Монгол Улсын Шүүхийн шийдвэрийн цахим сан

Шийдвэрийн мэдээлэл

Шүүх	Хэнтий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх
Шүүгч	Дашдэлэгийн Ганзориг
Хэргийн индекс	2340000490065
Дугаар	2024/ДШМ/34
Огноо	2024-07-02
Зүйл хэсэг	11.1.2.4.,
Улсын яллагч	Н.А

Холбоотой шийдвэрүүд

Хэнтий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал

2024 оны 07 сарын 02 өдөр

Дугаар 2024/ДШМ/34

2024 07 02 2024/ДШМ/34

*******дхолбогдох

эрүүгийнхэргийнталаар

ХэнтийаймгийнЭрүү,ИргэнийхэргийндавжзаалдахшатнышүүхийнэрүүгийнхэргийншүүххуралдааныгерөнхийшүүгчГ.Болормаадаргалж,шүүгчЦ.Эрдэнэзуу,Д.Ганзоригнарынбүрэлдэхүүнтэйшүүххуралдааны“А”танхимд,

ХяналтынпрокурорН.Амаржаргал(цахимаар),

Хохирогч*******ынөмгөөлөгчЖ.Жаргалсайхан(цахимаар),

Шүүгдэгч*******,түүнийөмгөөлөгчЛ.Наранчимэг,

ШүүххуралдаанынарийнбичгийндаргаарМ.Хэнчбишнарыгоролцуулан,

ХэнтийаймгийнБор-Өндөрсумдахьсумдундыншүүхийн2024оны04дүгээрсарын18-ныөдрийн2024/ШЦТ/19дугааршийтгэхтогтоолыгэсзөвшөөрчХэнтийаймгийнБор-ӨндөрсумдахьСумдундынпрокурорынгазрынхяналтынпрокурорН.Амаржаргалынбичсэнэсэргүүцэл,хохирогч*******ынөмгөөлөгчЖ.Жаргалсайханыгаргасандавжзаалдахгомдлооршүүгдэгч*******дхолбогдохэрүүгийн2340000490065дугаартайхэргийг2024оны05дугаарсарын24-нийөдөрхүлээнавчшүүгчД.Ганзоригийнилтгэснээрхянанхэлэлцэв.

Шүүгдэгч*******нь2023оны10дугаарсарын02-ныорой17-18цагийнхооронд....................оршинсуух*******ийнгэртсогтууруулахундаанызүйлхэрэглэсэнүедээ*******ыгхэламаардоромжиллоогэхшалтгаанаартүүнийзүүнгуянтусгазархутгалж,эрүүлмэндэдхүндхохиролсанаатайучруулсангэмтхэрэгтхолбогджээ.

ХэнтийаймгийнБор-ӨндөрсумдахьСумдундынпрокурорынгазрынхяналтынпрокурорН.Амаржаргалаас

шүүгдэгч*******ындээрхүйлдлийг

Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.1дүгээрзүйлийн2дахьхэсгийн2.4дэхзаалтадзааснаарзүйлчилжяллахдүгнэлтүйлдэжхэргийгшүүхэдшилжүүлжээ.

ХэнтийаймгийнБор-Өндөрсумдахьсумдундыншүүх:Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.14дүгээрзүйлийн2дахьхэсэгтзааснаарХэнтийаймгийнБор-ӨндөрсумдахьСумдундынпрокурорынгазрынхяналтынпрокуророосЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.1дүгээрзүйлийн2дахьхэсгийн2.4дахьзаалтадзаасангэмтхэрэгтхолбогдууланяллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэншүүгдэгч*******овогтийн*******дхолбогдохэрүүгийн2340000490065дугаартайхэргийнзүйлчлэлийгЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.3дугаарзүйлийн1дэххэсэгболгонхөнгөрүүлэнөөрчилж,

-шүүгдэгч*******овогтийн*******ыгЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.3дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасанболгоомжгүйүйлдлийнулмаасхүнийэрүүлмэндэдхүндхохиролучруулсангэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,

-Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.3дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснааршүүгдэгч*******ыгнийтийналбандажиллахэрхийг2(хоёр)жилийнхугацаагаархасаж,2(хоёр)жилийнхугацаагаар хорихялшийтгэж,

-Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн5.6дугаарзүйлийн4дэххэсэгтзааснааршүүгдэгч*******доногдуулсан2жилийнхугацаагаархорихялыгнээлттэйхорихбайгууллагадэдлүүлж,

-Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн5.7дугаарзүйлийн3дахьхэсэгтзааснааршүүгдэгч*******ыннийтийналбандажиллахэрхийг2жилийнхугацаагаархассаннэмэгдэлялынхугацаагхорихялыгэдэлждууссаныдараагаасэхлэнтоолж,

-Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн36.8дугаарзүйлийн1дэххэсгийн1.8дахьзаалтадзааснаархэрэгтэдмөрийнбаримтаархураагдсанхарөнгийнбариултайнийтурт21см,ажлынхэсэг10см,ажлынөргөн4см,ажлынзузаан2мм1ширхэгхутгыгшийтгэхтогтоолыгхүчинтөгөлдөрболмогцустгуулахаарХэнтийаймгийнБор-ӨндөрсумдахьсумдундыншүүхийнТамгынгазрын“Эдмөрийнбаримт шийдвэрлэхкомисс”-тдаалгаж,

-хэрэгтбитүүмжлэгдсэнэдхөрөнгөгүй,шүүгдэгчньэнэхүүшийтгэхтогтоолоорбусдадтөлөхтөлбөргүй,цагданхоригдсонхоноггүй,эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаатайхолбоотойзардалгүй,шүүгдэгчийниргэнийбичигбаримтшүүхэдшилжижирээгүй болохыгтустусдурдаж,

-хохирогчийнзочидбуудалдбайрласан,оронсууцхөлсөлсөн,ажилгүйбайсанхугацааныцалин,хөдөлмөрийнхөлснийзөрүү,сэтгэцэдучирсанхоруршигнөхөнтөлүүлэхтөлбөрзэрэгиргэнийнэхэмжлэлийгхэлэлцэхгүйорхижИргэнийхэрэгшүүхэдхянаншийдвэрлэхтухайхуульдзаасанжурмаарнэхэмжлэхэрхийгнээлттэйүлдээжшийдвэрлэжээ.

ХэнтийаймгийнБор-ӨндөрсумдахьсумдундынпрокурорынгазрынхяналтынпрокурорН.Амаржаргалдавжзаалдахшатнышүүхэдбичсэнэсэргүүцэлболоншүүххуралдаандгаргасандүгнэлтдээ:“Анханшүүххэргийнүйлбаримтыгсэргээнтогтоохдоободитбайдалднийцээгүйдүгнэлтхийж,Эрүүгийнхуулийгбуруутайлбарланзүйлчлэлийгүндэслэлгүйгээрхөнгөрүүлжшийдвэрлэсэнбайхтулдараахүндэслэлээрэсзөвшөөрчбайна.Үүнд:

1.Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.1дүгээрзүйл,мөнхуулийнтусгайангийн11.3дугаарзүйлньсанаазорилгобуюугэмбуруугийнхэлбэрээряллагдана.

...Шүүгдэгч*******ньмөрдөнбайцаалтынболоншүүхийншатандөгсөнмэдүүлэгтээ“...*******гарчирээд“танайханболхүнбиш,танайхамаатнуудхүнбиш,чиаавгүй”гээдзаамдаадавахаарньби“чисогтсонбайнагэррүүоржунт”гээдяваадөгсөн.....гэртньороход*******,*******хоёрсуужбайсан.Бид3хоолидээдцайуугаадсууцгаасан.....биууцнымахнаасогтолжидээдсуужбайтал*******өглөөнийярьснаадахиадяриад“чиаавгүй,биээжгүй,танайхамаатанахдүүнархүнбиш,чаддагюмболчизодчих,чичадахгүй,чамшигюмчаддаггүйюм”гээднэлээнсогтуунадруудайраадбайсан.Бинэгмэдсэнгартаахутгабарьчихсансалгалаадзогсожбайсан..."гэх,хохирогч*******ын"...Би,нарындоорсуугаад*******болохоортэрхоёрындээдталдньсуугаадмахидэжбайхшигбайсан.Маргаанболнээхболоогүйгэжбодожбайна.Бибосоодаягатайцайаваадсуухгэтэлөөдөөснойтонюмүсрэхшигболохоорцайгааасгасануугэтэлгуянаасцусдээшээолгойдожбайсан..."гэх,гэрч*******ийн"...бигэрийнхойдталдсуугаадминийхажууд*******,цаанань,ийнцаадталд*******суужбайсанюм.*******,*******хоёрболнээхмаргалдсанзүйлбайхгүй.*******ньжоохонүгээридээдбайгаабололтой,уулньэнэхоёрболахдүүсийнхүүхдүүдболохоорбинээхчтоогоогүй.*******ууцныхажуудмахидээдсуужбайхаарньбиархихийжөгөхгээдархигазраасавахгээдтонгойтолнүднийүзүүрт*******өндийжбосоод*******рууочихшигболоход*******цаашаагээдтүлхэхшиглболсон.Биархиааваадэргээдхартал*******ынгуянаасцусгарчбайсан.**************ыгжоохонүгээридээдхамаатансаднуудааяриадлбайхшигбайсан..."гэх,гэрчМ.ийн“...*******ахжоохонагсрахмаягтайнэлээнсогтолттойхарагдажбайсан.*******ууцнаасмахидээдсуужбайсан.*******ахбосохгэхэд*******цаашаасуугээдтүлхэхшигболсон.Тэгтэлл*******ынхөлөөсцусгараадсүйдболохоорнь*******эмнэлэгдуудсанбайх..."гэх,гэрчгийн"...*******ийнданхорохгээдхашаандоторньбайхадгадаа*******ыг*******заамдажаваад“чихаачихгээдбайгааюм”гээдзүгээрбайлгахгүйбайсан.Тэгээдгэрторсноосхойшхажуудньиржналжсуугаадбайхаарньманайхүнхолдоодсуусан.Хүнзүгээрбайхадөдөжхоргоожиймбайдалдхүргэчихлээгэжбодожбайна..."гэхмэдүүлгүүдэддүгнэлтхийхэдшүүгдэгч*******тухайнүедэрүүлбайсанбөгөөдхохирогч*******таймаргалдсаныулмаас*******дтаарамжгүйбайдалүүсэжулмаартүүнийгхутгалж,эрүүлмэндэдньхүндхохиролсанаатайучруулсанболохньтогтоогддог.

Өөрөөрхэлбэлшүүгдэгч*******субьективталынгэмбуруугийнсанаатайхэлбэрээргэмтхэргийгүйлдсэнбайхадшүүххэрэгтавагдсаннотлохбаримтадбодитбайдалднийцээгүйдүгнэлтхийж,Эрүүгийнхуулийгбуруутайлбарланзүйлчлэлийгүндэслэлгүйгээрхөнгөрүүлжшийдвэрлэсэнгэжүзэжбайна.

2.Дүгнэлтгаргасаншинжээчэмч“...дүгнэлтийггаргахдаахохирогчийнхувьхүнийсэтгэцийнхариуурвалынбайдал,тухайнхүнийбиеонцлог,дасанзохицохчадвар,2023оны07дугаарсарын03-ныөдрийн25дугаартай"Хүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийгарилгах,нөхөнтөлүүлэхтөлбөрийнжишигаргачлал",Шүүхшинжилгээнийтухайхуулийн40дүгээрзүйлийн40.2-тзаасаннөхцөлийгхаргалзажгаргасанталааршүүххуралдаанддэлгэрэнгүйтайлбарлажмэдүүлсэнбайхадхохирогчийнсэтгэцэдучирсанхоруршгийгхоёрдугаарзэрэглэлдхамааруулсанньүнэнзөвэсэхньэргэлзээтэй,эргэлзээгарилгажчадаагүйгэждүгнэлтхийсэнньойлгомжгүйболжээ.Учирнь:

Шүүхшинжээчийндүгнэлтийгямарүндэслэлээрүнэнзөвэсэхньэргэлзээтэйбайгааталаараатайлбарлаж,хуульзүйндүгнэлтөгччадаагүй.Нөгөөталаарэнэгэмтхэргийнулмаасхохирогч*******ньэрүүлмэндээрээхохирчулмаарөрөөсөнхөлгүйболж,биемахбодынболонсэтгэлсанааныхямралдорсонбөгөөдтүүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийгмэргэжлийнбайгууллагыншинжээчдүгнэлтгаргасанбайхадүнэнзөвэсэхньэргэлзээтэйгэсэнүндэслэлээрхоруршгийгнөхөнтөлүүлэхтөлбөрийггаргахгүйшийдвэрлэсэнньхохирогчийнэрхзүйнбайдлыгдордуулж,түүнийэрхийгзөрчсөнгэжүзэжбайна.Иймданханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгожөгнөүү”гэв.

Хохирогч*******ынөмгөөлөгчЖ.Жаргалсайхандавжзаалдахшатнышүүхэдгаргасангомдолболоншүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:“Анханшатнышүүхээсхэргийнзүйлчлэл,гэмбуруугийнсанаазорилгынхэлбэртхэтөрөөсгөлойлголт,дүгнэлтийгхийжхэргийнулмаасучирсанхохиролхоруршиг,түүнээсүүдэлтэйүрдагавар,гэмтхэргийншинжбайдлуудыгхарьцуулжүзээгүйорхигдуулсанньхэргийнбодитбайдалднийцээгүйтөдийгүйхуульхэрэглээнийалдаагаргахнөхцөлбайдлыгбуйболгожЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтэйзөрчилдсөнхэмээнүзэжбайна.Үүнд:

Нэг.ПрокуророосшүүгдэгчМ.МөнхтулгынүйлдлийгЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.1дүгээрзүйлийн2дахьхэсэгтзаасан"Хүндрүүлэхбүрэлдэхүүнтэйхүнийэрүүлмэндэдхүндхорхохиролсанаатайучруулах"гэмтхэрэггэжүзэжяллахдүгнэлтүйлдэжирүүлснийгшүүхээсшүүгдэгчийнүйлдсэнгэмтхэрэгньЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.3дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасан"Хүнийэрүүлмэндэдхүндхохиролболгоомжгүйучруулсан”гэмтхэргийншинжийгхангажбайнагэжүзээдзүйлчлэлийгхөнгөрүүлжшийдвэрлэсэнньүндэслэлгүйюм.

...Шүүгдэгч*******ынхохирогчийг"цаашаа"гэжхутгатайгараараатүлхэжбуйүйлдэлньөөрийнүйлдлийнхуульбусшинжтэйгухамсарлах,түүнийулмаасхохиролхоруршигучрахболомжтойгурьдчиланмэдэхёстой,мэдэхболомжтойбайсанболовчмэдэлгүйүйлдэждээрххоруршигтхүргэж,гэмбуруугийнболгоомжгүйхэлбэрээргэмтхэрэгүйлдсэнгэмбуруутайбайнагэждүгнэсэнньучирдутагдалтай,түүнийүйлдэлдхуульзүйнэнэшаардлагыгбүрэнхангахямарчбодитүндэслэлтогтоогдохболомжгүйболохыгзөвзүйтэйгээрдүгнэхньчухалюм.

Хэргийнбайдлаасдүгнэхэд:*******ынмэдүүлэгт“*******өглөөнийярьснааахижяриад“чиаавгүй,биээжгүй,танайхамаатанахдүүнархүнбиш,чаддагюмболчизодчих,чичадахгүй,чамшигюмчаддаггүйюм”гээдсогтуунадруудайраадбайсан...”гэхмэдүүлгийгөгчхохирогчийгбуруутгахнөхцөлбайдлыгнэлээдгүйхөндөжягхутгалахүедээухаанааадсанбайсангэхболовчэнэньхэрэгүйлдэгдэхэдшууднөлөөлөхбодитхүчинзүйлийннөлөөллөөравчүзэхүндэслэлболоххэмжээнийдүгнэгдэхямарчүндэслэлгүйбатүүниймэдүүлжбайгааэнэбайдалньхаринчэсрэгээрээ*******ынхэлсэнгэхэнэүгэндмашихээрхорсожширээндээрбайсанууцнымахнаасогтолжбайхүедээхутгыгавчбусдынөөдөөсзориудаарчичилждайрчдовтолсонболохүйлбаримтыгилчилжбайгааболно.Тиймээсэнэхүүсанаазорилгынхэлбэрньдээрхбайдлаартайлбарласангэмбуруугийнболгоомжгүйхэлбэрийншинжагуулгыгурьдчилантооцоолохямарчболомжгүй,харинчөөрийнууромгоосбадарсанхүсэлзоригтоошуудхөтлөгдөнзориудсанаатайгаархийгдсэнүйлдлийнилэрхийллийннэгхэлбэрийгбуйболгожбайгааболохыганхаарнауу.

Нөгөөталаасбусдынөөдөөсхутгабарьжтүлхэхгэхойлголтньбодитамьдралдтэртусмаахоорондооүгхэламааүлойлголцонмуудалцажбуйиймнөхцөлбайдалдямарсанаазорилгынхэлбэрээряажхийгдэхүйлдэлболохыгхарьцуулждүгнэхньзүйтэйбаэнэбүгдийгзөвхөншүүгдэгчийнтухайнхутгалахүедээухаанааалдсанюугчмэдэхгүйсанахгүйбайнагэсэнүгүсгээрхалхавчилжулмаархутгаараатүүнийгтүлхсэнгэхүйлбаримтаардүгнэхньдэндүүнэгталынөрөөсгөлойлголтхэмээнүзэжбайна.

Угхэрэгүйлдэгдсэнзайбагтаамжгэртсуужбайсанхүмүүсийнхоорондынбайрлалаасүзэхэд:Гэрийнхойдхоймортгэрийнэзэн*******,түүнийбаруунгарталд*******,доодгалднь/хэдийгээртүүнийгтүргарахүедугасуудалболсончтүүнийсуужбайсансандлынбайрлалтэрчигтээбайсанучраасзайныхэмжээндоруулжтооцоолохньзүйтэйбөгөөд/улмаарЧ.ийндоодталднь*******суужбайсанболно.Өөрөөрхэлбэл*******ынхувьдугайлынбаруунталынхамгийндоодталдсуужбайсанбайдагтулхоёрынхоёрхүн,суудалсандалалгасажтүүнрүүхутгалжбуйүйлдлийгтүлхэлтхэмээнүзэж,болгоомжгүйхэлбэртхамруулахньхэрхэнүндэслэлтэйбодитбайдалднийцэжбайгааэсэхийганхаарахшаардлагатайбайна.Өөрөөрхэлбэлэнэхүүүйлдэлнь*******ынхувьдтодорхойхэмжээнийзайнаасөөрийнхүсэлзоригтоохүрэхийнтулдминийүйлчлүүлэгчидзорьжхүсэжхүрчугсанаазорилгоохэрэгжүүлсэнүйлдэлболохыганхаарнауу.

Хоёр....ШүүхийншинжилгээнийерөнхийгазрынсэтгэцэдучирсанхоруршгийнзэрэглэлтогтоохтухайшинжээчийндүгнэлтэдхохирогчийнсэтгэцэдучирсанхоруршгийгхоёрдугаарзэрэглэлдхамааруулсанбаэнэхүүшинжээчийндүгнэлтүнэнзөвэсэхньэргэлзээтэйбуюуШүүхшинжилгээнийтухайхуулийн40дүгээрзүйл,МонголУлсынДээдшүүхийнНийтшүүгчийнхуралдааны2023оны07дугаарсарын03-ныөдрийн25дугаартай"Хүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийгарилгах,нөхөнтөлүүлэхтөлбөрийнжишигаргачлал"-днийцэжбайгааэсэхийгтодруулахаардүгнэлтгаргасан,шинжээчийгшүүххуралдаандоролцуулсанболовчдээрхэргэлзээгарилгажчадаагүйтулэнэталаархнэхэмжлэлийншаардлагыгхэлэлцэхгүйорхисонболногэжээ.

...Шүүхийншинжилгээнийерөнхийгазрын2024оны01дүгээрсарын29-нийөдрийн94тоотшинжээчийндүгнэлтийг/өмгөөлөгчийнхувьдчэнэхүүдүгнэлтийгүндэслэлмуутайгэжүзсэнболовчшүүхийнэрххэмжээндэцэслэншийдвэрлэхболомжтойхэмээнүзсэнбайсанболно/эргэлзээтэйгэжүзсэнтохиолдолдЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн16.5дугаарзүйлийн4дэххэсэгтзааснаар“шинжээчийндүгнэлтийгшүүх,прокурор,мөрдөгч,өмгөөлөгчхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаандбаримтлахүүрэггүйболовчдүгнэлтийгзөвшөөрөхгүйбайгааболүндэслэлийгзаана”гэсэнзаалтындагууМонголУлсынДээдшүүхийнНийтшүүгчийнхуралдааны2023оны07дугаарсарын03-ныөдрийн25дугаартай"Хүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийгарилгах,нөхөнтөлүүлэхтөлбөрийнжишигаргачлал"-ааршийдвэрлэхбүрэнболомжтойбайсанбаулмааршүүхийнхэлэлцүүлэгтцахимаароролцсоншинжээчгээсчхохирогчийнсэтгэцэдучирсанхоруршгийгманайшинжээчнарынхувьдмэргэжлийнталаасаатухайнхүнийсэтгэлзүйнбайдалхарьцаашаналалугбэрхшээлийгдавантуулаххүнийсэтгэлзүйнонцлогчадавхтэсвэртэвчээрзэрэгбайдлыгхаргалзанЭрүүлмэндийняамнысайдынтушаалаарбатлагдсандүрэмзааврааүндэслэнгаргана,хариншүүхийнхувьдэнэхүүУлсынДээдшүүхийнжурамзаавраабаримтлахньзүйтэйбайхгэсэнтайлбарыгхэлжбайсанньшүүгчдийнхуульдзаасанэрххэмжээнийасуудалгэдгийгтодорхойлоодбайгааньтодорхойболохэнэхүүхуульзүйнболомжитнөхцөлболомжийгогтбодолцождүгнэхсэтгэлгүйгээрхандсанболохыганхаарчүзэхшаардлагатай.

НөгөөталаасшүүхээсшинжээчийндүгнэлтийгэргэлзээтэйгэжүзээдбайгааболЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.16дугаарзүйлийн1.2дахьхэсэгтзааснааршүүххуралдаанднэмэлтшинжилгээхийлгэхэрхийнхэмжээндээдахиншинжээчтомилждүгнэлтгаргуулахааршүүххуралдааныгхойшлуулахбүрэнболомжтойбайсанболоххуулийнхувилбарзаалтуудыгхэрэглээгүйньхохирогчталынхуулиархамгаалагдсанэрхийнасуудлыгташаарсанбайдлаархөсөрдүүлсэнхэмээнүзэжбайгааболно.Шүүхээсхохиролтойхолбоотойнэхэмжлэлийнбаримтуудыг:Улаанбаатархотын"Раба"гэхзочидбуудалд15хоногбайрлаж1,200,000төгрөгийнтөлбөргарсанталаархнэхэмжлэлньхуулийншаардлагахангаагүйбуюухүлээнавагчийндансныдугаарбуруубичигдсэн,регистрхэсэгтхувьхүнийрегистрийндугаарбичигдсэнгэхшүүгдэгчийнөмгөөлөгчийнтайлбарыгхохирогчталаасняцаажүгүйсгээгүйгэсэн.Гэтэлугбаримтынхугацаань*******ыггэмтлийнэмнэлгийнсэхээнийтасагтсахиургүйгээрхэвтэжбайхүедэхнэрньахдүүхамаатансаданүрхүүхдүүдтэйгээочижбайрлажбайсанүебаулмаарбаримтынзаримнэгалдааньбаримтбичижөгсөнбуудлынажилтныалдаатайхолбоотойбайхыгүгүйсгэхаргагүйбайдлыгхохирогчийнаргэртнялзаагаадиймбайдлаарбаримтыгнотлохбаримтыншаардлагахангаагүйгэхньучирдутагдалтайхэмээнүзэжбайна.

МөнИргэнийхуулийн505дугаарзүйлийн505.1-дзааснааргэмбуруутайэтгээдньхөдөлмөрийнчадварааалдсанаасдутууавсанцалинхөлсийгхохирогчидтөлөхүүрэгтэй.Ийнхүүтөлөхёстойнотлохбаримтньхохирогчийнцалинхөлснийцэс,түүнтэйадилтгахбаримтуудюм.Хохирогчболонтүүнийөмгөөлөгчөөсхохирогчийн“Монголианфлюорспар"ХХК-д1,200,000төгрөгийнүндсэнцалинтайажилладаггэхтодорхойлолт,ажилдтомилохтушаал,хөдөлмөрийнгэрээгирүүлсэнболовчэнэньдутууавсангэхцалинхөлсийгшүүгдэгчээсгаргуулахадхүрэлцээтэйнотлохбаримтбишюмгэсэнба*******ынхувьдугкомпанидорооддөнгөждолоохонхоногажиллаадэнэхүүгэмтлийгавсанучраасажилдтомилсонцагхугацаа,гэрээ,цалингийнтодорхойлолтоорлэнэбүгдньдүгнэгдэхболомжтойюмхэмээнүзэжбайгааболно.Улмаархохирогчньшүүгдэгчээсажилгүйбайсанхугацааныцалинболох3,600,000төгрөгийгнэхэмжилсэнатлаахөдөлмөрийнхөлснийзөрүүболох4,020,000төгрөгийгхөдөлмөрийнхөлснийдоодхэмжээгээртооцоннэхэмжилжбайгааньойлгомжгүйгэсэн.Минийүйлчлүүлэгчулирлынчанартайажилдороодудаагүйтиймээсчнийгмийндаатгалыншимтгэлтөлөгдөөгүйбайсанучраасийм2өөртөрлийнбайдлаарнэхэмжлэлийгхөндсөнболохнөхцөлбайдлыгхэрэгтцугларсаннотлохбаримтааршүүхөөрийнхөөэрххэмжээндшийдвэрлэхбүрэнболомжтойбайсанболно.

Ийнхүүугхэргийнулмаасбүхэлбүтэнэрхтнээсээхагацажөрөөсөнхөлгүйболсонхүнийэрхийнасуудалдхэтхүндрэлчирэгдэлучруулжшүүхийншударгаёсыгдээдэлжиргэдэдхөнгөншуурхайүйлчилгээгхангахзарчималдагдажэрүүгийнхэргийнжурмаархохиролтөлбөрийгшийдвэрлэхбүрэнболомжтойүндэслэлийгхэтнэгталрууташааранхүндрүүлжиргэнийжурмааршийдвэрлүүлэхээрнэхэмжлэлийнасуудлыгорхигдуулсанньхэргийнбодитбайдалтайзөрчилдөнминийүйлчлүүлэгчийнхувьдбиесэтгэлээрээулмаарэдийнзасгаараадавхардавхархохирлыгамсахнөхцөлбайдалдхүрчбайгааганхаарчэнэбүгдийгхуулийнболомжитүндэслэлдтулгуурланзөвзүйтэйгээршийдвэрлэхньчухалболохыганхаарнауу.Иймддээрхүндэслэлээр*******дхолбогдоххэргийгдахинхянажЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.5дугаарзүйлийн1.2дахьхэсгийгүндэслэнанханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгожөгнөүү”гэжээ.

ШүүгдэгчийнөмгөөлөгчЛ.Наранчимэгдавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:“Прокурорынбичсэнэсэргүүцэлболонхохирогчийнөмгөөлөгчийнгаргасандавжзаалдахгомдолтойтанилцлаа.

Хохирогчийнөмгөөлөгчхохирогчхэдийгээрхэламаардоромжилсончхохирогчоосшүүгдэгчидхэлсэнүгэндхорсожзориудхутгабарьждайрчдовтлон,хоёрхүнийгдавжхутгалсанүйлдэлньгэмбуруугийнсанаатайхэлбэргэжтайлбарлажбайна.

Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.3дугаарзүйлийн1дэххэсэгт“Гэмбурууньсанаатай,эсхүлболгоомжгүйхэлбэртэйбайна”гэжхуульчилсанбайхбөгөөдсанаатайхэлбэрийгшуудболоншуудбуссанаатайгэсэнхоёрхэлбэртхуваажүздэг.Санаатайүйлдэлньөөрийнүйлдэл,эсүйлдэхүйгхуульбусшинжтэйболохыгухамсарлажтүүнийгхүсчүйлдсэн,хохирол,хоруршигтзориудхүргэснээрээгэмбуруугийнболгоомжгүйхэлбэрээсялгагддаг.Гэмбуруугийнболгоомжгүйхэлбэрньхөнгөмсгөөрхандах,хайхрамжгүйхандахгэсэнхоёрхэлбэртэй.Хайхрамжгүйхандаххэлбэрньгэмтхэрэгүйлдэгчэтгээдөөрийнүйлдэл,эсүйлдэхүйннийгмийнаюулшинжчанарыгухамсарлаж,түүнийулмааснийгэмдаюултайхоруршигучрахболомжтойгурьдчиланмэдэхболомжтойбайсанболовчмэдэлгүйүйлдсэнбайхыгойлгоно.

Хавтастхэрэгтгэрч,хохирогчнартодорхоймэдүүлгүүдийгөгсөн.Хохирогч“...маргааннээхболоогүй...”гэх,гэрч*******,М.,шүүгдэгч*******нар“...тухайнөдөрмаргаан болоогүй.******* ньнэлээдсогтсонбайсан,агсамтавихмаягтайгаар“танайахдүүнархүнмуутайхүмүүс,чиаавгүй,биээжгүй,танайээжхүнбиш”гэхзүйлүүдийгхэлжярьсан.**************рууочихшигболсон,тэрүед*******түлхсэн.Иймүйлдлийнулмаас*******ынбиедхүндгэмтэлучирсан...”гэхмэдүүлгүүдийгөгдөг.

Тухайнүед*******махидээдширээнийардсуужбайсаннөхцөлбайдалтогтоогддог.Махидээдсуужбайсанхүнтухайнүедбайсанхүмүүсрүүхараадсуужбайхболомжгүй,тонгойсонбайрлалтайбайсан.*******ыгмахидэжбайхадхохирогчхоёрхүнийдоорсуужбайсан.Өөррүүньагсамсогтуутавьжбайсанхүнгэнэтөөрийнхньхажуудхүрээдирэхээр*******айжсандарсандаахутгатайгараараатүлхсэн.Өөрөөрхэлбэлөөрийнүйлдэлдээхайхрамжгүйхандсан.Энэньгэмбуруугийнболгоомжгүйхэлбэрюм.Иймд*******ыггэмбуруугийнсанаатайхэлбэрээргэмтхэрэгүйлдсэнгэжүзэхүндэслэлгүй.

Хохирогчидгэмтхэргийнулмаасучирсанхохирлынхэмжээгбүрэнхэмжээгээрдүгнэлгүйорхигдуулсан,сэтгэцэдучирсанхохирлыггаргуулахбүрэнболомжтойбайсангэжхохирогчийнөмгөөлөгчгомдол,прокурорэсэргүүцэлбичсэнбайна.МөнхохирогчийнөмгөөлөгчшинжээчийндүгнэлтүнэнзөвэсэхэдэргэлзээтэйтулМонголУлсындээдшүүхийннийтшүүгчдийнхуралдааны2023оны07дугаарсарын03-ныөдрийн25дугаартай“Хүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийгарилгах,нөхөнтөлүүлэхтөлбөрийнжишигаргачлал”-аархохирлыгтооцоншийдвэрлэхболомжтойбайсангэдэг.

“Хүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийгарилгах,нөхөнтөлүүлэхтөлбөрийнжишигаргачлал”-дхохирогчийнбиедучирсанхүндгэмтлийгсэтгэцийнхоруршгийг5дугаарзэрэглэлдхамруулантооцожолгохоортодорхойзаасанбайхадхохирогчийнөмгөөлөгчмөрдөнбайцаалтыншатандсэтгэцэдучирсанхоруршгийгтогтоолгохшинжээчтомилуулахтухайхүсэлтийггаргасанньтодорхойгүйбайдаг.Шинжээчийндүгнэлтэргэлзээтэйгарсангэжмаргахбайсанюмболшинжээчийндүгнэлтийггаргуулахгүйгээртухайнаргачлалаархохирлыгтооцуулааднэхэмжлэхболомжтойбайсан.Хохирогчийнөмгөөлөгчшинжээчийндүгнэлтгаргуулаххүсэлтгаргасан.Тухайнхүсэлтийндагуушинжээчийндүгнэлтхийгдэжгэмтлийнзэргийн2дугаарзэрэглэлдхамааруулсандүгнэлтгарсан. “Хүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийгарилгах,нөхөнтөлүүлэхтөлбөрийнжишигаргачлал”-дзаасанзэрэглэлийгхүлээнзөвшөөрөхгүйхохирогчийнсэтгэцэдучирсанхоруршгийгтогтоолгохшинжээчтомилуулахадтухайнжишигаргачлалаасбуурсантохиолдолдхэрхэняажшийдвэрлэхталаарХуульзүйдотоодхэргийнсайд,Эрүүлмэндийнсайдын“гэмтхэргийнулмаасхүнийсэтгэцэдучирсанхоруршгийнзэрэглэлийгтогтоох”2023оны07дугаарсарын31-нийөдрийнА/268,А/275тооттушаалболонжурамдтодорхойойлгомжтойтусгаагүйбайхтулнэхэмжлэлийншаардлагыгхэлэлцэхгүйорхихньүндэслэлтэйюм.

...ШүүхээсхэлэлцэхгүйорхисонУлаанбаатархотодзочидбуудалдбайрласантөлбөр1,200,000,ажилгүйбайсанхугацааныцалин3,600,000,Улаанбаатархотодоронсууцхөлсөлсөнтөлбөр3,000,000,хөдөлмөрийнхөлснийзөрүү4,020,000төгрөгийгхэлэлцэхгүйорхисонньүндэслэлгүйгэжтайлбаргаргасан.Дээрхбаримтуудньнотлохбаримтыншаардлагахангахгүй,цагхугацааныхувьдзөрүүтэй,нөхөжбичсэн,регистрбуруубичигдсэн,хэдэнтөгрөгийнцалинавчбайсанньтодорхойгүй,нийгмийндаатгалтөлөгдөөгүйнөхцөлбайдалбайсныулмаасхохиролтөлөхболомжгүйгэждүгнэсэнньхуульзүйнүндэслэлтэйбайнагэжүзэжбайна.Хөдөлмөрийнчадварааалдсанболтухайнавчбайсанцалинхөлснөөсхөдөлмөрийнчадваралдсанытэтгэмжбуюугруппийнмөнгөавснаасзөрүүгньнэхэмжилнэ.АжилгүйбайсанхугацааныцалингИргэнийхуулийн505дугаарзүйлийн1,2дахьхэсэгтзаасныдагуугаргуулахаарзохицуулагдсанбайдаг.Гэтэл2өөрүндэслэлээражилгүйбайсанхугацааныцалин,хөдөлмөрийнхөлснийзөрүүгэжнэхэмжилжбайгааньИргэнийхуулийн505дугаарзүйлийн1,2дахьхэсэгтзааснаарнийцэхгүйбайна.Анханшатнышүүхийншийдвэрхуульёсныбөгөөдүндэслэлбүхийшийдвэргаргасантулхэвээрүлдээжөгнөүү”гэв.

Шүүгдэгч*******давжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргахтайлбарбайхгүйгэв.

ТОДОРХОЙЛОХнь:

ДавжзаалдахшатнышүүхЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.1дүгээрзүйлийн1,3дахьхэсэгтзааснаарХэнтийаймгийнБор-ӨндөрсумдахьсумдундынпрокурорынгазрынхяналтынпрокурорН.Амаржаргалынбичсэнэсэргүүцэл,хохирогч*******ынөмгөөлөгчЖ.Жаргалсайханыгаргасандавжзаалдахгомдлоорхязгаарлахгүйгээршүүгдэгч*******дхолбогдоххэргийнбүхажиллагаа,шийдвэрийгбүхэлдньхянажүзэв.

Анханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолхуульёсныбөгөөдүндэслэлбүхийбайххуулийншаардлагыгхангаагүй,шүүхийнтогтоолдзаасанүндэслэлньхэргийнбодитбайдалтайнийцээгүйбайна.

-Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1дэххэсгийн1.3дахьзаалтад“...

дүгнэлтэдонцгойачхолбогдолбүхийнотлохбаримтхарилцанзөрүүтэйбайхадальнэгийгньавахдаабусдыгньүгүйсгэсэнтухайүндэслэлийгзаагаагүйбол

...

анханшатнышүүхийнтогтоолдзаасандүгнэлтньхэргийнбодитбайдалтайнийцээгүйгэжүзнэ

...”гэжхуульчилсан.

Анханшатнышүүххавтастхэрэгтавагдсангэрч*******,М.нарын“...**************ыгцаашаагээдтүлхэхшигболсон....”гэх(1хх-н19-24),гэрчЧ.ийн“...дарааньэмнэлгийнгадаа*******ирээднададнайзньмахидээдсуужбайгаадцаашаагэхдээхутгатайгараараатүлхээддүрчихсэнгэжхэлжбайсан..”гэхмэдүүлгүүдээр(1хх-н28)шүүгдэгчньболгоомжгүйгээруггэмтхэргийгүйлдсэнгэсэндүгнэлтийгхийсэн.Гэтэлхохирогч

*******“...маргаанболнээхболоогүйгэжбодожбайна.Бибосоодаягатайцайаваадсуухгэтэлөөдөөснойтонзүйлүсрэхшигболохоорцайгааасгасануугэтэлгуянаасцусдээшолгойдожбайсан...”гэж

(1хх-н16,140),

Шүүгдэгч*******“...*******өглөөнийярьснаадахижяриадчиаавгүй,биээжгүй,танайхамаатанахдүүнархүнбишгээдчаддагюмболчизодчих,чичадахгүй,чамшигюмчаддаггүйюмгээднэлээдсогтуунадруудайраадбайсан.Бинэгмэдсэнгартаахутгабарьчихсансалгалаадзогсожбайсан...”

(1хх-н134-136)

гэжмэдүүлсэнньдээрхгэрчийнмэдүүлгүүдээсзөрүүтэй,эсрэгутгаагуулгабүхиймэдүүлэгөгсөнбайхадтухайнмэдүүлгүүдийгхэрхэнняцаанүгүйсгэжбуйүндэслэлээшүүхтогтоолдоозаагаагүйбайна.

-Түүнчлэн

Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1дэххэсгийн1.2дахьзаалтад“...

дүгнэлтэдноцтойгоорнөлөөлжболохнөхцөлбайдлыгшүүханхаарчүзэлгүйорхигдуулсанбол

...

анханшатнышүүхийнтогтоолдзаасандүгнэлтньхэргийнбодитбайдалтайнийцээгүйгэжүзнэ

...”гэжзаажээ.

ХэрэгтавагдсанХэнтийаймгийнШүүхшинжилгээнийхэлтсийн2023оны11дүгээрсарын20-ныөдрийн56дугаартайшинжээчийндүгнэлтэд“...2/.Гэмтэлсогогсудлалынүндэснийтөвийнэрчимтэмчилгээнийтасгийн№15708тоотөвчнийтүүхээс:...онош:Зүүндундчөмөгнийгуяныдунд1/3-ныурдхэсгийнгүнзүсэгдсэнхалдварлагдсаншарх,дарагдалчөлөөлөхмэсзаслындараахбайдал...”гэсэн(1хх-н168)байдлуудыгдурджээ.

Шинжээчийндүгнэлтэддурдагдсангэмтлийннөхцөлбайдал,шархныхэлбэр,зүсэгдэлтийнбайдал,бусаднотлохбаримтуудаархутганычиглэлийгтогтоохболомжбайгааэсэхийгтодруулахньхэрэгтчухалачхолбогдолтойбөгөөдшүүхдээрхнөхцөлбайдлуудадбүрэнгүйцэддүгнэлтхийгээгүйбайгааг

шүүхийнтогтоолдзаасандүгнэлт

нь

хэргийнбодитбайдалтайнийцээгүй

байна

гэж

дүгнэсэнболно.

МөнанханшатнышүүххохирогчийнсэтгэцэдучирсанхоруршигнөхөнтөлүүлэхтөлбөрийгИргэнийхэрэгшүүхэдхянаншийдвэрлэхтухайхуульдзаасанжурмаарнэхэмжлэхэрхийгнээлттэйүлдээжшийдвэрлэхдээШүүхшинжилгээнийерөнхийгазрын2024оны01дүгээрсарын24-нийөдрийн94дугаартай“Сэтгэцэдучирсанхоруршгийнзэрэглэлтогтоохшинжилгээ”-гээр(1хх-н173-174)хохирогчийнсэтгэцэдучирсанхоруршгийгшийдвэрлэхэдямаручраасэргэлзээтэйгэжүзсэнталаараадүгнэлтхийгээгүйбайна.

Иймдэнэталааргаргасанхохирогчийнөмгөөлөгчийндавжзаалдахгомдол,прокурорынэсэргүүцлийгхүлээнавч,анханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыг“шүүхийнтогтоолдзаасандүгнэлтньхэргийнбодитбайдалтайнийцээгүй”гэхүндэслэлээрбүхэлдньхүчингүйболгож,хэргийганханшатнышүүхээрдахинхэлэлцүүлэхээрбуцаахньзүйтэйгэжшүүхбүрэлдэхүүндүгнэв.

Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.5дугаарзүйлийн1дэххэсгийн1.1,39.6дугаарзүйлийн1дэххэсгийн1.2,1.3,39.9дүгээрзүйлийн2дахьхэсэгтзаасныгудирдлага болгонТОГТООХнь:

1.ХэнтийаймгийнБор-Өндөрсумдахьсумдундыншүүхийн2024оны04дүгээрсарын18-ныөдрийн2024/ШЦТ/19дугааршийтгэхтогтоолыгбүхэлдньхүчингүйболгосугай.

2.Хэргийгшүүхэдочтолшүүгдэгч*******давсанцагданхорихтаслансэргийлэхаргахэмжээгхэвээрүргэлжлүүлсүгэй.