Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч С.Оюунгэрэл даргалж тус шүүхийн шүүх хуралдааны 5 дугаар танхимд хийсэн нээлттэй шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: “С*******” ХХК

Хариуцагч: Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн Татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Ж.Н*******, Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын Татварын улсын байцаагч Н.Т*******, Б.Т*******

Нэхэмжлэлийн шаардлага: “Татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Ж.Н******* нарын 2015 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 250000017 тоот акт, Гааль, татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын Татварын улсын байцаагч Н.Т*******, Б.Т******* нарын 2015 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 210201566 тоот актыг хүчингүйд тооц*******ах, нэмэгдсэн өртгийн албан татварын илүү төлөлтийн краны худалдан авалтад төлсөн үнийн дүнг оролц*******сан дүнгээр баталгааж*******ахыг даалгах ” шаардлага бүхий захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.А*******, хариуцагч Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн Татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, хариуцагч Ж.Н*******ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Н*******, хариуцагч Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын Татварын улсын байцаагч Н.Т*******, Б.Т******* нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.А*******, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Батжаргал нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч “С*******” ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.А*******гийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: ““С*******” ХХК-ийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын ногд*******алт, төлөлтөө баталгааж*******ах хүсэлтийн дагуу Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын хяналт шалгалтын тасгаас шалгалт хийж улмаар 250000017 тоот нэмэгдсэн өртгийн албан татварын ногд*******алт, төлөлтийг баталгааж*******сан актыг 2015 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр гаргасан. Уг актыг “С*******” ХХК нь эс зөвшөөрч Нийслэлийн Татварын газрын дэргэдэх Маргаан таслах зөвлөлд 2015 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдөр гомдол гаргасныг уг актыг Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын давтан шалгалтад хамр*******сантай холбоотойгоор хянан хэлэлцээгүй болно.

Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн Татварын хяналт шалгалтын тасгийн татварын улсын байцаагчийн дээрх актаар “С*******” ХХК-ийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын илүү төлөлт гэж 2014 оны 4 дүгээр сард тайлагнасан 89,358,461.60 төгрөгөөс краны худалдан авалтад төлсөн 57,746,372.00 төгрөг болон нэрийн хуудас, хэвлэх машины хор зэрэгт төлсөн 61,636.40 төгрөгийг хасалт хийхгүй буур*******ан баталгааж*******сныг Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын давтан шалгалтад хамр*******ан бур*******сан дүнгээр дахин баталгааж*******ан 210201566 тоот акт үйлдэж "С*******” ХХК-ийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын илүү төлөлтийг 31,550,453.20 төгрөгөөр баталгааж*******сан.

“С*******” ХХК-ийн зүгээс татварын улсын байцаагчийн 210201566 тоот актыг эс зөвшөөрч 2016 оны 01 дүгээр сарын 11-ний өдөр Татварын ерөнхий газрын дэргэдэх Маргаан таслах зөвлөлд гомдол гаргасан боловч Маргаан таслах зөвлөлийн 2016 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдрийн хурлаар гомдлыг хянан хэлэлцэж 44 дугаартай тогтоолоор хэвээр үлдээх тухай шийдвэрийг гаргасныг 2016 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдөр хүлээн авсан болно.

Иймд татварын улсын байцаагчийн 210201566 тоот актыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэж үзэн энэхүү нэхэмжлэлийг гаргаж байна.

1.  Татварын үйлдсэн байцаагчид актыг үйлдэхдээ илэрсэн зөрчлийг актын гард*******сан тухай тэмдэглэлд “Үндсэн хөрөнгө олж бэлтгэхтэй холбоотой худалдан авалтыг хийхэд нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногд*******сныг худалдан авалтын хасалт хийж нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногд*******ах орлогыг буур*******сан” гэжээ.

Татварын улсын байцаагчийн зөрчил гэж үзэж буй заалт нь тухайн татварын шалгалтын хамрах хугацаа болох 2013 оны 08 дугаар сарын 13-аас 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдөр хүртэлх хугацаанд мөн тухайн шалгалт хийгдэж байх явцад хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******инд биш. Харин 2015 оны 07 дугаар сарын 03-ны өдөр батлагдсан 2016 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөх шинэчилсэн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн зохиц*******алт юм. Иймд х*******иар зохиц*******агдаагүй асуудлыг зөрчсөн гэж үзэх нь мөн хэрэгжиж эхлээгүй байгаа хүчин төгөлдөр бус х*******ийг зөрчсөн гэж үзэх нь үндэслэлгүй.

2. “С*******” ХХК 2013 онд үүсгэн байг*******агдаж "кран түрээс, худалдааны” чиглэлээр үйл ажиллагаа яв*******ж байгаа бөгөөд эдгээр үйл ажиллагааны чиглэлүүд зохих журмын дагуу компанийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээнд тусгагдсан байгаа болно. Түрээсийн дээрх үйл ажиллагааг бид импортоор худалдан авсан кранаар эрхэлдэг бөгөөд ийнхүү түрээсийн орлогоор олсон орлого зохих журмын дагуу тайлагнаж ирсэн. Ингэхдээ тухайн үед хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.2-т “........үйлчилгээний зориулалтаар өөрөө шууд импортолсон бараа, ажил, үйлчилгээнд төлсөн” татварыг хасч тооцохоор зохиц*******сныг баримталж х*******ийн хүрээнд үйл ажиллагаа яв*******ж байна.

3.  Татварын улсын байцаагчийн 210201566 тоот акт нь дээр дурдсан зөрчлөөс гадна ямар нэг үндэслэл дурдаагүй хэдий ч 250000017 тоот актаар буур*******ан баталгааж*******сан үлдэгдлийг давхар баталгааж*******сан. 250000017 тоот актын нэг үндэслэл нь Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн “14.1-ийн иргэн х*******ийн этгээд нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөгчөөр бүртгүүлснээсээ хойших хугацаанд энэ х*******ийн 7,8,11 дүгээр зүйлд заасны дагуу төлсөн дор дурдсан нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг түүний төсөвт төлөх нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас хасч тооцно...” гэж заасан хэдий ч тухайн зүйлийн ямар заалт зөрчигдсөн эсхүл ямар хамааралтай болох дүгнэлт хийгээгүй байгаа нь үндэслэл болохгүй бөгөөд дээр дурдсанчлан “С*******” ХХК Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын х*******ийн уг 14 дүгээр зүйлийн 14.1.2 дахь заалтын дагуу үйл ажиллагаандаа мөрдлөгөө болгосон.

4.   Татварын улсын байцаагчийн 250000017 тоот актыг үйлдэхдээ мөн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын 14 дүгээр зүйлийн “14.7. Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар импортолсон болон худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний зарим хэсгийг нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох, үлдсэн хэсгийг нь уг татвараас чөлөөлөгдөх үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд ашигласан хэсгийг хасч тооцно” гэснийг баримталсан нь үндэслэлгүй юм.

Учир нь уг заалтын дагуу үйлдвэрлэл үйлчилгээний зориулалтаар импортолсон болон худалдан авсан бараа үйлчилгээний зарим хэсгийг нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох, үлдсэн хэсгийг уг татвараас чөлөөлөгдөх үйлдвэр үйлчилгээнд буюу албан татвар ногд*******ахгүй хэрэглээнд ногд*******сан бол зөвхөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үйлдвэрлэл үйлчилгээнд ашигласан хэсгийг нь хасч тооцдог. “С*******” ХХК-ийн үйл ажиллагааны орлого нь краны түрээсээ бүрддэг бөгөөд энэ нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үйлчилгээ тул ийнхүү үйлчилгээ үзүүлээд олсон орлого нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөгдөх орлогод тооцогдохгүй болно.

5. Татварын улсын байцаагчид Маргаан таслах зөвлөлд гаргасан тайлбартаа Сангийн сайдын 2009 оны 283 дугаар тушаалын дурдаж Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хасалт хийх, буцаан олгох, тэдгээрийг нягтлан бодох бүртгэлд тусгахтай холбогдсон харилцааг зохиц*******ах журмын 5.1.1. ''үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэн яв*******ахад зориулан худалдан авсан үндсэн ба туслах материал, түүхий эд, шатахуун, тослох материал, сэлбэг хэрэгсэл, барилгын материал, уур, ус, цахилгаан болон дулааны эрчим хүч, шуудан холбооны үйлчилгээ, бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил, үйлчилгээний төлбөр зэргийг...........хасалтыг хийнэ гэснийг удаа дараа дурдсан хэдий ч уг журмыг хэрэгжүүлж дагаж мөрдлөг болгосныг үл харгалзаж байгаа нь х*******ь бус юм” гэжээ.

Хариуцагч Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн Татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Э.Н******* нар шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбартаа: Тус хэлтэст бүртгэлтэй 57******* тоот регистрийн дугаартай, “С*******” ХХК-ийн 2013 оны 08 дугаар сарын 13-ны өдрөөс 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ныг хүртэлх хугацааны нэмэгдсэн өртгийн албан татварын ногд*******алт, төлөлтийн байдалд тус ХХК-ийн 2015 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдрийн “Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын илүү төлөлтийг буцаан авах” албан хүсэлтийн дагуу татварын хяналт шалгалт хийж, 2015 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр 250000017 тоот Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын ногд*******алт, төлөлтийг баталгааж*******сан акт үйлдэн, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 15 дугаар зүйлд «15.1. Илүү төлсөн, эсхүл х*******ьд заасан бол Нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг дор дурдсан журмаар албан татвар төлөгчид буцаан олгоно... 15.1.3. Харьяалах татварын алба энэ х*******ийн 15.1.1-д заасан хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 15 хоногт багтаан хянаж, үлдэгдлийг баталгааж*******ан, саналаа татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байг*******лагад ирүүлэх» гэж х*******ьчилсан дагуу Татварын ерөнхий газрын Улсын төсөв, орлого хяналтын газарт хүргүүлсэн болно.

Тус ХХК нь Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайлангаар 2014 оны 2 дугаар сараас 2015 оны 9 дүгээр сарын хугацаанд нийт 61,942,123.10 төгрөгийн татвар ногдох орлого, 955,526,729.70 төгрөгийн хасагдах худалдан авалт, 89,358,461.20 төгрөгийн татвар төсвөөс буцаан авахаар тайлан гаргаж, татварын албанд ирүүлжээ. Тус ХХК нь улсын төсөвт нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөөгүй байна.

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын баталгааж*******алтаар Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн «14.1.Иргэн, х*******ийн этгээд нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөгчөөр бүртгүүлснээсээ хойших хугацаанд энэ х*******ийн 7, 8, 11 дүгээр зүйлд заасны дагуу төлсөн дор дурдсан нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг түүний төсөвт төлөх нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас хасч тооцно:...14.7. Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар импортолсон болон худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний зарим хэсгийг нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох, үлдсэн хэсгийг нь уг татвараас чөлөөлөгдөх үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд буюу албан татвар ногд*******ахгүй хэрэглээнд ашигласан бол зөвхөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд ашигласан хэсгийг хасч тооцно.» гэж заасныг үндэслэн нийт 89,358,461.60 төгрөгийн илүү үлдэгдлийг буцаан авах үндэслэлгүй гэж үзэж, 57,746,372.00 төгрөгөөр буур*******ан 31,612,089.60 төгрөгийн илүү үлдэгдэл болгон залр*******ан баталгааж*******сан.

Уг 57,746,372.00 төгрөгийн буур*******сан үлдэгдэл нь 2014 оны 04 дүгээр сарын 21-ний өдөр импортоор ор*******ж, гаалийн байг*******лагад төлсөн краны нэмэгдсэн өртгийн албан татвар байсан бөгөөд үүнийг 2014 оны 5 сараас эхэлж олсон татвар ногдох орлоготой холбоогүй, үндсэн хөрөнгийн худалдан авалт гэж үзэн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын үлдэгдлийг буур*******ан баталгааж*******сан нь үндэслэлтэй гэж үзэж байна.

Хариуцагч Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн Татварын улсын байцаагч Э.Н*******ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Н******* шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: “...Сүхбаатар дүүргийн татварын Улсын байцаагчийн гаргасан акт дээр тайлбар хэлэхэд Татварын ерөнхий газар энэ актыг дахиж хэлэлцээд хэвээр нь баталсан байгаа. Эхний актыг энд хэлэлцэх шаардлагагүй” гэжээ. 

Хариуцагч Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын Татварын улсын байцаагч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.А*******гийн шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “С*******" ХХК-ийн 2013 оны 08 дугаар сарын 13-наас 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуусталх хугацааны нэмэгдсэн өртгийн албан татварын ногд*******алт, төлөлтийн байдалд Татварын ерөнхий газрын харьяа Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын харьяа Хяналт шалгалтын хэлтсийн даргын шалгалт хийх томилолтын дагуу хэсэгчилсэн хяналт шалгалтыг хийж 2015 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 210201566 дугаартай актаар 578,080,075,7 төгрөгийн зөрчил илрүүлэн 57,808,007 6 төгрөгийн төлбөр ногд*******сан.

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын дахин баталгааж*******алтын актыг үйлдэхдээ Татварын ерөнхий х*******ь, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай х*******ь, Олон Улсын х*******ь, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай болон холбогдох бусад х*******ь, тогтоомжид мөрдлөгөө болгож, х*******ьд тогтоомжид заасны нэмэгдсэн өртгийн албан татварын үлдэгдлийг баталгааж*******сан бөгөөд татвар төлөлтийг гаргасан гомдолтой танилцаж, дараах тайлбарыг өгч байна. Үүнд

Татвар төлөгчийн гомдолд дурдсан үндсэн хөрөнгө худалдан авсан худалдан авалтад ногдох албан татварыг Татварын ерөнхий х*******ь, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай х*******ь, Олон Улсын х*******ь, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ь болон холбогдох бусад х*******ь, тогтоомжийг мөрдлөг болгож, х*******ийн дараах заалтуудыг мөрдлөг болгон х*******ийн дагуу хасч тооцсон.

1. Татварын ерөнхий х*******ийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт “Татвар төлөгч дараах үүрэг хүлээнэ. 18.1.3 анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийг тогтоосон журам болон нягтлан бодох бүртгэлийн стандартын дагуу хөтөлж, санхүү, аж ахуйн уйл ажиллагааны тайлан тэнцэл гаргах". НББОУС-16 стандартад Үндсэн хөрөнгийг хүлээн зөвшөөрөх шалгуурыг хангасан хөрөнгүүдийг өртгөөр үнэлж бүртгэнэ. Өртгийн бүрэлдэхүүн хэсгүүд, дараах зүйлсийг үндсэн хөрөнгийн өртөгт багтаан авч үзнэ.

"Худалдан авсан үнэ, гаалийн татвар, буцаан олгоогүй худалдааны татварын дүн. Худалдан авалтын үеийн хөнгөлөлтийг хасч тооцно" гэж заасны дагуу үндсэн хөрөнгөнд зориулсан худалдан авалтын нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг хасч тооцохгүй уг үндсэн хөрөнгийн өртөгт ор*******ах бөгөөд Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай х*******ийн 12 дугаар зүйлийн 12.1 дэх хэсэг, 12.1.5-д заасны дагуу үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн зардлаар дамж*******ан татвар ногдох орлогоос хий зардал тооцох замаар хасалт хийж, өртгөө нөхөхөөр х*******ийн зохиц*******алттай.

НББОУС 2-т "Бараа материал" стандартын нэр томьёонд Худалдах зорилгоор олж эзэмшсэн бараа эсвэл борл*******ах зориулалт бүхий бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд ашиглах хөрөнгийн зүйлсийг бараа материал гэнэ. Бараа материалд дараах хөрөнгө орно. Үүнд: "Бизнесийн хэвийн үйл ажиллагааны үед худалдан борл*******ахаар эзэмшиж байгаа хөрөнгө, худалдан борл*******ах зорилгоор үйлдвэрлэлийн дамжлагад байгаа зүйлс, үйлчилгээ үзүүлэхэд хуваарилагдах эсвэл хэрэглэгдэх эх материал буюу хангамжийн зүйлс"-ииг хамаар*******ахаар заасан буюу худалдан борл*******ах зорилго аг*******аагүй бол бараа материалд ор*******ахгүй гэж заасан.

Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай х*******ийн 4 дүгээр зүйл Нягтлан бодох бүртгэлийн зарчим 4.1 “Аж ахуйн нэгж, байг*******лагын нягтлан бодох бүртгэлд дараах зарчмыг баримтална: 4.1.1 аж ахуйн нэгж байг*******лагын санхүүгийн тайлан нь нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартад нийцсэн байх” 9 дүгээр зүйл хөрөнгө, өр төлбөрийг үнэлэх, бүртгэх, 9.1 “Аж ахуйн нэгж, байг*******лага нь хөрөнгө, өр төлбөрөө нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартын дагуу үнэлж дансанд тусгана.”, 10 дугаар зүйлийн Санхүүгийн тайлангийн бүрэлдэхүүн, 10.1 “Аж ахуйн нэгж, байг*******лага нь Санхүүгийн тайлагнахын олон улсын стандартад, төсөвт байг*******лага нь Улсын секторын нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартад нийцүүлэн санхүүгийн тайлангаа гаргана." гэж тус тус заасан. Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-т “Иргэн, х*******ийн этгээд нэмэгдсэн өртгийн албан төлөгчөөр бүртгүүлснээс хойших хугацаанд энэ х*******ийн 7, 8, 11 дүгээр зүйлд заасны дагуу төлсөн дор дурдсан нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг түүний төсөвт төлөх нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас хасч тооцно, 14.1.1 “үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар худалдан авсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил үзүүлсэн үйлчилгээнд төлсөн", 41.2."худалдах, түүнчлэн үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар өөрөө шууд импортолсон бараа, ажил. үйлчилгээнд төлсөн" 14.7 “Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар импортолсон болон худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний зарим хэсгийг нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үлдсэн хэсгийг нь уг татвараас чөлөөлөгдөх үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд буюу албан татвар ногд*******ахгүй хэрэглээнд ашигласан бол зөвхөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд ашигласан хэсгийг нь хасч тооцно.’’ гэж тус тус заасан. Мөн Монгол Улсын Сангийн сайдын 263 дугаар тушаалаар батлагдсан “Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хасалт хийх, буцаан олгох тэдгээрийг нягтлан бодох бүртгэлд тусгах харилцааг зохиц*******ах журам"-ын 5.1.1-т “үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэн яв*******ахад зориулан худалдан авсан үндсэн ба туслах материал, түүхий эд, шатахуун, тослох материал, сэлбэг хэрэгсэл, барилгын материал, уур, ус, цахилгаан болон дулааны эрчим хүч, шуудан холбооны үйлчилгээ, бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил, үйлчилгээний төлбөр зэргийг зориулалтын дагуу зарц*******ж, тухайн үйлдвэрлэл, үйлчилгээний өртөгт шингээсэн анхан шатны баримт болон нягтлан бодох бүртгэлийн дансны бичилтийг үндэслэн зөвхөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үйлдвэрлэл үйлчилгээнд зарц*******сан хэсэгт ногдох нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хасалтыг хийнэ.” гэж заасан Гэтэл худалдан борл*******ах зорилгогүй, өөрийн хэрэгцээнд ашиглаж байгаа кран нь Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 7 дугаар зүйлд заасан Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох бараа, ажил, үйлчилгээ биш бөгөөд өөртөө бэлтгэж байгаа үндсэн хөрөнгө юм. Түүнчлэн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1 14.1.1, 14.1.2, 14.7- заасны дагуу хасалтыг хийхдээ мөн х*******ийн 7 дугаар зүйлд заасны дагуу албан татвар ногдсон бараа, ажил, үйлчилгээнд төлсөн буюу нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногд*******ж байгаа орлого олохтой холбоотой худалдан авалтад төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг төсөвт төлөх албан татвараас хасалт хийхээр зохиц*******сан. Харин “С*******" ХХК-ийн үндсэн хөрөнгөөр бүртгэгдсэн краны худалдан авалтад төлсөн 57,746,372.00 төгрөгийн нэмэгдсэн ертийн албан татварыг Татварын ерөнхий х*******ийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.3, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай х*******ийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1, 10 дугаар зүйлийн 10.1, 16 дугаар зүйлийн 16.1, 16.2, НББОУС-2, НББОУС-16 дугаар стандартуудад тус тус заасны дагуу тухайн үндсэн хөрөнгийн анхны өртөгт ор*******ан тооцох бөгөөд Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1, 14.1.1, 14.1.2, 14,7. Мөн Монгол Улсын Сангийн сайдын 283 дугаар тушаалаар батлагдсан “Нэмэгдсэн ертийн албан татварын хасалт хийх. буцаан олгох, тэдгээрийг нягтлан бодох бүртгэлд тусгах харилцааг зохиц*******ах журам”-ын 5.1 1-т тус тус заасны дагуу төсөвт төлөх албан татвараас хасч тооцохгүй болно.

Хоёр. Худалдан борл*******ах зорилгогүй захиргаа, аж ахуй, удирдлагын хэрэгцээнд зориулан худалдан авсан нэрийн хуудас, принтерийн хор, ахуйн хэрэгцээний бараа гэх мэт хангамжийн материалын худалдан авалтад төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг тайланд тусган төсөвт төлөх татварыг буур*******сан нь Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.1, 14.1.2, 14.7-д заасны дагуу хасалтыг хийхдээ мөн х*******ийн 7 дугаар зүйлд заасны дагуу албан татвар ногдсон бараа, ажил, үйлчилгээнд төлсөн буюу нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногд*******ж байгаа орлого олохтой холбоотой худалдан авалтад төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг төсөвт төлөх албан татвараас хасалт хийхээр зохиц*******сныг зөрчсөн тул 61.636.4 төгрөгийн татварыг илүү төлөлтөөс буур*******ж баталгааж*******сан. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэжээ. 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

“С*******” ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.А*******гийн нэхэмжлэлтэй, Гааль, татварын ерөнхий газрын Улсын төсөв орлого хяналтын газрын Татварын улсын байцаагч Н.Т*******, Б.Т*******, Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын хяналт шалгалтын тасгийн татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Ж.Н******* нарт холбогдох захиргааны хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцээд хэрэгт х*******ьд заасан журмын дагуу авагдсан бөгөөд шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэгдсэн бичмэл нотлох баримтууд, шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, хариуцагч, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарын гаргасан нэмэлт тайлбар зэргийг шинжлэн судалж, үнэлээд дараах х*******ь зүйн үндэслэлээр нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Шүүх хуралдаанд хариуцагч Гааль,Татварын ерөнхий газрын Улсын төсөв орлого хяналтын газрын Татварын улсын байцаагч Н.Т*******, Б.Т******* нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.А болон Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын хяналт шалгалтын тасгийн татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Ж.Н******* нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Д нар шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүйтэй холбоотой ирцийн талаар талууд санал гаргаагүй болно. 

Нэхэмжлэгчээс захиргааны журмаар урьдчилан шийдвэрлүүлэх шаардлагыг биелүүлж Татварын Ерөнхий х*******ийн 72 дугаар зүйлийн 72.1.3 дахь хэсэгт зааснаар Гааль, татварын ерөнхий газрын дэргэдэх Татварын маргаан таслах зөвлөлд гомдол гаргаж хариуг авсан байх ба шийдвэрийг эс зөвшөөрсөн тул мөн х*******ийн 72.2 дахь хэсэгт заасны дагуу Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-т заасан захиргааны хэргийн шүүхэд хандах хугацааг хэтрүүлэхгүйгээр тус шүүхэд хандсан байна. 

Нэг. Татварын хяналт шалгалтын зорилго, үндэслэлийн тухайд:

Татварын улсын байцаагч нь Татварын Ерөнхий х*******ийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.8 дахь хэсэгт заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд мөн х*******ийн 47 дугаар зүйлийн 47.3-д заасан үндэслэлээр татвар ногд*******алт, төлөлтөд хяналт шалгалт хийх эрхтэй байна. 

Татварын Ерөнхий х*******ийн 47 дугаар зүйлийн 47.8-д татварын алба нь татварын хяналт шалгалтын зохион байг*******алт, томилгоог хийхээр, мөн х*******ийн 30 дугаар зүйлийн 30.1.1-д хяналт шалгалтыг удирдамж, томилолтгүйгээр хийхийг татварын улсын байцаагчид хориглосон байхаас үзвэл татварын хяналт шалгалтыг заавал хяналт шалгалтын удирдамжийн дагуу томилолтоор хийж гүйцэтгэхээр байна.

Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын хяналт шалгалтын тасгийн дарга М.Бгийн 2015 оны 10 дугаар сарын 08-нд олгосон томилолтоор  татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Ж.Н******* нарыг “С*******” ХХК-нийн 2013 оны 08 сарын 13-ны өдрөөс 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал хугацаанд төлсөн НӨАТ-ын илүү төлөлтийг баталгааж*******ах татварын хяналт шалгалт хийх багаар томилжээ.

2006 оны 06 дугаар сарын 29-ний өдөр батлагдаж 2007 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхэлж дагаж мөрдсөн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай /цаашид 2006 оны Нэмэгдсэн өртгийн албаны тухай х*******ь гэх/ х*******ийн 15 дугаар зүйлийн 15.1, 15.1.1-д зааснаар татвар төлөгч нь илүү төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тооцоог гаргаж, түүнийг буцаан авах хүсэлтээ харьяалах татварын албанд гаргах, мөн х*******ийн 15.3, 15.4-д тус тус зааснаар татварын алба нь хүсэлтийг нь хүлээн авч хянаж баталгааж*******ахаар заасан байх тул энэ тохиолдолд хяналт шалгалтын удирдамж шаардахгүйгээр татварын төлөгчийн хүсэлтийг үндэслэн эрх бүхий захиргааны албан тушаалтнаас олгосон томилолтын дагуу хяналт шалгалтын ажиллагаа яв*******ж, нэхэмжлэгч компанийн нэмэгдсэн өртгийн татвар ногд*******алт, төлөлтийг баталгааж*******сан нь х*******ь зөрчөөгүй байна.

Иймд “С*******” ХХК-нийн 2013 оны 08 сарын 13-ны өдрөөс 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал хугацаанд төлсөн НӨАТ-ын илүү төлөлтийг баталгааж*******ах татварын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа нь х*******ьд нийцсэн байна гэж үзлээ.     

Нэг. “С*******” ХХК-нийн НӨАТ-ын ногд*******алт, төлөлтийг шалгаж баталгааж*******сан Татварын улсын байцаагч нарын актуудын эрх зүйн үндэслэлийн  тухайд:

Сүхбаатар дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын хяналт шалгалтын тасгийн татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Ж.Н******* нар нь 2015 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдрөөс 2015 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд “С*******” ХХК-нийн 2013 оны 08 сарын 13-ны өдрөөс 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хүртэлх хугацааны НӨАТ-ын ногд*******алт, төлөлтийг санхүүгийн баримтуудад үндэслэн шалгаж, тус компаниас нийт 89.358.461.60 төгрөгийн татварыг төсвөөс буцаан авахаар тайлан гаргасныг 57.746.372.00 төгрөгөөр буур*******ан 31.612.089.60 төгрөг болгон 250000017 дугаар актаар баталгааж*******жээ. 

“С*******” ХХК-иас татварын улсын байцаагчийг эс зөвшөөрч дээд шатны захиргааны байг*******лага, албан тушаалтанд хандсан байх ба Гааль, Татварын ерөнхий газрын Улсын төсөв орлого хяналтын газрын татварын улсын байцаагч Н.Т*******, Б.Т******* нарын 2015 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 210201566 тоот актаар тус компанийн төсвөөс буцаан авах НӨАТ-ын үлдэгдлийг 31.550.453.2 төгрөгөөр баталгааж*******ж, Гааль, Татварын ерөнхий газрын дэргэдэх Маргаан таслах зөвлөлийн 2016 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдрийн 44 дүгээр тогтоолоор тус актыг хэвээр баталсан байна.     

“С*******” ХХК нь машин, тоног төхөөрөмжийн түрээс болон лизинг, худалдаа, зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагаа эрхлэхээр 2013 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдөр үүсгэн байг*******агдсан  гадаадын хөрөнгө ор*******алттай компани бөгөөд 2014 оны 02 дугаар сарын 10-ны өдөр нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөгчөөр бүртгүүлжээ .

Нэхэмжлэгч талаас тус компанийн эрхлэх үндсэн үйл ажиллагааны чиглэлд хамаарах “краны түрээс, худалдаа”-г импортоор худалдан авсан кранаар эрхэлж, түрээсийн орлогоор олсон орлогоо зохих журмаар тайлагнаж ирсэн ба хяналт шалгалтад хамрагдсан тайлант хугацаанд үйлчилж байсан Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.2-т үйлчилгээний зориулалтаар өөрөө шууд импортолсон бараа, ажил үйлчилгээнд төлсөн НӨАТ төсөвт төлөх НӨАТ-аас хасагдахаар заасныг баримталсан байхад татварын улсын байцаагчийн актаар х*******ийн 14.1, 14.7 дэх заалтуудыг үндэслэн НӨАТ-ын үлдэгдлийг хасч баталгааж*******ахдаа эдгээр заалтуудыг ямар байдлаар зөрчсөн талаар тодорхойг дурдаагүй, эдгээр заалт нь тус компанид хамааралгүй гэж маргаж байна.    

Хариуцагч талаас тайлбарлахдаа нэхэмжлэгч “С*******” ХХК-нийн санхүүгийн тайланд тусгагдсанаар 2014-2015 онд 2 кран худалдаж авч дансанд тусгахдаа 2 байдлаар бүртгэсэн бөгөөд 2014 оны 04 дүгээр сарын 21-ний өдөр импортоор ор*******ж ирсэн краныг компанийн үндсэн хөрөнгийн бүртгэлд бүртгэж, худалдан борл*******ах зорилгогүй өөрийн хэрэгцээнд ашиглаж байгаа нь Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 7 дугаар зүйлд заасан НӨАТ ногдох бараа, ажил үйлчилгээнд хамаарахгүй тул НӨАТ-ын төлөлтөөс хасч тооцохгүй гэжээ. 

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь 2014 оны 04 дүгээр сарын 21-ний өдөр импортоор кран ор*******ж ирсэн болон түүнийг бүртгэлд тусгасан байдал, санхүүгийн үйл ажиллагааны тайлагнахын талаар маргахгүй харин уг краныг ашиглан түрээсийн үйлчилгээ үзүүлж орлого олж байгаа үйл ажиллагаа нь Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.2-т үйлчилгээний зориулалтаар өөрөө шууд импортолсон бараа, ажил үйлчилгээнд хамаарах талаар маргаж байгаа, мөн татварын улсын байцаагч нар нь актад үндэслэл болгосон х*******ийн заалтуудыг зөрчилтэй холбож тайлбарлаагүй, тухайн үед мөрдөгдөж эхлээгүй байсан х*******ийн заалтыг удирдлага болгосонд гомдолтой байгаа гэжээ.

“С*******” ХХК нь  2014 онд импортоор ор*******ж ирсэн краныг түрээсэлж орлого олж байгаа, 2015 онд “О” ХХК-иас худалдаж авсан краныг худалдан борл*******ах зорилготой худалдаж авсантай холбоотойгоор НӨАТ-ын тайлангаар 89.358.461.60 төгрөгийн илүү үлдэгдэл гарсан талаар тус компанийн гүйцэтгэх захирал М тайлбарласан болох нь татварын улсын байцаагчийн хавсралт дахь ярилцлагын тэмдэглэлд  тусгагдсан байна. 

Үүнээс үзвэл 2014 онд импортоор ор*******ж ирсэн кран нь худалдан борл*******ах зорилгогүй бөгөөд үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд ашиглагдаагүй өөртөө бэлтгэсэн хөрөнгө болох нь тогтоогдож байна гэж дүгнэв.   

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай х*******ийн 7 дугаар зүйлд НӨАТ ногдох бараа, ажил үйлчилгээг, 8 дугаар зүйлд НӨАТ ногд*******ах журмыг тодорхойлсон байх ба эдгээр зүйлд заасны дагуу төлсөн НӨАТ-ыг мөн х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-д зааснаар төсөвт төлөх НӨАТ-аас хасч тооцохоор зохиц*******сны 14.1.2-д “худалдах түүнчлэн үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар өөрөө шууд импортолсон бараа, ажил үйлчилгээнд төлсөн” гэж, 14.7-т “Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар импортолсон болон худалдан авсан бараа, ажил үйлчилгээний зарим хэсгийг нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох, үлдсэн хэсгийг нь уг татвараас чөлөөлөгдөх үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд буюу албан татвар ногд*******ахгүй хэрэглээнд ашигласан бол зөвхөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд ашигласан хэсгийг нь хасч тооцно.”гэж, Монгол Улсын Сангийн сайдын 2009 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 283 дугаар тогтоолоор баталсан “Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хасалт хийх, буцаан олгох, тэдгээрийг нягтлан бодох бүртгэлд тусгахтай холбогдсон харилцааг зохиц*******ах журам”-ын 5.1.1-д “үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэн яв*******ахад зориулан худалдан авсан үндсэн ба туслах материал, түүхий эд, шатахуун, тослох материал, сэлбэг хэрэгсэл, барилгын материал, уур, ус, цахилгаан болон дулааны эрчим хүч, шуудан холбооны үйлчилгээ, бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил, үйлчилгээний төлбөр зэргийг зориулалтын дагуу зарц*******ж, тухайн үйлдвэрлэл, үйлчилгээний өртөгт шингээсэн анхан шатны баримт болон нягтлан бодох бүртгэлийн дансны бичилтийг үндэслэн зөвхөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар ногдох үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд зарц*******сан хэсэгт ногдох НӨАТ-ын хасалтыг хийнэ.”гэж тус тус заажээ. 

    Татварын Ерөнхий х*******ийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.3-д зааснаар татвар төлөгч нь санхүүгийн үйл ажиллагааны тайлангаа анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийг тогтоосон журам, стандартын дагуу гаргах үүрэгтэй байх ба тайлангаа гаргахдаа Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай х*******ийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.1-д  заасан бүртгэлийн стандарт, 8-10 дугаар зүйлд санхүүгийн тайлан гаргахтай холбоотой журамласан харилцааг дагаж мөрдөхөөр байна.

Иймд “С*******” ХХК-нийн компанийн гаргасан санхүүгийн тайлан болон НӨАТ төлөлтийн тайланд тусгагдсан импортоор ор*******ж ирсэн краны анхан шатны баримт нягтлан бодох бүртгэлийн дансны бичилтийг үндэслэн татвар ногдох орлогоос хасагдах худалдан авалтыг краны үнийн дүнгээр буур*******ж баталгааж*******сан татварын улсын байцаагч нарын акт үндэслэлтэй байна.  

Шинэ х*******ийн заалтыг үндэслэн акт тавьсан гэх нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гомдол үндэслэлгүй байх ба тус хяналт шалгалт хийж дуусах хүртэлх хугацаанд 2015 оны 07 дугаар сарын 09-ний өдрийн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын х*******ийн шинэчилсэн найр*******га мөрдөгдөж эхлээгүй байсан бөгөөд уг х*******ийг 2016 оны 01 дүгээр сарын 01-нээс эхэлж дагаж мөрдсөн болохыг дурдах нь зүйтэй.

      Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын х*******ийн зорилго, хамрах хүрээ нь иргэн х*******ийн этгээдийн импортолсон буюу экспортолсон бараа болон Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт үйлдвэрлэсэн, борл*******сан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээнд  НӨАТ ногд*******ах, уг албан татварыг улсын төсөвт төлүүлэх, төсвөөс холбогдох хувийг буцаан олгохтой холбоотой харилцааг зохиц*******ахад оршиж байх тул НӨАТ ногдох орлогоо зөв тодорхойлоогүй, төсөвт төлөх НӨАТ-ыг төлөөгүй тохиолдолд төсвөөс буцаан олгохооргүй байна.  

Иймд “С*******” ХХК нь импортоор кран ор*******ж ирэхдээ НӨАТ төлөөгүй, үндсэн хөрөнгө олж бэлтгэхтэй холбоотой худалдан авалтад бүртгэсэн мөртлөө НӨАТ-ын ногд*******ах орлогоос хасагдах худалдан авалтад ор*******ж тооцож тайлагнасан нь х*******ь зүйн үндэслэлгүй байх бөгөөд татварын х*******ь тогтоомжоор хүлээсэн татвар төлөгчийн үүргээ биелүүлээгүй байна гэж дүгнэж нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 

           Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3.14 дэх хэсэг, 107 дугаар зүйлийн 107.5 дахь  хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Татварын ерөнхий х*******ийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.3, 23 дугаар зүйлийн 23.1, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай /2006 он/ х*******ийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1, 14.1.2, 14.7 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч “С*******” ХХК-нийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.А*******гийн “Сүхбаатар дүүргийн татварын хэлтсийн татварын хяналт шалгалтын тасгийн  татварын улсын байцаагч Ч.Б*******, Ж.Н******* нарын 2015 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 250000017 тоот акт, Гааль, татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч Н.Т*******, Б.Т******* нарын 2015 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 210201566 тоот актыг хүчингүйд тооц*******ах, нэмэгдсэн өртгийн албан татварын илүү төлөлтийг краны худалдан авалтад төлсөн үнийн дүнг оролц*******сан дүнгээр баталгааж*******ахыг даалгах” шаардлага бүхий  нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай .

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай х*******ийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1, 47 дугаар зүйлийн 47.1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70200 төгрөгийг орон нутгийн төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 108 дугаар зүйлийн 108.2 дахь хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэр танилц*******ан сонсгосноор хүчинтэй болох ба хэргийн оролцогчид, түүний төлөөлөгч, өмгөөлөгч мөн х*******ийн 108 дугаар зүйлийн 108.3 дахь хэсэгт заасан хугацаа өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор тус шүүхэд хүрэлцэн ирж шүүхийн шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэй бөгөөд ийнхүү аваагүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг х*******ьд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүй болохыг дурдсугай.

4. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1 дэх хэсэгт зааснаар хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй.

 

  

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                       С.ОЮУНГЭРЭЛ