| Шүүх | Орхон аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүх /Иргэний хэрэг/ |
|---|---|
| Шүүгч | Гэрэлхүгийн Жаргалтуяа |
| Хэргийн индекс | 312/2025/00184/И |
| Дугаар | 312/ШШ2025/00609 |
| Огноо | 2025-04-10 |
| Маргааны төрөл | Худалдах-худалдан авах болон арилжааны гэрээ, |
Орхон аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүх /Иргэний хэрэг/ийн Шийдвэр
2025 оны 04 сарын 10 өдөр
Дугаар 312/ШШ2025/00609
0******* 0 3/ШШ/00609
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
Орхон аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүхийн шүүгч Г.Жаргалтуяа даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,
Нэхэмжлэгч: ******* хот, ******* дүүрэг, ******* дүгээр хороо, ******* *******, наад*******чдын з*******, *******, ******* тоот хаягт байрлах, “ ” ХХК /РД: 6*******8708/,
Нэхэмжлэгч: ******* хот, ******* дүүрэг, дугаар хороо, Арцатын ******* *******0-р байрны тоот хаягт оршин суух, овогт /РД: ХД8*******090*******3, нарын нэхэмжлэлтэй,
Хариуцагч Орхон аймаг, сум, дугаар баг, , , тоот хаягт байрлах, “ ” ХХК /РД: *******3806*******9/,
Хариуцагч: Орхон аймаг, сум, хороолол, байрны ******* тоотод оршин суух, овогт /РД: ТГ9*******9, утас: 9970777/ нарт холбогдох,
“Зээлээр худалдсан барааны үнэ болон алдангид 76,86,33 төгрөг гаргуулах тухай” үндсэн нэхэмжлэлтэй,
“Буцаасан буюу төлөгдсөн барааны үнэ 7,*******63,96 төгрөг, НӨАТ 0 хувь буюу 8,96*******,0 төгрөг, нийт 6,*******8,86 төгрөгийг гаргуулах тухай” сөрөг нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.
Шүүх хуралдааны оролцогчид:
Нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч /цахимаар/
Хариуцагч, хариуцагчийн төлөөлөгч С.
Хариуцагчийн өмгөөлөгч А.Төмөрчулуун
Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга О.Орхонсэлэнгэ
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
. Нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. нар нь хариуцагч “ ” ХХК, С. нарт холбогдуулан “Зээлээр худалдсан барааны үнэ болон алдангид 76,86,33 төгрөг гаргуулах тухай” нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч тал нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:
I. Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Миний бие Д. нь иргэн С.тай оны дугаар сарын -ны өдөр бараа, бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг байгуулсан бөгөөд тус гэрээний дагуу нэр бүхий *******9 төрлийн бараа бүтээгдэхүүнийг нийт 0*******,93,6 төгрөгөөр худалдсан. Үүнээс одоо 38,36,38 төгрөгийн үлдэгдэлтэй байгаа бөгөөд гэрээний дагуу алданги төлбөр 0,3 хувиар тооцоход хоногийн алданги ,083 төгрөг, оны 09 дүгээр сарын 0-ний өдрөөс эхлэн тооцоход нийт гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0 хувь 9,80,66******* төгрөг болж байна. Иймд хариуцагч С. нь зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу төлбөрөө төлөхгүй байгаа тул үндсэн төлбөр 38,36,38 төгрөг, алданги төлбөр 9,80,66******* төгрөг нийт 7,*******,99 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.
II. Нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэхдээ: Нэхэмжлэгч Д. нь хариуцагч талтай оны дугаар сарын -ны өдөр Бараа, бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ-г байгуулж ХХК-ийн борлуулдаг *******9 нэр төрлийн 7079*******9 тоот зарлагын баримтаар жагсаагдсан бүтээгдэхүүнийг нийт 96,38,00 төгрөгөөр /8 хувь хөнгөлөлт тооцсон/ зээлээр худалдсан. Энэхүү гэрээ хийгдсэний дараа дахин оны 03 дугаар сарын 03-ны өдөр 9,0,900 төгрөгийн барааг 968709 тоот баримтаар, оны 03 дугаар сарын 03-ны өдөр 7,979,*******0 төгрөгийн барааг 93683******* тоот баримтаар, оны 03 дугаар сарын 30-ны өдөр ,0,370 төгрөгийн барааг 3006879 тоот баримтаар, оны 03 дугаар сарын 30-ны өдөр ,*******3,0 төгрөгийн барааг 3006*******9 тоот баримтаар, оны 06 дугаар сарын 8-ны өдөр 6,6,88 төгрөгийн барааг 3*******339 тоот баримтуудаар тус тус хариуцагч тал хүлээн авсан болно. Эдгээр барааны нийт дүн нь ,87,68 төгрөг болох бөгөөд нэхэмжлэгч талаас хариуцагчид зээлээр худалдахаар шилжүүлсэн нийт барааны үнэ нь зарлагын баримт болон талаас гарын үсэг зурж ХХК-ийн санхүүгийн т*******га дарж баталгаажуулсан баримтаар тооцоход нийт *******7,8,668 төгрөг болж байна. Үүнээс нэхэмжлэгч талаас гаргаж өгсөн Хаан банкны 073903 тоот дансаар д*******жуулж " ХХК-ийн шилжүүлсэн төлбөр 7*******,799,38 төгрөгийг хасахад 73,06,30 төгрөгийн үлдэгдэл төлбөр гарч байгаа бөгөөд С. оны 7 сараас эхлэн утсаа авахгүй огт төлбөр төлөхгүй байсан тул Д. миний бие өөрийн биеэр Орхон аймагт очиж уулзаад нийт ,78,08 төгрөгийн нэр төрлийн барааг буцаасан. Ингэхээр нийт үлдэгдэл 73,06.30 төгрөгөөс бараа буцаасан үнэ ,78,08 төгрөгийг хасч ,*******,0 төгрөгийн үлдэгдэл төлбөрийг оны дугаар сарын -ны өдрийн Бараа, бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу нэхэмжилж байгаа бөгөөд 0,3 хувиар алданги төлбөр тооцоход нийт гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0 хувь буюу ,6, төгрөг болж байна. Иймд хариуцагч талаас нийт 76,86,33 төгрөгийг гэрээний төлбөрт нэхэмжлэхээр шаардлагаа өөрчилж нэмэгдүүлж байна гэжээ.
III. Нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: тай оны сарын -ны өдөр бараа бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг байгуулсан. “ ” ХХК-ийн *******9 нэр төрлийн 7079*******9 тоот зарлагын баримт үйлдэж нийт 96,38,00 төгрөгийн бараа зээлээр худалдсан. Гэрээг нотариатаар батлахдаа 0*******,93,6 төгрөгийн барааг харилцан тохиролцож нийт үнийн дүнгээс 8 хувийг хасаж 96,38,00 төгрөгөөр худалдах худалдан авах гэрээг байгуулсан. Энэ гэрээ байгуулагдсаны дараа буюу оны 03 сарын 03-ны өдөр 9,0,900 төгрөг, оны 03 сарын 03-ны өдөр 7,979,*******0 төгрөг, оны 03 сарын 30-нд ,0,370 төгрөг, мөн өдөр ,*******3,0 төгрөг, оны 06 сарын 8-нд 6,6,88 төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүнийг нэмж өгсөн. Энэ баримт дээр “ ” ХХК-ийн захирал Д., “ Сутай” ХХК-ийн захирал С. нар гарын үсэг зурж баталгаажуулсан. Сүүлийн баримтын нийт дүн ,87,68 төгрөг болж байна. Ингээд нийт *******7,8,668 төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүнийг зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ хийж хариуцагчид өгсөн. “ Сутай” ХХК-аас шилжүүлсэн Хаан банкны дансны хуулгаас харахад 7*******,799,38 төгрөгийг “ ” ХХК-д төлсөн гэдэг нь тогтоогдож байна. Төлөөгүй үлдэгдэл нь 73,6,030 төгрөг. оны 07 сараас хойш хариуцагч үлдэгдэл төлбөрөө төлөхгүй, утсаа авахгүй байсан тул өөрийн биеэр Орхон аймагт очиж тай уулзаж нийт ,78,08 төгрөгийн нэр төрлийн барааг буцаан авсан. Буцаасан барааны үнийн дүнг төлөгдөөгүй үлдсэн төлбөрөөс хасахад ,7,0 төгрөг болж байсан. Энэ гэрээний дагуу 0,3 хувийн алданги тооцсон буюу гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0 хувь буюу ,6, төгрөгийг нэмж нийт 76,86,33 төгрөгийг гэрээний төлбөрт нэхэмжилж байна. оны 3 сарын 3-ний өдөр шүүхэд тайлбарыг өгсөн. Манай талаас 7*******,799,38 төгрөгийг шилжүүлсэн гэсэн баримтыг шүүхэд өгсөн. Хариуцагч талаас 89,6*******9,38 төгрөгийг Хаан банкны дансаар д*******жуулан шилжүүлсэн гэх гүйлгээний баримтыг гарган өгсөн. Энэ хоёр дансны хуулгыг харьцуулахад хоёр гүйлгээ зөрж байна. Нэг гүйлгээ нь “ ” ХХК руу *******,800,000 төгрөгийг шилжүүлсэн, энэ нь нэхэмжлэгч байгууллага руу шилжүүлээгүй гүйлгээний баримт өгсөн тул энэ үнийн дүнг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Дараагийн гүйлгээ болох 0,000 төгрөгийн баримт нь оны сарын -ны өдөр зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг хийхэд гарсан нотариатын хөлс юм. Энэ хөлсийг урьдчилж төлөөд дараагаар нь д буцаан өгсөн төлбөр юм, барааны үнийн дүнгээс хасуулсан төлбөр биш. Энэ хоёр гүйлгээн дээр л тооцоо зөрж байгаа. Өгсөн, буцаасан, төлсөн баримтаар хоорондоо хэдэн төгрөгийн өглөг авлагатай байна гэдэг нь тогтоогдоно. оны 09 сарын -ний өдрийн тооцоогоор нийт ,*******,000 төгрөгийн өр төлбөрөөс хоорондоо тохироод 38,36,38 төгрөгөөр эцсийн өр төлбөрийг тохирсон. Тухайн үед яагаад энэ гэрээг хийсэн талаар ас асуухад оны 09 сард тай уулзаад 38,36,38 төгрөгийг тохирсон хуваарийн дагуу төлбөл бусдыг нь авахгүй гэж *******аар тохирсон гэж хэлдэг. Хариуцагчаас бараа буцаасан энэ баримтыг янз бүрээр гаргаж өгч байгаа. нэр төрлийн бараа буцаасан энэ баримтыг хариуцагч талаас янз бүрээр гаргаж өгч байгаа, манай талаас хоёр талаасаа гарын үсэг зурж баталгаажуулсан, т*******гатай баримтыг хүчин төгөлдөр гэж бодож байна. Энэ баримтаас харахад ,78,08 төгрөгийн нэр төрлийн барааг буцаасан гэдэг нь харагдана. Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ нь бичгээр байгуулагддаг. Энэ гэрээний шаардлагыг онд байгуулсан гэрээ хангаж байгаа тул хүчин төгөлдөр гэрээ гэж үзэж байна. Энэ гэрээний дагуу нэхэмжлэлийн шаардлагаа гаргасан. Өр барагдуулах гэрээнд өмнөх гэрээг хүчингүй болгосон нөхцөл байхгүй. 38,000,000 төгрөгийг яагаад нэхэмжилж байгаа нотлох баримтуудаа гаргаж өгсөн. Талуудын гүйлгээ хоорондоо таарахгүй байна. Бараа буцаасан баримт дээр хоёр талаасаа гарын үсэг зурж баталгаажуулсан баримтыг бодит гэж үзэж байгаа тул үндсэн гэрээний дагуу алданги тооцож нэхэмжлэлээ гаргасан гэв.
. Хариуцагч, хариуцагч “ ” ХХК-ийн төлөөлөгч С., өмгөөлөгч А.Төмөрчулуун нар үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагын талаар дараах тайлбарыг гаргасан. Үүнд:
I. Хариуцагч С. шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагатай танилцаад нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүйгээ илэрхийлж дараах хариу тайлбарыг гаргаж байна. Үүнд: С. би иргэн Д.ас хүнсний болон ахуйн хэрэглээний бараа зээлээр худалдан авч байсан бөгөөд түүний барааны үнийг борлуулагдсан хэмжээгээр өөрийнх нь данс руу шилжүүлж байсан. Надаас үндэслэлгүйгээр 7,*******,99 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Учир нь нэхэмжилж байгаа буюу нийлүүлсэн бараа бүтээгдэхүүнийг би түүнд өгсөн байтал алданги бараа бүтээгдэхүүний үнийг нэхэмжилсэн нь ойлгомжгүй байна. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.
II. Хариуцагч, хариуцагч “ ” ХХК-ийн төлөөлөгч С. нэмэгдүүлсэн шаардлагад гаргасан хариу тайлбартаа: “ дестрибьюшн” ХХК-ийн захирал Д. надтай оны сарын -ны өдөр гэрээ хийж бараа нийлүүлсэн бөгөөд барааны үлдэгдэл болон санхүүгийн тооцоог оны 09 сарын -ний өдөр Орхон аймаг, сумын багийн 8-р гуд*******жны тоотод байрлах манай агуулахад өөрийн биеэр болон өөрийн ажилтантай х*******т ирж эцсийн байдлаар тооцоо нийлэн үлдсэн нийт төлбөр болох 38,36,38 төгрөг дээрээ өр барагдуулах талаар гэрээ хийгээд явсан. Үүнтэй холбоотой нотлох баримт болон хариу тайлбар, сөрөг нэхэмжлэлээ би гарган өгсөн билээ. Нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэхдээ хавсарган өгсөн баримтуудыг судлан үзэхэд тухайн баримтууд нь бид хоёрын тооцоо нийлэхээс өмнөх ирсэн хугацаанд хийгдсэн бөгөөд эдгээр баримттай холбоотой тооцоог нийлсэн бараанууд байна. Нэхэмжлэгч анх нэхэмжлэлээ өгөхдөө эцсийн байдлаар тооллого хийн борлуулж болох боломжит барааг үлдээлгүй бүх барааг аваад явсан байдлаар өгсөн. Манай агуулахад борлуулах боломж бүхий нэг ч барааг үлдээгээгүй. Харин нэхэмжлэлд нь би тооцоог хийн хариу тайлбар гаргаж надад алдагдал хохиролтой нөхцөл гарч ирсэн тул сөрөг нэхэмжлэлийг гаргасан. Тэрээр сөрөг нэхэмжлэлтэй танилцаад нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэхдээ тухайн үедээ тээврийн хөлс төлөхгүй нэмэлт зардал гарна гэж орхисон хугацаа дууссан буюу устгалд оруулах бараагаа нэхэмжилсэн байна. Үүнийг нь манайх хариуцахгүй. Түүнчлэн манай “ ” ХХК-ийн буцаалтаар явуулсан баримтуудтай нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэхдээ өгсөн баримтууд нь давхцаж буцаан авсан бараа, түүний үнийг давхардуулж нэг тооцоог хоёр болгон нэхэмжилж байна. Иймд Д. буюу “ дестрибьюшн” ХХК-аас иргэн С. надад буюу “ ” ХХК-д холбогдуулан гаргасан нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.
III. Хариуцагч, хариуцагч “ ” ХХК-ийн төлөөлөгч С. шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: оны сард тай гэрээ хийсэн. Гэрээ хийсэн гэхээсээ илүүтэй бараа бүтээгдэхүүнийг зээлээр худалдан авсан үйлдлийг нотариатаар гэрчлүүлсэн гэж ойлгох нь зүйтэй. Нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэнтэй холбогдуулан тайлбар хэлэхэд 7 сараас хойш утсаа авахгүй байсан тул өөрөө ирж уулзсан гэж ярьж байна. санхүү хариуцсан хүнтэйгээ х*******т хоёулаа манайд ирээд эцсийн байдлаар төлбөр тооцоо нийлээд, буцаан авч болох бараа материалыг аваад, хугацаа нь дуусаад ашиглах боломжгүй болсон бараагаа тээврийн зардал өндөр гарна гэх шалтгаанаар агуулахад үлдээгээд устгалд оруулах эсэх талаар тодорхойгүй юм яриад явсан. Нэхэмжлэгч талаас сүүлд гаргаж өгч буй оны 03 сарын 03-ны өдрийн баримт, оны 03 сарын 30-ны өдрийн баримт, оны 06 сарын 8-ны өдрийн баримтууд нь тухайн үед буюу оны 09 сарын -ний өдөр буцаагаад авч явсан болон агуулахад хугацаа нь дуусаад үлдээсэн барааны баримт гэж ойлгож болно. гэж хүн нэг тооцоогоо хоёр болгож нэхэж байгаа нь тухайн баримтаас тодорхой харагдана. Хоёр талын санхүүгийн тооцоо хийгдээд эцсийн байдлаар өр барагдуулах гэрээг оны 09 сарын -ний өдөр үйлдсэн. Энэ гэрээн дээр С. миний бие эцсийн байдлаар үлдэгдэл төлбөр болох 38,36,38 төгрөгийг ийм шатлалаар хуваан барагдуулна гэсэн гэрээг байгуулаад хоёр талаас гарын үсэг зурсан. Эцсийн байдлаар ингэж үнийн дүнгээ тодорхойлж гэрээ хийсэн мөртлөө 3 сард, 6 сард авсан барааны үнийн дүнг нэмээд нэг тооцоогоо хоёр дахин нэхэмжилж байгаа нь үндэслэлгүй байна. Мөн “ ” компанид өр төлбөртэй байсан, тэрийгээ манай компаниар төлүүлсэн мөртлөө тийм юм байхгүй гэж үгүйсгээд төлсөн төлбөрийг төлөөгүй гэж гүтгээд байгаа нь хууль бус байна. Талуудын хувьд тооцоон дээр зөрүү байна гэж байна. Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага дээрээ 0,000 төгрөгийг үнийн дүнд оруулаагүй. Нэхэмжлэгч талын гаргаж байгаа баримтууд нь тооцоо нийлээгүй, барааны хугацаа дууссан зүйлээ нэмж нэхэмжилж байгаа нь үндэслэлгүй байна. Эдний байгууллагыг өрөнд оруулна гэсэн төлөвлөгөөтэй байна гэж харагдаж байна гэв.
IV. Хариуцагчийн өмгөөлөгч А.Төмөрчулуун шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: оны сарын -ны өдөр гэрээ байгуулагдсан. Гэрээ байгуулахдаа Иргэний хуулийн 89. гэсэн зүйл заалтыг баримталсан. Зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ байгуулагдсан юм шиг боловч Иргэний хуулийн зохицуулалтыг харахад Иргэний хуулийн 6 зүйлд зааснаар талууд харилцан тохиролцож хийсэн гэрээ. Гэтэл уг гэрээг хийхдээ Иргэний хуулийн 99, дугаар зүйлийн . дэх хэсэгт зааснаар гэрээний стандарт нөхцөлийг зөрчсөн. 0*******,93,6 төгрөгийн барааг харилцан тохиролцож нийт үнийн дүнгээс 8 хувийг хасаж 96,38,00 төгрөгөөр худалдах худалдан авах гэрээг байгуулсан гэж байна. оны сарын -ны өдөр гэрээ хийчихээд тухайн цаг үед нь шууд барааг хүлээлгэж өгөөгүй буюу ******* оны 03 сар хүртэл хэсэгчилсэн байдлаар барааг нийлүүлсэн. Бараа нийлүүлэгдээгүй байхад үлдэгдэл мөнгө төлөх боломжгүй Иргэний хуулийн 63 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсэгт заасныг зөрчиж гэрээ байгуулсан. Мөн тус хуулийн дугаар зүйлд гэрээний стандартыг зааж өгсөн. Стандарт нөхцөлийг тусгасан уг нөхцөл нь шударга ёсны зарчимд харш бол уг гэрээг хүчин төгөлдөр бус гэж заасан. Иргэний хуулийн 6 дугаар зүйлээ баримталбал хуулийн дагуу хийгдээд бараагаа тухайн цаг үед нь хүлээлгэж өгсөн бол өөр, анхнаасаа хүчин төгөлдөр бус гэрээ хийчихээд алданги нэхэж байгаа нь хууль бус юм. Хүчин төгөлдөр бус гэрээ хийгээд бараа бүтээгдэхүүнийг тухайн цаг үед өгөөгүй. оны 09 сарын -ний өдрийн 38,000,000 төгрөгийн гэрээ хийснээс хойш огт бараа нийлүүлээгүй. Иймд хариуцагчийн дансыг битүүмжилсэн асуудлыг зогсоож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.
3. Хариуцагч С. нь нэхэмжлэгч Д.д холбогдуулан “Буцаасан буюу төлөгдсөн барааны үнэ 7,*******63,96 төгрөг, НӨАТ 0 хувь буюу 8,96*******,0 төгрөг, нийт 6,*******8,86 төгрөгийг гаргуулах тухай” сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан. Хариуцагч С., түүний өмгөөлөгч А.Төмөрчулуун нар нь сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:
I. Хариуцагч С. нь шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлдээ: С. би иргэн Д.тай оны сарын -ны өдөр бараа бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг хийж тэрээр надад 0*******,93,6 төгрөгийн барааг нийлүүлсэн бөгөөд үүнээс би борлуулалтын 8% буюу 8,39*******,60 төгрөгийг хасаад 96,38,00 төгрөгийг төлөх байсан юм. Үүнээс би Д.д дансаар 89,6*******9,38 төгрөгийг шилжүүлсэн. Мөн манайхыг төлбөр тооцоо хийхгүй удаад байна гэсэн шалтгаанаар оны 09 сарын -ний өдөр тооллого хийж ,*******83,788 төгрөгийн барааг буцаан авсан юм. Шилжүүлсэн мөнгө буцаан өгсөн бараа, НӨАТ 0 %-ийг бодоход би ас 6,*******8,86 төгрөг авах ёстой юм. Учир нь би барааг буцаан өгөхөөс өмнөх үлдэгдэл тооцоо ,09,87 төгрөг төлөх ёстой байснаас ,*******83,788 төгрөгийн барааг надаас аваад явсан. Надад 7,*******96,96 төгрөгийн дутагдал зүй ёсоор гарч байгаа. Иймд Би Д.ас буцаасан буюу төлөгдсөн барааны үнэ 7,*******63,96 төгрөг, НӨАТ 0 % буюу 8,96*******,0 төгрөг, нийт 6,*******8,86 төгрөгийг нэхэмжилж байгаа тул нэхэмжлэлийг шаардлагыг ханган шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.
II. Хариуцагч С. шүүх хуралдаанд сөрөг нэхэмжлэлийн талаар гаргасан тайлбартаа: Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа ,6*******,90 төгрөг болгон багасгаж байна. Сөрөг нэхэмжлэлийн тухайд эцсийн байдлаар тооцоо нийлсэн өдрөөс хойш манай компани 7 сая гаруй төгрөгийн төлөлт хийсэн. Мөн “ ” ХХК- д (“ Сутай” ХХК-аас) компанийн өмнөөс *******,800,000 төгрөг төлсөн. Мөн барааны үнийн дүнгийн НӨАТ-ын 0 хувиа хасаад “ ХХК-аас ,6*******,90 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Гэрээний дагуу л баримт гаргаж өгч байгаа. Авсан, төлсөн гэрээний дагуу л явж байна. НӨАТ-ын хувьд өнгөрсөн оны НӨАТ-ыг нөхөж шивэх боломжгүй тул энэ тооцооноос хасуулах саналтай байна гэв.
III. Хариуцагчийн өмгөөлөгч А.Төмөрчулуун сөрөг нэхэмжлэлийн талаар шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Нэмүү өртгийн албан татварын тухай хуулийн 7 зүйлийн дэх хэсэгт Монгол улсын нутаг дэвсгэрт борлуулсан бүх бараа, ажил үйлчилгээнд татвар төлнө гэж заасан. Мөн хуулийн дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт 0 хувийн татвар төлнө гэдгийг хуульчилсан. Иймд нэхэмжлэгч тал бараа нийлүүлж өгсөн цагаасаа эхлээд НӨАТ-ын баримтыг өгөх ёстой. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанаас өмнө татварын системээс баримт авч хэрэгт нотлох баримтаар хавсаргасан, үүн дээр Анхбаярт татварын буцаан олголтын нэг ч төгрөг орж ирээгүй гэдэг нь харагдана. оны 9 сарын -ний өдрийн тооцоогоор 6 сая төгрөгийн алдагдалтай байна гэж сөрөг нэхэмжлэлийг гаргаж байсан. Гэвч нэхэмжлэгч талаас сөрөг нэхэмжлэлтэй холбогдуулан тайлбар гаргаж тодорхой нотлох баримтыг хэрэгт гаргаж өгсөн. Үүн дээр үндэслэн сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа багасгасан. НӨАТ-ын тухай хуульд зааснаар 0,000,000 төгрөгөөс дээш ажил үүргээ явуулсан бол НӨАТ төлнө гэж заасан. Татварын байгууллага маргаан шийдэхгүй. Иймд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж өгнө үү гэв.
*******. Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч сөрөг нэхэмжлэлийн талаар шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Тус шүүхэд гаргасан хариуцагч С.ын сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагатай танилцаад бүхэлд хүлээн зөвшөөрөхгүй тул дараах хариу тайлбарыг гаргаж байна. Д. нь хариуцагчтай байгуулсан оны сарын -ны өдрийн Бараа, бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээнд заасны дагуу ХХК-ийн борлуулдаг *******9 нэр төрлийн 7079*******9 тоот зарлагын баримтаар жагсаагдсан бүтээгдэхүүнийг нийт 96,38,00 төгрөгөөр /8 хувь хөнгөлөлг тооцсон/ зээлээр худалдсан бөгөөд энэхүү гэрээ болон хавсралт 7079*******9 тоот зарлагын баримтыг зохигч талууд оны сарын -ны өдөр нотариатчаар гэрчлүүлсэн нь хэрэгт нотлох баримтаар авагдсан байна. Мөн нэхэмжлэгч талаас дээрх зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ хийгдсэний дараа дахин нэмж авсан оны 03 сарын 03-ны өдрийн 9,0,900 төгрөгийн бараа ачуулж хүлээн авсан 968709 тоот баримт, оны 03 сарын 03-ны өдрийн 7,979,*******0 төгрөгийн бараа ачуулж хүлээн авсан 93683******* тоот баримт, оны 03 сарын 30-ны өдрийн ,0,370 төгрөгийн барааны 3006879 тоот баримт, оны 03 сарын 30-ны өдрийн ,*******3,0 төгрөгийн барааны 3006*******9 тоот баримт, оны 06 сарын 8-ны өдрийн 6,6,88 төгрөгийн барааны 3*******339 тоот баримтуудыг нотариатчаар гэрчлүүлж нотлох баримтаар хэрэгт өгсөн бөгөөд нийт дүн нь ,87,68 төгрөг болно. Иймд нэхэмжлэгч талаас хариуцагч нарт зээлээр худалдахаар шилжүүлсэн нийт барааны үнэ нь зарлагын баримт болон талаас гарын үсэг зурж ХХК-ийн санхүүгийн т*******га дарж баталгаажуулсан баримтаар тооцоход нийт *******7,8,668 төгрөг болох бөгөөд үүнээс Хаан банкны 073903 тоот дансаар д*******жуулж “ ” ХХК-ийн шилжүүлсэн төлбөр 7*******,799,38 төгрөгийг хасахад 73,06,30 төгрөгийн үлдэгдэл төлбөр гарна. Гэвч С. оны 7 сараас эхлэн утсаа авахгүй огт төлбөр төлөхгүй байсан тул Д. миний бие өөрийн биеэр Орхон аймагт очиж уулзаад нийт ,78,08 төгрөгийн нэр төрлийн барааг буцаасан бөгөөд мөн тухайн үедээ оны 09 сарын -ний өдөр Өр барагдуулах гэрээг мөн тусдаа байгуулсан болно. Хариуцагч талаас сөрөг нэхэмжлэлдээ хавсаргаж өгсөн нийт 89,6*******9,38 төгрөгийн гүйлгээ бүхий Хаан банкны хуулгыг нэхэмжлэгчийн гаргаж өгсөн банкны хуулгуудтай харьцуулахад гүйлгээ зөрж хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Үүнд: оны 0 сарын 03-ны өдрийн 0,000 төгрөгийн гүйлгээ хийсэн баримт нь барааны төлбөр биш оны сарын -ны өдрийн нотариатчийн ажлын хөлсийг Д. би урьдчилан төлөөд дараа нь С.аас над руу шилжүүлсэн нотариатчийн ажлын хөлс юм. оны 0 сарын 6-ны өдөр гэсэн нэртэй байгууллага руу *******,800,000 төгрөг шилжүүлсэн баримт нь нэхэмжлэгч талд х*******ааралгүй баримт байна. Иймд хариуцагч талын сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагад дурдсан нэхэмжлэгчийн 96,38,00 төгрөгийн төлбөрөөс хариуцагч тал 89,6*******9,38 төгрөгийг төлж барагдуулсан байхад ,78,08 төгрөгийн барааг буцаагаад аваад явсан тул зөрүү 7,*******96,96 төгрөгийг буцаан авах ёстой гэсэн нь огт үндэслэлгүй бөгөөд харин нэхэмжлэгч тал хариуцагчид нийт *******7,8,668 төгрөгийн үнэ бүхий бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлснээс Хаан банкны 073903 тоот дансаар д*******жуулж хариуцагч 7*******,799,38 төгрөгийг төлж ,78,08 төгрөгийн барааг буцааснаар нийт ,*******,0 төгрөгийн өртэй байна. Хариуцагч талаас огт үндэслэлгүй барааны үнэ болон НӨАТ гэх мэт төлбөрүүдийг нэхэмжилж байгаа тул нэхэмжлэгч талаас нэхэмжлэлийн шаардлагаа өөрчилж нэмэгдүүлэх хүсэлтийг өгөх болж байна.
ын хувьд гарын үсэггүй хэд хэдэн баримт гаргаж өгөөд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага нь хэд хэд хувирч байгаа нь харагдаж байгаа тул хариу тайлбараа дээрх гарын үсэгтэй баримтыг үндэслэн гаргасан. ,78,000 төгрөгийн барааг буцаан авсан үлдсэн 7,000,000 төгрөгийн барааг илүү аваад явсан мэтээр тайлбарлаад энийгээ нэхэмжилнэ гэж байна. Энэ бодитоо зүйл биш. Анхны өдрийн оны дугаар сарын -ны өдрийн зээлээр худалдах худалдан авах гэрээнээс хойш дахиад нэмж бараа авсан. Мөн НӨАТ-ын 0 хувь нэхэмжилж байна гэсний үндсэн дээр нийт нийлүүлсэн бараа бүтээгдэхүүний тооцооноос төлөгдөөгүй үлдсэн дүнгээ нэмээд нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэн. НӨАТ-ын хувьд зээлээр худалдах худалдан авах гэрээнд төлсөн мөнгөнд баримт гаргаж өгнө гэсэн ойлголт байхгүй ба авсан барааныхаа нийт үнийг төлсөн тохиолдолд НӨАТ-ын баримтыг өгөх боломжтой. Шүүхийн шийдвэр гараад төлбөр мөнгө нь төлөгдсөн хойно НӨАТ-ын асуудал яригдана. Эсвэл Татварын байгууллагадаа өөрөө гомдлоо гаргаад шийдвэрлүүлэх боломжтой. Сөрөг нэхэмжлэлийн тухайд үндэслэлгүй гэж үзэж байна. НӨАТ-ын асуудлаа татварын байгууллагад хандаарай гэсэн саналтай байна гэв.
. Нэхэмжлэгч талаас: ..-ны өдрийн “Бараа, бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”, “ ” ХХК-ийн ..-ны өдрийн 7079*******9 дугаартай зарлагын баримт, *******..30-ны өдрийн итгэмжлэл, .09.-ний өдрийн “Өр барагдуулах гэрээ”, “Агуулахын тооллого”-ын баримт, Хаан банк дахь 03336868 тоот харилцах дансны хуулга, “ ” ХХК-ийн .03.0*******-ний өдрийн А-08 дугаартай итгэмжлэл, “ ” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар, сөрөг нэхэмжлэлд гаргасан хариу тайлбар, нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлага, улсын тэмдэгтийн хура*******ж төлсөн баримтууд, зарлагын 968709, 93683*******, 3006879, 3006*******9, 3*******339 тоот баримтууд зэргийг нотлох баримтаар гаргаж өгсөн. (хх -, *******-66, 69-70, 7-7 тал)
6. Хариуцагч талаас: хариу тайлбар, “ ” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар, сөрөг нэхэмжлэл, улсын тэмдэгтийн хура*******ж төлсөн баримт, С.ын иргэний үнэмлэхийн хуулбар, Иргэний оршин суугаа газрын хаягийн бүртгэлийн лавлагаа, “Агуулахын тооллого”-ын баримт, С.ын Хаан банк дахь 073903 тоот харилцах дансны дэлгэрэнгүй хуулга, ТЕГ-ын сайтаас өөрийн компанийн эрхээр нэвтрэн орж авсан гэх “ ” ХХК-д НӨАТ шивсэн албан байгууллагуудын нэрсийн жагсаалт гэх баримтууд, фэйсбүүк чатаар харилцсан гэх баримт, нэмэгдүүлсэн шаардлагад гаргасан хариу тайлбар, “Бараа буцаалт” гэх баримт зэргийг нотлох баримтаар гаргаж өгсөн. (хх 3, 9, 3, 76-87, 8, ******* тал)
7. Шүүхээс: нэхэмжлэгч талын хүсэлтээр шүүхээс гаргах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авсан, хариуцагч талын хүсэлтээр хариуцагч С.ын гар утсан дахь фэйсбүүк чатад үзлэг хийх ажиллагааг явуулсан байна. Мөн шүүхээс https://www.opendatalab.mn/ нээлттэй мэдээллийн сан /сайт/-гийн Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэл хэсгээс нэхэмжлэгч, хариуцагч компанийн мэдээллийг татан хэвлэж хэрэгт хавсаргасан болно. (хх *******, 6-9, 9, -, -*******3, *******6-*******9 тал)
ҮНДЭСЛЭХ нь:
Нэхэмжлэгч Д. нь шүүхэд хариуцагч С.т холбогдуулан “Зээлээр худалдсан барааны үнэд 38,36,38 төгрөг, алдангид 9,80,66******* төгрөг, нийт 7,*******,99 төгрөг гаргуулах тухай” нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан бөгөөд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэгч тал х*******тран нэхэмжлэгчээр “ ” ХХК-ийг, х*******тран хариуцагчаар “ ” ХХК-ийг тус тус татах хүсэлт гаргасныг шүүх хангаж шийдвэрлэсэн, мөн нэхэмжлэгч нар нь нэхэмжлэлийн шаардлагаа 9,39,******* төгрөгөөр нэмэгдүүлж, хариуцагч нараас зээлээр худалдсан барааны үнэд ,*******,0 төгрөг, алдангид ,6, төгрөг, нийт 76,86,33 төгрөгийг гаргуулахаар шаардсан. (хх , 6-9, 9-0 тал)
Хариуцагч С. нь нэхэмжлэгч Д.д холбогдуулан 6,*******8,86 төгрөг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан бөгөөд шүүх хуралдаанд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа ,863,96 төгрөгөөр багасгаж, ,6*******,90 төгрөгийг гаргуулахаар шаардсан. (хх 76 тал)
Нэхэмжлэгч Д., “ ” ХХК нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь шүүх хуралдаанд нэхэмжлэлийн шаардлагаа дэмжиж оролцсон бөгөөд тэрээр шаардах эрхийн үндэслэлээ “...тай ..-ны өдөр бараа бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг байгуулж, “ ” ХХК-ийн *******9 нэр төрлийн 7079*******9 тоот зарлагын баримт үйлдэж нийт 96,38,00 төгрөгийн бараа зээлээр худалдсан. Үүний дараа .03.03-ны өдөр 9,0,900 төгрөг, 7,979,*******0 төгрөг, .03.30-ны өдөр ,0,370 төгрөг, ,*******3,0 төгрөг, .06.8-ны өдөр 6,6,88 төгрөг, нийт *******7,8,668 төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүнийг зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ хийж хариуцагчид өгсөн. Дансны хуулгаас харахад хариуцагч нь 7*******,799,38 төгрөгийг “ ” ХХК-д төлсөн нь тогтоогдож байна. Төлөөгүй үлдэгдэл нь 73,6,030 төгрөг байснаас ,78,08 төгрөгийн нэр төрлийн барааг буцаан авч, төлөгдөөгүй үлдсэн төлбөр нь ,7,0 төгрөг болсон. Гэрээний дагуу 0,3 хувийн алдангийг тооцож, гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0 хувь ,6, төгрөгийг нэмж нийт 76,86,33 төгрөгийг гэрээний төлбөрт нэхэмжилж байна. .09.-ний өдрийн гэрээн дээр нийт ,*******,000 төгрөгийн өр төлбөрөөс хоорондоо тохироод 38,36,000 төгрөгийг тохирсон хуваарийн дагуу төлбөл бусдыг нь авахгүй гэж *******аар тохирсон гэдэг. Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг бичгээр байгуулдаг, онд байгуулсан гэрээ хуулийн шаардлага хангаж байгаа тул хүчин төгөлдөр гэрээ гэж үзэж байна. Энэ гэрээний дагуу алданги тооцож нэхэмжилж байна...” гэж,
хариуцагч, хариуцагч “ ” ХХК-ийн төлөөлөгч С., түүний өмгөөлөгч А.Төмөрчулуун нар дээрх нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч маргадаг бөгөөд тэд татгалзлын үндэслэлээ “...Д. нь надтай ..-ны өдөр гэрээ хийж бараа нийлүүлсэн. .09.-ний өдөр Д. санхүүгийн ажилтны х*******т манай агуулахад ирж барааны үлдэгдэл болон санхүүгийн талаар эцсийн байдлаар тооцоо нийлэн үлдсэн нийт төлбөр нь 38,36,38 төгрөг болж, энэ тухай өр барагдуулах гэрээ хийгээд явсан. Нэхэмжлэгч нь тухайн үедээ тээврийн хөлс төлөхгүй нэмэлт зардал гарна гэж орхисон хугацаа нь дууссан буюу устгалд оруулах бараагаа, буцаалтаар явуулсан барааны үнийг давхардуулж нэг тооцоог хоёр болгон үндэслэлгүйгээр 76,86,33 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Талууд гэрээг хийхдээ Иргэний хуулийн 99, дугаар зүйлийн .-д заасан гэрээний стандарт нөхцөлийг зөрчсөн. Анхнаасаа хүчин төгөлдөр бус гэрээ хийчихээд алданги нэхэж байгаа нь хууль бус юм. .09.-ний өдрийн өр барагдуулах гэрээнээс хойш огт бараа нийлүүлээгүй. Иймд нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү ...” гэж,
хариуцагч С., түүний өмгөөлөгч А.Төмөрчулуун нар сөрөг нэхэмжлэлийн шаардах эрхийн үндэслэлээ “...эцсийн байдлаар тооцоо нийлсэн өдрөөс хойш манай компани 7 сая гаруй төгрөгийн төлөлт хийсэн. Мөн “ ” ХХК-д компанийн өмнөөс *******,800,000 төгрөг төлсөн. Мөн барааны үнийн дүнгийн НӨАТ-ын 0 хувиа хасаад “ ХХК-аас ,6*******,90 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Монгол улсын нутаг дэвсгэрт борлуулсан бүх бараа, ажил үйлчилгээнд 0 хувийн татвар төлнө гэдгийг хуульд заасан. Иймд нэхэмжлэгч тал бараа нийлүүлж өгсөн цагаасаа эхлээд НӨАТ-ын баримтыг өгөх ёстой...” гэж,
нэхэмжлэгч итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч маргадаг бөгөөд татгалзлын үндэслэлээ “...Хариуцагч талаас огт үндэслэлгүй барааны үнэ болон НӨАТ гэх мэт төлбөрүүдийг нэхэмжилж байна. Энэ бодитоо зүйл биш. НӨАТ-ын хувьд зээлээр худалдах худалдан авах гэрээнд төлсөн мөнгөнд баримт гаргаж өгнө гэсэн ойлголт байхгүй ба авсан барааныхаа нийт үнийг төлсөн тохиолдолд НӨАТ-ын баримтыг өгөх боломжтой. Шүүхийн шийдвэр гараад төлбөр мөнгө нь төлөгдсөн хойно НӨАТ-ын асуудал яригдана. НӨАТ-ын асуудлаа Татварын байгууллагад гомдлоо гаргаад шийдвэрлүүлэх боломжтой...” гэж тус тус тайлбарладаг.
Шүүх үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, үлдэх хэсгийг болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь тус тус хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзэв.
Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:
. Нэхэмжлэгч Д. нь нэхэмжлэгч “ ” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар, хариуцагч С. нь хариуцагч “ ” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар тус тус ажилладаг, тэд тус тусын компанийг итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх эрхтэй этгээдүүд байх ба тэдний хооронд оны дугаар сарын -ны өдөр бүртгэлийн 38 дугаартай “Бараа бүтээгдэхүүн зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ” байгуулагдаж, тус гэрээгээр нэхэмжлэгч нь “ ” ХХК-ийн борлуулдаг *******9 нэр төрлийн 7079*******9 тоот зарлагын баримтаар жагсаагдсан бараа бүтээгдэхүүнийг хариуцагчид зээлээр худалдах үүргийг, хариуцагч нь барааны үнэ 96,38,00 /0*******,93,6 ₮-өөс 8 хувийн хөнгөлөлт хассан дүн/ төгрөгийг оны дугаар сарын 30-ны өдөр 0,000,000 төгрөг, оны 0 дүгээр сарын 30-ны өдөр 30,000,000 төгрөг, оны 03 дугаар сарын 08-ны өдөр 6,38,00 төгрөгөөр тус тус төлөх үүргийг тус тус хүлээсэн байна. (хх 3, 3, 70, *******6-*******9 тал)
. Нэхэмжлэгч “ ” ХХК нь хариуцагч “ ” ХХК-д:
- ..-ны өдөр зарлагын 7079*******9 тоот баримтаар *******9 нэр төрлийн, 96,38,00 /0*******,93,6 ₮-өөс 8 хувийн хөнгөлөлт хассан дүн/ төгрөгийн үнэ бүхий барааг,
- .03.03-ны өдөр зарлагын 968709 тоот баримтаар нэр төрлийн, 9,0,900 төгрөгийн үнэ бүхий барааг,
- .03.03-ны өдөр зарлагын 93683******* тоот баримтаар 7 нэр төрлийн, 7,979,*******0 төгрөгийн үнэ бүхий барааг,
- .03.30-ны өдөр зарлагын 3006879 тоот баримтаар 9 нэр төрлийн, ,0,370 төгрөгийн үнэ бүхий барааг,
- .03.30-ны өдөр зарлагын 3006*******9 тоот баримтаар нэр төрлийн, ,*******3,0 төгрөгийн үнэ бүхий барааг,
- .06.8-ны өдөр зарлагын 3*******339 тоот баримтаар нэр төрлийн, 6,6,88 /7,86,770 ₮-өөс 8 хувийн хөнгөлөлт хассан дүн/ төгрөгийн үнэ бүхий барааг тус тус нийт *******7,8,668 төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүнийг хүлээлгэн өгчээ. (хх *******, -7 тал)
3. Хариуцагч С. нь Хаан банк дахь харилцах 073903 тоот данснаас нэхэмжлэгч харилцах 03336868 тоот дансанд дээрх бараа бүтээгдэхүүний үнэд:
- ..3-ний өдөр 0,000,000 ₮
- .0.03-ны өдөр 0,000 ₮,
- .0.30-ны өдөр *******,003,800 ₮,
- .0.8-ны өдөр 0,000,000 ₮,
- .03.08-ны өдөр ,000,000 ₮,
- .03.6-ны өдөр ,000,000 ₮,
- .03.9-ний өдөр 6,38,00 ₮,
- .0*******.08-ны өдөр ,000,000 ₮,
- .0*******.7-ны өдөр ,000,000 ₮,
- .0.-ны өдөр 3,000,000 ₮,
- .06.03-ны өдөр ,096,000 ₮,
- .06.*******-ний өдөр ,000,000 ₮,
- .07.0-ны өдөр ,000,000 ₮,
- .07.8-ны өдөр 3,000,000 ₮,
- .09.-ний өдөр 6,38 ₮,
- .0.0-ны өдөр ,*******00,000 ₮,
- .0.-ний өдөр 3,000,000 ₮,
- ..*******-ний өдөр ,*******00,000 ₮,
- ..-ны өдөр ,00,000 ₮,
- ..-ний өдөр ,00,000 ₮,
- ..3-ний өдөр ,*******00,000 ₮,
- *******.0.-ны өдөр *******00,000 ₮,
- *******.03.06-ны өдөр ,000,000 ₮,
- *******.0*******.7-ны өдөр ,000,000 ₮,
нийт 7*******,8*******9,38 төгрөгийг шилжүүлжээ. (хх **************-66, 8-0 тал)
*******. Нэхэмжлэгч Д., хариуцагч С. нар нь оны 09 дүгээр сарын -ний өдөр хариуцагч “ ” ХХК-ийн агуулахад тооллого хийж нэр төрлийн, нийт ,78,08 /,679,900 төгрөгөөс 8 хувийн хөнгөлөлт хассан дүн/ төгрөгийн үнэ бүхий бараа бүтээгдэхүүнийг нэхэмжлэгч талд буцаан өгч, энэ тухай “Агуулахын тооллого” нэртэй баримт үйлдэж, талууд уг баримтад гарын үсгээ зурж, т*******га, тэмдгээ дарсан байна. (хх *******3 тал)
. Нэхэмжлэгч Д., хариуцагч С. нарын хооронд оны 09 дүгээр сарын -ний өдөр “Өр барагдуулах гэрээ” байгуулагдаж, тус гэрээгээр хариуцагч “ ” ХХК нь нэхэмжлэгч нь “ ” ХХК-д бараа бүтээгдэхүүний үлдэгдэл төлбөрт 38,36,38 төгрөгийн үлдэгдлийг оны 09 сарын -ний өдөр 6,38 төгрөг, оны 0 сараас ******* оны 0******* сарын хооронд сар бүрийн 0-ны өдөр ,*******00,000 төгрөг /7 удаа/-өөр тус тус төлж барагдуулах үүргийг хүлээж, энэ хугацаанд төлөөгүй тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн хоног тут*******д 0,3 %-ийн алданги тооцохоор харилцан тохиролцож, талууд уг гэрээнд гарын үсэг зурж, т*******га, тэмдгээ даржээ. (хх ******* тал)
Талууд дээрх үйл баримтуудын талаар маргаагүй, харин гэрээний дагуу шилжүүлсэн бараа бүтээгдэхүүнээс хэдэн төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүнийг буцаан өгсөн болон бараа бүтээгдэхүүний үнийг бүрэн төлсөн эсэх, уг бараа бүтээгдэхүүнд НӨАТ тооцохоор тохиролцсон эсэх нь талуудын маргааны зүйл болжээ.
Дээрхээс үзэхэд нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д., хариуцагч “ ” ХХК, С. нар нь бараа, бүтээгдэхүүнийг худалдах, худалдан авах талаар харилцан хүсэл зоригоо илэрхийлж, хэлцлийн гол нөхцөл /худалдах зүйл, тоо ширхэг, үнэ, хугацаа, хүлээх үүрэг г.м/-ийн талаар хэлэлцэн тохиролцож, гэрээг бичгээр байгуулснаар гэрээ хүчин төгөлдөр болсон байх ба Иргэний хуулийн ******* дугаар зүйлийн *******., *******3 дугаар зүйлийн *******3.., *******3 дугаар зүйлийн *******3.-д тус тус заасан шаардлагыг хангасан, хүчин төгөлдөр “Худалдах, худалдан авах гэрээ” байгуулагдсан байна. Талуудын тайлбар болон хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудаар дээрх гэрээг үгүйсгэх хууль зүйн үндэслэл тогтоогдохгүй байна.
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн .., 38 дугаар зүйлийн 38.-д тус тус зааснаар шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлага, түүний үндэслэл, тайлбар, түүнтэй холбоотой баримтыг нэхэмжлэгч өөрөө, харин нэхэмжлэлийн шаардлагыг үгүйсгэх татгалзах үндэслэл, тайлбар, түүнтэй холбоотой баримтыг хариуцагч өөрөө тус тус нотлох, нотлох баримтыг цуглуулах, гаргаж өгөх үүрэгтэй бөгөөд талууд хуульд заасан энэхүү үүргээ хэрэгжүүлж улмаар мөн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.3-т зааснаар хэргийн үйл баримтыг нотлох з*******аар мэтгэлцэх учиртай.
Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч “...Талуудын хооронд зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээний харилцаа үүссэн...” гэж тайлбарладаг боловч энэ төрлийн гэрээний үндсэн шинж нь хүү тохирсон байхыг шаарддаг. Харин талууд дээрх гэрээг байгуулахдаа хүү төлөх талаар харилцан тохиролцоогүй, зөвхөн бараа бүтээгдэхүүний үнийг хэсэгчлэн төлөх төлбөрийн хэмжээ, хугацааны талаар тохиролцсон байх тул талуудын хооронд зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээний харилцаа үүссэн гэж үзэх үндэслэлгүй байна.
Иргэний хуулийн *******3 дугаар зүйлийн *******3.-д “Худалдах-худалдан авах гэрээгээр худалдагч нь биет байдлын доголдолгүй, эрхийн зөрчилгүй хөрөнгө, түүнтэй холбоотой баримт бичгийг худалдан авагчийн өмчлөлд шилжүүлэх буюу бараа бэлтгэн нийлүүлэх, худалдан авагч нь худалдагчид хэлэлцэн тохирсон үнийг төлж, худалдан авсан хөрөнгөө хүлээн авах үүргийг тус тус хүлээнэ” гэж заасан.
Хуульд ийнхүү зааснаас үзвэл нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. нар /худалдагч/ нь хэлэлцэн тохирсон бараа бүтээгдэхүүнийг хариуцагч “ ” ХХК, С. нар /худалдан авагч/-т шилжүүлэн өгсөн байх тул нэхэмжлэгч нар нь үүргээ биелүүлэхийг буюу барааны үнийг төлөхийг хариуцагч нараас шаардах эрхтэй байна.
Талуудын шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн баримтаар нэхэмжлэгч Д. нь санхүүгийн ажилтныхаа х*******таар Орхон аймагт ирж хариуцагч “ ” ХХК-ийн агуулахад очиж тооллого явуулж, хариуцагч талтай санхүүгийн тооцоо нийлж, оны 09 дүгээр сарын -ний өдрийн байдлаар 38,36,38 төгрөгийн үлдэгдэл төлбөрийг худалдан авагч талаас худалдагч талд төлөх тооцоотой байгаа талаар харилцан тооцоо нийлж, үүнийгээ баталгаажуулан “Өр барагдуулах гэрээ”-г бичгээр байгуулсан болох нь тогтоогдож байх тул хариуцагч “ ” ХХК, С. нарыг оны 09 дүгээр сарын -ний өдрийн байдлаар нэхэмжлэгч талд 38,36,38 төгрөгийг төлөх үүрэгтэй байсан гэж үзэх үндэслэлтэй байна.
Нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд “... оны 09 сарын -ний өдрийн тооцоогоор нийт ,*******,000 төгрөгийн өр төлбөрөөс хоорондоо тохироод 38,36,38 төгрөгөөр эцсийн өр төлбөрийг тохирсон. Тухайн үед яагаад энэ гэрээг хийсэн талаар ас асуухад оны 09 сард тай уулзаад 38,36,38 төгрөгийг тохирсон хуваарийн дагуу төлбөл бусдыг нь авахгүй гэж *******аар тохирсон гэж хэлдэг...” гэж тайлбарладаг боловч ийнхүү тохирсон болох нь хэрэгт авагдсан баримтаар нотлогдохгүй байна. Өөрөөр хэлбэл тооцоо нийлэхэд ,*******,000 төгрөгийн өр төлбөрийн үлдэгдэлтэй байснаас 38,36,38 төгрөгт тохирсон талаараа бичгээр байгуулсан гэрээндээ тусгаагүй байх тул ,*******,000 төгрөгийн өр төлбөрийн үлдэгдэлтэй байсан гэж үзэх үндэслэлгүй байна.
Харин оны 09 дүгээр сарын -ний өдрөөс хойш хариуцагч тал нэхэмжлэгч талд 0 удаагийн гүйлгээгээр нийт 7,6,38 төгрөгийг шилжүүлсэн болох нь нэхэмжлэгч Д., хариуцагч С. нарын Хаан банк дахь харилцах дансны хуулгаар нотлогдож байна.
Түүнээс гадна хариуцагч С.ын Хаан банк дахь харилцах дансны хуулгаас үзэхэд оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдөр *******,800,000 төгрөгийг гүйлгээний утгыг “... ХХК тооцоо...” гэж шилжүүлсэн байхаас гадна хариуцагчийн гар утсан дахь фэйсбүүк чатад үзлэг хийсэн тэмдэглэл, уг тэмдэглэлд хавсаргасан гэрэл зургууд, хариуцагч талын тайлбар зэргээр нэхэмжлэгч “ ” ХХК буюу Д. нь “ ” ХХК-д төлөх ёстой байсан тооцооноосоо *******,800,000 төгрөгийг хариуцагч Д.ар оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдөр төлүүлсэн болох нь тогтоогдож байна.
Энэхүү *******,800,000 төгрөгийг оны 09 дүгээр сарын -ний өдрийн тооцоо нийлэхээс өмнөх цаг хугацаанд шилжүүлсэн байх боловч нэхэмжлэгч тал уг *******,800,000 төгрөгийг оны 09 сарын -ний өдрийн тооцоонд орсон гэж маргадаггүй. Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн “...гэрээнд зааснаар барааны үнийг дансанд төлөх үүрэгтэй. гэх компанид шилжүүлсэн мөнгө үүнд х*******ааралгүй...” гэх тайлбараар уг *******,800,000 төгрөг нь талуудын нийлсэн тооцоонд ороогүй болох нь тогтоогдож байна.
Иймд талуудын хооронд 38,36,38 төгрөгийн үлдэгдэлтэй талаар тооцоо нийлснээс хойш хариуцагч талаас дансаар шилжүүлсэн 7,6,38 төгрөг, нэхэмжлэгч бусдад төлөх төлбөрт төлсөн *******,800,000 төгрөгийг тус тус хасаж тооцох үндэслэлтэй байх тул эдгээрийг хасахад хариуцагч тал нь 6,*******00,000 төгрөгийг нэхэмжлэгч талд төлөх үүрэгтэй байна.
Хариуцагч, түүний өмгөөлөгч нар шүүх хуралдаанд “...бидний дансаар шилжүүлсэн 89,6*******9,38 / дансанд шилжүүлсэн 7*******,8*******9,38 ₮ + ХХК-д шилжүүлсэн *******,800,000 ₮/ төгрөгт НӨАТ-ын 0 хувь 8,96*******,93 төгрөгийг тооцож өгөх ёстой. Үүнийг төлөх төлбөрөөс хасаж тооцохоор бид нэхэмжлэгч талд ,6*******,90 төгрөгийг илүү төлсөн байх тул энэ мөнгийг буцаан гаргуулахаар нэхэмжилсэн...” гэж тайлбарладаг боловч нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. болон хариуцагч “ ” ХХК, С. нарыг бараа, бүтээгдэхүүн худалдах, худалдан авахаар харилцан тохиролцохдоо НӨАТ-ын 0 % тооцно, уг 0 %-ийг хариуцагчийн төлөх төлбөрөөс хасаж тооцно гэж тохирсон гэж үзэх үндэслэл хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогдохгүй байна.
Өөрөөр хэлбэл хариуцагч талыг нэхэмжлэгч талд илүү мөнгө шилжүүлсэн гэж үзэх үндэслэлгүй байх ба хариуцагч тал сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ нотлох хуульд заасан үүргээ хэрэгжүүлж чадаагүй байх тул хариуцагч С.ын нэхэмжлэгч Д.д холбогдуулан гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийг хангаж шийдвэрлэх хууль зүйн үндэслэлгүй гэж үзэв.
Иргэний хуулийн дугаар зүйлийн .*******-д “Анз нь торгууль, алданги гэсэн төрөлтэй байна. Анзын нийт дүн гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0 хувиас хэтэрч болохгүй” гэж, .6-д “Хууль болон гэрээнд заасан хугацаа хэтрүүлсэн тал нь хоног тут*******д гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0, хувиас хэтрэхгүй хэмжээгээр төлөхөөр тогтоосон анзыг алданги гэнэ” гэж тус тус зааснаас гадна талууд оны 09 дүгээр сарын -ний өдрийн өр барагдуулах гэрээндээ “…хэрэв заасан хугацаанд төлөөгүй тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн хоног тут*******д 0,3 %-ийн хүү тооцож үндсэн төлбөрийг алдангийн х*******т үл маргах журмаар төлж барагдуулахаар энэхүү гэрээг хийв…” гэж алданги тооцох талаар харилцан тохиролцсон байна.
Хууль болон гэрээнд ийнхүү зааснаар нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. нар нь хариуцагч “ ” ХХК, С. нараас гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0 хувиас хэтрэхгүй хэмжээний алдангийг шаардах эрхтэй байна.
Хариуцагч “ ” ХХК, С. нар нь худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу 6,*******00,000 төгрөгийг төлөх үүргээ биелүүлээгүй байх тул энэ дүнгийн 0 хувиас хэтрэхгүй хэмжээний алдангид 3,0,000 төгрөгийг хариуцагч нараас гаргуулах үндэслэлтэй гэж үзнэ.
Иймд дээрх бүгд үндэслэлүүдээр хариуцагч “ ” ХХК, С. нараас “худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний үүрэгт 9,600,000 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. нарт олгож, үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 67,6,3 төгрөгийг,
хариуцагч С.ын нэхэмжлэгч Д.ас шүүх хуралдаанд гаргуулахаар шаардсан сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага ,6*******,90 төгрөг, мөн шүүх хуралдааны шатанд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын хэмжээг багасгасан дүн болох ,863,96 төгрөг, нийт 6,*******8,86 төгрөгийг бүхэлд нь тус тус хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь хууль зүйн үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэлээ.
Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан хүсэлтийг үндэслэн хариуцагч С. /РД: ТГ9*******9/-ын нэр дээрх эд хөрөнгө буюу мөнгийг нэхэмжлэлийн үнийн дүн болох 7,*******,99 төгрөгийн хэмжээгээр битүүмжилж шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авсан тус шүүхийн шүүгчийн оны 0 дугаар сарын 7-ны өдрийн 3/ШЗ/06 дугаартай захир*******ж нь энэхүү шийдвэр хүчин төгөлдөр болох хүртэл хугацаанд хэвээр байхыг дурдах нь зүйтэй.
Шүүх үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, үлдэх хэсгийг болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь тус тус хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн тул нэхэмжлэгчээс шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хура*******жид төлсөн **************,660 төгрөг, нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэхдээ төлсөн *******,*******8 төгрөг, нийт 700,8 төгрөгийг, хариуцагч С.аас сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргахдаа төлсөн 90,00 төгрөгийг тус тус Төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч “ ” ХХК, С. нараас улсын тэмдэгтийн хура*******жид 68,0 /9,600,000 ₮-т ногдох/ төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. нарт олгож шийдвэрлэв.
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн ., .., ..3, 73, 6, 8 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:
. Иргэний хуулийн *******3 дугаар зүйлийн *******3., дугаар зүйлийн .*******, .6-д тус тус заасныг баримтлан хариуцагч “ ” ХХК, С. нараас “худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний үүрэгт 9,600,000 /есөн сая зургаан зуун мянга/ төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. нарт олгож, үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 67,6,3 төгрөгийг, хариуцагч С.аас нэхэмжлэгч Д.д холбогдуулан гаргасан 6,*******8,86 төгрөг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь тус тус хэрэгсэхгүй болгосугай.
. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60., 6 дугаар зүйлийн 6., 6., 7 дугаар зүйлийн 7., Улсын тэмдэгтийн хура*******жийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7..-д тус тус зааснаар нэхэмжлэгч улсын тэмдэгтийн хура*******жид төлсөн 700,8 төгрөг, хариуцагч С.ын улсын тэмдэгтийн хура*******жид төлсөн 90,00 төгрөгийг тус тус Төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч “ ” ХХК, С. нараас улсын тэмдэгтийн хура*******жид 68,0 /нэг зуун жаран найман мянга таван зуун тавь/ төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч “ ” ХХК, Д. нарт олгосугай.
3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.-т зааснаар хариуцагч С. /РД: ТГ9*******9/-ын нэр дээрх эд хөрөнгө буюу мөнгийг нэхэмжлэлийн үнийн дүн болох 7,*******,99 төгрөгийн хэмжээгээр битүүмжилж шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авсан тус шүүхийн шүүгчийн оны 0 дугаар сарын 7-ны өдрийн 3/ШЗ/06 дугаартай захир*******ж нь энэхүү шийдвэр хүчин төгөлдөр болох хүртэл хугацаанд хэвээр байхыг дурдсугай.
*******. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9., 9.*******, 9.7, дугаар зүйлийн .-т тус тус зааснаар шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд талууд мөн хуулийн 9.3-т заасан ******* хоногийн хугацаа өнгөрмөгц ******* хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэй, зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардаж авснаас хойш ******* хоногийн дотор Орхон аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй, талууд хуульд заасан хугацааны дотор шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг тус тус мэдэгдсүгэй.
ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Г.ЖАРГАЛТУЯА