2025 02 07 197/ШШ2025/0082

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Дүүргийн Эрүү, Иргэний хэргийн хялбар ажиллагааны анхан шатны тойргийн шүүхийн шүүгч Ж.Азбаяр даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

 

Нэмжлэгч: Ха******* дүүрэг, ******* дүгээр хороо, ******* *******, ******* гудамж, ******* дүгээр байр, ******* тоотод оршин суух, Авгачууд овгийн Ч******* О******* /РД:ТИ/-ийн нэмжлэлтэй

 

Хариуцагч: Ба дүүрэг, ******* дүгээр хороо, , -р гудамж, 1605 тоотод оршин суух, Алцуутан овогт Ц А /РД:СБ/-д холбогдох,

 

,486,8******* төгрөг гаргуулах тухай нэмжлэлийн шаардлагатай иргэний хэргийг тусгайлсан журмаар хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд Нэмжлэгч Ч.О*******, Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ц.Уянга нар оролцов.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

1.   Нэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрл үндэслэлтэй.

 

2.   Нэмжлэгч Ч.О******* нь хариуцагч Ч.Ат зээлдүүлсэн мөнгөн хөрөнгийн үлдэгдэл болох ,486,8******* төгрөгийг гаргуулахаар шаардсан бөгөөд хариуцагч нь хуульд заасан хугацаанд зөвшөөрсөн, эс зөвшөөрсөн талаарх хариу тайлбарыг шүүхэд ирүүлээгүй байна.

 

.   Нэмжлэгч Ч.О******* нь хариуцагч Ц.Аийн тэтгэвэрийн зээлээ төлж, дахин зээл авахад нь зориулж 6,486,8*******.54 төгрөгийг түүний Хаан банк дахь 5175*******8566 тоот дансруу 1 хоногийн хугацаатай шилжүүлж, хариуцагч нь тэтгэврийн зээлээ төлж, дахин зээл авмагцаа 150,000 төгрөгийн хүү төлөхөөр харилцан тохиролцжээ.

 

4.   Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1-д Зээлийн гэрээгээр зээлдүүлэгч нь зээлдэгчийн өмчлөлд мөнгө буюу төрлийн шинжээр тодорхойлогдох бусад эд хөрөнгө шилжүүл, зээлдэгч нь шилжүүлэн авсан эд хөрөнгөтэй ижил төрөл, тоо, чанар, хэмжээний эд хөрөнгө буюу мөнгийг тохирсон хугацаанд буцаан өгөх үүргийг тус тус хүлээнэ гэж, мөн 282 дугаар зүйлийн 282.4-т Мөнгө буюу эд хөрөнгийг зээлдэгчид шилжүүлэн өгснөөр зээлийн гэрээг байгуулсанд тооцно гэж тус тус заасан.

Тайлбарлавал, Иргэний хуулийн 196 дугаар зүйлийн 196.1.1-д эд хөрөнгө шилжүүлснээр гэрээ байгуулахаар хуульд заасан бол гэрээний гол нөхцөлийн талаар талууд тохиролцож, тухайн эд хөрөнгийг шилжүүлснээр гэрээ байгуулагдсанд тооцно гэж заасан байх бөгөөд тус хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1-д зааснаар зээлдэгчийн хувьд зээлийг буцаан төлөх болон зээлдүүлэгч зээлийг шаардах эрх, үүрэг үүс гол үндэслэл нь гэрээгээр тохиролцсон мөнгө болон бусад төрлийн шинжээр тодорхойлогдох эд хөрөнгийг шилжүүлсэн байх шаардлагатай.

 

5.   Нэмжлэгчийн шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар, хэлэлцүүлсэн баримтаар нэмжлэгч Ч.О******* нь хаан банк дахь өөрийн эзэмшлийн 50066480 тоот данснаас хариуцагч Ц.Аийн хаан банк дахь 5175*******8566 тоот дансруу 6,486,8*******.54 төгрөгийг шилжүүлсэн байна. /хх 4-5/

5.1.  Хэдийгээр шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн тухайн мөнгө шилжүүлсэн г баримт Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрл тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.2-т Бичмэл нотлох баримтыг шүүхэд ээр нь, хэрэв ийг өгөх боломжгүй бол нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбарыг өгнө................. гэж заасан шаардлагыг хангаагүй боловч хариуцагч нь энэ талаар маргаагүй бөгөөд шүүх уг хуулийн мөн зүйлийн 44 дүгээр зүйлийн 44.5-т заасныг баримтлан үнэлсэн болохыг дурдах нь зүйтэй.

 

6.   Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрл тухай хуулийн 72 дугаар зүйлийн 75⁵ дугаар зүйлийн 75⁵.4-т Зохигч үндсэн ба сөрөг нэмжлэлийг гардан авснаас хойш 5 хүртэл хоногийн дотор нэмжлэлийн шаардлагыг зөвшөөрсөн, эсхүл татгалзсан үндэслэл, түүнийг нотлох баримтаа шүүхэд ирүүл үүрэгтэй., 72.-д Хариуцагч нэмжлэлийг хүлээн авсан боловч энэ хуулийн 72.2-т заасан үүргээ биелүүлээгүй, түүнчлэн энэ хуулийн 77 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу шүүхэд ирж тайлбар өгөөгүй бол нэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцож энэ хуулийн 100.-д зааснаар түүний эзгүйд хэргийг шийдвэрлэнэ гэж тус тус заасан.

6.1.  Гэтэл хариуцагч Ж.Бүрэнбаяр нь нэмжлэлийн хувийг 2024 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдөр хүлээн авсан боловч хуульд заасан хугацаанд хариу тайлбарыг өгөөгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үз шалтгаангүйгээр ирээгүй.

6.2.  Энэ тохиолдолд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрл тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.4-т Нэг талын гаргасан тайлбарыг эсрэг тал эсэргүүцээгүй, эсхүл хуулиар тогтоосон хугацаанд тайлбар өгөөгүй бол тайлбарыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцно гэж зааснаар хариуцагчийг 6,486,8*******.54 төгрөгийг хүлээн авсан гэж үз учир талуудын хооронд Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1-д зааснаар хүчин төгөлдөр зээлийн гэрээ байгуулагдаж, гэрээний харилцаа үүссэн байна гэж үзнэ.

 

7.   Иргэний хуулийн 282 дугаар зүйлийн 282.1-д Зээлийн гэрээгээр талууд хэлэлцэн тохиролцож хүү тогтоож болно гэж, түүнчлэн 282.-д Хуульд өөрөөр заагаагүй бол хүү тогтоосон бол зээлийн гэрээг бичгээр хийнэ. Энэ шаардлагыг хангаагүй бол хүү авах эрхээ алдана гэж тус тус заасан.

7.1.  Зохигчид зээлийг хүүтэй, хариу төлбөртэй өгөхөөр харилцан тохиролцсон бол гэрээг бичгээр байгуулах ёстой бөгөөд энэ хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.2-т Энгийн хэлбэртэй бичгийн хэлцэл нь хүсэл зоригоо илэрхийлэгч этгээд гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр болно гэж зааснаар талууд зээлийн хүүгийн талаар бичгээр тохиролцох учиртай. Гэвч нэмжлэгч 1 хоногийн 150,000 төгрөгийн хүүтэй зээлдүүлсэн г боловч зохигчдын хооронд байгуулсан зээлийн гэрээ хуульд заасан хэлбэрийн шаардлага хангаагүйгээс гадна нэмжлэгч хүүгийн төлбөр шаардаагүй болно.

 

8.   Иргэний хуулийн 206 дугаар зүйлийн 206.1-д Үүргийг тогтоосон газар, хугацаанд нь, зохих ёсоор, шударгаар гүйцэтгэнэ гэж, мөн 207 дугаар зүйлийн 207.1.-т мөнгөн төлбөрийн үүргийг үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн оршин суугаа /оршин байгаа/ газар, харин үүрэг гүйцэтгүүлэгч дээрх газраа өөрчилсөн тухай үүрэг гүйцэтгэгчид мэдэгдсэн бол түүний шинээр оршин суугаа /оршин байгаа/ газар гүйцэтгэнэ гэж, 208 дугаар зүйлийн 208.1-д Үүргийг хууль буюу гэрээнд заасан хугацаанд гүйцэтгэнэ гэж тус тус заажээ.

8.1.  Тодруулбал, зээлийн гэрээгээр үүрэг хүлээсэн хариуцагч нь мөнгө буцаан төлөх үүргийг үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн оршин суугаа газар, гэрээнд заасан хугацаанд заавал гүйцэтг ёстой бөгөөд тийнхүү биелүүлээгүй тохиолдолд түүнийг үүргээ зөрчсөнд тооцож, үүний улмаас зээлдүүлэгч буюу нэмжлэгчид учирсан хохирлыг төлөх үүрэг хүлээнэ.

 

Нэмжлэгч Ч.О*******ийн шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбараар хариуцагч Ц.А нь 6,486,8*******.54 төгрөгөөс ,000,000 төгрөгийг төлсөн боловч үлдэгдэл ,486,8******* төгрөгийг төлөх үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй байна. Иймд, шүүхээс дээр дурдсаныг тус тус нэгтгэн дүгнээд хариуцагчаас 6,486,8******* төгрөгийг гаргуулж нэмжлэгчид олгохоор шийдвэрлэв.

 

9.   Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрл тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д зааснаар шүүхээс эрх зүйн маргаан хянан шийдвэрл үйлчилгээ үзүүлтэй холбогдуулан зохигчид төлөх мөнгөн хөрөнгийг улсын тэмдэгтийн хураамж гэнэ. Улсын тэмдэгтийн хураамжийг урьдчилан нэмжлэгч төлөх бөгөөд нэмжлэл хангагдсан тохиолдолд хариуцагчаас гаргуулж, нэмжлэгчид олгох журамтай тул хариуцагчаас 70,742 төгрөг гаргуулж, нэмжлэгчид олгох нь зүйтэй.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрл тухай хуулийн 75⁹ дүгээр зүйлийн 75⁹.1, 115 дугаар зүйлийн 115.2.2, 75⁹.2 дугаар зүйлийг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1.   Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1-д заасныг үндэслэн хариуцагч Ц.Ааас ,486,8******* төгрөгийг гаргуулж нэмжлэгч Ч.О*******д олгосугай.

 

2.   Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрл тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д тус тус заасныг үндэслэн нэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,742 төгрөгийг улсын төсөвт хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 70,742 төгрөгийг гаргуулж нэмжлэгчид олгосугай.

 

.   Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрл тухай хуулийн 75¹¹ дүгээр зүйлийн 75¹¹.7-т зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 7 хоногийн дотор Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ж.АЗБАЯР