Шүүх | Дундговь аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх |
---|---|
Шүүгч | Цогт-Очирын Отгонцэцэг |
Хэргийн индекс | 2022002850003 |
Дугаар | 2023/ДШМ/35 |
Огноо | 2023-12-07 |
Зүйл хэсэг | 17.12.2.1., 17.12.2.2., 17.12.2.4., |
Улсын яллагч | О.Э |
Дундговь аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал
2023 оны 12 сарын 07 өдөр
Дугаар 2023/ДШМ/35
, , ,
Х.*******, нарт холбогдох
эрүүгийн хэргийн тухай
Дундговь аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Ц.Отгонцэцэг даргалж, шүүгч Р.Мөнх-Эрдэнэ, Ш.Төмөрбаатар нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн шүүх хуралдааны “А” танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанд:
Прокурор О.Эрхэмбаяр
Шүүгдэгч , түүний өмгөөлөгч *******,
Шүүгдэгч Х.*******, түүний өмгөөлөгч *******,
Шүүгдэгч , түүний өмгөөлөгч *******,
Шүүгдэгч , , тэдгээрийн өмгөөлөгч *******
Нарийн бичгийн дарга Х.Мөнхсүх нарыг оролцуулан,
Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч Г.Мөнхбат даргалж хийсэн шүүх хуралдааны 2023 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн 2023/ШЦТ/128 дугаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрсөн шүүгдэгч Х.*******, , шүүгдэгч ийн өмгөөлөгч ******* нарын давж заалдах гомдлоор шүүгдэгч , , , Х.*******, нарт холбогдох эрүүгийн 2022002850003 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2023 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч Ц.Отгонцэцэгийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.
Шүүгдэгч: ******* овогт ******* *******, Монгол Улсын иргэн, 1992 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдөр Дундговь аймгийн ******* суманд төрсөн, 29 настай, эрэгтэй, тусгай дунд боловсролтой, барилгын засал чимэглэлчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 3, ээж, дүүгийн хамт Дундговь аймгийн ******* сумын ******* тоотод оршин суух хаягтай, урьд 6 удаагийн ял шийтгэлтэй, 2012 оны 08 дугаар сарын 02-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын шүүхийн 55 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Монгол улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 15 дугаар зүйлийн 15.2 дахь хэсэгт зааснаар 2 жил 01 сарын хорих ял оногдуулж 1 жил 06 сарын хугацаагаар тэнссэн, 2013 оны 09 дүгээр сарын 17-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын шүүхийн 62 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Монгол улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 15 дугаар зүйлийн 15.2 дахь хэсэгт зааснаар 2 жилийн хорих ял оногдуулж, 2012 оны 08 дугаар сарын 02-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын шүүхийн 55 дугаартай шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 1 жил 06 сарын хорих ялаас зарим болох 1 жилийн хорих ялыг нэмж нэгтгэн 3 жилийн хорих ял оногдуулсан, 2015 оны 0 дүгээр сарын 21-ны өдөр Сум дундын 11 дүгээр шүүхийн 1 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Монгол улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 дугаар зүйлийн 99.1 дахь хэсэгт зааснаар 2 сарын хугацаагаар баривчлах ял оногдуулж, 2013 оны 09 дүгээр сарын 17-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын шүүхийн 62 дугаартай шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 3 жилийн хорих ялаас зарим болох 1 жилийн хорих ялыг нэмж нэгтгэн 1 жил 2 сарын хорих ял оногдуулсан, 2015 оны 09 дүгээр сарын 08-ны өдөр Говьсүмбэр аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 57 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Монгол улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 261 дугаар зүйлийн 261.1 дахь хэсэгт зааснаар 1 жилийн хорих ял оногдуулж, 2015 оны 0 дүгээр сарын 21-ний өдөр Сум дундын 11 дүгээр шүүхийн 1 дугаартай шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 1 жил 2 сарын хорих ялаас эдлээгүй үлдсэн 09 cap 13 хоногийн хорих ялыг нэмж нэгтгэн 1 жил 09 cap 13 хоногийн хорих ял оногдуулсан, 2018 оны 06 дугаар сарын 1-ний өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 53 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Монгол улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1,-т зааснаар 2 жил 01 сарын хорих ял оногдуулсан, 2022 оны 0 дүгээр сарын 27-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 68 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Монгол улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1,-т зааснаар 1 жил зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар шийтгүүлж, 2022 оны 07 дугаар сарын 25-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022/ХМШЗ/10 дугаартай шүүгчийн захирамжаар эдлээгүй үлдсэн 09 cap 16 хоногийг хорих ялаар сольсон, хэрэг хариуцах чадвартай, РД: .
Шүүгдэгч: овогт гийн , Монгол Улсын иргэн, 1981 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр Дундговь аймгийн ******* суманд төрсөн, 1 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 3, хүүхдүүдийн хамт Дундговь аймгийн ******* сумын 6-р баг ы 12-10 тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй, хэрэг хариуцах чадвартай, РД: .
Шүүгдэгч: овогт гийн , Монгол Улсын иргэн, 1983 оны 05 дугаар сарын 31-ний өдөр Дундговь аймгийн ******* суманд төрсөн, 39 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , хүүхдүүдийн хамт Дундговь аймгийн ******* сумын б-р баг ы 12-10 тоотод оршин суух хаягтай, урьд 1 удаагийн ял шийтгэлтэй, 2022 оны 0 дүгээр сарын 18-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Монгол улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1.-Т зааснаар 1 жилийн хорих ял оногдуулж,2021 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр батлагдсан Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2-т зааснаар 1 жилийн хорих ялыг 1 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольсон, хэрэг хариуцах чадвартай, РД: .
Шүүгдэгч: овогт гийн , Монгол Улсын иргэн, 1976 оны 06 дугаар сарын 20-ний өдөр Дундговь аймгийн ******* суманд төрсөн, 6 настай, эрэгтэй.боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр 2 хүүхдийн хамт Дундговь аймгийн ******* сумын 6-р баг ы тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй, хэрэг хариуцах чадвартай, РД: .
Шүүгдэгч: овогт ын , Монгол Улсын иргэн, 1983 оны 01 дүгээр сарын 2-ний өдөр Дундговь аймгийн суманд төрсөн, 39 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, малчин, ам бүл 6, эхнэр хүүхдийн хамт Дорноговь аймгийн тоотод оршин суух хаягтай, урьд удаагийн ял шийтгэлтэй, 2000 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдөр Дундговь аймгийн сум дундын шүүхийн 179 дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоолоор эрүүгийн хуулийн 138 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жилийн хорих ял оногдуулж, мөн хугацаагаар тэнссэн, 201 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдөр Сум дундын 15 дугаар шүүхийн 07 дугаартай шийтгэх тогтоолоор эрүүгийн хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.2 дахь хэсэгт зааснаар 2 жил 01 сарын хорих ял оногдуулж, 2 жилийн хугацаагаар тэнсэн хянан харгалзсан, 2018 оны 08 дугаар сарын 06-ны өдөр Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 8 дугаартай шийтгэх тогтоолоор эрүүгийн хуулийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жил 06 сарын хорих ялыг хорих ял оногдуулахгүйгээр тэнссэн, хэрэг хариуцах чадвартай, РД: .
Шүүгдэгч Х.*******, , , , нар бүлэглэн Дундговь аймгийн ******* сумын дүгээр багийн нутаг “Хөрхийн хад” гэх газраас 2020 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрөөс 2022 оны 07 дугаар сарын 01- ний өдөр шилжих шөнө иргэн ын 2 тооны тэмээг машин механизм ашиглан хулгайлж 2.500.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.
Дундговь аймгийн Прокурорын газраас: Шүүгдэгч Х.*******, , , , нарын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.-т зааснаар зүйлчлэн яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.
Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх: Шүүгдэгч Х.*******, , , , нарыг бүлэглэн, машин механизм ашиглан, бусдын 2 тооны тэмээ буюу олон тооны бод мал хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.-т зааснаар шүүгдэгч Х.*******, , нарт тус тус 2 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ял, шүүгдэгч , нарт тус тус 2 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Х.*******д энэхүү шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 2 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ял дээр тус шүүхийн 2022 оны 0 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 68 дугаартай шийтгэх тогтоолоор / Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 102022 оны 07 дугаар сарын 25-ны өдрийн 2022/ХМШЗ/ дугаартай шүүгчийн захирамжаар ял сольсон/ оногдуулсан ялаас эдлээгүй үлдсэн 3 cap 28 хоногийн хорих ялыг, шүүгдэгч өд энэхүү шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 2 жилийн хугацаагаар хорих ял дээр Төв аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдрийн 92 дугаартай шийтгэх тогтоол, Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2023 оны 05 дугаар сарын 12-ны өдрийн 31 дугаартай магадлалаар оногдуулсан ялаас эдлээгүй үлдсэн 1 жил 10 cap 23 хоногийн хорих ялыг тус тус нэмж нэгтгэн шүүгдэгч Х.Баттулгын биечлэн эдлэх ялыг 2 жил 9 cap 28 хоногийн хорих ялаар, шүүгдэгч ийн биечлэн эдлэх ялыг 3 жил 10 cap 23 хоногийн хугацаагаар хорих ялаар тус тогтоож, Өршөөл үзүүлэх тухай /2021 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр батлагдсан/ хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2-т зааснаар энэхүү шийтгэх тогтоолоор шүүгдэгч , нарт оногдуулсан 2 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялыг 2 жил 6 сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар, шүүгдэгч т оногдуулсан 2 жилийн хугацаагаар хорих ялыг 2 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар тус тус дүйцүүлэн сольж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б. , нарыг 2 жил 6 сарын хугацаанд, шүүгдэгч ийг 2 жилийн хугацаанд Дундговь аймгийн ******* сумын төвөөс гадагш гарахыг хориглох хязгаарлалт тогтоож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 1, дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Х.*******, нарыг эдлэх хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлж, Эрүүгийн хуулийн 6.10 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар энэ хэргийн улмаас шүүгдэгч Х.Баттулгын цагдан хоригдсон 27 хоногийг, шүүгдэгч ийн цагдан хоригдсон 9 хоногийг тус тусынх нь эдлэх ялд нь оруулан тооцож хасч, Шүүгдэгч , , нар нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдаж, Иргэний хуулийн 97 дугаар зүйлийн 97.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Х.*******, , , , нараас тус тус 500.000 төгрөгийг гаргуулан хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч /Дундговь аймгийн ******* сумын дүгээр баг/-д олгож, Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч , , нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг, шүүгдэгч , Х.******* нарт урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэсэн байна.
Шүүгдэгч Х.******* давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдол, шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ...Анхан шатны шүүхээс намайг бусадтай бүлэглэн бусдын олон тооны буюу 2 тэмээг хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэснийг эс зөвшөөрч гомдол гаргаж байна.
Миний бие дээрх гэмт хэргийг үйлдэхэд оролцсон оролцоо бага, талийгаач нь нэр бүхий бид хэдийг дагуулаад хүнээс тэмээ авна гээд явсан. Би , хоёрыг яваад 16 тэмээ тууж ирээд, 2 тэмээг барьж аваад хийх үйлдэлд нь оролцоогүй. Тухайн тэмээг тууж ирэхэд нь би Авдрантын бууц гэх газар байсан. Би , нарыг тэмээ хийж байхад нь түр хугацаанд овоон дээр унтсан байсан. Сэрэхэд , нар тэмээгээ хийгээд дууссан байсан, удалгүй машин ирсэн, харин махыг нь ачихад тусалж өгсөн. Аймаг явахад нь яваагүй. Надад тэмээ зарсан мөнгөнөөсөө 100000 төгрөг өгсөн. Тэмээ хулгайлах үйлдэлд оролцоогүй байхад ял халдаасанд гомдолтой байна. Гэтэл , нарын хулгайлж авч ирсэн тэмээний эзэн нь отор нүүдэл хийгээд тодорхой хугацаагаар яваад тэмээгээ гэх хүнд харж байгаарай гэж хэлсэн боловч мөн энэ хүн отор нүүдэл хийгээд явсан байна. Хохирогчийн тэмээ эзэнгүй, бэлчээр уснаасаа алслагдсан газар байсан юм уу гэж би ойлголоо.
Иймд миний зүйлчлэлийг хөнгөрүүлэн өөрчилж өгнө үү гэв.
Шүүгдэгч давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдол, шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ...Миний хувьд анхан шатны шүүхийн хэлэлцүүлэгт болон мөрдөн байцаалтын шатнаас өөрийн гэм буруугүй талаараа бүх асуудлыг тодорхой, үнэн зөвөөр мэдүүлж ирсэн боловч намайг гэм буруутайд тооцон ял шийтгэсэнд гомдолтой байна.
Би 2 тэмээг хулгайнх гэж мэдээгүй, гэртээ унтаж байхад дүү “Хүн малын мах татаад өгөөч, унаа олдохгүй байна, унаа олоод өгөөч гээд байна. Та махыг нь ойртуулаад өгөөч” гэж гуйж ирснээр өглөө зааж өгсөн газарт нь очиход 2 хүн махаа машинд ачиж өгчхөөд ченж Отгонцэцэгийнд хүрээд оч гэсэн. Очиход приус машинтай 2 хүн байсан. Тэднийг би махны эзэд юм байна гэж ойлгосон. Надад өртөг хөлс өгнө гэсэн боловч юу ч өгөөгүй, түлш ч хийж өгөөгүй, би юу ч мэдээгүй махыг нь хүргэж өгсөн, сүүлдээ хулгайн мал болоод явчихсан.
Надад маш хэцүү байна, би бага насны 2 хүүхэдтэй, тэд маань аймагт цэцэрлэг сургуульд сурдаг, эхнэр маань группэд байдаг байнгын өвчтэй, эмнэлгийн хяналтад байдаг, би өөрөө хөдөө айлын хороо бууц ховхлох зэргээр хөлсөөр шударгаар ажиллаж хөдөлмөрлөн гэр бүлээ тэжээж авч явдаг, өрхөд хөдөлмөр эрхэлдэг ганц хүн нь. Одоо Дэлгэрцогт сумаас хойш айлын мал маллан ажиллаж хөдөлмөрлөж байна.
Иймд хэргийг хянаж анхан шатны шүүхийн 2023.10.13-ны өдрийн 2023/ШЦТ/128 дугаартай шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруулж надад холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.
Шүүгдэгч ийн өмгөөлөгч ******* давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдол, шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ... Тус хэрэгт гэм буруутай гэж тогтоогдсон шүүгдэгч Х.*******, , , нар нь бусдын 2 тооны тэмээг хулгайлахад нь ямарваа нэгэн хэлбэрээр оролцоогүй талаар мэдүүлдэг. Мөн энэ хэрэгт холбогдон шалгагдаж байсан, дээрх шүүгдэгч нарын энэхүү гэмт хэргийг үйлдэхэд хамтран оролцсон гэх ийн төрсөн ах Б. нь энэ хэрэгт гэрч болон яллагдагчаар мэдүүлэг өгөхдөө ийг гэмт хэрэгт оролцоогүйг буюу хэн хэн энэ гэмт хэргийг үйлдсэн талаараа мэдүүлсэн байдаг.
Шүүгдэгч ийг энэ хэрэгт холбоотой гэх ямар нэгэн баримт байхгүй. Тэрээр хэрэг гарсан өглөө түүний ах Б. нь махны ченж Отгонцэцэг гэх айлд хүрээд ир гэсний дагуу хүргэн Б.Гантулгын хамт тэднийд очсон талаар мэдүүлдэг. Махны ченж Отгонцэцэг гэдэг хүн нь ийг надаас мөнгө авсан хүн гэдэг. нь тэр мөнгийг аваад тоолоод Б.т өгсөн талаараа мэдүүлдэг. нь төрсөн ахдаа худалдан борлуулсан мотоциклийн мөнгөө авах гэж л махны ченжийнд очсон юм. Энэ талаараа ч мэдүүлдэг. Тус хэрэгт ямар нэгэн оролцоо байхгүй хүнийг бусадтай бүлэглэн мал хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэн гэж шийдвэрлэсэнд гомдолтой байна.
Иймд Дундговь аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн 128 дугаар шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруулж буюу шүүгдэгч өд холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэв.
Шүүгдэгч давж заалдах шатны шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ...шүүгдэгч нар намайг хулгайн гэмт хэрэгт оролцоогүй болохыг мөн дурдсан байна. Миний бие ч энэхүү 2 тэмээг хийхэд оролцоогүй уурлаад татгалзаад явчихсан байгаа. Энэ байдлыг эрхэм хүндэт шүүгч нар та бүхэн анхаарч үзэх зүйлүүд байна. Үүнд:
1. би гэртээ байж байтал талийгаач , Х.*******тай ирээд хүнээс тэмээний авлагатай юм, очоод авчралцаад өгөөч гэсэн. Тэгээд би 2020 оны 6 сарын 30-нд хамт яваад хороон дээр буулгаад үлдээхээр нь хүлээгээд байж байтал эзгүй хороон дээр 2 тэмээ туугаад ирэхээр нь буруу гарынх юм шиг санагдаад уурлаад тэд нарыг орхиод түрүүлээд би яваад өгсөн юм. Миний ингээд уурлаад явсныг *******, нар бүгд гэрчилдэг. Мөн махны ченж ч таньж олуулах ажиллагаа болон гэрчээр өгсөн мэдүүлэгт намайг байгаагүй гэж гэрчилж мэдүүлдэг. /2-р хх-125-126-рт/,
Гэтэл гэрч Б.Гантулгын 2020 оны 12 сарын 8-ны өдрийн “...харин 1 дугаарт байсан залуу нь эрүүн дээрээ жижиг сахалтай, бор царайтай, дунд зэргийн нуруутай залуу байсан. Харин тэр дугаарт байсан залуу намхан нуруутай бор царайтай залуу байсан” гэж /хх-11-12-рт/ таньсан тэмдэглэл байдаг боловч тус таньж олуулах ажиллагаанд оролцсон гэрч Гантулга нь 175 см өндөр нуруутай намайг намхан нуруутай гэж хэлж байгаа нь намайг яг үнэн зөв таньж байгаа гэдэг нь эргэлзээтэй байна. Тэр ч бүү хэл энэ 1 дугаартай хүн гэх нь надаас өндөр мэтээр хэлж намайг болохоор намхан нуруутай хүн гэжээ. Намайг огт танихгүй байж яагаад ингэж худал таниад байгаад эргэлзээтэй байна. Би тэр махыг нь зарах үед нь очоогүй гэдгийг бусад хүмүүс гэрчилдэг.
2. Би 2020 оны 6 сарын 30-нд тэмээг хийхээс өмнө буруу гарынх байж магадгүй гэж санаад шууд уурлаад мал хулгайлах гэмт хэргээс татгалзаад явсан байхад Эрүүгийн хуулийн 1 7.12 дугаар зүйлийн 2.1 -д заасан олон тооны мал, 2.2-т заасан бүлэглэж, 2.-т заасан машин механизм ашиглан хулгайлсан гэж гэм буруутайд тооцож байгаад гомдолтой байна. Учир нь би тэмээг хийгээгүй байхаас нь эхлээд гэмт хэрэг үйлдэхээс татгалзаад явчхаад байхад яаж намайг тээврийн хэрэгсэл буюу машин механизм ашиглаж хулгайлах гэмт хэрэгт оролцсон гэж буруутгаад байгаа нь тодорхойгүй мөн намайг тэнд байсан гэдгийг гэрчлэх баримт байхгүй ба машин механизм ашиглан ачиж тээвэрлээд байгаа эдгээр хүмүүсийн үйлдэл аймгийн төв дээр авч ирснээр төгсчхөөд байгааг шүүх бүрэлдэхүүн анхааралдаа авна уу.
Мөн бүлэглэж хулгайлсан гэх боловч би 2020 оны 6 сарын 30-ны өдөр хороон дээр тэмээ туугаад ирэхээр нь хулгайнх буюу буруу гарынх байж магадгүй гээд татгалзаад явчхаад байхад зөвхөн ченж дээр мах өгөхөд байсан байж магадгүй гэх тэр Б.Гантулгын буруу таниад байгаа мэдүүлгээр бүлэглэж гэж байгаа нь зөвшөөрөхийн аргагүй байна. Яагаад гэвэл эдгээр хүмүүсийн хулгайлах үйлдэл нь тэр тэмээг хийж ачаад тээвэрлэж ирснээр гэмт хэрэг төгсчхөөд байхад мах борлуулахад намайг хамт байсан гэх мэдүүлгээр хулгайлах гэмт хэрэгт бүлэглэсэн байна гэж дүгнэж байгаа нь зөвхөн таамаг төдийгөөр бүлэглэж гэж буруутгаж байна гэж үзэхээр байна.
Иймд надад холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.
Шүүгдэгч давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Тайлбар байхгүй гэв.
Шүүгдэгч давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Би буруу ойлгоод хүрээд очсон. Би хийлцэж, худалдаалахад оролцоогүй. Цагаатгаж өгнө үү гэв.
Шүүгдэгч Х.Баттулгын өмгөөлөгч ******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Дундговь аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 128 дугаар тогтоолыг эс зөвшөөрч миний үйлчлүүлэгч ******* гомдол гаргасан. 2 тооны тэмээг хулгай хийх үйлдлийг , хоёр 16 тооны тэмээнүүдийг тууж ирж түүнээсээ 2-ыг авч үлдэж хийсэн үйлдэл байгаа. Тухайн үйлдэл болох үед ******* би овоон дээр байсан тэмээ мал хийсэн хойно ирсэн гэдэг. Гэтэл энэ хохирогчийн 16 тооны тэмээ хэрэгт авагдсан материалаас харахад тодорхой эзэнгүй, хариулга маллагаагүй байсан болох нь хохирогчийн мэдүүлэг, гэрч ийн мэдүүлэг зэргээс отор нүүдэл хийгээд эзэнгүй байсан учраас аймагт ойрхон ирсэн байх боломжтой, алдуул мал байжээ гэж үзэх бүрэн боломжтой гэж үзэж байна. ******* энэ талаараа гомдолдоо тодорхой тусгасан байгаа. Иймд *******д холбогдох хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2.1, 2.-д заасан зүйлчлэлийг 17.5 болгон хөнгөрүүлэн өөрчилж өгнө үү гэв.
Шүүгдэгч ийн өмгөөлөгч ******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ийн өмгөөлөгчөөр давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцож байна. Миний үйлчлүүлэгч анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч гомдол гаргаагүй ч бичгээр тайлбар гаргаж оролцож байгаа. Тус тайлбартаа өөрийн байр суурийг илэрхийлсэн. 2020 оны 06 сарын 30-ны өдөр болсон үйл явдалд гэмт үйлдлийг өөрийн сайн дураар татгалзаад, тэмээ алахаас өмнө явсан. Энэ байдлыг яллагдагч нар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад мөрдөн байцаалтын шатанд ч, яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг мөн шүүх хуралдааны явцад ийг оролцоогүй, байгаагүй, дундаас нь өөрөө татгалзаад сайн дураараа явсан гэдэг мэдүүлгийг өгсөөр ирсэн байдаг. Гэтэл анхан шатны шүүхийн үндэслэл болгон шийдвэрлэсэн ганцхан баримт байдаг. Тэр нь 2020 оны 12 сарын 30-ны өдөр гэрч Гантулгаар таньж олуулах ажиллагаа хийлгэсэн тэмдэглэл байдаг. Энэ тэмдэглэлээр ийг намхан нуруутай, бор царайтай, номерт байгаа хүн гэж таньсан байдаг. Гэвч энэ дотроо гэхэд бараг хамгийн өндөр шахуу ийм хүн. Гэрч Отгонцэцэгээр таньж олуулах ажиллагаа хийсэн боловч ийг байсан байгаагүй гэдгийг таниагүй. Ийм эргэлзээтэй нөхцөл байдал байгаад байдаг. Өөрөөр ийг энэ хэрэгт тээврийн хэрэгсэл ашиглаад олон тооны малыг бүлэглээд хулгайлсан гэх өөр нотлох баримт энд байдаггүй юм. Иймээс эд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгох, цагаатгах бүрэн үндэслэл байгаа учраас шүүх бүрэлдэхүүн анхаарч үзээсэй гэж хүсэж байна. Мөн дээрээс нь прокурорын гаргаж байгаа тайлбартай холбоотой хэлэхэд Өршөөлийн хуулийг буруу хэрэглэсэн гэдэг тайлбар дээр Өршөөлийн хуулийг ийн хувьд үнэхээр гэм буруутайд тооцсон бол хэрэглэх нь зөв байсан. Гэвч ийн хувьд гэм буруутайд тооцох нь үндэслэлгүй учраас цагаатгаж өгнө үү гэв.
Шүүгдэгч , нарын өмгөөлөгч ******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Миний хувьд нарын өмгөөлөгчөөр давж заалдах шатнаас оролцож байгаа. Өмгөөлөгчийн хувьд үйлчлүүлэгч ийн гаргасан давж заалдах гомдлыг бүрэн дэмжиж оролцож байгаа. ийн хувьд гэм буруу дээр маргасаар ирсэн. Анхан шатны шүүх ийг хороон дээр тэмээ хийсэн байна, хулгайн тэмээ гэж мэдэх боломжтой байсан, сайн дураараа татгалзах бүрэн боломжтой байсан гэсэн үндэслэл дээр дүгнэлт хийж гэм буруутайд тооцсон нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна гэж өмгөөлөгчийн зүгээс харж байна. Учир нь тухайн асуудалд дүгнэлт өгөх, дүн шинжилгээ хийх энэ чадвар хүн болгонд харилцан адилгүй байдаг. ийг хөлс мөнгийг нь өгнө. Мах тээвэрлээд өгөөч, аймаг руу мах ачаад өгөөч гэж байна гэсэн гуйлтыг өөр хэлүүлсэн байдаг. Ингээд хэлэхдээ ямар нэгэн хулгайн гаралтай мал гэдгийг огт хэлээгүй байсан. Гуйлтаар хөлс мөнгөөр ачаа тээвэрлэх үйлчилгээгээ хийж байна гэсэн боловч өнөөдрийг хүртэл хөлс мөнгөө ч авсан юм байхгүй. Сүүлдээ хулгайн мал тээвэрлэсэн асуудал болоод явчихсан. Мөн таньж олуулах ажиллагааг явуулсан байдаг. Таньж олуулах ажиллагаа болон гэрчийн мэдүүлгүүдээр Отгонцэцэг, Гантулгын хувьд ийг Отгонцэцэгийн хашаанд мах өгөхөд байсан гэдгийг хэлдэг. Гантулга гэрчийн хувьд 5 дугаартай хүн машины жолооны ард суугаад байсан жолооч нь бололтой байсан, тэр хүн огт бууж ирээгүй, машиндаа суугаад байсан гэдэг асуудлыг хэлсэн. Иймд энэ хүн тээвэрлэж очоод махны эзэд өөрсдөө махаа буулгаж зарсан ийм асуудал байгаа юм. Ингээд гэмт хэргийн шинжгүй үндэслэлээр түүнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож өгөөч гэсэн саналтай орж байгаа. Мөн дээрээс нь хэрвээ эргэлзээ төрж байх юм бол Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 15.2-т заасан зарчим бий. Энэ үндэслэлээр т холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгон цагаатгаж өгөөч. Хувийн байдлын хувьд бага насны 2 хүүхэдтэй, хөдөлмөрийн чадвар алдалт 60%-тай, одоо хөгжлийн бэрхшээлтэй эхнэр мөн бага насны хүүхдүүдээ тэжээж өрхөд ганцаараа хөдөлмөр эрхэлдэг иргэн байгаа. Үүнтэй холбоотой баримт шүүх хурлын өмнө өгсөн байгаа. Урьд өмнө нь ял шийтгэл эдэлж байгаагүй.
Үйлчлүүлэгч ийн хувьд анхан шатын шүүхээс түүнийг гэм буруутайд тооцож 2 жил 6 сарын зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар шийтгэсэн. Анхнаасаа гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч ирсэн. Мөн анхан шатны шүүхээс төлүүлэхээр шийдвэрлэсэн 500 мянган төгрөгийн хохирлыг гэсэн хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн Хаан банкны дансанд төлж тушаасан баримтыг гаргаж өгсөн байгаа. Урьд өмнө нь ямар нэгэн гэмт хэрэг үйлдэж ял шийтгэл эдэлж байгаагүй. Мөн бага насны 2 хүүхэдтэй өрх толгойлсон ганц бие эцэг. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж т холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгон цагаатгаж, үйлчлүүлэгч өд оногдуулсан 2 жил 6 сарын зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг аль болох багасгаж өгнө үү гэв.
Прокурор О.Эрхэмбаяр давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар, дүгнэлтдээ: Тухайн 2023 оны 10 сарын 13-ны өдрийн 128 дугаартай шийтгэх тогтоол хуулийн шаардлагыг хангаж гарсан. Шүүгдэгч Баттулгын хувьд тухайн гэмт хэргийг үйлдэхэд эхнээсээ төгсгөл хүртлээ байсан болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан хууль ёсны дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогддог. Энэ үйл баримтад бүлэглэн машин механизм ашиглаж үйлдсэн. Тухайн улаан махыг зарж борлуулсан мөнгийг хувь тэнцүүлэн авсан гэх үйл баримтууд хэрэгт нотлогдон тогтоогдсон. Мөн гэрч Батболд, Гантулга анхан шатны шүүх хуралдаан дээр гэрчээр оролцож гэрчийн мэдүүлэг өгсөн. Дээрх үйл баримтаар ******* гэмт хэрэг үйлдэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангид заасан гүйцэтгэгчээр гэмт хэрэг төгстөл оролцсон болох нь нотлогдон тогтоогддог учраас Баттулгын зүйлчлэлд ямар нэгэн байдлаар өөрчлөлт оруулах, хэрэгсэхгүй болгох үндэслэл байхгүй. Шүүгдэгч ийн хувьд гаргаж байгаа тайлбар нь би талийгч ахынхаа дуудсаны дагуу л очсон гэдэг үйл баримт байдаг. Үүнийг хавтаст хэрэгт авагдсан гэрч нарын мэдүүлэг буюу тэр махыг худалдаж авсан гэрчийн мэдүүлэг, мөн Гантулга гэрчийн мэдүүлгээр тухайн зарж борлуулж байгаа махыг зарж борлуулсан тухайн ченжээс төлбөр мөнгийг авсан гэх үйлдлүүд нь хавтаст хэрэгт нотлогдон тогтоогдсон. Иймд энэ гэмт хэргийг үйлдсэн гэж анхан шатын шүүхээс гэм буруутайд тооцсон нь үндэслэлтэй шийдвэр юм. , , гэдэг хүмүүсийн нэг нь тухайн хулгайлах гэмт хэрэгт машин механизмаар үйлчилж, машин механизмыг ашиглаж нөгөө 2 нь тухайн хулгайлсан махыг хийх болон бусдад зарж борлуулах зэрэг үйл явцад оролцсон. Оролцоог нь анхан шатны шүүх дээр гэрч нарын мэдүүлэг болон бичгийн нотлох баримт мөн шүүх хуралдааны мэтгэлцээний явцад гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэсэн. Энэ нь үндэслэл бүхий шийдвэр гарсан. Иймд энэ хэргийн зүйлчлэл ямар нэгэн байдлаар шүүгдэгч нарын хэргийг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэл байхгүй. Харин дээрх хэргийн хувьд анхан шатны шүүхээс шийдвэрлэхдээ , , нарыг 2021 оны Өршөөлийн хуульд оруулан хорих ялыг, зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар сольж шийдвэрлэсэн. 2021 оны 07 сарын 02-ны өдрийн Өршөөлийн хуульд хамрагдах үндэслэл нь 1. гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, 2. хохирол, төлбөр нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн байх, 3. урьд өмнө нь Өршөөлийн хуулиар ял шийтгэгдээгүй байх гэсэн нөхцөлүүдийг шаардана. Гэтэл энэ хүмүүс 2023 оны 10 сарын 13-ны өдрийн анхан шатны шүүх хуралдаан дээр хүртэл гэм буруугаа бүрэн хүлээн зөвшөөрөөгүй. Мөн шийтгэх тогтоолоор хохирогчид 2 сая 500 мянган төгрөгийн хохирлыг барагдуулахыг шүүгдэгч нарт даалгаж байгаа. Энэ нөхцөл байдалд Өршөөлийн хуулийг энэ 3 хүнд хэрэглэсэн нь үндэслэлгүй гэж үзэх нөхцөл байдал бий болж байгаа юм. Тийм учраас энэ нөхцөл байдал дээр нь шүүх анхаарч өгөхийг хүсэж байна. Ингээд анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоол хууль ёсны үндэслэл бүхий гарсан. Гэм буруугийн асуудлыг шийдвэрлэсэн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж, харин эрүүгийн хариуцлага оногдуулж байгаа эсэх дээр дээрх 3 шүүгдэгчийн асуудал дээр өөрчлөлт оруулах тухай саналыг шүүхэд гаргаж байна гэв.
ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:
Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.1 дүгээр зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт заасны дагуу хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоол хууль ёсны ба үндэслэлтэй болсон эсэхийг давж заалдсан гомдолд заасан асуудлаар хязгаарлахгүйгээр хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудад үндэслэж, хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянаж үзэв.
Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлыг хангалттай шалган тодруулсан, хэргийн үйл баримт, гэм бурууг тогтооход үндэслэл болсон нотлох баримтуудыг цуглуулах, бэхжүүлэх, үнэлэхэд хуульд заасан шаардлагыг ноцтой зөрчөөгүй байна.
Шүүх Х.*******, , , , нарын бүлэглэн Дундговь аймгийн ******* сумын дүгээр багийн нутаг “Хөрхийн хад” гэх газраас 2020 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрөөс 2022 оны 07 дугаар сарын 01- ний өдөр шилжих шөнө иргэн ын 2 тооны тэмээг машин механизм ашиглан хулгайлж 2.500.000 төгрөгийн хохирол учруулсан үйлдлийг хохирогч , хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч , гэрч , , , нарын мэдүүлгүүдээр тогтоогдсон гэж үзжээ.
Эдгээр хүмүүс гэмт хэрэг гарсан байдлыг мөрдөн байцаалтын шатанд тус тус дараах байдлаар мэдүүлсэн. Тухайлбал:
Шүүх дээрх хохирогч, гэрчүүдийн мэдүүлэг болон доор дурдсан бусад бичгийн нотлох баримтуудыг шүүх хуралдаанаар шинжлэн судалж, шийтгэх тогтоолын үндэслэл болгосон байна. Үүнд:
Шүүх эдгээр нотлох баримтуудаар шүүгдэгч нарын гэмт үйлдэл нотлогдон тогтоогдсон гэж үзсэн бөгөөд Давж заалдах шатны шүүхэд нэр бүхий шүүгдэгч нар мөн шүүгдэгч ийн өмгөөлөгчөөс давж заалдах гомдол гаргасан. Үүнд:
Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3-т заасан хэргийн бодит байдлыг талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр тогтооно гэсний дагуу шүүх хуралдааны мэтгэлцээнд тэгш эрхтэй оролцох эрх бүхий талыг оролцуулан тэдний тайлбар, дүгнэлт, шинжлэн судалсан бичгийн нотлох баримтад үндэслэн хууль зүйн дүгнэлт хийн Х.*******, , , , нарыг бүлэглэж, бусдын олон тооны малыг, машин механизм ашиглаж хулгайлсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэсэн нь хэргийн бодит байдалтай нийцсэн байна.
Шүүгдэгч нарын үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 2.1, 2.2, 2.-т зааснаар зүйлчилсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй, Эрүүгийн хуулийг зөв тайлбарлан хэрэглэсэн, шүүгдэгч нарт оногдуулсан ял шийтгэл тэдний гэм бурууд тохирсон байна.
Мөрдөн шалгах ажиллагаанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлыг хангалттай шалган тодруулсан, хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар шүүгдэгчийн гэм буруутай нь нотлогдсон, хэргийн зүйлчлэл тохирсон, анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоол хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх тул шүүгдэгч Х.*******, , шүүгдэгч ийн өмгөөлөгч ******* нарын гомдлуудыг хангаж шийдвэрлэх боломжгүй байна гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.
Иймд Дундговь аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн 2023/ШЦТ/128 дугаартай шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч Х.*******, , шүүгдэгч ийн өмгөөлөгч ******* нарын давж заалдах гомдлуудыг хэрэгсэхгүй болгож, шүүгдэгч Х.*******, нарын 2023 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрөөс 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийг хүртэл цагдан хоригдсон 55 хоногийг түүний ял эдлэх хугацаанд оруулан тооцож шийдвэрлэлээ.
Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:
ШҮҮГЧИД Ш.ТӨМӨРБААТАР
Р.МӨНХ-ЭРДЭНЭ