*******, . , “******* *******” -д холбогдох эрүүгийн хэргийн тухай

Дархан-Уул аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч З.Төмөрхүү даргалж, шүүгч Ц.Амаржаргал, ерөнхий шүүгч Б.Манлайбаатар нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

            Прокурор

  Шүүгдэгч

  Шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч А.Золжаргал,

            Нарийн бичгийн дарга Б.Билгүүн нарыг оролцан

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Гэршихбөртэ даргалж хийсэн шүүх хуралдааны оны 0 дугаар сарын 06-ны өдрийн 5 дугаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч прокурорын эсэргүүцэл болон шүүгдэгч , “******* *******” -н өмгөөлөгч гаргасан давж заалдах гомдлоор шүүгдэгч *******, , “******* *******” нарт холбогдох 058 дугаартай эрүүгийн хэргийг оны дүгээр сарын 0-ны өдөр хүлээн авч, ерөнхий шүүгч Б.Манлайбаатарын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

1. Шүүгдэгч хийн этгээд;

Хийн этгээдийн үүсгэн байгагдсан шийдвэрийн огноо, дугаар: оны дугаар сарын -ны өдрийн дугаартай компанийн дүрмийн дагуу үүсгэн байгагдсан,

Гэрчилгээ, регистрийн дугаар: 7789 регистр дугаартай, ******* улсын бүртгэлийн гэрчилгээний дугаартай,

Төрөл: омпани,

Үйл ажиллагааны чиглэл: жимс, жимсгэнэ тариалах, ойн нөхөн сэргээлт, арчлах хамгаалах, гадаад дотоод худалдаа,

/ дугаартай Сэлэнгэ аймгийн сумын Төмөр замчдын дүгээр баг гэх газарт 90 га талбай бүхий ойн санг эзэмших эрхийн гэрчилгээг 9 оны 0 дүгээр сарын -ний өдөр 0 жилийн хугацаагаар олгосон,

9 оны дүгээр сарын -ны өдөр дугаартай ойд арчилгаа цэвэрлэгээ хийх эрхийг жилийн хугацаагаар олгосон бөгөөд оны 0 дүгээр сарын -ны өдөр жилийн хугацаагаар сунгасан/

Албан ёсны хаяг: Сэлэнгэ аймгийн сумын 6 дугаар баг Баянхангай 78 тоот. Үйл ажиллагаа явж байгаа байршил: Сэлэнгэ аймгийн сум Хийн этгээдийн оноосон нэр: “******* *******” хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани, /хь ёсны төлөөлөгч ,

. Монгол улсын иргэн, овогт гийн , оны дүгээр сарын -ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн суманд төрсөн, настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, хүний их эмч мэргэжилтэй, “******* *******” -ийн захирал ажилтай, ам бүл , нөхөр, хүүхдүүдийн хамт, Сэлэнгэ аймгийн хотхон, дүгээр орцны 9 тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй,

. Монгол улсын иргэн, овогт , оны дугаар сарын -ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, авто инженер мэргэжилтэй, “******* *******” -д ын мастер ажилтай, ам бүл , эхнэр, хүүхдүүдийн хамтаар Сэлэнгэ аймгийн сум, дугаар баг, хотхон дүгээр орцны 9 тоотод оршин суух хаягтай, урьд:

Сэлэнгэ аймгийн Сум дундын шүүхийн оны 0 дугаар сарын -ний өдрийн 5 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хийн тусгай ангийн дүгээр зүйлийн . дахь хэсэгт зааснаар жил сарын хорих ялыг жилийн хугацаагаар тэнсэх,

Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 6 оны 0 дүгээр сарын -ний өдрийн 6 дугаартай Эрүүгийн хийн тусгай ангийн дүгээр зүйлийн . дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн гийг хэрэгсэхгүй болгож, *******ыг цагаатгаж шийдвэрлэсэн,

Сэлэнгэ аймгийн сум дахь Сум дундын шүүхийн 9 оны 07 дугаар сарын 0-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар 600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох ялаар тус тус шийтгүүлсэн,

шүүгдэгч хийн этгээд 7789 регистрийн дугаартай “******* *******” нь оны дүгээр сараас оны 0 дугаар сарын 07-ны өдрийн хооронд Дархан-Уул аймгийн сум, дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах " " гэх газарт 87. куб амьдрах чадвартай, нойтон нарс модыг зөвшөөрөлгүй буюу хь бусаар бэлтгэсэн” гэмт хэрэгт,

шүүгдэгч нь "******* *******” -ийн захирлаар ажиллаж байхдаа, оны дүгээр сараас оны 0 дугаар сарын 07-ны өдрийн хооронд Дархан-Уул аймгийн сум, дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “ ” гэх газарт 87. м.куб амьдрах чадвартай, нойтон нарс модыг зөвшөөрөлгүй бэлтгүүлсэн буюу хь бусаар мод бэлтгэх” гэмт хэрэгт,

шүүгдэгч ******* нь “Эрүүгийн 058 дугаартай хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад буюу Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын нутаг дэвсгэрт оны 0 дүгээр сарын 5, 6-ны өдрүүдэд , , нарыг зориуд худал мэдүүлэг өгүүлэхээр ятгасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

Дархан-Уул аймгийн Прокурорын газраас: *******, , “******* *******” нарын үйлдлийг Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн , , .5 дугаар зүйлийн дэх заалтад зааснаар зүйлчлэн яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх:

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсгийн . дахь заалтад зааснаар шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” , овогт гийн , овогт нарт Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн , дахь хэсэг, .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус заасан гэмт хэрэгт холбогдан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргээс Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэг, .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус заасан гэмт хэргийг хэрэгсэхгүй болгож,

Шүүгдэгч хийн этгээд "******* ” /РД: 7789/-ийг Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан “хийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө, зөвшөөрөлгүйгээр ойд мод бэлтгэсэн" гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 9. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” -д 0,000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 0,000,000 /хорин сая/ төгрөгөөр торгох ял шийтгэж,

Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 9. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч хийн этгээд “******* " -ийн “ойн санг гэрээгээр эзэмших, ойд арчилгаа, цэвэрлэгээ хийх” эрхийг жилийн хугацаагаар хасах албадлагын арга хэмжээ авч, хугацааг шийтгэх тогтоол хийн хүчин төгөлдөр болсон үеэс эхлэн тоолж,

Байгаль орчныг хамгаалах тухай хийн 9 дүгээр зүйлийн 9., 9., Иргэний ийн 97 дугаар зүйлийн 97., 50 дугаар зүйлийн 50.-т тус тус зааснаар шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” -с нийт ,7,97,65 /нэг тэрбум нэг зуун далан дөрвөн сая гурван зуун ерэн долоон мянга гурван зуун жаран тав/ төгрөгийг гаргж, .57,807,65 /нэг тэрбум нэг зуун тавин долоон сая найман зуун долоон мянга дөрвөн зуун жаран тав/ төгрөгийг Байгаль орчин, уур амьсгалын сан /Төрийн сан 00000 тоот данс/-д, 6,589,900 /арван зургаан сая таван зуун наян есөн мянга есөн зуу/ төгрөгийг Дархан-Уул аймгийн сумын Засаг даргын нөөц сан /Төрийн сан 550 тоот данс/-д тус тус төлүүлж,

Эрүүгийн хийн 7.5 дугаар зүйлийн , 5 дахь хэсэгт тус тус зааснаар гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан ын өмчлөлийн улсын дугаартай, ын өмчлөлийн 7- улсын дугаартай, өмчлөлийн улсын дугаартай ил- маркийн тээврийн хэрэгслүүдийн үнэ болон Т-55 маркийн гинжит тракторын үнэ болох нийт 7,000,000 /хорин долоон сая/ төгрөгийг шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” -иас гаргж Байгаль орчин, уур амьсгалын сан /Төрийн сан 00000-тоот данс/-д орж,

Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар , дэх хэсэгт тус тус зааснаар  хэрэгт хураасан 8 ширхэг гуалин модыг хураан авч, хохирол төлөхөд зарцж,

Шүүгдэгч нар нь энэ хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдаж, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн дансны хга бүхий ширхэг си ди, бичлэг бүхий ширхэг флаш диск, нууц ажиллагааны бичлэг бүхий ширхэг си ди, нууц ажиллагааны материал хавтас зэргийг уг хэргийг хадгалах хугацаа дуусах хүртэл хэрэгт хэвээр дээж, хэрэгт хураасан ын өмчлөлийн улсын дугаартай, ..батын өмчлөлийн 7- улсын дугаартай, өмчлөлийн улсын дугаартай ил- маркийн тээврийн хэрэгслүүд болон Т-55 маркийн гинжит тракторыг шийтгэх тогтоол хийн хүчин төгөлдөр болмогц өмчлөгч нарт буцаан болгож,

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6.0 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” -ийн хь ёсны төлөөлөгч д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж, шүүгдэгч *******т урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож,

Шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хь ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч тогтоолыг эс зөвшөөрвөл тогтоолыг гардсан буюу хүргүүлснээс хойш хоногийн дотор Дархан-Уул аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдаж,

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 7. дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” -ийн хь ёсны төлөөлөгч д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй шийдвэрлэжээ.

            Прокурор эсэргүүцэлдээ:

            Анхан шатны шүүх шийтгэх тогтоолын тодорхойлох хэсэгт шүүгдэгч *******ыг "Эрүүгийн 058 дугаартай хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад буюу оны 0 дүгээр сарын 5, 6-ны өдрүүдэд Дархан- Уул аймгийн Дархан сумын нутаг дэвсгэрт гэрч , , нарыг зориуд худал мэдүүлэг өгүүлэхээр ятгаж Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан "гэрчид хь бусаар нөлөөлсөн" гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох нь зүйтэй байна.

            Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн .0 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-т "энэ хийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг нэг жил, түүнээс бага хугацаагаар тогтоосон, эсхүл зорчих эрхийг хязгаарлах ялын дээд хэмжээг нэг жил, түүнээс бага хугацаагаар тогтоосон гэмт хэрэг үйлдсэнээс хойш нэг жил өнгөрсөн бол яллагдагчаар татаж болохгүй" гэж .0 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацааг гэмт хэрэг үйлдсэн өдрөөс эхлэн яллагдагчаар татах хүртэл тоолно" гэж тус тус заасан.

            Шүүгдэгч *******ыг Дархан-Уул аймгийн Прокурорын газрын оны 06 дугаар сарын -ний өдрийн 058 дугаар Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоолоор Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар яллагдагчаар татсан байна, Шүүгдэгч *******ын гэмт хэрэг үйлдсэн гэх хугацаа нь оны 0 дүгээр сарын 5, 6- ны өдрүүдэд хамаарч байгаа бөгөөд оны 06 дугаар сарын -ний өдөр түүнийг яллагдагчаар татсан байгаа нь гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн гэж үзэх үндэслэлтэй юм.

            г Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан "зөвшөөрөлгүйгээр ойд мод бэлтгэх" гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэслэлтэй байна.

            Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт Зөвшөөрөлгүйгээр ойд мод бэлтгэсэн, гарал үүслийн гэрчилгээгүйгээр мод, модон материалыг бэлтгэсэн, тээвэрлэсэн, худалдсан, худалдан авсан бол дөрвөн зуун тавин нэгжээс таван мянга дөрвөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэнэ" гэж заасан бөгөөд мөн хийн ерөнхий ангийн ,0 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-т зааснаар уг гэмт хэргийг үйлдсэнээс хойш нэг жил өнгөрсөн бол яллагдагчаар татаж болохгүй.

            Шүүгдэгч г Дархан-Уул аймгийн Прокурорын газрын оны 06 дугаар сарын -ний өдрийн 058 дугаар Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоолоор Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар яллагдагчаар татсан байна.

            Шүүгдэгч гийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэх хугацаа нь оны дүгээр дугаар сарын -ны өдрүүдэд хамаарч байгаа бөгөөд оны 06 дугаар сарын -ний өдөр түүнийг яллагдагчаар татсан байгаа нь гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн гэж үзэх үндэслэлтэй юм. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсгийн дахь заалтад "гэмт хэргийг хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссаны дараа эрүүгийн хэрэг гэж заасан байна. Иймд шүүгдэгч д холбогдох Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан зөвшөөрөлгүйгээр ойд мод бэлтгэх гэмт хэргийг дээрх үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэлээ гэж дурдсан.

            Анхан шатны шүүхээс шийтгэх тогтоолын тодорхойлох хэсэгт шүүгдэгч болон ******* нарын гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх болон тэдгээрт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан талаар үндэслэл бүхий дүгнэлтийг хийсэн боловч 5 дугаартай шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсэгт шүүгдэгч нарыг гэмт хэрэг үйлдсэн эсэхийг тусгалгүйгээр Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсгийн . дахь заалтад заасан үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6.8 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн . дэх заалтад заасан “шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсэгт шүүгдэгч Эрүүгийн хийн ямар зүйл, хэсэг, заалтад заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох”-ыг тусгана гэснийг зөрчсөн байна.

            Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 9.8 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .6 дахь заалтад шүүхийн шийдвэр нь энэ хийн...6.8...дүгээр зүйлд заасан шаардлагыг хангаагүй бол Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийг ноцтой зөрчсөн гэж үзэхээр байна. Иймд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 9.5 дугаар зүйлийг удирдлага болгон оны 0 дугаар сарын 06-ны өдрийн /ШТ/5 дугаартай шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсэгт өөрчлөлт орахаар Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 8. дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, 8, дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасныг баримтлан эсэргүүцэл бичив гэжээ.

            Шүүгдэгч , “******* *******” -н өмгөөлөгч А.Золжаргал давж заалдах гомдолдоо:

            ... Дархан-Уул аймгийн сумын. дугаар багийн нутаг гэх газарт мод бэлтгэх ажиллагаа хь бус гэдгийг , , , нар мэдэж байсан нь нотлох баримтаар тогтоогдож байхад эдгээр хүмүүсийг уг гэмт хэрэгт холбогдан шалгаагүй байна.

            Өөрөөр хэлбэл, Эрүүгийн хийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйг хь бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсэж үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн бол санаатай гэмт хэрэгт тооцно", мөн хийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Хийн этгээдийн гүйцэтгэх албан тушаалтан удирдлагаас өгсөн шийдвэрийг хь бус болохыг мэдсээр байж үйлдсэн бол гэмт хэрэг хамтран үйлдсэн гүйцэтгэгчид тооцно” гэж тус тус заасан байхад , , , нарын үйлдлийг шалгалгүй орхигдсан. Шүүхээс хэт нэг талыг барьж зөвхөн миний үйлчлүүлэгч г Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийг үйлдсэн гэж хэргийн бодит нөхцөл байдалд нийцээгүй дүгнэлтийг хийж шийдвэрлэсэн болно.

            Анхан шатны шүүхээс хэргийг шийдвэрлэхдээ хөөн хэлэлцэх хугацаа тоолох журмыг буруугаар тайлбарлаж, шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дордж хэргийг шийдвэрлэсэн байна. Шүүгдэгч г Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцон түүнд холбогдох хэргийг хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосон атлаа шүүгдэгч “******* ” -ийг Эрүүгийн хийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн нь хь зүйн үндэслэлгүй байна. Хэрэв миний үйлчлүүлэгч г гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэж түүнд холбогдох Эрүүгийн хийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийг хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон тохиолдолд шүүгдэгч хийн этгээд болох “******* " -ийг Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар“ зүйлийн дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг мөн адил хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгох хь зүйн үндэслэлтэй.

            Учир нь Эрүүгийн хийн .0 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт “Хийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө гэмт хэрэг үйлдэж энэ хийн тусгай ангид хийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан бол тухайн зүйл, хэсэгт заасан гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаатай адил байдлаар хөөн хэлэлцэх хугацааг тоолно” гэж заасан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа нь Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн .0 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн .-д хамаарч байгаа бөгөөд Эрүүгийн хийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа ч мөн адил хамаарна гэж үзэж байна. Гэтэл анхан шатны шүүхээс Эрүүгийн хийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацааг мөн хийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан байнга тогтвортой, бүлэглэж, улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгийн ойд, төрийн албан хаагч үйлдсэн гэсэн хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаанд хамаарж 5 жил байхаар тооцсон нь үндэслэлгүй байна.

            Гэмт хэргийн улмаас байгаль экологид учирсан хохирлыг тогтоолгох мөрдөгчийн оны дугаар сарын -ний өдрийн шинжилгээ хийлгэх тухай тогтоолыг хэргийн оролцогч “******* ” , *******, нарт танилцаагүй /хав 7 ху/ байгаа нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 7. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт “Яллагдагч, шүүгдэгч тэдгээрийн хь ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгчид шинжилгээ хийлгэх шийдвэрийг танилцна” гэж заасныг зөрчиж, мөн хийн 7. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан Шинжилгээ хийлгэх үед оролцогч дараах эрхтэй:

1. 1. шинжээчийг татгалзан гаргах хүсэлт гаргах;

1. 1. шинжээчид нэмэлт аст тавих;

1. 1. Шинжээчид нэмэлт баримт бичиг өгөх, тайлбар гаргах;

            . мөрдөгч, прокурорын зөвшөөрлөөр шинжилгээ хийхэд байлцах гэсэн эрхийг хангаагүй байна.

            оны дүгээр сарын 5-ны өдрийн 0 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт нь Шүүх шинжилгээний тухай хийн дугаар зүйлийн ..6-д “Шинжилгээний объектын талаарх мэдээлэл”, мөн хийн 9 дүгээр зүйлийн 9..-Д “Шинжилгээ хийлгэх эрх бүхий этгээдийн тавьсан астын дагуу шинжилгээг тал бүрээс нь бүрэн, бодитой хийж, тогтоосон хугацаанд дүгнэлт гаргах” гэж заасныг тус тус зөрчсөн байна. Тодрбал, Шинжилгээ хийлгэх мөрдөгчийн тогтоол буюу шийдвэрт шинжээчийн мэдэлд зөвхөн Хэргийн газрын үзлэгээр бэхжүүлж авсан модны хожын мэдээллийг хүргүүлсэн байдаг бөгөөд харин эд мөрийн баримтаар хураагдсан 8ш модыг шинжээчийн мэдэлд шилжүүлээгүй байна. Гэтэл 0 дугаартай Шинжээчийн дүгнэлтэд “Эд мөрийн баримтаар хураагдсан Шарын гол сум дахь Сум дундын Цагдаагийн хэлтсийн гадна байрлсан мод, модон бүтээгдэхүүнд хэмжилт тооллогыг хийж дүгнэлт гаргалаа” гэсэн байна. /хав 76ху/

            Өөрөөр хэлбэл, шинжээч нь мөрдөгчөөс ирүүлсэн шинжилгээ хийлгүүлэх шийдвэрт дурдсан шинжилгээний объектын хүрээнд шинжилгээг хийж дүгнэлт гаргах ёстой атал хьд заасан үүргээ биелүүлээгүй. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 7. дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт “Шинжилгээг шинжилгээний байглагаас бусад этгээдээр хийлгэхэд Шүүх шинжилгээний тухай хийн 0 дугаар зүйлд заасан журмыг баримтална гэсэн байдаг.

            Гэтэл оны дүгээр сарьН 5-ны өдрийн 0 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтийг гаргах ажиллагаанд Шүүх шинжилгээний тухай хийн 0 дугаар зүйлийн 0. дахь хэсэгт заасны дагуу шинжээчийн хувийн баримт бичиг, тусгай мэдлэг, мэргэжил, чадварыг нотолсон баримт бичгийг авч хэрэгт хавсаргаагүй, мөн зүйлийн 0. дахь хэсэгт зааснаар Шинжилгээ хийх эрх бүхий этгээдэд шинжилгээ хийлгэх шийдвэрийг гардан өгч эрх, үүрэг, хариуцлагыг урьдчилан санж, гарын үсэг зурах ёстой атал Шинжээчид худал дүгнэлт гаргасан тохиолдолд Эрүүгийн хийн . дүгээр зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхийг урьдчилан санаагүй /хав 7 ху/ байна.

            Дээрх нөхцөл байдлуудаас үзэхэд Шинжилгээ хийх ажиллагаанд оролцогчийн эрхийг хангаагүй, шинжилгээ хийлгэх талаарх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг ноцтой зөрчсөн, мөн шинжээчийн дүгнэлт нь Шүүх шинжилгээний тухай хийн дугаар зүйлийн .., ..6, ..7-д заасан шаардлагыг хангаагүй байх тул ..5-ны өдрийн 0 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтийг  ЭХХШТХ-н 6. дүгээр зүйлийн 7.д заасан үндэслэлээр нотлох баримтаар тооцох боломжгүй юм.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6.6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Бичмэл нотлох баримтыг эх хувиар нь, хэрэв эхийг авах боломжгүй бол прокурор, мөрдөгч тэмдэглэл үйлдэн хбарлан авна”, дэх хэсэгт “Энэ хийн 6. дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт заасан нотлох баримтыг тухайн төрийн байглагаас үнэн зөвийг баталгаажж ирүүлнэ” гэж тус тус заасан байдаг. Гэтэл дугаар хавтаст хэргийн 86- тал, 95-98 талд авагдсан 8ш гуалинг ойгоос Шарын гол сум руу тээвэрлэсэн зардлын талаарх баримтууд нь бүгд эх хувиараа биш хбар бөгөөд хэрэв эх хувиар нь авах боломжгүй бол мөрдөгч тэмдэглэл үйлдэн хбарлан авах журмыг мөрдөөгүй тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6. дүгээр зүйлийн 7-д зааснаар нотлох баримтаар тооцох боломжгүй юм.

Эрүүгийн 058 дугаартай хэрэгт хэргийн газрын үзлэгийг оны дугаар сарын -ны өдөр хийсэн байдаг бөгөөд үзлэгийн тэмдэглэл хавсаргасан гэрэл зургийн үзүүлэлтийн тэмдэглэлд тусгагдсан огноо нь оны дугаар сарын -ны өдөр буюу Хэргийн газарт үзлэг хийхээс 5 хоногийн өмнө авсан зураг болж таарч байна. Үүнээс үзэхэд хэргийн газарт хэзээ үзлэг хийсэн нь ойлгомжгүй бөгөөд уг үзлэгийн явцыг хьд заасан журмын дагуу дуу, дүрсний бичлэгээр бэхжүүлж аваагүй учир нотлох баримтад тооцох боломжгүй байна. Өөрөөр хэлбэл, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .0-д “Хэргийн газарт үзлэг хийх ажиллагааны явцад тэмдэглэл үйлдэж, дуу, дүрсний бичлэг хийх эсвэл гэрэл зураг авч бэхжүүлнэ”, мөн хийн 6.7 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт “Мөрдөн шалгах ажиллагаа, прокурорын хянан шалгах ажиллагаа, шүүх хуралдааны тэмдэглэл, түүнд хавсаргасан дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэг, авсан гэрэл зураг, үйлдсэн гар зураг, ул мөрөөс авсан хэв нотлох баримт болно” гэж заасныг зөрчсөн байх тул хэрэгт авагдсан Хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл /хав 5-6ху/, Гэрэл зургийн үзүүлэлт /хав 6-7ху/ зэргийг нотлох баримтаар үнэлэх боломжгүй юм.

Анхан шатны шүүх хуралдаанд өмгөөлөгчийн зүгээс Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6. дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт заасны дагуу дээрх хэрэгт авагдсан оны дүгээр сарын 5-ны өдрийн 0 дугаартай Шинжээчийн дүгнэлт, Иргэний нэхэмжлэлтэй холбоотой баримтууд, Хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл зэрэг баримтуудыг нотлох баримтаар тооцохгүй байх талаар хүсэлт гаргасан боловч шийтгэх тогтоолын тодорхойлох хэсэгт үүнийг хэрхэн үгүйсгэсэн, няцаасан талаар хь зүйн үндэслэл бүхий дүгнэлт хийгээгүй байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт “Шүүх, прокурор, мөрдөгч эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явахдаа Монгол Улсын Үндсэн хь, энэ хь, бусад хийн заалтыг чанд сахина”, дахь хэсэгт “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хэрэгжүүлж байгаа этгээд энэ зүйлийн дэх хэсгийг зөрчвөл түүний гаргасан шийдвэрийг энэ хьд заасан үндэслэл, журмын дагуу хүчингүйд тооцож, хь заасан хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж заасан байдаг. Гэвч анхан шатны шүүхээс эрүүгийн 058 дугаартай хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явахдаа оролцогчийн эрхийг зөрчсөн, нотлох баримт цуглах бэхжүүлэх ажиллагааг холбогдох хь журмын дагуу яваагүй зөрчил байсаар байтал хэт нэг талыг барьж Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хь зөрчсөн нотлох баримтуудыг шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгож миний үйлчлүүлэгчид холбогдох хэргийг шийдвэрлэсэн нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэг, мөн хийн 9.8 дугаар зүйлийн дэх хэсгийг .6-д заасныг тус тус ноцтой зөрчиж байна.

Иймд анхан шатны шүүхээс 058 дугаартай хэргийг шийдвэрлэхдээ шүүхийн тогтоолд заасан үндэслэл нь хэргийн бодит байдалтай нийцээгүй, Эрүүгийн хийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийг ноцтой зөрчсөн нөхцөл байдал тогтоогдож байх тул Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн оны 0 дугаар сарын 06-ны өдрийн /ШЦТ/5 дугаартай шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгож, шүүгдэгч “******* ” -д холбогдох Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан, шүүгдэгч д холбогдох Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан хэргийг тус тус хэрэгсэхгүй болгож, цагаатгаж өгнө үү... гэжээ.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокурор дүгнэлтдээ:

Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолын тодорхойлох хэсэгт шүүгдэгч г Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт, *******ыг Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар гэмт хэрэг үйлдсэнд тооцож дүгнэлт хийсэн боловч тогтоох хэсэгт шүүгдэгч нарыг гэм буруутайд тооцсон талаар бичээгүй. Энэ нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн  6.8 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн . дэх заалтад заасан "шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсэгт шүүгдэгчид Эрүүгийн хийн ямар зүйл хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болохыг тусгана" гэсэн заалтыг зөрчсөн байгаа учраас шийтгэх тогтоолыг зөвтгүүлж өөрчлөлт орахаар  прокурорын эсэргүүцэл бичсэн гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч А.Золжаргал тайлбартаа:

Анхан шатны шүүх хэргийн бодит байдалд нийцээгүй, Эрүүгийн хийг буруу хэрэглэсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийг ноцтой зөрчиж шийдвэр гаргасан гэх үндэслэлээр гомдол гаргасан.

Нэгдүгээрт: Шүүгдэгч нь "******* " -ийн захирлаар ажиллаж байхдаа оны сараас сарын 7-ны хооронд Дархан-Уул аймгийн сумын дугаар багийн нутаг , , , , , , -, , нарыг хөлслөн зөвшөөрөлгүйгээр 87м куб нойтон нарс модыг бэлтгэсэн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон. нь , , , , , , -, , нар хувийн хэрэгцээнд нь шаардлагатай мөнгө, бензин зэргийг зээлээр өгдөг байсан. Энэ нөхцөл байдлууд нь  тогтоогддог. Түүнээс нь эдгээр хүмүүст хаанаас, хэрхэн, яаж мод бэлтгэх талаар зааж зөвлөсөн, зөвшөөрөл өгсөн, урьдчилсан үгсэн тохиролцсон нөхцөл байдал байхгүй. Харин дээрх хүмүүс нь өөрсдөө "******* " -д зарж, ашиг олох зорилгоор наас мод бэлтгэсэн байдаг юм. Энэ бэлтгэх үйл ажиллагаа нь хь бус байсан гэдгийг өөрсдөө мэдэж байсан талаар гэрчийн мэдүүлгүүд байдаг.

Эдгээр хүмүүсийн үйлдэл нь Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар өөрийн үйлдэл эс үйлдэхүй нь хь бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж, түүнийг хүсэж үйлдсэн, хор уршигт зориуд хүргэсэн санаатай гэмт хэрэгт тооцогдоно гэж заасан. Мөн Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэгт Хийн этгээдийн гүйцэтгэх албан тушаалтан удирдлагаас өгсөн шийдвэрийг хь бус болохыг мэдсээр байж үйлдсэн бол хамтран үйлдсэн гүйцэтгэгчид тооцно хэмээн заасан. Гэтэл нь , , , гэх хүмүүсийн үйлдлийг шалгалгүй орхигдсан. Ингэхээр шүүх хэт нэг талыг барьж г Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар "******* " -ийг Эрүүгийн хийн .6 дугаар зүйлийн -т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэж шийдсэн нь хэргийн бодит нөхцөл байдалд нийцээгүй.

Хоёрдугаарт: Анхан шатны шүүх хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацааны талаар дүгнэлт хийсэн. г Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн -д зааснаар гэм буруутайд тооцож, хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан үндэслэлээр түүнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Харин "******* " компанийг Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн -д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн. д холбогдох .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа нэг жил байгаа. Гэтэл "******* " компанид холбогдох .6 дугаар зүйлийн -д заасан хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацааг 5 жил гэж шүүх дүгнэсэн. Эрүүгийн хийн .0 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт Хийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө гэмт хэрэг үйлдэж энэ хийн тусгай ангид хийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан бол тухайн зүйл, хэсэгт заасан гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаатай адил байдлаар хөөн хэлэлцэх хугацааг тоолно хэмээн заасан. Тухайн хэргийг хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй байгаа тохиолдолд хөөн хэлэлцэх хугацааг 5 жилээр тооцохоор байгаа. Гэтэл эрх зүйн байдлыг нь дордж хөөн хэлэлцэх хугацааг 5 жил байхаар шийдсэн нь Эрүүгийн хийг буруу хэрэглэсэн.  Мөн энэ хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад гарсан зөрчлийг шүүх хэргийг шийдвэрлэхдээ анхаарч үзээгүй.  Шинжээчийн дүгнэлтийг хэргийн оролцогчид танилцаагүй, эрхийг нь хангаагүй. шинжилгээний объектын дагуу шинжилгээг тогтоосон хугацаанд хийнэ гэснийг зөрчсөн байдаг. Шүүх шинжилгээний тухай хийн 0.-т зааснаар шинжээчийн хувийн баримт бичиг, тусгай мэргэжил чадварыг нотолсон баримт бичгийг авч хэрэгт хавсаргаагүй, эрх үүргийг танилцаагүй. Мөн иргэний нэхэмжлэлтэй холбоотой 6 сая төгрөгийг төлүүлэхээр шийдсэн байдаг. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6.6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар бичмэл нотлох баримтыг эх хувиар нь хэрэв эрхийг нь авах боломжгүй бол прокурор, мөрдөгч тэмдэглэл үйлдэн хбарлаж авна. дэх хэсэгт энэ хийн 6.. дахь хэсэгт заасан нотлох баримтыг тухайн төрийн байглагаас үнэн зөвийг баталгаажан ирүүлсэн байна гэж заасан. Ингэж байж нотлох баримтын шаардлага хангахаар байгаа. Гэтэл хэргийн дугаар хавтаст хэргийн 86-, 95- 98 дугаар талд авагдсан гуалинг Шарын гол сум руу тээвэрлэсэн талаарх баримтууд нь бүгд хбар байдаг. Эдгээрийг нотлох баримтаар тооцох боломжгүй байхад дүгнэлт хийгээд хохирол төлүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Үзлэг хийх ажиллагаа, үзлэгийг баримтжсан гэрэл зургийн үзүүлэлт  хоорондоо он сарын хувьд зөрүүтэй. Энэ нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн . дугаар зүйлийн 0-д заасныг зөрчсөн. Шийтгэх тогтоолыг тодорхойлох хэсэгт гэмт хэрэг гарсан шалтгаан нөхцөл байдлын талаар тодорхой дурдах ёстой гэтэл дурдсан нөхцөл байдал байдаггүй. Өмгөөлөгчийн гаргасан санал, хөнгөрүүлэх, цагаатгах баримтыг дүгнэж, няцаасан үндэслэл байхгүй. Мөн эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх гэж байгаа бол хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тодорхой үндэслэл бүхий тайлбарлаж бичих ёстой ч энэ талаар дурдаагүй. Улсын Дээд шүүхийн 0 оны дугаар зөвлөмжийн ..9 дээр гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, гэм буруутай этгээдийн хувийн байдал зэргийг шүүх ял оногдахдаа харгалзан тодорхой заах ёстой. Дээрх үндэслэлүүдээр шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгах хүсэлтэй байна гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч тайлбартаа:

Нэгдүгээрт: “******* *******” Х-ийн захирал г Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлд заасан хь бусаар мод бэлтгэсэн гэх зүйлчлэлээр зүйлчилснийг үндэслэлгүй гэж үзэж байна. нь "******* " компанийг данс тооцооны хувьд удирдаж явдаг. мод бэлтгэ гэж даалгасныг тогтоосон юм байхгүй.  Гэмт хэрэг үйлдсэн эсэх нь эргэлзээ байгаа учраас шүүгдэгчид ашигтайгаар шийдэж гийн үйлдлийг цагаатгах үндэслэлтэй гэж үзэж байгаа.

Хоёрдугаарт: ******* -ийг сумын Ухаа гэдэг газраас хь бусаар мод бэлтгэсэн гэж үзэж байгаа нь үндэслэлгүй. Нэр бүхий мод бэлтгэж байгаа хүмүүст "мод бэлтгэ" гэж газар зааж өгсөн асуудал байхгүй. Дээрх хүмүүс нь “******* ” -аас мөнгө зээлдэг, машин авдаг, анд мод бэлтгээд зардаг хүмүүс юм.  Шүүх хэргийн бодит байдлыг үнэн зөв тогтоогоогүй хэргийн нэг талыг барьж шийдвэрлэсэн.

Эдгээр хүмүүс "******* " компаниас мөнгө зээлээд машин авчихсан.  Уг машин нь гэмт хэргийн улмаас хураагдчихсан. Журмын хашаанд очоод “хураагдсан машин байна уу” гэхэд гаргаад явчихсан байсан. Ийм хь бус ажиллагаа хэрэг шалгах явцад гарсан. Ууланд хураагдчихсан хь бус модыг зөөж Шарын гол суманд аваачиж эд мөрийн баримтаар хурааж авсан. Ингэхдээ сумаас мөнгө гаргаад машин хөлсөлж  ачсан нь энэ гэмт хэргийн улмаас учрсан хохиролтой ямар ч хамаагүй. д холбогдох хэргийг хөөн хэлэлцэх хугацаагаар хэрэгсэхгүй болгосон. Гэхдээ гэмт хэрэг үйлдээгүй гэж цагаатгах ёстой гэж үзэж байгаа. Иймд “******* ” -д холбогдох хэргийг цагаатгаж өгнө үү гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч тайлбартаа:

Үнэн зөвөөр шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Давж заалдах шатны шүүх прокурорын эсэргүүцэл болон шүүгдэгч , “******* *******” -н өмгөөлөгч гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн шүүгдэгч “******* *******” , *******, нарт холбогдох хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 9. дүгээр зүйлийн ., .т зааснаар давж заалдах гомдолд заасан асуудлаар хязгаарлахгүйгээр хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянаж үзлээ.

Дархан-Уул аймгийн Прокуророос шүүгдэгч хийн этгээд 7789 регистрийн дугаартай “******* *******” нь оны дүгээр сараас оны 0 дугаар сарын 07-ны өдрийн хооронд Дархан-Уул аймгийн сум, дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах " " гэх газарт 87. куб амьдрах чадвартай, нойтон нарс модыг зөвшөөрөлгүй буюу хь бусаар бэлтгэсэн” гэмт хэрэгт,

шүүгдэгч нь "******* *******” -ийн захирлаар ажиллаж байхдаа, оны дүгээр сараас оны 0 дугаар сарын 07-ны өдрийн хооронд Дархан-Уул аймгийн сум, дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “ ” гэх газарт 87. м.куб амьдрах чадвартай, нойтон нарс модыг зөвшөөрөлгүй бэлтгүүлсэн буюу хь бусаар мод бэлтгэх” гэмт хэрэгт,

шүүгдэгч ******* нь “Эрүүгийн 058 дугаартай хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад буюу Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын нутаг дэвсгэрт оны 0 дүгээр сарын 5, 6-ны өдрүүдэд , , нарыг зориуд худал мэдүүлэг өгүүлэхээр ятгасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн , .6 дугаар зүйлийн , .5 дугаар зүйлийн .т заасан гэмт хэрэгт холбогдан яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг хянан шийдвэрлүүлэхээр шүүхэд шилжүүлжээ.

Анхан шатны шүүх хэргийг хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсгийн . дахь заалтад зааснаар шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” , овогт гийн , овогт нарт Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн , дахь хэсэг, .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус заасан гэмт хэрэгт холбогдан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргээс Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэг, .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус заасан гэмт хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, шүүгдэгч хийн этгээд "******* ” /РД: 7789/-ийг Эрүүгийн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан “хийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө, зөвшөөрөлгүйгээр ойд мод бэлтгэсэн" гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хийн ерөнхий ангийн 9. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч хийн этгээд “******* ” -д 0,000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 0,000,000 /хорин сая/ төгрөгөөр торгох ял оногдж шийдвэрлэсэн ба ийнхүү шийдвэрлэхдээ шүүгдэгч нарын гэм буруутай эсэхийг тогтоосон заалт байхгүй байна.

Аливаа шүүхийн шийдвэр нь гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн хүн, хийн этгээдийн зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг барагдахын зэрэгцээгээр нийгэмд аюултай үйлдэл, эс үйлдэхүй үйлдсэн этгээдийн бурууг нотлох, гэм буруутай эсэхийг хөтөлбөргүйгээр тогтоох улмаар үйлдсэн гэм бурууд нь тохирсон ял оногдах зорилготойгоор бичигдсэн эрх зүйн онцгой үүрэг бүхий акт билээ.

Энэ ч утгаар Улсын дээд шүүх “хь хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах үүднээс” нийт шүүгчдийн хуралдаанаар “Шүүхийн шийдвэрийг боловсрах аргачлал, журам” баталсан байдаг.

Уг аргачлалд: Шүүх хэргийг хянан хэлэлцээд тогтоосон үйл баримтыг дүгнэж бичихдээ хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг түшиглэн харьцах, нягтлах, батлах, үгүйсгэх зэрэг танин мэдэхүйн аргуудыг хэрэглэн сэргээн тогтоосон үйл явдлыг шүүгч өөрийн үг, өгүүлэмжээр, ойлгомжтой байдлаар дүрслэн илэрхийлж бичнэ.

 Эрх зүйн дүгнэлтэд буюу шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцож дүгнэсэн хэсэгт: Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6.7 дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .-.5 дахь хэсгүүдэд заасан зүйлсийг нэг бүрчлэн дүгнэж бичих бөгөөд шүүгдэгчийн үйлдэл, эс үйлдэхүй нь тодорхой гэмт хэргийн зүйлчлэл, түүний объектив болон субъөктив шинжид хамаарах элемент (бүрдүүлбэр) нэг бүрд бүрэн нийцэж байгааг тодорхойлсон үндэслэл, өөр өрсөлдөх хэм хэмжээний талаарх дүгнэлт гэмт хэрэг үйлдэхэд нөлөөлсөн шалтгаан, үйлдлийн арга, гэм буруугийн хэлбэр, хэр хэмжээ, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын шинж, хэр хэмжээ, үйлдэл, үр дагавар хоорондын шалтгаант холбоо зэргийн талаарх дүгнэлтийг багтаана.

Тогтоолын тогтоох хэсэгт: Шүүхийн тогтоолын тодорхойлох хэсэгт заасан үндэслэлүүдийг удирдлага болгон шүүгдэгч нарыг Эрүүгийн хийн ямар зүйл, хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох, түүнд оногдсан ял болон хэргийн талаар шүүхээс гаргасан бусад шийдвэрүүдийг нэг бүрчлэн зааж байхаар аргачлалд тусгажээ.

Шүүхээс гарсан энэхүү эрх зүйн акт нь “тодорхой, ойлгомжтой, түүнийг биелүүлэхэд ямар нэгэн эргэлзээ төрүүлэхгүй байхаар бичигдсэн” байна гэж Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 6. дугаар зүйлийн -т тодорхойлсон бөгөөд шүүхийн шийдвэр нь мөн хийн 9.8 дугаар зүйлийн .6-д заасан шаардлагыг хангаагүй бол   “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийг ноцтой зөрчсөн” үндэслэлд орж мөн хийн 9.6 дугаар зүйлийн .-т зааснаар “шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй” болгодог.

Иймд шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгож, прокурорын эсэргүүцлийн ... шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсэгт шүүгдэгч нарыг гэмт хэрэг үйлдсэн эсэхийг тусгалгүйгээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон нь “шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсэгт шүүгдэгч Эрүүгийн хийн ямар зүйл, хэсэг, заалтад заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох”-ыг тусгана гэснийг зөрчсөн... “ гэснийг хүлээн авч байна.

Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 9.6 дугаар зүйлийн .-т заасан үндэслэлээр хүчингүй  болгож байгаа тул   шүүгдэгч , “******* *******” -н өмгөөлөгч А.Золжаргал нараас давж заалдах журмаар гаргасан гомдолд хь зүйн дүгнэлт хийгээгүй болно.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийн 9.5 дугаар зүйлийн .., 9.9 дүгээр зүйлийн .т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

           .Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн оны 0 дугаар сарын 06-ны өдрийн 5 дугаар шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгож,  прокурорын эсэргүүцлийн зарим хэсгийг хүлээн авч, шүүгдэгч , “******* *******” -н өмгөөлөгч гаргасан давж заалдах гомдолд дүгнэлт хийгээгүй болохыг дурдсугай.

. Шүүгдэгч д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж, шүүгдэгч *******т хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсугай.

. Анхан болон давж заалдах шатны шүүхийн хь хэрэглээний зөрүүг арилгах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, хийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хь хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл энэхүү магадлалыг гардсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш хоногийн дотор хэргийн оролцогч хяналтын журмаар гомдол гаргах, прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

  

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                  З.ТӨМӨРХҮҮ

                ШҮҮГЧ                                                          Ц.АМАРЖАРГАЛ

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                      Б.МАНЛАЙБААТАР