МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Н.Бямбасүрэн даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын ******1** тоотод оршин суух Б.А нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Л.Б дугаар ангид холбогдох,

Ажилд эгүүлэн тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийг 2016 оны 08 дугаар сарын 26-ны өдөр хүлээн авч, 155/2016/01081/и дугаар индекстэй иргэний хэрэг үүсгэн хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Л.Б , нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Отгонцэцэг, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Л.Б , шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга О.Өлзийбуян нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Л.Б  шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Л.Б  би Л.Б  дугаар ангид холбоочноор 2004 онд ажилд ороод, Хилийн 3 дугаар заставт 2015 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдрийн Б/225 дугаартай захирагчийн тушаалаар тогооч талхчнаар тус тус ажилд орсон билээ. Гэтэл хилийн З дугаар застав дээр байхад 2016 оны 7 сарын 28-ны шөнө 23 цагт Очирсүрэн ахмад машинтай очоод маргааш өглөө нь уулзахад ...энэ бол даргын тушаал гэрээ ач та нар... гэж хэлсэн ба гэрээ ачаад орж ирсэн. Тус ангийн захирагчийн 2016 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн Б/87 дугаартай тушаалаар Хүний нөөцийн дүрэм, захирагчийн зөвлөлийн 2016 оны 07 дугаар сарын 31-ний өдрийн хурлын шийдвэрийг тус тус үндэслэн намайг 2016 оны 8 дугаар сарын 1-ний өдрөөс хөдөлмөрий гэрээг цуцалж үүрэгт ажлаас чөлөөлсөн. Энэ ажлаас чөлөөлсөн тушаалд үндэслэсэн гэх 2016 оны 7 сарын 31-ний өдөр хуралдсан гэх боловч энэ нь надаар нэг ч зүйл яриулаагүй үгийг чинь сонсохгүй ажлаас халлаа л гэж хэлсэн. Хэрвээ намайг ажил олгогчийн санаачилгаар ажлаас чөлөөлж байгаа бол Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 Дүгээр зүйлийн аль тохирох зүйл заалтыг үндэслэх байсан бөгөөд намайг ёс зүйн дүрэм зөрчиж, сахилгын зөрчил гаргасан гэж ажлаас чөлөөлснийг би хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Би ийм сахилгын зөрчил гаргаж байгаагүй бөгөөд энэхүү 2016 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн 6/87 дугаартай захирагчийн тушаал нь хууль зүйн үндэслэлгүй буруу тушаал гэж би үзэж байна. Иймд Л.Б  намайг Хилийн З дугаар заставын цэргийн талхчин тогоочийн ажилд эгүүлэн тогооож өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгч Л.Б  шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: 2013 онд би холбооны бага мэргэжилтэн бэлтгэх курсэд суралцаж холбоочин мэргэжилтэйгээр төгсөж ирээд Цагааннуур сумын заставт ажиллаж байгаад дараа нь Улаан-Уул сумын хилийн заставт ажиллаж байгаад аймагт орж ирсэн. Ингээд аймгийн төвд амьдрахад зарлага их байна гээд өөрийн байдлаа танилцуулаад 2015 оны 09 дүгээр сарын 03-ны өдөр манай нөхөр 3 дугаар заставт томилогдож очсон. Би тэнд очоод ажилгүй сууж байгаад 2015 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр сувилагчийн орон тоон дээр тогоочоор томилогдсон. Манайхыг үүргээ авах гээд өрөөнд нь ороход 3 дугаар заставын хүүхнүүд харилцааны хувьд таарахаа байсан үүнд хяналт тавь гэж Даваадорж ахмадад үүрэг өгч байсан. Ангийн захирагчийн тайлбараас харахад намайг очиход энэ застав хоорондоо хэрүүлтэй байдаг болсон гэх байдлаар ойлгуулсан. Намайг тэнд очиход Эрдэнэцэцэг, Наранчимэг гэдэг хоёр хүний асуудал яригдаж байхад намайг л буруутгаж байсан. Заставын сэтгэл судлал хариуцсан ажилтан *********** нар надад бүх бурууг өгсөн тайлбар өгсөн байсан. Миний ажлаас халагдах болсон шалтгаан нь намайг хүмүүст нэр хоч өгдөг, хэрүүл маргаан тарьдаг гэсэн тайлбар өгсөн байсан. Би хүнээс сонссон яриагаа ангийн захирагчийг хамгаалах байдлаар нягтлан эгчид л хэлсэн. 2016 оны 07 дугаар сарын 21-ний өдөр би ганцаараа тогоочоор ажиллаж байсан. Тэгсэн чинь мэдээлэл соёл сурталчилгаа хариуцсан орлогч нь намайг маргааш гэртээ амар гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би айлд очсон чинь надад жаахан исгэсэн үзэмний шүүс өгсөн. Би түүнээс нь нэг их уугаагүй. Гэтэл намайг архидан согтуурсан, хүн зодсон гэдэг үндэслэлээр ажлаас чөлөөлсөн. Намайг ямар ч үндэслэлгүйгээр ажлаас чөлөөлсөн. Иймд миний нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

Хариуцагч Л.Б дугаар ангийн захирагч, хурандаа ******* шүүхэд гаргасан тайлбартаа: Тус ангид ажиллаж байсан Л.Б ийг Хууль зүйн сайдын А/248 дугаар тушаалыг үндэслэн гарсан Хил хамгаалах ерөнхий газрын даргын 2015 оны 01 дүгээр сарын 07-ний өдрийн А/03 дугаар тушаалын 4.1 заалт, /ангийн төв, хилийн застав, харуулын байрлалд болон албан үүрэг гүйцэтгэж байхдаа, ажлын цагаар, дүрэмт хувцастай согтууруулах ундаа хэрэглэсэн албан тушаалтны үйлдлийг тогтоосон тохиолдолд төрийн албанаас халах тухай саналыг нэн дариу Хил хамгаалах ерөнхий газарт ирүүлэн шийдвэрлүүлнэ. Дээрх хэлбэрийн зөрчил гаргасан гэрээт хилчин, үйлчилгээний ажилтны гэрээг цуцалж ангийн захирагчийн тушаалаар албанаас хална/, мөн Хил хамгаалах байгууллагын хүний нөөцийн 3.5.2 в заалт /Төрийн үйлчилгээний албан хаагчдын орон тоог тушааалаар баталгаажуулж иргэнийг ажилд томилох, чөлөөлөх/-ыг тус тус үндэслэн тус ангид ажиллаж байсан Л.Б ийг ангийн захирагчийн зөвлөлийн 2016 оны 07 дугаар сарын 31-ний өдрийн шийдвэрийг үндэслэн ажлаас чөлөөлсөн. Л.Б  нь ангийн төвд ажиллаж байх хугацаандаа 2015.05.12-нд хамт ажилладаг хүмүүсийн дунд хов жив ярьж хамт олныг хагаралдуулсан асуудлаар эмэгтэйчүүдийн зөвлөлийн хурлаар орж сануулга авсан, 2015.08.28-нд хүн бүрт хоч нэр өгдөг, бусдыг хэл амаар доромжилсон зэрэг асуудлаар мөн эмэгтэйчүүдийн зөвлөлийн хурлаар орсон энэ үед нөхөр нь хилийн застав руу хуваарилагдаж Л.Б  нь ажлаас гарсан байсан тул арга хэмжээ авагдаагүй. Л.Б  нь 2015 оны 10 дугаар сарын 14-өөс хилийн заставт цэргийн талхчин-тогоочийн ажилд орж ажиллах хугацаандаа 2016 оны 01 дүгээр сард харьцааны зөрчил гаргаж өгсөн үүрэг даалгавар биелүүлээгүй тул захирагчаас хугацаатай үүрэг авсан, мөн 2016.03.17-ны өдрийн Б/30 дугаар тушаалаар ёс зүйн зөрчил гаргаж 1 сарын хугацаатайгаар үндсэн цалингийн 15 хувиар бууруулж шийтгүүлсэн. Л.Б  нь хувь хүний төлөвшилгүй, багаар ажиллах чадвар сул, хамт олны дунд хагарал бий болгож төрийн албан хаагчийн ёс зүйг удаа дараа зөрчиж байсан тул дахин ажилд авах боломжгүй болохыг мэдэгдье гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Л.Б  шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Нэхэмжлэгч нь манай Л.Б  дугаар ангид 2014 оны 8 дугаар сард ажилд орсон ба ажиллаж байх хугацаандаа сахилга ёс зүйн зөрчлийг удаа дараа гаргасан. Хамт олны дунд хагарал үүсгэдэг. Одончимэг нь ажиллаж байх хугацаандаа 2015 оны 05 дугаар сард ёс зүйн зөрчил гаргаж ёс зүйн хурлаар орж сануулах арга хэмжээ авсан байдаг. Мөн удаагүй 2015 оны 08 дугаар сард дахин зөрчил гаргаж эмэгтэйчүүдийн зөвлөлийн хурлаар орсон. Тухайн үед нөхөр нь өөр ажилд томилогдсон байсан учир арга хэмжээ авч болоогүй. Нөхөр нь 2015 онд хилийн 3 дугаар заставт харуулын даргаар томилогдож байсан. Тэр үед нь бид нар энэ хүнийг дахин томилох юм бол зөрчил гаргаж болох юм гэж хэлсэн. Тэгэхэд ангийн захирагчийг өөрийг нь харж үзэж нэхэмжлэгчийн өөрийнх нь хүсэлтийн дагуу ажилд оруулсан. Ажилд оруулаад удаагүй байж байтал 2016 оны 01 дүгээр сард сахилгын зөрчил гаргасан. Сахилгын зөрчил гаргасны дараа хөдөлмөрийн гэрээг 6 сарын хугацаатай болгосон. Хөдөлмөрийн гэрээний хугацааг 6 сар болгох арга хэмжээг ангийн захирагч шалгалтаар явж байхдаа газар дээр нь авч байсан. Нэхэмжлэгч нь 2016 оны 07 дугаар сарын 21-ний өдөр сахилгын зөрчил гаргаж хамт ажиллаж байсан хүнтэйгээ архидан согтуурч, энгийн хүнтэй хэрүүл хийж зодсон байдаг. Ийм асуудлаас болж ажлаас халсан. Тиймээс энэ хүнийг эгүүлэн ажилд авах боломж байхгүй юм. Удаа дараа зөрчил гаргаж байсан. Хамт олны дунд хагарал үүсгэдэг. Цаашдаа манай хамт олонтой хамтарч ажиллах боломжгүй. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна гэв.

Шүүх хуралдаанаар зохигчийн тайлбар, хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч Л.Б  нь хариуцагч Л.Б дугаар ангид холбогдох, ажилд эгүүлэн тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан ба Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйлийн 129.2-т заасан хугацаанд шүүхэд нэхэмжлэлээ гарган, хөөн хэлэлцэх хугацааг хэтрүүлээгүй байна.

Нэхэмжлэгч Л.Б  нь 2016 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдөр Л.Б  дугаар ангитай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээний үндсэн дээр Хилийн 3 дугаар заставын тогооч, талхчны үүрэгт ажлыг хийж гүйцэтгэж байгаад хариуцагч байгууллагын даргын 2016 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн Б/87 дугаартай Ажлаас чөлөөлөх тухай тушаалаар үүрэгт ажлаасаа чөлөөлөгдсөн болох нь Л.Б дугаар ангийн захирагчийн 2016 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн б/87 дугаартай Ажлаас чөлөөлөх тухай тушаалын хуулбар /хх-ийн 13-р тал/, зохигчийн тайлбар, ажил олгогчоос ажилтан Л.Б тэй байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ /хх-62-63-р тал/ зэргээр тогтоогдож байна.

Хариуцагч талаас гэрээ байгуулагч 2 талын гарын үсэг, тамга тэмдэг бүхий хөдөлмөрийн гэрээний эх хувийг ирүүлсэн байх бөгөөд энэхүү гэрээнд гэрээ байгуулсан хугацаа 2016 оны 01 сарын 14, гэрээний хугацаа 6 сар гэж заасан байх ба зохигчид харилцан тохиролцож байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээний  хугацаа 2016 оны 07 сарын 14-ний өдөр дууссан боловч тухайн үед талууд хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах санал гаргаагүй, нэхэмжлэгч нь Хилийн 3 дугаар заставын тогооч, талхчны ажлаа үргэлжлүүлэн хийж байсан болох нь зохигчийн шүүхэд гаргасан тайлбараар нотлогдож байна. Иймд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.3-т Хөдөлмөрийн хугацаатай гэрээний хугацаа дуусмагц талууд түүнийг цуцлах санал тавиагүй бөгөөд ажилтан ажлаа гүйцэтгэсээр байгаа бол уг гэрээг анх заасан хугацаагаар сунгагдсанд тооцно гэж заасны дагуу талуудын байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ анх байгуулсан хугацаагаар сунгагдсан гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.2.1-т зааснаар Байнгын ажлын байранд хөдөлмөрийн гэрээг хугацаагүй байгуулах ёстой байсан боловч хариуцагч нь нэхэмжлэгч Л.Б тэй хугацаатай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулсан нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дээрхи заалтыг зөрчсөн гэж үзэх үндэслэлтэй юм.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа ... Л.Б  нь Хил хамгаалах байгууллагын ёс зүйн дүрэм зөрчиж, сахилга ёс зүйн зөрчлийг удаа дараа гаргаж, хамт олны дунд хагарал үүсгэдэг, удаа дараа сануулах болон сахилгын шийтгэл хүлээж байсан. Хамгийн сүүлд 2016 оны 07 дугаар сарын 21-ний өдөр сахилгын зөрчил гаргаж хамт ажиллаж байсан хүнтэйгээ архидан согтуурч, энгийн хүнтэй хэрүүл хийж зодсон асуудлаас болж хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгож, ажлаас чөлөөлсөн нь үндэслэлтэй, нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй... гэж маргаж байна.

Хариуцагч нь Л.Б ийг 2016 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн Б/87 дугаартай тушаалаар ажлаас чөлөөлөхдөө Хил хамгаалах ерөнхий газрын даргын 2015 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдрийн А/03 дугаар тушаалын 4.1 дэх заалт, Хүний нөөцийн дүрмийн 3.5.2 в заалт, ангийн захирагчийн зөвлөлийн 2016 оны 07 дугаар сарын 31-ний өдрийн хурлын шийдвэр зэргийг үндэслэн ажлаас чөлөөлсөн байх ба ажил олгогчийн дээрх тушаал нь эрх зүйн акт болохын хувьд ажлаас халах үндэслэл нь тухайн тушаалд баримталсан хуулийн зохицуулалттай тохирч байх ёстой боловч уг тушаал хуулийн шаардлага хангаагүй байна. Учир нь Л.Б ийг ажлаас чөлөөлөх тухай тушаалаар хөдөлмөрийн гэрээг цуцалж үүрэгт ажлаас чөлөөлөхдөө Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1-ийн аль тохирох заалтыг удирдлага болгон ажлаас чөлөөлөх тушаал гаргах нь зүйтэй байсан бөгөөд хуулийн энэхүү шаардлагыг хангалгүйгээр ажилтныг ажлаас чөлөөлсөн нь буруу байна.

Иймд дээрх үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж Л.Б  дугаар ангийн даргын 2016 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн Б/87 дугаартай Ажлаас чөлөөлөх тухай тушаал нь Хөдөлмөрийн тухай хуулиар хамгаалагдсан ажилтны эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн байх тул Л.Б ийг Л.Б  дугаар ангийн 3 дугаар заставын тогооч, талхчны ажилд эгүүлэн тогтоох нь зүйтэй гэж үзэв.

Ажил олгогчийн санаачилгаар ажлаас буруу халсан тухай ажилтны гомдол нь эд хөрөнгийн бус үнэлэх боломжгүй нэхэмжлэл болон гомдлоор авч хэлэлцэх хэрэгт хамаарах бөгөөд зөвхөн нэхэмжлэгч улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс чөлөөлөгддөг ба хариуцагчаас тус гомдолд төлөх улсын тэмдэгтийн хураамж 70200 төгрөгийг гаргуулж улсын орлогод оруулахаар шийдвэрлэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 128 дугаар зүйлийн 128.1.2-т зааснаар нэхэмжлэгч Л.Б ийг Л.Б  дугаар ангийн Хилийн 3 дугаар заставын тогооч, талхчны ажилд эгүүлэн тогтоосугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 57.3, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5-д зааснаар энэхүү нэхэмжлэл нь улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгддөг болохыг дурьдаж, ба хариуцагчаас тус гомдолд төлөх улсын тэмдэгтийн хураамж 70.200 төгрөгийг гаргуулж улсын орлогод оруулсугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгож, 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцсон талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл 14 хоногийн дотор давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Н.БЯМБАСҮРЭН