******* нарт холбогдох

                                          эрүүгийн хэргийн тухай

     

Сэлэнгэ аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч Д.Буянжаргал даргалж, шүүгч Г.Давааренчин, Б.Эрдэнэхишиг нарын бүрэлдэхүүнтэй т шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

Прокурор Н.Бадам /цахим/

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч М.Мэндбаяр /цахим/

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч З.Энхтуяа /цахим/

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Даваахүү /цахим/

 Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч С.Чулуунбаатар

нарийн бичгийн дарга Б.Мөнхзул нарыг оролцуулан,  

Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгч Г.Алгирмаа даргалж шийдвэрлэн 22 оны 08 дугаар сарын 0-ны  өдрийн шүүх хуралдаанаас гаргасан 22/ШЦТ/47 дугаартай шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч бичсэн шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч, шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч нар, шүүгдэгч *******гийн өмгөөлөгч нараас т т гаргасан давж заалдах гомдлоор овогт , овогт гийн Наранхүү, овогт ын Батзул, овогт ын Мөнгөншагай, овогт Сансар, Боржигон овогт Найдангийн Мөнхдуулал, овогт Мөнхжаргал нарт холбогдох эрүүгийн дугаартай, 50/2/04/Э индекстэй 7 хавтас нэгтгэсэн хэргийг 22 оны дүгээр сарын 9-ний өдөр хүлээн авч, шүүгч Б.Эрдэнэхишигийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

. ургийн овогт , Монгол Улсын иргэн, оны дүгээр сарын -ны өдөр Увс аймгийн Тэс суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, малчин, ам бүл , эхнэр, 4 хүүхдийн хамт Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын Шар дүгээр багийн нутагт хөдөө оршин суух, /РД:ОО85/, урьд

-Сэлэнгэ аймгийн сум дундын дугаар шүүхийн 0 оны дүгээр сарын -ны өдрийн -57 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 99 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 5 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний буюу 25,000 төгрөгөөр торгох ял,

-Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн 7 оны дүгээр сарын 24-ны өдрийн 7 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500,000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгүүлж байсан.

2. ургийн овогт гийн Наранхүү, Монгол Улсын иргэн, оны дүгээр сарын -ний өдөр Увс аймгийн Зүүнговь суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , ах, эгч, дүүгийн хамт Дархан-Уул аймгийн дугаар баг 7 дугаар гудамжны тоотод оршин суух, /РД:/, урьд

-Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн 9 оны 05 дугаар сарын 7-ны өдрийн 2 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар хорих ял оногдуулахгүйгээр жил сарын хугацаагаар тэнссэн,

- дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2 оны дүгээр сарын -ны өдрийн 5 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2., 2.2, 2.4 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан жил сарын хорих ял дээр мөн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан жил сарын хорих ялыг нэмж нэгтгэн, түүний биечлэн эдлэх хорих ялыг жилийн хугацаагаар тогтоосон.

. ургийн овогт ын Батзул, Монгол Улсын иргэн, 98 оны сарын 08-ны өдөр Увс аймгийн Зүүнговь суманд төрсөн, 8 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, малчин, ам бүл 4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул дүгээр баг хороолол гудамж тоотод оршин суух, /РД:ОД89084/,

-Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн 7 оны 0 дугаар сарын -ны өдрийн 0 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн . дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар зан үйлээ засах албадан сургалтанд хамрагдах үүрэг хүлээлгэж, долоон зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 700,000 төгрөгөөр торгох ялаар,

-Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн 2 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 0. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж байсан.

4. ургийн овогт ын Мөнгөншагай, Монгол Улсын иргэн, оны дугаар сарын -ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн суманд төрсөн, 29 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 2, ээжийн хамт Сэлэнгэ аймгийн сумын дугаар багт оршин суух, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, /РД:/,

5. ургийн овогт Сансар, Монгол Улсын иргэн, оны дугаар сарын -ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн суманд төрсөн, 2 настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл аав, ээжийн хамт Сэлэнгэ аймгийн сумын дүгээр багт оршин суух, /РД:МВ98/,

-Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн оны 05 дугаар сарын -ны өдрийн 24 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн .4 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар 50 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 50,000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгүүлж байсан,

.Боржигон ургийн овогт Найдангийн Мөнхдуулал, Монгол Улсын иргэн, оны дугаар сарын -ны өдөр Дархан-Уул аймагт төрсөн, настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр хүүхдүүдийн хамт дүүргийн дугаар хороо Алтан Овоо тоотод оршин суух, /РД:/, урьд

-Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын дугаар шүүхийн оны дугаар сарын 7-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 5 дугаар зүйлийн 5.2 дахь хэсэгт зааснаар эд хөрөнгө хураахгүйгээр 4 сарын хугацаагаар баривчлах ялаар,

-Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн оны 0 дугаар сарын -ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар хорих ял оногдуулахгүйгээр жилийн хугацаагаар тэнсэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5 дахь заалтад заасныг журамлан оршин суух газар, ажил сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхийн байгууллагад мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга авах ялаар,

- дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2 оны дүгээр сарын -ны өдрийн 5 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2., 2.2, 2.4, мөн хуулийн тгай ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан жил 7 сар хоногийн хорих ял дээр мөн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан жилийн хорих ялыг нэмж нэгтгэн, түүний биечлэн эдлэх хорих ялыг 4 жил 7 сар хоногийн хугацаагаар тогтоосон.

7. ургийн овогт Мөнхжаргал, Монгол Улсын иргэн, оны дугаар сарын -ны өдөр Увс аймгийн Зүүнговь суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 2, ээжийн хамт Сэлэнгэ аймгийн сумын 2 дугаар багт оршин суух, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, /РД:/,

Шүүгдэгч *******, *******, ******* нар нь бүлэглэж, 9 оны дүгээр сарын дундуур Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын тосгоны дүгээр багийн нутаг “Хүүхдийн овооны өвөр” гэх газраас т сумын иргэн Ц.Жадамбын эзэмшлийн 7 тооны хонь буюу олон тооныг малыг хулгайлж, иргэн Ц.*******д 9,,000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт,

Шүүгдэгч *******, *******, *******, *******, ******* нар нь бүлэглэж, оны дугаар сарын 29-нөөс -нд шилжих шөнө бүлэглэж, дүүргийн 2 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Хүйн гол гэх газраас иргэн С.*******ийн тооны адуу, дүүргийн 2 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Партизаны Сангийн аж ахуй “Тарвагатайн ам” гэх газраас иргэн ийн тооны адуу, нийт 2 тооны адуу буюу олон тооны мал хулгайлж 2 иргэнд 2,700,000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт,

Шүүгдэгч *******, *******, ******* нар нь бүлэглэж, оны 08 дугаар сарын -ны шөнө Төв аймгийн Аргалант сумын Хөшөөт 2 дугаар багийн нутаг “Гурвалжингийн ам” гэх газраас иргэн ийн эзэмшлийн 2 тооны үхэр буюу олон тооны малыг хулгайлж, 2,,0 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт т т холбогджээ.

Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын Прокурорын газраас: *******, *******, *******, *******, *******, *******, ******* нарын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2., 2.2-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхээс:

Шүүгдэгч овогт , овогт гийн Наранхүү, овогт ын Батзул, овогт ын Мөнгөншагай, овогт Сансар, Боржигон овогт Найдангийн Мөнхдуулал, овогт Дорлигын Мөнхжаргал нарыг Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дах хэсгийн 2., 2.2-д зааснаар бүлэглэж, олон тооны мал хулгайлах гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .7 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-д заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дах хэсгийн 2., 2.2-д зааснаар шүүгдэгч *******ыг жил сарын хорих ялаар, шүүгдэгч *******г жил сарын хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг жил 0 хоногийн хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг жил 0 хоногийн хорих ялаар, Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дах хэсгийн 2., 2.2-д зааснаар шүүгдэгч *******г жилийн хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг 2 жил сарын хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг 2 жил сарын хорих ялаар т т шийтгэж,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .0 дугаар зүйлийн , 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ын 22 оны 0 дугаар сарын -ны өдрөөс 22 оны 08 дугаар сарын 0-ны өдөр хүртэлх цагдан хоригдсон 2 хоног, шүүгдэгч *******гийн 22 оны дугаар сарын 08-ны өдрөөс 22 оны 08 дугаар сарын 0-ны өдөр хүртэлх хугацаанд цагдан хоригдсон 98 хоног, шүүгдэгч *******ын 2 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдрөөс 22 оны 08 дугаар сарын 0-ны өдөр хүртэлх хугацаанд цагдан хоригдсон 42 хоног, шүүгдэгч *******, ******* нарын 22 оны 0 дугаар сарын -ны өдрөөс 22 оны 08 дугаар сарыг өдөр хүртэлх хугацаанд цагдан хоригдсон 9 хоногийг тэдний эдлэх ялд оруулан эдлэх ялаас хасаж тооцож,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн , 2 оны 7 дугаар сарын -ны өдрийн Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн зааснаар шүүгдэгч *******ын эдлээгүй үлдсэн 8 сар 8 хоног, шүүгдэгч *******ын эдлээгүй үлдсэн 0 сар 24 хоног, шүүгдэгч *******гийн эдлээгүй үлдсэн жил сар 2 хоног, шүүгдэгч *******ын эдлээгүй үлдсэн 0 сар хоног, шүүгдэгч *******ын жил 0 хоногийн хорих ялыг т т зорчих хязгаарлах ялаар сольж,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ын зорчих эрх хязгаарлах ялыг түүний оршин суух газар болох Сэлэнгэ аймаг Орхонтуул сумын нутаг дэвсгэрээр тогтоож, 8 сар 8 хоногийн хугацаанд Сэлэнгэ аймаг Орхонтуул сумаас гадагш явахыг,

-шүүгдэгч *******ын зорчих эрх хязгаарлах ялыг түүний оршин суух газар болох Сэлэнгэ аймаг Орхонтуул сумын нутаг дэвсгэрээр тогтоож, 0 сар 24 хоногийн хугацаанд Сэлэнгэ аймаг Орхонтуул сумаас гадагш явахыг,

-шүүгдэгч *******гийн зорчих эрх хязгаарлах ялыг түүний оршин суух газар болох Сэлэнгэ аймаг сумын нутаг дэвсгэрээр тогтоож, жил сар 2 хоногийн хугацаанд Сэлэнгэ аймаг сумаас гадагш явахыг,

-шүүгдэгч *******ын зорчих эрх хязгаарлах ялыг түүний оршин суух газар болох Сэлэнгэ аймаг сумын нутаг дэвсгэрээр тогтоож, 0 сар хоногийн хугацаанд Сэлэнгэ аймаг сумаас гадагш явахыг,

-шүүгдэгч *******ын зорчих эрх хязгаарлах ялыг түүний түр оршин суух газар болох Нийслэлийн дүүргээр тогтоож, жил 0 хоногийн хугацаанд Нийслэлийн дүүргээс гадагш явахыг т т хориглож,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******д энэ шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан жилийн хугацаагаар хорих ял дээр дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2 оны дүгээр сарын -ний өдрийн 58 дугаартай шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан жилийн хорих ялаас эдлээгүй үлдсэн 2 жил сар хоногийн ялыг нэмж нэгтгэн нийт эдлэх ялыг 5 жил сар хоногийн хугацаагаар тогтоож,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .9 дүгээр зүйлийн 2 дэх хэсэгт зааснаар Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дах сум дундын шүүхийн 2 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор шүүгдэгч *******д оногдуулсан жилийн хугацаагаар хорих ялыг энэ шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 0 сар 24 хоногийн зорчих эрх хязгаарлах ялаас, Төв аймгийн сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2 оны дугаар сарын -ний өдрийн 57 дугаар захирамжаар шүүгдэгч *******д оногдуулсан жил 9 сар хоногийн зорчих эрх хязгаарлах ялыг энэ шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 2 жил сарын хугацаагаар хорих ялаас тад нь эдлүүлэн,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5. дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******д оногдуулсан 5 жил сар хоногийн хугацаагаар хорих ял, шүүгдэгч Э.Мөнхдуулалд оногдуулсан 2 жил сарын хугацаагаар оногдуулсан хорих ялыг т т нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэн,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч нарт оногдуулсан зорчих эрх хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол ялтны зорчих эрх хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хоногийг хорих ялын хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг т т анхааруулсугай. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497., 50 дугаар зүйлийн 50.-т зааснаар шүүгдэгч *******гээс ,0,7 төгрөгийг гаргуулан хохирогч Ц.*******д олгож,

Т хэрэгт улсын дугаартай Бонго маркийн тээврийн хэрэгслийг битүүмжилсэн 2 оны 0 дугаар сарын 8-ны өдрийн 9 дугаартай прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож иргэний нэхэмжлэгч Ч.д, улсын дугаартай Тоёота Спринтер маркийн тээврийн хэрэгслийг битүүмжилсэн 2 оны 0 дугаар сарын -ны өдрийн 2 дугаартай прокурорын тогтоолыг т т хүчингүй болгож тухайн тээврийн хэрэгслийг хууль ёсны эзэмшигч иргэн Булганд буцаан олгож,

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, хэргийн хамт ирсэн ширхэг СД-г хэрэгт хавсарган,

, , тоот хэргийг энэ хэрэгт нэгтгэсэн ба энэ хэргээс тгаарлагдсан хэрэггүй болохыг т т дурдан,

Шүүгдэгч *******д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ, шүүгдэгч *******, *******, ******* нарт урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг т т хүчингүй болгож, шүүгдэгч *******д цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ, шүүгдэгч *******, *******, ******* нарт хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг энэ өдрөөс авч, шүүгдэгч Э.Батзул, *******, ******* нарт авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ, шүүгдэгч *******, *******, *******, ******* нарт авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол т т хэвээр үргэлжлүүлж,

Шүүгдэгч *******ын Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дах сум дундын шүүхийн 2 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан жилийн хорих ялыг 22 оны 8 дугаар сарын 0-ны өдрөөс эхлэн тоолохоор шийдвэрлэжээ.

Шүүгдэгч ******* давж заалдах гомдолдоо: “...Би өөрийн гэм буруу, хэргийн зүйлчлэл дээр маргаан байхгүй. Харин надад 2 жил сарын ял оногдуулж, ялыг биечлэн эдлүүлэхээр шийдвэрлэснийг хүндэдсэн гэж үзэж хүлээн зөвшөөрөхгүй байна.

Миний хувьд өөрийн гэм бурууг ойлгож хохирогчид учруулсан хохирлоо нөхөн төлж барагдуулсан. Шүүхийн шийтгэх тогтоолд миний хохирол төлсөн байдлыг Эрүүгийн хуулийн .5 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .2-д зааснаар ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцсон талаар дурьдсан байгаа боловч жил 0 сарын хорих ял оноосон тул ял шийтгэлийг хуульд зааснаас хөнгөрүүлж эсхүл зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольж шийдвэрлэх нөхцөл бүрдсэн байхад ялыг хөнгөрүүлээгүй гэж үзэж гомдолтой байна.

Би гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч хохирогчид учруулсан хохирлоо нөхөн төлөх гэж маш их чармайж хохирлоо төлсөн учир шалтгаан нь нэг талаас эрүүгийн хариуцлагаа хөнгөрүүлж Эрүүгийн хуулийн .7 дугаар зүйлийн . дахь хэсэгт заасан зүйлд хамрагдах гэсэн санаа зорилготой байсан . Ямар ч байсан хохирогчид учруулсан хохирлоо төлж барагдуулъя гэсэн чин хүслээр хандсан нь үнэн. Шүүхийн шийтгэх тогтоолд ч намайг бдад төлөх төлбөргүй гэж дурьдаж өгсөн байгаа учир надад хуульд зааснаас хөнгөн ял шийтгэл оноох боломжтой байсан.

Миний Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхээс ял шийтгэл хүлээсэн үйлдлүүд нь оны ,08 дугаар сард үйлдэгдсэн бөгөөд 2 оны дугаар сард Төв аймаг дахь Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 57 дугаартай шийтгэх тогтоолоор ял шийтгэл хүлээсэн үйлдлээс өмнөх үйлдэл байсан тул нэгтгэн шийдвэрлэж эрүүгийн хариуцлага оногдуулах, өршөөлд хамруулж хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольж шүүгдэгчид ашигтай байдлаар шийдвэрлэх боломжтой байсан боловч шүүх миний эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг хэрэглээгүй гэж үзэж давж заалдах гомдол гаргаж буйг хүлээн авна уу.

Иймд надад оногдуулсан жил 0 сарын хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольж өгнө үү. Би дахин гэмт хэрэг үйлдэхгүй гэдгээ амлаж байна” гэжээ.

Шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч С.Чулуунбаатар давж заалдах гомдол болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Миний үйлчлүүлэгч Найдангийн Мөнхдуулал нь үйлдсэн хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшиж гэм буруу дээр ямар нэгэн байдлаар маргаж мэтгэлцээгүй мөн үйлдсэн хэргийнхээ хохирол төлбөрийг бүрэн төлж барагдуулсан урьдын болон одоогийн шийдвэрлэгдсэн үйлдэл холбогдол нь Өршөөлийн хууль гарахаас урьд үйлдэгдсэн байтал урьдах үйлдэл холбогдлыг нь өршөөлд хамруулан ял шийтгэлийн төрөл хэлбэрийг нь өөрчилсөн атлаа сүүлийн үйлдэл холбогдлыг өршөөлд хамруулалгүйгээр шийдвэрлэсэн нь шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан шийдвэр боллоо гэж гомдож байх тул давж заалдах шатны шүүхээс шүүгдэгчид оногдуулсан хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольж хугацааг нь нэмж нэгтгэн шийдвэрлэж өгнө үү” гэв.

Шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч М.Ганзориг, М.Мэндбаяр нар давж заалдах гомдолдоо: “...*******ыг Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2., 2,2-т зааснаар мал хулгайлах гэмт хэргийг олон тооны малыг, бүлэглэн хулгайлсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэснийг эс зөвшөөрч дараах үндэслэлээр давж заалдах гомдол гаргаж байна. Үүнд:

Нэг. ******* олон тооны мал хулгайлах гэмт хэргийг бүлэглэн үйлдээгүй тухайд:

. Гэмт хэрэг гарсан гэх цаг хугацааны талаарх дүгнэлт нь хэргийн бодит байдалтай нийцэхгүй, шүүхийн дүгнэлт нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар нотлогдоогүй тухайд: Өмгөөлөгч бидний үйлчлүүлэгч ******* нь гэмт хэрэг гарсан гэх цаг хугацаанд Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул суманд байгаагүй ба энэ нь т хэргийн гэрч Ц.Болормаагийн мэдүүлэг, хохирогч Ц.Жадамбын мэдүүлэг /мал хулгайд алдсан хугацаа/, *******ын т хэрэгт гэрчээр болон яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг зэргээр тухайн гэмт хэрэг гарсан гэх 9 оны дүгээр сарын эхээр Дархан-Уул аймагт очсон улмаар тэндээ төрсөн өдрөө тэмдэглэж эхнэр хүүхдийн хамт тэмдэглэж байсан болох нь тогтоогдсон. Гэтэл шүүхээс гэмт хэрэг үйлдэгдсэн хугацааг уг хугацаанаас зөрүүтэйгээр тооцож 9 оны дүгээр сарын дундуур гэж дүгнэн улмаар *******ыг гэм буруутайд тооцох нэг үндэслэлээ болгосон нь үндэслэлгүй, уг шүүхээс тогтоосон хугацаа нь хэргийн бодит байдалтай нийцэхгүй, хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтанд үндэслээгүй дүгнэлт байна.

.2 Хэрэгт авагдсан *******ын мэдүүлэг нь хэргийн бодит байдалтай нийцсэн ба тэрээр мал хулгайлах гэмт хэрэгт оролцоогүй нь тогтоогдсон тухайд: ******* нь шүүгдэгч *******гээс сонссон мэдээллийн хүрээнд түүний ярьсан үйл баримтыг уг хэрэгт гэрчээр мэдүүлэг өгөхөөсөө эхлэн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед яллагдагчаар, шүүхийн бүхий л хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчээр мэдүүлэг өгөхдөө мэдүүлж ирсэн. Харин бад шүүгдэгч болох *******, ******* нар нь мэдүүлгээ байнга өөрчилдөг төдийгүй, *******ын хувьд хамгийн анхны гэм бурууг хэлэлцэх шүүх хуралдаан болон мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өөрийгөө уг хэрэгт огт хамааралгүй, мэдэхгүй гэж байсны сүүлийн гэм буруугийн буюу 22.08.0-ны өдрийн шүүх хуралдаанд хэргийн талаар өмнөх мэдүүлгээсээ эрс зөрүүтэй огт өөр мэдүүлэг өгсөн. Уг мэдүүлгүүдээс т хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар нотлогдох, мэдүүлгийн эх сурвалж нь *******ын мэдүүлгээр нотлогдох мэдүүлэг нь 22.08.0-ны өдрийн шүүх хуралдаанд өгсөн мэдүүлэг нь *******ын мэдүүлгийг баталж байгаагаа шүүхээс хэргийн бодит байдлыг тогтооход *******ыг мал хулгайлах гэмт хэрэгт оролцоогүй талаарх үйл баримт хангалттай тогтоогдсон. Харин шүүгдэгч ******* нь уг хэрэгт эхнээс нь болон шүүхээр хэлэлцүүлж дуах хүртэл худал мэдүүлж байсан ба уг хоорондоо зөрүүтэй мэдүүлгийг үнэлэх боломжгүй болсон. Иймээс уг хэрэгт мэдүүлсэн *******ын мэдүүлгийг хэрэгт авагдсан бад нотлох баримтуудаар нотлогдсоор байхад анхан шатны шүүх *******ын мэдүүлгээс *******гийн үйл оролцоог нотолсон мэдүүлгийн хэсгийг үнэлсэн атлаа хэргийн талаарх бад мэдүүлгийг үнэлээгүй нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд зааснаар нотлох баримтыг үнэлээгүй гэж үзэхээр байна. Иймээс *******ын мэдүүлэг нь хэрэгт авагдсан бад нотлох баримтаар хангалттай нотлогдон тогтоогдсон тул түүнийг олон тооны мал хулгайлах гэмт хэргийг бадтай бүлэглэн үйлдсэн гэж үзэх хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

. Бидний үйлчлүүлэгч *******ын хувьд *******, ******* нарын хулгайлж өөрийн хашаандаа хашиж, өөрийн эзэмшил, өмчлөлдөө шилжүүлэн авсан байсан малыг борлуулах үйл ажиллагаанд *******ын хүсэлтийг дагуу талж, гэмт хэрэг үйлдэж олсон малыг борлуулахад оролцсон гэдгээ гэрч, яллагдагч, шүүгдэгчээр байнга тогтвортой үнэн зөв мэдүүлж ирсэн. Үүнийг шүүхээс дүгнэхдээ *******, ******* нарын хулгайлж өмчлөлдөө авсан малыг борлуулах, тээвэрлэсэн талаарх гэрч нарын мэдүүлэг болон *******ын мэдүүлгийг гуйвуулан тайлбарлаж, улмаар *******ыг мал хулгайлах үйлдэлд шууд оролцсон мэтээр дүгнэж, нотлох баримтын нотолгооны байдлыг хэргийн бодит байдлаас зөрүүтэйгээр тогтоосон нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна. Хэрэв *******ыг олон тооны малыг бадтай бүлэглэн хулгайлсан гэж үзэж байгаа бол гэмт хэргийн сэдэлт, үйлдэл, оролцоог оролцогч т бүрээр нарийвчлан тогтоож, хууль зүйн дүгнэлт хийсний үндсэн дээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх учиртай. Гэтэл анхан шатны шүүхийн 47 дугаартай шийтгэх тогтоолд *******ын мэдүүлгийг үгүйсгэн няцаасан ямар ч нотлох баримт байхгүй төдийгүй, харин ч түүний хэргийн талаарх өгсөн мэдүүлэг нь бад нотлох баримтаар нотлон тогтоогдож байгааг шүүх няцаагаагүй, тэр ч бүү хэл *******гийн гэмт хэрэг үйлдсэнийг *******ын мэдүүлгээр нотлогдсон гэх атлаа бад мэдүүлгийг үнэлээгүй нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчиж байна.

Хоёр. Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн тухайд:

2. Миний үйлчлүүлэгч *******ын хувьд мал хулгайлах гэмт хэргийг үйлдээгүй, харин гэмт хэрэг үйлдэж олсон байж болзошгүй малыг борлуулахад оролцсон болохоо хүлээж уг хэрэгт анхнаасаа мэдүүлж байсан нь *******, ******* нарын үйлдсэн гэмт хэргийг илчилсэн, өөрийнхөө буруутай үйлдлийг үнэнээр нь хүлээсээр байсан болно. Энэ тохиолдолд шүүхээс хэргийн зүйлчлэлийг өөрчлөн хөнгөрүүлэхгүйгээр прокуророос тогтоосон зүйлчлэл нь тохирсон гэж дүгнэж байгаа нь үндэслэлгүй байна. Шүүхээс Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2., 2.2-т зааснаар *******ын үйлдэл оролцоог буруу тогтоож, мал хулгайлах гэмт хэрэг нь хулгайлсан малыг борлуулахад мөн хамаарах мэтээр т зүйл, хэсгийг буруу тайлбарлаж байна.  

2.2 Анхан шатны шүүхээс хэргийн зүйлчлэлийг зөв тогтоосны дараа *******д Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .7 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-т заасныг хэрэглэж *******ыг ялаас чөлөөлөн хууль зүйн боломж байгааг анхаарч хэргийн бүхэлд нь хянаж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч *******гийн өмгөөлөгч З.Энхтуяа давж заалдах гомдол болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дахь сум дундын шүүхийн 22 оны 08 дугаар сарын 0-ны өдрийн 22/ШТ/47 дугаартай Шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 2, , 8, 0 дахь заалтын *******д холбогдох хэсгийг эс зөвшөөрч давж заалдах гомдол гаргаж байна.

...анхан шатны шүүх хуралдаан дээр шүүгдэгч ******* болон өмгөөлөгчийн зүгээс шүүгдэгч ******* нь 9 оны 9 дүгээр сарын дундуур *******, ******* нартай бүлэглэн иргэн Ц.Жадамбын 7 тооны бог малыг хулгайлсан үйлдэлд ******* оролцоогүй, энэ хэрэгт ******* оролцсон гэх үйлдэл нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтүудаар нотлогдоогүй гэсэн үндэслэлээр прокурортой мэтгэлцсэн болно.

Хавтаст хэрэгт авагдсан гэрчүүд болох , ,, , , , Ц., , , , , нар нь энэ хэргийн талаар мэдүүлэг өгсөн бөгөөд эдгээр гэрчийн мэдүүлгүүдэд ******* нь энэ хэрэгт ямар нэгэн байдлаар оролцсон талаар мэдүүлээгүй байдаг.

Ц.Жадамбын 7 тооны бог мал хэзээ, хаанаас ямар байдлаар алдагдсан талаар мөрдөн байцаалтын шатанд бүрэн бодитойгоор шалгаж тогтоогоогүй, хохирогч Ц.Жадамбын мэдүүлгээр тухайн бог мал нь хотноос эсвэл бэлчээрээс алдагдсан аль нь болох нь тодорхойгүй байдаг.

Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар ******* нь хохирогч Ц.Жадамбын 7 тооны бог малыг хулгайлсан үйлдэлд оролцсон болох нь бүрэн дүүрэн нотлогдоогүй байхад анхан шатны шүүх *******г Ц.Жадамбын 7 тооны бог малыг *******, ******* нартай бүлэглэн хулгайлсан үйлдэлд гэм буруутайд тооцсон нь хэргийн бодит байдалтай нийцээгүй гэж өмгөөлөгчийн зүгээс үзэж байгаа болно.

Анхан шатны шүүх *******г дээрх үйлдэлд гэм буруутайд тооцохдоо Шийтгэх тогтоолын "Тодорхойлох" хэсэгт дараах дүгнэлтийг хийсэн "... Шүүгдэгч *******, ******* болон тэдний өмгөөлөгч шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар маргаж,хулгайлах гэмт хэргийг үйлдэхэд оролцоогүй гэж маргана. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн . дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгчийн мэдүүлэг нь хэрэгт авагдсан бад нотлох баримтуудаар давхар нотлогдсон тохиолдолд нотлох баримтаар тооцогдох ба шүүгдэгч *******ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар өгсөн мэдүүлгүүд "... Би Наранхүүгээс асуан чинь ах бид хоёр ******* ахын хониноос мориор туугаад ирсэн гэж хэлж байсан... Төв аймгийн Цээл сумын тэнд Наранхүүтэй тааралдсан тэгсэн тэр мөнгөнөөсөө Наранхүүд 500.000 төгрөгийг бэлнээр өгсөн гэх мэдүүлэг нь дээр дурьдсан нотлох баримтуудаар давхар нотлогдож байгаа тул шүүгдэгч *******г тухайн хэрэгт хамтран оролцсон гэж үзэх үндэслэлтэй юм” гэсэн дүгнэлт хийж ганц шүүгдэгч *******ын яллагдагчаар өгсөн мэдүүлгээр *******г хохирогч Ц.Жадамбын 7 тооны бог малыг хулгайлсан гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцсон нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн . дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан: “Сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийн мэдүүлгийг нотлох баримтаар тооцох боловч уг мэдүүлэг дангаараа түүнийг яллах үндэслэл болохгүй” гэсэн заалтыг зөрчиж *******гийн тухайн гэмт хэрэгт оролцсоныг ямар давхар нотлох баримтаар нотлогдсоныг тодорхой заалгүй шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан үндэслэлгүй дүгнэлт хийсэн гэж өмгөөлөгчийн зүгээс үзэж байна. *******гийн үйлдлийг нотолсон гэх шүүгдэгч *******ын мэдүүлэг нь шууд нотлох баримт биш Наранхүүгийн өөрт нь хэлсэн гэх үгээр дам байдлаар мэдүүлсэн эх сурвалж нь нотлогдоогүй, давхар баримтаар тогтоогдоогүй мэдүүлэг байхад шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .7 дугаар зүйлд заасан “Мөрдөгч, прокурор, нотлох баримтыг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шалгаж хянасны үндсэн дээр хэргийн бодит байдлыг тогтоох үүрэгтэй” мөн зүйлийн дахь хэсэгт: “Шүүх хэргийн бодит байдлыг талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр тогтооно”  гэсэн заалтуудыг зөрчсөн гэж үзэж байна.

Анхан шатны шүүх хуралдаан дээр өмгөөлөгчийн зүгээс “Хавтаст хэргийн аль талд авагдсан ямар нотлох баримтаар *******гийн үйлдэл нотлогдож байгаа талаар прокурортой мэтгэлцэхэд прокурорын зүгээс “*******гийн үйлдэл нь шүүгдэгч *******ын удаа дараа өгсөн тогтвортой мэдүүлгүүдээр нотлогдож байна" гэхээс өөр нотлох баримтыг дурьдаагүй болно.

Шийтгэх тогтоолд шүүгдэгч *******д хорих ял оногдуулсан атлаа уг хорих ялыг ямар дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлэх талаар заалгүй орхиж Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .7 дугаар зүйлийн .2 дахь хэсэг .8 дугаар зүйлийн . дахь хэсгийг зөрчсөн байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9.5 дугаар зүйлийн . дэх хэсэгт заасан “Шүүхийн тогтоолд заасан үндэслэл нь хэргийн бодит байдалтай нийцээгүй” байх тул шүүгдэгч *******гийн шүүгдэгч *******, ******* нартай бүлэглэн иргэн Ц.Жадамбын 7 тооны бог малыг хулгайлсан гэх үйлдлийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид ашигтай байдлаар шийдвэрлэж хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. Шүүгдэгч *******д холбогдох үйлдлийг хэрэгсэхгүй болгосон тохиолдолд түүнд оногдуулах ял хөнгөрөх боломжтой бөгөөд 2 оны 7 дугаар сарын -ны өдөр батлагдсан “Өршөөл үзүүлэх тухай хууль”-ийн 7.2 дугаар зүйлд зааснаар *******д оногдуулсан хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольж өгөхийг давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүнээс хүсч байна гэв.

Прокурор шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтдээ: Эрүүгийн дугаартай хэрэгт нийтдээ хэргийг нэгтгэсэн. 4 хэрэгт 7 холбогдогч холбогдож мал хулгайлах гэмт хэргийг хийсэн. Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгч нарын үйлдсэн үйлдлийг гэмт хэргийн шинж байдал нийгмийн хор аюул, хор уршигт үндэслэл бүхий дүгнэлт хийсэн гэж прокурорын зүгээс үзэж байна. Учир нь гэм буруугийн хувьд хэрэгт авагдсан нотлох баримтыг үнэлсэн үнэлгээ, үйлдсэн гэмт хэргийн нөхцөл байдалд эрх зүйн дүгнэлт хийж эрүүгийн хариуцлагын талаар шүүгдэгч нарын хувийн байдалд, үйлдсэн хэргийн нөхцөл байдалд нь тал бүрээс нь дүгнэж үндэслэл бүхий шийдвэр гарсан. Шүүгдэгч нарт оногдуулсан ял шийтгэл нь тохирсон, гэмт хэргийн нөхцөл байдал үйлдэгдсэн үйлдлийн арга барил санаа сэдэлт, учирсан хохирол төлсөн байдал зэргийг харгалзан үзэж үндэслэл бүхий дүгнэлт хийсэн нь хуулийн шаардлага хангаж байна. Иймд шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

                                         ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9. дүгээр зүйлийн , дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч, шүүгдэгч *******ын өмгөөлөгч нар, шүүгдэгч *******гийн өмгөөлөгч нараас т т гаргасан давж заалдах гомдлоор *******, *******, *******, *******, *******, *******, ******* нарт холбогдох эрүүгийн дугаартай хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хяналаа.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих асуудлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, хэргийн үйл баримт, гэм бурууг тогтооход үндэслэл болсон нотлох баримтуудыг цуглуулах, бэхжүүлэх, үнэлэх шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчөөгүй байна. 

Шүүгдэгч *******, *******, ******* нар нь бүлэглэж, 9 оны дүгээр сарын дундуур Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын тосгоны дүгээр багийн нутаг “Хүүхдийн овооны өвөр” гэх газраас т сумын иргэн Ц.Жадамбын эзэмшлийн 7 тооны хонь буюу олон тооныг малыг хулгайлж, иргэн Ц.*******д 9,,000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэргийг,

Шүүгдэгч *******, *******, *******, *******, ******* нар нь бүлэглэж, оны дугаар сарын 29-нөөс -нд шилжих шөнө бүлэглэж, дүүргийн 2 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Хүйн гол гэх газраас иргэн С.*******ийн тооны адуу, дүүргийн 2 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Партизаны Сангийн аж ахуй “Тарвагатайн ам” гэх газраас иргэн ийн тооны адуу, нийт 2 тооны адуу буюу олон тооны мал хулгайлж 2 иргэнд 2,700,000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэргийг,

Шүүгдэгч *******, *******, ******* нар нь бүлэглэж, оны 08 дугаар сарын -ны шөнө Төв аймгийн Аргалант сумын Хөшөөт 2 дугаар багийн нутаг “Гурвалжингийн ам” гэх газраас иргэн ийн эзэмшлийн 2 тооны үхэр буюу олон тооны малыг хулгайлж, 2,,0 төгрөгийн хохирол учруулсан гэх гэмт хэргүүдийг үйлдсэн болох нь:

хохирогч Ц.*******, С.*******, , нарын, гэрч , ,, , , , Д., , , , , нарын мэдүүлгүүд болон хэрэгт авагдсан бад нотлох баримтуудаар нотлогдсон байна.

Хавтас хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд нь хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлэгдсэн, хоорондоо зөрүүгүй, гэмт хэргийн үйл баримтыг нотолж чадсан байх ба анхан шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .7 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Шүүх хэргийн бодит байдлыг талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр тогтооно” гэж заасны дагуу шүүх хуралдааны мэтгэлцээнд тэгш эрхтэй оролцох эрх бүхий яллах болон өмгөөлөх талуудыг оролцуулан, тэдний тайлбар, дүгнэлт, шинжлэн судалсан бичгийн нотлох баримтуудад үндэслэн шүүгдэгч *******, *******, *******, *******, *******, *******, ******* нар  дээрх гэмт хэргүүдийг үйлдсэн нь тогтоогдсон гэж дүгнэлт хийж шийдвэрлэсэн нь хэргийн бодит байдалтай нийцжээ.

Анхан шатны шүүх шүүгдэгч *******, *******, *******, *******, *******, *******, ******* нарт Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүн, хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэсэн шударга ёсны зарчимд тулгуурлаж, хэрэглэвэл зохих хуулийг хэрэглэж, түүнийг зөв тайлбарлан тухайн зүйл, хэсэгт заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн байна.  

Гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн хэм хэмжээнд нийцсэн, мөн хуулийн тгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор багтсан байх шалгуур нь хууль ёсны зарчмыг хангахын зэрэгцээ тухайлан сонгон оногдуулж буй ялын төрөл, түүний хэмжээ нь гэмт хэргийн шинж чанар, хэрэг үйлдэгдсэн тодорхой нөхцөл байдал болон гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдалд хамгийн зүй зохистой харьцаагаар нийцсэн байх нь Эрүүгийн хуулийн шударга ёсны зарчимд нийцдэг бөгөөд шүүгдэгч нарт оногдуулсан эрүүгийн хариуцлага ял шийтгэл нь тэдний гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, хор уршиг, хохирлоо нөхөн төлсөн байдал, гэм буруугийн хэлбэр, хувийн байдалд тохирсон тэдэнд холбогдуулан зүйлчилж ирүүлсэн зүйл ангид заасан ял шийтгэлийг оногдуулсан нь шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангажээ.

Шүүгдэгч *******, ******* нар болон тэдгээрийн өмгөөлөгч нарын зүгээс “....Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2., 2.2-д заасан бүлэглэж, олон тооны мал хулгайлах буюу 9 оны дүгээр сарын дундуур Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын тосгоны дүгээр багийн нутаг “Хүүхдийн овооны өвөр” гэх газраас т сумын иргэн Ц.Жадамбын эзэмшлийн 7 тооны хонийг хулгайлсан үйлдэлд оролцоогүй тул холбогдох үйлдэл холбогдлыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэсэн давж заалдах гомдол гаргасныг ханган шийдвэрлэх үндэслэлгүй гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Учир нь: Шүүгдэгч Н., *******, ******* нар нь бүлэглэн хохирогч Ц.Жадамбын 7 хонь буюу олон тооны малыг хулгайлан авсан нь хавтаст хэрэгт шинжлэн судлагдсан хохирогч гэрчүүдийн мэдүүлгээр нотлогдсон, шүүгдэгч Н., *******, ******* нарын мэдүүлгүүд нь өөр хоорондоо бие биенээ гэрчилсэн, тэдний мэдүүлэг гэрчүүдийн мэдүүлгээр баталгаажсан байх тул шүүгдэгч *******, ******* нарыг уг гэмт хэргийг үйлдээгүй гэж үзэх үндэслэлгүй, гэмт хэрэг нотлогдсон, анхан шатны шүүх үйл баримтыг зөв тогтоож, эрх зүйн дүгнэлтийг зөв хийсэн байна.

Харин шүүгдэгч ******* нь хэдийгээр удаагийн үйлдлээр бдын 2 толгой адуу, 2 толгой үхэр буюу олон тооны мал хулгайлах үйлдэлд бүлэглэж оролцсон оролцоотой хэдий ч мөрдөн шалгах ажиллагааны шатнаас гэм буруугаа хүлээж үнэн зөв мэдүүлж ирсэн, хохирол, хор уршгийг бүрэн төлж барагдуулсан,  хувийн байдал зэргийг харгалзан анхан шатны шүүхээс Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дүгээр зүйлийн 2., 2.2-д зааснаар оногдуулсан жил 0 сарын хорих ялаас сарын хорих ялыг хөнгөрүүлэн хасч жилийн хорих ял оногдуулж шийдвэрлэх  боломжтой гэж давж заалдах шатны шүүх дүгнэв.

Иймд шүүгдэгч ******* болон түүний өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангаж, шүүгдэгч *******, ******* нар болон тэдгээрийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолын 2, 7, 8, дахь заалтуудад  өөрчлөлт оруулахаар давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн, 9.9 дүгээр зүйлийн , .4, 2-д заасныг т т удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

. Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум  дахь сум дундын шүүхийн 22 оны 08 дугаар сарын 0-ны  өдрийн 22/ШЦТ/47 шийтгэх тогтоолын

             2 дахь заалтыг:

“2.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .7 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-д заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2., 2.2-д зааснаар шүүгдэгч *******ыг жил сарын хорих ялаар, шүүгдэгч *******г жил сарын хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг жил 0 хоногийн хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг жил 0 хоногийн хорих ялаар, Эрүүгийн хуулийн тгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 2 дах хэсгийн 2., 2.2-д зааснаар шүүгдэгч *******г жилийн хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг 2 жил сарын хорих ялаар, шүүгдэгч *******ыг 2 жилийн хорих ялаар т т шийтгэсүгэй” гэж,

               7 дахь заалтыг:

“7.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .9 дүгээр зүйлийн 2 дэх хэсэгт зааснаар Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сум дах сум дундын шүүхийн 2 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор шүүгдэгч *******д оногдуулсан жилийн хугацаагаар хорих ялыг энэ шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 0 сар 24 хоногийн зорчих эрх хязгаарлах ялаас, Төв аймгийн сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2 оны дугаар сарын -ний өдрийн 57 дугаар захирамжаар шүүгдэгч *******д оногдуулсан жил 9 сар хоногийн зорчих эрх хязгаарлах ялыг энэ шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 2 жилийн хорих ялаас тад нь эдлүүлсүгэй” гэж,

             8 дахь заалтыг:

“8.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5. дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******д оногдуулсан 5 жил сар хоногийн хугацаагаар хорих ял, шүүгдэгч Э.Мөнхдуулалд оногдуулсан 2 жилийн хорих ялыг т т нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй” гэж т т өөрчлөлт оруулсугай.

2.Шийтгэх тогтоолын бад заалтыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч ******* түүний  өмгөөлөгчийн гомдлыг хангаж, шүүгдэгч *******, ******* нар болон тэдгээрийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40. дүгээр зүйлийн , 2-д зааснаар давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш хоногийн дотор Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, эсхүл нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдал тогтоогдсон үндэслэлээр оролцогч хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргаж болохыг дурдсугай.

 

 

             ДАРГАЛАГЧ,

             ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                     Д.БУЯНЖАРГАЛ

                        ШҮҮГЧ                                    Г.ДАВААРЕНЧИН

                                ШҮҮГЧ                                     Б.ЭРДЭНЭХИШИГ