Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Б.Эрдэнэхишиг даргалж тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хаалттай хийсэн шүүх хуралдаанд:

 Улсын яллагч                              А.Энхтуяа

 Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч           Д.Даваасүрэн

 Нарийн бичгийн дарга Б.Намуунзул нар оролцов.

Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар Ц.Баяржаргалд холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 1831000000001 дугаартай хэргийг хянан хэлэлцэв.

                 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

 Монгол улсын иргэн, 1968 оны 09 дүгээр сарын 03-нд Улаабаатар хотод төрсөн, 50 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, гагнуурчин мэргэжилтэй, ам бүл 2, Сэлэнгэ аймаг Сүхбаатар 2 дугаар баг 3 дугаар хэсэг 153 тоотод эгчийн хамт оршин суудаг, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, 1990 онд Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын 1 дүгээр шүүхийн 18 тоот шийтгэх тогтоолоор 1985 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 85 дугаар зүйлийн 85.1, 94 дүгээр зүйлийн 94.1, 239 дүгээр зүйлийн 239.3-д зааснаар 05 жилийн хорих ял шийтгүүлж биеэр эдэлж байсан, 2001 онд Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын нэгдүгээр шүүхээр 1985 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 125 дугаар зүйлийн 125.1-д зааснаар 03 жилийн хугацаагаар хорих ял шийтгэгдэж тэнсэн харгалзаж байсан, 2004 онд Улаанбаатар хот Баянгол дүүргийн шүүхийн 333 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.1-д зааснаар 01 сар 15 хоногийн баривчлах ял, 2005 онд Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын 1 дүгээр шүүхийн 24 тоот тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.4-д зааснаар 10 жил 01 сарын хугацаагаар хорих ял, 2009 онд тус шүүхийн 42 тоот тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-д зааснаар 05 сарын хугацаагаар баривчлах ял, 2015 онд Сум дундын 20 дугаар шүүхийн 31 тоот шийтгэх тогтоолоор 145 дугаар зүйлийн 145.2-д зааснаар 02 жилийн хорих ял оногдуулж мөн хугацаагаар тэнсэж хянан харгалзаж байсан, Партизан овогт Цэрэнсодномын Баяржаргал /РД:МТ-68090331/

        

Холбогдсон хэргийн талаар:

  Шүүгдэгч Ц.Баяржаргал нь 2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын 7-р баг 3 дугаар хэсэг 60 айлын 1-р орцны 20 тоотод оршин суух 75 настай Ц.Дулмааг өөрийн гэр рүүгээ орох гэж байхад нь эрх чөлөөнд нь халдаж хүсэл зоригийнх нь эсрэг хүч хэрэглэн хүчиндэхийг завдсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

 

 

Тодорхойлох нь:

            Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт доорх нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Шүүгдэгч Ц.Баяржаргалын шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт өгсөн: “...Би айлд архи уучихаад гараад эргээд орохдоо айл андуурсан байх. Би хүчиндэх гэмт хэргийн завдалт хийгээгүй. Би цус харвасан тул бэлгийн ажил хийх сонирхолгүй болсон. Өөрийгөө ийм зүйл хийнэ гэж огт бодохгүй байна...” гэх мэдүүлэг

Хохирогч Ц.Дулмаагийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 12-ны  өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Би өмнөх мэдүүлэгтээ болсон зүйлийн талаар тодорхой хэлж ярьсан байгаа дахин хэлж ярья. Сүхбаатар сумын ахмадын баяр 2017 оны  12 дугаар сарын 28-ны өдөр  14 цагт  3 дугаар бүрэн дунд сургууль дээр эхэлсэн юм. Ингээд ахмадын шинэ жилд оролцохоор 14 цаг өнгөрч байхад явж очсон ба  миний таньж мэддэг олон хөгшчүүд очсон байсан. Баярын арга хэмжээнд оролцоод  16 цаг өнгөрч байхад тарцгаасан юм. Ингээд би гэррүүгээ  ганцаараа алхаж явсан ба нилээн удаан алхсан байхаа. Цаг яг хэд болж байсныг анзаарч хараагүй барагцаагаар 17 цаг болж байсан байх. Би орцны хаалганы кодыг хийж хаалыг онгойлгоод шатаар дээшээ өгссөн манайх 5 давхарт байдаг юм. Ингээд шатаар дээшээ өгсөх үед  ямар нэгэн хүн байгаа юм шиг санагдаж байсан. Би хөгшин хүн учир хараа муутай нарийн ширийн зүйлийг хараад байж чаддаггүй ээ. Манай орц харанхуй байсан юм. Ингээд дээшээ өгсөөд 5 давхарт гарч ирээд хаалгаа түлхүүрээ онгойлгоод яг орох гэхэд араас нэг эрэгтэй хүн гарч ирээд намайг түлхээд  гэр рүү оруулсан. Би түлхэх үед нь  хаалганы доод хэсэгт тээглээд  гэрийн шалан дээр унасан ба энэ үед  тухайн эрэгтэй  хүн миний  дээрээс дараад дээр гарч суугаад миний өмдийг тайлах гээд ноцолдсон ба гараараа өмдөө  бариад “аллаа, аллаа” гэж зөндөө хашгирсан. Тухайн үед намайг  хашгирахад “...дуугай байгаарай, ална шүү” гэж хэлсэн ба би өөдөөс нь “...миний хүү би хөгшин хүү, мөн бие муутай, чи намайг яах гээд байгаа юм, чи  одоо зүгээр явчих эгч нь хүнд хэлэхгүй” гэж аргадаж  хэлэхэд  үгэнд орохгүй өмд тайлах гээд дайрахаар нь  өмдөө бариад тавихгүй байхад намайг дээш нь татаж өргөөд   нүүрээр маань хана мөргүүлсэн, мөн гарыг минь барьж авчихаад гараараа цохисон. Би айсандаа гэрийнхээ  дотор талын модон хаалгаар  хана руугаа саваж цохиж амь авраарай, туслаарай хүн аллаа гэж хашгирсан чимээ өгсөн. Энэ үед  манай гэрийн хаалга хагас нээлттэй  арай ч цоожлогдоогүй  байсан ба манай хажуугийн  хөрш өвгөн  орж ирээд “...юу болж байна, яаж байна” гэж хэлэх үед  би “...цагдаад мэдэгдлээ” гэж суурин цагаан утас бариад авахад тухайн залуу  манайхаас гараад  явсан. Би энэ үед би өөрийн төрсөн охин Наранцацралын гэрийн утас руу залгасан. Ингээд гэрийнхээ полкон руу  гараад харахад  манай зээ хүү болох  Ирээдүй гүйсэн ирж  харагдсан би  харж байхад  нөгөө эрэгтэй  хүн орцны  хаалгыг онгойлгоод  гарч байсан ба  өөдөөс нь манай зээ хүү Ирээдүй яваад очихоор нь би “...наад хүн чинь мөн шүү, бариад аваарай, явуулж болохгүй шүү” гэж зээ хүүдээ хэлсэн юм. Ингээд харж байхад манай охин Наранцацралт  араас нь ирж харагдсан  ба би санаа амраад полконоос гарч гэртээ орж ирээд байж байхад манай хүргэн, охин, зээ 3 тухайн эрэгтэй хүнийг бариад гэрт  орж ирсэн юм. Ингэж л амь аврагдсан мөн манай охины  эсрэл талын 2 дугаар 60 айлын байдаг юм. Ойрхон байдаг учир маш хурдан хүрч ирж  тухайн хүнийг барьж  авсан тэрнээс гарч зугтааж байсан юм...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 25-26 дугаар тал/

Гэрч Б.Дүгэржавын  2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны  өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “... 2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны 17 цаг 30 минутын орчим  би гэртээ орж ирээд байтал манай гэрийн утас дуугарахад  манай  том хүү Ирээдүй  утас аваад хэн нэгэнтэй ярьсанаа “эмээг хүн алах гээд байна гэнээ” гээд гараад гүйчихсэн. Тэгээд эхнэр бид 2 араас нь хадам ээж Дулмаагийнд очиход орцонд 2 давхар орчимд Ирээдүй нэг согтуу  хүнийг бариад зогсож байсан. Тэгээд нөгөө залууг би  хүүтэй нийлж  хадам ээж Дулмаагийнд  оруулаад энэ энэ хүн таыг  зодсон хүн мөн үү? гэж асуухад  хадам ээж “мөн” гэж хариулсан.  Тэгээд ээжээс өөр хэн мэдэж байгаа вэ? гэж асуухад  “хажуу айлын хүн мэдэж байгаа” гэхээр нь  би хажуу айлын хүнийг дуудаж нөгөө залууг харуулаад “энэ хүн манай  ээжийг зодсон хүн мөн үү”  гэж асуухад  хажуу айлын хүн хаалгаараа шагайж харчихаад “мөн мөн” гэсэн. Тэр хойгуур манай эхнэр  Наранцацрал  цагдаад  дуудлага өгчихсөн байсан...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 29 дүгээр тал/

Гэрч Д.Нямдоржийн 2017 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “... Би өөрөө Улаанбаатар хотод амьдардаг юм аа.  Миний төрсөн дүү Отгон  гэдэг эмэгтэй байдаг юм. Дүүгийн маань хүүхэд болох Билэгт гэх  хүний хүүхэд нь 11 сартай дүү маань болон эхнэр нь ажилтай байдаг учир би хүүхдийг нь харж өгөхөөр хотоос ирсэн  байгаа юм. Сэлэнгэ  аймгийг бол сайтар мэдэхгүй ээ. Ингээд өчигдөр буюу 2017 оны  12 дугаар сарын 28-ны  өдөр байсан юм энэ өдөр би 19 тоот Билэгтийн гэрт хүүхдийг нь хараад  байж байхад оройны 17 цагийн үед байх гэрийнх нь ханыг хүн нүдээд байх шиг чимээ сонсогдсон ба хүн хашгираад байх шиг сонсогдсон юм. Ингээд би “юу болоод байна” гэж бодоод  гадна хаалгаруу дөхөж очоод чимээ сонсоход хажуугийн хөрш айлын эмгэн миний сонссоноор “туслаарай, аллаа” гээд байсан юм. Ингээд би хаалгаа онгойлгоод  гарахад тухайн айлын хаалга нь онгорхой  байсан ба  дотогш ороход яг үүдний хэсэгт  шалан дээр Ц.Дулмаа гэх  эмэгтэй нэг  эрэгтэй  хүн ноцолдсон  зодолдож байгаа юм шиг харагдсан. Миний харснаар  эмгэнийг цохиод байсан ба би болиоч  гэж хэлээд болиулсан ба эмгэн цагдаа дуудна гэж  утсаа шүүрч авахад  тухайн залуу босож байсан ба хүүхэд маань  уйлаад би гэр рүү орсон юм.  Ингээд нэг мэдэхэд цагдаа сэргийлэх ирсэн, эмгэний хүүхдүүд нь ирсэн  тухайн эрэгтэй хүнийг бариад явчихсан байсан. Миний харсанаар уруул дээгүүрээ сахалтай, архи үнэртүүлсэн, хар өнгийн  хувцастай хүн байсан юм. Би сая таниад зааж зургаа авахуулсан энэ хүн яг  дүрээрээ мөн байна. Энэ хүн эмгэнийг зодож байсан юм. Ямартаа ч  зууралдсан харагдсан, яг юунаас болоод  эмгэнийг зодож зууралдсан байсныг  нь мэдээгүй. Би  хараад тэгээд удаач үгүй  гэр рүүгээ орсон юм...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 33 дугаар тал/

Гэрч Б.Наранцацралтын  2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “... 2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны  үдээс хойш  өнгөрч байхад  би гэр бүлийн хүнийхээ  хамт гэртээ орж ирээд байж байтал  манай гэрийн утас дуугарч  манай том хүү Ирээдүй  утас аван хэн нэгэтэй ярьсанаа  “эмээг хүн алах гээд байна гэнээ” гэж хэлээд  гараад гүйчихсэн. Тэгээд би араас нь  ээж Дулмаагийнд  очиход орцны үүдэнд Д.Ирээдүй нэг согтуу хүнийг бариад зогсож байсан. Тэгээд нөгөө согтуу залууг хүүтэйгээ нийл 2 давхар хүртэл чирээд, хүү тэр хоёрыг  үлдээчихээд цагдаа дуудах гээд би ээж Дулмаагийнд ороод 7036102 дугаар руу  40140 дугаараас залгаад  дуулгага өгсөн. Тэгээд манай хүү орилоод “энэ хүн явах гээд байна” гэхээр нь  би бууж очиход манай нөхөр Дүгэржав ирчихсэн байсан. Тэгээд тэр залууг чирээд  ээжийнд оруулаад  ээжид харуулахад “энэ хүн намайг зодсон хүн мөн байна гэсэн..” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 35 дугаар тал/

Насанд хүрээгүй гэрч Д.Ирээдүйгийн  2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны  өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Өнөдөр 17 цагийн үед байх  би өөрийн 2 дугаар 60 айлын 57 тоот байрандаа өөрийн төрсөн дүү Энхсарнай, Эрхшагай  нарыг хараад гэртээ  байж байхад  манай ээж Б.Наранцацралт, аав Б.Дүгэржав нар  гаднаас орж ирсэн юм. Би утсаараа оролдооод  сууж байхад манай  гэрийн суурин утас  дуугарсан юм.  Ингээд би утсаа аваад ярихад  манай эмээ Дулмаа надад  хандаж “эмээг нь  хүн аллаа, хаалга онгойлгоод гэр рүүгээ орох гэж байхад  араас орж ирээд  алах дөхлөө, сая гараад явчихлаа, хурдан хүрээд ир” гэж хэлээд гар утсаа тасалсан юм. Ингээд би ээж аавд эмээгийх рүү хүн орчихсон гэнээ эмээг  хүн зодоод  байна гэж хэлээд  гэрээс гараад түрүүлээд гүйсэн.  Ингээд эмээгийн байр руу  гүйж явахад  эмээ полкон дээрээ  гараад ирчихсэн  “нөгөө хүн чинь  доошоо буусан, хар  хувцастай согтуу хүн байгаа шүү, бариад аваарай” гэж хэлэхээр нь эмээгийн орц руу  гүйгээд очиход өөдөөс нэг согтуу ах, хар өнгийн куртктай  ханцуй нь урагдсан, толгойдоо  саравчтай малгайтай, уруул дээгүүрээ сахалтай намхан хүн байсан. Ингээд тухайн хүнийг  барьж аваад наанаа байж бай гэхэд  өөдөөс зодолдох гээд байгаа юм шиг сонин хөдлөөд байхаар нь  би тэврээд авчихсан юм. Гэтэл ээж араас хүрээд ирсэн ба тухайн хүнийг  бариад чирж  байж арай хийж  орц руу оруулсан ба тухайн хүнийг  хориод зогсож байхад ээж дээшээ  эмээгийх рүү явсан. Ингээд аав  тухайн хүнийг барьж аваад эмээгийх рүү авч орсон. Ингээд цагдаад дуудлага өгөөд цагдаа нар  ирээд  авч явсан юм. Ийм л зүйл болсон...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 37 дугаар тал/

Гэрч Д.Пүрэвжалын 2018 оны 01 дүгээр сарын 03-ны  өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2017 оны 12  дугаар сарын 28-ны өдөр байсан юм. Энэ өдөр би шар таван давхрын тэндээс  өөрийн гэр рүүгээ алхаж явтал  өдрийн 14-15 цагийн  үед л байх  өдөр гэгээтэй байсан юм. Ингэж надтай шар таван давхрын тэр хавьд таарсан ба тухайн үед Ц.Баяржаргал эрүүл  саруул  явсан юм.  Тухайн үед би  0,5 граммын Ерөөл архи авчихсан явсан юм аа. Ингээд намайг архи авсан явааг мэдээд хамт манай подвол руу явсан. Би 3 дугаар 60 айлын  доод подволыг түрээслэж мужааны  ажил  хийдэг юм.  Ингээд шууд манай подволд очоод  авсан архийг маань  хуваан уусан ба  архи уусаад  дуусахад бага зэргийн халцгаасан юм. Ингээд дахин 0,5 граммын  Ерөөл архи дэлгүүрээс  гарч яваад би аваад бид 2 дахин  подволд орж сууж байгаад  архийг хуваан уусан. Ингэж 2 шил архи ууж дуусахад нилээн согтсон  байсан ба архи уугаад дуусаад одоо манайхаас гаръя  гэж хэлээд  подволоос  дагуулж гарсан юм. Ингээд гараад би подволоо цоожлоод  шууд өөрийн гэр рүү орсон. Подвол байрлаж байгаа хэсэгт буюу 2 дугаар орцонд  манай гэр байдаг юм. Ингээд би шууд гэр рүүгээ ороод  амарсан ба Ц.Баяржаргал подволын гадна үлдсэн юм.  Би бодохдоо явчих байх гэж бодоод шууд орхиод  шууд гэр рүүгээ  орсон учир  нилээн  согтсон байсан учир  ухаан санаа  орж гараад байсан юм. Ингээд гэртээ орж амарсанаас хойш юу болсныг мэдэхгүй байна.  Өнөөдөр гэртээ байж байхад цагдаагаас над руу  Ц.Баяржаргалтай  архи уусан байна энэ талаар  чинь лавлах зүйл байна гэхээр нь би сая ирсэн.  Миний хувьд Ц.Баяржаргалын үйлдсэн хэргийнх нь талаар нь мэдэх зүйл алга...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 39 дүгээр тал/

Гэрч Ц.Тогтохбаярын 2017 оны 12 дугаар сарын 29-ний  өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “... Манайхан эхээс 12 уулаа, Ц.Баяржаргал ах дээрээсээ 5 дахь нь юм. Ц.Баяржаргал ахын хувьд  эхнэр, хүүхэд оршин суух хаяггүй ээ. Манай том эгч болох Ц.Мянганбаярын гэрт нь оршин сууж, эгчийн гэрээр амьдардаг мөн манайхаар ирж 2 талдаа байдаг гэж хэлж болно. Сэлэнгэ аймаг Ц.Баяржаргал ахын дүү нар гэвэл  эгч, бид 2 л байдаг, бусад мааьнь хот хөдөөгүүр байдаг. Ц.Баяржаргал ахын хувьд эрхэлсэн тодорхой ажилгүй,  группд байдаг, сэтгэцдээ өөрчлөлттэй учир сэтгэцээрээ грүппд байдаг юм.  Миний ах архи бол их уудаг,  томоотой бай гэж хэлэхээр ерөөсөө үгэнд ордоггүй ба өмнө нь 3 удаа ял шийтгүүлж байсан. Хүн хутгалаад  нэг удааа сууж байсан ба дараа нь хулгай хийгээд  мөн сууж байсан.  Шоронгоос гарч ирээд  удаж байна ...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн  41 дүгээр тал/

Гэрч Ц.Мянганбаярын  2018 оны 01 дүгээр сарын  02-ны  өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “... Ц.Баяржаргал  1968 оны  09 дүгээр сарын 03-ны өдөр Улаанбаатар хотод  айлын 7 дахь хүүхэд болон  төрсөн манайх эхээс 12-уулаа. Ц.Баяржаргал нь бага насандаа цэцэрлэгээр хүмүүжиж, Бугант тосгоны сургуульд элсэн орж, 8 дугаар анги төгссөн бүрэн дунд боловсролтой. Өмнө нь эхнэр хүүхэдтэй байсан. Эхнэрээсээ салаад олон жил болж байна. Шоронд явахаасаа өмнө  нэг хүүхэнтэй суугаад, нэг охинтой болсон  шоронд сууж гарч ирээд   эхнэртэйгээ эргэж суугаагүй  бүр мөсөн салсан.  Одоо болтол хүнтэй суугаагүй ганц биеэрээ явж байна.  Ц.Баяржаргал ээжтэй хамт амьдарч байгаад  2003 онд нас барснаас нь хойш  манайд амьдрах болсон, манай хаяган дээр бүртгэлтэй   байдаг өөрийн гэсэн  гэр оронгүй хүн юм.  Миний санаж байгаагаар 2-3 удаа  шоронд явсан шиг санагдаж байна.  Хар бор л ажил хийдэг  болохоос  албан ёсны ажил төрөл  эрхэлж  байгаагүй, бие муутай  учир  грүппд байдаг юм...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 42 дугаар тал/

Шинжээчийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 4-47 дугаартай:

      “1.Ц.Дулмаагийн  биед нүүр,  баруун гарт  зөөлөн эдийн няцрал, зулгаралт, цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо.

       2.Дээрх гэмтэл нь хатуу, мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.

       3.Шүүх эмнэлэгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д зааснаар  эрүүл мэндийг  сарниулахгүй тул гэмтлийн зэрэгт  хамаарахгүй.

       4.Цаашид ерөнхий  хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд  нөлөөлөхгүй ...” гэх дүгнэлт /хх-ийн  50 дугаар тал/

Шинжээчийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн №44 дугаартай:

“1.Ц.Баяржаргал нь бэлгийн харьцаанд орох чадваргүй байна.

 2.Хэзээнээс эхэлж бэлгийн харьцаанд орох чадваргүй болсон эсэхийг тогтоох боломжгүй ...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 33 дугаар тал/

 Шинжээчийн 2018 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдөр №510 дугаартай:

“1.Шинжилгээнд ирүүлсэн хүрмэнд ханзралтууд татаж чангаах хүчний  үйлчлэлээр шинээр гарсан байна.

 2.Материалын суналтаас шалтгаалан хэдэн удаагийн үйлчлэлээр гарсан  болохыг тогтоох боломжгүй байна. Цаг хугацааг тогтоох боломжгүй. Шинжилгээнд ирсэн пиджак гэмтэлгүй байна...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 65 дугаар  тал/

Шүүх сэтгэц эмгэг судлалын эмнэлгийн магадлагаа №07/18 тоотод

“1.Яллагдагч Ц.Баяржаргал нь гэмт хэрэг үйлдэх үедээ сэтгэцийн, тархины өвчин, гэмтэл үйл ажиллагааны хямралын шалтгаант бие хүний ба төрх үйлийн бусад органик эмгэгтэй байсан боловч өөрийн үйлдлээ хариуцах чадвартай байсан болно.

2.Яллагдагч Ц.Баяржаргал нь сэтгэцийн, тархины өвчин гэмтэл үйл ажиллагааны хаямралын шалтгаант бие хүний ба төрх үйлийн бусад органик эмгэг нь олдмол өвчин болно.

3.Яллагдагч Ц.Баяржаргал нь сэтгэцийн, тархины өвчин гэмтэл үйл ажиллагааны хямралын шалтгаант бие хүний ба төрх үйлийн бусад органик эмгэгтэй боловч эрүүгийн хариуцлага хүлээх чадвартай болно.

4.Яллагдагч Ц.Баяржаргал нь сэтгэцийн, тархины өвчин гэмтэл үйл ажиллагааны хямралын шалтгаант бие хүний ба төрх үйлийн бусад органик эмгэгтэй боловч түүнд албадан эмчилгээ шаардлагагүй болно...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 58-59 дүгээр тал/

Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 5-9 дүгээр тал/

Хүний бие өмсөж явсан хувцас эд зүйлд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /хх-ийн 10-15 дугаар тал/

Таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл /хх-ийн 16-22 дугаар тал/

Иргэний үнэмлэхний хуулбар /хх-ийн 82 дугаар тал/

Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатары сумын 2-р багийн Засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 83 дугаар тал/

Захиргааны шийтгэл хүлээсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 84-86 дугаар тал/

Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 87-88 дугаар тал/

Шийтгэх тогтоолын хуулбарууд /хх-ийн 91-107 дугаар тал/

Ц.Баяржаргалын 2017 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 77-81 дүгээр тал/ зэрэг болно.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан дээрхи нотлох

баримтуудыг дүгнэхэд:

 

            Шүүгдэгч Ц.Баяржаргал нь 2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын 7-р баг 3 дугаар хэсэг 60 айлын 1-р орцны 20 тоотод оршин суух 75 настай Ц.Дулмааг өөрийн гэр рүүгээ орох гэж байхад нь эрх чөлөөнд нь халдаж хүсэл зоригийнх нь эсрэг хүч хэрэглэн хүчиндэхийг завдсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн доорх нотлох баримтуудаар хөдөлбөргүй нотлогдон тогтоогдлоо.

         Үүнд: Шүүгдэгчийн шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэг, хохирогч Ц.Дулмаагийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн /хх-ийн 24-26/, гэрч Б.Дүгэржавын /хх-ийн 29-30/, Д.Нямдоржийн /хх-ийн 31-34/, Б.Наранцацралтын /хх-ийн 35-36/, Д.Ирээдүйн /хх-ийн 37-38/, Д.Пүрэвжалын /хх-ийн 39-40/, шинжээч Т.Насанжаргалын /хх-ийн 45-46/  мэдүүлгүүд болон шинжээчийн А-47 тоот дүгнэлт /хх-ийн 50/, Ц.Баяржаргал нь хэрэг хариуцах чадвартай болохыг нотолсон шинжээчдийн 07/18 тоот дүгнэлт /хх-ийн 59/, хэргийн газрын үзлэгийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 05-09/, хувцас эд зүйлд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 10-15/, таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 16-22/ зэрэг болно.               

        Шүүх дээрх хохирогч, гэрчүүдийн мэдүүлгийг үнэн зөв гэж үзэв.

         Учир нь уг хэрэгт хохирогчоор тогтоогдсон Ц.Дулмаагийн мэдүүлэг нь гэрчүүдийн мэдүүлэг болон шинжээч эмчийн дүгнэлтээр нотлогдож байна.

        Шүүгдэгч Ц.Баяржаргал нь “...би бэлгийн харьцаанд орох сонирхолгүй болсон ийм зүйл хийх ёсгүй” гэсэн мэдүүлэг өгч байх боловч энэ нь шинжээч эмчийн мэдүүлгээр өөрөө бие махбодийн хувьд хурьцал үйлдэх чадваргүй боловч согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэж ухамсарт ухаанаа алдсан үедээ тийм хүсэл сонирхол төрсөн байх боломжтой гэсэн мэдүүлгээр үгүйсгэгдэж байна.

          Иймд шүүгдэгч Ц.Баяржаргалыг 2017 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын 7-р баг 3 дугаар хэсэг 60 айлын 1-р орцны 20 тоотод оршин суух 75 настай Ц.Дулмааг өөрийн гэр рүүгээ орох гэж байхад нь гэр лүү нь хүчээр түлхэж оруулан улмаар газарт унаган эрх чөлөөнд нь халдаж хувцсыг нь тайлахаар ноцолдож хүсэл зоригийнх нь эсрэг хүч хэрэглэн хүчиндэхийг завдсан гэмт хэргийг үйлдсэн нь нотлогдон тогтоогдож байна гэж шүүх үзэв. 

         Аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Ц.Баяржаргалд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 1-д заасан “..Хүчиндэхийг завдах” гэмт хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэн ирүүлсэн нь тохирсон байна.  

         Иймээс шүүгдэгч Ц.Баяржаргалыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 1-д заасан “...Хүчиндэхийг завдах...” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож, хуулинд заасан хорих ял оногдуулах үндэслэлтэй байна.

         Шүүгдэгч Ц.Баяржаргалд ял оногдуулахдаа гэм буруугийн талаар маргаантай байгаа, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, хувийн байдал, өөрөөс нь үл шалтгаалах нөхцөл байдлын улмаас гэмт хэрэг таслан зогсоогдсон зэргийг харгалзан үзэж шүүхээс оногдуулах ял шийтгэлийг нээлттэй хорих байгууллагад биечлэн эдлүүлэхээр тогтов.

        Хохирогч Ц.Дулмаагийн зүгээс бодит хохирол төлбөр нэхэмжлээгүй байдалд үндэслэн шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүйд тооцсон болно.

   Шүүгдэгч  Ц.Баяржаргалын нь энэ гэмт хэргийн улмаас  2017 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдрөөс өнөөдрийг хүртэл цагдан хоригдсон 46 хоногийг ял эдэлсэн хугацаанд нь оруулан тооцов.

   Энэ гэмт хэргийн улмаас эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэн ирүүлсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурьдав. 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 4, 36.7 дугаар зүйлийн 2,3, 36.8 дугаар зүйлийн 1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1-д заасныг журамлан  шүүгдэгч  Партизан овогт Цэрэнсодномын Баяржаргалыг мөн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 1-д заасан “..Хүчиндэхийг завдах” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцсугай.

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар Партизан овогт Цэрэнсодномын Баяржаргалд 01/нэг/ жил 02 /хоёр/ сарын хорих ял шийтгэсүгэй.          

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар ялтан Партизан овогт Цэрэнсодномын Баяржаргалын эдлэх 01 жил 02 сарын хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар ялтан Ц.Баяржаргалын энэ гэмт хэргийн улмаас 2017 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрөөс 2018 оны 02 дугаар сарын 13-ны өдөр хүртэл цагдан хоригдсон 46 хоногийг ял эдэлсэн хугацаанд нь оруулан тооцсугай.

5.Ялтан Ц.Баяржаргал энэ гэмт хэргийн улмаас бусдад төлөх төлбөргүй, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэн ирүүлсэн хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

6.Ялтан Ц.Баяржаргалд урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэсүгэй.   

7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол уншиж сонсгомогц хүчинтэй болохыг дурьдсугай.

8.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар прокурор, дээд шатны прокурор, оролцогч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл тогтоолыг гардан авсан буюу энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн Эрүү иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол, эсэргүүцэл гаргаж болохыг дурьдсугай.

        

 

 ДАРГАЛАГЧ                                               Б.ЭРДЭНЭХИШИГ