77104949 [email protected]
Шийдвэрийн мэдээлэл
Шүүх Хөвсгөл аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх
Шүүгч Батчулууны Сосорбарам
Хэргийн индекс 2238000000514
Дугаар 2024/ДШМ/21
Огноо 2024-03-27
Зүйл хэсэг 10.1-1,
Улсын яллагч Э.У

Холбоотой шийдвэрүүд
 
 

Хөвсгөл аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал

2024 оны 03 сарын 27 өдөр

Дугаар 2024/ДШМ/21

 

 

 

 

 

  2024      *******03        *******27                     *******                  2024/ДШМ/21

 

      *******Ө.Тэд*******холбогдох*******эрүүгийн

       *******хэргийн*******тухай

 

Хөвсгөл*******аймгийн*******Эрүү,*******Иргэний*******хэргийн*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүхийн*******эрүүгийн*******хэргийн*******шүүх*******хуралдааныг*******шүүгч*******Н.Баярхүү*******даргалж,*******шүүгч*******Л.Эрдэнэбат,*******Ерөнхий*******шүүгч*******Б.Сосорбарам*******нарын*******бүрэлдэхүүнтэй*******тус*******шүүхийн*******шүүх*******хуралдааны*******танхимд*******нээлттэй*******хийсэн*******шүүх*******хуралдаанд

Прокурор:*******Э.У,

Шүүгдэгч:*******Ө.Т,

Шүүгдэгчийн*******өмгөөлөгч:*******Я.Э,*******Б.Г,*******Л.Ц,

Хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгч:*******Б.Б,

Хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгчийн*******өмгөөлөгч:*******Ж.Э,*******Б.А,

Нарийн*******бичгийн*******дарга:*******Б.Мягмарсүрэн*******нарыг*******оролцуулан

Хөвсгөл*******аймаг*******дахь*******сум*******дундын*******эрүүгийн*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2024*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******08-ны*******өдрийн*******2024/ШЦТ/11*******дүгээр*******шийтгэх*******тогтоолыг*******эс*******зөвшөөрч*******шүүгдэгчийн*******өмгөөлөгч*******Я.Э,*******Б.Г,*******шүүгдэгч*******Ө.Т*******нарын*******гаргасан*******давж*******заалдах*******гомдлоор*******Ө.Тэд*******холбогдох*******2238000000514*******дугаартай*******эрүүгийн*******хэргийг*******2024*******оны*******02*******дугаар*******сарын*******21-ний*******өдөр*******хүлээн*******авч,*******Ерөнхий*******шүүгч*******Б.Сосорбарамын*******илтгэснээр*******хянан*******хэлэлцэв.

Монгол*******Улсын*******иргэн,Өвөг*******овогт*******Өын*******Т,*******1000*******оны*******…*******дүгээр*******сарын*******…-ны*******өдөр*******Хөвсгөл*******аймагт*******төрсөн,*******….*******настай,*******эрэгтэй,*******бүрэн*******дунд*******боловсролтой,*******мэргэжилгүй,*******хувиараа*******хөдөлмөр*******эрхэлдэг,*******ам*******бүл*******2,*******хүүхдийн*******хамт*******Хөвсгөл*******аймгийн*******М*******сумын*******…*******дугаар*******баг*******000тоотод*******оршин*******суух*******бүртгэлтэй,*******урьд*******Хөвсгөл*******аймаг*******дахь*******сум*******дундын*******шүүхийн*******…*******оны*******….*******дугаар*******сарын*******…..-ны*******…..*******дугаартай*******шийтгэх*******тогтоолоор*******Эрүүгийн*******хуулийн*******тусгай*******ангийн*******91*******дүгээр*******зүйлийн*******91.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******11*******жилийн*******хугацаагаар*******чанга*******дэглэмтэй*******хорих*******ангид*******ял*******эдэлж,*******2019*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдөр*******2*******жил*******1*******сар*******27*******хоног*******тэнсэн*******суллагдсан *******/регистрийн*******дугаар*******000/.

Ө.Т*******нь*******согтууруулах*******ундааны*******зүйл*******хэрэглэсэн*******үедээ*******000*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******16-ны*******өдрөөс*******17-ны*******өдөр*******Хөвсгөл*******аймгийн*******Эсумын*******4*******дүгээр*******багт*******Б.Дтай*******хувийн*******таарамжгүй*******харилцааны*******улмаас*******маргалдан*******зодож*******биед*******нь*******нарийн*******гэдэс,*******нарийн*******гэдэсний*******чацархайн*******урагдал,*******хэвлийн*******хөндийн*******шингэн*******хуралт,*******зулай,*******баруун*******шилбэнд*******шарх,*******хамар,*******баруун*******сарвуунд*******зулгаралт,*******зүүн*******нүдний*******дээд*******зовхи,*******баруун*******шанаа,*******баруун*******бугалга*******шуу,*******зүүн*******бугалга*******шуу,*******зүүн*******сарвуу,*******баруун*******шилбэ,*******сарвуунд*******цус*******хуралт*******бүхий*******хүнд*******гэмтэл*******учруулж*******хүнийг*******санаатай*******алсан*******гэмт*******хэрэгт*******холбогджээ.

Хөвсгөл*******аймаг*******дахь*******сум*******дундын*******эрүүгийн*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүх*******2024*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******08-ны*******өдрийн*******2024/ШЦТ/11*******дүгээр*******шийтгэх*******тогтоолоор*******шүүгдэгч*******Өвөг*******овогт*******Өын*******Тийг*******Эрүүгийн*******хуулийн*******тусгай*******ангийн*******10.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1*******дэх*******хэсэгт*******заасан*******хүнийг*******алсан*******гэмт*******хэргийг*******үйлдсэнд*******гэм*******буруутайд*******тооцож,*******Эрүүгийн*******хуулийн*******тусгай*******ангийн*******10.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******шүүгдэгч*******Өын*******Тийг*******13*******(арван*******гурав)*******жилийн*******хугацаагаар*******хорих*******ялаар*******шийтгэж,*******Эрүүгийн*******хуулийн*******ерөнхий*******ангийн*******5.6*******дугаар*******зүйлийн*******4*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******шүүгдэгч*******Ө.Тид*******оногдуулсан*******13*******(арван*******гурав)*******жилийн*******хугацаагаар*******хорих*******ялыг*******хаалттай*******хорих*******байгууллагад*******эдлүүлж,*******Эрүүгийн*******хуулийн*******ерөнхий*******ангийн*******6.10*******дугаар*******зүйлийн*******1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******шүүгдэгч*******Ө.Тийн*******цагдан*******хоригдсон*******256*******(хоёр*******зуун*******тавин*******зургаа)*******хоногийг*******ял*******эдэлсэн*******хугацаанд*******нь*******оруулан*******тооцож,*******Иргэний*******хуулийн*******497*******дугаар*******зүйлийн*******497.1,*******508*******дугаар*******зүйлийн*******508.1,*******508.5,*******511*******дүгээр*******зүйлийн*******511.4,*******511.5*******дахь*******хэсэг,*******Эрүүл*******мэндийн*******даатгалын*******тухай*******хуулийн*******12*******дугаар*******зүйлийн*******12.1*******дэх*******хэсгийн*******12.1.1-т*******зааснаар*******шүүгдэгч*******Б.Тээс*******эрүүл*******мэндийн*******даатгалын*******санд*******учруулсан*******хохирол*******4,978,000*******(дөрвөн*******сая*******есөн*******зуун*******далан*******найман*******мянга)*******төгрөгийг*******гаргуулж*******Эрүүл*******мэндийн*******даатгалын*******санд,*******сэтгэцэд*******учирсан*******хохирол*******212,164,062*******(хоёр*******зуун*******арван*******хоёр*******сая*******нэг*******зуун*******жаран*******дөрвөн*******мянга*******жаран*******хоёр)*******төгрөгийг*******гаргуулж*******амь*******хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгч*******Б.Бэд*******тус*******тус*******олгож,*******амь*******хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгч*******Б.Бийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаас*******өмгөөлөгчийн*******зардал*******1,500,000*******(нэг*******сая*******таван*******зуун*******мянга)*******төгрөгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож,*******амь*******хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгч*******Б.Б*******нь*******төрийн*******банкны*******цалингийн*******зээл*******22,726,477*******(хорин*******хоёр*******сая*******долоон*******зуун*******хорин*******зургаан*******мянга*******дөрвөн*******зуун*******далан*******долоо)*******төгрөг,*******Инвесткор*******ББСБ-ын*******зээлийн*******үлдэгдэл*******13,335,452*******(арван*******гурван*******сая*******гурван*******зуун*******гучин*******таван*******мянга*******дөрвөн*******зуун*******тавин*******хоёр)*******төгрөгийн*******хохирол,*******оршуулгын*******зардал*******4,219,074*******(дөрвөн*******сая*******хоёр*******зуун*******арван*******есөн*******мянга*******далан*******дөрөв)*******төгрөг*******нийт*******гэм*******хорын*******хохирол*******40,281,003*******(дөчин*******сая*******хоёр*******зуун*******наян*******нэгэн*******мянга*******гурав)*******төгрөгийн*******хохирлоо*******нотлох*******баримтаа*******бүрдүүлэн*******иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******журмаар*******шүүгдэгч*******Ө.Тээс*******нэхэмжлэх*******эрхтэй*******болохыг*******тус*******тус*******дурдаж,*******Эрүүгийн*******2238000000514*******дугаартай*******хэрэгт*******эд*******мөрийн*******баримтаар*******хураагдан*******ирсэн*******автомашины*******урд*******талын*******суудлын*******бүрээс*******тус*******бүр*******нэг*******ширхэг,*******нийт*******2*******ширхэг*******бүрээс*******(цус*******мэт*******хүрэн*******улаан*******өнгийн*******зүйлээр*******бохирлогдсон)*******суудлын*******дэрний*******бүрээс*******2*******ширхэг*******(цус*******мэт*******хүрэн*******улаан*******өнгийн*******зүйлээр*******бохирлогдсон),*******жолооч*******талын*******суудлын*******дэр*******1*******ширхэг*******(цус*******мэт*******хүрэн*******улаан*******өнгийн*******зүйлээр*******бохирлогдсон),*******жолооны*******хүрдний*******дээд*******талын*******нарны*******хаалт*******1*******ширхэг*******(цус*******мэт*******хүрэн*******улаан*******өнгийн*******зүйлээр*******бохирлогдсон),*******бариулгүй*******төмөр*******хутга*******1*******ширхэг,*******225/60R17*******хэмжээтэй,*******хоёр*******хэсэг*******газарт*******зах*******ирмэг*******тэгш*******бус*******цооролттой*******дугуй*******1*******ширхэг*******зэргийг*******шийтгэх*******тогтоол*******хүчин*******төгөлдөр*******болмогц*******устгахыг*******тухайн*******шүүхийн*******эд*******мөрийн*******баримт*******шийдвэрлэх*******комисст*******даалгаж*******шийдвэрлэжээ.*******

Шүүгдэгч*******Ө.Т*******давж*******заалдах*******гомдолдоо: *******“...Би*******хийсэн*******хэрэгтээ*******маш*******их*******гэмшиж*******гэм*******буруугаа*******бүрэн*******ухамсарлаж*******байна.*******...Би*******тухайн*******үед*******согтууруулах*******ундаа*******хэтрүүлэн*******хэрэглэсэн*******үедээ*******Дтай*******үл*******ялиг*******шалтгааны*******улмаас*******маргалдаж,*******түүний*******биед*******халдаж*******хүнд*******гэмтэл*******учруулсан.*******Үүний*******улмаас*******хохирогч*******нас*******барсанд*******маш*******их*******гэмшиж*******байна.*******Би*******тухайн*******үед*******ийм*******байдалд*******хүргэнэ*******гэж*******огт*******бодоогүй,*******хоромхон*******зуурт*******болоод*******өнгөрсөн.*******Миний*******буруутай*******үйлдлээс*******болж*******Дын*******амь*******нас*******хохирч,*******бага*******насны*******4*******хүүхдийг*******өнчрүүлж,*******аав,*******ээж,*******ах,*******дүүд*******нь*******нөхөж*******баршгүй*******хүнд*******гарз*******хохирол*******учруулсандаа*******маш*******их*******харамсаж*******байна.*******Би*******бага*******насны*******4*******хүүхдийн*******ирээдүйд*******маш*******их*******санаа*******зовж*******байна.

Иймээс*******би*******ял*******шийтгэлээ*******хурдан*******эдэлж*******нэг*******хоногийн*******өмнө*******ч*******гэсэн*******суллагдаж,*******дээрх*******хүүхдүүдэд*******байр*******авч*******өгье*******гэж*******бодож*******байгаа.*******Эрхэм*******шүүгч*******та*******бүхнээс*******оногдуулсан*******ял*******шийтгэлийг*******минь*******хөнгөрүүлж*******өгөөч*******гэж*******чин*******сэтгэлээсээ*******хүсэж*******байна.”*******гэжээ.

Шүүгдэгчийн*******өмгөөлөгч*******Я.Э*******давж*******заалдах*******гомдолдоо:*******“...Анхан*******шатны*******шүүхийн*******тогтоолд*******дурьдсан*******дүгнэлт*******нь*******хэргийн*******бодит*******байдалтай*******нийцээгүй*******байна*******гэж*******үзэж*******байна.*******Мөн*******эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******хэд*******хэдэн*******зүйлийг*******зөрчсөнийг*******дараах*******байдлаар*******тайлбарлавал:*******Үүнд:

Шүүх*******шүүгдэгч*******Ө.Тийг*******Эрүүгийн*******хуулийн*******тусгай*******ангийн*******10.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1*******дэх*******хэсэгт*******заасан*******хүнийг*******санаатай*******алах*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******гэм*******буруутайд*******тооцсон*******нь*******үндэслэлгүй*******байна.

Ө.Т*******нь*******хүний*******эрүүл*******мэндэд*******хүнд*******хохирол*******санаатай*******учруулах*******гэмт*******хэргийн*******хүндрүүлэх*******шинж*******Эрүүгийн*******хуулийн*******тусгай*******ангийн*******11.1*******дүгээр*******зүйлийн*******2*******дахь*******хэсгийн*******2.5-д*******зааснаар*******зүйлчлэлийг*******өөрчлүүлэх*******тухай*******шүүгдэгч*******Ө.Тийн*******өмгөөлөгч*******нарын*******шүүхийн*******мэтгэлцээний*******явцад*******тавьсан*******байр*******суурь,*******хууль*******зүйн*******дүгнэлтэд*******шүүх*******дүгнэлт*******хийсэнгүй*******ба*******анхан*******шатны*******шүүх*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******39*******дүгээр*******зүйлийн*******39.7-ийн*******1.1,*******1.2,*******1.3-т*******заасныг*******зөрчсөн.*******Мөн*******Иргэний*******хуулийн*******5*******дугаар*******зүйлийн*******5.1-т*******“Хуульд*******зааснаас*******бусад*******тохиолдолд*******иргэний*******хууль*******тогтоомжийг*******буцаан*******хэрэглэхгүй”*******гэснийг*******зөрчиж*******хэрэглэсэн*******байна.

...Амь*******хохирогчид*******цаг*******алдалгүй*******хагалгаанд*******оруулж*******тусламж*******үзүүлсэн*******бол*******хохирогчийн*******амь*******насыг*******аврах*******боломж*******байсныг*******үгүйсгэхгүй*******ба*******амь*******насыг*******аврах*******боломжтой*******байсан*******талаар*******ч*******шүүх*******эмнэлгийн*******дүгнэлтэд,*******шинжээч*******эмч*******М.Батмөнхийн*******мэдүүлэгт*******дурьдсан*******байна.*******Хөвсгөл*******аймгийн*******Нэгдсэн*******эмнэлгийн*******6207*******дугаартай*******өвчний*******түүхэнд*******тэмдэглэснээр*******талийгаач*******нь*******000*******оны*******07*******сарын*******20-ны*******өдрийн*******1000*******минутад*******нас*******барсан*******гэсэн*******байна*******/3-р*******хх*******119-*******125/.*******Гэтэл*******амь*******хохирогчид*******гэмтэл*******авснаас*******хойш*******яаралтай*******тусламж*******үзүүлээгүйн*******улмаас*******нас*******барсныг*******энэ*******цаг*******хугацаанаас*******харж*******болно. *******Анхан*******шатны*******шүүх*******нь*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******16.2*******дугаар*******зүйлд*******заасан*******хэргийн*******талаар*******нотолбол*******зохих*******байдлуудыг*******хангалттай*******шалгаж*******тодруулсан*******гэж*******дүгнэсэн*******нь*******үндэслэлгүй*******байна.

Нотолбол*******зохих*******байдал*******гэмт*******хэргийн*******сэдэлт,*******зорилго*******нь*******эрүүгийн*******хуулийн*******тусгай*******ангийн*******10.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1*******дэх*******хэсэгт*******заасан*******хүнийг*******алах*******гэмт*******хэргийн*******шинжтэй*******тохирохгүй*******байх*******бөгөөд*******шүүгдэгч*******Ө.Т*******нь*******амь*******хохирогчийг*******алах*******санаа*******зорилго*******агуулаагүй*******гэж*******үзэж*******байна.*******

...Хүний*******эрүүл*******мэндэд*******хүнд*******хохирол*******санаатай*******учруулах*******гэмт*******хэргийн*******хүндрүүлэх*******шинж*******нь*******хүнийг*******алах*******гэмт*******хэргээс*******гэмт*******хэргийн*******обьектив*******талын*******шинж*******болох*******хохирол,*******субьектив*******талын*******шинж*******болох*******гэм*******буруугийн*******хэлбэрээрээ*******ижил*******боловч*******субьектив*******талын*******нэмэгдэл*******шинж*******болох*******зорилгоороо*******ялгаатай*******байдаг.

...Шүүгдэгч*******Ө.Т*******нь*******амь*******хохирогчийг*******алах*******санаа*******зорилго*******байхгүй*******байсан*******бөгөөд*******амь*******хохирогч*******хэвлийн*******битүү*******гэмтэл*******авснаас*******хойш*******гэрч*******Д.Тийнд*******очиж*******тусламж*******хүссэн,*******сумаас*******бага*******эмч*******Н.А*******ирж*******эмнэлгийн*******анхны*******тусламж*******үзүүлж*******буй*******үйл*******явдал,*******сумын*******эмнэлгийн*******их*******эмч*******Б.Бд*******хүлээлгэж*******өгсөн,*******сумаас*******Мгийн*******Нэгдсэн*******эмнэлгийн*******хүлээн*******авах*******тасагт*******шүүгдэгч*******Ө.Т*******тээврийн*******хэрэгсэл*******олж*******хүргэсэн,*******Мгийн*******Нэгдсэн*******эмнэлэгт*******ирсний*******дараа*******хагалгаанд*******орсон*******зэрэг*******үйл*******явц*******зэргээс*******үзэхэд*******амь*******хохирогч*******нь*******хүнд*******гэмтэл*******авснаас*******хойш*******хэдий*******хугацааны*******дараа*******нас*******барсан*******нь*******харагдаж*******байна.

Шүүгдэгч*******Ө.Т*******нь*******амь*******хохирогчид*******тусламж*******үзүүлж*******сумаас*******Мгийн*******нэгдсэн*******эмнэлэг*******рүү*******хүргэн*******өгч,*******шаардлагатай*******эм*******тариа*******болон*******бусад*******тусламжийг*******үзүүлж*******байсан*******нь*******хэрэгт*******авагдсан*******түүний*******мэдүүлэг,*******бусад*******гэрчүүдийн*******мэдүүлэг*******болон*******нотлох*******баримтаар*******тогтоогддог*******ба*******энэ*******нь*******түүний*******хийсэн*******үйлдэлдээ*******гэмшиж*******байгаа*******гэм*******буруугаа*******хүлээн*******зөвшөөрч*******байгааг*******нотолно.

Анхан*******шатны*******шүүх*******хэргийн*******нөхцөл*******байдал,*******хэрэгт*******авагдсан*******нотлох*******баримтууд,*******гэрчүүдийн*******мэдүүлэг,*******яллагдагч*******болон*******шүүгдэгчийн*******өгсөн*******мэдүүлэг,*******шүүгдэгч*******хийсэн*******үйлдэлдээ*******гэмшиж,*******гэм*******буруугаа*******хүлээн*******зөвшөөрсөн*******мэдүүлэг,*******тайлбар,*******хохирлыг*******сайн*******дураараа*******төлсөн*******болон*******бусад*******нотлох*******баримтуудад*******үнэлэлт*******дүгнэлт*******хийгээгүй.

Шүүгдэгч*******Ө.Т*******нь*******оршуулгатай*******холбоотой*******хохирлыг*******сайн*******дураараа*******бүрэн*******төлж*******барагдуулсан*******байдал,*******хийсэн*******үйлдэлдээ*******гэмшиж,*******гэм*******буруугаа*******хүлээн*******зөвшөөрсөн*******зэргийг*******харгалзан*******үзсэнгүйгээр*******шүүгдэгчид*******13*******жилийн*******хугацаагаар*******хорих*******ялыг*******хаалттай*******хорих*******байгууллагад*******эдлүүлэх*******ял*******оногдуулсан*******нь*******шударга*******ёсны*******зарчимд*******нийцэхгүй*******байна.

Шүүх*******шүүгдэгчийн*******хувийн*******байдал,*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******нөхцөл*******байдал,*******гэмт*******хэргийн*******шинж,*******хохирол,*******хор*******уршгийн*******хэмжээ*******зэргийг*******харгалзан*******үзэж*******дээрх*******ялыг*******оногдуулсан*******гэсэн*******дүгнэлт*******хийсэн*******нь*******хувийн*******байдал*******гэж*******юуг*******дурьдаад*******байгаа*******нь*******тодорхойгүй,*******хохирлыг*******сайн*******дураараа*******төлсөн*******нөхцөл*******байдал,*******хийсэн*******үйлдэлдээ*******гэмшиж,*******гэм*******буруугаа*******хүлээн*******зөвшөөрсөн*******нь*******ял*******шийтгэл*******оногдуулахад*******хувийн*******байдалд*******нөлөөлөх*******боломжтой*******тул*******үүнд*******дүгнэлт*******хийсэнгүй.

...*******Шүүгдэгч*******Ө.Т*******нь*******сайн*******дураараа*******хохиролд*******40,000,000*******төгрөгийг*******төлсөн.*******Шүүх*******хохирогчийн*******73,945,065*******төгрөг*******нэхэмжилснээс*******хэрэгт*******авагдсан*******баримтаар*******32,164,062*******төгрөгийн*******хохирол*******тогтоогдож*******байна*******гэж*******шүүх*******үзсэн.*******Өмгөөлөгчийн*******зардал*******1,500,000*******төгрөгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож,*******оршуулгын*******зардлаас*******4,219,074*******төгрөгийг*******хэрэгт*******авагдсан*******баримтаар*******бүрэн*******тогтоогдохгүй,*******оршуулгатай*******холбоотой*******баримт*******болох*******нь*******тодорхойгүй*******байна*******гэсэн*******үндэслэлээр*******үнэлээгүй*******болно.*******Мөн*******амь*******хохирогчийн*******цалингийн*******зээл*******22,726,477*******төгрөг,*******Инвестер*******ББСБ-ын*******зээлийн*******үлдэгдэл*******13,335,452*******төгрөгийг*******иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******журмаар*******шүүгдэгч*******Ө.Тээс*******нэхэмжлэх*******эрхтэйг*******болохыг*******дурьдсан*******нь*******үндэслэлгүй*******бөгөөд*******энэ*******нь*******гэмт*******хэргийн*******улмаас*******учирсан*******шууд*******хохиролд*******тооцогдохгүй*******болно.

Шүүх*******сэтгэцэд*******учирсан*******гэм*******хорын*******хохиролд*******220,000,000*******төгрөгийг*******гаргасан*******нь*******хууль*******зүйн*******үндэслэлгүй*******байх*******бөгөөд*******Иргэний*******хуулийн*******5*******дугаар*******зүйлийн*******5.1-т*******зааснаар*******хуульд*******зааснаас*******бусад*******тохиолдолд*******иргэний*******хууль*******тогтоомжийг*******буцаан*******хэрэглэхгүй*******гэснийг*******зөрчсөн.

Үндэслэл*******нь:*******Тус*******гэмт*******хэрэг*******нь*******000*******оны*******07*******сарын*******17-ний*******орой*******үйлдэгдсэн*******байх*******бөгөөд*******Улсын*******дээд*******шүүхийн*******нийт*******шүүгчдийн*******хуралдааны*******2023*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******03-ний*******өдрийн*******25*******дугаар*******тогтоолоор*******хүний*******сэтгэцэд*******учирсан*******хор*******уршгийг*******арилгах,*******нөхөн*******төлүүлэх*******төлбөрийн*******аргачлалын*******3*******дугаар*******зүйлийн*******3.3-т*******заасан*******нь*******тогтоогдож*******байгаа*******боловч*******цаг*******хугацааны*******хувьд*******тус*******тогтоолыг*******хэрэгжихээс*******өмнө*******гарсан*******гэмт*******хэрэг*******бөгөөд*******шүүгдэгч*******Ө.Тээс*******220,000,000*******төгрөг*******гаргахаар*******шийдвэрлэсэн*******нь*******Иргэний*******хууль*******тогтоомжийг*******буцаан*******хэрэглэхгүй*******гэсэн*******ерөнхий*******зарчмыг*******зөрчсөн*******нь*******үндэслэлтэй*******байна.

Иймд*******...шийтгэх*******тогтоолд*******өөрчлөлт*******оруулж,*******зүйлчлэлд*******өөрчлөлт*******оруулж,*******ялын*******хэмжээг*******багасгаж,*******хаалттай*******хорих*******байгууллагад*******ял*******эдлэхийг*******нээлттэй*******болгож*******өгнө*******үү.”*******гэжээ.

Шүүгдэгчийн*******өмгөөлөгч*******Б.Г*******давж*******заалдах*******гомдолдоо:*******...Ө.Тийн*******хувьд*******амь*******хохирогч*******Б.Дыг*******алах*******санаа*******зорилго*******агуулаагүй,*******харин*******тухайн*******цаг*******хугацаанд*******Ө.Т*******нь*******амь*******хохирогчтой*******хувийн*******таарамжгүй*******харьцаа*******үүсгэсний*******улмаас*******түүнийг*******зодож*******биед*******нь*******“Хүнд”*******зэргийн*******хохирол*******учруулсан*******нь*******хэрэгт*******авагдсан*******нотлох*******баримтаар*******нотлогдон*******тогтоогддог.*******

...“Хүнийг*******санаатай*******алах”*******гэмт*******хэрэг*******нь*******бусдын*******амь*******насыг*******хохирооход*******чиглэсэн*******санаатай*******үйлдэл*******хийсний*******улмаас*******хүн*******нас*******барсан*******бөгөөд*******гэмт*******үйлдэл,*******амь*******хохирогчийн*******үхэл*******хоёрын*******хооронд*******шалтгаант*******холбоо*******байх*******шинжийг*******заавал*******агуулсан*******байхыг*******шаарддаг.*******Мөн*******гэм*******буруутай*******этгээд*******өөрийн*******үйлдэл,*******эс*******үйлдэхүйн*******нийгэмд*******аюултай*******болохыг*******урьдаас*******мэдсээр*******байж,*******бусдын*******амь*******насыг*******хохирооход*******шууд*******чиглэсэн,*******хохирогчийн*******үхлийг*******хүссэн*******санаатай*******үйлдэл*******хийсний*******улмаас*******хүн*******нас*******барсан*******байдаг*******бол*******шүүгдэгч*******Ө.Тийн*******хувьд*******амь*******хохирогчийн*******амь*******насыг*******хохироох*******ямар*******нэг*******санаатай*******үйлдэл*******гаргаагүй*******харин*******хохирогчийг*******зодож*******биед*******нь*******“Хүнд”*******гэмтэл*******учруулсан*******үйл*******баримт*******хэрэгт*******цугларсан*******дээрхи*******нотлох*******баримтаар*******тогтоогдож*******байна.

Улсын*******дээд*******шүүхийн*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдрийн*******550*******тоот*******тогтоолд*******“Хүнийг*******санаатай*******алах”,*******“Хүнд*******гэмтэл*******учруулсны*******улмаас*******хохирогч*******нас*******барах”*******гэмт*******хэргийг*******хооронд*******нь*******харьцуулж,*******ялган*******зүйлчлэхдээ*******гэмт*******этгээдийн*******үйлдэлдээ*******болон*******хор*******уршигт*******хандсан*******сэтгэхүйн*******харьцаа*******буюу*******санаа,*******зорилго,*******мөн*******хохирогч*******уг*******гэмтлийн*******улмаас*******үхэлд*******хүрсэн,*******эсхүл*******уг*******гэмтлээс*******шалтгаалан*******бусад*******хүндрэл*******үүсэж*******нас*******барсан*******зэрэг*******нөхцөлүүдийг*******нарийвчлан*******тогтоож*******дүгнэлт*******өгсний*******эцэст*******хэргийн*******зүйлчлэлийг*******тогтоох*******учиртай*******гэж*******заажээ.

Хүний*******эрүүл*******мэндэд*******хүнд*******хохирол*******санаатай*******учруулах*******гэмт*******хэргийн*******хүндрүүлэх*******шинж*******нь*******хүнийг*******алах*******гэмт*******хэрэгтэй*******объектив*******талын*******шинж*******болох*******хохирол,*******субъектив*******талын*******шинж*******болох*******гэм*******буруугийн*******хэлбэрээрээ*******ижил*******боловч*******субъектив*******талын*******нэмэгдэл*******шинж*******болох*******зорилгоороо*******ялгаатай.*******Өөрөөр*******хэлбэл*******хүнийг*******алах*******гэмт*******хэргийн*******тухайд*******гэмт*******этгээд*******хохирогчийн*******амь*******насыг*******хөнөөх*******зорилгоор*******гэмт*******үйлдэл*******хийж*******гэмт*******санаа*******зорилгоо*******хэрэгжүүлж,*******хүссэн*******хохирлыг*******учруулдаг*******бол*******хүний*******эрүүл*******мэндэд*******хүнд*******хохирол*******учруулах*******гэмт*******хэргийн*******хүндрүүлэх*******шинжийн*******тухайд*******хохирогчийн*******амь*******насыг*******хөнөөх*******санаа*******зорилго*******агуулаагүй*******боловч*******хохирогчийн*******эрүүл*******мэндэд*******хүнд*******хохирол*******учруулсан*******үйлдлийн*******улмаас*******хохирогч*******нас*******барсан*******байдаг*******талаар*******тайлбарласан.

Улсын*******дээд*******шүүхийн*******уг*******тайлбарыг*******анхан*******шатны*******шүүх*******шийдвэр*******гаргахдаа*******баримтлалгүй*******зүйлчлэлийг*******зөвтгөлгүйгээр*******миний*******үйлчлүүлэгчийн*******эрх*******зүйн*******байдлыг*******нь*******дордуулж*******Эрүүгийн*******хуулийн*******тусгай*******ангийн*******10.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******хүнийг*******санаатай*******алах*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******гэм*******буруутайд*******тооцсон*******нь*******хэргийн*******бодит*******байдалтай*******нийцэхгүй*******дүгнэлт*******хийж,*******Эрүүгийн*******хуулийг*******буруу*******хэрэглэсэн*******гэж*******өмгөөлөгч*******миний*******зүгээс*******үзэж*******байна.

...Иймд*******шүүхийн*******шийтгэх*******тогтоолд*******заасан*******дүгнэлт*******нь*******хэргийн*******бодит*******байдалтай*******нийцэхгүй,*******Эрүүгийн*******хуулийг*******буруу*******хэрэглэсэн,*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийг*******ноцтой*******зөрчсөн*******байх*******тул*******дээрх*******нөхцөл*******байдлуудыг*******харгалзан*******үзэж*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******39.5*******дугаар*******зүйлд*******заасныг*******журамлан*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийтгэх*******тогтоолд*******өөрчлөлт*******оруулж*******хэргийн*******зүйлчлэлийг*******өвтгөж*******өгнө*******үү.”*******гэжээ.

Хохирогчийн*******өмгөөлөгч*******Ж.Э*******давж*******заалдах*******гомдолд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******...Шүүгдэгч*******Ө.Т*******нь*******согтууруулах*******ундааны*******зүйл*******хэрэглэсэн*******үедээ*******000*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******17-ны*******өдөр*******Хөвсгөл*******аймгийн*******Эсумын*******4*******дүгээр*******багт*******Б.Дтай*******хэрүүл*******маргаан*******үүсгэж*******маргалдан*******зодож*******биед*******хүнд*******гэмтэл*******учруулсан*******бөгөөд*******үйлдэл,*******хохирол*******шууд*******шалтгаант*******холбоотой*******байна.

Шүүгдэгч*******Ө.Т*******нь*******амь*******хохирогчийн*******бие*******махбодид*******гар*******болон*******хөлөөрөө*******олон*******удаагийн*******үйлдлээр*******халдахад*******үхэлд*******хүргэх*******гэмтэл*******учирч*******болно*******гэдгийг*******энгийн*******ухамсрын*******түвшинд*******бүрэн*******ухамсарлаж*******ойлгох*******боломжтой*******бөгөөд*******тэрхүү*******гэмтлийг*******учруулах*******үйлдлийг*******шууд*******санаатай*******хийснээрээ*******ухамсарласан*******үр*******дагавартаа*******өөрийн*******хүслээр*******хүргэж,*******уг*******үр*******дагаврын*******улмаас*******хохирогчийн*******амь*******нас*******хохирсон*******нь*******хүнийг*******алах*******гэмт*******хэрэгт*******үйлдсэн*******гэм*******буруутай*******гэж*******үзэх*******хууль*******зүйн*******үндэслэлтэй*******гэж*******анхан*******шатны*******шүүх*******дүгнэсэн*******нь*******үндэслэлтэй*******байна.

...Иргэний*******хуулийн*******511*******дүгээр*******зүйлийн*******511.5-д*******“Гэмт*******хэргийн*******улмаас*******хохирогч*******нас*******барсан*******бол*******түүний*******гэр*******бүлийн*******гишүүний*******сэтгэцэд*******учирсан*******гэм*******хорыг*******арилгах,*******нөхөн*******төлөх*******төлбөрийн*******хэмжээг*******хөдөлмөрийн*******хөлсний*******доод*******хэмжээг*******150*******дахин*******нэмэгдүүлсэнтэй*******тэнцэх*******хэмжээгээр,*******эсхүл*******нас*******барсан*******хүний*******нас,*******хүн*******амын*******дундаж*******наслалтын*******зөрүүг*******хөдөлмөрийн*******хөлсний*******доод*******хэмжээг*******тав*******дахин*******нэмэгдүүлсэнтэй*******тэнцэх*******хэмжээний*******мөнгөн*******дүнгээр*******үржүүлэн*******хохирогчид*******аль*******ашигтайгаар*******шүүхээс*******тогтооно...”*******гэж*******заасан*******байх*******тул*******гэмт*******хэргийн*******улмаас*******сэтгэцэд*******учирсан*******гэм*******хорын*******хохирол*******110,000,000*******төгрөгийг*******2*******дахин*******нэмэгдүүлж*******220,000,000*******төгрөгийг*******шүүгдэгч*******Б.Тээс*******гаргах*******нь*******зүйтэй*******гэж*******үсэн*******нь*******үндэслэлтэй.

Шүүгдэгч*******Ө.Тээс*******Иргэний*******хуулийн*******497*******дугаар*******зүйлийн*******497.1,*******511*******дүгээр*******зүйлийн*******511.4,*******511.5-д*******зааснаар*******сэтгэцэд*******учирсан*******гэм*******хорын*******хохирол*******220,000,000*******төгрөгийг*******гаргуулж*******амь*******хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгч*******Б.Бэд*******олгуулахаар*******шийдвэрлэсэн*******нь*******үндэслэлтэй*******байна.

Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******39.5*******дугаар*******зүйлийн*******1.1-д*******“шүүхийн*******тогтоолд*******заасан*******үндэслэл*******нь*******хэргийн*******бодит*******байдалтай*******нийцээгүй”,*******1.2-д*******“Эрүүгийн*******хуулийг*******буруу*******хэрэглэсэн”,*******1.3-д*******“Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хууль*******ноцтой*******зөрчсөн”*******гэх*******үндэслэлээр*******гомдол*******гаргаагүй*******байна.

Иймд*******шийтгэх*******тогтоолыг*******хэвээр*******үлдээж,*******шүүгдэгч*******Ө.Т*******болон*******түүний*******өмгөөлөгч*******Я.Э*******нарын*******гомдлыг*******хангахгүй*******орхино*******уу.”*******гэжээ.*******

Хуралдаанд*******оролцсон*******прокурор*******дүгнэлтдээ:*******“...Хэргийн*******зүйлчлэл*******тохирсон,*******шүүгдэгчид*******хуульд*******заасан*******төрөл*******хэмжээний*******ял*******шийтгэл*******оногдуулсан*******нь*******шүүгдэгчийн*******үйлдсэн*******гэмт*******хэрэг,*******гэм*******бурууд*******тохирсон*******байх*******тул*******шийтгэх*******тогтоолыг*******хэвээр*******үлдээх*******саналтай*******байна.”*******гэв.

Шүүгдэгч*******Ө.Т*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“...Би*******хийсэн*******хэрэгтээ*******маш*******их*******гэмшиж*******байна.*******...Хүнийг*******санаатай*******алах*******гэсэн******* хэргийн*******зүйлчлэлийг*******би*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй*******байна.*******Учир*******нь*******надад*******хүнийг*******алах*******санаа*******бодол,*******зорилго*******байгаагүй*******тул*******надад*******оногдуулсан*******ялыг*******хөнгөрүүлж*******өгөөч*******гэж*******хүсэж*******байна.”*******гэв.*******

Шүүгдэгчийн*******өмгөөлөгч:*******Я.Э,*******Б.Г,*******Л.Ц*******нар*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******саналдаа:*******“...шүүхийн*******шийтгэх*******тогтоолд*******заасан*******дүгнэлт*******нь*******хэргийн*******бодит*******байдалтай*******нийцээгүй,*******хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгчийн*******сэтгэцэд*******учирсан*******гэм*******хорын*******хохирлыг*******нөхөн*******төлүүлэхээр*******шийдвэрлэсэн*******нь*******үндэслэлгүй*******байна.*******...Иймд*******шүүхийн*******шийтгэх*******тогтоолд*******өөрчлөлт*******оруулж*******өгнө*******үү.”*******гэв.

Хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгч*******Б.Б*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“...Миний*******хувьд*******маш*******их*******гомдолтой*******байгаа*******бөгөөд *******хохирогчийг*******санаатай*******алсан*******гэж*******би*******үзэж*******байна.”*******гэв.*******

Хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгчийн*******өмгөөлөгч:*******Ж.Э,*******Б.А*******нар*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******саналдаа:*******“...*******шүүх*******хэргийн*******бодит*******байдалд*******нийцсэн*******үндэслэл*******бүхий*******дүгнэлт*******хийж,*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******нөхцөл*******байдал,*******учирсан*******хохирол,*******хор*******уршгийн*******шинж*******чанар,*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******хүний*******хувийн*******байдал*******зэргийг*******харгалзан*******шүүгдэгчид*******тохирох*******шийтгэл*******оногдуулсан*******байх*******тул*******шийтгэх*******тогтоолыг*******хэвээр*******үлдээх*******нь*******зүйтэй*******байна.”*******гэв.

ТОДОРХОЙЛОХ*******нь:

Давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******39.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1,*******3*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******шүүгдэгч,*******түүний*******өмгөөлөгч*******нарын*******давж*******заалдах*******гомдолд*******заасан*******асуудлаар*******хязгаарлахгүйгээр*******хэргийн*******бүх*******үйл*******ажиллагаа,*******шийдвэрийг*******бүхэлд*******нь*******хяналаа.

Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******үндсэн*******зорилт*******нь*******гэмт*******хэрэг*******гарсан*******байдлыг*******бүрэн*******бодитойгоор*******сэргээн*******тогтоох,*******гэмт*******этгээдийг*******олж,*******түүний*******гэм*******бурууг*******үндэслэлтэй,*******эргэлзээгүйгээр*******нотлох,*******гэм*******буруугүй*******хэнийг*******ч*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******гэм*******буруутайд*******тооцохгүй*******байх,*******хүний*******эрх,*******хууль*******ёсны*******ашиг*******сонирхлыг*******хамгаалах,*******зөрчигдсөн*******эрхийг*******сэргээхэд*******оршдог.

Уг*******зорилтын*******хүрээнд*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******1.7*******дугаар*******зүйлийн*******2*******дахь*******хэсэгт “Хэргийн*******бодит*******байдлыг*******нотлохын*******тулд*******мөрдөгч,*******прокурор*******хуульд*******заасан*******бүх*******арга*******хэмжээг*******авч,*******яллагдагч,*******шүүгдэгчийг*******…*******яллах*******ба*******цагаатгах,*******ял*******хүндрүүлэх*******ба*******хөнгөрүүлэх*******нөхцөл*******байдлыг*******эргэлзээгүй*******тогтооно” гэж*******зохицуулсан.

Прокуророос*******Ө.Т*******нь*******согтууруулах*******ундааны*******зүйл*******хэрэглэсэн*******үедээ*******000*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******16-ны*******өдрөөс*******17-ны*******өдөр*******Хөвсгөл*******аймгийн*******Эсумын*******4*******дүгээр*******багт*******Б.Дтай*******хувийн*******таарамжгүй*******харилцааны*******улмаас*******маргалдан*******зодож*******биед*******нь*******нарийн*******гэдэс,*******нарийн*******гэдэсний*******чацархайн*******урагдал,*******хэвлийн*******хөндийн*******шингэн*******хуралт,*******зулай,*******баруун*******шилбэнд*******шарх,*******хамар,*******баруун*******сарвуунд*******зулгаралт,*******зүүн*******нүдний*******дээд*******зовхи,*******баруун*******шанаа,*******баруун*******бугалга*******шуу,*******зүүн*******бугалга*******шуу,*******зүүн*******сарвуу,*******баруун*******шилбэ,*******сарвуунд*******цус*******хуралт*******бүхий*******хүнд*******гэмтэл*******учруулж*******хүнийг*******санаатай*******алсан*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэнд*******холбогдуулан*******яллах*******дүгнэлт*******үйлдэж*******хэргийг*******шүүхэд*******шилжүүлсэн*******байна.*******

Мөрдөн*******шалгах*******ажиллагааны*******явцад*******уг*******хэрэгт*******ач*******холбогдолтой,*******хамааралтай*******нотлох*******баримтуудыг*******хуульд*******заасан*******үндэслэл,*******журмын*******дагуу*******цуглуулан*******бэхжүүлсэн*******байх*******ба*******анхан*******шатны*******шүүх*******хэрэгт*******авагдаж*******шүүх*******хуралдаанаар*******шинжлэн*******судлагдсан*******нотлох*******баримтыг*******тал*******бүрээс*******нь*******хянаж,*******Ө.Тийг*******хүнийг*******алах*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******гэж*******дүгнэсэн*******нь*******хэргийн*******бодит*******байдалтай*******нийцсэн*******гэж*******шүүх*******бүрэлдэхүүн*******дүгнэв.

Өөрөөр*******хэлбэл,*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******34.14*******дүгээр*******зүйлд*******зааснаар*******анхан*******шатны*******шүүх*******прокуророос*******шүүхэд*******шилжүүлсэн*******эрүүгийн*******хэргийн*******хүрээнд*******шүүгдэгч*******Ө.Тийн*******гэм*******бурууг*******хянан*******хэлэлцэж,*******шүүх*******хуралдаанд*******хэлэлцэгдсэн*******нотлох*******баримтуудыг*******харьцуулан*******судалж,*******хэргийн*******бодит*******байдалд*******нийцсэн*******эсэхийг*******өөрийн*******дотоод*******итгэлээр*******үнэлж,*******гэмт*******хэрэг*******үйлдэгдсэн*******нөхцөл*******байдлыг*******сэргээн*******тогтоож,*******шүүгдэгчийг*******согтууруулах*******ундааны*******зүйл*******хэрэглэсэн*******үедээ*******хохирогч*******Б.Дыг*******алах*******гэмт*******хэргийг*******үйлдсэн*******талаар хууль*******ёсны*******бөгөөд*******үндэслэл*******бүхий*******дүгнэлт*******хийсэн*******байна.

Шүүхийн*******хэлэлцүүлэгт*******шинжлэн*******судлагдсан*******нотлох*******баримтууд*******нь*******энэ*******хэрэгт*******хамааралтай,*******хуульд*******заасан*******үндэслэл*******журмын*******дагуу*******хэрэгт*******цуглуулж, *******бэхжүүлсэн,*******гэрч,*******хохирогч,*******шүүгдэгчээс*******мэдүүлэг*******авахдаа*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******журам,*******шаардлага*******зөрчөөгүй,*******мөрдөн*******шалгах*******ажиллагааны*******явцад*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******оролцогчийн*******хуулиар*******хамгаалагдсан*******эрхийг*******хассан*******буюу*******хязгаарласан*******зөрчил*******тогтоогдоогүй,*******хэрэгт*******авагдсан*******нотлох*******баримтыг*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэхэд*******ач*******холбогдолтой,*******хамаарал*******бүхий*******гэж*******үзсэн*******нь*******үндэслэлтэй.

Шүүгдэгч*******болон*******түүний*******өмгөөлөгч*******нарын*******давж*******заалдах*******гомдлыг*******дараах*******үндэслэлээр*******хүлээн*******авах*******үндэслэлгүй*******гэж*******шүүх*******бүрэлдэхүүн*******дүгнэлээ.*******

1.Хүнийг*******алах*******гэмт*******хэрэг*******нь*******гэм*******буруугийн*******санаатай*******хэлбэртэй*******бөгөөд*******хүнийг*******алахад*******чиглэсэн*******үйлдэл,*******эс*******үйлдэхүй*******нь*******хохирогчийн*******үхэлтэй*******шууд*******шалтгаант*******холбоотой*******байх*******шинжийг*******агуулдаг.*******Гэмт*******этгээдийн*******үйлдэл,*******эс*******үйлдэхүйн*******улмаас*******хор*******уршиг*******шууд*******учирсан,*******хор*******уршиг*******учрах*******бодит*******боломж*******бүрдүүлсэн*******бол*******шалтгаант*******холбоотой*******гэж*******үзэх*******бөгөөд*******энэ*******нь*******гэмт*******хэргийн*******шалтгаант*******холбооны*******үндсэн*******шинж*******болно. Эрүүгийн*******хуулийн*******10.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1-д*******заасан*******“Хүнийг*******алах”*******гэмт*******хэргийг*******зүйлчлэхэд*******амь*******хохирогч*******тэр*******даруйдаа,*******эсхүл*******хэсэг*******хугацааны*******дараа*******нас*******барсан*******нь*******нөлөөлөхгүй*******бөгөөд*******хохирогчийн*******амь*******нас*******хохирсноор*******хүнийг*******алах*******гэмт*******хэрэг*******төгс*******үйлдэгдсэнд*******тооцогдоно.

Шүүгдэгч*******нь *******гэм*******буруугийн*******санаатай*******хэлбэрээр*******буюу*******өөрийн*******үйлдлийн*******хууль*******бус*******шинжтэй*******болохыг*******ухамсарлаж*******түүнийг*******хүсч*******үйлдсэн,*******хохирогчийн*******эрүүл*******мэндэд*******“нарийн*******гэдэс,*******нарийн*******гэдэсний*******чацархайн*******урагдал,*******хэвлийн*******хөндийн*******шингэн*******хуралт*******...бүхий”*******хүнд*******гэмтэл*******учруулж,*******хохирогчийг*******алсан*******нь*******хэрэгт*******авагдаж,*******шүүх*******хуралдаанаар*******хэлэлцэгдсэн*******нотлох*******баримтуудаар*******нотлогдон*******тогтоогдсон*******байх*******тул*******энэ*******талаар*******хийсэн*******анхан*******шатны*******шүүхийн *******дүгнэлтийг*******үндэслэлтэй*******гэж*******үзнэ.

Шүүгдэгч*******нь*******олон*******удаагийн*******үйлдлээр*******хохирогчийн*******эрүүл*******мэндэд*******санаатай*******халдсаны*******улмаас*******хохирогч*******нас*******барсан*******хор*******уршигт*******хүргэсний*******зэрэгцээ*******учруулсан*******гэмтэл*******нь*******амь*******насанд*******аюултай*******хүнд*******гэмтэл*******болох*******нь*******шинжээчийн*******дүгнэлт*******болон*******мэдүүлэгт*******тодорхой*******тусгагдсан*******байх******* тул*******шүүгдэгчийн*******үйлдлийг*******хүний*******эрүүл*******мэндэд*******хүнд*******хохирол*******санаатай*******учруулсны*******улмаас*******хохирогч*******нас*******барсан*******гэж*******зүйлчлэх*******үндэслэлгүй.

2.Иргэний*******хуулийн*******230*******дугаар*******зүйлийн*******230.1-д*******“Эдийн*******бус*******гэм*******хорыг*******арилгуулахаар*******хохирогч*******шаардах*******эрхтэй.”*******гэж,*******Эрүүгийн*******хуулийн*******2.5*******дугаар*******зүйлийн*******5-д*******“Шүүх*******гэмт*******хэргийн*******хохирол,*******хор*******уршгийг*******тодорхойлж,*******бодит*******хохирлыг*******нөхөн*******төлүүлэх,*******хор*******уршгийг*******арилгах,*******нөхөн*******төлүүлэх*******төлбөрийг*******мөнгөн*******дүнгээр*******тооцож,*******тогтооно.”*******гэж******* тус*******тус*******зааснаар*******хохирогч,*******түүний*******төлөөлөгч*******өөрт*******учирсан*******хохирол,*******хор*******уршгийг*******нөхөн*******төлүүлэхээр*******шаардах,*******шүүх*******нөхөн*******төлүүлэх*******төлбөрийг*******тооцох,*******тогтоох******* эрх*******нээлттэй.*******Түүнчлэн *******сэтгэцэд*******учирсан*******хор*******уршгийг*******хэрхэн*******тооцох*******аргачлал,*******хэмжээг*******зохицуулсан*******Шүүх*******шинжилгээний*******тухай*******хууль*******болон*******дагалдах*******бусад*******хуулийн*******зохицуулалт*******2023*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******01-ний*******өдрөөс*******буюу*******шүүгдэгчид*******холбогдох*******хэргийг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******явцад*******хүчин*******төгөлдөр*******болж,*******мөрдөгдөж *******эхэлсэн.

Иймд*******анхан*******шатны*******шүүх*******амь*******хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгчийн*******сэтгэцэд*******учирсан*******хохирлыг*******шүүгдэгчээс*******гаргуулахаар*******шийдвэрлэсэн*******нь*******Иргэний*******хууль,*******Эрүүгийн*******хуулийн*******дээрх*******зохицуулалтуудад *******нийцсэн*******гэж*******шүүх*******бүрэлдэхүүн*******дүгнэв.

3.Анхан*******шатны*******шүүх*******шүүгдэгчийн*******үйлдсэн*******гэмт*******хэрэг*******нь*******хэрэгт*******авагдаж,*******шүүх*******хуралдаанаар*******хэлэлцэгдсэн*******нотлох*******баримтуудаар*******нотлогдон*******тогтоогдсон*******талаар*******болон*******шүүгдэгчийн*******хувийн*******байдал,*******гэмт*******хэрэг*******үйлдсэн*******нөхцөл*******байдал,*******гэмт*******хэргийн*******шинж,*******хохирол,*******хор*******уршгийн*******хэмжээ*******зэргийг*******харгалзан*******шүүгдэгчид*******Эрүүгийн*******хуулийн*******10.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1-д*******зааснаар*******13*******жилийн*******хугацаагаар*******хорих*******ял*******оногдуулж,*******хорих*******ялыг*******хаалттай*******хорих*******байгууллагад*******эдлүүлэхээр*******шийдвэрлэсэн*******талаар *******шийтгэх*******тогтоолд*******тодорхой*******тусгасан*******байх*******ба*******дээрх*******байдлын*******талаар*******дүгнэлт*******хийгээгүй*******гэх*******өмгөөлөгчийн*******гомдол*******үндэслэлгүй*******байна.

4.Шүүгдэгч*******Ө.Тийн*******гэмт*******үйлдлийн*******улмаас*******6-15*******насны*******4*******хүүхэдтэйгээ*******өрх*******толгойлон*******амьдарч*******байсан*******хохирогчийн*******амь*******нас*******хохирсон*******нь*******тогтоогдсон*******тул*******түүний*******улмаас*******учирсан*******гэм*******хорын*******хохирлоо*******Иргэний*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******журмаар*******нэхэмжлэх*******эрхийг*******хохирогчийн*******хууль*******ёсны*******төлөөлөгчид*******нээлттэй*******үлдээсэн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******дүгнэлтийг*******буруутган*******дүгнэх*******үндэслэлгүй.

5.Анх*******шатны*******шүүх*******гэмт*******хэрэг*******үйлдэгдсэн*******нөхцөл*******байдал,*******гэмт*******хэргийн*******шинжийг*******харгалзан*******хэргийг*******зүйлчилж,*******шүүгдэгчид*******Эрүүгийн*******хуульд*******заасан*******үндэслэл,*******журмын*******дагуу*******тухайн*******зүйл,*******хэсэгт*******заасан*******төрөл,*******хэмжээний*******ял*******оногдуулсан*******байх*******тул*******хэргийн*******зүйлчлэлийг*******өөрчлөх,*******оногдуулсан*******ялын*******хэмжээг*******багасгах,*******хорих*******ялыг*******нээлтэй*******байгууллагад*******эдлүүлэх*******үндэслэлгүй*******гэж*******шүүх*******бүрэлдэхүүн*******дүгнэлээ.*******

Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******39.9*******дүгээр*******зүйлийн*******1*******дэх*******хэсгийн*******1.1,*******2-т*******заасныг*******тус*******тус*******удирдлага*******болгон*******ТОГТООХ*******нь:*******

1.Шүүгдэгч,*******шүүгдэгчийн*******өмгөөлөгч*******нарын*******гаргасан*******давж*******заалдах*******гомдлыг*******хэрэгсэхгүй*******болгож,*******Хөвсгөл*******аймаг*******дахь*******сум*******дундын*******эрүүгийн*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2024*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******08-ны*******өдрийн*******2024/ШЦТ/11*******дүгээр*******шийтгэх*******тогтоолыг*******хэвээр*******үлдээсүгэй.

2.Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******40.1*******дүгээр*******зүйлийн*******1,*******2-т*******зааснаар*******анхан*******болон*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******Эрүүгийн*******хуулийг*******зөрүүтэй *******хэрэглэсэн,*******Эрүүгийн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийг*******ноцтой*******зөрчсөн*******нь*******шүүхийн*******шийдвэрт*******нөлөөлсөн,*******хуулийг*******Улсын*******дээд*******шүүхийн*******албан*******ёсны*******тайлбараас*******өөрөөр*******тайлбарлаж*******хэрэглэсэн*******гэж*******үзвэл*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрийг*******гардуулсан,*******эсхүл*******хүргүүлснээс*******хойш*******14*******хоногийн*******дотор*******оролцогч*******хяналтын*******журмаар*******гомдол*******гаргах,*******прокурор,*******дээд*******шатны*******прокурор*******эсэргүүцэл*******гаргах*******эрхтэйг*******дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ,*******ШҮҮГЧ                      *******                Н.БАЯРХҮҮ

            *******      ШҮҮГЧИД                                *******       Л.ЭРДЭНЭБАТ

                                                       *******            Б.СОСОРБАРАМ