МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч А.Ганзориг даргалж, шүүгч С.Ганбат, шүүгч Н.Дамдинсүрэн нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн хуралдааны 4 дүгээр танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар, Нэхэмжлэгч: “Ж” ХХК //,

Хариуцагч: Татварын ерөнхий газрын харьяа Том татвар төлөгчийн газрын Татварын хяналт шалгалтын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Ц.М, Б.Х нарт холбогдох татварын нөхөн ногдуулалтын актыг хүчингүй болгуулах тухай маргааныг хянан хэлэлцэв.                                               

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.С, Ж.Д, Я.Э, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Н.Б, хариуцагч Ц.М, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.А, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Д.Д нар оролцов.                                            

                                                            ТОДОРХОЙЛОХ нь:

            Нэг.Нэхэмжлэлийн шаардлага:

            1.1.Татварын ерөнхий газрын Том татвар төлөгчийн газрын Татварын хяналт шалгалтын хэлтсээс “Ж” ХХК-ийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийг дуусталх хугацааны албан татварын ногдуулалт, төлөлтийн байдалд хяналт шалгалт хийж, нийт 77,349,961,133.73 төгрөгийн татвар ногдуулсан 2022 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын актыг хүчингүй болгуулах.

            Хоёр.Хэргийн үйл баримт, процессын түүхийн талаар:                                         2.1.“Ж” ХХК нь 2008 онд байгуулагдсан, Харилцаа холбооны зохицуулах хорооны харилцаа холбооны үйлчилгээний сүлжээ байгуулах, эзэмших, түүнийг ашиглалт, үйлчилгээ эрхлэх, цахим орчинг  үүсгэн байгуулах, харилцан холболт хийх, мэдээллийн транзит урсгалыг дамжин өнгөрүүлэх №******* дугаартай А ангиллын тусгай зөвшөөрөлтэй хуулийн этгээд байна.

            2.2.Татварын ерөнхий газрын харьяа Том татвар төлөгчийн газрын Татварын хяналт шалгалтын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Ц.М, Б.Х нар  “Ж” ХХК-ийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийг дуусталх хугацааны албан татвар ногдуулалт, төлөлтийн байдалд хяналт шалгалт хийх ерөнхий удирдамж, 21221002690 тоот томилолтоор иж бүрэн шалгалтыг хийж, 2022 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн №1 тоот нөхөн ногдуулалтын актаар нийт 354,993,070,667.26 төгрөгийн зөрчилд 77,349,961,133.73 төгрөгийн төлбөр төлүүлэхээр тогтоожээ.                                                                        

            2.3.“Ж” ХХК-иас уг нөхөн ногдуулалтын актыг эс зөвшөөрч Татварын ерөнхий газрын дэргэдэх Татварын маргаан таслах зөвлөлд гомдол гаргажээ.                                 2.4.Татварын ерөнхий газрын дэргэдэх Татварын маргаан таслах зөвлөлийн 2023 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдрийн 32 дугаар тогтоолоор маргаан бүхий 2022 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын актыг хэвээр баталсан байна.

            2.5.Уг шийдвэрийг эс зөвшөөрч нэхэмжлэгчээс 2023 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдөр шүүхэд нэхэмжлэл гаргажээ.

            2.6.Тус шүүхийн 2024 оны 02 дугаар сарын 21-ний өдрийн 128/ШШ2024 дугаар шийдвэрээр нэхэмжлэгчээс гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэжээ.

            2.7.Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2024 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн 221/МА2024 дугаар магадлалаар дээрх анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, хариуцагч болон хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарын давж заалдах гомдлыг хангасан байна.

            2.8.Улсын дээд шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны 2024 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 001/ХТ2024/0098 дугаар тогтоолоор Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 02 дугаар сарын 21-ний өдрийн 128/ШШ2024 дугаар шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2024 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн 221/МА2024 дугаар магадлалыг хүчингүй болгож, хэргийг дахин хэлэлцүүлэхээр тус шүүхэд буцаажээ.

            2.9.Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаас иргэдийн төлөөлөгч Ж.М шүүх хуралдааны товыг 2025 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр мэдэгдсэн боловч 2025 оны 05 дугаар сарын 21-ний шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй, хэргийн оролцогчдоос иргэдийн төлөөлөгчийн оролцуулалгүйгээр хэргийг хэлэлцэхийг зөвшөөрсөн тул түүний эзгүйд шүүх хуралдааныг явуулж, хэргийг хянан шийдвэрлэв.

            Гурав. Маргаж буй үндэслэл, талуудын тайлбар:

  3.1.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Сгээс шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Татварын улсын байцаагч нарын нөхөн ногдуулалтын акт нь үндсэндээ хоёр хэсгээс бүрдэж байгаа. Нэгдүгээрт аж ахуйн нэгжийн тайлан гаргах дүн болон и-баримтаар тайлагнасан дүн хоёрын зөрүү дээр акт тавьсан байдаг. Борлуулалтынхаа орлогыг дутуу тайлагнасан гэж үзсэн. Хоёрдугаарт “Ж” ХХК-ийн гадаад улс руу шилжүүлсэн төлбөрүүд дээр нэмэгдсэн өртгийн албан татвар болон аж ахуйн нэгжийн орлогын татварыг суутгаж тайлагнаж төлөөгүй байна гэдэг үндэслэлээр татварын нөхөн ногдуулалтын болон торгууль, алданги гэсэн нийтдээ 70.000.000.000 гаруй төгрөгийн үнийн дүн бүхий акт тавьсан. Гадаад руу шилжүүлсэн төлбөр тооцоо нь дээр суутгагчийн зүгээс гадагшаа орлого шилжүүлсэн, орлого хүлээж авсан гадаад компаниуд Монгол Улсаас эх үүсвэртэй орлого олсон гэдгийг нэхэмжлэгч тал хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Тус компани нь олон улсын цахилгаан холбооны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг компани байгаа бөгөөд үндсэн үйл ажиллагаатай нь холбоотойгоор хийгдэж байгаа бүх төлбөр тооцоо нь дандаа гадагшаа чиглэсэн байдаг онцлогтой. Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын баталсан дүрэм журам дээр татварын харилцааг зохицуулчихсан байдаг гэж тайлбарласан боловч хариуцагчийн зүгээс энэ байгууллагын захиргааны журмуудыг хэрэглэлгүйгээр татварын актыг тавьсанд асуудал байгаа юм. Татварын ерөнхий хуульд Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээг дотоод хууль тогтоомжийн нэгэн адил үйлчилнэ, олон улсын гэрээнд өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээ дагаж мөрдөнө гэсэн зарчмыг заасан. Үүний дагуу Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын захиргааны журам буюу татварын харилцааг зохицуулсан Дубай-2012 журмыг хэрэглэх байсан. Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын талаар товчхон танилцуулахад Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагын дэргэдэх дижитал технологийн тусгай агентлаг гэдэг статустай, дэлхийн 193 орон гишүүн орноор элссэн байдаг. Монгол Улс 1967 оны 08 дугаар сарын 27-ны өдөр гишүүн орноор элссэн. Үндсэн дүрэм, конвенц гэсэн 2 бичиг баримттай. Дүрэм нь байгууллагын дотоод харилцааг, конвенц нь гишүүн орнуудын хоорондын гэрээг зохицуулсан. Үндсэн дүрэм, конвенцод 1994, 2003, 2015 онуудад нэмэлт өөрчлөлтүүд орсныг тус тус Монгол Улсын Их Хурлаас соёрхон баталсан. Үндсэн дүрмийн 4 дүгээр зүйлд “Энэхүү үндсэн дүрэм, конвенцын заалтуудад цаашид цахилгаан холбооны ашиглалтын зохицуулалтыг захиргааны доорх нэр бүхий журмаар нэмэлт хийх ба эдгээрийг бүх гишүүн орнууд биелүүлэх үүрэгтэй” гээд олон улсын цахилгаан холбооны журам, радио холбооны журам гэсэн хоёр журмыг зааж өгсөн байдаг. Үүний дагуу үйлчлэх эх сурвалж нь болохоор байна. Энэ журмаар олон улсын харилцаа холбооны үйлчилгээ үзүүлэхэд ашиглах олон улсын харилцаа холбооны урсгалын үндсэн хэрэгслүүдийг зохицуулах, ерөнхий зарчмуудыг тогтоох зорилготой. Энэ журмын 8 дугаар зүйлд төлбөр тооцооны асуудлыг, тодруулбал 8.3-т татварын харилцааг зохицуулж өгсөн. Татварын харилцаан дээр тухайн улсын үндэсний хууль тогтоомжоор өөрөөр заагаагүй бол харилцаа холбооны үйлчилгээний хураамжийн татвар ноогдуулдаг бол онцгой нөхцөл байдалд авах хэмжээнээс бусад тохиолдолд тус татварыг зөвхөн тухайн улсын үйлчилгээнд үзүүлсэн олон улсын үйлчилгээний төлбөрт ногдуулж нэхэмжилсэн улсдаа төлнө гэсэн заалт байгаа. Олон талт харилцаа учраас тухайн нэг улсад ногдуулсан татвар нь өөр улсад олсон орлогоос татвар ногдуулахгүй зөвхөн тухайн улсуудаа татвараа ногдуулаад явна. Учир нь давхар татварын асуудал үсэх эрсдэлтэй байна. Зөвхөн нэг улсын асуудал биш олон улсын хоорондын төлбөр тооцооны асуудал дээр улс үндэстэн болгон өөрийн гэсэн татварын хууль тогтоомжтой байдаг учраас энийг нэг бүрчлэн нэг ойлголтод оруулаад зөвхөн тухайн улсдаа татвараа ноогдуулна буюу Монгол Улсаас эх үүсвэртээ олсон орлого дээр нь зөвхөн тухайн улсын татвар буюу гадаад улсдаа татвараа төлнө, Монгол Улсад татвар төлөхгүй гэсэн зарчмыг зааж өгсөн байна. Маргаан бүхий нөхөн ногдуулалтын акт нь гадаад улс руу шилжүүлсэн төлбөр тооцоо буюу гадаад улсын компаниудын Монгол Улсаас эх үүсвэртэй олсон орлого дээр нь татвар ноогдуулаад байгаа. Энэ нь зөвхөн тухайн улсдаа татвар авна гэсэн зарчимд нийцэхгүй, зөрчөөд байгаа учраас нөхөн ногдуулалтын акт нь хүчингүй болгох үндэслэлтэй. Татварын давхардалтай холбоотой асуудлаар улс үндэстнүүд нэгдсэн нэг журам тогтоох шаардлагатай учраас татварын асуудлыг Дубайн журмаар зохицуулаад байгаа гэдгийг тайлбарлаж өгсөн. Дубайн журам нь татварын асуудлыг зохицуулсан журам мөн гэж үзэж байна. Өөрөөр хэлбэл маш тодорхойгоор татварын асуудлыг зохицуулаад тухайн улсдаа татвараа авъя гэдэг зарчмыг зааж өгсөн. Манай улс гишүүн орны хувьд энэ журмыг заавал биелүүлэх ёстой. Зөвхөн олон улсын хэлэлцээрийг баримталж татварын асуудлыг зохицуулах бөгөөд татварын нөхөн ногдуулалтын актын хоёр дахь хэсэг гадаад улс руу шилжүүлсэн Монгол Улсаас эх үүсвэртэй олсон орлого дээр суутган татвар аваагүй. Мөн нөхөн ногдуулалтын нэг хэсэг болох и-баримтын асуудал байдаг. Нэхэмжлэгч тал бодитоор олсон орлого болон и-баримтаар тайлагнасан дүн хоёр дээр зөрүү гарчхаад байдаг. Яагаад зөрүү гарсан гэхээр өмнө нь энэ компанид өртэй байсан компаниуд хэдэн жилийн дараа өрөө төлөхдөө и-баримт гаргаж өгсөн. Зөрчлийн тухай хуулийн 11.19 дүгээр зүйлийн 2.7-т “Төлбөрийн баримтыг татварын нэгдсэн системийн санд илгээх үүргээ биелүүлээгүй хүнийг нэг зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг мянга таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно” гэсэн зөрчил байгаа байдаг. Гэтэл Зөрчлийн тухай хуулиа буцааж хэрэглээд нэхэмжлэгч талд ашигтайгаар шийдэх боломжтой зүйлийг шийдвэрлээгүй алдаа гаргасан гэж нэхэмжлэгчийн зүгээс үзэж байна.

Хэрэв зөвхөн дотоодын хууль тогтоомжийг баримталж татварын харилцааг зохицуулна гэж үзвэл Татварын ерөнхий хууль, Монгол Улсын Үндсэн хуульд олон улсын гэрээг баримтална гэдэг заалт орохгүй байсан. Тэгэхээр олон улсын гэрээг хэрэглэж татварын зөрчлийг шийдвэрлэх ажиллагаанд хэрэглэх нь практикт тогтоох ач холбогдолтой тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж өгнө үү” гэв.

3.2.Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Н.Бгээс шүүх хуралдаан гаргасан тайлбартаа: “Татварын байгууллагад Захиргааны ерөнхий хуульд заасан зарчмынхаа хүрээнд 24, 25 дугаар зүйлд зааснаар нотлох баримтаа цуглуулж нөхцөл байдлыг нь тодорхойлох чиг үүрэг байсан боловч энэ үүргээ биелүүлээгүй.  Бид нарыг айл өрхүүдээс ю*******ий интернэтэд сар болгон төлдөг 60.000 төгрөгөөс аваад гаднынхан руу өгөөд байна. Үүнээсээ та нар суутган төл гэдэг Б зөвшөөрлийн үйл ажиллагаатай хольсноос өнөөдрийн энэ байдал хүрээд байна. Тэгэхээр үйл ажиллагааг нь ойлгоогүй хэр нь хууль хэрэглэнэ гэдэг боломжгүй. Тухайн үйл ажиллагаа нь давхар татварын хэлэлцээрээр зохицуулах боломжгүй ийм онцгой салбар учраас НҮБ-ийн 193 улсын гишүүнчлэлтэй олон улсын байгууллага байгуулагдаад өнөөдрийг хүртэл хамгийн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Манай “Ж” ХХК-ийн хувьд 77.000.000.000 төгрөгийн акт тавиулсан. Үүнийг өнөөдрийнхөө орлогоор бүрдүүлээд төлнө гэвэл 70-100 жил болно. Татварын зорилго нь бизнесийг хамгаалах, дэмжих, бүртгэх, хөнгөлөх, чөлөөлөх гээд хураахаасаа илүү бусад чиг үүргүүд байсаар байтал энэ үүргүүдээ биелүүлээгүй. Захиргааны ерөнхий хуульд заасан бодит нөхцөл байдалд тохирсон, шийдвэр нь үндэслэл бүхий байх, зорилгодоо нийцсэн байх зарчим хангагдаагүй байна. Монгол улс интернэт гарцтайгаа байх уу, байхгүй юу гэдэг асуудлыг харгалзан үзэх ёстой. Бид нар татварын хууль тогтоомжоо хэрэглэх ёстой, гаднын улсын дүрэм журам хамаагүй гэдэг байдлаар хандвал хоцрогдоод ард нь үлдээд явна. Улсын дээд шүүхийн тогтоолд олон улсын гэрээг маргааны үйл баримтад тохируулаад хэрэглэх шаардлагатай буюу Дубайн олон улсын бага хурлаас гарсан Дубайн журмыг хэрэглэх шаардлагатай гээд Дээд шүүх шийдчихсэн учраас энэ харилцаанд заавал хэрэглэгдэх ёстой. Монгол Улсын Үндсэн хууль, Татварын ерөнхий хуульд тодорхой заасан. Тийм учраас энэ харилцаанд энэ олон улсын гэрээ конвенцыг хэрэглэж шүүхээс дүгнэлт гаргаж нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэж өгнө үү” гэв.

3.3.Хариуцагч Ц.М шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “и-баримтын хувьд 2009 оны орлогыг 2019 оных дээр шивсэн гэж байна. Гэтэл борлуулалт хийсэн тухай бүр хэвлэж өгөх, дээрээс нь татвар төлөгч хувь хүний баримт олгогдоогүй бол хувь хүн өөрөө торгуулийн арга хэмжээ авах зохицуулалттай. Бид компанийг шалгаж байгаа. Компанийг шалгахад тухайн орлогыг тэр үедээ шивээгүй байсан. Аж ахуйн нэгжийн орлогын тайлан р аккруэл сууриар, нэмэгдсэн өртгийн орлогын албан татварыг мөнгөн сууриар бүртгэдэг. Энэ хоёрын зөрүү байж болно. Гэхдээ тухайн газраас ямар орлого орж ирсэн жагсаалтыг надад гаргаж өгөх боломжгүй, бид нар өөрсдөө ч мэдэхгүй гэдэг тайлбарыг тухайн үед нягтлан бодогч хэлж байсан. Миний хувьд тухайн аж ахуйн нэгжийн орлого нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвараасаа зөрүүтэй тайлагнагдсан, үүнийгээ гаргаж ирж чадахгүй бол энэ хэвээрээ акт болох нь байна шүү, татвар төлөгчийн үүднээс гаргаж өгөх эрхтэй гэдгийг хэлж мэдэгдсэн. Шийдвэр гарахаас өмнө тайлбар баримт гаргаж өгөх эрхээр хангасан. Танилцуулга, тайлбараа өг гэх үед боломжгүй гэсэн тайлбарыг өгсөн. Татвар төлөгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүй гэсэндээ Зөрчлийн тухай хуулийг буцаан хэрэглэсэн. Хууль зүйн хувьд буруу хэрэглэсэн гэсэн асуудал яригдахгүй” гэв.

3.4.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.А******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Тухайн компанийн 2018-2021 оны албан татвар ногдуулалт төлөлтийн байдал дээр хяналт шалгалт хийгдээд татвар хууль тогтоомжийн хэрэгжилт хангалтгүй буюу орлого, алданги дутуу ногдуулсан гэж үзээд акт тавьсан. Тус компани нь өөрийн эзэмшлийн ашигладаг сүлжээнээс олсон гадагш шилжүүлсэн орлогоосоо албан татварт заасан аж ахуйн нэгжийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг суутган төлөх үүргээ гүйцэтгээгүй. Тус компани нь олон улсын харилцагч нэг бүрээр нээсэн, нийтдээ гадаадын 6 улс руу орлого шилжүүлсэн байдаг. Нэг бүрээр нээсэн харилцагчийн тооцооны жагсаалтын данс, Хас банкны долларын харилцах дансны гүйлгээгээр гадагш шилжүүлсэн орлого болох нотлогддог. Аж ахуй нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль болон Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуульд заасны дагуу гадагш шилжүүлсэн орлогод суутгах үүрэгтэй. Улсын дээд шүүхээс буцахдаа суутгагчийн үүргийг гүйцэтгээгүй байна гэж дүгнэсэн. Нэхэмжлэгч талын дурдаад байгаа конвенц дээр албан татвар гэсэн ойлголт байдаг ба энэ нь гишүүнчлэлийн татвар гэсэн утга агуулгыг илэрхийлж байгаа. Тийм учраас манай татварын эрх зүйн харилцаанд хамааралгүй. Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль нь дотоодын нутаг дэвсгэрт үйлчилдэг. Тус компани Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр интернэтийн үйлчилгээ үзүүлснийхээ төлбөр дээр авч байгаа мөнгө болон гадаад улсад байгаа хуулийн этгээд рүү шилжүүлж байгаа тэндээс үйлчилгээ авсан энэ 2 мөнгөн төлбөр дээр ногдуулалт хийсэн. Өөрөөр хэлбэл нийтдээ 6 төрлийн үйлчилгээ байдаг. Хавтаст хэрэгт авагдсан Улсын Их Хурлын Тамгын газраас ирсэн бичиг болон Гадаад харилцааны яамнаас ирсэн бичигт Олон Улсын соёрхон баталсан гэрээнүүд хэзээ хэрхэн хэрэглэгдэх вэ гэдгийг тодорхой заасан. Тийм учраас дотоодын хууль тогтоомж хэрэглэгдэнэ гэж үзэж байна. Татвараа дутуу тайлагнаж байсан гэдэг нь татвар бүртгэл мэдээллийн нэгдсэн системээс харагддаг. Өнгөрсөн цаг хугацаанд хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан хууль тогтоомжийн хүрээнд суутган өлөх үүрэгтэй байсан бөгөөд энэ үүргээ биелүүлээгүйгээс өнөөдрийн үр дагавар үүсээд байна. Давхар татварын гэрээний тухайд тухайн улсын оршин суугч байхыг шаарддаг. Тухайн оршин суугч болохыг сертификатаар баталдаг. Татварын ерөнхий газрын даргын баталсан маягтын баримтаа ирүүлээгүй байвал хөнгөлөлт чөлөөлөлтийг эдлүүлэх боломжгүй. Олон улсын гэрээний тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1-д Улсын Их Хурал соёрхон баталсан олон улсын гэрээг тухайн олон улсын гэрээг соёрхон баталсан хуулийн хамт төрийн мэдээлэл эмхэтгэлд нийтэлнэ гээд заасан. Мөн Улсын Их Хурлын болон Засгийн газрын соёрхон баталсан гэрээнүүдийг төрийн мэдээлэл эмхэтгэлд нийтэлснээс хойш хүчин төгөлдөр болохоор хуульчилсан.  Иймд маргаан бүхий нөхөн ногдуулалтын акт хуулийн үндэслэлтэй тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэв.                  

Хариуцагч Ц.М: “И-Баримтын хувьд 2009 оны орлогыг 2019 оных дээр шивсэн гэдэг. Гэтэл борлуулалт хийсэн тухай бүр, дээрээс нь татвар төлөгч хувь хүний баримт олгогдоогүй бол хувь хүн өөрөө торгуулийн арга хэмжээ авах заалт байдаг. Аж ахуйн нэгжийн орлогын тайланг аккруэл сууриар, нэмэгдсэн өртгийн орлогын албан татварыг мөнгөн сууриар бүртгэдэг. Энэ хоёрын зөрүү байж болно. Гэхдээ тухайн газраас ямар орлого орж ирсэн жагсаалтыг надад гаргаж өгөх боломжгүй, бид нар өөрсдөө ч мэдэхгүй гэдэг тайлбарыг тухайн үед нягтлан бодогч нь хэлж байсан. Миний хувьд тухайн аж ахуйн нэгжийн орлого нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвараасаа зөрүүтэй тайлагнагдсан, үүнийгээ гаргаж ирж чадахгүй тул акт тавьсан.  Татвар төлөгчийн зүгээс энэ талаарх баримтаа гаргаж өгөх эрхтэй байсан бөгөөд шийдвэр гарахаас өмнө эрхээ эдлэх боломжийг хангаж өгсөн. Өөрөөр хэлбэл, танилцуулга, тайлбараа өг гэх үед боломжгүй гэсэн тайлбарыг өгдөг. Татвар төлөгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүй гэсэндээ Зөрчлийн тухай хуулийг буцаан хэрэглэсэн. Хууль зүйн хувьд буруу хэрэглэсэн гэсэн асуудал яригдахгүй гэж ойлгож байна” гэв.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

1.Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлага, түүний үндэслэл, нэхэмжлэгч, хариуцагч, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нарын зүгээс гаргасан тайлбар, хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг судлан үзэж, нэхэмжлэлийн шаардлагад дурдсан Татварын ерөнхий газрын Том татвар төлөгчийн газрын Татварын хяналт шалгалтын хэлтсийн татварын улсын байцаагчийн 2022 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтыг хариуцагчаас  дахин шинэ акт гаргах хүртэл 6 сарын хугацаатай түдгэлзүүлж шийдвэрлэлээ.

2.Маргаан бүхий НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын актын Тэмдэглэх нь хэсгийн 1-т “Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайлангаар гаргасан алдагдлыг ирээдүйд шилжүүлэх тооцоог маягт /ТТ-02в/-аар 2017 онд алдагдлыг 4,470,741,560.00 төгрөгөөр, 2019 онд 1,551,196,747.53 төгрөгийн баталгаажуулсан, нийт 6,021,938,307.53 төгрөгийн алдагдлаас 2019 онд 4,547,293,248.15 төгрөгийн борлуулалтын орлогыг дутуу тайлагнасныг уг алдагдлаас хааж тооцох”-оор,

2-т “Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайлангаар 2020 онд өмнөх жилүүдийн татварын тайлангаар гарсан татварын албаар баталгаажуулсан алдагдлаас тайлант хугацаанд шилжүүлсэн дүн 5,163,312,308.49 төгрөгийг шилжүүлэн тооцсоноос өмнөх жилийн 1,474,645,059.38 төгрөгийн алдагдлыг хааж үлдэх 3,688,667,249.11 төгрөгийн зөрчилд хариуцлага тооцох”-оор,

3-т “Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох Австрали улс уруу гишүүнчлэлийн төлбөрт нийт 33,775,162.00 төгрөгийг, Америкийн Нэгдсэн Улс уруу интернэт урсгалын төлбөр, сервер байршуулсан төлбөр, апп ашиглах төлбөр, засвар үйлчилгээний төлбөр, сувгийн түрээсийн төлбөрт нийт 46,786,412,416.07 төгрөгийг, ХБНГУ уруу төхөөрөмжийн түрээсийн төлбөр, интернэт үйлчилгээний төлбөрт нийт 1,668,720,633.79 төгрөгийг, БНХАУ уруу төхөөрөмжийн түрээсийн төлбөр, интернэт сувгийн төлбөрт нийт 11,693,474,779.69 төгрөгийг, БНХАУ-ын тусгай  захиргааны бүс Хонконг руу интернэт урсгалын төлбөр, засвар үйлчилгээний төлбөрт нийт 10,440,042,658.72 төгрөгийг, ОХУ уруу транзит үйлчилгээний төлбөр, засвар үйлчилгээний төлбөр, сувгийн түрээсийн төлбөрт нийт 105,748,621,396.90 төгрөгийг тус тус шилжүүлэхдээ албан татвар суутган төлөөгүй” гэж,

4-т “Монгол Улсад байрладаггүй, Австрали улсад байрладаг APNIC компанид гишүүнчлэлийн төлбөрт нийт 33,775,162.00 төгрөг, АНУ-д байрладаг Level 3 Communication LLC, Google cloud, Paypro Global, Zoom, Nutanix, Coresite, Merit network, CBCommunication, China telecom americas corp зэрэг компаниудад интернэт урсгалын төлбөр, сервер байршуулсан төлбөрт нийт 46,786,412,416.07 төгрөг, ХБНГУ-д байрлах DE CIX, New telco зэрэг компаниудад төхөөрөмжийн түрээсийн төлбөр, интернэт үйлчилгээний төлбөрт нийт 1,668,720,633.79 төгрөг, БНХАУ-д байрлах China Unicom, China mobile, Beijing Hydrophis зэрэг компаниудад төхөөрөмжийн түрээсийн төлбөр, интернэт сувгийн төлбөрт нийт 11,693,474,779.69 төгрөг, Хонгконгод байрлах PCCW, China telecom global, HKIX, Equinix INC зэрэг компаниудад интернэт урсгалын төлбөр, засвар үйлчилгээний төлбөрт нийт 10,440,042,658.72 төгрөг, ОХУ-д байрлах Unijade limited, Rich Solutions, First telecom corporation limited, China Unicom /Russia/, MMTS, KVANT TELECOM, Megafon, Transtelecom, Poc telecom зэрэг компаниудад транзит үйлчилгээний төлбөр, засвар үйлчилгээний төлбөр, сувгийн түрээсийн төлбөрт нийт 105,748,621,396.90 төгрөгийг тус тус тооцож төсөвт төлөөгүй гэж” тус тус дүгнэж,

нийт 354,993,070,667.26 төгрөгийн татварын зөрчилд 2019-2020 оны нийт 6,021,938,307.53 төгрөгийн алдагдлыг бууруулж, 52,161,236,491.49 төгрөгийн нөхөн татвар, 15,648,370,947.45 төгрөгийн торгууль, 9,540,353,694.81 төгрөгийн алданги, нийт 77,349,961,133.73 төгрөгийн төлбөр төлүүлэхээр тогтоожээ.

Нэг.Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайланд борлуулалтын орлогыг дутуу тайлагнасан гэх зөрчлийн тухайд:

3.Хариуцагч татварын байгууллагаас нэхэмжлэгчийн аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайлангаар гаргасан алдагдлыг ирээдүйд шилжүүлэх тооцоог 2017 онд алдагдлыг 4,470,741,560.00 төгрөгөөр, 2019 онд 1,551,196,747.53 төгрөгийн баталгаажуулсан байна.

4.Нэхэмжлэгч “Ж” ХХК-иас 2019 онд аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар тайлан /ТТ-02/-гаар 42,600,879,335.06 төгрөгийн борлуулалтын орлоготой, үүнээс хүүгийн орлого 163,590,438.47 төгрөг, гадаад валютын ханшийн зөрүүгийн бодит бус орлого 353,844,115.20 төгрөг, гадаад валютын ханшийн зөрүүгийн бодит бус орлого 353,844,115,20 төгрөг, нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайлан /ТТ-3а/-гаар 46,578,269,533.08 төгрөгийн орлоготой, үүнээс 9,415,122,219.25 төгрөгийн экспортын борлуулалтын орлоготой гэх тайланг ирүүлжээ.

5.Хариуцагчаас маргаан бүхий НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын акт Тэмдэглэх хэсгийн 1, 2 дахь заалтаар  нийт 6,021,938,307.53 төгрөгийн алдагдлаас 2019 онд 4,547,293,248.15 төгрөгийн борлуулалтын орлогыг дутуу тайлагнасныг уг алдагдлаас хааж тооцохоор, аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайлангаар 2020 онд өмнөх жилүүдийн татварын тайлангаар гарсан татварын албаар баталгаажуулсан алдагдлаас тайлант хугацаанд шилжүүлсэн дүн 5,163,312,308.49 төгрөгийг шилжүүлэн тооцсоноос өмнөх жилийн 1,474,645,059.38 төгрөгийн алдагдлыг хааж үлдэх 3,688,667,249.11 төгрөгийн зөрчилд нэхэмжлэгчид хариуцлага тооцохоор шийдвэрлэжээ.

6.Нэхэмжлэгч талаас “нэр бүхий 12 аж ахуйн нэгжүүдтэй “Интернэтийн бөөний үйлчилгээний сүлжээнд холбох” үйлчилгээ үзүүлэх гэрээг байгуулж, үйлчилгээний төлбөрөө тухайн жил бүр орлогоор хүлээн зөвшөөрч, ТТ-02 тайланд тусган, төлөгдөөгүй төлбөр дээрээ авлага үүсгэн, жил бүрийн эцэст 2017, 2018, 2019 онуудын хоорондын тооцоогоор тооцоо нийлсэн акт үйлдэн баталгаажуулсан, авлага, өглөгийн зөрүүнээс шалтгаалж нэмэгдсэн өртгийн албан татвар дутуу шивэгдсэн бөгөөд үүнийг 2019 онд и-баримтаар нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайланд тусгаснаас зөрүү үүссэн тул аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварыг бууруулаагүй, харин тухайн үеийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайланд и-баримтын бичилтийг хийгээгүй хариуцлага алдсан болохыг хүлээн зөвшөөрч байна” гэж, хариуцагч талаас “2019 оны нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайлангаар 46,578,259,533.08 төгрөгийн орлого, аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайлангаар 42,030,966,284.93 төгрөгийн орлого тайлагнасан ба аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайланд орлогыг 4,547,293,248.15 төгрөгөөр дутуу тайлагнасан, тухайн үед аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайланг аккруэл сууриар, харин нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайланд борлуулалтын орлогыг мөнгөн сууриар бүртгэдэг байсан, тиймээс нэхэмжлэгч нь аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайланд НӨАТ-гүй цэвэр борлуулалтаар бүртгэх ёстой байсан, нэхэмжлэгч дээрх 2019 оны авлагаа 4,547,293,248.15 төгрөгөөр бууруулан и-баримтаар нөхөж шивж өгсөн гэх боловч хяналт шалгалтын явцад энэ талаарх холбогдох баримтыг гаргаж өгөөгүй, боломжгүй гэх тайлбарыг өгсөн” гэж тус тус тайлбарлан маргаж байна.

7.Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай (2006 оны) хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1-д “Албан татвар ногдох орлогоос энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд зааснаас бусад мөн хуулийн 12 дугаар зүйлд заасан нийт зардлыг хасаж илүү гарсан хэсгийг нь татварын тайлангаар гарсан алдагдал гэнэ”, 20 дугаар зүйлийн 20.2-т “Энэ хуулийн 20.1-д заасан алдагдлыг ... бусад салбарын хувьд 2 жилийн албан татвар ногдуулах орлогоос хасаж тооцох ...”, 20.3-т “Энэ хуулийн 20.2-т заасны дагуу албан татвар ногдуулах орлогоос жил бүр хасагдах алдагдлын хэмжээ нь ... бусад салбарын хувьд 50 хувиас хэтрэхээргүй байх бөгөөд уг хасагдах алдагдлыг тухайн татвар төлөгчийн албан татвар ногдуулах орлогоос тооцно” гэж,

Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.5-д “Албан татвар ногдох орлогын дүнг тодорхойлохдоо албан татвараас чөлөөлөгдөх орлогыг хасаж тооцно”, 18 дугаар зүйлийн 18.1-д “Албан татвар төлөгчийн татварын жилийн албан татвар ногдуулах орлогод албан татварыг ногдуулна”, 19 дүгээр зүйлийн 19.1-д “Албан татвар ногдох нийт орлогоос энэ хуульд заасан нөхцөл, шаардлагыг хангасан зардлыг хасаж, зардлын илүү гарсан хэсгийг татварын тайлангаар гарсан алдагдал /цаашид “алдагдал” гэх/ гэнэ”, 19.2-т “Харьяалах татварын албаар баталгаажуулсан ирээдүйд шилжүүлэн тооцох алдагдлыг тухайн алдагдал гарсан татварын жилийн дараах дараалсан дөрвөн жил бүр албан татвар ногдуулах орлогын нийт дүнгийн 50 хувиар хязгаарлан хасаж тооцно”, 19.9-д “Энэ хуулийн 19.1-д заасан алдагдалд 2020 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс өмнөх татварын жилийн татварын тайлангаар гарсан болон татварын албаны баталгаажуулаагүй алдагдал хамаарахгүй” гэж тус тус заажээ.

8.Мөн Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай (2006 оны) хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1-д “Албан татвар төлөгч нь нягтлан бодох бүртгэлийн аккруэл сууриар гаргасан улирал, жилийн татварын тайланг үндэслэн жилийн эхнээс өссөн дүнгээр орлого болон төлөх албан татвараа өөрөө үнэн зөв тодорхойлж төсөвт төлнө” гэж, Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.1-д “Татвар төлөгч холбогдох баримт, бүртгэлд үндэслэн хуулийн дагуу төлбөл зохих татварын ногдлоо өөрөө тодорхойлон татварын тайланд тусгаж, бэлэн болон бэлэн бус хэлбэрээр татвар төлнө”, 53 дугаар зүйлийн 53.2-т “Татварын бүртгэлд татвар төлөгч бүрийн төлбөл зохих татварын ногдол, хөнгөлөлт, чөлөөлөлт, алданги, торгууль, тэдгээрийн төлөлт, хураалт, өрийг анхан шатны баримтад үндэслэн бүрэн тусгана” гэж тус тус заасны дагуу татварын төлөгч нь татварын холбогдох баримт, бүртгэлд үндэслэн хуулийн дагуу төлбөл зохих татварын ногдлоо өөрөө тодорхойлон татварын тайланд тусгаж, татвар ногдох зүйл, татвараа үнэн зөв тодорхойлж, тогтоосон хугацаанд төлөх үүрэгтэй байна.

9.Нөгөөтээгүүр Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.10-т “төлбөр тооцоо хийх” гэж бэлэн ба бэлэн бусаар төлбөр тооцоо хийхийг ойлгохоор заасан бөгөөд 4.1.14-т тухайн төлбөр тооцоо хийгдсэнийг нотлох он, сар, өдөр, дахин давтагдашгүй төлбөрийн дугаар бүхий нэгдсэн системээр баталгаажсан, албан татвар суутган төлөгч буюу худалдаа эрхлэгчийг таних тэмдэг бүхий нэр, хаяг, татвар төлөгчийн дугаар, худалдаа хийгдсэн бараа, ажил, үйлчилгээний нэр, код, тоо хэмжээ, үнэ, төлбөр тооцооны болон татварын дүн зэрэг мэдээллийг агуулсан зориулалтын тоног төхөөрөмжөөс гаргасан цаасан болон цахим баримтыг төлбөрийн баримт гэж тодорхойлон заажээ.

10.Нэхэмжлэгч “Ж” ХХК нь мөн хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.2 дугаар зүйлд заасан суутган төлөгч болохын хувьд хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.3-т “Албан татвар суутган төлөгч хоорондын бараа борлуулсан, ажил гүйцэтгэсэн, үйлчилгээ үзүүлсэн тухай бүрд төлбөрийн баримт олгох бөгөөд уг баримтуудыг дангаар, эсхүл хамтатган нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падаан үйлдэх”, 17 дугаар зүйлийн 17.3.2-т “бараа, ажил, үйлчилгээг борлуулсан тухай бүр төлбөрийн баримтыг татвар төлөгчид олгоно” гэж тус тус заасны дагуу бараа борлуулсан, ажил гүйцэтгэсэн, үйлчилгээ үзүүлсэн тухай бүрд төлбөрийн баримт олгох үүрэгтэй.

11.Гэтэл нэхэмжлэгч нь борлуулалт хийсэн, ажил гүйцэтгэсэн, үйлчилгээ үзүүлсэн тухай бүрд төлбөрийн баримтыг татвар төлөгчид олгоогүй болохоо шүүхэд гаргасан тайлбараар хүлээн зөвшөөрсөн бөгөөд татварын улсын байцаагчид татвар төлөгчийн хяналт шалгалтын явцад татвар төлөгчөөс өөрийн татварын ногдлыг тодорхойлсон татварын тайланд үндэслэн “аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайланд борлуулалтын орлогыг дутуу тайлагнасан” гэж дүгнэж, татварын албаар баталгаажсан ирээдүйд шилжүүлэн тооцох алдагдлыг албан татвар ногдуулах орлогоос хасаж тооцсон нь дээрх хуулийн зохицуулалтуудад нийцсэн үндэслэлтэй шийдвэр байна.

12.Нэхэмжлэгч нь тусгай зөвшөөрлийн дагуу бусад аж ахуйн нэгжүүдтэй гэрээ байгуулж, түүний дагуу 2017, 2018, 2019 онд үзүүлсэн үйлчилгээний төлбөрийн тооцоо нийлж баталгаажуулж байсан болох нь хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гаргаж өгсөн /татварын хяналт шалгалтын явцад гаргаж өгөөгүй/ “Ё*******” ХХК,  “С******* корпораци” ХХК, “Сит*******” ХХК, “Ю*******” ХХК, “С*******” ХХК, “С*******” ХХК, “М*******” ХХК-тай тооцоо нийлсэн акт, тооцооны үлдэгдлийг баталгаажуулсан хуудас, өглөгийн тулган баталгаажуулах захидал болон дансны хуулгаар тогтоогдож байна.

13.Хариуцагчаас эдгээр баримтыг үгүйсгээгүй бөгөөд тухайн татварын жилдээ нэхэмжлэгч орлогоор хүлээн зөвшөөрч, ТТ-02 тайланд тусган, төлөгдөөгүй төлбөр дээрээ авлага үүсгэсэн эсэхэд маргаагүй тул Татварын ерөнхий хууль /2019 оны/-ийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.2-т заасан татвар ногдуулах, тайлагнах, төлөх, хяналт шалгалт хийх, хураах, хөнгөлөх, чөлөөлөх үйл ажиллагаанд баримтлах тодорхой байх зарчмын хүрээнд дээрх баримтыг судлан үзэж, аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайланд борлуулалтын орлогыг дутуу тайлагнасан эсэхийг дахин дүгнэх шаардлагатай гэж үзлээ.

Хоёр.Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвар суутган төсөвт төлөөгүй гэх үндэслэлийн тухайд:

14.Нэхэмжлэгч “Ж” ХХК-иас Монгол Улсад байрладаггүй, Америкийн Нэгдсэн Улс, Австрали Улс, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс, Оросын Холбооны Улс, Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Засгийн газрын засаг захиргааны онцгой бүс Хонконг зэрэг гадаад улсад байрлах нэр бүхий компаниудад интернэт урсгалын төлбөр,  үйлчилгээний төлбөр, засвар үйлчилгээ, транзит үйлчилгээ, сувгийн түрээсийн төлбөр, төхөөрөмжийн түрээсийн төлбөр, сервер байршуулсан төлбөр, апплейкшн ашигласны төлбөр зэрэг интернэт сүлжээ болон түүний засвар үйлчилгээтэй холбоотой шилжүүлсэн төлбөр нь “Монгол Улсаас эх үүсвэртэй орлого мөн бөгөөд нэхэмжлэгч суутган төлөгчийн үүргийг хүлээх” болохыг Улсын дээд шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны 2024 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 001/ХТ2024/0098 дугаартай тогтоолд дүгнэсэн тул анхан шатны шүүх энэ талаар дахин дүгнэлт хийхгүй бөгөөд дараах үндэслэлээр маргаан бүхий энэ тохиолдолд олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээг захиргааны байгууллага шийдвэр гаргахдаа хэрэглэгдэх боломжтой, харин давхар татварын гэрээг хэрэглэх нөхцөлийг хангаагүй гэж үзэв.

15.1964 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдөр Монгол Улс Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын бүрэн эрхт гишүүнээр элссэн бөгөөд Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн 1971 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрийн 130 дугаар зарлигаар^[1] 1965 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдөр гарын үсэг зурж байгуулсан Олон улсын цахилгаан холбооны конвенцыг тайлбарын хамт баталжээ.

16.1992 оны 12 дугаар сард Швейцарын Холбооны Улсын Женев хотноо хуралдсан Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын Бүрэн эрхт төлөөлөгчдийн ээлжит бус бага хурлаас шинэчлэн боловсруулж гарын үсэг зурсан “Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын дүрэм, конвенц”-ийг Монгол Улсын Их Хурлаас 1994 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдөр Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын дүрэм, конвенцыг соёрхон батлах тухай хуулиар соёрхон баталсан бөгөөд Төрийн мэдээлэл эмхэтгэлийн 1994 оны 10 сарын №10/29/ дугаарт нийтэлсэн^[2] байна.

17.Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын Үндсэн дүрмийн 29-т 1.“Байгууллагын үндсэн баримт бичгүүд” гээд “Захиргааны дүрмүүд” гэж заасан бөгөөд энэ нь мөн дүрмийн 215-д зааснаар “...үүрэг хүлээлгэх олон улсын баримт бичиг...” байна.

18.Улсын Их Хурлын 2003 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдрийн Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын үндсэн дүрэм, нэмэлт өөрчлөлтийг соёрхон батлах тухай хуулиар соёрхон баталсан Америкийн Нэгдсэн Улсын Миннеаполис хотноо 1998 оны 11 дүгээр сард хуралдсан Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын Бүрэн эрхт төлөөлөгчдийн хурлаас баталсан “Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын Yндсэн дүрэм, Конвенци”-д орсон нэмэлт, өөрчлөлтийн ШБЗ 31-д “3.Энэхүү Үндсэн дүрэм, конвенцын заалтуудад цаашид цахилгаан холбооны ашиглалтыг зохицуулдаг захиргааны доорх нэр бүхий журмаар нэмэлт хийх ба тэдгээрийг бүх гишүүн орнууд биелүүлэх үүрэгтэй:” гээд “-Олон улсын цахилгаан холбооны журам, Радио холбооны журам” гэж заасны дагуу Олон улсын цахилгаан холбооны журмууд нь Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын үндсэн баримт бичгийн нэг хэсэг болох бөгөөд гишүүн орнууд бүгд дагаж мөрдөх үүргийг хүлээж байна.

19.2012 онд Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотноо хуралдсан Олон улсын цахилгааны холбооны бага хурлаас баталсан Олон улсын харилцаа холбооны журмын 64-т “8.3.1.Тухайн улсын үндэсний хууль тогтоомжийн дагуу олон улсын харилцаа холбооны үйлчилгээний хураамжийн төлбөрт төсвийн татвар ноогдуулдаг бол, онцгой нөхцөл байдалд авах арга хэмжээнээс бусад тохиолдолд, тус татварыг зөвхөн тухайн улсын хэрэглэгчдэд үзүүлсэн олон улсын үйлчилгээний төлбөрт ногдуулж, нэхэмжилсэн улсдаа төлнө” гэж^[3], 76-д “Эдгээр зохицуулалтууд болон түүний 1, 2-р Хавсралтууд нь салшгүй хэсэг бөгөөд 2015 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр үйлчилж, Үндсэн дүрмийн 54-р зүйлийн бүх заалтыг баримтлан мөрдөгдөх болно” гэж тус тус заажээ^[4].

20.Дээрх бага хуралд Монгол Улсаас Мэдээллийн технологи, шуудан, харилцаа холбооны газар, Харилцаа холбооны зохицуулах хорооноос удирдлагын түвшинд төлөөлөл оролцсон бөгөөд тус бага хурлаас баталсан төгсгөлийн баримт бичгийг Улсын Их Хурлаар соёрхон батлаагүй, гарын үсэг зурсан улсын тоонд Монгол Улс байхгүй болох нь Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны 2024 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 03/206, 2025 оны 04 дүгээр сарын 17-ны өдрийн 02/855, Гадаад харилцааны яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн 09/6692 тоот албан бичгээр тогтоогддог.

21.1992 онд баталсан Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын Үндсэн дүрэм /Улсын Их Хурал 1994 онд соёрхон баталсан/-ийн 217-д “3.Дээр дурдсан хугацаанаас хойш захиргааны дүрмүүдийг хэсэгчлэн буюу бүхэлд нь дахин хянаж өөрчлөлт оруулсан бол тэдгээр өөрчлөлтийг тухайн орны хууль зүйг боломжийн хирээр нийцүүлэн өөрчлөлтийг зөвшөөрч гарын үсэг зурсан бүх гишүүдийн хувьд түр мөрдөнө. Ийм түр мөрдөлт нь энд заагдсан хугацаа буюу хугацаануудаас эхлэн хүчин төгөлдөр болох ба энэ нь ингэж дахин хянаж гарын үсэг зурах үеэр хийгдсэн жич тайлбартай холбоотой” гэж,

218-д “4.Ийм түр мөрдөлт доорх үйл явдал болтол үргэлжилнэ. Үүнд” гээд 219-д “а) Байгууллагын гишүүн нь өөрчлөлт бүрийг дагаж мөрдөх талаарх өөрийн зөвшөөрлийг Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдээгүй ба шаардлагатай үед өөрчлөлтөд гарын үсэг зурах үед түүний талаар хийгдсэн ямар нэг жич тайлбарыг ямар хэмжээнд хадгалах тухайгаа зааж өгөөгүй эсвэл”,  220-д “b) Байгууллагын гишүүн нь өөрийгөө аливаа ийм өөрчлөлтийг дагаж мөрдөх үүрэггүй гэж үзэж байгаа тухайгаа Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдсэн мэдэгдлийг Ерөнхий нарийн бичгийн дарга хүлээн авсан өдрөөс хойш 60 хоног өнгөрөөгүй” гэж,

221-д “5. Хэрэв мөрдөлтийн талаар заагдсан хугацаанаас хойш 36 сарын хугацаа өнгөрмөгц аливаа ийм өөрчлөлтийг зөвшөөрч гарын үсэг зурсан Гишүүнээс дээрх 219 буюу 220-д дурдагдсан мэдэгдлийг Ерөнхий нарийн бичгийн дарга хүлээн аваагүй бол өөрчлөлтөд гарын үсэг зурах үеэр түүний талаар хийсэн жич тайлбарыг тооцсон нөхцөлд уг Гишүүн өөрчлөлтийг мөрдөхийг хүлээн зөвшөөрч байна гэж үзнэ” гэж,

222-т “6. Дээрх 216-д тодорхойлогдсон хугацаанаас хойш гарсан захиргааны дүрмүүдийг хэсэгчлэн буюу бүрэн өөрчлөлтөд гарын үсэг зураагүй аливаа Гишүүн нь энэ өөрчлөлтийг дагаж мөрдөх үүрэгтэй гэж үзэж байгаа талаар Ерөнхий нарийн бичгийн даргад хугацаа алдалгүйгээр мэдэгдэхийн тулд бүхий л талаар чармайх ёстой. Хэрэв ийм мэдэгдлийг дээрх 221-д тодорхойлогдсон хугацаа дуусахад Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Гишүүнээс хүлээн аваагүй бол уг Гишүүн энэ өөрчлөлтийг дагаж мөрдөх ёстой гэж үзэж байгаа гэж тооцно” гэж тус тус заажээ.

22.1998 онд баталсан Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын Үндсэн дүрэмд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт /Улсын Их Хурал 2003 онд соёрхон баталсан/-ийн ШНЗ 217 А-д “Гишүүн орон нь Захиргааны журмуудын хэсэгчилсэн буюу бүрэн өөрчлөлтийн дагуу үүрэг хүлээхээ зөвшөөрч буйгаа уг өөрчлөлтийг соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн буюу баталсан эсвэл, тэдгээрт нэгдэн орсон тухай баримт бичгийг Ерөнхий нарийн бичгийн даргад хадгалуулах замаар мэдэгдэх, эсвэл уг өөрчлөлтийн дагуу үүрэг хүлээхээ зөвшөөрч буй тухайгаа Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдэнэ”,

ШНЗ 217 В-д “Аливаа Гишүүн орон нь Үндсэн дүрмийн 55-р зүйл буюу Конвенцын 42-р зүйлийн дагуу Үндсэн дүрэм, Конвенцид оруулсан нэмэлт өөрчлөлтийг соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн буюу сайшаасан, эсвэл тэдгээрт нэгдэн орсон нь Үндсэн дүрэм буюу Конвенцид орсон дээр дурдсан нэмэлт өөрчлөлтөд гарын үсэг зурахаас өмнө болсон эрх бүхий хурлаас батлагдсан хэсэгчилсэн буюу бүрэн шинэчлэгдсэн Захиргааны журмуудаар үүрэг хүлээхийг баталж байгаа тухайгаа мөн Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдэнэ”,

ШНЗ 217 D-д “Захиргааны журмуудын аливаа өөрчлөлтийг түүнд гарын үсэг зурсан боловч, дээрх 217А ба 217В зүйлийн дагуу үүрэг хүлээхээ зөвшөөрч буйгаа Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдээгүй Гишүүн орон түр мөрдөнө. Тухайн Гишүүн орон өөрчлөлтөд гарын үсэг зурах үедээ түүнийг түр мөрдөхийг эсэргүүцээгүй тохиолдолд л түр мөрдөх асуудал хүчин төгөлдөр болно”,

ШБЗ 218-д “4. Гишүүн орон нь дээр заасан өөрчлөлтэй холбогдсон үүрэг хүлээхээ зөвшөөрсөн шийдвэрээ Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдэх хүртэл түүнийг түр мөрдөнө”,

ШНЗ 221 А-д “Өөрчлөлт хүчин төгөлдөр болсон өдөр буюу өдрүүдээс хойш гучин зургаан сарын хугацаанд багтаан дээрх 218-р зүйлд зааснаар үүрэг хүлээхийг зөвшөөрсөн шийдвэрээ Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдээгүй Гишүүн орныг тухайн өөрчлөлттэй холбогдсон үүрэг хүлээхээ зөвшөөрч байна гэж үзнэ”,

ШНЗ 221 В-д “Дээрхи 217D заасанчлан түр мөрдөх буюу 221А-д заасанчлан үүрэг хүлээх зөвшөөрөл нь тухайн Гишүүн орон өөрчлөлтөд гарын үсэг зурах үед хийсэн жич тайлбараас шалтгаална. Дээрх 216А, 217А, 217В ба 218-рт заасан аливаа өөрчлөлт нь тухайн Гишүүн орон Захиргааны журмууд буюу өөрчлөлтөд гарын үсэг зурах үед хийсэн аливаа жич тайлбараас шалтгаалах ба үүрэг хүлээхийг зөвшөөрсөн тухай Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдэх үедээ жич тайлбарыг хамт өгнө” гэж тус тус тодорхойлжээ.

23.Дээрхээс үзвэл Америкийн Нэгдсэн Улсын Миннеаполис хотноо 1998 оны 11 дүгээр сард хуралдсан Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын Бүрэн эрхт төлөөлөгчдийн хурлаас Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын Үндсэн дүрмийн 54 дүгээр зүйлд Захиргааны журмыг дагаж мөрдөх, түр мөрдөхтэй холбоотой нарийвчилсан зохицуулалтыг нэмж тусгажээ.

24.Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Аравдугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Монгол Улсын олон улсын гэрээ нь соёрхон баталсан буюу нэгдэн орсон тухай хууль хүчин төгөлдөр болмогц дотоодын хууль тогтоомжийн нэгэн адил үйлчилнэ”, Хорин зургадугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Монгол Улсын хуулийг Улсын Их Хурал албан ёсоор нийтлэх бөгөөд хэрэв хуульд өөрөөр заагаагүй бол ийнхүү нийтэлснээс хойш арав хоногийн дараа хүчин төгөлдөр болно” гэж, Олон улсын гэрээний тухай (2016 оны) хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1 дэх хэсэгт “Улсын Их Хурал соёрхон баталсан олон улсын гэрээг тухайн олон улсын гэрээг соёрхон баталсан хуулийн хамт “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлд нийтэлнэ” гэж тус тус заасан, Монгол Улсаас Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын Үндсэн дүрэм, Конвенц, түүнд орсон нэмэлт, өөрчлөлтийг 1994, 2003 онд тус тус соёрхон баталсан тул уг Захиргааны журмуудыг дагаж мөрдөхтэй холбоотой Үндсэн дүрмийн зохицуулалт Монгол Улсад хүчин төгөлдөр үйлчлэх гэж дүгнэх үндэслэлтэй байна.

25.Дээрх Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын Үндсэн дүрмийн 54 дүгээр зүйлийн зохицуулалтуудаас үзвэл Гишүүн орнууд Захиргааны журамд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөд тухайн орны хууль зүйн зохицуулалтыг боломжийн хирээр нийцүүлэн өөрчлөлт хийхийг зөвшөөрч гарын үсэг ба түр мөрдөх үүргийг хүлээнэ. Гишүүн орон нь Захиргааны журамд орсон өөрчлөлтийн дагуу үүрэг хүлээхийг зөвшөөрч буйгаа уг өөрчлөлтийг соёрхон батлах замаар Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдэхээр, хэрэв Гишүүн орон Захиргааны журмуудын аливаа өөрчлөлтөд гарын үсэг зурсан боловч, өөрчлөлтийн дагуу үүрэг хүлээхийг зөвшөөрч буй талаар Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдээгүй бол тухайн Гишүүн орон түр мөрдөхөөр байна.

26.Мөн Гишүүн орон нь өөрчлөлт бүрийг дагаж мөрдөх талаарх өөрийн зөвшөөрлийг Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдээгүй ба шаардлагатай үед өөрчлөлтөд гарын үсэг зурах үед түүний талаар хийгдсэн ямар нэг жич тайлбарыг ямар хэмжээнд хадгалах тухайгаа зааж өгөөгүй, эсвэл өөрийгөө аливаа ийм өөрчлөлтийг дагаж мөрдөх үүрэггүй гэж үзэж байгаа тухайгаа Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдсэн мэдэгдлийг Ерөнхий нарийн бичгийн дарга хүлээн авсан өдрөөс хойш 60 хоног өнгөрөөгүй тохиолдолд  түр мөрдөх үүргийг хүлээж байна.

27.Хэрэв Гишүүн орон Захиргааны журамд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт хүчин болсон өдрөөс хойш 36 сарын хугацаанд багтаан өөрчлөлттэй холбогдсон үүрэг хүлээхээ зөвшөөрсөн мэдэгдэл, шийдвэрийг Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдээгүй бол Гишүүн орныг тухайн өөрчлөлттэй холбогдсон үүргийг хүлээхээ зөвшөөрч байна гэж үзнэ.

28.Захиргааны журмуудад орсон өөрчлөлтийг дагаж мөрдөх үүрэгтэй гэж үзэж байгаа талаар Ерөнхий нарийн бичгийн даргад хугацаа алдалгүйгээр мэдэгдэхийн тулд Гишүүн орон нь бүхий л талаар чармайх ёстой бөгөөд Захиргааны журамд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт хүчин болсон өдрөөс хойш 36 сарын дараа Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Гишүүн орноос энэ талаарх мэдэгдлийг хүлээн аваагүй бол тухайн өөрчлөлтийг дагаж мөрдөх ёстой гэж үзсэнд тооцохоор байна.

29.Гадаад харилцааны яамны 2025 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдрийн “Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод 2012 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдөр хуралдсан Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын бага хурлаас баталсан Төгсгөлийн баримт бичгийг Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын Үндсэн дүрмийн зохицуулалтын дагуу мөрдөх болон түр мөрдөх талаар Ерөнхий нарийн бичгийн даргад мэдэгдсэн тухай баримт бичиг Гадаад харилцааны яамны төв архивд хадгалагдаагүй” гэх 03/1507 тоот албан бичгээс үзвэл Монгол Улс 2012 оны Дубай хотноо баталсан Олон улсын цахилгааны холбооны журмыг мөрдөх, эсхүл түр мөрдөх талаар Ерөнхий бичгийн даргад мэдэгдээгүй байх тул Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын Үндсэн дүрмийн 222-т заасны дагуу тухайн журмыг дагаж мөрдөхөөр тооцогдсон байна.

30.Өөрөөр хэлбэл, хэдийгээр Монгол Улс Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод 2012 онд хуралдсан Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын бага хурлаас баталсан Төгсгөлийн баримт бичигт гарын үсэг зураагүй боловч тухайн баримт бичгийн дагуу үүрэг хүлээхээ хүлээн зөвшөөрч дагаж мөрдөх, эсхүл түр мөрдөх талаар Ерөнхий нарийн бичгийн даргад Төгсгөлийн баримт бичиг хүчин төгөлдөр болсноос хойш 36 сарын тодор мэдэгдээгүй тул уг баримт бичгийг мөрдөх үүргийг хүлээнэ.

31.Иймээс татварын байгууллагаас Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.2-т “Монгол Улсын олон улсын гэрээнд татварын хууль тогтоомжоос өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө”, Татварын ерөнхий хууль/2019 оны/-ийн 2 дугаар зүйлийн 2.2-т “Монгол Улсын олон улсын гэрээнд татварын хууль тогтоомжоос өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө” гэж тус тус заасны дагуу Монгол Улс Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод 2012 онд хуралдсан Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын бага хурлаас баталсан Төгсгөлийн баримт бичиг болох Олон улсын харилцаа холбооны журмыг хэрэглэх боломжтой бөгөөд мөн журмын 8.3.1 дэх заалтад заасан “онцгой нөхцөл байдалд авах арга хэмжээ” байгаа эсэхийг татварын хяналт шалгалтын явцад нотлох баримт цуглуулж, тогтоосны үндсэн дээр дахин шийдвэр гаргах шаардлагатай, үүнийг шүүхээс нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй бөгөөд шүүхийн шинжлэн судлах хүрээнээс хэтэрсэн байна.

32.Харин Олон улсын гэрээний тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1-д “Монгол Улсын шүүх албан ёсоор нийтлэгдсэн Монгол Улсын олон улсын гэрээг холбогдох хуульд заасан журмын дагуу хэрэглэнэ” гэж, Улсын дээд шүүхийн 2008 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдрийн “Монгол Улсын олон улсын гэрээ болон олон улсын эрх зүйн нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн хэм хэмжээ, зарчмыг шүүхийн практикт хэрэглэх тухай” 9 дүгээрийн тогтоолын 3-т “ ... Шүүх ... захиргааны эрх зүйн маргааныг хянан шийдвэрлэхдээ хүчин төгөлдөр болсноор заавал даган мөрдөх шинжийг агуулсан, албан ёсоор нийтлэгдсэн, дотоодын хууль тогтоомжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулахыг шаардсан заалтгүй, Үндсэн хуульд харшлаагүй, үндэсний эрх зүйн харилцааны оролцогч этгээдүүдэд шууд эрх, үүрэг үүсгэх чадалтай Монгол Улсын олон улсын гэрээг хэрэглэнэ. Үндэсний хууль тогтоомжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлагатай гэрээг шүүх эрүү, иргэн, захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэхэд шууд хэрэглэх боломжгүй. Харин энэхүү заалтын дагуу дотоодын хууль тогтоомжид нэмэлт, өөрчлөлт орсон бол шүүх үндэсний хууль тогтоомжийг баримталж, хэргийг шийдвэрлэнэ” гэж тус тус үзвэл албан ёсоор Төрийн мэдээлэл эмхэтгэлд нийтлээгүй дээрх 2012 онд Дубай хотноо Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын бага хурлаас баталсан Төгсгөлийн баримт бичгийг шүүх хэрэглэж хэргийг шийдвэрлэх боломжгүй байна.

33.Татварын ерөнхий хуулийн 17 дугаар зүйлийн Монгол Улсаас бусад улстай байгуулсан Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай хэлэлцээрийн харилцан тохирох журмыг хэлэлцээрийн хүрээнд хэрэгжүүлэхээр заасан бөгөөд Монгол Улсаас Оросын Холбооны Улстай “Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх тухай...” Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр, Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улстай “Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж оногдуулахгүй байх тухай...” улс хоорондын хэлэлцээр, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улстай “Татварыг давхардуулж оногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай...” Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийг тус тус байгуулжээ. 

34.Үндэсний татварын ерөнхий газрын даргын 2009 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 20 дугаар тушаалаар “Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай Монгол Улс, гадаад улс хоорондын хэлэлцээр”-ийн дагуу гадаад улсын байнга оршин суугч татвар төлөгчийн болон илүү төлсөн албан татварыг буцаан олгох маягт-ыг хавсралтаар тус тус баталжээ.

35.Нэхэмжлэгч “Ж” ХХК-иас дээрх батлагдсан маягтын дагуу Оросын Холбооны Улс, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс, Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улсын нэр бүхий хуулийн этгээдүүд нь гадаад улсын байнга оршин суугч татвар төлөгч мөн болохыг нотолсон баримтыг гаргаж өгөөгүй тул дээрх Засгийн газар хоорондын Орлого ба хөрөнгийн татварыг давхардуулж ногдуулахгүй байх, татвар төлөхөөс зайлсхийх явдлаас урьдчилан сэргийлэх тухай Монгол Улс, гадаад улс хоорондын хэлэлцээрийг маргааны үйл баримтад хэрэглэх үндэслэлгүй, энэ талаарх хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн тайлбар үндэслэлтэй.

36.Иймд дээрх үндэслэлүүдээр Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3.11-д заасны дагуу маргаан бүхий 2022 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын актыг 6 сарын хугацаагаар түдгэлзүүлж, хариуцагч татварын улсын байцаагчид хэрэгт авагдсан 2017, 2018, 2019 онд аж ахуйн нэгж хоорондын тооцоогоор тооцоо нийлсэн акт, тооцооны үлдэгдлийг баталгаажуулсан хуудас, өглөгийн тулган баталгаажуулах захидал болон дансны хуулга зэргийг судлан үзэж, нэхэмжлэгчээс бусад аж ахуйн нэгжүүдтэй байгуулсан гэрээний дагуу үзүүлсэн үйлчилгээний төлбөрийг тухайн татварын жилдээ орлогоор хүлээн зөвшөөрч, ТТ-02 тайланд тусган, төлөгдөөгүй төлбөр дээрээ авлага үүсгэн тайланд тусгасан эсэхийг нягтлан үзэх, Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод 2012 онд хуралдсан Олон улсын цахилгааны холбооны байгууллагын бага хурлаас баталсан Төгсгөлийн баримт бичиг болох Олон улсын харилцаа холбооны журмыг хэрэглэн дахин шинэ акт гаргахыг Татварын ерөнхий газрын Том татвар төлөгчийн газрын Татварын хяналт шалгалтын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Ц.М, Б.Х нарт даалгах нь зүйтэй гэж үзэв.

37.Хариуцагч нар шүүхээс тогтоосон хугацаанд дахин шинэ акт гаргаагүй тохиолдолд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.6-д заасны дагуу маргаан бүхий НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын акт бүхэлдээ хүчингүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

38.Иргэдийн төлөөлөгчид шүүх хуралдааны товыг 2025 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга мэдэгдсэн болох нь шүүх хуралдааны тов мэдэгдсэн баримтаар^[5] тогтоогдож байх бөгөөд 2025 оны 05 дугаар сарын 21-ний шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй, хэргийн оролцогчдоос иргэдийн төлөөлөгчийн оролцуулалгүйгээр хэргийг хэлэлцэхээс татгалзаагүй тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 91 дүгээ зүйлийн 91.7 дахь хэсэгт заасны дагуу түүний эзгүйд шүүх хуралдааныг явуулж, хэргийг хянан шийдвэрлэсэн болохыг тэмдэглэж байна.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3 дахь хэсэг, 106.3.11 дэх заалтад заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.2, Татварын ерөнхий хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.2, Олон улсын гэрээний тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1, 33 дугаар зүйлийн 33.1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч “Ж” ХХК-иас гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагад дурдсан маргаан бүхий Татварын ерөнхий газрын Том татвар төлөгчийн газрын Татварын хяналт шалгалтын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Ц.М, Б.Х нарын 2022 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын актыг хариуцагчаас дахин шинэ акт гаргах хүртэл 6 сарын хугацаатай түдгэлзүүлсүгэй.

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.6 дахь хэсэгт зааснаар хариуцагч нар шүүхээс тогтоосон хугацаанд дахин шинэ акт гаргаагүй тохиолдолд маргаж буй НА-1 тоот нөхөн ногдуулалтын акт хүчингүй болохыг тогтоосугай.

3.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт тус тус заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн урьдчилан төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж болох 70.200 төгрөгийг улсын төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1 дэх хэсэгт зааснаар хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                А.ГАНЗОРИГ

                                               ШҮҮГЧ                                С.ГАНБАТ

                                               ШҮҮГЧ                                Н.ДАМДИНСҮРЭН