МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хгийн анхан шатны тойргийн шүүхийн шүүгч Л.Энхжаргал даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: Монгол улсын иргэн ******* регистрийн дугаартай,  тоотод оршин суух, Б******* овогт С******* А******* нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Монгол Улсын иргэн ******* регистрийн дугаартай, тоотод оршин суух Х******* овогт Г******* Н*******,

Хариуцагч: Монгол улсын иргэн ******* регистрийн дугаартай, тоотод оршин суух, Б овогт Д Г нарт холбогдох

 УБ тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаватор албадан гаргуулах үндсэн нэхэмжлэлтэй, хариуцагч Д.Гын 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн Тээврийн хэгсэл худалдах худалдан авах гээ-г хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл болохыг тогтоож, С.А******* н дэ шилжсэн байгаа САТ390DL экскаваторийн тээврийн хэгслийн улсын бүртгэлийг Д.Гын н дэ буцаан шилжүүлэхийг нэхэмжлэгчид даалгах тухай сөрөг нэхэмжлэлтэй иргэний хгийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгч С.А, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.С-, хариуцагч Г.Н*******, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.А, хариуцагч Д.Гын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ж.Б-, хариуцагч Д.Гын өмгөөлөгч Ч.Лувсанцэн, гч Л.Ж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Тамжид нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

С.А би 2019 оны 7 сарын 31-ны өдөр Д.Г гэдэг хүнээс улсын дугаартай CAT390D маркийн арлын дугаартай экскаваторыг хуулийн дагуу худалдах худалдан авах гээ хийн худалдаж авч өөрийн хууль ёсны өмчтэй болсон. Гэтэл 2019 оны 9-р сард Г.Н******* нь С.А надаас  экскаваторыг түрээслэн авч ажиллууж байгаад экскаваторыг эвдэж Г.Н******* засварлуулаад аваад ирье гэж хэлэн 100 сая төгрөгийн үнэ бүхий экскаваторыг авч явсан боловч одоог хүртэл буцаан өгөхгүй байна. Иймд Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1-д Өмчлөгч хөрөнгөө бусдын хууль бус эзэмшлээс шаардах хтэй, 106.2-т "Өмчлөгч өмчлөлийн зүйлээ эзэмшихтэй холбоогүй боловч өмчлөх х нь ямар нэгэн байдлаар зөрчигдсөн гэж үзвэл уг зөрчлийг арилгуулах, эсхүл өмчлөх хээ хэгжүүлэхэд саад болж байгаа үйлдлийг зогсоохыг шаардах хтэй", 106.3-т "Энэ хуулийн 106.1,106.2-т заасан шаардлага гарсанаас хойш х зөрчигдсөн хэвэ байвал, өмчлөгч шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж зөрчигдсөн хээ хамгаалуулна" гэж зааснаар миний өмчлөлийн CAT390D загварын улсын дугаартай арлын дугаартай экскаваторыг хууль бусаар эзэмшиж буй Г.Н*******ы эзэмшлээс хөрөнгөө албадан гаргуулж, зөрчигдсөн хээ сгээлгэхэ шүүхэд хандахаас өөр аргагүй боллоо.Иймд С.А миний өмчлөлийн CAT390D загварын улсын дугаартай арлын дугаартай экскаваторыг Г.Н*******ы хууль бус эзэмшлээс албадан гаргуулж өгнө үү гэв.

 

Хариуцагч Г.Н******* шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбар болон шүүх хуралдаанд өмгөөлөгчийн хамт гаргасан тайлбартаа:

Миний бие Г.Н******* нь С.Атэй 2016 оны 4 сард Экскаватор түрээслүүлнэ гэсэн зар тавьсан байсан. Зарын дагуу холбогдож уулзаж танилцаж байсан. Ингэж танилцсаны дараа С.А нь надад  улсын дугаартай катерпиллар 345C экскаваторыг надад тухайн үед 550 сая төгрөгт бодож наймааг хийх үед 510 сая болгож бууруулж надад зарсан. Миний бие уг экскаваторын төлбөрт G500 маркийн машин-250 сая төгрөг, ланд-200 маркийн автомашин 90 сая төгрөг, хоёр өрөө байрыг грашийн хамт-120 сая төгрөг, гал тогоо тусдаа нэг өрөө байр-50 сая төгрөг нийт 510 сая төгрөгийг эдгэ эд хөрөнгөөр бартер хийж төлсөн.

G500 маркийн машин-250 сая төгрөгийн үнэтэй автомашиныг С.А******* өртэй байсан Херахолдинг ХХК-н н дэ шилжүүлж өгсөн.

-ланд-200 маркийн 90 сая төгрөгийн үнэтэй автомашиныг С.А******* аав Ө.С шилжүүлж өгсөн, /тухайн үед Ө.С гэдэг хүнтэй нэг удаа ч уулзаж үзээгүй танихгүй болно. Тухайн үед автотээврийн үндэсний төв дэ С.А аавынхаа иргэний үнэмлэхийг авчирч өөрөө н дэ нь шилжүүлж авсан/

орших хоёр өрөө-120 сая төгрөгийн байрыг грашийн хамт С.А******* өөрийнх нь н дэ шууд шилжүүлж өгсөн,

-  гал тогоо тусдаа нэг өрөө 50 сая төгрөгийн байрыг мөн С.А******* н дэ шилжүүлж өгсөн. Ингээд миний бие Ө.С******* надад холбогдуулж гаргаад буй улсын дугаартай катерпиллар 345С экскаваторыг 2016 оны 11 сард төлбөрийг дэх байдлаар бүрэн төлж дуусгаад өөрөө авч явсан. Гэхдээ өнөөдрийн байдлаар ч уг техникийн нийг С.А надад шилжүүлж өгөөгүй байгаа болно. Н шилжүүлэх асуудлыг ярихад тэ маш олон шалтаг тоочиж, улмаар намайг олон удаа цагдаа, хуулийн байгууллагад энэ тухай асуудлаар шалгуулж байсан. Намайг СХД-ийн Цагдаагийн 1-р хэлтэст хоёр удаа өгч шалгагдаж, хэг бүртгэлтийн хэг нээгдээд хэгсэхгүй болгож шийдвлэгдсэн. Гэтэл энэ надад зарсан экскаваторыг түрээслээд түрээсийн төлбөрөө төлөөгүй гээд тус шүүхэд нэхэмжлэл гаргаад одоо н.Ундраа шүүгчийн хяналтад иргэний хэг хянан шийдвлэх ажиллагаа явагдаж байгаа болно.

Надад холбогдуулж гаргасан  улсын дугаартай эксваторын хувьд Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 2021 оны 04 дүгэ сарын 01-ний өдрийн 485-р хэг бүртгэлтийн хгийг хаах тухай прокурор С.Э гаргасан тогтоол, Нийслэлийн прокурорын газрын 2021 оны 06 дугаар сарын 11-ний өдрийн Гомдлыг хүлээн авахаас татгалзах тухай 618-р тогтоол, Улсын Ерөнхий прокурорын 2021 оны 09 дүгэ сарын 27-ны өдрийн Гомдлыг хүлээн авахаас татгалзах тухай 1/666 тоот тогтоолууд дэ энэ нэхэмжлээд байгаа нэхэмжлэлийн зүйлийн талаар дурдсан байдаг. Энэ нэхэмжлэлийг хариуцах үндэслэлгүй гэж маргасан.

 

Хариуцагч Д.Г шүүхэд ирүүлсэн сөрөг нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд өмгөөлөгчийн хамт гаргасан тайлбартаа:

С.Атэй байгуулсан 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн Тээврийн хэгсэл худалдах худалдан авах гээ-г хүчин төгөлдөр бус хэлцэл болохыг тогтоолгох, С.А******* н дэ шилжсэн байгаа САТ 390 DL экскаваторийн Тээврийн хэгслийн улсын бүртгэлийг Д.Г миний н дэ буцаан шилжүүлэхийг С.Аэд даалгах тухай.

Д.Г миний бие Бүрдэл Майнинг ХХК /хуучин нэ Эко алтан заамар ХХК-д өр төлбөртэй байсан ба өр төлбөртөө тооцож  улсын дугаартай САТ-390 DL маркийн экскаваторийг шилжүүлэн өгөхөөр болсон юм. Ингээд би Бүрдэл Майнинг ХХК-д экскаватороо шилжүүлэн өгөхөөр болоход тус компанийн менежер Ариунболд гэх надтай утсаар дуудаж уулзаад манай компани танаас авах экскаваторыг өөр бас нэг экскаваторын хамтаар Г.Н******* гэх хүнд худалдахаар ярьж тохирчихлоо тиймээс та экскаватороо Г.Н******* гэх хүний н дэ шилжүүлэн өгөөд манайхтай өр төлбөрөө дуусгачих гэж хэлсэн. Үүний дагуу би Г.Н******* гэх хүнтэй Худалдах худалдан авах гээ байгуулж экскаватороо хүлээлгэн өгөөд бичиг баримтын н шилжүүлэх болоход Г.Н******* надтай утсаар холбогдоод би хөдөө явах яаралтай ажилтай болчихлоо миний өмнөөс А гэх хүн очно, т хүний н дэ шилжүүлээд өгчхөөрэй гэж хэлэхэ нь би Бүрдэл Майнинг ХХК-ийн менежер А холбогдоод энэ талаар хэлэхэд тиймээ сая над руу бас Г.Н******* ярьсан та хэлснэ нь т А гэх хүний н дэ нь шилжүүлээд өгчих гэж хэлсэн. Ингээд би экскаваторын бичиг баримтын н шилжүүлэхэ А гэх хүнтэй уулзсан ба А надад хандаж би танаас уг экскаваторыг 550,000,000 төгрөгөөр худалдан авч байгаа гэсэн гээ нотариатаар хийлгэж аваад н дэээ шилжүүлээд авчихъя, цаашаа хүмүүст үнэ хүргэж зарахын тулд хэгтэй байгаа юмаа гэхэ нь би хэлснийх нь дагуу 550,000,000 төгрөгөөр худалдаж буй болгож гээ хийсэн юм.

Уг нь бол Бүрдэл Майнинг ХХК нь Г.Н*******тай миний экскаваторыг өөр нэгэн экскаваторын хамт дараах байдлаар худалдахаар харилцан тохиролцсон байсан. Үүнд:

1. Эко Алтан Заамар ХХК нь 2019 оны 04 дүгэ сарын 01-ний өдөр 122/19 дугаар бүхий худалдах, худалдан авах гээгэулсын дугаартай CAT-385 CL маркийн экскаваторыг 526,300,000 төгрөгөөр иргэн Г.Н*******д худалдсан.

2. Мөн Эко Алтан Заамар ХХК (эзэмшигч нь Д.Г) нь 2019 оны 04 дүгэ сарын 01-ний өдөр 04/19 дугаар бүхий худалдах, худалдан авах гээгэ  улсын дугаартай CAT-390 DL маркийн экскаваторыг 526,300,000 төгрөгөөр Г.Н*******д худалдсан. Г.Н******* нь Бүрдэл Майнинг ХХК-нд худалдах, худалдан авах гээ-ний төлбөрийг доорх байдлаар төлөхөөр харилцан тохиролцсон. Тодруулбал:

1. Эко Алтан Заамар ХХК нь 2019 оны 04 дүгэ сарын 01-ний өдөр 122/19 дугаар бүхий худалдах, худалдан авах гээгэ  улсын дугаартай CAT-385 CL маркийн экскаваторыг 526,300,000 төгрөгөөр үнэлэн, иргэн Г.Н*******аас урьдчилгаанд түүний өмчлөлд бүртгэлтэй улсын дугаартай Range Rover автомашиныг 360,000,000 төгрөгөөр үнэлж хүлээн авсан бөгөөд нийт үнийн 166,300,000 төгрөгийн үлдэгдэлтэй гээ байгуулсан.

2. Мөн тус компани нь ижил өдөр буюу 2019 оны 04 дүгэ сарын 01-ний өдөр 04/19 дугаар бүхий худалдах, худалдан авах гээгэ  улсын дугаартай CAT-390 DL маркийн экскаваторыг 526,300,000 төгрөгөөр үнэлэн, иргэн С.Аээс урьдчилгаанд түүний өмчлөлд бүртгэлтэй  улсын дугаартай Mercedes Benz G-350 автомашиныг 190,000,000 төгрөгөөр үнэлж хүлээн авсан бөгөөд уг хэлцлийн 336,300,000 төгрөгийн үлдэгдэлтэй гээ байгуулсан.

Бүрдэл Майнинг ХХК болон Г.Н******* нар нь дэ дурдсан тохиролцооны дагуу урьдчилгаа төлбөрт тооцон төлсөн тээврийн хэгслүүдийг шилжүүлэн авч гээний зүйл болох 2 экскаваторийг Г.Н*******д хүлээлгэн өгсөн.

Гэтэл худалдан авагч Г.Н*******аас дахин өмчлөх хийг С.А******* н дэ шилжүүлсэн САТ 390 DL экскаватор нь эвдрэл, доголдол ихтэй байгаа учраас буцаан худалдагчид шилжүүлэн өгч, урьдчилгаа төлбөрт тооцон шилжүүлсэн Mercedes benz G350 маркийн автомашиныг САТ 385 CL экскаваторын үлдэгдэл төлбөрт тооцуулан гээг дуусгавар болгох тухай хүсэлтийг 2019 оны 10 дугаар сарын 30 өдөр гаргасан байсан. Гаргасан хүсэлтийн дагуу Бүрдэл Майнинг" ХХК нь САТ 390 DL экскаваторыг буцаан хүлээн авсан.

Гэтэл буцаан хүлээн авсан САТ 390 DL экскаваторынхаа тээврийн хэгслийн гчилгээг буцаан өөрийн н дэ шилжүүлэн авах гэхэд С.А нь ... цагдаа, шүүхэ яваад олж аваарай, энэ чинь миний экскаватор гэж зүй бус аашлан, экскаваторын өмчлөх хийг шилжүүлэн өгөхгүй байсан тул миний бие Сүхбаатар дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын нэгдүгэ хэлтэст 2020 оны 4 дүгэ сарын 17-ны өдөр хандан өргөдөл гомдол гаргасан бөгөөд цагдаагийн хэлтсээс Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хэг бүртгэлтийн 200901209 дугаартай хгийг нээн мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулсан.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад цуглуулж бэхжүүлсэн нотлох баримтуудын хүрээнд 2022 оны 5 дугаар сарын 04-ний өдөр Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн прокурорын газрын 455 дугаар тогтоолоор ... Г.Н*******, С.А нар нь Бүрдэл Майнинг ХК-иас 2019.04 дүгэ сард худалдах худалдан авах гээ байгуулан 2 ширхэг экскаватор худалдан авч, техникийн эвдрэл доголдолтой хэмээн улсын бүртгэлийн дугаартай САТ390 DL экскаваторыг буцаан өгсөн боловч тээвийн хэгслийн гчилгээг С.А нь өөрийн н дэ шилжүүлж, буцаан шилжүүлэн өгөөгүй үйл баримт тогтоогдлоо. Дэх үйл баримтад залилах гэмт хгийн шинж тогтоогдохгүй байна гэсэн үндэслэлэ хэг бүртгэлтийн хгийг хааж шийдвлэсэн.

Миний бие өнөөдрийг хүртэлх хугацаанд өөрийн экскаваторынхаа тээврийн хэгслийн гчилгээг буцаан өөрийн н дэ шилжүүлэн авч чадахгүй, х ашиг зөрчигдсөөр байна. Худалдан авагч Г.Н******* худалдагч талд гээний зүйлийг буцаан шилжүүлэн өгсөн байхад гуравдагч этгээд болох С.А анхнаасаа зорилготойгоор худал хэлж төөрөгдүүлэн, дүр үзүүлсэн гээ хийж тээврийн хэгслийн гчилгээг өөрийн н дэ шилжүүлэн авч хууль ёсны өмчлөгч надад буцаан шилжүүлэн өгөхгүй байгаад гомдолтой байна.

Иймд дүр үзүүлэн байгуулсан, хүчин төгөлдөр бус 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн Тээврийн хэгсэл худалдах худалдан авах гээ-ний дагуу С.А******* өмчлөлд шилжсэн САТ 390 DL экскаваторын өмчлөх хийг Д.Г миний өмчлөлд буцаан шилжүүлэхийг С.Аэд даалгах хүсэлтэй байна гэв.

 

Хэгт авагдсан нотлох баримтууд:

 тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторын гчилгээ, Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн Прокурорын газрын 2021 оны 4 дүгэ сарын 01-ний өдрийн 485 дугаартай Хэг бүртгэлтийн хгийг хаах тухай тогтоол, Нийслэлийн Прокурорын газрын 2021 оны 6 дугаар сарын 11-ний өдрийн 618 дугаартай Гомдлыг хүлээн авахаас татгалзах тухай тогтоол, Монгол Улсын Ерөнхий Прокрурын 2021 оны 9 дүгэ сарын 27-ны өдрийн 1/668 дугаартай Гомдлыг хүлээн авахаас татгалзах тухай тогтоол, 2019 оны 4 дүгэ сарын 01-ний өдрийн 04/19 дугаартай Уул уурхайн зориулалттай техник худалдах, худалдан авах гээ, Л.Жийн Хааны банкны дугаартай дансны хуулга, 2019 оны 4 дүгэ сарын 01-ний өдрийн 122/19 дугаартай Худалдах, худалдан авах гээ, Л.Жийн Хаан банкны дугаартай дансны хуулга, Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын 2022 оны 5 дугаар сарын 04-ний өдрийн 455 дугаартай Хэг бүртгэлтийн хгийг хаах тухай тогтоол, .А******* гарын үсэгтэй 2019 оны 3 дугаар сарын 29-ны өдрийн Баталгаа гаргах тухай баримт, 2018 оны 10 дугаар сарын 24-ны өдрийн Зээлийн гээ, Зээл гэн төлөлтийн хуваарь, 2018 оны 10 дугаар сарын 24-ны өдрийн Б18/02 дугаартай Барьцааны гээ, Оюуны хишиг ХХК-ийн Хаан банк дахь дугаартай дансны хуулга, Л.Жийн Хаан банкны дугаартай дансны хуулга, 2020 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн Д.Гоос гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн Г.Н*******аас гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 3 дугаар сарын 25-ны өдрийн С.Аээс гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 6 дугаар сарын 18-ний өдрийн Г.Н*******аас гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 6 дугаар сарын 17ны өдрийн гч С.Аээс дахин мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 01 дүгэ сарын 15-ны өдрийн С.Аээс гчийн мэдүүлэг дахин авсан тэмдэглэл, 2021 оны 6 дугаар сарын 10-ны өдрийн Г.Н*******аас дахин гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 6 дугаар сарын 17-ны өдрийн Д.Гоос гчийн мэдүүлэг дахин авсан тэмдэглэл, 2020 оны 4 дүгэ сарын 20-ны өдрийн Л.Жөөс гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 40-74 УБ тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторын дэлгэнгүй лавлагаа, С.А******* Сонгинохайрхан дүүргийн Цагдаагийн нэгдүгэ хэлтэст гаргасан гомдол, 2020 оны 3 дугаар сарын 14-ний өдрийн Г.М гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 5 дугаар сарын 06-ны өдрийн Г.М дахин гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 3 дугаар сарын 16-ны өдрийн Г.Н*******аас дахин гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдрийн Г.Н*******аас дахин гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 5 дугаар сарын 12-ны өдрийн Г.Н*******аас гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2020 оны 12 дугаар сарын 04-ны өдрийн Г.Н*******аас дахин гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, 2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдрийн Г.Н*******аас дахин гчийн мэдүүлэг авсан тэмдэглэл, фото зургууд, 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдөр Тээврийн хэгсэл худалдах, худалдан авах гээ, тээврийн хэгслийн бүртгэлийн маягтууд, Шижир баялаг ХХК-ийн тамгатай гараар бичсэн баримт, Шижир баялаг ХХК-ийн Захирал С.А******* 2019 оны 8.11-нээс 8.31-н хүртэлх тооцооны баримтууд, гч Л.Жийг гчэ асуусан тэмдэглэл тус тус авагдсан.

ҮНДЭСЛЭХ НЬ: 

1. Нэхэмжлэгч С.А нь хариуцагч Г.Н*******, Д.Г нарт холбогдуулан  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторыг хариуцагч нарын хууль бус эзэмшлээс албадан гаргуулах үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг, хариуцагч Д.Г нь нэхэмжлэгчид холбогдуулан 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн Тээврийн хэгсэл худалдах худалдан авах гээ-г хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл болохыг тогтоож,  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторын улсын бүртгэлийг Д.Гын н дэ буцаан шилжүүлэхийг нэхэмжлэгчид даалгах тухай сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг тус тус гаргасныг зохигч талууд бүхэлд нь эс зөвшөөрч маргаж байна.

1.1. Шүүх зохигч талуудын тайлбар, хэгт авагдсан нотлох баримт, гчийн мэдүүлэг згийг шинжлэн судлаад нэхэмжлэгч С.А******* гаргасан үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэгсэхгүй болгож, хариуцагч Д.Гын гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвлэв.

1.2. Талууд тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторын өмчлөгч, хууль бус эзэмшлийн талаар маргасан тул шүүх үндсэн болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг нэгтгэн дүгнэсэн болно.

2. Хууль бус эзэмшлийн тухайд:

2.1. Нэхэмжлэгч нь хариуцагч Г.Н*******д холбогдох нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангуулах үндэслэлийг ... 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдөр Д.Гоос тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторыг худалдан авч, эзэмшиж ашиглаж байсан бөгөөд 2019 оны 9 дүгэ сард түрээсэлж байгаад экскаваторыг эвдээд засварлуулаад аваад ирье гээд авч явсан гэж, хариуцагч Д.Год холбогдох нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангуулах үндэслэлийг ... эзэмшилдээ хууль бусаар байлгаж байгаа гэж тус тус тодорхойлсон.

2.2. Хариуцагч Г.Н******* татгалзлын үндэслэлээ ... экскаваторыг худалдан авахаар Д.Гтой тохиролцсон боловч уг тээврийн хэгсэл нь их эвдрэлтэй байсан тул гээг цуцалж гээний төлбөрт өгсөн С.А******* Mercedes benz G350 маркийн арлын дугаартай тээврийн хэгслийг урьдчилгаа 190,000,000 төгрөгийг тооцон өгсөн байсныг буцааж өгсөн тул хүлээн зөвшөөрөхгүй, хариуцагч Д.Г нь татгалзлын үндэслэлээ нэхэмжлэгчтэй байгуулсан 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн Тээврийн хэгсэл худалдах худалдан авах гээ-г хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл тул хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж тус тус маргасан.

3. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангуулах үндэслэлээ хөрөнгөө бусдын хууль бус эзэмшлээс гаргуулах, өмчлөгчийн хувьд шаардаж байгаа гэж тайлбарлаж, нэхэмжлэлийн шаардлагаа хууль бус эзэмшлээс албадан гаргуулах гэж тодорхойлсон.

3.1. Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлд өмчлөгчийн шаардах хийг зохицуулж хуулийн 106.1 дэх хэсэгт Өмчлөгч хөрөнгөө бусдын хууль бус эзэмшлээс шаардах хтэй гэж зохицуулсан.

Хуулийн энэ зохицуулалтын дагуу шаардах хийг тодорхойлохдоо шаардах х бүхий этгээд нь эд хөрөнгийн өмчлөгч байх, бусдын хууль бус эзэмшилд байх гэсэн урьдчилсан нөхцөлүүдийг шалгаж тогтоох учиртай.

Иргэний хуулийн 101 дүгэ зүйлийн 101.1 дэх хэсэгт Өмчлөгч нь бусад этгээдэд хууль буюу гээгэ олгогдсон хийг зөрчихгүйгэ, хуулиар тогтоосон хэмжээ, хязгаарын дотор өмчлөлийн зүйлээ өөрийн үзэмжэ чөлөөтэй эзэмшиж, ашиглаж, захиран зарцуулах бөгөөд аливаа халдлагаас хамгаалах хтэй гэж заасан бөгөөд энэ утгаараа эд хөрөнгийг мөн хуулийн 83 дугаар зүйлийн 83.1 дэх хэсэгт Аливаа этгээд нь хуулиар хориглоогүй, нийтэ хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшлахгүйгэ эдийн баялаг болох эд юмс болон эдийн бус баялаг болох оюуны үнэт зүйлс, хийг олж авч болох бөгөөд энэ тохиолдолд дэх баялаг нь хөрөнгө болно гэж заасны дагуу олж авсан эд хөрөнгийг эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах, хамгаалах х бүхий этгээдийг өмчлөгч гэж ойлгоно.

Мөн Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт иргэн хөдлөх, үл хөдлөх хөрөнгө шударгаар олж авах, эзэмших, өмчлөх, өв залгамжлуулах хтэй гэж тус тус заасан.

3.2. Хэгт авагдсан баримтаар  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторын өмчлөгчөөр 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдөр С.А бүртгэгдсэн болох нь тогтоогдож байх ба талууд үүнтэй маргахгүй байна. /х.х-ийн 4 дэх талд/

Маргаан бүхий экскаваторын өмчлөгчөөр нэхэмжлэгч бүртгэлтэй болох нь тогтоогдож байх боловч өмчлөх хтэй эсэх талаар хариуцагч нар маргасан тул нэхэмжлэгч хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хөрөнгийн өмчлөгч болсон эсэхэд шүүх тусгайлан дүгнэлт өгөх шаардлагатай байна.

Аливаа өмч анхдагч /шинэ эд юмс бий болгосноор/, үүсмэл /гээ, хэлцлийн үндсэн дэ/ аргаар үүсдэг бөгөөд нэхэмжлэгч нь  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторыг гээ хэлцлийн дагуу өмчлөх хтэй болсон гэж тайлбарласан тул гээ хэлцлийн дагуу хөрөнгийг өмчлөх хтэй болсон талаар хэгт авагдсан баримтуудыг шинжлэн судлав.

4. Хэгт авагдсан баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:

4.а. Нэг талаас худалдагч Д.Г нөгөө талаас худалдан авагч Г.Н******* нарын хооронд 2019 оны 4 дүгэ сарын 01-ний өдрийн 04/19 дугаартай Уул уурхайн зориулалттай техник худалдах, худалдан авах гээ байгуулагдсан байх ба уг гээгэ 2011 онд үйлдвлэгдсэн тоот сериал дугаартай,  тээврийн хэгслийн дугаар бүхий маркийн экскаваторыг худалдагч нь худалдан авагчийн өмчлөлд шилжүүлэх, худалдан авагч нь 526,300,000 төгрөгийг төлөхөөр харилцан үүрэг хүлээсэн байна. /1 дүгэ х.х-ийн 36-38 дахь талд/

Уг гээний 2.2-т Энэхүү гээ хүчин төгөлдөр болсноор Худалдан авагч тал нь урьдчилгаа төлбөрт тооцуулан 190,000,000 төгрөгийн үнэ бүхий 2014 онд үйлдвлэсэн  улсын дугаартай Mercedes benz G350 маркийн арлын дугаартай тээврийн хэгслийг, 2.3-т Үлдэгдэл 336,300,000 төгрөгийг гээ хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш 2 сарын хугацаанд 2019.05.01-ний өдөр 168,150,000 төгрөг, 2019.06.01-ний өдөр 168,150,000 төгрөгийг тус тус төлөхөөр тохиролцсон байна.

4.б. Нэг талаас худалдагч Эко Алтан Заамар ХХК нөгөө талаас худалдан авагч Г.Н******* нарын хооронд 2019 оны 4 дүгэ сарын 01-ний өдрийн 122/19 дугаартай Худалдах, худалдан авах гээ байгуулагдсан байх ба уг гээгэ 2008 онд үйлдвлэгдсэн KGB00386 тоот сериал дугаартай, тээврийн хэгслийн дугаар бүхий CAT385 маркийн экскаваторыг худалдагч нь худалдан авагчийн өмчлөлд шилжүүлэх, худалдан авагч нь 526,300,000 төгрөгийг төлөхөөр харилцан үүрэг хүлээсэн байна. /1 дүгэ х.х-ийн 39-42 дахь талд/

Уг гээний 2.2-т Энэхүү гээ хүчин төгөлдөр болсноор Худалдан авагч тал нь урьдчилгаа төлбөрт тооцуулан 360,000,000 төгрөгийн үнэ бүхий 2015 онд үйлдвлэсэн 43-93 УБЗ улсын дугаартай Landrover Rangerover арлын дугаартай тээврийн хэгслийг, 2.4-т Үлдэгдэл 166,300,000 төгрөгийг гээ хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш 2 сарын хугацаанд 2019.05.01-ний өдөр 83,150,000 төгрөг, 2019.06.01-ний өдөр 83,150,000 төгрөгийг тус тус төлөхөөр тохиролцсон байна.

4.в. Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн Прокурорын газрын 2021 оны 4 дүгэ сарын 01-ний өдрийн 485 дугаартай Хэг бүртгэлтийн хгийг хаах тухай тогтоолын Олсон нь хэсэгт гч Д.А Иргэн Д.Г нь Бүрдэл майнинг ХХК-нд нэлээн их хэмжээний өртэй байсан юм. Өрөө барагдуулахдаа кат390 эксковатороо зараад манай компаний өрийг барагдуулахаар тохиролцсон юм. Манайх компаний шугамаар техникүүд зарж байсан, үүн дотроо иргэн Гын кат390 эксковаторыг худалдан авагч хүмүүст санал болгосон. Ингэхэд Г.Н******* иргэн Д.Гын кат390 эксковатор болон манай компаний кат385 эксковаторуудыг хамтад нь авахаар үнэ тохиролцож, 2019 оны 04 дүгэ сарын 01- ний өдөр үнэ тохиролцож гээ байгуулсан. Тохиролцсон гээний дагуу А*******  мерседес бенз Жи350 маркийн автомашиныг 190 сая төгрөгөөр үнэлэн иргэн Д.Гын кат 390, эксковаторын өрөнд өгөхөөр тохиролцож, энэ талаараа С.А 2020 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр өөрөө гарын үсгээ зурж баталгаа гаргаж, зөвшөөрөл олгосон байдаг. Харин манай компаниас худалдан авч буй кат385 эксковаторын урьдчилгаанд 43-93 УБЗ улсын дугаартай рэнж ровер автомашиныг 360 сая төгрөгөөр үнэлэн урьдчилгаанд шилжүүлсэн. Эдгэ гээнүүдийн дагуу үлдэгдэл төлбөрүүдийг 2 хувааж, 2019 оны 6 дугаар сарын 01-ний дотор төлж, барагдуулах ёстой байсан. Үүний дагуу Н******* хөдөөнөөс холбогдож байна гээд С.А******* н дэ 390-ийн гчилгээг шилжүүлж өгнө үү тэгсэн тохиолдолд С.А өөрийн найз нөхдөөсөө 300 сая төгрөг бэлнэ авахаар болсон. Уг мөнгөө танай компани болон Д.Груу шилжүүлье гэж тохиролцсон. Тохиролцсоны дагуу С.А******* н дэ Кат390-ийн гчилгээг шилжүүлж өгсөн боловч т оройноо өгнө гэсэн мөнгөн дүн нь 200 сая болж багассан. Маргааш нь ярихад 100 сая болж багассан. Тэгээд утсаа авахгүй 7 хоноод гээд холбогдоход мөнгө нь бүтэхээ болилоо гэсэн хариу өгсөн. Ингээд хэсэг хугацааны дараа иргэн Д.Гын кат390 эксковатор ашиглалтын зарим шаардлага хангахгүй байна гэх үндэслэлэ Н******* уг техникийг буцаах хүсэлт өгсөн. Энэ хүсэлтийн дагуу Н******* Д.Г нарын хооронд байгуулсан гээг цуцлахаар болсон. Харин кат390-ийн урьдчилгаанд өгсөн байсан жи350 мерседес бензийг манай компанид кат385-ийн үлдэгдэлд өгөх 166,3 сая төгрөгийн өрөндөө шилжүүлсэн. Ингээд иргэн Д.Г наймаа буцаж, гээ цуцалсан тул техникийнхээ гчилгээг буцаан н шилжүүлэн авья гэтэл А нь надад хэлэхдээ Би Н*******тай хоорондоо тооцоотой уг тооцоогоо дуусгаад, гэж ярьж зөвлөөд би уг техникийг ойрын үед шилжулье гэж хэлээд одоо болтол нээ шилжүүлэхгүй ор сураггүй байна ... гэжээ. /1 дүгэ х.х-ийн 22-31 дэх талд/

4.г. Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын 2022 оны 5 дугаар сарын 04-ний өдрийн 455 дугаартай Хэг бүртгэлтийн хгийг хаах тухай тогтоолын Олсон нь хэсэгт гч Д.Г Н******* гэдэг эгтэйтэй ярилцаж улсын дугаартай САТ-385 CL загварын эксковаторыг 526,300,000 төгрөг,  улсын дугаартай САТ390 загварын эксковаторыг 526,300,000 төгрөгөөр худалдахаар тохиролцсон. Номинчулуу нь  улсын дугаартай САТ-385 загварын эксковаторыг 526,300,000 төгрөгний 360,000,000 төгрөгт бодож,  улсын дугаартай Рэнж ровер маркийн машиныг "Эко алтан заамар ХХК руу,  улсын дугаартай САТ390 загварын эксковаторын мөнгөнөөс 190,000,000 төгрөгт бодож Мсэдэс бенз 350 загварын  улсын дугаартай автомашиныг манай компаний эзэмшилд шилжүүлэн өгөөд үлдсэн мөнгийг нь сүүлд нь өгнө гэж гээ байгуулаад явсан. Тэгээд 2 ширхэг эксковатораа Эко алтан заамар компаний ажлын талбайгаас аваад явсан... дараа нь Н******* улсын дугаартай САТ390 загварын эксковаторыг А гэдэг хүн рүү нийг нь шилжүүлээд өгөөч гэж хэлэхэ нь би А гэх хүнтэй Баянгол дүүргийн нутаг дэвсгт нотариатрын газар орж "Тээврийн хэгсэл худалдах, худалдан авах гээ байгуулан эзэмшигчийн нийг шилжүүлэн өгөөд явсан. Үүнээс хойш хэсэг хугацаа өнгөрсний дараа Н*******  улсын дугаартай САТ390 загварын эксковаторыг эвдрэл ихтэй байна буцаая гэж хэлээд надад хүлээлгэн өгсөн. Тэгээд  улсын дугаартай САТ-385 загварын эксковаторын төлбөрийг өгсөн 2 машиныг бодож аваад дууссан. Харин  улсын дугаартай САТ390 загварын эксковаторыг А гэдэг хүний н дэээс буцаан авах гэсэн боловч миний эзэмшлийн тээврийн хэгсэл, нийг нь буцааж шилжүүлэн өгөхгүй гэж маргаан гаргаад байгаа ... гэж,

Гч Г.Н******* ... А нь 2018 оны 9 дүгэ сарын 25-ны өдөр над руу яриад Эко алтан заамар ХХК нь /Алтай хүд/ техник хэгсэлээ зарж байна хоёулаа техник нийлэн авая... хамтран ажиллая, надад эксковатор байгаа, чи хоёр техник авчих тэгээд хөрс хуулалтын ажил хийхэд боломжтой байна гэж хэлсэн... ингээд нийт 2 эксковатор авахаар болсон бөгөөд 1 техникийг 550 сая төгрөгөөр авахаар Алтайн хүд ХХК-ийн Ариунболд гэдэг хүнтэй ярилцан, худалдах худалдан авах гээ байгуулсан. Гээнд урьдчилгаа төлбөрт 360 сая төгрөгийн үнэ бүхий ренж ровер маркийн автомашиныг, нөгөө техникийн урьдчилгаанд 190 сая төгрөгийн үнэ бүхий жи 350 бенз маркийн машин өгсөн. Үлдсэн төлбөрийг сар бүр хийхэ болсон юм. Ингээд тухайн худалдан авсан техник нь ажил хийхэд жаахан эвдрэлтэй байсан бөгөөд энэ талаар Алтайн хүд ХХК-ийн Ариунболдод хэлсэн бөгөөд ер нь төлбөрийг төлж арай барахгүй юм байна, засвар нь их болчихлоо 1 техникийг буцаая гэж хэлсэн тэгтэл Ариунболд хүлээн зөвшөөрсөн. Ингээд би техникийн урьдчилгаа төлбөрт өгсөн байсан 2 машинаа нийлүүлэн 1 техникийн төлбөр болгохоор тохирсон... Ингээд буцаах байсан 1 техникийг өгөх гээд байж байх үед А******* Амараа гэдэг залуу над руу яриад зарах техник байгаа юмуу гээд... зарахаар болсон... Амараа над руу яриад худалдан авъя мөнгө бэлэн болсон гэж хэлсэн, гэтэл энэ үед би Өмнөговь аймагт явж байсан учир А яриад А******* н дэ шилжүүлээд өгчихөө би хөдөө байна А Амараад шилжүүлээд өгөх юм байна гэж хэлсэн, ингээд миний хэлсний дагуу Ариунболд нь А******* н рүү нөгөө худалдах гэж байсан эксковаторыг шилжүүлэн өгсөн ... А Ариунболдоос нэгэнт худалдаж байгаа юм чиь худалдах худалдан авах гээ хийе гэж гуйгаад тээврийн хэгсэл худалдах худалдан авах гээ хийн А******* н дэ шилжүүлэн өгсөн бөгөөд А******* н дэ эксковаторын н шилжсэн... Амараа гэдэг залуу чинь мөнгө бэлэн байна гээд байсан чинь мөнгө бүтэхгүй боллоо гэсэн... Аэд нийг нь гүүлэн шилжүүлэн өгөөрэй гэж хэлсэн. Ингээд би Алтайн хүд ХХК-аас авсан техникийг гүүлэн хүлээлгээд өгсөн ... гэжээ. /1 дүгэ х.х-ийн 58-61 дэх талд/

4.д. С.А******* гарын үсэгтэй 2019 оны 3 дугаар сарын 29-ны өдрийн Баталгаа гаргах тухай баримтад миний бие өөрийн эзэмшлийн  улсын дугаартай Mercedes benz G350 маркийн арлын дугаартай тээврийн хэгслийг өөрийн найз Г.Н******* болон иргэн Д.Г нарын хооронд байгуулж буй худалдах худалдан авах гээний дагуу худалдан авч буй САТ390 загварын эксковаторын үнийн тодорхой хэсэгт буюу 190,000,000 төгрөгийн үнэд тооцуулан худалдагч талын өмчлөлд шилжүүлэхийг хүлээн зөвшөөрсөн болно. Өөрийн эзэмшлийн тээврийн хэгслийг дэх төлбөрт тооцон шилжүүлэхэд татгалзах зүйлгүй бөгөөд ийнхүү шилүүлсэнтэй холбоотойгоор худалдагч талаас ямар нэг төлбөр нэхэмжлэхгүй болохыг үүгэ баталж байна гэжээ. /1 дүгэ х.х-ийн 62 дахь талд/

4.е. Нэг талаас зээлдүүлэгч Оюуны хишиг ХХК, нөгөө талаас Шинэ-Уран ХХК нарын хооронд 2018 оны 10 дугаар сарын 24-ны өдөр Зээлийн гээ байгуулагдсан байх ба уг гээгэ зээлдүүлэгч нь 200,000,000 төгрөг 6 сарын хугацаатай 3 хүүтэйгэ зээлдүүлэхэ харилцан тохиролцож, улмаар талууд зээлийн гээний үүргийг хангуулахаар Б18/02 дугаартай Барьцааны гээ байгуулсан байна. /1 дүгэ х.х-ийн 78-80 дахь талд/

4.ё. Оюуны хишиг ХХК-ийн Хаан банк дахь дугаартай дансанд 2019 оны 7 дугаар сарын 22-ны өдөр дугаартай данснаас Экскаватор 800 төлбөр Шинэ урам ХХК гүйлгээний утгаар 200,000,000 төгрөгийн орлого орсон байна. /1 дүгэ х.х-ийн 81-82 дахь талд/

4.ж. Гч Л.Ж шүүхэд өгсөн мэдүүлэгтээ ... С.А Оюуны хишиг ХХК-ийн дансыг өгсөн ... Г.Н******* эксковаторын наймаанд оролцуулж өгсөн 350 жи маркийн машинд суутгаж өгч болно гэсний дагуу 200,000,000 төгрөгийг өөрийнхөө Хаан банкны дугаартай данснаас шилжүүлсэн гэж мэдүүлсэн.

4.з. Л.Жийн Хаан банкны дугаартай данснаас 2019 оны 7 дугаар сарын 22-ны өдөр Оюуны хишиг ХХК-ийн Хаан банк дахь дугаартай дансанд 200,000,000 төгрөгийг Экскаватор 800 төлбөр Шинэ урам ХХК гүйлгээний утгаар шилжүүлсэн байна. /1 дүгэ х.х-ийн 47 дахь талд/

4.и. Нэг талаас худалдагч Д.Г, нөгөө талаас худалдан авагч С.А нарын хооронд 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдөр Тээврийн хэгсэл худалдах, худалдан авах гээ байгуулагдсан байх ба уг гээгэ худалдагч нь  улсын дугаартай АНУ-с оруулж ирсэн, авто ачигч зориулалттай шар өнгөтэй, CAT0 маркийн тоот арлын дугаартай тээврийн хэгслийг шилжүүлэх, худалдан авагч нь тээврийн хэгслийн үнэ 550,000,000 төгрөгийг төлөхөөр тохиролцсон байна. /2 дугаар х.х-ийн 39 дэх талд/

5. Хэгт авагдсан дэ дурдсан баримтуудаас үзэхэд нэхэмжлэгч С.А нь хариуцагч Д.Гоос  тоот улсын дугаартай CAT390D маркийн арлын дугаартай экскаваторыг худалдан авах жинхэнэ хүсэл зориг илхийлэгдсэн гэж үзэх үндэслэл тогтоогдохгүй байна.

Тодруулбал, хариуцагч Г.Н*******, Д.Г нарын хооронд  тоот улсын дугаартай CAT390D маркийн арлын дугаартай экскаваторыг худалдах худалдан авах гээ байгуулагдаж, уг гээний урьдчилгаа төлбөрт нэхэмжлэгч С.А******* өмчлөлийн  УББ улсын дугаартай Mercedes benz G350 маркийн арлын дугаартай тээврийн хэгслийг 190,000,000 төгрөгт тооцоон шилжүүлж, улмаар уг гээ цуцлагдаж, Г.Н******* нь С.А******* машины төлбөр 190,000,000 төгрөгийг түүний зээлийн төлбөрт шижлүүлсэн үйл баримт тогтоогдож байх тул хариуцагч Д.Гыг тээврийн хэгслийг хууль бусаар эзэмшиж байгаа гэж үзэх үндэслэлгүй юм.

Мөн, хариуцагч Г.Н*******ы тухайд тээврийн хэгслийг эзэмшил, ашиглалтдаа байлгаж байгаа үйл баримт тогтоогдоогүй тул түүнийг хууль бус эзэмшигч гэж үзэхгүй.

5.1. Хэлцэл, гээ хүчин төгөлдөр болоход тавигдах шалгуур нь субъект, агуулга, хэлб болон субъектив талын шинжүүд байна.

Нэхэмжлэгч С.А, хариуцагч Д.Г нарын хооронд байгуулагдсан гээ нь агуулгын хувьд хууль зөрчөөгүй, субъектын хувьд х зүйн зохих чадамжтай этгээдүүдийн хооронд хийгдсэн, хэлбийн хувьд талуудын гарын үсэг зурагдаж, нотариатаар гчлүүлсэн энгийн хэлбтэй бичгийн хэлцлийн шаардлагыг тус тус хангасан байна.

Харин хэлцлийн субъектив шинж буюу тухайн хэлцэл байгуулах үеийн талуудын дотоод хүсэл зорилго, гадагш илхийлсэн хүсэл зоригийн илхийлэл хоёр нийцээгүй хүчин төгөлдөр бус гэж үзэхэ байна.

Хэлцэл субъектив шинжийн хувьд хүчин төгөлдөр бус байх нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2, 56.1.3, 56.1.4 дэх хэсэгт, харин субъектив шинжийн хувьд хүчин төгөлдөр бус гэж тооцож болох хэлцлийн хувьд Иргэний хуулийн 58, 59, 60 дугаар зүйлд тус тус зохицуулсан.

Хэгт авагдсан баримтуудаар Д.Г, С.А нарын хооронд байгуулсан худалдах худалдан авах гээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2 дахь хэсэгт зааснаар дүр үзүүлэн хийсэн хэлцэл болох нь тогтоогдож байна.

Нэхэмжлэгчийн өмчлөлд  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторыг дүр үзүүлэн шилжүүлсэн болох нь хэгт авагдсан дэх баримтуудаар тогтоогдож байх ба нэхэмжлэгч нь эдгэ нотлох баримтуудыг үгүйсгэсэн няцаасан баримтуудаа гаргаж өгөөгүй болно.

Өөрөөр хэлбэл, нэхэмжлэгч нь тээврийн хэгслийн өмчлөх хийг гээний үндсэн дэ шилжүүлэн авч, үнийг төлсөн болохоо баримтаар нотлох үүргээ хэгжүүлээгүй.

Иймд Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5 дахь хэсэгт Энэ хуулийн 56.1-д заасан хэлцэл хийсэн талууд нь уг хэлцлэ шилжүүлсэн бүх зүйлээ харилцан буцааж өгөх, боломжгүй бол үнийг төлөх үүрэгтэй гэж зааснаар экскаваторын улсын бүртгэлийг Д.Гын н дэ буцаан шилжүүлэх үүрэгтэй.

6. Дэ дурдсан үндэслэлүүдэ  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторыг хариуцагч нарын хууль бус эзэмшлээс албадан гаргуулах тухай нэхэмжлэгч С.А******* нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэгсэхгүй болгож, хариуцагч Д.Гын 2019 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн Тээврийн хэгсэл худалдах худалдан авах гээ-г хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл болохыг тогтоож, тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторын улсын бүртгэлийг Д.Гын н дэ буцаан шилжүүлэхийг нэхэмжлэгч С.Аэд даалгах нь зүйтэй гэж үзэв.

7. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэгсэхгүй болгож, хариуцагчийн гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвлэсэн тул Иргэний хэг шүүхэд хянан шийдвлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт зааснаар улсын тэмдэгтийн хураамжийг хуваарилсан болохыг дурдав.

8. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг нотолж ирүүлсэн Шижир баялаг ХХК-ийн тамга дарагдсан баримтууд талуудын хооронд үүссэн маргаанд шууд хамааралгүй байх тул нотлох баримтаар үнэлээгүй болно.

 

Иргэний хэг шүүхэд хянан шийдвлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.1, 115.2.3, 116, 118 дугаар зүйлүүдийг тус тус удирдлага болгон

 

                           ТОГТООХ нь:

1. Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэл тогтоогдоогүй тул нэхэмжлэгч Ц.А*******  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторыг хариуцагч Г.Н*******, Д.Г нарын хууль бус эзэмшлээс албадан гаргуулах тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэгсэхгүй болгосугай.

2. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2, 56.5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан  тоот улсын дугаартай маркийн арлын дугаартай экскаваторын улсын бүртгэлийг Д.Гын н дэ буцаан шилжүүлэхийг нэхэмжлэгч С.Аэд даалгасугай.

3. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэг шүүхэд хянан шийдвлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан улсын тэмдэгтийн хураамжид нэхэмжлэгчээс төлсөн 657,950 төгрөг, хариуцагч Д.Гын төлсөн 2,907,950 төгрөгийг тус тус улсын төсвийн орлогод хэвэ үлдээж, нэхэмжлэгч Ц.Аээс 2,907,950 төгрөгийг гаргуулж, хариуцагч Д.Год олгосугай.

4. Иргэний хэг шүүхэд хянан шийдвлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгэийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч шийдвийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Иргэний хгийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах хтэй болохыг дурдсугай.

5. Иргэний хэг шүүхэд хянан шийдвлэх тухай хуулийн 119 дүгэ зүйлийн 119.2, 119.3, 119.4, 119.7-д зааснаар шийдв танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцсон талууд 14 хоногийн хугацаа өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж, шийдвийг гардан авах үүрэгтэй ба уг хугацаанд шийдвийг гардан аваагүй нь давж заалдах гомдол гаргах 14 хоногийн хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг тайлбарласугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Л.ЭНХЖАРГАЛ