2023       **************          *******                                          2023/ДШМ/60

 

*******т холбогдох эрүүгийн хэргийн тухай

 

Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн Ерөнхий шүүгч Н.Туяа даргалж, шүүгч М.Нямбаяр Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч С.Өмирбек нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд прокурор Э.Алтанцэцэг, шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч Д.Хуягбаатар, нарийн бичгийн дарга Б.Нарантуяа нарыг оролцуулан,

Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Мөнхзаяа даргалж хийсэн шүүх хуралдааны 2023 оны 09 сарын 04-ний өдрийн 2023/ШЦТ/2*******9 ******* шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч шүүгдэгч түүний өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг үндэслэн *******т холбогдох эрүүгийн 2336000000*******72 *******тай хэргийг 2023 оны 09 сарын 26-ны өдөр хүлээн авч шүүгч М.Нямбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

*******. Монгол Улсын иргэн Гол Шар ургийн овогт Баахүүгийн Отгонбаяр, *******979 оны 06 ******* сарын *******6-ны өдөр Ховд аймгийн ******* суманд төрсөн, 44 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, тодорхой эрхэлсэн ажилгүй, ам бүл нэг, Ховд аймгийн ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* од оршин суудаг, Сум дундын 25 ******* шүүхийн 20*******5 оны 06 ******* сарын 03-ны өдрийн 45 *******тай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн (2002 оны) тусгай ангийн 99 зүйлийн 99.******* дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон, регистрийн *******: *******.

2. Шүүгдэгч ******* нь 2023 оны 05 ******* сарын *******2-ны өдрийн *******3 цаг 50 минутын орчимд Ховд аймгийн ******* ******* нутаг дэвсгэрт байрлах Рояал (Royal) гэх зочид буудлын 302 өрөөнөөс хохирогч ын эзэмшлийн Самсунг Галакси А*******3 (Samsung Galaxy A*******3) загварын гар утсыг нууцаар хүч хэрэглэхгүйгээр хулгайлах гэмт хэрэгт холбогджээ.

3.Ховд аймгийн Прокурорын газраас *******ын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д зааснаар зүйлчлэн яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

4. Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх:

4.******* Шүүгдэгч гол шар ургийн овогт Баахүүгийн Отгонбаярыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-т заасан хулгайлах гэмт хэргийг хүн байнга амьдрах зориулалттай орон байранд нэвтэрч үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

4.2 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 ******* зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.3-т заасныг баримтлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-т зааснаар шүүгдэгч *******ыг ******* (нэг) жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгэж,

4.3 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 ******* зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч *******т оногдуулсан ******* (нэг) жилийн хугацаагаар хорих ялыг нээлттэй хорих ангид эдлүүлж,

4.4 Шүүгдэгч ******* нь энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй болохыг дурдаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.*******2 ******* зүйлийн ******* дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх хэмжээг энэ өдрөөс эхлэн өөрчилж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болох хүртэл цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч,

4.5 Шүүгдэгчээр нөхөн төлүүлэх хохирол, хор уршиггүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдаж,

4.6 Хэрэгт эд мөрийн баримтаар тооцогдож ирсэн ******* (нэг) ширхэг сиди дискийг хэргийн хамт хадгалж,

4.7 Шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш *******4 хоногийн дотор Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд анхан шатны шүүхээр дамжуулан оролцогчид давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, түүний дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдаж шийдвэрлэжээ.

5. Шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Д.Хуягбаатар нарын давж заалдах гомдол болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

5.******* Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгч *******ыг 2023 оны 05 сарын **************-ний орой 23 цагийн орчимд Ховд аймгийн ******* ******* Жаргалан ******* нутаг дэвсгэрт байрлах Рояал /Royal/ гэх зочид буудал руу хүнтэй уулзах зорилгоор ороод 302 өрөөнд амарч байсан хохирогч ын Самсунг Галакси А*******3 загварын гар утсыг хулгайлан авсан үйлдэлд нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-т заасан Энэ гэмт хэргийг хүн байнга амьдрах орон байранд нэвтэрч үйлдсэн" гэх хулгайлах гэмт хэргийн хүндрүүлэх шинжийг хангасан гэж үзэн гэм буруутайд тооцон, хорих ялаар шийтгэснийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй байна.

5.2 Учир нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д "Энэ гэмт хэргийг хүн байнга амьдрах зориулалттай орон нэвтэрч үйлдсэн" гэж хулгайлах гэмт хэргийн хүндрүүлэх шинжийг хуульчилсан. Тухайн тохиолдолд яллагдагчийн эрх зүйн байдалд ноцтой нөлөөлөх шинж чанарыг харгалзан үзэж хууль бус нэвтрэлт мөн эсэхийг нь заавал тогтоосон байхыг шаарддаг.

Хүн амьдрах орон байр, хамгаалсан байр, агуулах нь шүүгдэгчийн хувьд нэвтрэхийг зөвшөөрөгдөөгүй эсвэл тухайн цаг хугацаанд нэвтрэхийг хориглосон орон зай байх ба хориг саад, хамгаалалтыг бусдад мэдэгдэхээр байршуулсан, эсвэл хориг саадтай болохыг анхааруулсан тэмдэг, тэмдэглэгээтэй байх бөгөөд шүүгдэгч энэхүү хоригийг мэдсээр байж зөрчсөн үйлдэл нь түүнийг хууль бус нэвтрэлтэд буруутгах объектив болон субъектив нөхцөл байдлын үндэслэл болно. УДШ-ийн 20*******9.*******0.30-ны №570 тогтоол/ "Хүний орон байрны халдашгүй байдал болон хуулиар хамгаалагдсан эд хөрөнгийн хувьд эзэмшигч, өмчлөгчийн зөвшөөрлөөр нэвтрэхээс бусад тохиолдолд түлхүүр тааруулах, багаж хэрэгсэл ашиглах буюу ашиглахгүйгээр цонх, хаалга, түгжээг эвдэх, цуургыг сугалах байдлаар орсон бол хууль бус нэвтрэлт гэж үзэж, хохирлын хэмжээг үл харгалзан энэхүү шинжээр хүндрүүлэн зүйлчилнэ." /УДШ-ийн 20*******9.*******0.*******6-ны №5************** тогтоол/ гэж тус тус тайлбарлажээ.

5.3 Улсын Дээд Шүүхийн дээрх албан ёсны тайлбаруудаас бус нэвтрэлтэд буруутгахын тулд харахад яллагдагчийг хууль Хориг саад, хамгаалалтыг бусдад мэдэгдэхээр байршуулсан байх, Хориг саадтай болохыг анхааруулсан тэмдэг тэмдэглэгээтэй байх, Яллагдагч энэхүү хоригийг мэдсээр байж зөрчин түлхүүр тааруулах цонх хаалга, түгжээг эвдэх, цуургыг сугалах байдлаар орсон байх гэсэн гол шалгуур шинжүүдийг хангасан эсэхийг тогтоосон байхыг шаардсан байна. Шүүгдэгч *******ын 2023 оны 05 сарын **************-ний орой 23 цагийн орчимд Ховд аймгийн ******* ******* нутаг дэвсгэрт байрлах Рояал /Royal/ гэх зочид буудал руу хүнтэй уулзах зорилгоор ороод 302 өрөөнд амарч байсан хохирогч ын Самсунг Галакси А*******3 загварын гар утсыг хулгайлан авсан үйлдэл нь дээрх шалгуур шинжүүдийг хангахгүй байхад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д заасан "хүн байнга амьдрах орон байранд хууль бусаар нэвтрэн орсон" гэж хүндрүүлэн зүйлчилж ял оногдуулсан нь Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн гэж үзэхээр байна.

Иймд Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 09 сарын 04-ний өдрийн 2023/ШЦТ/2*******9 *******тай шийтгэх тогтоолд *******ыг гэм буруутайд тооцсон хэргийн зүйлчлэлийг хөнгөрүүлэн өөрчлөлт оруулж өгнө үү гэв.

6.Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокурор дүгнэлтдээ: Өмгөөлөгчийн зүгээс тухайн цаг хугацаанд ямар нэгэн байдлаар хориг саад тавиагүй нэвтрэлт биш гэж хэлж байна. Хохирогч нь “Royal” зочид буудлын 302 өрөөнд байрласан байсан. Тухайн обьект нь хохирогчийн эзэмшил өмчлөлд байгаа. ******* тухайн цаг хугацаанд хохирогчтой ямар нэгэн харилцаа хамараал байхгүй, тухайн цаг хугацаанд орох зөвшөөрөл байхгүй байсан учраас хууль бусаар нэвтэрсэн гэж үзнэ.

Хамгаалалтыг зөрчсөн гэж үзэхгүй. Хохирогчтой харилцаа хамааралгүй байсан учраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д зааснаар зүйлчилсэн зөв байна. Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоол хууль зүйн үндэслэлтэй гарсан тул шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

*******. Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.******* зүйлийн *******, 3 дахь хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хууль ёсны бөгөөд үндэслэлтэй болсон эсэхийг шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлахгүйгээр хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянаж, шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж, гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

2. Хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6.2 ******* зүйлд заасан нотолбол зохих асуудлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан байх тул “хэрэгт авагдсан нотлох баримтын хүрээнд хэргийг хянан шийдвэрлэсэн анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэлтэй” байна.

3. Энэ хэргийн үйл баримтыг тогтоох үндэслэл болсон нотлох баримтуудыг цуглуулах, бэхжүүлэх, үнэлэх талаар мөрдөн байцаалтын болон шүүхийн шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг зөрчөөгүй байна.

4. Шүүгдэгч ******* нь 2023 оны 5 ******* сарын *******2-ны өдрийн *******3 цаг 50 минутын орчимд Ховд аймгийн ******* ******* нутаг дэвсгэрт байрлах Рояал (Royal) нэртэй зочид буудлын 302 өрөөнөөс хохирогч ын эзэмшлийн Самсунг Галакси А*******3 (Samsung Galaxy A*******3) загварын гар утсыг нууцаар хүч хэрэглэхгүйгээр хулгайлан авч, хохирогчид 4*******,200 төгрөгийн хохирол учруулсан нь гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь 

Хохирогч , гэрч Б.Отгонцэцэг, яллагдагч ******* нарын мэдүүлэг, хэргийн газар үзлэгт буюу зочид буудлын камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл зэрэг анхан шатны шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон байна.

5. Анхан шатны шүүх шүүгдэгч *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-т заасан хулгайлах гэмт хэргийг хүн байнга амьдрах зориулалттай орон байранд нэвтэрч үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэсэн нь хууль ёсны ба үндэслэл бүхий болсон байна.

6. Шүүх Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 ******* зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.3-т заасныг баримтлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-т зааснаар шүүгдэгч *******т ******* жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгэсэн нь “түүний үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулыг шинж чанар хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэж дүгнэлээ.

7. Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Хуягбаатар нь хэргийн үйл баримт, гэм буруугийн асуудлаар маргаагүй бөгөөд хэргийн зүйлчлэл буюу хууль хэрэглээний асуудлаар маргаж давж заалдах гомдол гаргажээ.

7.******* Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******3.6 ******* зүйлийн хуульчилсан тайлбарт “Энэ хуульд заасан "орон байр" гэж хүн байнга, түр амьдрахад зориулагдсан төрөл бүрийн орон сууц, байшин, гэр, урц, зочид буудал, амралт сувиллын газар, зуслангийн байр, майхан зэргийг ойлгоно.” гэж заасан байна.

Өөрөөр хэлбэл хууль тогтоогч хуулийг тайлбарлахдаа “зочид буудал”-ыг хүн байнга буюу түр амьдрах зориулалттай орон байранд хамаарахаар шууд нэрлэж заасан байна. Иймээс шүүгдэгчийн үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-т заасан хулгайлах гэмт хэргийг “хүн байнга амьдрах зориулалттай орон байранд нэвтэрч үйлдсэн” гэх хүндрүүлэх бүрэлдэхүүний шинжээр зүйлчилсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон байх бөгөөд энэ талаарх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт хууль зүйн үндэслэлтэй болжээ.

Хулгайлах “гэмт хэргийг орон байранд нэвтэрч үйлдсэн” гэдэг нь гэмт этгээд эзэмшигч, өмчлөгчийн зөвшөөрөлгүй нэвтэрсэн байхыг ойлгох ба харин тухайн үед гэр, орон сууц, зочид буудал зэргийн хаалга дотроосоо түгжээгүй байхад орсон, эсхүл түгжээтэй байх үед нь түлхүүр тааруулж орсон, түгжээг эвдэж орсон зэрэг нь хэргийн зүйлчлэлд нөлөөлөхгүй юм. 

8. Дээр дурдсан үндэслэлээр шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж шийдвэрлэв.

 

 Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.******* дэх заалтыг удирдлага болгож, ТОГТООХ нь:

 

*******. Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 09 сарын 04-ний өдрийн 2023/ШЦТ/2*******9 *******тай шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч түүний өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн 6.*******0 ******* зүйлийн ******* дэх хэсэг, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.*******0 ******* зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч   *******ын цагдан хоригдсон   64 /жаран дөрөв/ хоногийг түүний ял эдлэх хугацаанд оруулж тооцсугай.

 

3. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.******* зүйлийн *******, 2 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш *******4 хоногийн дотор “шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр  хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой.” гэсэн үндэслэлээр оролцогч Монгол Улсын Дээд шүүхэд хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргаж болохыг тайлбарласугай.

           

 

 

 

                               ДАРГАЛАГЧ,

                      ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                               Н.ТУЯА

 

                      ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                               С.ӨМИРБЕК

 

                                          ШҮҮГЧ                                               М.НЯМБАЯР