........  баг, ............ гэх газарт оршин суух бүртгэлтэй боловч ............ дүүргийн ....... дүгээр хороо, ............ хотхон, .......... дүгээр байр, ........... тоотод түр оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:................/;

            6. .............. овгийн Б-н Д, ............. оны ........... дугаар сарын .............-ний өдөр ............ төрсөн, ......... настай, эмэгтэй, .......... боловсролтой, ......... мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 3, нөхөр, хүүхдийн хамт ............. дүүргийн ............ дугаар хороо, ............ хотхон, ............ тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:................/;

7. ............ овгийн Ц-н Б, ............. оны ........... дугаар сарын ........-ний өдөр ............аймгийн ............ суманд төрсөн, ........... настай, эмэгтэй, ............. боловсролтой, ............... мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 2, хүүхдийн хамт ........... дүүргийн .............. дүгээр хороо, ........... дугаар гудамж, ............. тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:...................../;

8. ...............  овгийн Г-ын Д, ............. оны ............ дүгээр сарын ...........-ны өдөр ..............аймгийн ................ суманд төрсөн, .......... настай, эрэгтэй, ........... боловсролтой, .......... мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 6, эхнэр, хүүхдүүдийн хамт ............ дүүргийн ............. дүгээр хороо, ............ хороолол, ............. байр, .......... тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч .............. дүүргийн ............... хороо, ........... дугаар гудамж, ............тоотод түр оршин суух, ял шийтгэлгүй, /РД:................./;

1. Шүүгдэгч Б.Д дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2017 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрөөс 2021 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийг хүртэл “Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангаас төсөл бичиж зээл авна, урьдчилгаа төлбөр хэрэгтэй байна", “Шинэ нисэх буудалд ажилд оруулж өгнө”, “ТОСК, НОСК-ийн Буянт-Ухаа-2 орон сууцанд хамрагдах дарааллыг урагшлуулж, бүртгүүлж өгнө, байрны захиалгад хамруулж өгнө”, “Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих сангаас зээл гаргуулж өгнө” хэмээн хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан 24 хохирогчоос нийт 150.000.000 төгрөгийг,

бусадтай бүлэглэж 105 хохирогчоос 681.000.000 төгрөгийг тус тус залилан авч, нийт 129 удаагийн үйлдлээр бусдад 831.388.000 төгрөгийн буюу их хэмжээний хохирол учруулж, залилах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон,

2. Шүүгдэгч Ц.Б дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 7 дугаар сарын 25-ны өдрөөс 2019 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан 5 хохирогчоос 22.000.000 төгрөгийг,

бусадтай бүлэглэж 22 хохирогчоос 142.000.000 төгрөгийг тус тус залилан авч, нийт 27 удаагийн үйлдлээр бусдад 164.000.000 төгрөгийн буюу залилах гэмт хэрэг үйлдэж их хэмжээний хохирол учруулсан,

3. Шүүгдэгч Э.Н дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдөр, 2020 оны 8 дугаар сарын 05-ны өдрүүдэд “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан 2 хохирогчоос 12.000.000 төгрөг,

бусадтай бүлэглэж 92 хохирогчоос 591.000.000 төгрөгийг тус тус залилан авч, нийт 94 удаагийн үйлдлээр бусдад 603.888.000 төгрөгийн буюу их хэмжээний хохирол учруулж залилах гэмт хэргийг байнга үйлдэж, амьдралын эх үүсвэр болгосон,

4. Шүүгдэгч Н.Х бусадтай бүлэглэж үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 1 дүгээр сарын 27-ны өдрөөс 2019 оны 8 дугаар сарын 07-ны өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан 12 хохирогчийн 91.000.000 төгрөгийг шилжүүлэн авч залилах гэмт хэрэг үйлдэж их хэмжээний хохирол учруулсан,

5. Шүүгдэгч Б.Д дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 2021 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан 4 хохирогчоос 20.000.000 төгрөгийг,

бусадтай бүлэглэж 64 хохирогчоос 500.888.000 төгрөгийг тус тус залилан авч, нийт 81 удаагийн үйлдлээр бусдад 520.388.000 төгрөгийг шилжүүлэн авч залилах гэмт хэрэг үйлдэж их хэмжээний хохирол учруулсан,

6. Шүүгдэгч Г.Д дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2020 оны 1 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс 2020 оны 6 дугаар сарын 17-ны өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан 3 хохирогчоос 12.500.000 төгрөгийг,

бусадтай бүлэглэж 1 хохирогчоос 7.000.000 төгрөг тус тус шилжүүлэн авч, нийт 4 хохирогчид 19.500.000 төгрөгийн хохирол учруулж залилах гэмт хэрэг үйлдсэн,

7. Шүүгдэгч Э.М, О.Т нар бүлэглэж 2019 оны 4 дүгээр сараас 8 дугаар сарын хооронд шүүгдэгч Б.Дгийн бусадтай бүлэглэж залилах гэмт хэрэг үйлдэн, бусдад их хэмжээний хохирол учруулж олсон орлого болох 831.388.000 төгрөгөөс гэмт хэргийн улмаас олсон хөрөнгө, мөнгө, орлого гэдгийг мэдсээр байж 65.000.000 төгрөгийг авсан, ашигласан гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ.

Баянгол дүүргийн прокурорын газраас: Б.Д, Э.Н нарын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар, Н.Х, Б.Д, Ц.Б нарын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 дахь заалтад зааснаар, Г.Дийн үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар, Э.М, О.Т нарын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус зүйлчлэн яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

            Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх: Баянгол дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад заасан гэмт хэрэгт шүүгдэгч Э.Ныг холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 болгон хөнгөрүүлэн өөрчилж, шүүгдэгч Б.Дг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад заасан залилах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд, шүүгдэгч Э.Н, Н.Х, Б.Д, Ц.Б нарыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 дахь заалтад заасан залилах гэмт хэргийг их хэмжээний хохирол учруулж үйлдсэн гэм буруутайд, шүүгдэгч Г.Дийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан залилах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд, шүүгдэгч Э.М, О.Т нарыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн улмаас олсон хөрөнгө, мөнгө, орлого гэдгийг мэдсээр байж авсан, ашигласан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцож, шүүгдэгч Б.Дг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар 6 /зургаа/ жилийн хорих ял, шүүгдэгч Э.Ныг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 дахь заалтад зааснаар 3 /гурав/ жилийн хорих ял, шүүгдэгч Н.Х, Б.Д, Ц.Б тус бүрийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 дахь заалтад зааснаар 10.000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 10.000.000 /арван сая/ төгрөгөөр торгох ял, шүүгдэгч Г.Дийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух газраас буюу Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрээс гарч явахыг хориглох зорчих эрхийг хязгаарлах ял, шүүгдэгч Э.Мийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хорих ял, шүүгдэгч О.Тийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух газраас буюу Хан-Уул дүүргийн нутаг дэвсгэрээс гарч явахыг хориглох, эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэйгөөр зорчих үүрэг хүлээлгэх зорчих эрхийг хязгаарлах ял тус тус шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Д, Э.Н, Э.М нарт оногдуулсан хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад тус тус эдлүүлж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1, 2-т зааснаар шүүгдэгч Г.Дийн цагдан хоригдсон 180 хоногийн нэг хоногийг зорчих эрхийг хязгаарлах ялын нэг хоногоор тооцон хасаж, нийт биечлэн эдлэх зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хэмжээг 6 /зургаа/ сараар тогтоож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1, 2-т зааснаар шүүгдэгч Э.Мийн цагдан хоригдсон 31 /гучин нэг/ хоног, шүүгдэгч Б.Дгийн цагдан хоригдсон 119 /нэг зуун арван ес/ хоногийг тэдний эдлэх ялд оруулан тооцож тус тус хасаж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Н.Х, Д, Ц.Б нарыг 10.000.000 төгрөгөөр торгох ялыг тус бүр 3 /гурав/ жилийн хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Н.Х, Д, Ц.Б нар торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Г.Д, О.Т нар зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар “Тэд Аудит” ХХК-аар аудитын дүгнэлтийн төлбөр 8.000.000 /найман сая/ төгрөгийг шүүгдэгч Б.Д, Б.Д, Э.Н, Н.Х, Ц.Б, Г.Д, О.Т, Э.М нараас тэнцүү хуваан буюу хүн тус бүрээс 1.000.000 /нэг сая/ төгрөг гаргуулж, Баянгол дүүргийн цагдаагийн газарт олгож, тус шүүхийн Голомт банк дахь Төрийн сангийн 100900005407 дугаар дансанд байршуулсан шүүгдэгч Н.Хгийн 11.000.000 төгрөг, О.Тийн 6.000.000 төгрөг, Э.Мийн 6.000.000 төгрөг, Э.Нын 15.000.000 төгрөгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт шилжүүлж, Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1,510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар иргэний хариуцагч П.Таас 11.000.000 төгрөг гаргуулж, шүүгдэгч Б.Дгийн нэр бүхий хохирогч нарт, иргэний хариуцагч Б.Одээс 3.000.000 төгрөг гаргуулж, хохирогч Л.Шд олгож, иргэний хариуцагч П.С, Б.Н нар төлөх төлбөргүйг дурдаж, Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч нараас хавсралт хүснэгтэд заасан үнийн дүнгээр хохирол гаргуулан нэр бүхий хохирогч нарт олгож, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирүүлсэн “Мандала” зочид буудлын бичлэг бүхий 1 ширхэг компакт диск, зээлийн гэрээ 63 хуудас, Хаан банкны бэлэн мөнгөний баримт 21 ширхэг, шүүгдэгч Б.Дгаас хураан авсан улаан өнгийн 3 ширхэг флаш диск, ярианы бичлэг бүхий 1 компакт диск зэргийг хэрэгт хавсаргаж, 4 ширхэг тэмдэглэлийн дэвтрийг шүүгдэгч Б.Дд буцаан олгож, шүүгдэгч Б.Дгаас хураан авсан гэх шар өнгийн нуухтай, 2 бөөрөн дээрээ сийлбэртэй, цагаан өнгийн чулуун хөөрөг, монетон ээмэг 1 хос, монетон бөгж 4 ширхэг, 580.000 төгрөг,Н.Бээс гаргаж өгсөн биет 1.500.000 төгрөгийг тус тус шийтгэх хүчин төгөлдөр болмогц Нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт хүргүүлж, зохих ажиллагааг хийж хохирол төлбөрт зарцуулахыг даалгаж, хэрэгт битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч Б.Д, Э.Н нарын хөрөнгийн болон арилжааны банкнуудын дансны шилжилт хөдөлгөөнийг хязгаарласан Баянгол дүүргийн прокурорын газрын 2021 оны 5 дугаар сарын 31-ний өдрийн 108, 109 дүгээр тогтоолуудыг тус тус хэвээр үргэлжлүүлж, шүүгдэгч Н.Х, Б.Д, Ц.Б, Э.Н, О.Т нар цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгч нарын иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг тус тус дурдаж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Э.М, О.Т нарын гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлого болох 65.000.000 төгрөгийг шүүгдэгч тус бүрээс тэнцүү хувааж буюу 32.500.000 төгрөг гаргуулж, шүүгдэгч Б.Дгийн нэр бүхий хохирогч нарт олгож, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч Э.Н, Б.Д, Э.М нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах, Монгол Улсын хилээр гарахыг хязгаарлах, Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрээс гадагш гарахгүй байх хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус хүчингүй болгож, энэ өдрөөс цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч, тэдний эдлэх ялыг 2023 оны 1 дүгээр сарын 20-ны өдрөөс эхлэн тоолж шийдвэрлэжээ.

Шүүгдэгч Б.Д давж заалдах гомдол болон тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Миний бие өөрийн хийсэн хэргийн гэм буруу дээр огт маргадаггүй ба гэм буруугаа бүрэн ухамсарлан хүлээдэг билээ. ...... Түүнчлэн миний бие хорих 461 дүгээр хорих ангид хоригдож байх хугацаанд биеийн байдал муудаж эмнэлэгт нэг хэвтсэн бөгөөд одоо байнга даралт өндөр, сахар их байгаа билээ. Иймээс биеийн байдлыг харгалзан үзэж зүйлчлэлийг бууруулж ялыг хөнгөрүүлж өгнө үү. Нэмж хэлэх зүйл байхгүй. ...” гэв.

Шүүгдэгч Э.Нын өмгөөлөгч Б.Даваасүрэн давж заалдах гомдол болон тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:  “.... Тиймээс шийтгэх тогтоол хүчингүй болох үндэслэлтэй. Нөгөө талаар, яллах дүгнэлт, яллагдагчаар татах тухай тогтоол танилцуулахдаа өмгөөлөгчийг байлцуулахгүйгээр Э.Наар гарын үсэг зуруулсан. Үүнийг өмгөөлөгчийнх нь хувьд хүчингүй болгуулахаар хүсэлт, гомдол гаргасан ч шүүх хүлээж аваагүй. Улсын яллагч зохиомол ажиллагаа хийснийг хэлэх нь зүйтэй. Жишээлбэл, яллах дүгнэлтийн хавсралтад авагдсан хохирлын тооцоонд “Б.Д нь 2019 оны 01 дүгээр сарын 07-нд Ж-с 3.000.000 төгрөг авч” гээд бичсэн байх бөгөөд уг мөнгөнөөс Э.Н аваагүй байхад зохиомол хавсралт бий болгосон. Ийм учраас хэргийг мөрдөн байцаалт, прокурорт буцаах үндэслэлтэй. Харин шийтгэх тогтоолын Э.Нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгож, түүнийг цагаатгаж өгнө үү. ...” гэв.

Шүүгдэгч Э.Нын өмгөөлөгч Г.Батбаяр давж заалдах гомдол болон тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:  “...Иймд Э.Нын гэмт хэрэг төгссөний дараа тодорхой хэмжээнд дансаа ашиглуулсны хариуд мөнгө авч байгаа байдал нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлд заасан мөнгө угаах гэмт хэргийн шинжтэй гэж үзэж байна. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.6, 1.7 дугаар зүйлүүдэд тус тус зааснаар хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд Э.Нын үйлдлийг залилах гэмт хэргийн шинжгүй гэж нотолж байхад залилах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзсэн нь үндэслэлгүй. Иймд хэргийн зүйлчлэлийг өөрчилж өгнө үү. ...” гэв.

Шүүгдэгч Э.Н тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Надад анхан шатны шүүхээс оногдуулсан хэргийн зүйлчлэлийг өөрчлөн тохирох зүйлчлэл, ял шийтгэлээр хэргийг шийдвэрлэж өгнө үү. Анх намайг 124.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэж байсан бол прокуророос гаргасан хүснэгтэд 85.000.000 төгрөг болгосон байна. Үүний зөрүү 40.000.000 орчим төгрөгийг хэн төлөхөөр болсон нь тодорхойгүй байна. Миний дансаар орсон мөнгийг Б.Д авсан гэж хүлээн зөвшөөрч байхад ямар учраас намайг буруутгаж байгааг ойлгохгүй байна. ...” гэв.

Шүүгдэгч Э.М тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Хэлэх тайлбаргүй. ...” гэв.

Шүүгдэгч Э.М, О.Т нарын өмгөөлөгч Б.Баярмаа тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгч Э.М, О.Т нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож ял шийтгэл оногдуулсан. Үүнд миний үйлчлүүлэгч нараас маргаж, гомдол гаргасан зүйл байхгүй. Анхан шатны шүүх 2 өдрийн турш мэтгэлцэж, хуралдсаны дүнд шийдвэрээ гаргасан. Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явагдсанаас хойш 3 жил болсон. Олон удаа буцаж шалгагдсан хэрэг тул хэргийг хангалттай шалгаж нотолсон гэж үзэж байна. Шүүхийн шийтгэх тогтоол нь хэргийн бодит байдалтай нийцсэн, хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий гарсан тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1 дэх заалтад зааснаар шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээх саналтай байна. ...” гэв.

Шүүгдэгч Э.М, О.Т нарын өмгөөлөгч Г.Нямхүү тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Би энэ хэрэгт анхнаас нь оролцсон бөгөөд шүүхээс хэргийг олон удаа буцааж байсан. Шүүгдэгч Б.Дгийн гомдолд дурдсан бүх асуудал өмнө нь шалгагдсан. Өөрөөр хэлбэл, энэ 5 жилийн хугацаанд мөрдөгч, прокуророос хэргийг нарийвчлан тогтоож, хангалттай ажиллагаа явуулсан. Анхан шатны шүүх бодит байдалд үндэслэж хууль зүйн үндэслэлтэй шийдвэр гаргасан гэж үзсэн учраас миний үйлчлүүлэгч нараас давж заалдах гомдол гаргаагүй. Харин шүүгдэгч О.Тийн хувьд зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлэхэд маш их хүндрэл үүсч байгаа. Тэрээр Улаанбаатар хотоос зайдуу Өлзийт хороололд бага насны гурван хүүхэдтэйгээ амьдардаг. Өөрөө ажил сургуульгүй, хүүхдүүдээ үзүүлж харуулах, тэжээн тэтгэх асуудлуудад хүндрэл гарч байгаа учраас түүнд оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хүрээ хязгаарыг Улаанбаатар хотын хэмжээнд тогтоож өгнө үү. ...” гэв.

Шүүгдэгч Б.Дгийн өмгөөлөгч Я.Батханд тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Өмгөөлөгчийн зүгээс давж заалдах гомдол гаргаагүй. Гэвч энэ хэрэгт эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа зөрчсөн зарим ажиллагаа байдаг. Жишээлбэл, Б.Дг анх 48 цаг саатуулахдаа биед нь байсан 800.000 төгрөгийг хурааж авсан, одоо хэргийн материалд 580.000 төгрөг авсан гээд 220.000 төгрөг нь алга болсон. Өмгөөлөгчийн хувьд энэ талаар хүсэлт, гомдол гаргаж, анхан шатны шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлэгт байнга ярьж байсан. Мөн энэ асуудлаа тусад нь буюу Авлигатай тэмцэх газарт шалгуулахаар зөвлөсөн. Би Б.Дгийн өөр хэрэгт өмгөөлөгчөөр оролцохгүй талаараа хэлсэн учраас энэ талаар шалгуулаагүй.. Нэгэнт шалгаж тогтоогоогүй, эргэлзээтэй байдал тогтоогдож байх тул хэргийн зүйлчлэлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 дахь заалтад зааснаар зүйлчилж өгнө үү. ...” гэв.

Шүүгдэгч Н.Х, Ц.Б нарын өмгөөлөгч Ю.Сэвлэгмаа тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоол хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий гарсан гэж үзэж байна. Учир нь, шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоож, мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч, гэрч, шүүгдэгч нарын мэдүүлгийг сайн шалгаж, хохирлын тооцоог үндэслэлтэй гаргасан. Иймд шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү. ...” гэв.

Шүүгдэгч Б.Дгийн өмгөөлөгч Б.Баасандорж тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Давж заалдах гомдлуудыг хэрэгсэхгүй болгож, анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээх саналтай байна. Өөр хэлэх тайлбаргүй. ...” гэв.

Шүүгдэгч Г.Дийн өмгөөлөгч Э.Намжилцогт тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Анхан шатны шүүх энэ хэргийг 4 өдрийн турш хэлэлцэж шийдвэрлэсэн. Ингэхдээ прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд оролцогч нарыг тэгш эрхийн хүрээнд мэтгэлцүүлж, чөлөөтэй оролцуулсан. Шүүх хэргийн бодит байдалд нийцсэн, үндэслэлтэй бөгөөд хууль ёсны шийдвэр гаргасан гэж үзэж байна. Тоо тооцооллын шинжтэй алдаа гаргасан гэж үзвэл давж заалдах шатны шүүх шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруулж хэргийг шийдвэрлэх бүрэн боломжтой. Иймд шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү. ...” гэв.

Хохирогч О.Н тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Хэлэх тайлбаргүй. ...” гэв.

Хохирогч Б.Б тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...“...Хэлэх тайлбаргүй. ...” гэв.

Хохирогч Ж.Н тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “.... Иймээс мөрдөн байцаалтын шатанд алдаа гаргасан гэж бодож байна. ...” гэв.

Хохирогч О.Э тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Би анх Б.Дд 7.000.000 төгрөг өгснөөс надад буцааж 3.000.000 төгрөгийг өгсөн. Намайг Э.Наас 2.000.000 төгрөг, Б.Дгаас 2.000.000 төгрөг тус тус аваарай гээд тэдгээрийн утасны дугаарыг өгсөн.  Анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэлтэй, зөв гарсан тул шийтгэх тогтоолоор надад гаргуулахаар заасан хохирол төлбөрөө яаралтай барагдуулж авмаар байна. ...” гэв.

Хохирогч С.Э тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Хэлэх тайлбаргүй. ...” гэв.

Хохирогч П.И тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Хэлэх тайлбаргүй. ...” гэв.

Хохирогч Д.Ө, Д.Ц, Б.О нарын өмгөөлөгч О.Одхүү тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Миний үйлчлүүлэгч Д.Ө, Д.Ц, Б.О нарын хохирлын асуудалд ямар нэг маргаан гараагүй тул анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хуульд нийцсэн, үнэн зөв гарсан гэж үзэж, дэмжиж байна. Тийм учраас хохирогч нар давж заалдах гомдол гаргаагүй. ...” гэв.

Хохирогч Б.Игийн өмгөөлөгч Б.Ариунбуян тус шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Анхан шатны шүүх шийтгэх тогтоолоороо шүүгдэгч нарыг хохирлоо нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн гэж оногдуулах ялыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар гарсан. Гэтэл миний үйлчлүүлэгч Б.И нь Б.Дгаас авах 10.000.000 төгрөгийн хохирлоо одоо хүртэл барагдуулж аваагүй. Иймд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.4 дэх заалт хамаарахгүй. Шүүгдэгч нар нь хохирлоо одоо хүртэл төлөөгүй байхад шүүх хөнгөн ял оногдуулсан. ...” гэв.

Прокурор С.Энхтуул тус шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтдээ: “...Мөрдөн шалгах ажиллагаагаар хэрэгт хийгдвэл зохих бүхий л ажиллагааг хийж гүйцэтгэн, нотолбол зохих нөхцөл байдлуудыг нэг бүрчлэн нотолсон. Өөрөөр хэлбэл, шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдэх болсон шалтгаан нөхцөл, гэмт хэрэг үйлдэхэд оролцсон үйлдэл, оролцоо, тэдгээрийн бусдад учруулсан хохирол, хор уршгийн хэр хэмжээ, хариуцах дүн, үйлдлийн арга, давтамж, хэргийн зүйлчлэлд нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдлуудыг нэг бүрчлэн нарийвчлан шалгаж тогтоосон. Анхан шатны шүүх хэргийг хянан хэлэлцээд нэр бүхий шүүгдэгчээс бусад холбогдогч нарт холбогдуулан ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон гэсэн хууль зүйн дүгнэлт хийж, үндэслэл бүхий шийдвэр гаргасан. Иймд оролцогч нараас гаргасан давж заалдах гомдлуудыг хэрэгсэхгүй болгож, шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээх саналтай байна. Иргэний хариуцагч Т 7.000.000 төгрөг авсан байхад Б.Дд хохирлыг нь тооцож, түүнд ял завшуулсан гэж байна. Гэтэл энэ хэрэгт Т гэх хүнийг иргэний хариуцагчаар тогтоосон. Гэмт хэргийн замаар олсон хөрөнгө буюу хүмүүс олж ирсэн урамшуулалдаа авсан мөнгөөрөө хадам эцгээ орон сууцанд оруулах гэж материал бүрдүүлж, мөнгийг нь олгосон байдаг. Иргэний хариуцагчийн хариуцах дүнгээс хасаж, үлдэгдэл төлөх төлбөрийг нь тооцож гаргасан. Энэ хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа их хийгдэж, хэрэг хэд хэдэн удаа шүүхээр хэлэлцэгдсэн. Хохирлын тооцоог нарийвчлан гаргаагүй үндэслэлээр хэрэг прокурорт олон удаа буцаж, шийдвэрлэгдэлгүй удсан. Энэ хэргийн хохирлын тооцоог бүтэн улирлын турш хийсэн бөгөөд прокуророос хохирлын тооцоог гаргахдаа дан ганц аудитын дүгнэлтийг үндэслээгүй. Хохирогч нарын мэдүүлэг, дансны хуулга, шүүгдэгч нарын дансны хуулга, гар дэвтэр,  мөн өөрсдийг нь биечлэн оролцуулж данс руу нь хэдэн төгрөг орсон, гарсан, уг мөнгөнөөс хэн хэдэн төгрөг авсан, ямар байдлаар зарцуулсан болохыг нэг бүрчлэн нарийвчлан тогтоож, хохирлын болон хохирлоос хариуцах дүнг гаргасан. Тийм учраас хохирлын тооцоо зөрүүтэй гэсэн давж заалдах гомдлууд үндэслэлгүй. Шүүхийн уншиж танилцуулсан тогтоол нь бичгээр гарсан шийтгэх тогтоолоос зөрүүтэй гэж байна. Шүүх бүрэлдэхүүн тогтоол уншиж танилцуулахдаа оролцогч нарт хандаж “Тоо тооцооны асуудалтай тул үнийн дүнд бага зэргийн өөрчлөлт орохыг үгүйсгэхгүй. Эцсийн байдлаар албажиж гарахдаа хохирлын болон хохирлоос хариуцах дүн нэг бүрчлэн гарна” гэдгийг анхааруулж хэлсэн. Хохирлыг хавсралтаар гаргасан. Иймд шийтгэх тогтоол хууль зүйн үндэслэлтэй тул хэвээр үлдээж өгнө үү. ...” гэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.1 дүгээр зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт зааснаар хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ давж заалдах гомдлуудад дурдсан асуудлаар хязгаарлахгүйгээр хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянав.

Хэргийн бүх ажиллагааг хянахад,

Нэг. Шүүгдэгч Б.Д дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2017 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрөөс 2021 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийг хүртэл “Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангаас төсөл бичиж зээл авна, урьдчилгаа төлбөр хэрэгтэй байна", “Шинэ нисэх буудалд ажилд оруулж өгнө”, “ТОСК, НОСК-ын Буянт-Ухаа-2 орон сууцанд хамрагдах дарааллыг урагшлуулж, бүртгүүлж өгнө, байрны захиалгад хамруулж өгнө”, “Жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжих сангаас зээл гаргуулж өгнө” хэмээн хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, 24 хохирогчийг залилан 150.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч А.Баатарын  14хх 11-13/,

яллагдагч Б.Дгийн “...” /14хх 24/ гэх мэдүүлгүүд,

2017 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн А.Б, Б.Д нарын хооронд хийсэн 2.500.000 төгрөгийн зээлийн гэрээний хуулбар /13хх 238/,

2. хохирогч Б.Б-н “.....” /14хх 60-61/ гэх, гэрч С.Ж, С.Т нарын  /14хх 64, 65/  мэдүүлгүүд,

Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангийн 2020.06.10-ны өдрийн 1/1097 дугаар “Жавхланбаяр өсөн дэвжих” ХХК нь 2017-2018 онуудад тус санд төсөл ирүүлээгүй, сонгон шалгаруулалтад хамрагдаагүй болно” гэсэн албан бичиг /14хх 87/,

3. хохирогч Д.М-н“....” /11хх 230-231/ гэх, гэрч С.Цэцэгмаа /11хх 233-234/ нарын мэдүүлэг,

Б.Дгаас С.Ц-д Хаан банкны .......... дугаартай данс руу “1.000.000, 500.000 төгрөг тус тус шилжүүлсэн” баримтын хуулбарууд /11хх 247, 21хх 240/,

4. хохирогч Ш.Э-н “.........” /12хх 218-220/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ш.Энхбаярын дансны хуулга /12хх 222-226/,

5. хохирогч Т.Х-ын “.../1хх 51, 12хх 62-63/ мэдүүлгүүд,

иргэн Б.Игийн ...тоот дансны хуулга /12хх 52/,

6. хохирогч С.Ц-н “......” /12хх 203-204/ гэх мэдүүлэг,

иргэн З.С-ийн ...дугаар дансны хуулга, шилжүүлгийн баримтууд /12хх 209-211/,

7. хохирогч Т.Д-ын: “......” /13хх 3-4/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Т.Д-ын ...тоот дансны хуулга /12хх 249/,

8. хохирогч С.М-ын “......” /13хх 19-20/ гэх, гэрч Ц.Г-гийн /13хх 26-30/ мэдүүлгүүд,

гэрч Ц.Г-эс Б.Дд 4.000.000 төгрөгийг 2019 оны 9 дүгээр сарын 11-ний өдөр бэлнээр өгсөн  баримт /13хх 25/, С.М-ас цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /13хх 15/,

9. хохирогч Б.Игийн “......” /14хх 159-160, 161/ гэх, гэрч Б.Х-н /14хх 165/  мэдүүлгүүд,

10. хохирогч Б.Ц-н “......” /25хх 14/ гэх, гэрч Ц.Г-н /25хх 20-21/ мэдүүлгүүд,

хохирогч Б.Ц, гэрч Ц.Г нарын дансны хуулга /25хх 7, 30-32/,

11. хохирогч Н.Г-ын “......” /25хх 240/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Н.Г-ын дансны хуулга /25хх 247/,

12. хохирогч Ч.О-н “......” /26хх 106, 67/ гэх, гэрч Ц.Г-н /26хх 71/  мэдүүлгүүд,

Б.Дгийн Төрийн банкны дансны хуулга /26хх 83/,

13. хохирогч С.Н-н “......” /26хх 134-136/ гэх, гэрч Л.О,  Г.Б /26хх 150-151, 154-155/ нарын мэдүүлгүүд,

14. хохирогч К.А-ын “......” /26хх 199-200/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч К.А-н Хаан, Хас банкны дансны хуулганууд /26хх 204-207/,

15. хохирогч Б.О-н “......” /29хх 199-200/ гэх, гэрч Ц.Г-н /29хх 210-211/ мэдүүлгүүд,

хохирогч Б.О-н Хаан банкны дансны хуулга /29хх 204-208/,

16. хохирогч П.А-н “......” /29хх 228-229/ гэх, гэрч Ц.Г-н /29хх 234/ мэдүүлгүүд,

хохирогч П.А-н Хаан банкны дансны хуулга /29хх 231-232/,

17. хохирогч Ш.А-н “...” /29хх 247/ гэх, гэрч Ц.Гийн /30хх 1-2/ мэдүүлгүүд,

хохирогч Ш.А, гэрч Ц.Г нарын Хаан банкны дансны хуулга /29хх 249, 30хх 4/,

18. хохирогч Ц.Гн “......” /30хх 56-57, 158/ гэх, гэрч Б.Г, Ш.А нарын /30хх 160, 165/ мэдүүлгүүд,

H. Б, Ц.Б, Ц.Г нарын Хаан банкны, Б.Дгийн Төрийн болон Капитрон банкны дансны хуулга” /30хх 108- 121/,

19. хохирогч С.Он “...” /30хх 178/ гэх, гэрч Ц.Гийн /30хх 182/ мэдүүлгүүд,

С.О, Ц.Г нарын Хаан банкны дансны хуулга /30хх 180, 184/,

20. хохирогч П.Ц-н “...  /30хх 213, 218-219/ нарын мэдүүлгүүд,

21. хохирогч Д.Өын “.....” /34хх 134-136/ гэх мэдүүлэг,

Д.Өын Хаан банкны дансны хуулга /34хх 128-129/,

22. хохирогч Э.О-н “...Б гэх хүний данс руу 1.000.000 төгрөг шилжүүлж өгсөн...” /34хх 162-163/ гэх мэдүүлэг,

Э.О-н Хаан банкны дансны хуулга /34хх 158/,

23. хохирогч Д.Цын “.... ...” /34хх 191-192/ гэх мэдүүлэг,

Д.Цын эзэмшлийн Хаан банкны дансны хуулга /34хх 185-186/,

24. хохирогч Б.Б-н “......” /34хх 248-249/ гэх мэдүүлэг,

Б.Б-н Төрийн банкны дансны хуулга /34хх 241-243/,

Хоёр. Шүүгдэгч Ц.Б дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 7 дугаар сараас 25-ны өдрөөс 2019 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдөр хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын “Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 5 хохирогчийг залилан 22.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Э.Дын “......” /11хх 31-32/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Э.Дын Хаан банкны дансны хуулга /11хх 28-29/,

2. хохирогч Ч.Б-ын “......" /11хх 41-42/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ч.Б-ын Хаан банкны дансны хуулга /11хх 44/,

3. хохирогч Т.Ц-ийн “...Модны 2-ын Хаан банкны АТМ-аас 2019 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдөр өөрийн данснаас 3.000.000 төгрөгийг Б гэх хүний данс руу шилжүүлсэн. Тэрнээс хойш “Удахгүй орно, коронагоос болоод ажил зогсоод байна” гэх зэргээр хойшлуулдаг байсан. Б-с 3.000.000 төгрөгөө авсан, одоо нэхэмжлэх зүйлгүй...” /11хх 52-53/ гэх мэдүүлэг,

Мөнгөн шилжүүлгийн баримт /11хх 55/,

4. хохирогч О.С-ийн “......” /11хх 63-64/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.С-ийн Хаан банкны дансны хуулга /11хх 66/,

5. хохирогч Ө.Ө-ын “......” /11хх 74-75/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ө.Ө-ын Хаан банкны дансны хуулга /11хх 77-78/,

Гурав. Шүүгдэгч Э.Н дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 6 дугаар сараас 05, 2020 оны 8 дугаар сарын 05-ны өдөр “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 2 хохирогчийг залилан 12.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Д.Бгийн “......” /11хх 127-128/ гэх, гэрч Ц.Гийн /11хх 129-132/  мэдүүлгүүд,

хохирогч Д.Бгийн Голомт банкны дансны хуулга /11хх 122-123/, Д.Бгийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /11хх 120/, зээлийн гэрээ /11хх 125/,

2. хохирогч Б.Оийн “...би нөхрийн данснаас Н гэх хүний Голомт банкны данс руу 5.000.000 төгрөгийг шилжүүлсэн. Надтай ямар нэгэн зээлийн гэрээ хийгээгүй. Мөнгөө шилжүүлэхдээ “Зөвхөн зээл өгөв” гэж шилжүүлээрэй гэсэн. ...5.000.000 төгрөгөө нэхэмжилж байна...” /11хх 158-160/ гэх, гэрч Ц.Гийн /11хх 131-132/ мэдүүлгүүд,

Ш.М-н дансны хуулга /11хх 153-154/, Б.Оийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /11хх 150/,

Дөрөв. Шүүгдэгч Б.Д дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 2021 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдөр хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын “Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 4 хохирогчийг залилан 20.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч О.Бгийн “...нөхөр “ТБД Андууд”-ын автобусны буудлын орчимд мөнгийг Б.Дд өгөхдөө П.М гэх хүний Голомт банкны данс руу шилжүүлсэн. ...2.000.000 төгрөгөө буцааж авсан...” /33хх 235-236/ гэх мэдүүлэг,

Ч.И-ын Хаан банкны дансны хуулга /34хх 8-9/,

2. хохирогч С.Б-ийн “......” /34хх 51-52/ гэх мэдүүлэг,

шилжүүлгийн баримт /34хх 45/, зээлийн гэрээний хуулбар /34хх 46-47/,

3. хохирогч Б.Э-н “......” /9хх 127-128/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Э-н Хаан банкны дансны хуулга /9хх 125/,

4. хохирогч О.У-н “......” /9хх 162-163/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.У-н Хаан банкны дансны хуулга /9хх 160/,

Тав. Шүүгдэгч Г.Д дангаараа, үргэлжилсэн үйлдлээр 2020 оны 1 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс 2020 оны 6 дугаар сарын 17-ны өдөр хүртэл “Төрийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 3 хохирогчийг залилан 12.500.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Р.Д-н “......” /25хх 191-192/ гэх мэдүүлэг,

зээлийн гэрээ /25хх 198/, хохирогч Р.Д-н Хаан банкны дансны хуулга /25хх 199-200/,

2. хохирогч Т.М-н “......” /27хх 32-33/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Т.М-н Хаан банкны дансны хуулга /27хх 25/,

3. хохирогч Ц.Б-н “......” /25хх 78/ гэх мэдүүлэг,

зээлийн гэрээ /25хх 67/, хохирогч Ц.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /25хх 69/,

Нэг. Шүүгдэгч Б.Д, Э.Н нар бүлэглэн “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 2 хохирогчийг залилан 11.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Т.М-н “......” /26хх 241-242/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Т.М-н Хаан банкны дансны хуулга /26хх 234/,

2. хохирогч Б.Д-н “...” /11хх 90-91/ гэх, гэрч С.Т-н /11хх 94-107/ мэдүүлгүүд,

хохирогч Б.Д-н Хас банкны дансны хуулга /11хх 93/, Б.Д-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /11хх 88/,

Хоёр. Шүүгдэгч Б.Д, Б.Д нар бүлэглэн, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 6 дугаар сарын 17-ны өдрөөс 2019 оны 7 дугаар сарын 25-ны өдөр хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар төөрөгдөлд оруулж 5 хохирогчийг залилан 36.500.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Д.С-н “.....” /8хх 197-198/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.С-н Хаан банкны дансны хуулга /8хх 193/,

2. хохирогч Б.Т-н “......” /9хх 111-112/ гэх мэдүүлэг,

3. хохирогч Н.Б-н “......” /9хх 83- 84/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Н.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /9хх 80-81/,

4. хохирогч Г.Б-ын “......” /9хх 97-98/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Г.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /9хх 95/, хохирогч Г.Б-ын цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 93/,

5. хохирогч Ж.Т-н “......” /9хх 139, 141/ гэх, гэрч Б.Н-н /9хх 144-145/ мэдүүлэг,

хохирогч Б.Н-н Хаан банкны дансны хуулга /9хх 147/,

Гурав. Шүүгдэгч Б.Д, Н.Х нар бүлэглэн, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 4 дүгээр сараас 03-ны өдрөөс 2019 оны 8 дугаар сарын 07-ны өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хорооллын түрээсийн орон сууц хөтөлбөрт оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 5 хохирогчийг залилан 35.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Д.Э-н “......” /3хх 234-236/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.Э-н Хаан банкны дансны хуулга /3хх 229/, зээлийн гэрээ /1хх 22/,

2. хохирогч М.Ж-ийн “......” /4хх 136-139/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч М.Ж-ийн Хаан банкны дансны хуулга /4хх 109/, зээлийн гэрээ /1хх 20/, П.Э-н Хаан банкны дансны хуулга /4хх 112/,

3. хохирогч Ч.Э-ын “......” /3хх 77-79/ гэх мэдүүлэг,

4. хохирогч Г.Ц-ын “......” /4хх 59/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Г.Ц-ын Хаан банкны дансны хуулга /4хх 21/, Г.Ц-ын гараар бичсэн “Х-с 700.000 төгрөг бэлнээр авсан, одоо 6.300.000 төгрөгийн хохиролтой” гэх хүсэлт /21хх 215/,

5. хохирогч Б.Н-н “......” /3хх 187-189/ гэх мэдүүлэг,

Дөрөв. Шүүгдэгч Б.Д, Н.Х, Э.Н, Б.Д нар бүлэглэн үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 1 дүгээр сараас 27-ны өдрөөс 2019 оны 2 дугаар сарын 23-ны өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт Ухаа-2 хороололд түрээсийн орон сууц хөтөлбөрт оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 7 хохирогчийг залилан 56.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Б.Ж-н “......” /4хх 97-98/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Ж-н Хаан банкны дансны хуулга /4хх 92-94, 95/, Баянгол дүүргийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /4хх 89/,

2. хохирогч О.О-ын “......” /4хх 59, 201-207/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.О-н Хаан банкны дансны хуулга /4хх 60/,

3. хохирогч О.Г-н “......” /4хх 168-170/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.Г-н Баянгол дүүргийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /4хх 164/, Н.Х Л.Х нарын хооронд хийгдсэн зээлийн гэрээ /4хх 173/,

4. хохирогч Т.М-ын “......” /4хх 234-236, 1хх 37-38/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Т.М-ын Хаан банкны дансны хуулга /1хх 33, 4хх 238/,

5. хохирогч Т.Ц-ын “......” /1хх 28-30/ гэх, гэрч М.Э-ы /1хх 48-49/ мэдүүлгүүд,

хохирогч Т.Ц-ын Хаан банкны дансны хуулга /1хх 11/, хохирогч Т.Ц-ын цагдаагийн байгууллагад гаргасан өргөдөл /1хх 10/,

6. хохирогч Б.Э-ийн “......” /3хх 17-20, 4хх 49/ гэх  мэдүүлэг,

хохирогч Б.Э-н Хаан банкны дансны хуулга /3хх 10, 12/, Б.Э-н цагдаагийн байгууллагад гаргасан өргөдөл /3хх 3/, баримт хүлээн авсан тэмдэглэл /3хх 10/, Б.Э, Н.Х нарын хооронд хийгдсэн зээлийн гэрээ /3хх 13/, хохирогч Ш.Э-н өргөдөл /3хх 25/,

7. хохирогч Ч.Л-н “......” /4хх 75-76/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ч.Л-н Хаан банкны дансны хуулга /4хх 73/, Баянгол дүүргийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /4хх 71/,

Тав. Шүүгдэгч Б.Д, Ц.Б, Э.Н нартай бүлэглэн, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 5 дугаар сараас 04-ний өдрөөс 2020 оны 7 дугаар сарын 23-ны өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, баримт бичиг ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар төөрөгдөлд оруулж 19 хохирогчийг залилан 124.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Д.Н-н “......” /9хх 174-176/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.Н-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 173/,

2. хохирогч Б.Б-н “......” /9хх 188-190/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Б-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 185/,

3. хохирогч З.Б-н “......” /9хх 206-207/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч З.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /9хх 202-203/, З.Б-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 200/,

4. хохирогч Н.Г-н “......” /9хх 221-223/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Н.Г-н Хаан банкны дансны хуулга /9хх 218-219/, хохирогч Н.Г-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 216/,

5. хохирогч Л.Шгийн “......” /9хх 235-236/ гэх, гэрч С.Т-ын /9хх 240-248/ мэдүүлгүүд,

хохирогч Л.Шгийн Хаан банкны дансны хуулга, мөнгөн шилжүүлгийн баримт /9хх 238, 239/,

6. хохирогч С.Э-н “......” /10хх 15-16/ гэх, гэрч С.Т-ын /10хх 21-23/ мэдүүлгүүд,

хохирогч С.Э-н Хаан банкны дансны хуулга /10хх 12-13/, зээлийн гэрээ /10хх 9/, С.Э-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /10хх 7/,

7. хохирогч Н.Б-н “......” /10хх 37-40/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Н.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /10хх 41-42/, зээлийн гэрээ /10хх 43/,

8. хохирогч Д.Т-ын...” /10хх 54-55/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.Т-ын цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /10хх 52/,

9. хохирогч П.М-ы “......” /10хх 66-67/ гэх мэдүүлэг,

гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /10хх 62/,

10. хохирогч О.У-н “....” /10хх 79-80/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч П.Х-н “.....” /10хх 87-89/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.У-н гаргаж өгсөн мөнгөн шилжүүлгийн баримт /10хх 90-91/,

11. хохирогч П.Б-н “......” /10хх 129-130/ гэх мэдүүлэг,

12. хохирогч Б.А-ы “......” /10хх 139-140/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.А-ы Хаан банкны дансны хуулга /10хх 143/, Б.А-ы цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /10хх 137/,

13. хохирогч Л.У-ын “......” /10хх 156-157/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Л.У-ын Хаан банкны дансны хуулга /10хх 158/, Л.У-ын цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /10хх 153/,

14. хохирогч М.А-ийн “......” /10хх 171-172/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч М.А-ийн Хаан банкны дансны хуулга /10хх 167-169/,

15. хохирогч Б.-ын “......” /10хх 182-183/ гэх мэдүүлэг,

иргэн Б.Т-ын Хаан банкны дансны хуулга /10хх 185-186/,

16. хохирогч Г.З-ын “......” /10хх 198-199/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Г.З-ын Хаан банкны дансны хуулга /10хх 195-196/, зээлийн гэрээ /21хх 206/,

17. хохирогч Э.О-ийн “......” /10хх 210-211/ гэх мэдүүлэг,

гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /10хх 208/, Хаан банкны дансны хуулга /10хх 213-214/,

18. хохирогч Б.Х-ын “......” /11хх 17-18/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Х-ын Хаан банкны дансны хуулга /11хх 20/,

19. хохирогч О.Х-н “......” /18хх 163-164/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.Х-н Хаан банкны дансны хуулга /18хх 166/,

Зургаа. Шүүгдэгч Б.Д, Ц.Б нар бүлэглэн, үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 7 дугаар сарын 18-20-ны өдрийн хооронд “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, баримт бичиг ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 3 хохирогчийг залилан 18.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Б.А-н “.....” /11хх 5-6/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.А-н Хаан банкны дансны хуулга /11хх 3/,

2. хохирогч О.Эийн “......” /8хх 240-241/ гэх мэдүүлэг,

3. хохирогч Ц.Д-ын “......” /10хх 242-243/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ц.Д-ын Хаан банкны дансны хуулга /10хх 238-239/,

Долоо. Шүүгдэгч Б.Д, Б.Д, Э.Н нар бүлэглэн үргэлжилсэн үйлдлээр 2019 оны 2 дугаар сараас 14-ний өдрөөс 2019 оны 8 дугаар сарын 02-ны өдрийг хүртэл “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж 64 хохирогчийг залилан 400.888.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

1. хохирогч Э.Х-н “......” /11хх 181-183/ гэх мэдүүлэг,

Б.Дгийн Хаан банкны дансны хуулга /11хх 190/, зээлийн гэрээ /11хх 189/,

2. хохирогч Б.Э-ын “......” /12хх 131-132/ гэх, гэрч Б.Х-ийн /12хх 62-63/ мэдүүлгүүд,

Б.Игийн Хаан банкны дансны хуулга /12хх 52/,

3. хохирогч М.Ш-ын “......” /5хх 30-33/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч М.Ш-ын Хаан банкны дансны хуулга /5хх 24/, мөнгө шилжүүлсэн баримт /5хх 26/,

4. хохирогч Ю.Ш-ийн “......” /5хх 48-49/ гэх мэдүүлэг,

иргэн Г.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /5хх 47/, Ю.Ш-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /5хх 44/,

5. хохирогч О.А-н “......” /5хх 68-71/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.А-ын Хас банкны дансны хуулга /5хх 73/, О.А-ын цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /5хх 58/,

6. хохирогч Ж.О-ын “......” /5хх 9-12/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ж.О-ын Хаан банкны дансны хуулга /5хх 3/,

7. хохирогч Д.О-ийн “......” /5хх 94-95/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.О-н Хаан банкны дансны хуулга /5хх 93/, зээлийн гэрээний хуулбар /6хх 35/,

8. хохирогч Ө.А-ын “......” /5хх 155-156/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ө.Аын Хаан банкны дансны хуулга /5хх 157/,

9. хохирогч Б.З-н “......” /5хх 123-124/ гэх мэдүүлэг,

Хаан банкны дансны хуулга /5хх 120/,

10. хохирогч О.Т “......” /6хх 20-23/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.Т-н цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /6хх 15/,

11. хохирогч С.Т-ийн “......” /5хх 183-185/ гэх мэдүүлэг,

Хаан банкны дансны хуулга /5хх 175/,

12. хохирогч Ж.О-н “......” /5хх 198-199/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ж.О Хаан банкны дансны хуулга /5хх 201-202/,

13. хохирогч БН-ын “......” /5хх 237-239/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Н-ын Хаан банкны дансны хуулга /5хх 230/,

14. хохирогч Б.Ун “......” /5хх 217-218/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.У Хаан банкны дансны хуулга /5хх 214/,

15. хохирогч Д.Ч“......” /6хх 156-157/ гэх мэдүүлэг,

Б.Дгийн Хаан банкны дансны хуулга /6хх 150/,

16. хохирогч Д.Үын “......” /5хх 107-108/ гэх мэдүүлэг,

17. хохирогч Ц.Б-ын “......” /6хх 2-3/ гэх мэдүүлэг,

зээлийн гэрээ /6хх 4-5/,

18. хохирогч Б.Б-ийн “......” /6хх 53- 54/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Б-ийн Хаан банкны дансны хуулга /6хх 50/, зээлийн гэрээ /6хх 51/,

19. хохирогч Б.Э-н “......” /6хх 66-67/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Э-ийн Хаан банкны дансны хуулга /6хх 70/, зээлийн гэрээ /6хх 68-69/,

20. хохирогч Ж.Н-ийн “......” /6хх 87-90/ гэх мэдүүлэг,

21. хохирогч Б.Э-ийн “......” /6хх 122-123/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Э-н Хаан банкны дансны хуулга /6хх 120/,

22. хохирогч Б.Б-ийн “......” /6хх 137-138/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /6хх 135/,

23. хохирогч Ш.Э-ын “......” /6хх 107-109/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ш.Эын Хаан банкны дансны хуулга /6хх 102/, Ш.Эын цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /6хх 99/, дансны хуулга, зээлийн гэрээ /6хх 102-103/

24. хохирогч Р.Бын “......” /6хх 174-175/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Р.Бын Хаан банкны дугаар дансны шилжүүлгийн баримт /6хх 169/,

25. хохирогч Ц.Бийн “......” /5хх 143-144/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ц.Бийн Хаан банкны дансны хуулга /5хх 137/,

26. хохирогч Э.Жийн “......” /6хх 192-194/ гэх мэдүүлэг,

гэрч Ц.Бийн Хаан банкны дансны хуулга /6хх 187/,

27. хохирогч Б.Сийн “......” /6хх 210-211/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Сийн Хаан банкны дансны хуулга /6хх 208/,

28. хохирогч З.Нын “......” /7хх 247-248/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч З.Нын Хаан банкны ............... тоот дансны хуулга /7хх 245/,

29. хохирогч Б.Бийн “......” /7хх 13-14/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Бийн Хаан банкны дансны хуулга /7хх 15, 19/, зээлийн гэрээ /7хх 16-17/,

30. хохирогч Б.М-ийн “......” /6хх 246-247/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.М-ийн Хаан банкны дансны хуулга /6хх 240-241/,

31. хохирогч Н.Б-ийн “......” /6хх 227-228/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Н.Б-н Хаан банкны дансны хуулга /6хх 223/,

32. хохирогч Б.Э-ийн “......” /7хх 32-33/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Эийн Хаан банкны дансны хуулга /7хх 29/,

33. хохирогч Б.Бын “......” /7хх 45-46/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Бын Хаан банкны дансны хуулга /7хх 43/,

34. хохирогч О.Нын “......” /7хх 63-65/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч О.Нын Хаан банкны дансны хуулга /7хх 58/, зээлийн гэрээ /7хх 57/,

35. хохирогч П.Уы “......” /7хх 129/ гэх мэдүүлэг,

П.У-ы Хаан банкны дансны хуулга /7хх 103/, төрсний гэрчилгээний хуулбар /36хх 101/,

36. хохирогч Б.Ц-ийн “......” /7хх 80-81/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Ц-ийн Хаан банкны дансны хуулга /7хх 76/, зээлийн гэрээ /7хх 77/,

37. хохирогч Г.Г-ийн “......” /7хх 149- 150/ гэх мэдүүлэг,

Т.О-ийн Хаан банкны дансны хуулга /7хх 146/,

38. хохирогч Х.Х-ийн “......” /7хх 181-182/ гэх мэдүүлэг,

Н.Д-ын Хаан банкны дансны хуулга /7хх 175/, Х.Х-ийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /7хх 173/, зээлийн гэрээ /7хх 177/,

39. хохирогч Б.Б-ийн “......” /7хх 163-164/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Б-ийн Худалдаа хөгжлийн банкны дансны хуулга /7хх 160/,

40. хохирогч Г.М-ийн “......” /7хх 231-232/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Г.М-ийн Голомт банкны дансны хуулга /7хх 228-239/, хохирлоо авсан гэх гар бичмэл /7хх 226/,

41. хохирогч Б.О-ийн “......” /8хх 13-15, 11хх 108-109/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.О-ийн Хаан банкны дансны хуулга /8хх 9,10, 11хх 110-111/, зээлийн гэрээ /8хх 8/,

42. хохирогч Г.Д-ийн “......” /8хх 28-29/ гэх мэдүүлэг,

“хохирлоо бүрэн авсан” тухай баримт /8хх 24/,

43. хохирогч О.Э-ийн...” /8хх 240-241/ гэх мэдүүлэг,

44. хохирогч Б.Ш-н “......” /13хх 42-43/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.Ш-ын Хаан банкны дансны хуулга /13хх 39/,

45. хохирогч Д.Н-ийн “......” /8хх 45-47/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.Н-ийн Хаан банкны дансны хуулга /8хх 42-43/, Д.Н-ийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /8хх 38/,

46. хохирогч Ю.Б-ын “......” /3хх 55-57/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ю.Б-ын Хаан банкны дансны хуулга /3хх 52/,

47. хохирогч Э.М-ийн “......” /7хх 198-200/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Э.М-ийн Хаан банкны дансны хуулга /7хх 195/,

48. хохирогч Ч.Б-ы “......” /8хх 62-63/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ч.Б-ы Хаан банкны дансны хуулга /8хх 58-59/, Ч.Б-ы цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /8хх 56/,

49. хохирогч З.З-ийн “...Б.Д “-...” /8хх 101-103/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч З.З-ийн Хаан банкны дансны хуулга /8хх 90-97/,

50. хохирогч Б.П-ы “......” /8хх 118-120/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Б.П-ы Хаан банкны ............... тоот дансны хуулга /8хх 114/, Б.П-ы цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /8хх 112/,

51. хохирогч Д.О-ийн “......” /8хх 181-182/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.О-н Голомт банкны дансны хуулга /8хх 177-178/,

52. хохирогч Г.У-ийн “...” /8хх 147-148/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.О-н Голомт банкны дансны хуулга /8хх 144/,

53. хохирогч Г.Ө-ын “......” /8хх 163-164/ гэх мэдүүлэг,

мөнгөн шилжүүлгийн баримт /8хх 160-161/,

54. хохирогч Ц.Н-ын “......” /8хх 211-212/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ц.Н-ын Хаан банкны дансны хуулга /8хх 208/,

55. хохирогч А.М-ийн “......” /8хх 77-78/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч А.М-ийн Хаан банкны дансны хуулга /8хх 73/,

56. хохирогч Р.А-ийн “......” /9хх 5-6/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Р.А-ийн Хаан банкны дансны хуулга /9хх 3/, хохирогч Р.А-ийн цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 1/,

57. хохирогч Д.Б-ын “......” /9хх 37-38/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.Б-ын Хаан банкны дансны хуулга /9хх 35/,

58. хохирогч Д.С-ийн “......” /8хх 226- 227/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Д.С-ийн Хаан банкны дансны хуулга /8хх 223/,

59. хохирогч Ч.О-ын “......” /9хх 22-23/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ч.О-ын Хаан банкны дансны хуулга /9хх 18-20/, Ч.О-ын цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 16/,

60. хохирогч Д.Д-ийн “......” /9хх 53-54/ гэх мэдүүлэг,

Г.Аийн Хаан банкны дансны хуулга /9хх 50/,

61. хохирогч К.К “......” /9хх 68-69/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч К.К Хаан банкны дансны хуулга /9хх 66/, хохирогч К.К цагдаагийн хэлтэст гаргасан өргөдөл /9хх 64/,

62. хохирогч Ү.Пын “......” /8хх 130-131/ гэх мэдүүлэг,

хохирогч Ү.Пын Хаан банкны дансны хуулга /8хх 133/,

63. хохирогч С.Оийн “...“.../13хх 107-108, 103-104/  мэдүүлгүүд,

64. хохирогч Д.Бын “......” /6хх 37-38/ гэх мэдүүлэг,

Найм. Шүүгдэгч Б.Д, Г.Д нар бүлэглэж “Нийслэлийн орон сууцны корпорацын “Буянт-Ухаа-2 хороололд орон сууцанд оруулж өгнө” гэж хуурч, баримт бичиг ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулан 2019 оны 8 дугаар сарын 01-ний өдөр Баянгол дүүргийн 17 дугаар хороо, Эрүүл мэндийн 7 дугаар төвийн хажууд байрлах нотариатын газар зээлийн гэрээ байгуулан хохирогч Д.Түмэнжаргалаас бэлнээр 7.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан залилах гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

хохирогч Д.Тын “......” /25хх 155/ гэх мэдүүлэг,

 хохирогч Д.Тын Хаан банкны дансны хуулга /25хх 152/, зээлийн гэрээ /25хх 149/,

Ес. Шүүгдэгч Э.М, О.Т нар бүлэглэн 2019 оны 4 дүгээр сараас 8 дугаар сарын хооронд шүүгдэгч Б.Дгийн бусадтай бүлэглэж, залилах гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлого болох нийт 831.388.000 төгрөгийн орлогоос гэмт хэргийн улмаас олсон хөрөнгө, мөнгө, орлого гэдгийг мэдсээр байж 65.000.000 төгрөгийг авсан, ашигласан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

яллагдагч Б.Дгийн “...Э.М, О.Т нарт нийт 65.000.000 төгрөгийг бэлнээр өөрийн жижиг тэмдэглэлийн дэвтэр дээр гарын үсэг зуруулж өгсөн...” /21хх 233-234/,

яллагдагч О.Тийн “......” /22хх 53-55/,

яллагдагч Н.Хгийн “......” /21хх 178-180/,

яллагдагч Б.Дгийн “...н...” /3хх 60, 21хх 187-193/ гэх мэдүүлгүүд,

 “...Монгол Улсын Засгийн газрын баталсан “Түрээсийн орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд түрээсийн орон сууцанд хамрагдсан 1512 иргэдийн мэдээллээс шалгахад нэр бүхий 142 иргэдтэй гэрээ байгуулаагүй байна” гэсэн “Төрийн орон сууцны корпорац” ХХК-ийн 2020.12.09-ний өдрийн 1/1/148 дугаар албан бичиг /20хх 139-142/,

“...Э.М нь манай байгууллагын Мэдээлэл, технологийн мэргэжилтнээр 2018 оны 3 дугаар сарын 06-ны өдрөөс 2019 оны 5 дугаар сарын 22-ны өдрийг хүртэл ажиллаж байсан болно...” гэсэн “Нийслэлийн орон сууцны корпорац” ХК-ийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 1171 дүгээр албан бичиг /20хх 152/,

яллагдагч Б.Дгийн “...Би дангаараа болон бусадтай бүлэглэж 831.388.000 төгрөгийн хохирол учруулсан нь үнэн. Үүнээс би 480.902.000 төгрөгийн хохирлыг төлөхөөс 20.500.000 төгрөг төлсөн. Үлдэгдэл 460.402.000 төгрөгийн хохирол дутуу байгаагаас 65.000.000 төгрөгийг Э.М, О.Т нарт өгсөн тул үлдэгдэл хохирол 395.402.000 төгрөг юм...” /21хх 233-234, 23хх 65-67, 35хх 45-48, 244/,

яллагдагч О.Тийн “...Сонгон шалгаруулалтын зарчим нь цаанаа өөр хүмүүс явуулах байсан бөгөөд би тухайн хүмүүст нөлөөлж чадахгүй гэдгийг Д-д хэлж байсан. Д “би мэдэж байна, чи зүгээр бүртгэлээ хийгээд өг” гэж хэлсэн. Би НОСК-ийн интернэтэд тавигдсан бүртгэлд тавигдсан байсан журамд нийцүүлэн хүмүүсийг бүртгэж өгсөн. Би НОСК-д ажиллаж байгаагүй, нөхөр айти инженер мэргэжлээр ажиллаж байсан. Хохирол мөнгийг удахгүй төлж барагдуулна...” /22хх 53-55, 29хх 123-124, 35хх 12, 36хх 4/,

яллагдагч Н.Хгийн “...Би ганцаараа болон бусадтай бүлэглэж 91.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан нь үнэн. 11.600.000 төгрөгийг төлсөн байгаа. Үлдэх 15.400.000 төгрөгийг төлөх дутуу байгаа...” /21хх 178-180, 22хх 233, 35хх 35-37, 36хх 17/,

яллагдагч Ц.Бын “...Би дангаараа болон бусадтай бүлэглэж 164.000.000 төгрөгийн хохирол учруулсан. Миний төлөх нь 51.800.000 төгрөг. Би 87.500.000 төгрөгийг төлсөн. Б.Д, Э.Н нарын өмнөөс 35.700.000 төгрөгийн хохирол илүү төлсөн...” /21хх 196-199, 35хх 41-42, 36хх 12/,

яллагдагч Б.Дгийн “...Би дангаараа болон бусадтай бүлэглэж 520.388.000 төгрөгийн хохирол учруулсан нь үнэн. Би 207.428.000 төгрөгийг төлөх ёстой. 152.380.000 төгрөгийг төлсөн байгаа. Үлдэх 55.048.000 төгрөгийг төлөх дутуу байгаа...” /21хх 187-193, 23хх 17-21, 35хх 19-31, 36хх 36/,

яллагдагч Э.Нын “...Би дангаараа болон бусадтай бүлэглэж 603.888.000 төгрөгийн хохирол учруулсан нь үнэн. Би 124.258.000 төгрөг төлөх ёстой. 3.500.000 төгрөгийг төлсөн. Үлдэх 120.758.000 төгрөгийн хохирол төлөх дутуу байгаа...” /21хх 231-232, 23хх 42, 35хх 33-34, 215/,

яллагдагч Э.Мийн “...Би эхнэрээ миний хаяг руу орж байсан эсэхийг харж байгаагүй. Манай гэрийн компьютерт NOSK.UB.GOV.МН сайтын нэвтрэх бүртгэл, миний .........gmail.com хаяг хадгалаатай байсан. Энэ асуудлыг би мэдэхгүй, би хийгээгүй. Би дангаараа болон бусадтай бүлэглэж 65.000.000 төгрөгийг хохирол учруулсан нь үнэн...” /22хх 51-52, 35хх 249/,

яллагдагч Г.Дийн “...Би 13.500.000 төгрөгийн хохирол учруулсан нь үнэн. 5.500.000 төгрөгийн хохирлыг төлж барагдуулсан байгаа. 8.500.000 төгрөгийн хохирол төлөх дутуу байгаа...” /22хх 51-52/,

иргэний хариуцагч П.С, Б.Н, С.Та, Б.О нарын /28хх 93-94, 28хх 99-100, 28хх 240-241, 29хх 130/, иргэний нэхэмжлэгч Баянгол дүүрэг дэх цагдаагийн газрын төлөөлөгч Б.Эрдэнэцэцэгийн /24хх 236/, шинжээч В.Оюунчимэгийн /24хх 229-231/ гэх мэдүүлгүүд,

“Дамно” ХХК-ийн хөрөнгийн үнэлгээний БГ1-20-404, БГ1-20-407, БГ1-20-386  дугаартай тайлангууд /22хх 190-191, 23хх 120-124, 19хх 46-47/,

“...Шинжилгээнд ирүүлсэн 1-5 хүртэл дугаарласан 1 хос ээмэг, 4 ширхэг бөгж нь алт болон зэсийн металлаар хийгдсэн монетон эдлэлүүд байна. Шинжилгээнд ирүүлсэн “1” гэж дугаарласан хос ээмэг нь 2.9 грамм, “2” гэж дугаарласан бөгж нь 3.3 грамм, “3” гэж дугаарласан бөгж нь 2.1 грамм, “4” гэж дугаарласан бөгж нь 3.3 грамм, “5” гэж дугаарласан бөгж нь 0.8 грамм тус тус жинтэй байна” гэсэн Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 6438 дугаар дүгнэлт /19хх 4-7/,

 “...Шинжилгээнд ирүүлсэн цагаан өнгийн хөөрөг нь хаш, мана, оюу, шүр сувд зэргийн аль нь болохыг тогтоох боломжгүй. Шинжилгээнд ирүүлсэн хөөрөгний толгой хэсгийн 0.5 см шаргал өнгийн хүрээ нь 19 каратын алтны металл байна. Шинжилгээнд ирүүлсэн хөөрөгний жин, хэмжээ, амсрын хэмжээг тогтоох боломжгүй...” гэсэн Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 6437 дугаар дүгнэлт /19хх 10-13/,

“Тэд Аудит” ХХК-ийн 2020 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрийн 20/Ш/03 дугаар шинжээчийн дүгнэлт /19хх 49-62/,

“...Нийслэлийн орон сууцны корпорац” ХК-ийн 2019.08.12-ны өдрийн 01/283 дугаар албан бичиг /15хх 82/, түрээсийн орон сууцанд хамрагдах журам /20хх 160-183/, хүний биед үзлэг хийсэн тэмдэглэл /15хх 125- 127/,

эд зүйл хүлээлгэн өгсөн тухай тэмдэглэл /16хх 221-222, 225-226, 17хх 7-8, 17хх 20-47, 23хх 125-127/,  

эд зүйлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл /1хх 90-93/,

гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /15хх 11-61/, орон байранд нэгжлэг хийсэн тэмдэглэл /15хх 63-65, 66-68/,

дансны хуулга /1хх 85-89, 1хх 103-105, 1хх 109-125, 159-191, 214, 1хх 132, 1хх 215-225, 1хх 226-240, 3хх 31-36, 83-87, 192-196, 15хх 157-170, 176-180, 15хх 231/, Б.Д нь Н.Хгээс 2018.04.05-нд 17 сая төгрөг авсан гэх баталгаа /1хх 19/, Д.О, Н.Х нарын зээлийн гэрээ /1хх 21/,

Э.Н-аас Г.Д 200.000 төгрөг, Б.Дгаас Г.Д 500.000 төгрөг, 200,000 төгрөг, Л.М-д 1.000.000 төгрөг, Ц.Гт 500.000 төгрөг, 600.000 төгрөг, Ш.Э 1.000.000 төгрөг, 500.000 төгрөг, Б.Ид 2.000.000 төгрөг, Э.Нд 200.000 төгрөг” тус тус шилжүүлсэн баримтууд /21хх 241-250/, Б.Дгийн хохирол төлсөн баримтууд /24хх 45-47/, Б.Дгаас Э.Нд шилжүүлсэн мөнгөний баримтууд /32хх 119-205/ бусад бичгийн баримтууд зэрэг тухайн хэрэгт хамааралтай бөгөөд ач холбогдол бүхий, хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудаар тус тус нотлогдон тогтоогджээ.

Хавтас хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд буюу хохирогч, гэрч, яллагдагч нарын мэдүүлэг, дансны хуулга, шинжээчийн дүгнэлт зэргийг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлэгдсэн, хоорондоо зөрүүгүй, гэмт хэргийн үйл баримтыг нотолж чадсан байх ба анхан шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Шүүх хэргийн бодит байдлыг талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр тогтооно” гэж заасны дагуу шүүх хуралдааны мэтгэлцээнд тэгш эрхтэй оролцох эрх бүхий яллах болон өмгөөлөх талуудыг оролцуулан, тэдний тайлбар, дүгнэлт, шинжлэн судалсан бичгийн нотлох баримтуудыг үндэслэн гэмт хэргийг хэн, хэзээ, хаана, хэрхэн ямар хэлбэрээр яаж үйлдсэн болохыг тогтоож, шүүгдэгч Б.Д, Э.Н, Н.Х, Ц.Б, Б.Д, Г.Д нарын гэмт үйлдлүүдэд хэрхэн оролцсон оролцоо, гэмт хэргийн улмаас бусдад учруулсан хохирол зэрэг нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлд заасан залилах гэмт хэрэгт, мөн шүүгдэгч Э.М, О.Т нарын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлд заасан мөнгө угаах гэмт хэргийн шинжийг тус тус хангасан талаар шүүх, шийтгэх тогтоолд тодорхой зааж хууль зүйн үндэслэлтэй дүгнэлт хийсэн нь хэргийн бодит байдалтай нийцсэн байна.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг шалгаж тодруулсан, мөрдөн шалгах болон шүүхээс хэрэг хянан шийдвэрлэх явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдсонгүй.

Шүүгдэгч Б.Дг үргэлжилсэн үйлдлээр, дангаараа болон бусадтай бүлэглэн хуурч, залилах гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгож, бусдад их хэмжээний хохирол учруулсан үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1 дэх заалтад зааснаар, шүүгдэгч Э.Н, Н.Х, Б.Д, Ц.Б нарын үргэлжилсэн үйлдлээр, дангаараа болон бусадтай бүлэглэн хуурч, залилах гэмт хэргийг үйлдэж, бусдад их хэмжээний хохирол учруулсан үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 дахь заалтад зааснаар, шүүгдэгч Г.Дийг үргэлжилсэн үйлдлээр, дангаараа болон бусадтай бүлэглэн залилах гэмт хэрэг үйлдсэн үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар, шүүгдэгч Э.М, О.Т нарыг бүлэглэн мөнгө угаах гэмт хэргийг үйлдсэн үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус зүйлчилсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй, Эрүүгийн хуулийг зөв тайлбарлан хэрэглэжээ.

Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгч Б.Д, Э.Н, Н.Х, Б.Д, Ц.Б, Г.Д, Э.М, О.Т нарын үйлдсэн гэмт хэрэгт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн хэм хэмжээг зөв баримтлан, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, учирсан хохирол, хор уршгийн хэмжээ, шүүгдэгч нарын хувийн байдал, хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг харгалзан Б.Дд 6 /зургаа/ жилийн хорих ял, Э.Нд 3 /гурав/ жилийн хорих ял, Э.Мд 1 /нэг/ жилийн хорих ял тус тус оногдуулж, уг хорих ялуудыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэхээр, Н.Х, Б.Д, Ц.Б нарыг 10.000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 10.000.000 төгрөгөөр торгох ялаар, О.Тийг 1 жилийн хугацаагаар эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух газраас буюу Хан-Уул дүүргийн нутаг дэвсгэрээс гарч явахыг хориглох, эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэйгөөр зорчих үүрэг хүлээлгэх зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар тус тус шийтгэж шийдвэрлэсэн нь тэдгээрийн гэм бурууд тохирсон төдийгүй эрүүгийн хариуцлагын зорилгыг хангасан, хууль ёсны бөгөөд шударга ёсны зарчимд нийцжээ.

Шүүгдэгч Б.Д “...Түүнчлэн миний бие хорих 461 дүгээр хорих ангид хоригдож байх хугацаанд биеийн байдал муудаж эмнэлэгт нэг хэвтсэн бөгөөд одоо байнга даралт өндөр, сахар их байгаа билээ. Иймээс биеийн байдлыг харгалзан үзэж зүйлчлэлийг бууруулж ялыг хөнгөрүүлж өгнө үү. ...” гэсэн агуулга бүхий давж заалдах гомдол гаргажээ.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан “Энэ гэмт хэргийг байнга үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон” гэх онц хүндрүүлэх шинж нь тухайн гэм буруутай этгээд өөрийн амьдралын зорилго, үндсэн ажил болгож нэг төрлийн гэмт хэргийг харьцангуй удаан хугацаанд үйлдэж дадал зуршил болсон, гэмт хэрэг үйлдэх замаар олсон ашиг орлогыг өөрийн болон гэр бүл, хамаарал бүхий хүмүүсийнхээ амьжиргааг тогтвортой залгуулах эх үүсвэр болгон гэмт этгээд үйл ажиллагааныхаа үндсэн хэрэгсэл болгож, тогтвортой ашиглан, хэвшмэл шинжтэй болгосон үйлдлийг илэрхийлсэн хууль зүйн ойлголт юм.

Хавтаст хэргийг судлан үзэхэд, шүүгдэгч Б.Д нь нийт 129 удаагийн үйлдлээр залилах гэмт хэргийг 2017 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрөөс 2021 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд байнга, тогтвортой үйлдэж  дадал зуршил болсон, ажил, хөдөлмөр эрхэлдэггүй нөхцөл байдал тогтоогдож байх ба нэр бүхий иргэдийг хуурч 831.388.000 төгрөгийн их хэмжээний хохирол учруулсан бөгөөд гэмт хэрэг үйлдэх замаар олсон ашиг орлогыг өөрийн хувийн хэрэгцээнд зарцуулсан үйлдлийг амьдралын эх үүсвэр болгон хэрэгцээндээ зарцуулсан гэж үзэх хангалттай үндэслэлтэй тул шүүгдэгч Б.Дгийн гаргасан “зүйлчлэлийг өөрчилж өгнө үү” гэсэн давж заалдах гомдлыг хүлээн авах хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

Түүнчлэн шүүхээс оногдуулсан ял нь шүүгдэгчид үйлдсэн гэмт хэргийнх нь төлөө хуульд заасан ялын төрөл, хэмжээнд нийцүүлэн цээрлэл үзүүлэхийн зэрэгцээ, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгод чиглэдэг бөгөөд шүүгдэгчийн хүсэл сонирхол, амьдралын нөхцөл, боломжид нийцүүлж ял оногдуулдаггүй ба Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан гэмт хэрэгт “таван жилээс арван хоёр жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.” гэж хорих ялын хэмжээг тогтоосноос шүүх шүүгдэгч Б.Дд 6 /зургаа/ жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулсан нь хууль зүйн үндэслэлтэй, ял хүндэдсэн гэж үзэх үндэслэлгүй.

Түүнчлэн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад болон анхан шатны шүүх гэмт хэргийн улмаас бусдад учруулсан хохирлын тооцоог хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудтай харьцуулан шинжлэн судлаж нарийвчлан хавсралтаар гаргасан нь үндэслэлтэй болжээ. Мөн прокурор Энхболд, Энхтуул нарыг хэт нэг талыг барьж яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг шүүхээр шийдвэрлүүлсэн, “Тэд” аудитын гаргасан дүгнэлтийг хохиролтой харьцуулаагүй, НОСК-ын тухайн үеийн удирдлагуудыг хэрэгт шалгаагүй, зарим шүүгдэгч нарын хамаарал бүхий хүмүүсийн дансны гүйлгээг шалгаагүй, гаргаж өгсөн нотлох баримтуудыг хэрэгт хийгээгүй талаар гомдолд тус тус дурдсан байх бөгөөд прокуроруудтай холбоотой асуудлаар эрх бүхий байгуллагад гомдол гаргаагүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад шүүгдэгч нарын дансны хуулга, өөрсдийнх нь гар тэмдэглэл, хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэгт тулгуурлан аудитын дүгнэлт гарсан байна. Авлигатай тэмцэх газраас шүүгдэгч Э.Мд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж ажиллагаа явуулсан боловч авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг үйлдээгүй гэж үзсэн байна. Мөн хэрэгт нотлох баримтууд гаргаж өгснийг прокурор хэрэгт хавсаргаагүй нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй.

Харин анхан шатны шүүх шийтгэх тогтоолын тодорхойлох хэсэгтээ шүүгдэгч Э.М, О.Т нараас хохиролд 65.000.000 төгрөгийг тэнцүү хуваан хүн тус бүрээс 32.500.000 төгрөгийг гаргуулж шүүгдэгч Б.Дгийн бусадтай бүлэглэж үйлдсэн хэргийн хохирогч нарт олгож, шүүгдэгч Б.Дгийн төлбөл зохих хохирол 373.715.000 төгрөгөөс 65.000.000 төгрөгийг хасаж, төлөх дүнг 308.715.000 төгрөгөөр тогтоосон боловч шийтгэх тогтоолын хавсралтад хохирлын тооцооноос хасаагүй байгааг зөвтгөж, шүүгдэгч Б.Дгийн үлдэгдэл хохирлоос хасаж нийт бусдад төлөх хохирлыг 308.715.000 төгрөг болгож өөрчлөлт оруулж  шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч Э.Нын өмгөөлөгч Б.Даваасүрэн “...шийтгэх тогтоолын Э.Нд холбогдох хэсгийг хүчингүй болгож, түүнийг цагаатгаж өгнө үү. ...”, мөн өмгөөлөгч Г.Батбаяр  “...Э.Ныг залилах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзсэн нь үндэслэлгүй тул хэргийн зүйлчлэлийг өөрчилж өгнө үү. ...” гэсэн агуулга бүхий давж заалдах гомдлуудыг тус тус гаргажээ.

Хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад, шүүгдэгч, хохирогч нарын мэдүүлгээр шүүгдэгч Э.Н нь шүүгдэгч Б.Д, Н.Х, Ц.Б нарт мэдээлэл өгч “тэдэнд хүн олж ир, хурдал” гэх мэтчилэн заавар зааварчилгаа өгч байсан нь шүүгдэгч Б.Дгийн “...2018 оны 12 дугаар сард Нинжээ над руу залгаад “чамд мөнгө хэрэгтэй юу. Бид нар 2, 3 гэрээ хийчихлээ, мөнгөтэй болоод гоё байна” гэж ярьсан. ...Н намайг болон Н.Х, Х нарыг Д-тай танилцуулсан ...ер нь энэ хэргийг Н сэдэж Д-аас нууж хэлж, хэлэхгүй авсаар сүүлдээ Д-г муулж ярьж биднийг маш их хагаралдуулж, хамгийн их мөнгө идсэн хүн бол Н байгаа юм...” /21хх 188-191/, шүүгдэгч Ц.Бын “...Би бодохдоо Н-ыг Д-ийн баруун гар, үнэнч туслах нь юм байна гэж бодсон. ...Энэ мөнгийг би бүгдийг аваагүй, өөртөө үлдээхийг нь үлдээгээд цааш дамжуулахыг нь дамжуулан Н, Д нарт дансаар болон бэлнээр өгсөн...” /21хх 194-199/, шүүгдэгч Н.Х-ийн “...Би материалыг нь бүрдүүлж, Д, Н нарт өгсөн. Д, Н нар дандаа хамт явдаг байсан. Д эгчээр дамжуулан Н, Д нартай танилцсан. Д, Н, Д нар хүн тус бүрийн 5 сая төгрөгөөс хэдэн төгрөг авдаг байсныг мэдэхгүй...” /21хх 178-180/ гэх мэдүүлгүүд, хэрэгт авагдсан хохирогч нарын мэдүүлэг, бусад нотлох баримтуудаар Э.Н нь хохирогч нартай биечлэн уулзахгүйгээр бусдад зааварчилж, гэрээ хийлгүүлж, тухайн хүн олж гэрээ хийсэн хүндээ хувь өгөөд үлдсэн мөнгийг өөртөө авдаг байсан нь буюу залилах гэмт хэрэг үйлдэж их хэмжээний хохирол учруулсан нөхцөл байдал хангалттай нотлогдон тогтоогдож байх тул туүнийг гэмт хэрэг үйлдээгүй гэж үзэн холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, цагаатгах болон хэргийн зүйлчлэлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.6 дугаар зүйл болгон өөрчлөх хууль зүйн үндэслэлгүй байна. Харин Баянгол дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос шүүгдэгч Э.Ныг залилах гэмт хэргийг амьдралын эх үүсвэр болгож үйлдсэн гэж яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд шилжүүлснийг шүүх, тухайн гэмт хэргийг үйлдэж амьдралын эх үүсвэр болгосон гэх буюу олсон орлогоо хэрхэн яаж амьжиргаа, хэрэгцээндээ зарцуулсан талаар хангалттай нотлогдон тогтоогдоогүй гэж үзэж Баянгол дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан гэмт хэрэгт шүүгдэгч Э.Ныг холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2 болгон хөнгөрүүлэн өөрчилж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй гэж үзэв.

Харин анхан шатын шүүхээс шүүгдэгч Г.Дид оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хил хязгаарыг Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрээс гадагш гарахгүй байхаар тогтоож шийдвэрлэсэн нь тухайн ялын зорилгыг хангаагүй гэж үзэв. Учир нь зорчих эрхийг хязгаарлах ял нь гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг эрх бүхий байгууллагын хяналтад өөрийн оршин суух газраас явахыг хориглох, тодорхой газар очихыг хориглох, шүүхээс тогтоосон чиглэлээр зорчих үүргийг хүлээлгэж, нийгмээс тусгаарлахгүйгээр засарч хүмүүжих боломжийг олгох зорилготой бөгөөд үйлдсэн гэмт хэргийнх нь шинж чанар, хувийн байдлыг нь харгалзан чөлөөтэй зорчих хүрээ хязгаарыг нь хумьж, чиглэлийг тогтоох зэргээр чөлөөтэй зорчих эрхэд нь тодорхой хугацаанд хязгаарлалт тогтоож байгаа ял шийтгэлийн төрөл төдийгүй шүүгдэгчийн хүсэл сонирхол, амьдралын нөхцөл, боломжид нийцүүлж ял оногдуулдаггүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

Иймд анхан шатны шүүхийн шүүгдэгч Г.Дид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрээр тогтоосон бүсчлэлийг хумьж өөрчилж түүний оршин суудаг Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрээр зорчих эрхийг хязгаарлаж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Д, Э.Н, Э.М нарын 2023 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрөөс 2023 оны 4 дүгээр сарын 18-ны өдрийг хүртэл тус бүр нийт 88 /наян найм/ хоног цагдан хоригдсоныг тэдгээрийн эдлэх ялд оруулан тооцох нь зүйтэй.

Иймд магадлалд дурдсан үндэслэлээр шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсэгт болон хавсралтад зохих өөрчлөлт оруулж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх дүгнэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.4 дэх заалтыг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 2023/ШЦТ/115 дугаар шийтгэх тогтоолын 3 дахь заалтыг “...Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Г.Дийг эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэйгөөр оршин суух газраа өөрчлөх, Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрээс гадагш зорчин явах эрхийг 1 /нэг/ жилийн хугацаанд хориглох хязгаарлалт тогтоосугай” гэж өөрчилсүгэй.

            2. Шийтгэх тогтоолын хавсралтад шүүгдэгч Б.Дгаас хохиролд 373.715.000 гаргуулахаар тогтоосныг 308.715.000 төгрөг болгон өөрчлөлт оруулсугай.

3. Шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсгийн бусад заалтыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч Б.Д, шүүгдэгч Э.Нын өмгөөлөгч Б.Даваасүрэн, Г.Батбаяр нарын гаргасан давж заалдах гомдлуудыг тус тус  хэрэгсэхгүй болгосугай.

4. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Д, Э.Н, Э.М нар нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрөөс 2023 оны 4 дүгээр сарын 18-ны өдрийг хүртэл нийт 88 /наян найм/ хоног цагдан хоригдсоныг тэдгээрийн эдлэх ялд оруулан тооцсугай.

5. Гомдол, эсэргүүцэл гаргах эрх бүхий этгээд нь анхан болон давж заалдах шатны шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ Эрүүгийн хуулийг зөрүүтэй хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн гэж үзвэл давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын Дээд шүүхэд хяналтын журмаар гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

            ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                             Б.АРИУНХИШИГ

 

            ШҮҮГЧ                                                                    Т.ШИНЭБАЯР

 

ШҮҮГЧ                                                                    Ж.ЭРДЭНЭЧИМЭГ