| Шүүх | 2025 - Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны тойргийн шүүх |
|---|---|
| Шүүгч | Д.Цэрэндолгор |
| Хэргийн индекс | 191/2025/02504/И |
| Дугаар | 191/ШШ2025/05009 |
| Огноо | 2025-06-03 |
| Маргааны төрөл | Үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих, |
2025 - Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхийн Шийдвэр
2025 оны 06 сарын 03 өдөр
Дугаар 191/ШШ2025/05009
5 0 03 1/ШШ5/05009
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Цэрэндолгор даргалж, тус шүүхийн танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,
Нэхэмжлэгч: Улаанбаатар хот, Хан-Уул дүүрэг, дүгээр хороо, дугаар байр, тоот хаягт оршин суух ******* овогт *******-н ******* /Регистрийн дугаар *******/-ийн нэхэмжлэлтэй,
Хариуцагч: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, дугаар хороо, дугаар хороолол, дугаар байр, тоот хаягт оршин суух ******* ******* овогт *******-н ******* /Регистрийн дугаар /-д холбогдох,
Үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн эрхийн улсын бүртгэлийн дугаартай Баянзүрх дүүргийн дугаар хороо, дугаар хороолол, дугаар байрны зоорийн давхарын тоот хаягт байршилтай м.кв талбайтай автозогсоолын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг буцаан шилжүүлэхийг даалгах нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.
Шүүх хуралдаанд оролцогчид:
нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ,
нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч /ҮД: /,
хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ,
хариуцагчийн өмгөөлөгч /ҮД: 29/,
шүүх хуралдааны *******ийн бичгийн даргаар Э.Эрхэм-Оргил.
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
1. Нэхэмжлэгч тал шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт гаргасан тайлбартаа:
2. Хариуцагч тал шүүхэд гаргасан хариу тайлбар болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт гаргасан тайлбартаа:
М.******* нь маргаан бүхий зогсоолыг оны 04 сарын 04-ний өдөр гэх хүнээс ,000,000 төгрөгөөр худалдаж авсан. Тухайн үед энэ зогсоолын үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ байгаагүй бөгөөд энэ автомашины зогсоолын гэрчилгээ гаргахын тулд заавал хамгийн анхны өмчлөгч буюу нэхэмжлэгчийн нэр дээр гэрчилгээ гарсны дараагаар М.*******гийн нэр дээр шилжих журамтай байсан. Үүний дараагаар маргаан бүхий зогсоол дээр өөр машин тавьсан байсан ба М.******* цагдаагийн байгууллагад хандсанаар мөрдөн байцаалтын шатанд бүх зүйлс тодорхой болж О.*******ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч надтай холбогдож бид хоёр гэрээ хийж миний нэр дээр авто зогсоолын гэрчилгээ гарсан. Тухайн үед О.*******ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчтэй хийсэн гэрээг хүчин төгөлдөр бус хэлцэлд тооцуулахаар О.******* нэхэмжлэл гаргасан бөгөөд 4 оны 12 сарын 10-ны өдрийн Улсын Дээд Шүүхийн тогтоол гарч маргаан бүхий зогсоолтой маргаан нь эцэслэгдэн шийдвэрлэгдсэн. Тус тогтоол ТОГТООХ хэсгийн 17-д Нэхэмжлэгч О.******* болон хариуцагч М.******* *******ын хооронд 3 оны 02 сарын 10-ны өдөр байгуулагдсан худалдах, худалдан авах гэрээг өөр хэлцлийг халхавчлах зорилгоор хийсэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж үзэхгүй. ...О.*******ээс хариуцагч М.*******д үл хөдлөх эд хөрөнгө шилжсэн өмчийн хэлцэл нь энэ үүргийн хэлцэлд суурилаагүй. Үүнээс өмнө хийгдсэн бусад үүргийн хэлцэлд үндэслэсэн тул хүчин төгөлдөр өмчийн хэлцэл гэж үзнэ гэж үзсэн ба өөрөөр хэлбэл талуудын хооронд байгуулсан гэрээ нь бодит үйлдлээр хийгдсэн хэлцэл мөн гэж үзсэн. Ийнхүү нэгэнт М.******* нь зохих төлбөрийг төлж маргаан бүхий зогсоолыг худалдаж авсан бөгөөд хууль ёсны өмчлөгч тул үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэж үзэх үндэслэл байхгүй. Иймд үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн дугаартай үл хөдлөх хөрөнгийг буцаан шилжүүлэхийг хариуцагчид даалгах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.
3. Хэрэгт бүрдүүлсэн нотлох баримт:
3.1. Нэхэмжлэгч талаас ирүүлсэн: нэхэмжлэл /хх-1-2/, улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт /хх-3/, 3.02.10-ны итгэмжлэл /хх-5-/, М.*******-н тодорхойлолт /хх-7/, 02..-ний өдрийн дугаартай Дулаан гарааж худалдах, худалдан авах гэрээ /хх-8-9/, 00104273 дугаартай Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ /хх-10/, Рокмон ХХК-н 17.08.18-ны өдрийн тодорхойлолт /хх-/, Хөрөнгө эстимэйт ХХК-н 3.09.18-ны өдрийн Хөрөнгө үнэлгээний тайлан /хх-12-29/, 3.0.07-ны өдөр М.*******-н гаргасан хариу тайлбар /хх-30-31/, 3.01.30-ны өдрийн гэрч гийн мэдүүлэг /хх-32-34/, Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 4.05.-ний өдрийн 101/ШШ4/02 дугаар шийдвэр /хх-35-39/, Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 4.08.1-ны өдрийн 210/МА4/01 дугаар магадлал /хх-40-42/, Монгол Улсын Дээд шүүхийн хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 4.12.10-ны өдрийн 001/ХТ4/00295 дугаар тогтоол /хх-43-4/, 5.05.08-ны өдрийн итгэмжлэл /хх-4/, өмгөөлөгч оролцуулах хүсэлт /хх-5/,
3.2. Хариуцагч талаас ирүүлсэн: 5.04.1-ны өдрийн итгэмжлэл /хх-58/, хариу тайлбар /хх-59/, өмгөөлөгч оролцуулах хүсэлт.
Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад
ҮНДЭСЛЭХ нь:
1. Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзэв.
2. Нэхэмжлэгч О.******* нь хариуцагч М.*******д холбогдуулан үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэж эрхийн улсын бүртгэлийн дугаартай Баянзүрх дүүргийн дугаар хороо, дугаар хороолол, дугаар байрны зоорийн давхарын тоот хаягт байршилтай м.кв талбайтай автозогсоолын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг буцаан шилжүүлэхийг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасныг хариуцагч эс зөвшөөрч маргажээ.
3. Нэхэмжлэгч нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ Монгол Улсын Дээд Шүүхийн хяналтын шатны Иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 4 оны 12 сарын 10-ны өдрийн тогтоолын Хянавал хэсгийн -т ...Иймээс нэхэмжлэгчийн тайлбарт дурдсанчлан талуудын хооронд 3 оны 02 сарын 10-ны өдөр байгуулагдсан 30,000,000 төгрөгийн үнэ бүхий эд хөрөнгийг 3,000,000 төгрөгөөр худалдах-худалдан авах хэлцэл нь Иргэний хуулийн 5.1.2-т заасан хүчин төгөлдөр бус хэлцэл мөн боловч энэ хэлцэлд суурилж өмчлөх эрх шилжээгүй, харин үүргийн бусад хэлцэлд суурилсан тул энэ агуулгаар нэхэмжлэгчийн өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх шаардлага хангагдахгүй боломжгүй гэж дүгнэсэн, хариуцагч М.*******тай автозогсоолыг худалдах ямар нэгэн үүргийн харилцаа үүсээгүй, үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэж тайлбарлаж байна.
4. Хариуцагч нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч буй татгалзлын үндэслэлээ маргаан бүхий автозогсоолыг оны 04 сарын 04-ний өдөр гэх хүнээс ,000,000 төгрөгөөр худалдаж авсан, үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ гараагүй байсан тул анхны өмчлөгч О.*******ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч тай гэрээ байгуулж авто зогсоолын гэрчилгээ авсан, энэ талаар Монгол Улсын Дээд Шүүхийн хяналтын шатны Иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 4 оны 12 сарын 10-ны өдрийн тогтоолд дүгнэсэн, автозогсоолын хууль ёсны өмчлөгч тул үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн зүйл байхгүй гэж тайлбарласан.
5. Хэрэгт авагдсан баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:
5.1. Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 4 оны 05 сарын -ний өдрийн 101/ШШ4/02 дугаартай шийдвэрээр О.*******ийн нэхэмжлэлтэй хариуцагч М.*******д холбогдуулох Талуудын хооронд 3 оны 02 сарын 10-ны өдөр байгуулагдсан Үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдөр бус хэлцэлд тооцуулах, хэлцлээр шилжүүлсэн үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөлийг буцаан шилжүүлэхийг даалгах нэхэмжлэлтэй хэргийг хянан хэлэлцэж, талуудын хооронд үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулагдсан, гэрээг хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж тооцох үндэслэл тогтоогдоогүй үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн. /хх-ийн 35-39/
5.2. Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 4 оны 08 сарын 1-ны өдрийн 210/МА4/01 дугаартай магадлалаар худалдагч нь худалдах, худалдан авах гэрээгээр автозогсоолыг 3,000,000 төгрөгөөр худалдах хүсэл зориггүй байсан ба бодит байдалд нийцэхгүй үнийг гэрээнд заасныг хариуцагч мэдсэн тул гэрээг халхавчлах зорилгоог байгуулсан гэж дүгнэн Иргэний хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.3-т заасныг баримтлан О.******* болон М.******* *******ын хооронд байгуулсан 3 оны 02 сарын 10-ны өдрийн 012 дугаартай Худалдах, худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдбөр бусд тооцож, Баянзүрх дүүргийн дугаар хороо, дугаар хороолол, дугаар байрны зоорийн давхрын тоот, м.кв талбайтай авто зогсоолыг нэхэмжлэгч О.*******ийн нэр дээр шилжүүлэн бүртгэхийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газарт даалгаж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулан шийдвэрлэсэн. /хх-ийн 40-43/
5.3. Монгол Улсын Дээд Шүүхийн Хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 4 оны 12 сарын 10-ны өдрийн 001/ХТ4/00295 дугаартай тогтоолоор магадлалыг хүчингүй болгож, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэсэн ба тогтоолын
17 дугаарт ...зохигчийн тайлбар болон хэргийн баримтаас үзэхэд дээр дурдсанаар О.*******ийг маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийг анх худалдан авахад өмчлөх эрх улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй байсан ба нэхэмжлэгч, хариуцагчийн хэн аль нь 17 онд үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэх талаар харилцан тохиролцож байсан боловч бичиг баримтын бүрдэл дутуугаас хэлцэл хийгдээгүй, нэхэмжлэгч ах нь маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийг д худалдсан болох нөхцөл байдлыг үгүйсгээгүй зэргээс үзэхэд нэхэмжлэгч О.******* нь өөрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр дамжуулан хариуцагч М.*******д өмчлөх эрхийг шилжүүлэх хэлцлийг хийхдээ үл хөдлөх эд хөрөнгө үүргийн хэлцлийн дагуу аас д, гээс М.*******д шилжсэн тухай үйл баримтыг мэдэж, хүлээн зөвшөөрсөн гэж үзэх үндэслэлтэй. Эдгээр хэлцлийн үндсэн дээр өмчлөх эрх шилжих өмчийн хэлцэл хийгдсэн байна.,
дугаарт Иймээс нэхэмжлэгчийн тайлбарт дурдсанчлан талуудын хооронд 3.02.10-ны өдөр байгуулагдсан 30,000,000 төгрөгийн үнэ бүхий эд хөрөнгийг 3,000,000 төгрөгөөр худалдах, худалдан авах хэлцэл нь Иргэний хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.2-т заасан хүчин төгөлдөр хэлцэл мөн боловч энэ хэлцэлд суурилж өмчлөх эрх шилжээгүй, харин үүргийн бусад хэлцэлд суурилсан тул энэ агуулгаар нэхэмжлэгчийн өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх шаардлага хангагдах боломжгүй.,
дугаарт Түүнчлэн нэхэмжлэгч О.******* нь маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийг хариуцагч М.*******д шилжүүлэх хэлцлийг хийхдээ үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдах эрхийг 3 жилийн хугацаатай итгэмжлэлээр 3.01.1-ны өдөр ад олгож, төлөөлөгчөөр дамжуулан уг харилцаанд оролцсон нь Иргэний хуулийн 109 дүгээр зүйлийн 109.1-д заасан үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэх журмыг зөрчөөгүй, Иргэний хуулийн 0 дугаар зүйлийн 0.1-д зааснаар хэлцлийг үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн газар бүртгүүлснээр нэхэмжлэгчийн өмчлөх эрх дуусгавар болсон байна гэжээ.
. Нэхэмжлэгч О.******* нь Монгол Улсын Дээд Шүүхийн Хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 4 оны 12 сарын 10-ны өдрийн 001/ХТ4/00295 дугаартай тогтоолын Хянавал хэсгийн дугаарт дүгнэснийг үндэслэн хариуцагч М.*******г үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэж автозогсоолыг буцаан гаргуулахаар шаарджээ.
Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д зааснаар хөрөнгө олж авсан этгээд болон үүрэг гүйцэтгэгч этгээдийн хооронд үүрэг үүсээгүй, үүрэг нь хожим дуусгавар болсон буюу хүчин төгөлдөр бус болсон тохиолдолд бусдын өмнө хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэхээр хэн нэгэн этгээдэд хөрөнгө шилжүүлсэн этгээд уг зүйлийг олж авсан этгээдээс буцаан шаардах эрхтэй.
7. Хэрэгт авагдсан баримт болох Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 4 оны 05 сарын -ний өдрийн 101/ШШ4/02 дугаартай шийдвэрээр хариуцагч М.*******г маргаан бүхий автозогсоолыг 3 оны 02 сарын 10-ны өдрийн худалдах, худалдан авах гэрээний үндсэн дээр өмчлөх эрхтэй болсон гэж, Монгол Улсын Дээд Шүүхийн хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 4 оны 12 сарын 10-ны өдрийн 001/ХТ4/00295 дугаартай тогтоолоор нэхэмжлэгч О.******* ах нь маргаан бүхий автозогсоолыг д худалдсан нөхцөл байдлыг үгүйсгээгүй, өөрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр дамжуулан хариуцагч М.*******д өмчлөх эрхийг шилжүүлэх хэлцлийг хийхдээ үл хөдлөх эд хөрөнгө үүргийн хэлцлийн дагуу аас д, гээс М.*******д шилжсэн тухай үйл баримтыг мэдэж, хүлээн зөвшөөрсөн гэж үзэх үндэслэлтэй, эдгээр хэлцлийн үндсэн дээр өмчлөх эрх шилжих өмчийн хэлцэл хийгдсэн, хариуцагч М.*******гийн өмчлөх эрхийг улсын бүртгэлийн газар бүртгүүлснээр нэхэмжлэгч О.*******ийн өмчлөх эрх дуусгавар болсон гэж дүгнэж, тухайн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсон үйл баримт тогтоогдож байна.
8. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрэлх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.4-т Шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр нэгэнт тогтоогдсон буюу нийтэд илэрхий үйл баримт хэрэг хянан шийдвэрлэхэд холбогдолтой байвал түүнийг дахин нотлохгүй гэж заасан.
Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 4 оны 05 сарын -ний өдрийн 101/ШШ4/02 дугаартай шийдвэр, Монгол Улсын Дээд Шүүхийн хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 4 оны 12 сарын 10-ны өдрийн 001/ХТ4/00295 дугаартай тогтоолоор хариуцагч М.*******г эрхийн улсын бүртгэлийн дугаартай Баянзүрх дүүргийн дугаар хороо, дугаар хороолол, дугаар байрны зоорийн давхарын тоот хаягт байршилтай м.кв талбайтай автозогсоолын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрхийг хууль ёсны дагуу шилжүүлэн авсан гэж дүгнэж тогтоосон байх тул үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн үндэслэлээр автозогсоолын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг буцаан шилжүүлэхийг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй.
9. Нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон тул Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 309,278 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээх нь хуульд нийцнэ.
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1, 5.2.3, , 8 дугаар зүйлүүдийг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:
1. Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасныг баримтлан хариуцагч М.*******д холбогдох эрхийн улсын бүртгэлийн дугаартай Баянзүрх дүүргийн дугаар хороо, дугаар хороолол, дугаар байрны зоорийн давхарын тоот хаягт байршилтай м.кв талбайтай автозогсоолын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг буцаан шилжүүлэхийг даалгах нэхэмжлэгч О.*******ийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.
2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1, 0 дугаар зүйлийн 0.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 309,278 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.
3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.2-т заасныг баримтлан мөн хуулийн 1 дугаар зүйлийн 1.2-т заасан хугацаа өнгөртөл буюу давж заалдах, хяналтын журмаар гомдол гаргасан бол түүнийг шийдвэрлэх хүртэлх хугацаанд тус шүүхийн шүүгчийн 5 оны 05 сарын 08-ны өдрийн 1/ШЗ5/501 дугаар захирамжаар авсан шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ нь хэвээр үйлчлэх болохыг дурдсугай.
4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.2, 9.8, 1 дугаар зүйлийн 1.2-т заасныг тус тус баримтлан шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш хоногийн дотор Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэйг тайлбарласугай.
ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Д.ЦЭРЭНДОЛГОР