2*******3       11        28                                            2*******3/ДШМ/71

 

*******ад холбогдох эрүүгийн хэргийн тухай

 

Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн Ерөнхий шүүгч Н.Туяа даргалж, шүүгч М.Нямбаяр Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Д.Көбеш нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд прокурор М.Берикбол, шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг, нарийн бичгийн дарга Б.Нарантуяа нарыг оролцуулан,

 

Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Мөнхзаяа даргалж хийсэн шүүх хуралдааны 2*******3 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 2*******3/ШЦТ/228 ******* шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч шүүгдэгч түүний өмгөөлөгч нарын давж заалдах гомдлыг үндэслэн *******ад холбогдох эрүүгийн 2336000000111 *******тай хэргийг 2*******3 оны 10 ******* сарын 06-ны өдөр хүлээн авч шүүгч М.Нямбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

1. Монгол Улсын иргэн Хар ямаат ургийн овогт ийн Жамуух, 1990 оны 12 ******* сарын 07-ны өдөр Ховд аймгийн Ховд суманд төрсөн, 32 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, инженер мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл гурав, эхнэр, хүүхдийн хамт Ховд аймгийн ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* оршин суудаг, эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй, регистрийн *******: .

 

2. Шүүгдэгч ******* нь 2*******3 оны 03 ******* сарын 25-ны өдөр Ховд аймгийн Буянт ******* 04 дүгээр (Цагаан-Эрэг) ******* нутаг дэвсгэр "Бичигтийн ам" гэх газраас хохирогч гийн өмчлөлийн 2 тооны хонь буюу бог малыг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар 69-06 ХОҮ улсын *******тай, цагаан өнгөтэй, "Hyundai porter-I" маркийн ачааны автомашинд ачиж буюу машин механизм ашиглан авч хохирогчид 270'000 төгрөгийн хохирол учруулан мал хулгайлах гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

3.Ховд аймгийн Прокурорын газраас *******ын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 ******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-д зааснаар зүйлчлэн яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

4. Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх:

4.1 Шүүгдэгч Хар ямаат ургийн овогт ийн Жамуухыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 ******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т хэргийг машин механизм ашиглаж заасан мал хулгайлах гэмт үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

4.2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 ******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар шүүгдэгч *******ыг 2 (хоёр) жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгэж,

4.3 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 ******* зүйлийн 4 дэх хэсэг заасныг баримтлан шүүгдэгч *******ад оногдуулсан 2 (хоёр) жилийн хугацаагаар хорих ялыг нээлттэй хорих ангид эдлүүлж,

4.4 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 ******* зүйлийн 3, 4 дэх хэсгүүдэд заасныг баримтлан гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан шүүгдэгч *******ын эзэмшлийн Хьюндай портер загварын улсын *******тай автомашиныг хураан авч худалдан борлуулж, олсон орлогыг улсын төсөвт шилжүүлж,

4.5. Шүүгдэгч ******* нь энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй болохыг дурдаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.12 ******* зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх хэмжээг энэ өдрөөс эхлэн өөрчилж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болох хүртэл цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч,

4.6. Шүүгдэгчээр нөхөн төлүүлэх хохирол, хор уршиггүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар тооцогдож ирсэн эд зүйлгүй болохыг тус тус дурдаж,

4.7 Шүүгдэгч *******ын эзэмшлийн Хьюндай портер загварын ХОY улсын *******тай автомашиныг битүүмжилсэн прокурорын тогтоолыг шийдвэр гүйцэтгэлийн ажиллагаа эхлэх хүртэл хэвээр үлдээж,

4.8 Шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд оролцогчид давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, түүний дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдаж шийдвэрлэжээ.

5. Шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг нар давж заалдах гомдолдоо: Анхан шатны шүүх нь шийтгэх тогтоолын тодорхойлох хэсэгтээ: Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 ******* зүйлийн 1 дэх хэсэгт " бусдын малыг хулгайлсан бол" гэмт хэрэгт тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр хуульчилжээ. Энэ зүйлд заасан "мал" гэдэгт хонь, ямаа, адуу, үхэр, тэмээ хамаардаг. Шүүгдэгч ******* нь хохирогч Сексенбайн 2 тооны хонийг буюу бог малыг хүч хэрэглэхгүйгээр өмчлөгчийн зөвшөөрөлгүйгээр, авсан үйлдэл нь дээр дурдсан мал хулгайлах гэмт хэргийн объектив болон субъектив талын шинжийг хангаж байна гэжээ. Тэгвэл ******* нь замын хажууд байгаа 2 тооны хонийг авч явж байгаа нь хулгайлах гэмт хэргийн шинж гэж үзэж болох ба харин машин ашиглаж мал хулгайлах санаа зорилго байгаагүй учир анхан шатны шүүх нь хэргийн зүйлчлэлийг хөнгөрүүлж Эрүүгийн хуулийн 17.12 ******* зүйлийн 1-т зааснаар шийдвэрлэх боломж байсан. Шүүгдэгч *******ыг эргэлзээтэй нотлох баримтаар мал хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн байна гэж дүгнэж байгаа нь Эрүүгийн хуулийн 1.3 ******* зүйлд заасан Шударга ёсны зарчмыг мөн хуулийн 1.2-т заасан Хууль ёсны зарчмыг анхан шатны шүүх зөрчсөнд гомдолтой байна. Анхан шатны шүүхийн 2*******3 оны 09 сарын 11-ний өдрийн 228 тоот шүүхийн шийтгэх тогтоол нь хууль зүйн үндэслэлгүй. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1, 7 ******* зүйлд зааснаар нотлох баримтыг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шалгаж тогтоож чадаагүй байхад гэм буруутайд тооцож миний үйлчлүүлэгч *******ын эрх зүйн байдлыг дордуулсан хуулийг хэрэглэж хорих ял оногдуулсанд гомдолтой байна. Иймд Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруулж шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

6.Шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг давж заалдах гомдол болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

6.1  ******* нь гэм буруугийн асуудлаар маргаагүй, хохирол бүрэн төлөгдсөн. Хоёр толгой хонь зүсээрээ хохирогчид буцаан олгогдсон. ******* нь ам бүл 3-лаа эхнэр хүүхдийн хамт амьдардаг. Бага насны хүүхэдтэй энэр нь хүүхдээ асарч ажил хөдөлмөр эрхэлдэггүй, *******аас өөр хөдөлмөр хэлдэг хүн байхгүй. Хэргийн бодит байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, *******ын хувийн байдлыг харгалзан үзэж, ялыг хөнгөрүүлж өгнө үү гэв.

 

7. Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокурор дүгнэлтдээ: Шүүхээс шүүгдэгч *******т эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал зэргийг харгалзан ял оногдуулсан ял нь хэргийн нөхцөл байдалд тохирсон байна.Иймд анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээх саналтай байна гэв.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1. Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.1 дүгээр зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт зааснаар  шүүгдэгч  ******* түүний өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг, Д.Эрдэнэчимэг нарын давж заалдах журмаар гаргасан гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлахгүйгээр хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг  бүхэлд нь хянаж, шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруулж, шүүгдэгч  ******* түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг нарын гомдлыг хангаж, шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг нарын гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

2. Хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 ******* зүйлд заасан нотолбол зохих асуудлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, хэрэгт авагдсан нотлох баримтын хүрээнд хэргийг эцэслэн шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй болсон байна.

3.Энэ хэргийн үйл баримтыг тогтоох үндэслэл болсон нотлох баримтуудыг цуглуулах бэхжүүлэх үнэлэх талаар мөрдөн байцаалтын болон шүүхийн шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг зөрчөөгүй байна.

4. Прокуророос шүүгдэгч *******ыг 2*******3 оны 3 ******* сарын 25-ны өдөр Ховд аймгийн Буянт ******* 4 дүгээр (Цагаан-Эрэг) ******* нутаг дэвсгэр “Бичигтийн ам гэх газраас хохирогч гийн өмчлөлийн 2 тооны хонь буюу бог малыг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар хууль бусаар 69-06ХОҮ лусын *******тай, цагаан өнгөтэй “Hyundai porter-I” маркийн авто машинд ачиж буюу машин механизм ашиглан авч хохирогчид 270,000 төгрөгийн хохирол учруулан мал хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэнд  холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн  тусгай ангийн 17.12 ******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар зүйлчлэн яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн байна.

5. Анхан шатны шүүх шүүгдэгч *******ын үйлдсэн хэргийн үйл барим тогтоогдсон, хэргийн зүйлчлэл тохирсон гэж дүгнээд түүнийг 17.12 ******* зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т заасан мал хулгайлах гэмт хэргийг машин механизм ашиглаж үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, 2 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулжээ.

6. Шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг нар нь “шүүгдэгчийн замын хажууд байсан 2 тооны хонийг авч явж байгаа үйлдэл нь хулгайлах гэмт хэргийн шинжтэй гэж үзэж болох ч харин машин ашиглаж мал хулгайлах санаа зорилго байгаагүй учир хэргийн зүйлчлэлийг хөнгөрүүлэн өөрчилж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 ******* зүйлийн 1 дэх хэсэг болгон өөрчилж өгнө үү” гэх агуулгатай давж заалдах гомдол гаргажээ.

6.1 Хэрэгт авагдсан баримтуудаар шүүгдэгч ******* нь анхнаасаа мал хулгайлах зорилгоор өөрийн эзэмшлийн “Hyundai porter-I” маркийн авто машин жолоодож явсан гэдэг нь тогтоогдоогүй боловч хохирогч гийн өмчлөлийн 2 тооны хонь буюу бог малыг хулгайлахдаа “үйлдлээ хөнгөвчлөх зорилгоор машин механизм ашигласан” болох нь хөтөлбөргүй тогтоогдсон байна.

Иймд шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг нарын “хэргийн зүйчлэлийг өөрчлүүлэх”-ээр гаргасан гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв. 

7. Шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг нар нь “анхан шатны шүүхээс оногдуулсан 2 жилийн хорих ялыг багасгаж өгнө үү” гэх агуулгатай давж заалдах гомдол гаргажээ.

7.1 “Шүүгдэгч ******* нь давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирогч гийн өмчлөлийн 2 тооны хонийг буцааж өгсөн буюу гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол нөхөн төлөгдсөн, эхнэр болон бага насны хүүхдийн хамт амьдардаг” гэх хувийн байдал тогтоогдож байна.

7.2 Иймд “шүүгдэгч *******ын гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хувийн байдал зэргийг харгалзан анхан шатны шүүхээс оногдуулсан хорих ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 ******* зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.3-т заасныг баримтлан багасгаж, энэ талаар шийтгэх тогтоолд зохих өөрчлөлт оруулж, шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг нарын давж заалдах гомдлыг хангаж  шийдвэрлэх боломжтой байна” гэж давж заалдах шатны шүүх дүгнэлээ.

8. Дээр дурдсан үндэслэлээр шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг нарын давж заалдах гомдлыг хангаж, шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруулан, шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг нарын давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 4 дэх заалтыг удирдлага болгож, 

ТОГТООХ нь:

 

1.Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2*******3 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 2*******3/ШЦТ/228 *******тай шийтгэх тогтоолын Тогтоох хэсгийн 2 дахь заалтын “Эрүүгийн хуулийн” гэсний дараа “ерөнхий ангийн 6.7 ******* зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.3-т заасныг баримтлан” гэж нэмж, “2 (хоёр) жилийн хугацаагаар” гэснийг “1 (нэг) жилийн хугацаагаар” гэж, Тогтоох хэсгийн 3 дахь заалтын “2 (хоёр) жилийн хугацаагаар” гэснийг “1 (нэг) жилийн хугацаагаар” гэж тус тус өөрчлөн шийтгэх тогтоолын бусад заалтыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг нарын гомдлыг хангаж, шүүгдэгч ******* түүний өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг нарын гомдлыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

 2. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор “шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр  хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой.” гэсэн үндэслэлээр оролцогч Монгол Улсын Дээд шүүхэд хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргаж болохыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

 

       ДАРГАЛАГЧ,

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                        Н.ТУЯА

 

                                                      ШҮҮГЧ                                         Д.КӨБЕШ

 

                   ШҮҮГЧ                                         М.НЯМБАЯР