******* холбогдох  

эрүүгийн хэргийн тухай

Сэлэнгэ аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааны бүрэлдэхүүнд:

Даргалагч,

Ерөнхий шүүгч                     Б.Батзориг

Шүүгчид                Г.Давааренчин                                  

Д.Буянжаргал

Оролцогчид

 Прокурор                                Э.Гантулга

Шүүгдэгч                              *******

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч      Ж.Энхжаргал         

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Мөнхзул нар оролцож, Сэлэнгэ аймаг ******* сум дахь сум дундын шүүхийн 2019 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрийн шүүх хуралдаанаас гаргасан 2019/ШЦТ/152 дугаартай цагаатгах тогтоолыг эс зөвшөөрч бичсэн прокурорын эсэргүүцлээр Сэлэнгэ аймгийн ******* сум дахь сум дундын Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.******* дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* ******* овогт ******* *******д холбогдох эрүүгийн 1920008801*******9 дугаартай, 1 хавтас эрүүгийн хэргийг 2019 оны 12 дугаар сарын 0-ны өдөр хүлээн авч, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд ерөнхий шүүгч Б.Батзоригийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол Улсын иргэн, 198******* оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр Орхон аймагт төрсөн, настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл , эхнэр хүүхдийн хамт, хувиараа ногоо тарьдаг гэх. Сэлэнгэ аймаг ******* сум ******* дугаар баг, ******* тоотод оршин суух хаягтай, урьд нь Орхон аймгийн Сум дундын шүүхийн 200 оны 0 дүгээр сарын 19-ний өдрийн №*******9 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 15 дугаар зүйлийн 15.2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, 2 жилийн хорих ялаар шийтгүүлж, тус хуулийн ерөнхий ангийн *******2 дугаар зүйлийн *******2.1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг 1 жилийн хугацаанаар хойшлуулж байсан, ******* овогт ******* *******, /РД:ФМ8*******070219/

Холбогдсон хэргийн талаар: Шүүгдэгч ******* нь 2019 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын дүгээр багийн нутаг Бороогийн гүүрний орчим улсын дугаартай маркийн тээврийн хэрэгсэлээр 12 боодол прусс мод гарал үүслийн гэрчилгээгүйгээр тээвэрлэсэн гэмт хэрэгт холбогджээ.Bottom of Form

Анхан шатны шүүх ******* холбогдох хэргийг 2019 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр хянан хэлэлцээд 152 дугаартай цагаатгах тогтоолоор:

-Сэлэнгэ аймгийн ******* сум дахь сум дундын прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.******* дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* ******* овогт ******* *******д холбогдох 1920008801*******9 тоот эрүүгийн хэргийг шүүгдэгчийн үйлдэл нь гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, *******ийг цагаатгаж,

-Энэ хэргийн улмаас битүүмжилсэн хөрөнгө болох *******ын эзэмшлийн улсын дугаартай “” маркийн тээврийн хэрэгслийг битүүмжилсэн Сэлэнгэ аймгийн ******* сум дахь сум дундын прокурорын газрын прокурорын 2019 оны 05 дугаар сарын 2-ны өдрийн №21 дугаар тогтоол, 12 боодол прусс модыг битүүмжилсэн Сэлэнгэ аймгийн ******* сум дахь сум дундын прокурорын газрын прокурорын 2019 оны 05 дугаар сарын 2-ны өдрийн №22 дугаар тогтоолуудыг тус тус хүчингүй болгож, улсын дугаартай “” маркийн тээврийн хэрэгслийг Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг, ******* № тоотод оршин суух хаягтай, ******* ******* овогт ******* ******* /РД:ФМ8*******070219/-д, Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын Байгаль орчин хяналтын тасгийн журмын хашаанд байгаа x******* см хэмжээтэй 10 боодол /боодолдоо ******* ширхэг/ нойтон хар модон прусс мод, x см хэмжээтэй 2 боодол /боодолдоо 9 ширхэг/ нойтон хар модон прусс модыг Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын дугаар баг Хараагийн тоотод оршин суух ургийн овогт /РД:МЭ70110*******7/-т тус тус буцаан олгож,

-*******ийн 58088 дугаартай жолоочийн үнэмлэх, 19915 дугаартай тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээг буцаан олгож,

-******* нь энэ гэмт хэргийн улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй, хилийн хориг тавигдаагүй, энэ хэрэгт хэлэлцэгдэх хохирол төлбөргүй, иргэний нэхэмжлэгч нэхэмжлэл гаргаагүй болохыг тус тус дурьдан,

-******* өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож шийдвэрлэжээ.

Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан прокурорын 2019 оны 10 дугаар сарын 22-ны өдрийн 2 дугаар эсэргүүцэлдээ:

... Анхан шатны шүүх .1 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн шинжийг хэлбэрийн төдий агуулсан боловч, тухайн этгээдийн хувийн байдал, үйлдэл, эс үйлдэхүйн, нийгмийн аюулын хэр хэмжээ нь энэ хуулиар хамгаалагдсан эрх ашигт бодит хохирол, хор уршиг учруулаагүй үйлдэл эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцохгүй гэж заасан ба шүүгдэгч ******* нь 12 боодол модыг гарал үүслийн гэрчилгээгүйгээр тээвэрлэсэн үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.******* дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг хэлбэрийн төдий агуулсан, гэмт хэргийн улмаас байгаль экологид хохирол, хор уршиг учраагүй, нийгэмд аюулгүй байна гэж үзсэн нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******.2 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан “Шүүхийн шийдвэр нь тодорхой, ойлгомжтой, түүнийг биелүүлэхэд ямар нэгэн эргэлзээ төрүүлэхгүй байхаар бичигдсан байна” гэсэн хуулийн заалтыг хангаж үндэслэлийг дэлгэрэнгүй тайлбарлаагүй хуулийг нэг мөр ойлгож хэрэглээгүй нь эргэлзээ төрөхүйц байна. Өөрөөр хэлбэл энэ гэмт хэргийг буюу мод модон материалыг тээвэрлэсэн үйлдлээр гэмт хэрэг үйлдэгдсэнд тооцож, материаллаг хор уршгийг шаардахгүй гэж үзэхээр байна.

Мөн яллагдагч *******ын дээрх үйлдэл нь Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайдын 201 оны 05 дугаар сарын 15-ны едрийн А-15 тоот тушаалын 1 дүгээр хавсралтын ******* дахь хэсгийн *******.******* -д /Гарал үүслийн гэрчилгээгүй, гэрчилгээг баталгаажуулаагүй, дамжин өнгөрөх хяналтын цэгт бүртгүүлээгүй, хугацаа хэтэрсэн зэрэг зөрчилтэй мод, модон материалыг зөвшөөрөлгүй бэлтгэсэн, тээвэрлэсэн гэж үзнэ/ гэж заасан, мөн дэх хэсгийн . Гарал үүслийн гэрчилгээг эрхийн бичгийг үндэслэн тээврийн хэрэгсэл тус бүрээр Ойн тухай хуулийн .-д заасны дагуу олгоно”, Ойн тухай хуулийн дүгээр зүйлийн . дэх хэсэгт “Ойгоос бэлтгэсэн гуалин, шургааг, дүнз, зүсмэл материал, түлээг өөр аймаг, сум, хот, суурингийн хооронд тээвэрлэх, худалдахад мод, модон материалын гарал үүслийн гэрчилгээг энэ хуулийн .1-д заасны дагуу олгоно/ гэж тус тус хуульчилсан байгааг зөрчин 12 ширхэг брус буюу модон материалд гарал үүслийн гэрчилгээ огт авалгүй Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын нутгаас тээвэрлэлт хийж Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын нутаг буюу Бороо голын гүүр орчимд тухайн үед хяналт шалгалтын ажлаар явж байсан Сэлэнгэ аймгийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлийн гишүүдтэй таарч хяналт шалгалт явуулахад гарал үүслийн гэрчилгээгүйгээр тээвэрлэж явсан болох нь мөрдөн шалгах ажиллагаагаар хангалттай тогтоогдож байхад анхан шатны шүүх дээрх нөхцөл байдлыг эрс өөр буюу эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явагдана гэсэн заалтыг зөрчиж хэрэгт авагдсан нотлох баримтанд тулгуурлалгүй дүгнэлт хийсэн нь эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчиж, эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн гэж үзэх үндэслэлтэй байх тул 2019 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрийн 2019/ШЦТ/152 дугаартай цагаатгах тогтоолыг хүчингүй болгуулахаар Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар дээд шатны прокурорын эсэргүүцэл бичив гээд

давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар дүгнэлтдээ ...энэ гэмт хэрэгт ******* мод ачуулдаг, хөлсөлдөг гэдэг иргэн байдаг. ийг энэ хэрэгт огт татаж, шалгаагүй. ийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлд зааснаар хатгагчаар татах бүрэн үндэслэлтэй. Энэ талаар ямар нэгэн ажиллагаа хийгдээгүй тул хэргийг анхан шатны шүүхийн цагаатгах тогтоолыг хүчингүй болгож, хэргийг нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцаах саналтай байна гэв.  

Шүүгдэгч давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: гэдэг хүнийг би танихгүй, миний утасны дугаарыг олоод над руу яриад “ачаанд яваад өгөөч” гэж хэлж, хөлсөө тохироод би явсан. Би “модны бичиг баримт нь байгаа юм уу” гэхэд “байгаа, би хойноос чинь аваачиж өгнө” гээд намайг хуурч ачуулсан. Ингэж хэлж ачуулсан хүн нь өөрөө энэ хэрэгт ямар ч хамааралгүй яваад би яллагдагч болсон байгаад гомдолтой байна гэв.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Би энэ хэргийг гэмт хэрэг гэж үзэхгүй байгаа. Энэ талаар анхан шатны шүүхэд саналаа хэлсэн. Анхан шатны шүүхийн цагаатгах тогтоолыг үндэслэлтэй гэж үзэж байна. ... энэ хэргийг гэмт хэрэг гэж үзэхгүй, хэрэв гэмт хэрэг гэж үзэх бол Эрүүгийн хуулийн 2.1 дүгээр зүйлийн –т заасан “гэмт хэргийн шинжийг хэлбэрийн төдий агуулсан боловч тухайн этгээдийн хувийн байдал, үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас нийгмийн аюулын хор хэмжээ энэ хуулиар хамгаалагдсан эрх ашиг, бодит хор уршиг учруулаагүй үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцохгүй” гэсэн заалтыг үндэслэн хэрэгсэхгүй болгосон анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Цагаатгах тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.  

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгч ******* нь 2019 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын дүгээр багийн нутаг Бороогийн гүүрний орчим улсын дугаартай маркийн тээврийн хэрэгсэлээр 12 боодол прусс мод гарал үүслийн гэрчилгээгүйгээр тээвэрлэсэн гэмт хэрэгт үйлдсэнд Сэлэнгэ аймаг ******* сум дахь сум дундын Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.******* дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт  зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, шүүхэд шилжүүлснийг анхан шатны шүүх хүлээн авч хянан хэлэлцээд шүүгдэгч *******ыг гэм буруугүйд тооцож цагаатгаж түүнд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож шийдвэрлэсэн байна.

Сэлэнгэ аймгийн ******* сум дахь сум дундын прокурорын газрын ерөнхий прокурорын эсэргүүцлийн дагуу ******* холбогдох эрүүгийн 1920008801*******9 дугаартай хэргийн бүх ажиллагаа шийдвэрийг бүхэлд нь хянавал:

Уг хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахдаа шалгавал зохих асуудлыг бүрэн шалгаагүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлд заасны дагуу хэргийн бодит байдлыг тогтоогоогүй, мөн хуулийн 1*******.2 дугаар зүйлд заасан гэмт хэрэг гарсан байдал, гарсан бол хэн үйлдсэн, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хэр хэмжээг бүрэн тогтоогоогүй, энэ байдлыг шүүх хуралдаанаар нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй байх тул хэргийг прокурорт буцааж нэмэлт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгч ******* болон хэрэгт гэрчийн мэдүүлэг өгсөн гэрч нарын мэдүүлгээс үзэхэд ******* нь хэрэг учрал болсон гэх тухайн үед бусадтай тээвэрлэлтийн аман гэрээ хийсний үндсэн дээр 12 боодол прусс тээвэрлэсэн байдал харагддаг бөгөөд энэ нөхцөл байдалд дүгнэлт хийж үзэхэд уг прусс модыг зохих зөвшөөрөлтэй бэлтгэсэн эсэх, хэн бэлтгэсэн, гарал үүслийн гэрчилгээтэй эсэхийг шалган тогтоох, прусс мод тээвэрлүүлсэн гэх гэрч Л. болон модыг анх бэлтгэсэн хуулийн этгээдүүд нь уг хэрэгт хамааралтай эсэхийг шалгах нь хэргийг эцэслэн шударгаар шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой гэж дүгнэсэн болно.

Түүнчлэн прокурор давж заалдах шатны шүүхэд бичсэн эсэргүүцлийнхээ үндэслэлийг шүүх хуралдаанд өөрчилж хэрэгт нэмэлт мөрдөн шалгах ажиллагаа хийх шаардлагатай байх тул прокурорт буцааж өгнө үү гэх санал гаргасныг дурьдах нь зүйтэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9.9 дүгээр зүйлийн 1, 1., 2-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Сэлэнгэ аймаг ******* сум дахь сум дундын шүүхийн 2019 оны  10 дугаар сарын 18-ны өдрийн 152 дугаартай цагаатгах тогтоолыг хүчингүй болгож, хэргийг прокурорт буцаасугай.

2. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 0.1 дүгээр зүйлийн 1, 2-д зааснаар давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 0 хоногийн дотор Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, эсхүл нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдал тогтоогдсон үндэслэлээр оролцогч хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргаж болохыг дурдсугай.

ДАРГАЛАГЧ                         Б.БАТЗОРИГ

ШҮҮГЧИД                            Г.ДАВААРЕНЧИН

                                        Д.БУЯНЖАРГАЛ