2025         05           16                                   128/ШШ2025/0369

 

 

                            МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.*******чимэг даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны 1 дүгээр танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар, 

Нэхэмжлэгч: “У ”[1] ХК /РД:/;

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч:Х.Зо*******;

Хариуцагч:Сангийн сайд;

Хариуцагч:Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч Д.Г нарын хооронд үүссэн “тендер сонгон шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан шийдвэр”-ээс үүссэн маргааныг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд:нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч Х.Зо*******, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.П, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Э*******, хариуцагч Д.Г, хариуцагч Монгол Улсын Сангийн сайдын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Ц, гэрч Д.Б, шүүх хуралдааны нарийн чгийн дарга М.Алтантуул нар оролцов.

                                        ТОДОРХОЙЛОХ нь: 

Нэг.Нэхэмжлэлийн шаардлага:

1.1.Нэхэмжлэгчээс анх нэхэмжлэлийн шаардлагаа “Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч Д.Г 2024 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дүгээр дүгнэлтийг хүчингүй болгуулах” гэж;

1.2.Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлж, “Сангийн сайдын 2024 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаар “Тендер сонгон шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх тухай” тушаалын “У ” ХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах” гэж тус тус тодорхойлсон болно.

Хоёр.Хэргийн үйл баримтын талаар:

2.1.“У ” ХК нь “*******т Үйлдвэр” төрийн өмчит ийн газраас 2024 оны 3 дугаар сарын 27-ны өдөр зарласан ЭҮТӨҮГ/2024 дугаар тендерт оролцож, захиалагчаас 2024 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн ТБ-134-12/4780 дугаар албан чгээр нэхэмжлэгчийг хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерээр шалгарсныг мэдэгдэж, гэрээ байгуулах эрх олгож байгаагаа мэдэгдсэн байна.

2.2.Захиалагч “*******т Үйлдвэр” төрийн өмчит ийн газраас 2024 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрийн ТБ-134-12/5722 дугаар албан чгээр нэхэмжлэгчид “захиалагчийн шийдвэр буюу үйлдлийн хэрэгжилтийг түдгэлзүүлж, захиалагчид хүргүүлсэн тендерийн баримт чигт мэдээллийн зөрүүтэй байдал илэрсэн” гэсэн үндэслэлээр тендерээс татгалзжээ.

2.3.Ийнхүү Сангийн яамны Төрийн худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн 2024 оны 9 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 10 дугаар урдамжаар Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5.1 дэх хэсэгт заасан нөхцөл үүссэн эсэхэд дүгнэлт гаргахаар хяналт шалгалтыг хийж, нэхэмжлэгч “У ” ХК-ийг тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх саналыг санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлэхийг мэдэгдэж, маргаан бүхий дүгээр дүгнэлтийг гаргасан байна.

2.4. “У ” ХК-иас Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн дүгнэлтийг эс зөвшөөрч 2024 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 01/743 дугаар албан чгээр Сангийн яаманд хандаж гомдол гаргасан, Сангийн яамнаас 2024 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн 03/10634 дугаар “Гомдлын хариу” тухай албан чгээр Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 15-ны дүгээр дүгнэлтийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэсэн.

2.5.Ингээд нэхэмжлэгчээс гаргасан нэхэмжлэлийн “Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч Д.Г 2024 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дүгээр дүгнэлтийг хүчингүй болгуулах”-аар шүүхэд нэхэмжлэл гаргасныг хүлээн авч захиргааны хэрэг үүсгэн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулсан.

Гурав.Нэхэмжлэлийн шаардлага түүний үндэслэлд:

3.1. Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн үндэслэлдээ:

“Манай компани нь "*******т " ТӨҮГ-аас 2024 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдөр зарласан ЭҮТӨҮГ/2024 дугаар "Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер"-т оролцохоор болж, уг сонгон шалгаруулалтын материалыг иргэн Д.Бтой 2024 оны 04 сарын 01-ний өдөр 2024/27 дугаар "Тендерийн материал бэлтгэх, хамтран ажиллах гэрээ" байгуулсны дагуу тэрээр тендерийн чиг баримтыг боловсруулж оролцсон болно.

Улмаар "*******т " ТӨҮГ-ын 2024 оны 07 сарын 09-ны өдрийн ТБ-134-12/4780 дугаар албан чгээр уг тендерт хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендерээр шалгарсан тул гэрээ байгуулах эрх олгож буйг мэдэгдсэн.

Харин "*******т " ТӨҮГ-ын 2024 оны 09 сарын 05-ны өдрийн ТБ-134-12/5722 дугаар албан чгээр ЭҮТӨҮГ/2024 дугаар "Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэгчийг сонгох тендер"-т оролцогчоос захиалагчийн шийдвэр буюу үйлдлийн хэрэгжилтийг түдгэлзүүлж, манай компанийн ирүүлсэн тендерийн баримт чигт мэдээллийн зөрүүтэй байдал илэрсэн гэх шалтгаанаар тендерээс татгалзсан байдаг.

Ингээд Сангийн яамны 2024 оны 09 сарын 26-ны өдрийн 11/8026 дугаар албан чгээр манай компанитай холбогдуулж Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5-т дахь хэсэгт заасан нөхцөл үүссэн гэх мэдээллийг "*******т " ТӨҮГ-аас ирүүлсний дагуу Сангийн яамны Төрийн нарийн чгийн дарга бөгөөд Худалдан авах ажиллагааны Улсын ерөнхий байцаагчийн 2024 оны 09 сарын 16-ны өдрийн 10 дугаар урдамж гарч худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн хяналт шалгалт хийх тухай мэдэгдсэн.

Уг хяналт шалгалтаар "... тендер шалгаруулалтын баримт чгийн өгөгдлийн хүснэгтийн ТШЗ 192.3-т заасан шаардлагын хүрээнд “У ” ХК нь Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны БА-186/2022 дугаар дүгнэлтийг өөрчилж тендерт ирүүлсэн нь Нийслэлийн хяналт шалгалтын газрын 2024 оны 01/528 тоот, 01/938 тоот албан чгээр тогтоогдож байна" гэх Сангийн яамны худалдан авах ажиллагааны 2024 оны 11 дүгээр 15-ны өдрийн дүгээр Улсын байцаагчийн дүгнэлтийг гаргасан.

Сангийн яамны Улсын байцаагчийн энэхүү дүгнэлт холбогдох хууль тогтоомжид заасан шаардлагад нийцээгүй, захиргааны акт гаргах процессын журам зөрчсөн, манай компанийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг илтэд халдсан тул уг дүгнэлтийг эс зөвшөөрч 2024 оны 11 сарын 27-ны өдрийн 01/743 дугаар албан чгээр Сангийн яамны Төрийн нарийн чгийн дарга, Худалдан авах ажиллагааны Улсын ерөнхий байцаагчид гомдол гаргасан боловч Улсын байцаагчийн дүгнэлтийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэсэнд гомдолтой байгаа юм.

эхүү дүгнэлт нь манай компанийн ажил хэргийн нэр хүндэд илтэд хохиролтойгоос гадна гурван жилийн хугацаанд тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулж, компанийн санхүүгийн хэвийн үйл ажиллагаа доголдож, хамтарч ажилладаг бусад иргэн, хуулийн этгээйн өмнө хүлээсэн үүргээ елүүлэх боломжгүй хүртэл нөхцөл байдал үүсэхээр байна.

Сангийн яамны худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчаас 2024 оны 11 сарын 15-ны өдрийн дугаар "Хяналт шалгалт тухай" гэх дүгнэлтийг гаргахдаа бот нөхцөл байдлыг үнэлж дүгнэхэд шаардлагатай нотлох баримтыг бүрэн дүүрэн цуглуулаагүй, гэрчийг оролцуулж асуугаагүй, хуурамч нотлох баримт бүрдүүлсэн эсэх асуудлыг шалгахдаа мэргэжлийн шинжээч оролцуулаагүй, сонсох ажиллагааг хуульд заасан журмын дагуу явуулаагүйн улмаас гаргасан шийдвэр нь Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1, 24.2, 42 дугаар зүйлийн 42.1-т заасантай нийцэхгүй, илтэд үндэслэлгүй шийдвэр болсон.

Манай компаниас тухайн үед холбогдох хууль тогтоомжид заасан журмын дагуу тендерийн баримт чиг, материалын хүчинтэй байдлыг шалгасан, нягталсан бөгөөд 2024 оны 05 сарын 25, 26-ны өдөр иргэн Д.Боос тендерийн материал бэлэн болсон талаар танилцуулж, манай компанийн холбогдох ажилтнууд амралтын өдрүүдээр ажиллаж /Ү.Б, Б.Б*******- *******, Д.О*******, Э.Б******* нар/ шалгахад Улсын байцаагчийн актад дурдсан "Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комисс"-ын дүгнэлт гэх баримт огт байгаагүй болно.

Үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан иргэн Д.Боос болсон үйл явдлыг тодруулахад дээрх баримтыг дэнд танилцуулалгүйгээр тендерийн материалыг илгээхдээ нэмж оруулсан талаар хэлсэн.

Уг нөхцөл байдлын талаар захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны явцад Улсын байцаагчид удаа дараа мэдэгдэж, түүнийг гэрчээр асуух, хуурамч чиг баримт үйлдсэн талаар үндэслэл бүхий эргэлзээ байгаа тохиолдолд цагдаагийн байгууллагад хандаж шийдвэрлүүлэх талаар мэдэгдэж байсан боловч дүгнэлт гаргахдаа эдгээр бот нөхцөл байдлыг үнэлж, дүгнээгүй болно.

“У ” ХК нь тендерийн материалын мэдээлэл зөрүүтэй гэдгээр тухайн тендерт шалгарах эрхээ алдсан байхад худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч бот нөхцөл байдлыг зөв үнэлээгүйн улмаас тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх саналыг санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлэх нь тус компанийн хууль ёсны эрх ашиг сонирхлыг зөрчиж байна.

Хариуцагч Сангийн яамны худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч Д.Г 2024 оны сарын 15-ны өдрийн дүгээр дүгнэлтэд үндэслэн манай компанийг 2024 оны 12 сарын 31-ны өдөр гурван жилийн хугацаагаар тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэсэн.

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.8 дэх хэсэгт заасан журмын дагуу Сангийн сайдын 2024 оны 12 сарын 31-ны өдрийн дугаар "Тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх тухай" тушаалын дагуу манай компанийн эрхийг гурван жилийн хугацаагаар хязгаарлуулсан.

Бидний шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн үндэслэлд тодорхой дурдсанчлан Сангийн яамны худалдан авах ажиллагааны газрын Улсын байцаагчийн 2024 оны 12 сарын 15-ны өдрийн дүгээр дүгнэлт холбогдох хууль тогтоомжид нийцээгүй тул түүнийг үндэслэж гарсан Сангийн сайдын дээрх тушаалыг мөн хууль бус гэж үзэж байна.

Өмнөх гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд улсын байцаагчийн дүгнэлтийг хүчингүйд тооцсон ч эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэсэн Сангийн сайдын тушаал хэвээр байх болно” гэжээ.

3.2.Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Э******* шүүх хуралдаан дээр гаргасан дүгнэлтдээ:

Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлдээ яг хууль зүйн үндэслэл талаас нь 2 тодорхой үндэслэл чсэн. Нэгдүгээрт, Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1 дэх хэсэгт заасан бот нөхцөл байдлыг тогтоогоогүй гэж үзэж байгаа. Үүнтэй холбоотой үйл баримтыг нотлох баримт шинжлэн судлах шат болон асуулт хариултын шатад тогтоосон. Хариуцагч Д.Г байцаагч гэмт хэргийн шинжтэй үйл баримт байгааг тогтоогоогүй гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн. Мөн нотлох баримтаар тогтоосон гэх үйл баримт тогтоогдсонгүй. Хоёрдугаарт, захиргааны шийдвэр гаргах үйл ажиллагааны явцад Улсын байцаагч нотлох баримт цуглуулах талаар процессын журмыг бүрэн хэрэгжүүлсэнтэй холбоотой бот байдлыг тогтоож чадаагүй бөгөөд энэ үйл баримт нь мэтгэлцээний явцад хангалттай тогтоогдлоо гэж ойлгож байна. Д.Г байцаагч хянан шалгалтын урдамжийг барьж ажилладаг талаараа хэлсэн. Уг хянан шалгалтын урдамж дээр ямар хуулийг баримтлаад, ямар хяналт шалгалт явуул гэснийг харахад хууль, эрх зүйн үндэслэлийг заагаагүй байдаг. Тухайлбал хавтаст хэргийн 46 дахь талд байгаа шалгалтын арга хэлбэр гэдэг дээр ямар хуулийг барьснаа чээгүй бөгөөд доод талд нь 56 дугаар зүйлийн 56.6 гэсэн байсан. э нь ямар хуулийн эсхүл ямар журмын гэдэг нь ойлгомжгүй байна. Асуулт хариултын шатад Д.Г байцаагч дээр дурдагдаад байгаа 2 актыг цахимаар үзсэн гэж хариулсан ч шүүгчийн асуултад тухайн 2 актыг эх хувиар нь авч үзэж байгаад дүгнэлтээ гаргасан гэж хариулсан. Үүнээс харвал хариуцагчийн гаргаж байгаа тайлбар зөрөөд байгаа анхаарч үзээсэй гэж хүсэж байна. Мөн байгууллага үр дагаврыг хариуцна гэдэг нь тусдаа бөгөөд бот нөхцөл байдлыг тогтоох нь тэрнээс үл шалтгаалаад Д.Бийг асуух, эсхүл шинжээчийн дүгнэлт гаргуулах, мөн бусад үйл баримтыг тогтоосон бол ямар үйл баримт гарах байсан гэх агуулгаар хэлж байгаа юм. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдаж авах тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1, урдамж болоод Сангийн сайдын журамд зааснаар оролцогч байгуулагч ирүүлсэн материалын үр дагаврыг өөрөө хариуцна гэдэгтэй холбоотой асуудал дээр тодорхой тайлбар хэлэх нь зүйтэй болов уу гэж бодож байна. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчийн шүүхэд санал болгож байгаа санал бол хуулийн заалтыг д зааг ялгаатай авч үзэх ёстой гэж байгаа. Өөрөөр хэлбэл Захиргааны ерөнхий хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2.5-д заасан захиргааны акт зорилгодоо нийцсэн, бот нөхцөлд тохирсон, шийдвэр нь үндэслэл бүхий байх зарчим байгаа. Бот байдал дээр ийм зөрчлүүд их гардаг нь үнэн. Гэхдээ өнөөдрийн тохиолдол арай өөр байгаа. э нь тухайн “У ” ХК-ийн хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг өнөөдрийн шүүх хуралдаанд гэрчээр оролцсон Д.Б гэх хүн Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэний улмаас хөндөгдсөн.

э нь тогтоогдож ял шийтгэлээ хүлээсэн үйл баримт байгаа. Иймд Улсын байцаагчийн гаргасан дүгнэлтэд үндэслэн гаргасан Сангийн сайдын тушаал нь гаргасан зөрчилд нь нийцэхгүй байна гэж үзэж байна. Захиргааны ерөнхий хуульд заасны дагуу тухайн актыг гаргахдаа ямар хуульд үндэслэсэн нь тодорхой байх ёстой. Хариуцагч Д.Г байцаагч асуултад хариулахдаа дүгнэлтийн 54.1-т чсэн гэж тайлбарласан хэй ч Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасныг зөрчсөн гэх үндэслэл болохоос ш уг дүгнэлтийг гаргах болсон хууль зүйн үндэслэл ш юм. Мөн уртгал хэсэг дээр байгаа гэж тайлбарладаг ч нотлох баримт шинжлэн судлах шатад харсанчлан чээгүй байдаг. Үүнийг шүүх шийдвэр гаргахдаа анхаарч үзээсэй гэж хүсэж байна. Өмгөөлөгчийн гаргах шүүх хуралдааны мэтгэлцээнтэй холбоотой саналыг танилцууллаа. Хэрэгт цугларсан нотлох баримт, нэхэмжлэгч гаргасан үндэслэл, хариуцагчийн няцаасан байдал зэргээс харахад нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэх хууль зүйн үндэслэлтэй болох нь харагдаж байна. Хэрэв шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх боломжгүй, тогтоох нөхцөл байдал нь шүүхийн цар хүрээнээс хэтэрсэн гэж үзвэл хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг буюу актын елэлтийг түдгэлзүүлж, дахин ирүүлсэн баримтад үндэслэн Захиргааны ерөнхий хуульд заасан журмын дагуу акт гаргах үйл ажиллагааг дахин даалгах боломжтой гэж үзэж байна. Гэхдээ үүгээрээ өмнө нь гаргасан саналаа үгүйсгэж байгаа хэрэг ш” гэв.

3.3.Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч шүүх хуралдаан дээр гаргасан дүгнэлтдээ:

Д.Б, “У ” ХК, Сангийн яам нарын хооронд өнөөдрийн маргаан өрнөж байна. Миний өөрийн өнцгөөс харвал буруутай үйл ажиллагаа хийсэн Д.Б нь эрүүгийн шүүхээр гэм буруутай нь тогтоогдож, ял авсан. Тухайн захиргааны актын улмаас манай компани хохирч байгаа. Манай компани хохирно гэдэг нь цаанаа манайд ажиллаж байгаа 300 ажилчин хохирч байна. Мөн 1 мянга гаруй хувьцаа эзэмшигч хохирч байна. Хамгийн их харамсаж байгаа нь манай компани салбартаа өндөр технологи эзэмшиж байгаагаараа тэргүүлдэг компани. Эдгээр эзэмшсэн технологи байхгүй болох гээд байгаа учраас энэ нь Монгол Улсын оюуны өмч гэдэг утгаараа маш хайран зүйл болж байна. Мөн Сангийн яам төлөөлдөг Монгол Улсын төсөв хохирно. Манай компани сүүлийн 15 жил улсын төсөвт татварын хэлбэрээр 15 орчим тэрбум төгрөг төлсөн бөгөөд энэ байхгүй болно. Мөн барилгын чиглэлийн том байхгүй болно. Сангийн яам манайхыг хар жагсаалтад оруулснаар Монгол Улс хожихгүй бөгөөд буруутай зүйл хийсэн гэж шийтгэх гэж байгаа бол шийтгүүлэх ёстой субъект нь “У ” ХХК ш харин Д.Б юм” гэв.

3.4.Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч шүүх хуралдаан дээр гаргасан нэмэлт тайлбартаа:

“Бичиг баримтыг хуурамчаар үйлдсэн нь тогтоогдсон. Гэхдээ тухайн чиг баримтыг “У ” ХК хуурамчаар үйлдээгүй. Хуурамчаар үйлдэхээр бэлдээгүй. Харин д бүх чиг баримтаа бэлдсэн байсан бөгөөд түүнийг нотариатчаар баталгаажуулсан байдаг жинхэнэ хувь ч байдаг. Түүнийг хамгийн сүүлд хянаж дуусаад /хуулиар ямар хэсгийг нь таслаад буруу зөвийг тогтоохыг мэдэхгүй байна/ илгээ гэсэн байхад манайхтай гэрээгээр ажиллаж байсан хүн өөрөө дур мэдэн хуурамч чиг баримт үйлдэж зөрчил гаргаад, эцсийн дүнд нь манай компани хохирсон. Би Сангийн яамны Улсын байцаагчийн дүгнэлтийг уншсан бөгөөд тоон гарын үсгийг хариуцаж байгаа миний тоон гарын үсгээр шилжсэн учраас ямар замаар буруу баримт илгээсэн нь хамаа байхгүй бөгөөд миний тоон гарын үсгээр шилжсэн л бол хариуцлагыг манайх хүлээнэ гэсэн байсан. Би тухайн баримтыг хянаж дуусаад тоон гарын үсгээ хийгээд илгээ гэхэд тэрүүхэн дунд нь хуурамч баримт хийчихсэн байсан. Тухайн зөрчил хийсэн хүн нь шүүхээр орж, эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн. Буруутай хүн нь тогтоогдож, ял авсан байхад манай хамт олон 3 жил хязгаарлах хэрэг байгаа юм уу. Бид чиг баримтыг хуурамчаар үлдээгүй. Учир нь манайд 30 гаруй кран байдаг. Манай бүх бүтээгдэхүүн 500 зуун килограммаас 1 тонн хүнд байдаг. Мөн олон төмөр тастдаг, бетон хөрөөддөг техник байдаг. Нэг дотор ажиллаж байгаа 200 гаруй хүн дотор хөдөлмөр хамгааллыг маш сайн барихгүй бол болохооргүй нөхцөлд ажилладаг. Манайх Олон Улсын аутаар аут хийлгэдэг манай хувь нийлүүлэгч нар ч гэсэн шаардлага өндөртэй хүмүүс байдаг. Манай бүх ажиллагаа хуулийн дагуу явагддаг. Компанийн хувьцаа эзэмшигч ш хөдөлмөрийн гэрээгээр ажилладаг гүйцэтгэх захирал бөгөөд надад ямар нэгэн хууль зөрчиж өөрийнхөө толгой дээр лай хураах шаардлага байхгүй. Тавантолгой Зүүнбаян төмөр замыг барьж байхад Монгол Улсад Ковид-19 цар тахал гарчихсан байсан бөгөөд хөдөө 6000 хувийн болон цэргийн албан хаагчид ажиллаж байсан. Зам тээврийн сайд болон бусад хүн хүрч ирээд Ковид-19 цар тахлын үед тасрахгүй ажиллаад өг, 6000 хүн сул зогсох гээд байна гээд гуйж байсан. Бид бүтэн 22 сар буюу цагаан сар, шинэ жилээр гэртээ харихгүйгээр 24 цагаар ажиллаж байсан. Хятадаас авчирна гэхгүй бол жинхэнэ ажлыг хийдэг нь манай компани. Гэхдээ дандаа ийм захиалгууд авдаг. Манай сарын тогтмол зардал маш өндөр учраас жижиг ажлуудаар үргэлжлэх боломж байхгүй. Биднийг бүтэн 3 жил тусгаарлавал хамт олны 2010 оноос хойш явуулсан бүх ажил байхгүй болно. Мөн боловсон хүчин бэлдэнэ гэдэг нь өөрөө маш том капитал хийж байгаа хэрэг. Тоног төхөөрөмжүүйг ажиллуулаад, ачаалал аваад бүх зүйлсийг хийгээд сурчихсан хамт олон байгаа. Бидний борлуулалт буурахаар тэдгээр хүмүүсийн цалин хөлсийг өгч чадахгүй тараад алга болно. Төрийн албанд ажиллаж байгаа хүмүүсийн ажил хэцүү гэдгийг ойлгож байна.

Гэхдээ Д.Г байцаагч ажлын байрныхаа тодорхойлолтоор ажлаа хийсэн нь зөв бөгөөд хуулийн дагуу ажлаа хийснийг нь ойлгож байна. Бид “ *******” ХХК-ийн барилгын тендерт д оролцсон боловч улсын комисст нь л оролцоогүй. Учир нь тухайн үе нь Ковид-19 цар тахлын үед барьж байсан барилга бөгөөд манайхаас тодорхой хэмжээний ажилчид, хөрөнгө, бараа материал гарсан. Гэхдээ улсын комисст оролцоогүй учраас “ *******” ХХК-ийн актыг өгөөд, гэрээгээ өгөөд явуулчихъя гэж ярьсан. Гэтэл Д.Б нь өөрөө дур мэдэн засчихсан байсан” гэжээ.

3.5.Хариуцагч шүүхэд чгээр гаргасан хариу тайлбартаа:

 “*******т " ТӨҮГ-аас зарласан ЭҮТΘΥΓ/2024 дугаартай "Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил" гүйцэтгэгчийг сонгох тендер шалгаруулалтад "У " ХК-ийн тендерт ирүүлсэн баримт чиг, мэдээлэлд зөрүүтэй байдал гарсан тухай "*******т ” ТӨҮГ-аас 2024 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрийн ТБ-134-12/5726 тоот албан чиг Сангийн яаманд ирүүлсэн.

Уг мэдээллийн дагуу хийсэн хяналт шалгалтаар дээрх нэр, дугаар бүхий тендер шалгаруулалтад "У " ХК-ийн тендерт ирүүлсэн Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай дүгнэлттэй холбоотой хяналт шалгалтаар дараах нөхцөл байдал тогтоогдсон.

Тухайн тендер шалгаруулалтын баримт чгийн өгөгдлийн хүснэгтийн ТШЗ 19.2.3-т "Ижил төстэй ажил гүйцэтгэсэн туршлага: "Шаардана" 2021, 2022, 2023 онуудын аль нэг жилд тусгай зөвшөөрлийн хүрээнд БА-3.1 барилга угсралтын ажлын "ерөнхий гүйцэтгэгч"-ээр ажилласан туршлагатай байна. эхүү туршлагад тооцуулах 2021 2022, 2023 онуудын гэрээний нийт үнэ нь оролцогчийн санал болгож буй үнийн 50 хувиас багагүй байна. 2021, 2022, 2023 онуудын гэрээгээр гүйцэтгэсэн ажлын ижил төстэй ажилд тооцуулахаар санал болгосон гэрээт ажлын гэрээ, ажил хүлээлгэж өгсөн комиссын акт (дүгнэлт), гүйцэтгэл нь бүрэн чанартай байсан талаарх өмнөх захиалагчийн тодорхойлолт зэрэг баримт чгийн хуулбарыг нотариатаар гэрчлүүлэн ирүүлнэ. (Комиссын дүгнэлт нь Засгийн газрын 2021 оны "Дүрэм шинэчлэн батлах тухай" 212 дугаар тогтоолын дагуу барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан баталгаажуулсан байна.) Ижил төстэй ажилд тусгай зөвшөөрлийн хүрээнд БА-3.1 барилга угсралтын ажлыг тооцох ба энд зааснаас өөр ангилалд хамаарах ажлыг ижил төстэй ажилд тооцохгүй" гэж шаардсан байна.

Тус шаардлагын хүрээнд "У " ХК тендерт дөрвөн гэрээний мэдээлэл ирүүлсэн байх бөгөөд дээрх шаардлагад зааснаар 2021, 2022, 2023 онд хамаарах, санал болгож буй үнийн 50 хувиас багагүй гэрээ нь " " ХХК-тай байгуулсан 2021 оны 01 дүгээр сарын 25-ны өдрөөс 2022 оны 06 дугаар сарын 30- неден ЭВ/0502 дугаартай "Ажил гүйцэтгэх гэрээ" гэрээний үнэ: 23,400,000,000.0 төгрөг/ байсан.

"У " ХК тус гэрээтэй холбоотой Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА- 186/2022 дугаартай дүгнэлт хавсаргажээ.

Улсын байцаагчаас 2024 оны 11 дүгээр сарын 07-ны өдрийн албан чгээр Нийслэлийн хяналт, шалгалтын газраас тодруулга авсан бөгөөд тус газраас 2024 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 01/938 тоот албан чгээр Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай дүгнэлтийг нотлох баримтын шаардлагад нийцүүлэн ирүүлсэн.

Нийслэлийн Засаг даргын хэрэгжүүлэгч агентлаг Хяналт шалгалтын газрын 2024 оны 08 дугаар сарын 21-ний өдрийн 01/528 тоот албан чигт хавсаргасан "хуулбар үнэн" тэмдэг бүхий Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай дүгнэлтийн 2.4-т "Барилгын ажлын ерөнхий гүйцэтгэгч: "В******* *******" ХХК" гэж заасан, харин "У " ХХК гэж заагаагүй буюу улсын комиссын актыг засаж өөрчилсөн нь тогтоогдсон.

Тухайн тендер шалгаруулалтын баримт чгийн тендер шалгаруулалтын зааварчилгааны 13.3-т "Оролцогч өөрийн тендерийн бүх баримт чиг, мэдээллийн хүчинтэй байдлыг нягтлах үүрэгтэй бөгөөд үнэн зөвийг захиалагчийн өмнө хариуцна" гэж, Сангийн сайдын 2023 оны А/248 дугаар тушаалын хавсралтаар батлагдсан "Цахим системээр худалдан авах ажиллагаа зохион байгуулах, түүний тасралтгүй, аюулгүй ажиллагааг хангах журам"-ын 4.5-д "Аж ахуй эрхлэгч холбогдох цахим системээс дамжуулан авч буй өөрийн тендерт холбоотой мэдээлэл, өөрийн ирүүлсэн тендер, түүнд хавсаргасан аливаа баримт чгийн үнэн зөв эсэхийг нягтлах, алдаатай тохиолдолд тендер хүлээж авах эцсийн хугацаанаас өмнө залруулах үүрэгтэй ба энэ үүргээ елүүлээгүйтэй холбоотой хариуцлагыг дангаар хүлээнэ" гэж тус тус заасан.

Худалдан авах ажиллагааны цахим систем /www.tender.gov.mn/-ээр "У " ХК нь тендерийн маягт №1-ээр "хуулийн , 22.2, 56.5-д заасныг зөрчсөн болон тендер шалгаруулалтад үнэн зөв, зөрүүгүй орчуулга ирүүлэх үүргээ зөрчсөн тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх үндэслэл болохыг хүлээн зөвшөөрч байна" гэсэн нөхцөлийг баталж, тус компанийг итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх эрх бүхий этгээд, гүйцэтгэх захирал Х******* Зо******* өөрийн тоон гарын үсгээр баталгаажуулж илгээсэн тул "У " ХК нь өөрийн илгээсэн тендерт холбогдох хариуцлагыг бусад этгээдээс болсон, түүнтэй байгуулсан гэрээг цуцалж төлбөрийг нэхэмжилж байгаа гэх тайлбар үндэслэлгүй байна.

Түүнчлэн "У " ХК-ийн иргэн Д.Бтой байгуулсан 2024 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрийн 2024/27 дугаартай "Тендерийн материал бэлтгэх хамтран ажиллах гэрээ"-ний 1 дүгээр зүйлийн 1.3-т "Б" тал буюу Д.Б нь "*******т " ТӨҮГ-аас зарласан ЭҮТӨҮГ/2024 дугаартай "Засвар механикийн заводын механик цехийн өргөтгөлийн ажил" сонгон шалгаруулалтад оролцох тендерийн материал бэлтгэж, дуусган "А" талд хүлээлгэн өгөх" гэж заасан байх бөгөөд тус компани тухайн тендер шалгаруулалтын баримт чгийн тендер шалгаруулалтын зааварчилгааны 13.3-т зааснаар өөрийн тендерийн бүх баримт чиг, мэдээллийн хүчинтэй байдлыг нягтлах үүргээ хэрэгжүүлээгүй байгааг дурдах нь зүйтэй байна.

Иймд "У " ХК-ийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэжээ.

3.6.Хариуцагч Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч Д.Г шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа:  

“У ” ХК-ийн өнөөдрийн үүсээд буй нөхцөл байдлыг ойлгож байна. Надад тухайн компанийн үйл ажиллагааг санаатайгаар тасалдуулах хүсэл зориг байхгүй. Би өөрийн үүрэг даалгавар, батлагдсан урдамжийн дагуу хяналт, шалгалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Тухайн үед “У ” ХК-аас /ямар ажилтныг нь мэдэхгүй нэг хүн авч ирж өгсөн/ тайлбар хүргүүлэх тухай чиг ирсэн. Үүнд Д.Бтой материал бэлтгэх талаар хамтран ажиллах гэрээ байгуулан бэлтгүүлсэн. Ингээд материал нь шаардлага хангаагүй болохыг сүүлд мэдсэн бөгөөд улмаар Д.Бтой байгуулсан гэрээг цуцалж, олгосон төлбөрийг нэхэмжилж байгаа болно гэсэн тайлбарыг өгсөн байдаг. Ингээд хяналт шалгалтын явцад улсын байцаагчийн эрх хэмжээний хүрээнд тендерт илгээсэн баримт чгийг аван, тухайн баримт чгийг үйлдсэн байгууллагаас тодруулга авч үзэхэд зөрөөтэй байдал илэрсэн. э нь хууль тогтоомжид заасны дагуу дүгнэлт гаргах нөхцөл байдал байсан. Ийм учир дүгнэлт гаргаад саналыг Сангийн сайдад хүргүүлсэн” гэв.

3.7.Хариуцагч Сангийн сайдын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд чгээр гаргасан хариу тайлбартаа:

Монгол Улсын Сангийн сайд нь Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 52 дугаар зүйлийн 52.1.14 дэх заалтын "энэ хуулийн 145-д заасан тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн бүртгэлийг хөтлөх, хяналт тавих, мэдээлэх" гэж, 14 дүгээр зүйлийн 14.5 дахь хэсэгт "Төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага энэ хуулийн 14.1.4, 14.1.6, 14.1.7 дахь заалтад заасан нөхцөл үүссэнийг тогтоосон тухай энэ хуулийн 521.1-д заасан эрх бүхий улсын байцаагчийн шийдвэрийг үндэслэн тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн бүртгэлийг хөтөлж, нийтэд мэдээлнэ" гэж, Засгийн газрын 2019 оны 274 дүгээр тогтоолын 2 дугаар хавсралтаар батлагдсан "Тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн бүртгэлийг хөтлөх журам"-ын 2.4-т "Төсвийн асуудал төрийн захиргааны төв байгууллага энэ журмын 2.2-т заасны дагуу ирүүлсэн саналд үндэслэн 30 хоногийн дотор энэ журмын хавсралтаар баталсан маягтын дагуу тушаал гарган, эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн бүртгэлд бүртгэнэ" гэж тус тус заасны дагуу 2024 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаар тушаалыг гаргасан. Тус тушаалын хавсралтын 3-т "У " ХК-ийг Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дугаартай дүгнэлтийг үндэслэн тендерт оролцох эрхийг хязгаарласан тухай дурдсан байна.

Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч дугаартай дүгнэлт гаргахдаа Захиргааны ерөнхий хууль болон "Худалдан авах ажиллагааны улсын байцаагчийн дүрэм"-д заасан үндэслэл, журмын дагуу е даан шийдвэр гаргадаг ба Улсын байцаагчийн санал ирсэн байхад Сангийн сайд бүртгэлд хамруулахгүй байх, эсхүл саналд заасан арга хэмжээг дураар өөрчлөх хууль, эрх зүйн боломжгүй болно.

Иймд худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дүгээр дүгнэлт, Сангийн сайдын 2024 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаартай тушаал үндэслэлтэй тул "У " ХК-аас гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэжээ.

3.8.Хариуцагч Сангийн сайдын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа:

“Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн дүгнэлтийг үндэслэж Сангийн сайдын тушаал гарах ёстой. Нэхэмжлэгч компани буюу тендерт оролцогч нь тендерт ирүүлсэн баримтын үнэн зөв эсэхийг өөрөө хариуцаж, алдаатай тохиолдолд тендер хүлээн авах эцсийн хугацаа дуусахаас өмнө залруулах үүрэгтэй. Тийм учир байцаагчийн дүгнэлт үндэслэлтэй бөгөөд түүнийг үндэслэн гарсан Сангийн сайдын тушаал үндэслэлтэй юм” гэв.

ҮНДЭСЛЭХ НЬ:

Нэг.Маргааны зүйл, эрх зүйн харилцааны төрөл:

1.1.э хэрэгт “төрийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах эрх зүйн харилцааны хүрээнд үүссэн, тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэхтэй холбоотой Улсын байцаагчийн гаргасан дүгнэлт, түүнд үнэслэн гаргасан Сангийн сайдын шийдвэрт” үйл баримт хэлэлцэгдсэн болно.

            Хоёр.Шүүхэд тогтоогдсон үйл баримтын талаар:

            2.1.Нэхэмжлэгч “У ” ХК нь “*******т ”  төрийн өмчит ийн газар /цаашид “*******т ТӨҮГ” гэх/-ын зарласан ЭҮТӨҮГ/2024 дугаартай “Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер”-т оролцож, ялагчаар шалгаран, гэрээ байгуулах эрх олж авсан боловч захиалагч “*******т ” ТӨҮГ-аас “тендерийн баримт чигт мэдээллийн зөрүүтэй байдал илэрсэн” гэж үзэн тендерээс татгалзсан байна.

            2.2.Улмаар “*******т ” ТӨҮГ-ын гаргасан мэдээллийн дагуу Сангийн яамны Төрийн нарийн чгийн даргын 2024 оны 09 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 10 дугаартай урдамжийн дагуу тус яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч /цаашид “Улсын байцаагч” гэх/ нь “У ” ХК-ийн ирүүлсэн тендерийн материалд хяналт шалгалт хийжээ. /ХХ-ийн 79-80, 82 дахь тал/

            2.3.Ингээд  Улсын хяналтын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн дүгээр дүгнэлтээр “...“У ” ХК-ийн тендерт ирүүлсэн “Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаар дүгнэлтийг өөрчилж тендерт ирүүлсэн” болохыг тогтоож, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5.1-д заасан нөхцөлд тогтоогдсон гэж үзээд, тус компанийг тендерт оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх саналыг Сангийн яаманд хүргүүлэхээр дүгнэлт гаргасан байна. /ХХ-ийн 35-38, 86-89 дэх тал/

2.4.Улсын байцаагч нь хяналт шалгалтынхаа хүрээнд “У ” ХК-д мэдэгдэл хүргүүлж /ХХ-ийн 83 дахь тал/, тус компаниас тайлбар, нотлох баримт гаргуулсан, мөн түүнчлэн Нийслэлийн хяналт шалгалтын газраас болон “*******т ТӨҮГ-аас 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлтийг албан чгээр шаардсан /ХХ-ийн 85, 91 дахь тал/, уг шаардлагын дагуу эдгээр газраас ирүүлсэн Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын акт, Комиссын хуралдааны 2022 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдрийн тэмдэглэл /ХХ-ийн 99-102, 107-110, 111-116 дахь талууд/ зэргийг шинжлэн судалж, /эдгээр баримт нь шүүхэд цахимаар шинжлэн судлагдсан болно/ нотлох баримтаар үнэлж дүгнэсэн гэдэг нь хяналт шалгалтын материалаар тогтоогдлоо.

2.5.Шүүхийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмаар цуглуулсан 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлтийн хуулбар хувь /ХХ-ийн 160-163 дахь тал/ болон “У ” ХК-ийн тендерт ирүүлсэн “Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаар акт нь Улсын байцаагчийн цуглуулж, үнэлсэн нотлох баримттай зөрүүгүй, ал баримтууд байна.

2.6.Нэхэмжлэгч “У ” ХК нь Улсын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн дүгээр дүгнэлтийг эс зөвшөөрч буй үндэслэлээ:

-Улсын байцаагчийн дүгнэлт холбогдох хууль тогтоомжид заасан шаардлагад нийцээгүй;

-захиргааны акт гаргах процессын журам зөрчсөн;

-манай компанийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд илтэд халдсан;

-дүгнэлт гаргахдаа бот нөхцөл байдлыг үнэлж үзэхэд шаардлагатай  нотлох баримтыг бүрэн цуглуулаагүй;

-гэрчийг оролцуулж асуугаагүй;

-мэргэжлийн шинжээч оролцуулаагүй;

-сонсох ажиллагааг хуульд заасан журмын дагуу явуулаагүй;

-сонгон шалгаруулалтын материалыг  иргэн Д.Бтой “Тендерийн материал  бэлтгэх хамтран ажиллах гэрээ” байгуулсны дагуу уг материалыг Д.Б бэлтгэсэн. Манай компани тендерийн баримт чиг, хүчинтэй байдлыг шалгасан, нягталсан бөгөөд Д.Боос тендерийн материалыг танилцуулж, манай компанийн ажилтнууд шалгахад Улсын байцаагчийн актад дурдсан “Барилга байгууламжийг дүгнэлт гэх баримт байгаагүй. Д.Боос дэнд танилцуулахгүйгээр тендерийн материалыг илгээхдээ нэмж оруулсан гэдгийг тайлбарласан;

2.6.1.Улсын байцаагчид энэ нөхцөл байдлыг шийдвэр гаргах ажиллагааны явцад нь мэдэгдсэн байхад дүгнэлт гаргахдаа бот нөхцөл байдлыг тогтоогоогүй, зорилгодоо нийцээгүй акт гаргасан” гэсэн үндэслэлүүйг гаргаж, маргасан.

2.7.Нэхэмжлэгч “У ” ХК нь “*******т ”  ТӨҮГ-ын захиалсан ЭҮТӨҮГ/2024 дугаартай “Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер”-т ирүүлсэн материалд нь “*******т ”  ТӨҮГ-аас 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлт хавсаргагдсан байсан гэдэгтэй маргаагүй.

2.8.“У ” ХК-ийн тендертээ нотлох баримт болгож ирүүлсэн ирүүлсэн 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлтийн 2.4-т “Барилгын ажлын ерөнхий гүйцэтгэгч: “В******* *******” ХХК гэсний доор “У ” ХК гэж нэмж оруулахын хамтаар, оноосон нэр, 9 Улсын бүртгэлийн гэрчилгээний  дугаар, регистрийн дугаар, БУ11-139/17 барилгын ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрлийн дугаар, Хаяг:У хот, Б дүүрэг 20 дугаар хороо, 7717 холбоо барих утас, өөрийн байр” гэсэн чилтүүд байсан гэдэг нь уг тендерийн материалаар нотлогдож байна./ХХ-ийн 93 дахь тал/

2.9.Улсын байцаагчийн хяналт шалгалтын явцад болон шүүхийн нотлох баримтаар цуглуулсан буюу Нийслэлийн Хяналт шалгалтын газраас баримтын эх хувиас хуулбарлан ирүүлсэн  2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлтийн 2.4-т “Барилгын ажлын ерөнхий гүйцэтгэгч: “В******* Финикс” ХХК гэсний дор “У ” ХК-тай холбоотой мэдээлэл байхгүй байна. /ХХ-ийн 132, 161 дэх тал/

2.10.Дээрх хоёр баримтуудаас дүгнэвэл Улсын байцаагч нь “У ” ХК-ийн ЭҮТӨҮГ/2024 дугаартай “Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер”-т ирүүлсэн материалд хавсарган ирүүлсэн 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлтийн 2.4-т “Барилгын ажлын ерөнхий гүйцэтгэгчээр “У ” ХК-ийг нэмж оруулсан чилт хийсэн болохыг тогтоож, “хуурамч чиг баримт үйлдсэн” гэж дүгнэсэн нь үндэслэл бүхий байна.

2.11.Түүнчлэн, Сонгинохайрхан дүүргийн прокурорын 2025 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдрийн 2 дугаар тогтоолоор Д.Бид эрүүгийн хэрэг үүсгэн яллагдагчаар татаж /ХХ-ийн 179-182 дахь тал/, уг эрүүгийн хэргийг шалган шийдвэрлэх ажиллагааны шатандаа Шүүх шинжилгээний ерөнхий газрын шинжээчийн дүгнэлт гаргуулсан байгаа ба шинжээч нь “2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлтийн 2.4-т “У ” ХК гэж нэмж оруулахын хамтаар, оноосон нэр, 9 улсын бүртгэлийн гэрчилгээний дугаар, регистрийн дугаар, БУ11-139/17 барилгын ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрлийн дугаар, Хаяг:У хот, Б дүүрэг 20 дугаар хороо, 7717 холбоо барих утас, өөрийн байр” гэсэн хэсгийг нэмж завсарласан” гэсэн дүгнэлтийг хийсэн байна. /ХХ-ийн 1-174 дэх тал/

2.12.Нэхэмжлэгч “У ” ХК нь өөрийн хүргүүлсэн тендерийн материалд уг 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаартай Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын дүгнэлтийн 2.4-т “Барилгын ажлын ерөнхий гүйцэтгэгчээр “У ” ХК-ийн мэдээллийг нэмж оруулсан чилт хийсэн баримтыг хавсаргаж ирүүлсэн болохыг зөвшөөрсөн” боловч харин тус компанийн захиалгаар тендерийн материалыг бэлтгэж, явуулсан Д.Б нэмж оруулсан учраас компани ш, Д.Б буруутай гэх агуулгаар маргаж байгаа.

2.13.Улсын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн дүгээр дүгнэлтийг үндэслэн Сангийн сайдын 2024 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаар тушаалаар “У ” ХК-ийг “Тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэсэн зэрэг үйл баримтууд анхан шатны шүүхэд тогтоогдлоо.

            Гурав.Маргаан бүхий актыг хянасан, шүүхээс хууль хэрэглэсэн, үйл баримтыг дүгнэсэн үндэслэлийн тухайд:

3.1. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5-д “Улсын байцаагч оролцогчтой холбоотой дараах нөхцөлийн талаар дүгнэлт гаргана” гээд мөн зүйлийн 56.5.1-д “худалдан авах ажиллагаанд оролцоход оролцогчийн ерөнхий болон чадавхын шаардлага, туршлагыг хангах талаар хуурамч баримт чиг, эсхүл бусад этгээйн баримт чгийг өөрчилж тендер ирүүлсэн” гэж, 56 дугаар зүйлийн 56.6-д “Улсын байцаагч Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн 10.9-д заасан нийтлэг бүрэн эрхээс гадна дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ” гээд мөн зүйлийн 56.6.1-д “энэ хуулийн 56.5-д заасан тохиолдолд оролцогчийг тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх санал гаргах” гэж тус тус заажээ.

3.2.Иймд Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагч нь “*******т ” ТӨҮГ-ийн гаргасан мэдээллийн дагуу  “У ” ХК-ийн ирүүлсэн тендерийн материалд хяналт шалгалт хийж, ирүүлсэн баримтын хуурамч эсэхэд дүгнэлт гаргах, хуурамч баримт ирүүлсэн нь тогтоогдвол, тендерт оролцогчийг тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх санал гаргах эрх хэмжээтэй албан тушаалтан мөн байна.

3.3.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.8-д “Санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн улсын байцаагчийн саналыг хүлээн авснаас хойш ажлын 15 өдрийн дотор аж ахуй эрхлэгчийг тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад гурван жилийн хугацаагаар бүртгэх шийдвэрийг гаргана” гэжээ.

3.4.Хуулийн энэ заалтын дагуу Сангийн сайд нь Улсын байцаагчаас хяналт шалгалт явуулсны дүн илрүүлсэн “хуурамч баримт чиг тендерт ирүүлснийг тогтоож, тендерт оролцогчийг тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх санал гаргасан” тохиолдолд уг этгээйг энэхүү жагсаалтад бүртгэсэн байх зохицуулалтыг хуульчилжээ.

3.5.Дээр дурдснаар Улсын байцаагч хяналт шалгалтаараа “У ” ХК-ийг  тендертээ ирүүлсэн “Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаар дүгнэлтийг өөрчилж, тухайн барилгын ажлыг “У ” ХХК хийж гүйцэтгэсэн болгож худал мэдээлэл тусгасан” болохыг тогтоосон байх бөгөөд энэ нь шүүх хуралдаанд шинжлэн судлагдсан уг баримтаар нотлогдлоо.

3.6.Нэхэмжлэгч нь “Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаар дүгнэлтийг өөрчлөх хүсэл зориг “У ” ХК-д байгаагүй, гэрээгээр уг баримтыг тендерийн баримт чгийг бэлтгэх үүрэг хүлээсэн Д.Б үйлдсэн, түүний буруутай үйлдлийг шалгаж тогтоогоогүй, гэрч оролцуулаагүй, шинжээч томилоогүй, сонсох ажиллагаа явуулаагүй хуурамч гэж дүгнэсэн, бот байдлыг тогтоогоогүй байж манай компанийг буруутгаж байгаа нь хууль бус гэж маргасныг шүүх хүлээн авах үндэслэлгүй байна.

3.7.Тодруулбал, Дүүргийн эрүү, иргэний хэргийн хялбар ажиллагааны анхан шатны тойргийн шүүхийн 2025/ШЦТ/196 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Д.Бийг “хуурамч чиг баримт үйлдэж, ашигласан гэмт хэрэг үйлдсэн” гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн байна.

3.8.Уг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад эрх бүхий этгээд нь шинжээч томилсноор  Шүүхийн шинжилгээний ерөнхий газрын шинжээчийн 2025 оны 02 дугаар сарын 12-ны өдрийн дүгнэлтээр Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах комиссын 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн БА-186/2022 дугаар дүгнэлтийг нэмж засварласан гэж дүгнэлт гаргажээ.

3.9.Түүнчлэн “У ” ХК нь Улсын байцаагчийн хяналт шалгалтын явцад уг баримтыг хуурамч ш гэж маргаагүй, зөвхөн Д.Б үйлдсэн гэж тайлбарлаж байсан, мөн түүнчлэн шинжээч томилуулах, гэрч асуулгах зэрэг хүсэлтийг гаргаж байгаагүй байх тул хариуцагч Улсын байцаагчийг шинжээч томилох, гэрч асуух  ёстой байсан гэж буруутгах үндэслэл байхгүй байна.

3.10.Өөрөөр хэлбэл, Улсын байцаагч нь шинжээч томилж, гэрч асууснаар хэргийн нөхцөл байдал өөрчлөгдөх байсан гэх үндэслэл тогтоогдсонгүй.

3.11.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.3-т “Оролцогч тендерт холбогдох баримт чиг болон ирүүлсэн мэдэгдлийн үнэн зөвийг хариуцна” гэж хуульчлан тогтоосон байна.

3.12.Хуульд заасны дагуу “У ” ХК нь тендерийн оролцогч болсноор “*******т ” ТӨҮГ-ын зарласан ЭҮТӨҮГ/2024 дугаартай “Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер”-т ирүүлсэн материалынхаа үнэн зөвийг хариуцахаар журамласан тул “манай компани хуурамч баримт үйлдээгүй, иргэн Д.Б буруутай” гэх тайлбарыг хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзэхгүй.

3.13.Нэхэмжлэгчийн шүүхэд тайлбарлаж байгаа “Улсын байцаагч бот байдлыг тогтоогоогүй” гэдэг нь эрх зүйн үндэслэлгүй юм.

3.14.Учир нь Улсын байцаагчийн тогтоох ёстой “бот байдал” гэдэг нь тендерт ирүүлсэн хуурамч баримт чгийг хэн үйлдсэн, бэлтгэсэн гэдэг ш,  баримт хуурамчаар үйлдэгдсэн үү, эсхүл үнэн зөв үү гэдэг юм.

3.15.Иймд Улсын байцаагч нь Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5,  56.5.1-д заасны дагуу тендерт ирүүлсэн баримт чиг хуурамч, эсхүл засвар оруулсан гэдгийг тогтоосон нь бот байдлыг тогтоож байгаа явдал мөн бөгөөд тендерт оролцогч хуурамч баримт ирүүлснийхээ үр дагаврыг хэн ечлэн үйлдсэнээс үл шалтгаалан шууд хариуцахаар хуульчлагдсан болно.

3.16.Нөгөө талаас хариуцагч Улсын байцаагч нь 2024 оны 09 дүгээр сарын 16-ны өдрийн Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны хяналт шалгалтын 10 дугаартай  урдамжийн  дагуу, 2024 оны 09 дүгээр сарын 265-ны өдрийн 11/8026 дугаартай албан чгээр “У ” ХК-д хандаж, “... тендерт ирүүлсэн баримт чгийн үнэн зөв” талаар хяналт шалгалт явуулж байгаагаа мэдэгдэж, нотлох баримт ирүүлэх, баримт чигтэй танилцах,  сонсох ажиллагаанд ечлэн оролцохыг мэдэгдсэн байна. /ХХ-1-ийн 82 дахь тал/

3.17.э албан чгийн хариу болгож “У ” ХК-иас 2024 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдрийн 01/656 дугаар албан чгээр Сангийн яаманд хандан “... манай компани иргэн Д.Бтой тендерийн материал бэлтгэх хамтран ажиллах гэрээ байгуулан уг тендерийн материалыг бэлтгүүлсэн” гэх тайлбараас өөрт тайлбар үндэслэл гаргаагүй байх бөгөөд уг чигтээ шалгалтын явцад гэрч асуулгах, шинжээч томилуулах болон өөр бусад байдлаар хүсэлт гаргаж байгаагүй байх тул хариуцагч Улсын байцаагчийг сонсох ажиллагаа явуулаагүй гэж буруутгасан нэхэмжлэгчийн үндэслэлийг шүүхэд хүлээн авахгүй.

3.18.Иймд Улсын байцаагч нь “У ” ХК-ийн оролцож байгаа “*******т ” ТӨҮГ-ын зарласан ЭҮТӨҮГ/2024 дугаартай “Засвар, механикийн заводын Механик цехийн өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер”-т ирүүлсэн баримт чиг хуурамч уу, үнэн зөв үү гэдэгт шалгалт хийж, дүгнэлт өгөх ёстой бөгөөд энэ үүргээ зөрчөөгүй тул маргаан бүхий акт хууль зөрчсөн болох нь нотлогдоогүй гэж дүгнэлээ.

3.19.Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгчөөс шүүх хуралдаан дээр “компани олон шинэ технологи, техник эзэмшдэг, олон хувьцаа эзэмшигчийн эрх хөндөгдөнө, компани дампуурч 300 гаруй ажилтан ажилгүй болоход хүрч байна” гэх агуулгатай тайлбар гаргасан боловч эдгээр үйл баримт нь маргаж Улсын байцаагчийн актыг хүчингүй болгох хууль зүйн үндэслэл ш болно.

3.20.Дээрхийг нэгтгэн дүгнэвэл,  Улсын хяналтын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн дүгээр дүгнэлт нь Захиргааны ерөнхий хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2.5-д заасны дагуу захиргааны акт зорилгодоо нийцсэн, бот нөхцөлд тохирсон, хууль ёсны бөгөөд нэхэмжлэгчийг эрхийг хууль бусаар хөндсөн гэж үзэхгүй гэж үзсэн.

3.21.Ийнхүү хууль зүйн зөрчилгүй Улсын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн дүгээр дүгнэлтийг үндэслэн Сангийн сайдын 2024 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаар тушаалаар “У ” ХК-ийг “Тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад  бүртгэсэн нь Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.8-д заасанд нийцсэн байна.

3.22.Дээрх хууль зүйн үндэслэлүүдээр маргаан бүхий захиргааны актуудын улмаас нэхэмжлэгч “У ” ХК-ийн хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг зөрчөөгүй тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй байна гэж дүгнэв.

Дөрөв.Анхан шатны шүүхэд нотлох баримт цуглуулсан, үнэлсэн талаар:

4.1.Шүүх нь хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн буюу маргаан бүхий актын үндэслэл болсон нотлох баримтад дүгнэлт хийж, маргааныг шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзсэн ба нотлох баримтыг үнэлэх нь хэргийг хянан шийдвэрлэсэн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн дотоод итгэл, эрх хэмжээнд хамаарах болно.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.14 дэх хэсэг, заалтуудыг заалтыг тус тус урдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5, 56.5.1, 56.6, 56.8, 56.6 дэх хэсэг болон заалтыг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч “У ” ХК-ийн гаргасан “Сангийн яамны Худалдан авах ажиллагааны Улсын байцаагчийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн дүгээр дүгнэлт, Сангийн сайдын 2024 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаар “Тендер шалгаруулалтад оролцох эрхээ хязгаарлуулсан этгээйн жагсаалтад бүртгэх тухай” тушаалыг тус тус хүчингүй болгуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1-д заасныг баримтлан, нэхэмжлэгч “У ” ХК-ийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн  114 дүгээр зүйлийн 114.1-т заасны дагуу хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэр гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг тэмдэглэсүгэй.

 

 

 

 

               ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                     Д.ЭРДЭНЭЧИМЭГ