Э.Т*******, Н.М*******, Д.Б******* нарт

холбогдох эрүүгийн хэргийн тухай

 

      Б******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Д.Азжаргал даргалж, шүүгч Л.Ариунцэцэг, шүүгч Л.дэлгэр нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

 

Прокурор Э.Г,

Яллагдагч Э.Т*******, Н.М*******,

Яллагдагчийн өмгөөлөгч Р.Н******* /цахимаар/,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Эрдэнэб******* нарыг оролцуулан

 

Б******* аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Э.Энэрэлийн даргалж хийсэн 0 оны 05 дугаар сарын 0-ны өдрийн 0/ШЗ/58 дугаар шүүгчийн захирамжийг эс зөвшөөрч гаргасан прокурор Э.Гантулгын эсэргүүцлийг үндэслэн яллагдагч Э.Т*******, Н.М*******, Д.Б******* нарт холбогдох эрүүгийн 50009 дугаартай хэргийг 0 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр хүлээн авч, Ерөнхий шүүгч Д.Азжаргалын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.  

 

Монгол Улсын иргэн, Э*******ы Т*******, 

 

Монгол Улсын иргэн, Н*******н М*******,

 

Монгол Улсын иргэн,  Д*******ийн Б*******.

 

Б******* аймгийн Прокурорын газраас: Яллагдагч Э.Т*******ийг Б******* аймгийн Боловсрол соёл урлагийн газрын даргаар ажиллаж байхдаа тус газрын сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Н.М*******тай бүлэглэж, албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” хязгаарлагдмал хувьцаат компани болон “Н******* ” хязгаарлагдмал хувьцаат компанитай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажлыг 00 оны 09 сараас 0 дугаар сард удирдан зохион байгуулж, “Б” хязгаарлагдмал хувьцаат компани болон “Н******* ” хязгаарлагдмал хувьцаат компаниудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт нийт 9,80, төгрөгийн хохирол учруулсан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан,

Яллагдагч Н.М*******г Б******* аймгийн Боловсрол соёл урлагийн газрын сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтнээр ажиллаж байхдаа тус газрын даргаар ажиллаж байсан Э.Т*******тэй бүлэглэж албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” хязгаарлагдмал хувьцаат компани болон “Н******* ” хязгаарлагдмал хувьцаат компанитай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажпыг 00 оны 09 дүгээр сараас 0 дугаар сард удирдан зохион байгуулж, “Б” хязгаарлагдмал хувьцаат компани болон “Н******* ” хязгаарлагдмал хувьцаат компаниудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт нийт 9,80, төгрөгийн хохирол учруулсан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэг, .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус тус заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан,

Яллагдагч Д.Б*******г Б******* аймгийн Боловсрол, соёл урлагийн газрын дарга Э.Т*******, сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Н.М******* нар нь бүлэглэж албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” хязгаарлагдмал хувьцаат компани болон “Н******* ” хязгаарлагдмал хувьцаат компанитай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажлыг 00 оны 09 дүгээр сараас 0 дугаар сард удирдан зохион байгуулж, “Б” хязгаарлагдмал хувьцаат компани болон “Н******* ” хязгаарлагдмал хувьцаат компаниудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт нийт 9,80, төгрөгийн хохирол учруулсан гэх хэрэгт хатгагчаар буюу бусдыг санаатай гэмт хэрэг үйлдэхэд татан оролцуулж, гэмт хэрэг үйлдэхэд зориуд хүргэсэн гэж Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус тус заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт тус тус холбогдуулан 0 оны 0 дугаар сарын 0-ний өдөр яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг 0 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр шүүхэд шилжүүлсэн байна.

 

Б******* аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх:

Б******* аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан Э*******ы Т*******, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэг, .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус тус заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан  Н*******н М*******, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт тус тус заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Д*******ийн Б******* нарт холбогдох эрүүгийн 50009 дугаартай хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа нэмж хийлгэхээр Б******* аймгийн прокурорын газарт буцааж,

Хэргийг прокурорт очтол яллагдагч Э.Т*******, Н.М*******, Д.Б******* нарт авсан хувийн багаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж,

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн эд зүйл, иргэний бичиг баримтгүй болохыг тус тус дурдаж,

Хэргийг прокурорт буцаасан шийдвэрийг прокурор, яллагдагч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч эс зөвшөөрвөл уг шийдвэрийг хүлээн авснаас хойш ажлын 5 өдөрт баан эсэргүүцэл бичих, гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдаж шийдвэрлэжээ.

Прокурор Э.Г бичсэн эсэргүүцэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Б******* аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Э.Г би, яллагдагч Э.Т*******, Н.М*******, Д.Б******* нарт холбогдох хэрэгт Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсгийг тус тус журамлан, мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татан мөрдөн байцаалт явуулж, 0 оны 0 дугаар сарын 0-ний өдөр 9 дугаартай яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг харьяаллын дагуу Б******* аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд шилжүүлсэн.

Шүүх хэргийг урьдчилсан хэлэлцүүлгээр хэлэлцээд “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар яллагдагч Д.Б*******гийн дээд шатны прокурорт гомдол гаргах эрхийг зөрчсөн, Мөн яллах дүгнэлт ойлгомжгүй буюу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .0 дугаар зүйлийн дахь хэсгийг тус тус зөрчсөн гэж дүгнэж, 0 оны 05 дугаар сарын 0-ны өдрийн 0/ШЗ/58 дугаартай захирамжаар хэргийг прокурорт буцааж шийдвэрлэсэн тул 0 оны 05 дугаар сарын -ны өдрийн шүүгчийн захирамжийг хүлээн авч танилцаад шүүхийн шийдвэр үндэслэлгүй, хуулийн шаардлагад нийцээгүй гэж үзэн дараах үндэслэлээр эс зөвшөөрч байна. Үүнд:

Захирамжийн дэх заалтын тухайд: Д.Б*******г 0 оны дүгээр сарын 0-ны өдөр Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсгийг тус тус журамлан, мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татсан ба хэрэгт цугларсан нотлох баримтад үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан “Прокурор яллах дүгнэлт үйлдэх үед яллагдагчийг буруутгаж байгаа Эрүүгийн хуулийн зүйл, хэсэг, заалтыг өөрчлөх, нэмэлт оруулах бол яллагдагчаар татах тогтоолд нэмэлт өөрчлөлт оруулж, яллагдагчаар татах тогтоолд оруулсан өөрчлөлтийг яллагдагчид танилцуулахыг мөрдөгчид даалгана” гэсний дагуу 0 оны 0 дугаар сарын 0-ний өдөр яллагдагчаар татах тогтоолд “...Д******* овогтой Б*******  нь Б******* аймгийн Боловсрол соёл урлагийн газрын дарга Э.Т*******, сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Н.М******* нар нь бүлэглэж албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-тай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажлыг удирдан зохион байгуулж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-иудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн Засаг даргын тамгын газарт ,80, төгрөгийн хохирол учруулсан” гэх хэрэгт хатгагчаар буюу бусдыг санаатай гэмт хэрэг үйлдэхэд татан оролцуулж, гэмт хэрэг үйлдэхэд зориуд хүргэсэн байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсгийг тус тус журамлан, мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татсугай... гэснийг “...Д******* овогтой Б*******  нь Б******* аймгийн Боловсрол соёл урлагийн газрын дарга Э.Т*******, сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Н.М******* нар нь бүлэглэж албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-тай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажлыг 00 оны 9 сараас 0 дугаар сард удирдан зохион байгуулж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-иудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт 9,80, төгрөгийн хохирол учруулсан гэх хэрэгт хатгагчаар буюу бусдыг санаатай гэмт хэрэг үйлдэхэд татан оролцуулж, гэмт хэрэг үйлдэхэд зориуд хүргэсэн байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дүгээр зүйлийн дэх хэсэг, . дугаар зүйлийн дэх хэсгийг тус тус журамлан, мөн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татсугай...” гэж өөрчлөлт оруулж энэ аар яллагдагч Д.Б*******д мэдэгдсэний дагуу 0 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр ирж тогтоолтой танилцаж, уг тогтоолыг зөвшөөрч гарын үсэг зурсан ба гомдол хүсэлт гаргаагүй тул прокуророос яллах дүгнэлтийг гардуулж өгсөн байна.

Өөрөөр хэлбэл прокуророос урьд эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоолд хохирлыг буруу тооцоолсон байна гэж үзэн ,000,000 төгрөгийн зөрүүг арилган яллагдагчаар татах тогтоолд өөрчлөлт оруулж энэ аар яллагдагчид танилцуулж гомдол гаргаагүй учир яллах дүгнэлт гардуулж өгсөн нь хэргийн оролцогчийн эрхийг зөрчөөгүй гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

Захирамжийн дахь заалтын тухайд: Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .0 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Яллах дүгнэлт нь тэмдэглэх, тогтоох хэсэг, хавсралтаас бүрдэнэ” гэж, дахь хэсгийн . дахь заалтад “Тэмдэглэх” хэсэгт “яллаж байгаа гэмт хэргийн товч агуулга, гэмт хэрэг үйлдсэн газар, цаг хугацаа, учруулсан хохирол, зайлшгүй шаардлагатай нотлох баримт” гэж, 5 дахь хэсгийн 5 дахь заалтад “Хавсралт” хэсэгт “хохирол, хор уршгийн аарх мэдээлэл” зэргийг тусгахаар тус тус хуульчилсан ба прокурорын 0 оны 0 дугаар сарын 0-ний өдрийн 9 дугаартай яллах дүгнэлтийн Тэмдэглэх хэсэгт “Яллагдагч Э*******ы Т******* Б******* аймгийн Боловсрол соёл урлагийн газрын даргаар ажиллаж байхдаа тус газрын сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Н.М*******тай бүлэглэж албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-тай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажпыг 00 оны 9 сараас 0 дугаар сард удирдан зохион байгуулж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-иудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт нийт 9,80, төгрөгийн хохирол учруулсан,

Яллагдагч Н*******н М*******  нь Б******* аймгийн Боловсрол соёл урлагийн газрын сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтнээр ажиллаж байхдаа тус газрын даргаар ажиллаж байсан Э.Т*******тэй бүлэглэж албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-тай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажлыг 00 оны 9 сараас 0 дугаар сард удирдан зохион байгуулж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-иудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт нийт 9,80, төгрөгийн хохирол учруулсан,

Яллагдагч Б******* нь Б******* аймгийн Боловсрол соёл урлагийн газрын дарга Э.Т*******, сургуулийн өмнөх боловсрол хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Н.М******* нартай бүлэглэж албан тушаалын албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж Б******* аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 00 оны 09 дүгээр сарын 8-ны өдрийн 5 дугаартай хуралдаанаар Б******* аймгийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудын бүлэгт ,500,000 төгрөгийн тоглоом худалдан авах төсвийг, хэмнэсэн зардлаас эдийн засгийн ангиллыг өөрчлөн шийдвэрлэсэн байхад хууль тогтоомжийг зөрчиж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-тай гэрээ байгуулах, гүйцэтгэгч ын гэрээний үүргийн биелэлт хангагдаагүй байхад төлбөрийг 00 хувь шилжүүлэх ажлыг 00 оны 9 сараас 0 дугаар сард удирдан зохион байгуулж, “Б” ХХК болон “Н******* ” ХХК-иудад давуу байдал бий болгосны улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт нийт 9,80, төгрөгийн хохирол учруулсан” гэж гэмт хэргийн улмаас Б******* аймгийн н дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг цэцэрлэгт учирсан хохирлыг тодорхой зааж тусгасан.

Харин хуульд заасны дагуу яллах дүгнэлтийн хавсралтын дэх хэсэгт тус цэцэрлэгийн хууль ёсны төлөөлөгч, хэрэгт хохирогчоор оролцсон “Хохирогч Б.С /-/ 5, төгрөг, Т.А /-р цэцэрлэг/ 995,05 төгрөг, Б.Б /М/ ,5,5 төгрөг, С.М /Х/ 899,005 төгрөг, А.С /-р цэцэрлэг/ 80,98 төгрөг, Х.Г /Т/ ,,098 төгрөг, Ж.А /С/ ,00,95 төгрөг, Д.Б /Х-/ ,9,59 төгрөг, Д.Б /-р цэцэрлэг/ 890,88 төгрөг, П.Б /-р цэцэрлэг/ 99,0 төгрөг, Д.Ц-А /С/ 5,0 төгрөг, Ч.Г /-р цэцэрлэг/ ,88 төгрөг, Р.баяр /Б/,,8 төгрөг, Д.О /Б/ , төгрөг, Л.Ө /Х/ ,50 төгрөг, Н.Б /О/ 0, төгрөг, Т.Э /Б/ ,5 төгрөг, А.О /Г/ 855,88 төгрөг, Г.С /Д/ 88,99 төгрөг, Ж.Н******* //Б-Агт/ 50,85 төгрөг, Б.У /-р цэцэрлэг/ 8,59 төгрөг, З.Ц /Р/ 5, төгрөг нийт 9,80, төгрөг нэхэмжилсэн ба уг хохирол нөхөн төлөгдөөгүй” гэж хохирлын аарх мэдээллийг дэлгэрэнгүй тусгаж өгснийг ойлгомжгүй гэж дүгнэсэн нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан “Шүүхийн шийдвэр нь тодорхой, ойлгомжтой, түүнийг биелүүлэхэд ямар нэгэн эргэлзээ төрүүлэхгүй байхаар бичигдсэн байна” гэснийг тус тус зөрчсөн байна гэж үзлээ.

Шүүх эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9.8 дугаар зүйлийн дэх хэсгийн . дахь заалтад заасан эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн байх тул шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгуулахаар Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэг, 8. дүгээр зүйлийн дэх хэсгийг тус тус баримтлан прокурорын эсэргүүцэл бичсэн” гэв.

Яллагдагч Э.Т******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Тайлбар байхгүй” гэв.

 

Яллагдагч Н.М******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Тайлбар байхгүй” гэв.

 

Яллагдагчийн өмгөөлөгч Р.Н******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...Б******* аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 0 оны 05 дугаар сарын 0-ны өдрийн 0/ШЗ/58 дугаартай захирамжаар хэргийг прокурорт буцааж шийдвэрлэсэн ба эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоолд хохирлыг буруу тооцоолсон байна гэж үзэн ,000,000 төгрөгийн зөрүүг арилга гэж хэргийг прокурорт буцаасан. Миний хувьд хохирлын асуудлыг гэм буруугийн шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцээд шийдвэрлэх боломжтой гэж үзэж байна. Энэ үндэслэлээр хэргийг прокурорт буцаах шаардлагагүй байсан гэж бодож байна. Хэргийг прокурорт буцаасан шүүгчийн захирамжийг үндэслэлтэй, үндэслэлгүй гэж хэлэх дүгнэлт байхгүй” гэв.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

.Давж заалдах шатны шүүх яллагдагч Э.Т*******, Н.М*******, Д.Б******* нарт холбогдох хэргийг хэлэлцэхдээ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9. дүгээр зүйлийн , дахь хэсэгт зааснаар прокурорын эсэргүүцэлд дурдсан асуудлаар хязгаарлалгүйгээр хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянаж үзэв.

.Прокурорын бичсэн эсэргүүцлээр шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгож, хэргийг шүүхээр дахин хэлэлцүүлэх үндэслэл тогтоогдохгүй байх тул шүүгчийн захирамжид өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Яллагдагч Д.Б*******гийн өмгөөлөгч Г.Тын шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлэгт гаргасан Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн . дүгээр зүйлийн дахь хэсгийн . дэх заалтад заасан “хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн эрхийг зөрчсөн, хууль бусаар хязгаарласан тухай гомдол;”-ийг хүлээн авсан нь үндэслэлтэй ба тодруулбал Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар яллагдагчаар татах тогтоолд өөрчлөлт оруулсан прокурорын тогтоолыг яллагдагчид мөрдөгч танилцуулаад мөн хуулийн 5. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заасан дээд шатны прокурорт гомдол гаргах эрхийг яллагдагчид эдлүүлэх ёстой боловч прокурорын шийдвэрт гомдол гаргах хугацаа дуусаагүй байхад яллагдагчийн гомдол гаргах эрхийг хязгаарлаж, тогтоол гардуулсан өдрөө яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг мөн өдөр шүүхэд шилжүүлж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчиж, оролцогчийн хуульд заасан эрхийг хязгаарласан байна.

Урьдчилсан хэлэлцүүлгийн шүүх хуралдаанд хяналтын прокурор Э.Г нь эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоолд өөрчлөлт оруулсан нь яллагдагчийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн тул гомдол гаргах зүйл байгаагүй гэх тайлбарыг гаргасан нь үндэслэлгүй бөгөөд прокурорын 0 оны 0 дугаар сарын 0-ний өдрийн 05 дугаар тогтоолоор яллагдагч нарын холбогдсон гэмт хэргийн улмаас Б******* аймгийн цэцэрлэгт учирсан хохирлын хэмжээг 9,80, төгрөг болгон ,000,000 төгрөгөөр нэмэгдүүлсэн байгаа нь яллагдагч нар тухайн хохирлыг нөхөн төлөх үр дагавар үүсгэх тул яллагдагч нарын ямар гэмт хэрэгт яллагдаж байгаагаа мэдэх эрхийг ноцтой зөрчсөн гэж үзэх үндэслэлтэй гэж анхан шатны шүүх зөв дүгнэжээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .9 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт “Прокурор яллах дүгнэлт үйлдэх үед яллагдагчийг буруутгаж байгаа Эрүүгийн хуулийн зүйл, хэсэг, заалтыг өөрчлөх, нэмэлт оруулах бол яллагдагчаар татах тогтоолд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, яллагдагчаар татах тогтоолд оруулсан өөрчлөлтийг яллагдагчид танилцуулахыг мөрдөгчид даалгана” гэж, мөн хуулийн 5. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт “Оролцогч нь мөрдөгчийн шийдвэр, ажиллагаанд гаргах гомдлыг хяналт тавьж байгаа прокурорт, хяналт тавьж байгаа прокурорын шийдвэр, ажиллагааны аархи гомдлыг тухайн нэгжийн дээд шатны прокурорт шийдвэр гарснаас хойш ажлын өдрийн дотор гаргана” гэж тус тус хуульчилсан байхад прокурор хуулийн энэхүү илт тодорхой заалтыг хэрэгжүүлээгүй буюу яллагдагч Д.Б*******д 0 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр яллах дүгнэлтийг гардуулсан ба мөн өдрөө хэргийг анхан шатны шүүхэд шилжүүлсэн байна.

. Харин прокурорт буцаах шүүгчийн захирамжийн тодорхойлох хэсэгт анхан шатны шүүх “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .0 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Яллах дүгнэлт нь тэмдэглэх, тогтоох хэсэг, хавсралтаас бүрдэнэ” гэж хуульчилсан ба хэрэгт гэмт хэргийн хохирогчоор Б******* аймгийн цэцэрлэгийг тогтоосон атлаа 9 дугаартай яллах дүгнэлтийн хавсралтад хохирогч ...Б.С, Б.Б, Ж.А, Т.А... нарт 9,80, төгрөгийн хохирол учирсан мэтээр бичсэн байгаа нь яллах дүгнэлтийн тэмдэглэх хэсгээс зөрүүтэй, ойлгомжгүй, эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоолоос зөрүүтэй, мөн хуулийн .0 дугаар зүйлийн дахь хэсэг, 5 дахь хэсгийн 5. дахь заалтыг тус тус зөрчсөн байх тул техникийн шинжтэй алдаа гэж үзэх үндэслэлгүй, шүүхийн хэлэлцүүлгээр нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй зөрчлүүд байна.” гэж буруу тайлбарлан бичсэн байх тул энэ хэсгийг хасч өөрчлөх нь зүйтэй байна.

Тодруулбал прокурорын яллах дүгнэлтийн хавсралт хэсэгт /хх-ийн 9,98/ хохирогчдод учирсан хохирлын хэмжээ, хохирогч тус бүрийг тоочин бичсэн байх бөгөөд яллах дүгнэлтээс зөрүүгүй байна.

. Иймд нэмэлт мөрдөн байцаалт хийлгүүлэхээр прокурорт буцаасан анхан шатны шүүгчийн захирамжийн тодорхойлох хэсэгт зохих өөрлөлт оруулж, прокурорын бичсэн эсэргүүцлийн зарим хэсгийг хүлээн авч хангаж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9.9 дүгээр зүйлийн ., 9.9 дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

.Прокурорын бичсэн эсэргүүцлийн зарим хэсгийг хүлээн авч, Б******* аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 0 оны 05 дугаар сарын 0-ны өдрийн 0/ШЗ/58 дугаар шүүгчийн захирамжийн Тодорхойлох хэсгийн “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн .0 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт “Яллах дүгнэлт нь тэмдэглэх, тогтоох хэсэг, хавсралтаас бүрдэнэ” гэж хуульчилсан ба хэрэгт гэмт хэргийн хохирогчоор Б******* аймгийн цэцэрлэгийг тогтоосон атлаа 9 дугаартай яллах дүгнэлтийн хавсралтад хохирогч ...Б.С, Б.Б, Ж.А, Т.А... нарт 9,80, төгрөгийн хохирол учирсан мэтээр бичсэн байгаа нь яллах дүгнэлтийн тэмдэглэх хэсгээс зөрүүтэй, ойлгомжгүй, эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоолоос зөрүүтэй, мөн хуулийн .0 дугаар зүйлийн дахь хэсэг, 5 дахь хэсгийн 5. дахь заалтыг тус тус зөрчсөн байх тул техникийн шинжтэй алдаа гэж үзэх үндэслэлгүй, шүүхийн хэлэлцүүлгээр нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй зөрчлүүд байна.” гэх хэсгийг хасч, захирамжийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

.Хэргийг анхан шатны шүүхэд очтол яллагдагч Э.Т*******, Н.М*******, Д.Б******* нарт авсан хувийн багаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 0. дүгээр зүйлийн , дахь хэсэгт зааснаар анхан болон давж заалдах шатны шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл магадлалыг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээс хойш хоногийн дотор Монгол Улсын Дээд шүүхэд оролцогч хяналтын журмаар гомдол, эсэргүүцэл гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                           Д.АЗЖАРГАЛ

 

                                      ШҮҮГЧИД                           Л.АРИУНЦЭЦЭГ

 

                                                                                  Л.ХИШИГДЭЛГЭР