М.Б-ийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Ж.Оюунтунгалаг даргалж, шүүгч Н.Батзориг, шүүгч Д.Нямбазар нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 

Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрийн 101/ШШ2021/03613 дугаар шийдвэртэй, нэхэмжлэгч М.Б-ийн нэхэмжлэлтэй, хариуцагч Э.М-ад холбогдох, М Т З ХХК-ийн 245 ширхэг хувьцааг буцаан гаргуулах тухай иргэний хэргийг хариуцагч талын гаргасан давж заалдах гомдолд үндэслэн шүүгч Д.Нямбазар илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

          Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Алтаншагай, түүний өмгөөлөгч О.Даваажаргал, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ч.Халиун нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1. Нэхэмжлэлийн агуулга:

1.а. Нэхэмжлэлийн шаардлага: М Т З ХХК-ийн 245 ширхэг хувьцааг буцаан гаргуулах.

1.б. Нэхэмжлэлийн үндэслэл: М.Б-э нь Б.Ундрахбаяртай тохиролцож барилгын ажилд хамтран ажиллах, хөрөнгө оруулалт авах нөхцөлтэйгөөр өөрийн 100 хувь эзэмшдэг М Т З ХХК-ийн 49 хувь болох 245 ширхэг хувьцааг 60,000,000 төгрөгөөр үнэлэн түүний дүү Э.М-ад 2020 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдөр хувьцаа худалдах, худалдан авах гэрээ, эрх шилжүүлэх гэрээгээр тус тус шилжүүлсэн. Гэрээ байгуулж, хувьцааг Э.М-ад шилжүүлснээс хойш хамтран ажиллахаар тохиролцсон Сайншанд-Баруун урт чиглэлийн төмөр замын барилгын ажилд Б.Ундрахбаяр хамтран ажиллахгүй гэсэн ба Э.М- нь гэрээнд заасан хувьцааны үнийг огт төлөөгүй.

 

2. Хариуцагчийн хариу тайлбарын агуулга:

2.а. Хариуцагчийн татгалзал: Нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь зөвшөөрөхгүй.

2.б. Хариуцагчийн татгалзлын үндэслэл: 2020 оны 08 дугаар сард М Т З ХХК-ийн захирал М.Б-этэй танилцаж, түүний компанид ажил олж өгөх, хариуд нь тус компанийн хувьцаа эзэмшигч болохоор тохиролцсон. Тухайн үед танил Б.Ундрахбаяртай М.Б-ийг танилцуулж түүний хамаарал бүхий “Тэргүүн чансаа” ХХК-ийн хэрэгжүүлж буй 960 хүүхдийн сургуулийн барилгын гадна зам талбайн тохижилтын 251,862,000 төгрөгийн үнийн дүнтэй ажил, Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр суманд баригдсан нэгдсэн эмнэлгийн барилгын гадна зам талбайн тохижилтын 247,090,000 төгрөгийн үнийн дүнтэй ажил, “Эм Эс Пи Ди” ХХК-ийн хэрэгжүүлж буй Вайт Хилл (White Hill) төслийн гадна зам талбайн тохижилтын 160,015,000 төгрөгийн үнийн дүнтэй ажил зэргийг олж өгсөн бөгөөд үүний хариуд М Т З ХХК-ийн 245 ширхэг 49 хувийн хувьцааг эзэмшихээр тохиролцож хувьцаа худалдах, худалдан авах, эрх шилжүүлэх гэрээ байгуулан 49 хувийн хувьцааг хууль ёсоор эзэмших болсон. М Т З ХХК нь гэрээт ажлаа чанаргүй, дутуу гүйцэтгэсэн, гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тул Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд маргаан үүсгэсэн талаар сүүлд мэдсэн. Хариуцагчаас өгсөн гэрээт ажлуудтай холбоотой шүүхэд маргаан үүсээд байгаа учраас М.Б-э нь хариуцагчид холбогдуулан хувьцаа буцаан авах талаар нэхэмжлэл гаргасан гэж ойлгож байна. Ямар ч үндэслэлгүйгээр М Т З ХХК-ийн 49 хувийн хувьцааг эзэмших боломжгүй бөгөөд тухайн үед ярьж тохиролцсон аман гэрээний үндсэн дээр 49 хувийн хувьцааг хуулийн дагуу эзэмшсэн.

 

3. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн агуулга: Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, 205 дугаар зүйлийн 205.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч М.Б-ийн гаргасан хариуцагч Э.М-ад холбогдох М Т З ХХК-ийн 245 ширхэг хувьцааг буцаан шилжүүлэн өгөхийг даалгах тухай нэхэмжлэлийг хангаж, М Т З ХХК-ийн 245 ширхэг хувьцааг буцаан нэхэмжлэгч М.Б-ийн нэр дээр бүртгэхийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газарт даалгаж, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухайн хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 457,950 төгрөгийг улсын төсөвт хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 457,950 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгчид буцаан олгосон.

 

4. Хариуцагч талын давж заалдах гомдлын агуулга:

          4.а. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг бүхэлд нь эс зөвшөөрч байна. Хариуцагч Э.М- нь 2020 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдөр М Т З ХХК-ийн захирал М.Б-этэй хувьцаа худалдах, худалдан авах, эрх шилжүүлэх тухай гэрээ байгуулах болсон үндэслэл нь миний бие М Т З ХХК-д өндөр үнийн дүнтэй ажлын гэрээ олж өгөх түүний хариуд тус компанийн 49 хувийн энгийн хувьцааг эзэмшихээр тохиролцсон. Ийнхүү тохиролцсоны дагуу “Тэргүүн чансаа” ХХК-ийн захирал Б.Ундрахбаяртай М.Б-ийг зуучилж нийт 658,967,000 төгрөгийн үнийн дүн бүхий гурван гэрээт ажил олж өгснөөр хувьцаа худалдах, худалдан авах гэрээний үүргээ миний бие бүрэн биелүүлсэн. М.Б-этэй байгуулсан хувьцаа худалдах, худалдан авах гэрээнд хувьцааг 60,000,000 төгрөгөөр үнэлсэн боловч төлбөрийг мөнгөн хэлбэрээр төлөх биш ажил үйлчилгээ олж өгснөөр төлбөр төлөгдсөн гэж үзэх үндэслэлтэй.

          4.б. Анхан шатны шүүх хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэж хэргийг шийдвэрлэсэн нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн.

 

5. Давж заалдах гомдолд гаргасан нэхэмжлэгч талын тайлбарын агуулга: Анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэлтэй. “Тэргүүн чансаа” ХХК-тай байгуулсан гэрээт ажлыг олж өгснөөр төлбөр төлөгдсөн гэж тайлбарладаг боловч ямар нэгэн зуучлалын гэрээ байгуулагдсан болон түүний хөлсөнд хувьцааг шилжүүлэх талаар тохиролцоо хийгдсэн талаар баримт хэрэгт авагдаагүй. Хувьцааны үнэ төлөгдсөн гэсэн хариуцагчийн тайлбар үндэслэлгүй.

 

ХЯНАВАЛ:

 

1. Давж заалдах шатны шүүх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд иргэний хэргийг зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй бүхэлд нь хянан үзсэн болно.

 

2. Анхан шатны шүүхийн шийдвэр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2 дахь хэсэгт заасан хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангасан боловч шийдвэрийн удиртгал хэсэгт зохигчдын эрх зүйн байдлыг буруу тодорхойлсон, тогтоох хэсэгт хэргийн оролцогч биш этгээдэд даалгаж шийдвэрлэсэн зэрэг алдаа гаргасныг залруулж, өөрчлөлт оруулав.   

 

3. Нэхэмжлэгч М.Б-э хариуцагч Э.М-ад холбогдуулан М Т З ХХК-ийн 245 ширхэг хувьцааг буцаан гаргуулах тухай шаардлага гаргаж, үндэслэлээ “...худалдах, худалдан авах гэрээний үнэ 60,000,000 төгрөг төлөгдөөгүй, Сайншанд-Баруун урт чиглэлийн төмөр замын барилгын ажилд хамтран ажиллах тохиролцоо хэрэгжээгүй...” гэсэн агуулгаар тайлбарладаг. Хариуцагч Э.М- нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь эс зөвшөөрч, татгалзлын үндэслэлээ “...нэхэмжлэгчид өндөр үнийн дүн бүхий ажил олж өгч, хариуд нь компанийн хувьцааг эзэмшихээр анх тохиролцсон, үүний дагуу нийт 658,967,000 төгрөгийн үнийн дүн бүхий гурван ажил олж өгсөн, үүгээр хувьцааны үнэ төлөгдсөн гэж үзэж байна...” гэсэн агуулгаар тайлбарлаж, маргадаг.  

 

4. Хэрэгт авагдсан 2020 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдрийн “Худалдах, худалдан авах гэрээ” /хх 6/, “Компанийн эрх шилжүүлэх гэрээ” /хх 7/, М Т З ХХК-аас Э.М-ад хаягласан 2020 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн мэдэгдэл /хх 8/, М Т З ХХК-ийн шинэчилсэн дүрэм /хх 10-12/, М Т З ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, түүнд хийгдсэн тэмдэглэгээ /хх 13, 13-арын нүүр/ зэрэг бичгийн нотлох баримтуудыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1, 40.2 дахь хэсэгт заасны дагуу харьцуулан үнэлбэл:

 

а. М Т З ХХК-ийн 100 хувийн хувьцаа эзэмшигч М.Б-э нь 49 хувь буюу 245 ширхэг хувьцааг нийт 60,000,000 төгрөгөөр Э.М-ад худалдах, улмаар компанийн хувьцаа эзэмшигчийн шинэчилсэн бүртгэлийг хуульд заасан журмын дагуу улсын бүртгэлд бүртгүүлэхээр талууд харилцан тохиролцсон үйл баримт;

 

б. Дээрх тохиролцооны дагуу талууд 2020 оны 08 дугаар сарын 31-ний өдөр М Т З ХХК-ийн шинэчилсэн дүрэмд Э.М- нь компанийн 49 хувийн буюу 245 ширхэг хувьцааны эзэмшигч болох тухай өөрчлөлтийг оруулж, улсын бүртгэлийн гэрчилгээнд холбогдох тэмдэглэгээг хийлгэсэн үйл баримт тус тус тогтоогдож байна.

 

Иймд талуудын хооронд Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт заасан худалдах, худалдан авах гэрээний эрх зүйн харилцаа үүссэн талаарх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт зөв.

 

5. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт зааснаар хариуцагч нь өөрийн татгалзал, түүний үндэслэлийг нотлох баримтыг өөрөө цуглуулж, шүүхэд гаргаж өгөх үүргийг хүлээдэг.

 

Хариуцагч Э.М- нь өөрийн татгалзлыг баримтаар нотолж чадаагүй буюу талууд хувьцааны үнийг гэрээт ажил олж өгөх замаар төлөхөөр харилцан тохиролцсон гэх нөхцөл байдал хэргийн баримтаар тогтоогдоогүй, улмаар гэрээний үнэ 60,000,000 төгрөгийг төлсөн гэж үзэх боломжгүй байх тул Иргэний хуулийн 205 дугаар зүйлийн 205.1 дэх хэсэгт зааснаар худалдагч М.Б-э нь худалдах, худалдан авах гэрээнээс татгалзаж, гэрээний дагуу шилжүүлсэн өгсөн 245 ширхэг хувьцааг худалдан авагч Э.М-аас буцаан шаардах эрхтэй.

 

Иймд нэхэмжлэгч талын шаардах эрхийн талаарх анхан шатны шүүхийн дүгнэлтийг үндэслэлтэй гэж үзэх бөгөөд “...шүүх хэрэглэх ёсгүй хууль хэрэглэж хэргийг шийдвэрлэсэн...” гэсэн хариуцагч талын давж заалдах гомдлыг хүлээн авах үндэслэлгүй байна.

 

6. Анхан шатны шүүх талуудын хооронд үүссэн эрх зүйн харилцааг зөв тодорхойлж, худалдагчийн гэрээнээс татгалзаж, гэрээний дагуу шилжүүлэн өгсөн хувьцааг буцаан шаардах эрхийн талаар үндэслэл бүхий дүгнэлтийг хийж, нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэсэн нь зөв боловч шийдвэрийн удиртгал хэсэгт нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Алтаншагайг “хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч” гэж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Мөнхдэлгэрэхийг “нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч” гэж тус тус буруу бичсэн, мөн тогтоох хэсэгт хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцоогүй этгээд буюу Улсын бүртгэлийн ерөнхий газарт бүртгэл хийхийг даалгаж шийдвэрлэсэн зэрэг алдаа гаргасныг давж заалдах шатны шүүхээс залруулж, холбогдох өөрчлөлтийг хийх боломжтой.

 

7. Дээрхийг нэгтгэн дүгнээд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг шийдлийн хувьд хэвээр үлдээж, шийдвэрийн удиртгал хэсэг, тогтоох хэсэгт найруулгын өөрчлөлтийг оруулах нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн тогтов.

 

          Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрийн 101/ШШ2021/03613 дугаар шийдвэрийн удиртгал хэсэгт “...Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Мөнхдэлгэрэх....” гэснийг “...Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Алтаншагай...” гэж, “...хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Алтаншагай...” гэснийг “...хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Мөнхдэлгэрэх...” гэж тус тус өөрчилж,

Тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтыг “Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, 205 дугаар зүйлийн 205.1 дэх хэсэгт зааснаар М Т З ХХК-ийн 245 ширхэг хувьцааг нэхэмжлэгч М.Б-ийн нэр дээр буцаан шилжүүлэхийг хариуцагч Э.М-ад даалгасугай” гэж өөрчилж, шийдвэрийн бусад хэсгийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Мөнхдэлгэрэхийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар хариуцагч талаас давж заалдах журмаар гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид 2021 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдөр урьдчилан төлсөн 457,950 төгрөгийг улсын төсөвт хэвээр үлдээсүгэй.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг мэдэгдсүгэй.

 

 

 

                           ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                  Ж.ОЮУНТУНГАЛАГ                                                

 

                                            ШҮҮГЧИД                                   Н.БАТЗОРИГ

 

 

                                                                                                  Д.НЯМБАЗАР