77104949 [email protected]
Шийдвэрийн мэдээлэл
Шүүх Говьсүмбэр аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх
Шүүгч Одцэрэнгийн Однямаа
Хэргийн индекс 2209000001064
Дугаар 2024/ДШМ/14
Огноо 2024-06-25
Зүйл хэсэг 11.6.1.,
17.3.2.2.,
17.6.1.,
21.1.1.,
Улсын яллагч Т.Нансалмаа

Холбоотой шийдвэрүүд
 
 

Говьсүмбэр аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал

2024 оны 06 сарын 25 өдөр

Дугаар 2024/ДШМ/14

 
                        Г.Н,А.Г,Б.Тнарт

 холбогдохэрүүгийнхэргийнтухай

 

    ГовьсүмбэраймгийнЭрүү,ИргэнийхэргийндавжзаалдахшатнышүүхийнэрүүгийнхэргийншүүххуралдааныгшүүгчБ.Наранчимэгдаргалж,шүүгчА.Сайнтөгс,ЕрөнхийшүүгчО.Однямаанарынбүрэлдэхүүнтэйтусшүүхийншүүххуралдаанытанхимднээлттэйхийсэнхуралдаанаар:

     прокурорТ.Нансалмаа,

    хохирогч“Бч”ХХК-ийнөмгөөлөгчР.Мөнхзул,Д.Мөнх-Очир,

        хохирогчЦ.СөмгөөлөгчЦ.Цэцэгсүрэн/цахимаар/,

        хохирогчТэХХК-ийнхуульёснытөлөөлөгчБ.Баясгалан,түүнийөмгөөлөгчГ.Халиунаа/цахимаар/,

        хохирогч“Оц”ХХК-ийнөмгөөлөгчҮ.Чойжилсүрэн,

   шүүгдэгчГ.Н,түүнийөмгөөлөгчД.Алтантуяа,Г.Баяржаргал/цахимаар/,

        шүүгдэгчА.Г,түүнийөмгөөлөгчЧ.Болдбаатар/цахимаар/,Ц.Галбадрах,О.Чулуунбаатар, 

   шүүгдэгчБ.Т,түүнийөмгөөлөгчЦ.Мөнхбат/цахимаар/,С.Тэгшжаргал,Б.Нандин-Эрдэнэ,

     шүүххуралдаанынарийнбичгийндаргаӨ.Бямбасайханнарыгоролцуулан,

    ГовьсүмбэраймагдахьсумдундынэрүүгийнхэргийнанханшатнышүүхийншүүгчТ.Энхмандахдаргалжшийдвэрлэсэн,2024оны02дугаарсарын07-ныөдрийн2024/ШЦТ/26дугааршийтгэхтогтоолыгэсзөвшөөрчшүүгдэгчГ.Н,түүнийөмгөөлөгчД.Алтантуяа,Г.Баяржаргал,шүүгдэгчА.Г,түүнийөмгөөлөгчЧ.Болдбаатар,Ц.ГалбадрахнарынгаргасангомдлыгүндэслэншүүгдэгчГ.Н,А.Г,Б.Тнартхолбогдох2209000001064дугаартайэрүүгийнхэргийг2024оны04дүгээрсарын03-ныөдөрхүлээнавч,ЕрөнхийшүүгчО.Однямаагийн илтгэснээр хянанхэлэлцэв.                        Монголулсыниргэн,-оны-дугаарсарын-ндУлаанбаатархотодтөрсөн,-настай,эрэгтэй,дээдболовсролтой,эдийнзасагч,хувиараахөдөлмөрэрхэлдэг,амбүл4,эхнэрхоёрхүүхдийнхамт-дүүргийн-дугаархороо-хороолол-тоотодоршинсууххаягтай,улсаасавсангавъяашагналгүй,урьдялшийтгэлэдэлжбайгаагүйгэхДовогтГН/РД:/,

   Монголулсыниргэн,-оны-дугаарсарын--ндТөваймгийн-сумандтөрсөн,-настай,эрэгтэй,дээдболовсролтой,эдийнзасагчмэргэжилтэй,хувиараахөдөлмөрэрхэлдэг,амбүл4,эхнэрхоёрхүүхдийнхамт-дүүргийн-дугаархороо,-дугаархороолол,-тоотодоршинсууххаягтай,улсаасавсангавъяашагналгүй,урьдялшийтгэлэдэлжбайгаагүйгэхД-овогтАГ/РД/,

     Монголулсыниргэн,-оны-дугаарсарын-нд-аймгийнДсумандтөрсөн,39настай,эмэгтэй,дээдболовсролтой,хуульч мэргэжилтэй,нотариатчажилтай,амбүл-5,нөхөр,-хүүхдийнхамтСдүүргийн-дугаархороо,-тоотодоршинсууххаягтай,улсаасавсангавъяашагналгүй,урьдялшийтгэлэдэлжбайгаагүйгэхЭовогтБТ/РД:/,

     ЯллагдагчГ.НньА.Гбүлэглэн2018оны02дугаарсарын22-ныөдөрНийслэлийнСүхбаатардүүргийн6дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахСүхбаатар,ЧингэлтэйдүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхэдхуурамчбаримтбичиггарганөгөхбайдлаартүүнийгашиглажшүүхээрхуульбусшийдвэргаргуулж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж,“БЧ”ХХК-нийэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлж4.031.187.300тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсангэмтхэргийг,

     Мөн“Тэ”ХХК-нийудирдлагад2019оны01дүгээрсараасэхлэн2020оны06дугаарсарыгхүртэлххугацаанд“төмрийнхүдэрнийлүүлнэ,төмрийнхүдэрболовсруулахүйлдвэрээашиглуулна”хэмээнитгэлтөрүүлж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулжиххэмжээнийбуюу2.921.551.560.75төгрөгийнхохиролучруулжзалилсангэмтхэргийг,

    Дангаараа2015оны07сараас2015оны12сарынхооронд“ТөмрийнбаяжмалхудалдажавахХятадхүнолжөгвөлзарсантөмрийнбаяжмалын1тоннтутмаас1.5долларыгөгнө,эхлээдурьдчилгаа50.000.000төгрөгөгөхшаардлагатай”,“ТөмрийнбаяжмалБүгдНайрамдахХятадУлсруугаргахгэхээрэргэлтийнхөрөнгөгүйбайна,мөнгөөгөөч,баяжмалаанийлүүлээдмөнгийгчиньөгье”,“Азийнхөгжлийнсангаасзээлхөөцөлдөжбайна,зээлбүтэхээрурьдавсанмөнгөтэйгөөнийлүүлээдөгье”гэхмэтээрхуурч,зохиомолбайдлыгзориудаарбийболгож,бодитбайдлыгнуухзамаартөөрөгдөлдоруулж,хохирогчЦ.С114.177.136төгрөгийгзалилжбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсан,

   ГовьсүмбэраймгийнБсумын-дүгээрбагийннутагдэвсгэртбайрлаххүдэрболовсруулах“БЧ”ХХК-ийнхуульёснызахиралбиш,төлөөлөхэрхгүйатлаа2018оны11дүгээрсараас2020оны04дүгээрсархүртэлххугацаандтускомпанийнэдхөрөнгө,эдийнболонэдийнбусхөрөнгийнэрхээшилжүүлэнөгөхийгшаардажүйлдвэрийнхашааныхаалгыгэвдэх,харуулхамгаалалтынажилтанЭ.Г,Б.Бнарыгхөөжгаргахзэргээрудаадараахүчхэрэглэн,хүчхэрэглэхээрзаналхийлжсүрдүүлсэн,

   2020оны08дугаарсараас2020оны10дугаарсарынхоорондГовьсүмбэраймгийнБсумын-дүгээрбагийннутагдэвсгэртбайрлаххүдэрболовсруулах“Б-Ч-”ХХК-ийнхуульёснызахиралбиш,төлөөлөхэрхгүйатлаа“Оц”ХХК-ийнзахиралЛ.Утускомпанийнзахиралмэтээройлгуулан,хуурамчбичигбаримтүзүүлэнтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэртэйхамтарчажиллахаартохиролцон,улмаарүйлдвэрсард30,000тоннхүдэрбаяжууланөгнө,усцахилгаанмэргэжлийнхяналт,цалингийнөртөлбөрбарагдуулахшаардлагатайгэхзэргээрхуурч,зохиомолбайдлыгзориудаарбийболгож,бодитбайдлыгнуухзамаартөөрөгдөлдоруулж,хохирогчЛ.У164.484.000төгрөгзалилсангэмтхэргийг,

    2020оны09дүгээрсарын25-ныөдрийншөнөГовьсүмбэраймгийнБсумын-дүгээрбагийннутагдэвсгэртбайрлах“БЧ”ХХК-ийнүйлдвэрийнхашаандиргэнЛ.Бмаргалдаж,улмаартүүнийнүүрэнтусгазаргараараацохижтүүндбаруундоод1,2-ршүд,зүүндоод1,2-ршүднийганхалт,доодуруулындоторсалстынцусхуралт”бүхийэрүүлмэндэдньхөнгөнхохиролсанаатайучруулсангэмтхэргүүдийг,

      ЯллагдагчА.ГньСүхбаатардүүргийн6дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахСүхбаатар,ЧингэлтэйдүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхэд2018оны02дугаарсарын22-ныөдөр“БЧ”хариуцагчтай“1.580.000.000төгрөггаргуулах,үүргийнгүйцэтгэлийгбарьцаахөрөнгөөрхангуулах”шаардлагабүхийнэхэмжлэлгаргахдаа“БЧ”ХХК-ийн2011оны10дугаарсарын31-нийөдрийнТөлөөлөнудирдахзөвлөлийнхуралдаанытогтоолбуюухэрэгхянаншийдвэрлэхэдачхолбогдолбүхийнотлохбаримтыгхуурамчболохыгмэдсээрбайжгаргажөгсөн,

      ЯллагдагчГ.Нбүлэглэн2018оны02дугаарсарын22-ныөдөрНийслэлийнСүхбаатардүүргийн6дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахСүхбаатар,ЧингэлтэйдүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхэдхуурамчбаримтбичиггарганөгөхбайдлаартүүнийгашиглажшүүхээрхуульбусшийдвэргаргуулж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж,“БЧ”ХХК-нийэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлж4.031.187.300тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсан,

     Мөн“Тэ”ХХК-нийудирдлагад2019оны01дүгээрсараасэхлэн2020оны06дугаарсарыгхүртэлххугацаанд“төмрийнхүдэрнийлүүлнэ,төмрийнхүдэрболовсруулахүйлдвэрээашиглуулна”хэмээнитгэлтөрүүлж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулжиххэмжээнийбуюу2.921.551.560.75төгрөгийнхохиролучруулжзалилсангэмтхэргүүдийг,

     ЯллагдагчБ.Тнь“БЧ”ХХК-ний2011оны10дугаарсарын31-нийөдрийнТөлөөлөнудирдахзөвлөлийнхуралдаанытогтоолыг2018оны02дугаарсарын13-ныөдөрхуулбарлуулаад,хуулбарүнэнзөвийггэрчлүүлж,нотариатынтамгадаржбаталгаажуулахдааНотариатынтухайхуулийн37.1дүгээрзүйлдзаасан“Нотариатчэрхзалгамжлагчболонитгэмжлэгдсэнтөлөөлөгчийнхүсэлтээрбаримтбичиггэрчлэхдээтэдгээртхолбогдохбусадүндсэнматериалыгшалгана”,46.5дахьхэсэгтзаасан“Хуулийнэтгээдийннэрийнөмнөөсхийжбайгаагэрээхэлцлийггэрчлэхдээтүүнийгхуулийндагуутөлөөлөгчбайгааэтгээдийнэрххэмжээньгэрээ,дүрэм,төлөөлөнудирдахзөвлөлийншийдвэрттусгагдсанэсэхийгшалгана”гэсэнзаалтындагуушалгаагүйнотариатаарбаталгаажуулж,“БЧ”ХХК-ийнөмчлөхэрхийгхязгаарлах,шилжүүлэхтэйхолбоотойилтхуульбусхэлцлийгбаталгаажуулсангэхгэмтхэрэгттустусхолбогджээ.

   СүхбаатардүүргийнПрокурорынгазраас:Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн1.9дүгээрзүйлийн1,2.2дугаарзүйлийн3,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2,17.6дугаарзүйлийн1,11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгттустусзааснааряллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэнГ.Н,Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.2дугаарзүйлийн3,4,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2,21.1дүгээрзүйлийн1дэххэсэгттустусзааснааряллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэнА.Г,Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.10дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснааряллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэнБ.Тнартхолбогдоххэргийгшүүхэдшилжүүлжээ.

         Анханшатнышүүх:НийслэлийнСүхбаатардүүргийнПрокурорынгазраасшүүгдэгчЭовогтБТЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.10дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаарзүйлчилжирүүлснийгЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.19дүгээрзүйлийн1дэххэсгийн1.1-тзааснаархэрэгсэхгүйболгож, шүүгдэгчДовогтГНЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн1.9дүгээрзүйлийн1,2.2дугаарзүйлийн3,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2-тзаасан“бусдыгхуурч,зохиомолбайдлыгзориудаарбийболгох,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж,эзэмшигч,өмчлөлийнэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлэнзалилажбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсан”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,шүүгдэгчДовогтГНЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасан“бусдынэдхөрөнгө,эдийн,эдийнбусхөрөнгийнэрхээшилжүүлэнөгөхийгшаардажөөртнь,хүчхэрэглэхээрзаналхийлсэн,сүрдүүлсэн”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,шүүгдэгчДовогтГНЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасан“хүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролсанаатайучруулах”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,шүүгдэгчДовогтАГЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.2дугаарзүйлийн3,4,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2-тзаасан“хуурч,зохиомолбайдлыгзориудаарбийболгох,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж,эзэмшигч,өмчлөлийнэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлэнзалилажиххэмжээнийхохиролучруулсан”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,шүүгдэгчДовогтАГЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн21.1дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтзаасан“хэрэгхянаншийдвэрлэхэдачхолбогдолбүхийнотлохбаримтыгхуурамчболохыгмэдсээрбайжшүүхэдгаргажөгсөн”гэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтустустооцож,шүүгдэгчГ.НЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн1.9дүгээрзүйлийн1,2.2дугаарзүйлийн3,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2-тзааснаар4/дөрөв/жилийнхугацаагаархорихялаар,шүүгдэгчГ.НЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаар2/хоёр/жилийнхугацаагаархорихялаар,шүүгдэгчГ.НЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаар600/зургаанзуу/нэгжтэйтэнцэххэмжээнийтөгрөгбуюу600000/зургаанзуунмянга/төгрөгөөрторгохялаар,шүүгдэгчА.ГЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.2дугаарзүйлийн3,4,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2-тзааснаар3/гурав/жилийнхугацаагаархорихялаар,шүүгдэгчА.ГЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн21.1дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтзааснаар6/зургаа/сарынхугацаагаархорихялаартустусшийтгэж,Өршөөлүзүүлэхтухайхуулийн4дүгээрзүйлийн4.1дэххэсэгтзааснааршүүгдэгчГ.НЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаароногдуулсан600/зургаанзуу/нэгжтэйтэнцэххэмжээнийтөгрөгбуюу600000/зургаанзуунмянга/төгрөгөөрторгохялыгөршөөнхэлтрүүлж,Өршөөлүзүүлэхтухайхуулийн6дугаарзүйлийн6.2дахьхэсэгтзааснааршүүгдэгчГ.НЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаароногдуулсан2/хоёр/жилийнхугацаагаархорихялынэдлээгүйүлдсэнхорихялаас2/хоёр/жилийнхорихялыгөршөөнхасаж,Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн6.8дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснааршүүгдэгчА.ГЭрүүгийнхуулийнерөнхийангийн2.2дугаарзүйлийн3,4,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2-тзааснаар3/гурав/жилийнхугацаагаароногдуулсанхорихялдээрЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн21.1дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтзааснаароногдуулсан6/зургаа/сарынхугацаагаархорихялыгнэмжнэгтгэннийтэдлэххорихялыг3/гурав/жил6/зургаа/сарынхугацаагаартогтоож,Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн5.6дугаарзүйлийн4дэххэсэгтзааснааршүүгдэгчГ.Ноногдуулсан4/дөрөв/жилийнхугацаагаархорихялыг,шүүгдэгчА.Гоногдуулсан3/гурав/жил6/зургаа/хугацаагаархорихялыгнээлттэйхорихбайгууллагадтустусэдлүүлж,Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн6.10дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснааршүүгдэгчГ.Нцагданхоригдсон94/ерэндөрөв/хоногийнхугацаагтүүнийэдлэхялдоруулантооцож,шүүгдэгчБ.Т,А.Гнарньцагданхоригдоогүй,шүүгдэгчБ.Тньгэмтхэргийнулмаасбусдадтөлөхтөлбөргүй,хэрэгтиргэнийбичигбаримтхураагдажирээгүйболохыгтустусдурдаж,Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн11.4дүгээрзүйлийн1дэххэсгийн1.4-тзааснаарэрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаанызардалболох12425000/арванхоёрсаядөрвөнзуунхоринтаванмянга/төгрөгийгшүүгдэгчГ.Н,А.Гнараасхувьтэнцүүлжбуюушүүгдэгчтусбүрээс6212500/зургаансаяхоёрзуунарванхоёрмянгатаванзуу/төгрөгийггаргуулжулсынорлогоболгож,Иргэнийхуулийн497дугаарзүйлийн497.1,510дугаарзүйлийн510.1дэххэсэгттустусзааснааршүүгдэгчГ.Н,А.Гнараас2921551560/хоёртэрбумесөнзуунхориннэгэнсаятаванзуунтавиннэгэнмянгатаванзуунжар/төгрөгийгхувьтэнцүүлэнбуюушүүгдэгчтусбүрээс1460775780/нэгтэрбумдөрвөнзуунжарансаядолоонзуундалантаванмянгадолоонзуунная/төгрөгийггаргуулжТэХХК-д,шүүгдэгчГ.Н114177136/нэгзуунарвандөрвөнсаянэгзуундаландолоонмянганэгзуунгучинзургаа/төгрөгийггаргуулжхохирогчЦ.С,164484000/нэгзуунжарандөрвөнсаядөрвөнзууннаяндөрвөнмянга/төгрөгийггаргуулжОЦХХК-ийнзахиралЛ.Утустусолгож,ЭнэхэрэгтГовьсүмбэраймгийн-сумын-дүгээрбагтбайрлахУлаангражийнбаруунурдталдүйлдвэрлэлийнзориулалттай1763,5мквталбайтайүйлдвэрлэлийнбарилгатоногтөхөөрөмжийгбайршуулсангазартньбитүүмжилсэн2019оны11дүгээрсарын19-нийөдрийн1018дугаартай“Эдхөрөнгөбитүүмжлэхтухай”прокурорынтогтоолыгхүчингүйболгожугэдхөрөнгийгхохирогчЧГХшилжүүлж,Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн21.5дугаарзүйлийн1дэххэсгийн1.2-тзааснаарэдмөрийнбаримтаархураагдажирсэнфлаш1ширхэг(файлнээгдэхгүйбайгаа),6ширхэгсиди,хэрэгтхавсаргасансанхүүгийн16хавтасбаримт,шүүгдэгчГ.Ншүүххуралдаандээргаргажөгсөн1ширхэгсидизэргийгхэргийнхадгалаххугацаадуусаххүртэлхэрэгтхадгалж,шийтгэхтогтоолыгуншижсонсгосноорхүчинтэйболохбөгөөдтогтоолыгэсзөвшөөрвөлулсыняллагч,түүнийдээдшатныпрокурор,шүүгдэгч,хохирогч,тэдгээрийнхуульёснытөлөөлөгч,өмгөөлөгчтогтоолыггарданавсан,эсхүлхүргүүлснээсхойш14хоногийндоторГовьсүмбэраймгийнЭрүү,Иргэнийхэргийндавжзаалдахшатнышүүхэддавжзаалдахгомдолгаргах,эсэргүүцэлбичихэрхтэйболохыгдурдаж,шийтгэхтогтоолддавжзаалдахгомдол,эсэргүүцэлбичигдсэнтохиолдолдтогтоолынбиелэлтийгтүдгэлзүүлж,Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн37.1дүгээрзүйлдзааснааршийтгэхтогтоолхуулийнхүчинтөгөлдөрболтолшүүгдэгчБ.Турьдавсанхувийнбаталгаагаргахтаслансэргийлэхаргахэмжээгхүчингүйболгож,шүүгдэгчГ.НавсанМонголУлсынхилээргарахыгхязгаарлах,хувийнбаталгаагаргахтаслансэргийлэхаргахэмжээг,шүүгдэгчА.Гурьдавсанхувийнбаталгаагаргахтаслансэргийлэхаргахэмжээгөөрчилжцагданхорихтаслансэргийлэхаргахэмжээавчшийдвэрлэжээ.

    ШүүгдэгчГ.Ндавжзаалдахшатнышүүхэдгаргасангомдолболоншүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Минийбиень...шийтгэхтогтоолыгэсзөвшөөрчэнэхүүгомдлыггаргажбайна.ТусшийтгэхтогтоолддурдсанэрүүгийнхэрэгтНнамайгямарнэгэнаргааряллахүүднээсминийхуульёсныэрх,хуульүйлчлэхтэгшбайдлыгхангаагүй.Минийзүгээсөгсөнмэдүүлэг,нотлохбаримтыгүнэлээгүй,хүсэлтийгхангаагүй,мөрдөншалгахявцаднотлохбаримтыгхангалттайавч,хавтастхэрэгттусгаагүй,санхүүгийндүгнэлтболонаудитындүгнэлтийгнамайгцагданхоригдсонбайхадбуюунэгталынбаримтыгүндэслэлболгонүйлдсэн.Шүүх,прокурорынхяналтынявцадболоншүүгчийнзүгээсяллахталыгбаримталж,ачхолбогдолгүйгэрчасуусанмэдүүлэгзэргийгнотолгооболгонүнэлжасарихашигсонирхлынзөрчилтэйхилсхэрэгтгүтгэхзамааршийдвэрлэсэнбайна.Дээрдурдсанасуудлыгминийбиедараахбайдлаардэлгэрэнгүйбичиждүгнэсэнболно.Үүндтусшүүхийнтогтоолын69дүгээрхуудасдээрээс2дахьдоголмөрдшүүгдэгчНбусдыгхуурч,зохиомолбайдлыгзориудаарбийболгох,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж,эзэмшигч,өмчлөлийнэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлэнбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсангэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайд,бусдынэдхөрөнгө,эдийнбусхөрөнгийнэрхийгшилжүүлжөгөхийгшаардаж,өөртньхүчхэрэглэхээрзаналхийлсэн,сүрдүүлсэнгэмтхэргийгүйлдсэнгэжбуруутайд,хүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролсанаатайучруулахгэмтхэргийгүйлдсэнгэмбуруутайдтустустооцож,Эрүүгийнхуулийнерөнхийангийн1.9дүгээрзүйлийн1,2.2дугаарзүйлийн3,3.7дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасныгжурамланЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.3дугаарзүйлийн2дахьхэсгийн2.2,Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлийн1,11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаарэрүүгийнхариуцлагахүлээлгэхньзүйтэйгэжшүүхээсүзсэн.Үндэслэлньдээрдурдсаншүүхийншийтгэхтогтоолыгминийбиеэсзөвшөөрөөдшүүхийншийтгэхтогтоолддурдсанболонхавтастхэрэгтавагдсаннотлохбаримтынхүрээнддараахтайлбар,хүсэлт,няцаалтыггаргажбайна.Нэгдүгээрт,шийтгэхтогтоолын70дугаархуудасны1дэхдоголмөрдэрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаанызардалд12,425,000төгрөгийгхувьтэнцүүлэнбуюу6,212,500төгрөгийггаргуулахыгбизөвшөөрөхгүйбайгаа.Тусхэрэгтмөрдөншалгахажиллагааныявцадхохирогчгэхэтгээдүүдүгсэнхуйвалдажхудалмэдүүлэг,хуурамчбаримтыгүндэслэндүгнэлтгаргасанбуюуНнамайгхоригдожбайхад461дүгээрхорихангиднэгталынтайлбарбаримтаарминийэсрэгаудитындүгнэлтгаргасан.ДАкомпанийнбуруутайүйлдлээсболжиргэд,ажахуйннэгж,компаниудхохирсонгэжүзэжбайгаа.Энэталааргомдолддурдчихсанбайгаа.Хоёрдугаартшийтгэхтогтоолын70дугаархуудасны2дахьдоголмөрдтүүнчлэнэнэхэрэгтГовьсүмбэраймгийнБсумын-дүгээрбагтбайрлахУлаангаражыгбаруунурдталдбайрлахүйлдвэрлэлийнзориулалттай1763.5метрквадратталбайтайүйлдвэрлэлийнбарилга,тоногтөхөөрөмжийгбайрлуулсангазартньбитүүмжилсэн2019оны11дүгээрсарын18-ныөдрийн1018дугаартайэдхөрөнгөбитүүмжлэхтухайпрокурорынтогтоолыгхүчингүйболгож,угэдхөрөнгийгхохирогчЧГХшилжүүлэхньзүйтэйгэжээ.Тусшүүхийнтогтоолынурдталынхуудсанддурдсан69дүгээрхуудасны4дүгээрдоголмөрдхохирогчЧГХ,БЧнарбуюу“БЧ”ХХК-д4тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсангэждурдсанбөгөөдяагаадЧГХшилжүүлэхболсонталаарүндэслэлтайлбаргүйбайна.Энэхүүүйлдэлньхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагааныявцыгхуульбусаарявуулсаннэгталыгбарьжшийдвэрлэсэнголшалтгаангэжхарагдажбайна.Дээрхүйлдвэрлэлийнзориулалттай1763.5метрквадрат талбайтайбарилга,тоногтөхөөрөмжгэххөрөнгөньминийүүсгэнбайгуулсан“БЧ”ХХК-ийннэрдээрбайдагбөгөөд,минийүүсгэнбайгуулсан70%-ийнхувьцаагэзэмшдэг“Б”гэжкомпанийэзэмшлийнөмчлөлийн8,5гагазардээрбаригдсан.Мөнцахилгаанхангамж,худагусныхангамж,ажилчдынбайр,хаягдалусныдалан,хашаахамгаалалтбүхийбүтээгдэхүүнболонтүүхийэдхадгалахталбайзэрэгзөвшөөрөлэзэмшил,өмчлөлдээрбүртгэлтэйбайдагюм.Тус26дугаартайтогтоолын28дугаархуудасныдоороос1дэхдоголмөр,19дүгээрхуудасныдээрээс1дэхдоголмөрдхохирогчЧГХ,гэрчБ,гэрчХКЛ,гэрчНнарынмэдүүлгээртус“БЧ”ХХК-ийнзахирлааражиллажбайсанболонэнэкомпанидминийбие20%-ийнхувьцааэзэмшдэг2дахьтомхөрөнгөоруулагчгэдэгньН,Бнарын20%-ийг2015оны01дүгээрсарын05-ныөдөрөртөлбөртхүлээнавсантухайбаримтмөнГовьсүмбэраймгийнсумдундыниргэнийхэргийншүүхэд2018оны11дүгээрсарын08-ныөдрийнхувьцааэзэмшигчдийнхуралболонтусхурлын№2компанийдүрмийншинэчлэннайруулгыгбатлахтухай,№3гүйцэтгэхзахирлыгтомилохтухайтогтоолыгтустусхүчингүйболгох,2018оны11дүгээрсарын18-ныөдрийн“БЧ”ХХК-ийндэдзахирлаарБүгдНайрамдахХятадАрдУлсыниргэнБЧтомилсонгүйцэтгэхзахирлынтушаалыгхүчингүйболгох,2020оны11дүгээрсарын08-ныөдөрхувьцааэзэмшигчийнхоорондбайгуулагдсан“БЧ”ХХК-ийнүүсгэнбайгуулагдсангэрээгхүчинтөгөлдөрбусадтооцуулах,хувьцааэзэмшигчН,Бнар2015оны01дүгээрсарын05-ныөдөрхувьцаагаашилжүүлсэнболохыгтогтоолгох,БүгдНайрамдахХятадАрдУлсыниргэнЧГХ“БЧ”ХХК-ийнхувьцааэзэмшигчбишболохыгтогтоолгох,“БЧ”ХХК-ийн2020оны12дугаарсарын01-нийөдрийн2022дугаартайхүсэлтийг,хүсэлтгаргахэрхгүйэтгээдүүсгэнбайгуулагчдынгэрээзөрчингаргасанболохыгтогтоолгож,“БЧ”ХХК-ийнүйлажиллагааэрхлэххугацаа2020оны05дугаарсарын24-нийөдөрдуусгаварболсоныгтогтоолгохтухайтустусминийбиенэхэмжлэлгарганхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагааявагдажбайгааталаархавтастхэргийн26,27дугаархавтастлавлагааныхариуболгонирүүлсэнболно.Тухайниргэнийхэргийнмаргааныгминийбиеанх2019оны11дүгээрсарын13-ныөдөрСүхбаатардүүргийниргэнийхэргийнанханшатнышүүхэдгаргажбайсан.Үүнээсхарахадминийүүсгэнбайгуулсан“Б”болон“БЧ”гэжкомпанийнөмчхөрөнгийгтустогтоолоорбусдадшилжүүлэхалхамхийждээрэмдэжбайнагэжүзэжбайна.Тускомпаниудынхөрөнгийгшийтгэхтогтоолын51дүгээрхуудасны75-ддурдсанДХХК-ийнхөрөнгийнүнэлгээнийтайланддурдажтустусадньгаргажхэрэгтавагдсанбайгааболно.ХохирогчСхувьдшийтгэхтогтоолын19дүгээрхуудасдоороос1дэхдоголмөрдСмөрдөншалгахажиллагаандмэдүүлэхдээ2015оны08дугаарсарынэхээр“БЧ”ХХКньХятадулсынкомпанитайтөмрийнбаяжмалХятадынЭрээнхотруугаргахаартохиролцожзуучилжөгсөн.ТэгээдурьдчилгаамөнгөөХятадкомпаниасгаргуулгэж“БЧ”ХХК-иассаналтавьсан.ТэгээдНнадаасавсанмөнгөөэргүүлэнтөлөххугацааньөнгөрсөнба2015оны08дугаарсараасэхлэнцувуулж2015оны12дугаарсарынсүүлхүртэлнадааснийтдээ92саятөгрөгийгНавсанбайсан.Мөн12дугаарсардминийэзэмшлийнTUNDRA-УНЧулсындугаартаймашиныгбаяжуулахүйлдвэртмөнгөхэрэгтэйбайнагээд18саятөгрөгтбарьцааланлуйвардаадавсан.Нийтдээ110саятөгрөгболсонбайна.Биэнэкомпанитайхамтарчажиллажбайгаагүй.ШүүхийншийдвэртдурдсанбайгаахохирогчСөөрөөхэлсэнбайдагюм.2015оны08дугаарсардбиэнэхүнд1,5долларөгьегэжяригдаагүй.Шүүхийншийтгэхтогтоолындоголмөрдбайсныгбидурдсанбайгаа.Шийтгэхтогтоолынурдхохирогчмэдүүлэгтээтоочооддурдчихсанбайжбайгааулсыняллагчаасбичсэнсаналюмшигбайгааюм.Тэгээдэнэдээрбичигдсэнбайжбайгааэнэхүмүүсийнмэдүүлгийгүнэлж,намайгхэрэгтбуруутайгэжүзээдбайгаа.Энэүндэслэлболоодбайгаахүмүүсийнхэээгзэгтэйүгнүүдийгавааднамайгбуруутгахчиглэлээрялөгөхүндэслэлээболгожбичээдбайгааньбурууюм.Сгэхэдолонянзынмэдүүлэгөгчихсөнбайдагюм.Биднар5вагонаааваадминийөрширдуусчихсангэжярьдаг.Тэгсэнмөртлөөбидуусаагүй,урагшаагараадбаяжмалыгньзаржчадаагүйгээдянзянзынмэдүүлэгөгчихсөнбайжбайгаа.Тэролонмэдүүлгүүдийгөгчихсөнбайжбайхадзөвхөннамайгбуруутгаххэсгүүдийгньүндэслэлболгооднамайгбуруутгаадбайгаагхүлээнзөвшөөрөхгүйбайгаа.МинийхувьдЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасанзүйлангиаргэмбуруутайдтооцогдсоноохүлээнзөвшөөрчбайгаа.Хүндхөнгөнгэмтэлучруулсангэдгээминийзүгээсхүлээнзөвшөөрч,ямарнэгэнбайдлаармаргахгүйбайгаа.Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасанзүйлангийгхүлээнзөвшөөрөхгүйбайгааголүндэслэлньхашааныхаалгаэвдэжГ,Бгэж2хүнийгхөөжгаргасангэдэгасуудаляригдаадбайгаа.“Б”гэжкомпанийг2009ондбайгуулсан,“БЧ”гэжкомпанийг2011ондбайгуулсанбайдаг.“Б”гэдэгкомпанийнэрдээрбитүрүүнбасдурдчихлаа5гагазартүүндээрнэмэгдэхнь1,51,5гээдХэзэмшлийнгээднийтдээманайдээр8,5гагазарбайдаг.Үүнийгхашаалсанхашаань“Б”гэжкомпанийннэрдээрбайдаг.“Б”компанидминийбие70хувийнхувьцааэзэмшдэг.Энэхашаарууорох,хаалгаэвдэхасуудалбол“Б”компанитайхолбоотой.Г,Бгэдэг2хүняриадбайгааюм.Энэбитүүмжилсэнгазар8,5гагэдэгчиньөөрөө85мянганметрквадратбайхгүйюу.Энэбитүүмжилсэнхэсэгболерөөсөө1763.5метрквадраттэгэхээрбиэнэ1763.5-днэвтрээгүй.“БЧ,“Б”компаниудньхоёулааминийэзэмшлийхшүүдээ.Ороодэнэ2хүнюухийжбайгааюмбэ,бичигбаримтааүзүүлээчгээдбичиньөөрөөудирдахажилтныхувьдтэднартшаардлагатавихэрхбүхийэтгээдшүүдээ.Энэхүмүүсньбиднархаруулхамгаалалтынажилтангэсэн.Хаанахтайгэрээхийсэнюмбэ,гэрээгээүзүүлчихгэсэнчиньзабиднаравчирчөгнөөөлгэсэн.Манайгазардээрүйлажиллагааявагдажбайхадянзянзынгадныхүнийгявуулж,янзянзыносолаваарюмуу,аюулгүйбайдалалдагдахучраасманайхаруулхамгаалалтынажилтнуудгаргасанасуудалболсонюмбайналээ.Минийзүгээсямарнэгэнбайдлаартэрхүмүүсийгчиржгулдчаадбитүүмжилсэнюмрууорсончюмууянзянзынүйлбаримтбайхгүй,хүнөөрөөөөрийнхөөюмыгдээрэмдэхгэжзаналхийлнэгэдэгбайжболомгүйюмболовуугэжбодожбайна.ШүүхийншийтгэхтогтоолдээрС-Эгэжхүнмэдүүлэгөгсөнбайдагюм.Тэрхүн“БЧ”компанийнитгэмжлэгдсэнтөлөөлөгчгээдалбанёсооргомдолгаргаадявжбайсан,ягбитүүмжлэхтэрөдөргэжхүнирсэнбайдагюм.Шийтгэхтогтоолдээрюугэжмэдүүлэгөгсөнбэгэхээрбиэнэхохирогч“БЧ”компанийнитгэмжлэгдсэнтөлөөлөгчөөритгэмжлэхажиллагаандоролцсон.Тэгэхэдэнэдотор“Тэ”гэжкомпанибайсанбусадхаруулхамгаалалтынажилтнуудбайсан.Давхарманайххарахаарболоодхүмүүсээүлдээсэнбайдаг.Бусадгадныкомпанийхаруулхамгаалагчнарчбайсан.Тэгэхээрбиднарямарнэгэнбайдлаарөөрбүсэдчюмуу,хүнийхамааралтайбүсэдчюмуудоторбайхгүйбайжбайснаагэнэтгаднаасньоржирсэнасуудалбайхгүйгэснийгэнддурдахньзүйтэйгэжбодожбайна.Энэшалгахажиллагаандявжбайталнамайгхуурамчбичигбаримтүйлдсэнгэжярьдаг,бихуурамчбичигбаримтыгньүйлдсэнюмуугэхээрхуурамчбичигбаримтуудыгньгаргажирээдэнэ ньхуурамчбичигбаримтбайнагээднотлоодөгөөчгэхээрнотолжчадахгүйбайжхуурамчбичигбаримтүйлдсэнгээдбуруутгаадбайгааюм.Сүүлдээхуурамчбичигбаримтаанотолжчадахгүйбайгааньминийбурууболчихоодбайгааюм.Тэгсэнмөртлөөэнэхүмүүсчиньөөрсдөөхуурамчгэдгээнотлохгүйбайгааюм.Хуурамчбичигбаримтяриадявахаарүүнийдагууоржирсэнмөнгөньхаачсанэсэх,оржирсэнмөнгийгньхөрөнгөоруулалтынбалансдээрХятадууд,бүхмонголчуудхурууныхээдарчихсанбалансыгньгаргажирээдиймдүнгээрэнэмөнгөоржирсэнбайнагээдхавтастхэрэгтавагдсанбайгаабаримтыгүзүүлэхээртэгвэлЧГХ10дугаарсарын31-ндбайгаагүйгэжярьжбайна.Тэгвэлягюушалгаадбайгааньойлгогдохгүй.10дугаарсарын30-ныөдрийгшалгаадбайгааюмуу,эсвэлоржирсэнийгньшалгаадбайгааюмуу,хуурамчгэдгийгньшалгаадбайгааюмуу,энэмэтийгойлгохгэжявсанбишодоосүүлдээхохирогчгээдбайгааталаасЧГХальхотодтөрсөнбэгэвэлбимэдэхгүйшүүдээ,гэхмаягаарюугшалгаадбайгааньмэдэгдэхгүйсунжруулжудааншалгаадбайгааньнотлохбаримтынхүрээндхуурамчгэдгээтогтоогоогүйбайжнамайгбуруутгаадбайгааньүндэслэлгүйгэжбодожбайна.Тэгээдэнэмөнгөтөгрөгньяажоржирсэнюмбэгэжасуужбайна.МөнгөоржирсэнасуудалньОХУ-ыниргэнХРАмэдүүлэгаваач,энэхүнийданснаасальдансрууороодэнэкомпанирууяажорсонбэгэдэгчиньэхлэлгэдэгсанхүүгийнтэрматериалыгодоосанахгүйшүүдээ.“Тэ”компанийнхувьдАгэдэгзахиралтай.Өөрсдөөшийтгэхтогтоолдээрмэдүүлчихсэнбайдагюм.МэдүүлэгтньюугэдэгвэгэхээрН2020оны02дугаарсараасбиднартайхолбогдожэхэлсэнгэжярьдаг.Тэрнээсөмнөбиэднарыгмэдэхгүй.Биэднарыгяажмэддэгболсонбэгэхээр2019ондГахнадрууутасдаадцагдаасэргийлэхболоодүйлдвэрийгчиньбитүүмжилчихлээгэхээрньбияагаадбитүүмжилсэнюмболгээдутгаучрыгньолохгээдявжбайсанчинь“БЧ”компанийзахиралсолигдоодявжбайгаамэдээлэлнададирсэн.ХаанагомдолгаргасанюмболгээдСүхбаатардүүргийнпрокурорынгазартхандаадхүсэлтгаргасан,2020оны05дугаарсарын25-ныөдрийн1425дугаартайхүсэлтийнхариуболгожГхолбоотойасуудлаарүйлдвэрийгбитүүмжилсэнбайна.Нүйлажиллагааявуулахэрхэдхалдаагүйбайнагэсэнпрокурорынтогтоол,мэдэгдэххуудасөгсөн.Нэгзүйлийгтодруулаадхэлчихье.АливааямарнэгэнүйлажиллагааявуулахадбүтээгдэхүүнийгХятадруугаргаадзараххүртэлянзбүрийнзардалгардаг,боловсруулсанбүтээгдэхүүнийөртөггээдөөрийнхньбаснэгөртөгбайжбайдаг.Боловсруулахадзарцуулагдахцахилгаан,усхангамж,цалин,харуулхамгаалалт,хүнсгээдцалингуудгардаг,гэтэл“Тэ”компаниөөрсдөөажиллаад6000тонн,7000тоннхүдэргаргачихсан,гаргасангэдгээөөрсдөөхүлээнзөвшөөрчихсөнгэдэгньтогтоолдээрбайдагюмбайналээ.ТэгснээхүдрийггаргажашиголгоходгаргасанзардлааНтөлөхёстой,“Гм”ХХКтөлөхёстойгэдэгбайдлаархандаадбайна.Өөрсдөөашиголчихоод,ашиголохынтулдгаргасанзардлаабиднарааснэхэмжилжбайгааньнягтланбодохбүртгэл,Татварынтухайхуулиарөөрсдөөтатвараатөлчихөөддарааньашгааолжбайгааасуудалньхохиролболжбайнауу,үгүйюугэдгийгдүгнээгүй.Нгэдэгиргэнийхээхувьдби“Тэ”ХХК-ийнА2сараасэхлэнутсаархолбогдожуулзахадэнэүйлдвэрийгбиажиллуулна,нададтөмрийнхүдэрхэрэгтэйбайнагэхээрньхэрхэмжээнийтөмрийнхүдэрхэрэгтэйюмбэгэхэд5000тоннгэсэн.“Оц”ХХК-ийнхувьд2020оны08дугаарсарын08-ныөдөр“Тэ”компанибиднартцаашааажиллажчадахгүйньтүрээсэлжбайсанүйлдвэрээөгьегэсэн.Ухохирогчоорөгсөнмэдүүлэгбайдаг,биНгэххүнтэйхамтарчажиллаадүйлдвэрээрнийтдээ42вагоноруулаадгаргасан.ҮйлдвэрлээдгаргажирсэнхүдрээурагшааХятадруузарсан.Хятадруузарсанбаяжмалынөртөгнийтдээ1тэрбуморчимтөгрөгийнорлогооржирнэ.Битүрүүнхэлсэнчлэнажилчдынцалин,цахилгааныөртөлбөртөлөхгэжяриадбайгаа.Үгүйшүүдээ,биднаранхтохирохдоотаэнэажилчдынхаацалинггаргана,энэтехникхэрэгсэл,чулуубутлагч,жижигэкскаватор,янзянзынмолдоктойтехникүүдийнхээзардлыг,цалингньтагарганашүүгээдбүхюмаатохирчихоодгаргасанзардлуудааурагшаагаргасанөдрийнхөөборлуулалтынорлогоосолжавчихаадгаргасанзардлааодоонадааснэхэмжлээдбайхюм.Энэяригдаадбайгаа“Оц”ХХК-ийн164сая,Сяриадбайгаа110саятөгрөгбаримтаараанадрууөгсөн,шилжүүлсэнюмбайхгүй.Бүгдийгньөөрөөцахилгаанруухийчихдэг,вагоначуулахдааөгчихдөг,гарахёстойзардлуудыгөөрөөтөлчихөөдбүтээгдэхүүнийгүйлдвэрлэж,боловсруулахадгарсанзардлуудыгтөлчихөөдхууртагдчихлаа,бихохирчихлоогэжяваадбайгааньүндэслэлбайхгүй.Хавтастхэрэгтавагдчихсан“БЧ”ХХК-ийнэдхөрөнгийнлавлагаагэжавагдчихсанбайдагюмбайналээ.Тэрлавлагаандээрхүснэгтлээд“БЧ”ХХК-ийнхөрөнгүүдньягюуюуюмбэ,энэ1765гэдэгдоторньюуюубагтдагюмбэгээдтодорхойавагдчихсанбайдагюмбайналээ.Биүүнийгяагаадингэжтодруулжхэлээдбайнавэгэхээр“БЧ”ХХК-ийнүйлдвэрийнсэндвичгэжяриадбайгаа.“Б”ХХК-ийнгазар“БЧ”ХХКүйлдвэрбарихынтулдхамтарчгэрээбайгуулсанбайдаг.Гэрээнийдагуухөрөнгийгхэнньяажашиглахвэгээдтодорхойзаажөгсөнбайдаг.Захиралбишатлаа“БЧ”ХХК-ийн хөрөнгийгхэрэглээдашиголоодбайгааюмуу,эсвэлбусдадхохиролучруулсангэдэгталаарярьдаг.“БЧ”ХХК-ийнхөрөнгөямарнэгэнбайдлаархөндөгдөөгүйгэдгийгхэлэхгээдбайна.“Б”ХХК-дямархөрөнгөбайдагжагсаалтбайгаа,өөрөөгаалиароруулжирсэнмэдүүлэгюмтайгэв.

     ШүүгдэгчГ.НөмгөөлөгчД.Алтантуяадавжзаалдахшатнышүүхэдгаргасангомдолболоншүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:ШийтгэхтогтоолыгНөмгөөлөгчийнхувьдхүлээнзөвшөөрөхгүйбайгаа.ЯмарүндэслэлээрзөвшөөрөхгүйбайгаавэгэхээрЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1.1,1.2,1.3,1.4,39.7дугаарзүйлийн1.2,1.4дэххэсэгтзаасныгзөрчсөн,гэмбуруугүйхүнийггэмбуруутайдтооцсон,зөвхөнНбуруутгахзорилгооршийтгэхтогтоолгаргасан.Хуульдзааснаархэргийгталбүрээсньэргэлзээгүйүнэнзөвтогтоогоогүй,тогтоожчадаагүй.Прокуроршигяллахнотлохбаримтуудыгтүүжбичээдашигсонирхлынзөрчилгаргажхилсээрялоногдуулсан1937оныхэлмэгдүүлэлтболжбайнагэжгомдожбайгаа.Тогтоолын66дахьталдоороосоо4дэхдоголмөрнөөсавхуулааддүгнэлтээбичсэн.Бияагаадзаавал39.6,39.7гэжонцолжхэлээдбайнавэгэхээранханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгохүндэслэлүүдбайгааучраасонцолжярьжбайгааюм.Энэдүгнэлтшийтгэхтогтоолдбайгааучраасуншихгүйгээрямарүндэслэлээршийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгохгээдбайгаагааярья.Шийтгэхтогтоолындүгнэлтэдэхний2доголмөрддүгнэлтгаргахболсонүндэслэлээрбарьцааныгэрээбайгуулагдсан,барьцааныгэрээбайгуулахжурамзөрчигдсөнмэтээртайлбарласанбуюуН,Гнарбусдыгзалилахдаабарьцааныгэрээбайгуулжзалилсангэжхэрэгтогтбайхгүй,шүүххуралдаанаарогтхэлэлцэгдээгүй,иймбарьцааныгэрээбайсанмэтээрбарьцааныгэрээбайгуулагдсанмэтээр,залилсанмэтээрдүгнэсэнньЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.7дугаарзүйлийн1.2-тзааснаархэрэглэхёсгүйхуульхэрэглэсэнгэжүзэжбайна.ХоёрдугаартньшийтгэхтогтоолындүгнэлтньЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1.2-тзаасныгзөрчсөн.Дүгнэлтийн3дахьдоголмөрдшүүгдэгчН,ГнарынүйлдлийнтухайдшүүгдэгчНнь“БЧ”компанийгтөлөөлөхэрхгүйболохньнотлохбаримтаартогтоогдсонбайна.Дүүргийниргэнийхэргийндавжзаалдахшатнышүүхийнтиймтийммагадлал,түүнчлэнСүхбаатардүүргийнпрокурорынгазраасулаангаражийнбаруунурдталдбайрлах1763,5метрталбайтайүйлдвэрлэлийнбарилга,тоногтөхөөрөмжийгбайршуулсангазартньбитүүмжилсэнбуюуэрхийнзөрчилтэйбайхадбусдадөөрийнхөрөнгөмэтээртайлбарлажзалилахгэмтхэргийгүйлдэжбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсанбайнагэждүгнэсэнбайна.ЭнэдүгнэлтэдН“БЧ"ХХК-гтөлөөлөхэрхгүйатлаагэждүгнэхдээдүгнэлтэдноцтойгоорнөлөөлжболохдараахнөхцөлбайдлыгшүүханхаарчүзээгүй,орхигдуулсан.ҮүндНнь2014оноос2020оны09дүгээрсарын30-ныөдөрхүртэл“БЧ”ХХК-ийн6хувьцааэзэмшигчээстускомпанийнүйлажиллагаагэрхэлжүлдсэнцорынганцхувьцааэзэмшигчбайсангэдгийгхавтастхэрэгтавагдсаннотлохбаримтууднотолжбайдаг.ГэтэлИргэнийхуулийн91дүгээрзүйл91.1-дзаачихсанбайдаг,гуравдагчэтгээдийнхувьдэдхөрөнгийнэзэмшигчньтухайнэдхөрөнгийнөмчлөгчгэжтооцогддоггэсэнэнэхуулийнзаалтыгорхигдуулсан.Ямарнотлохбаримтбайгаавэгэхээрхавтастхэрэг1-185дахьталдхуулийнэтгээдулсынбүртгэлийнлавлагаабайгаа.“БЧ”ХХК-ийнүүсгэнбайгуулагчНэзэмшижбайгаахувьнь20хувь,хавтастхэрэг1-204,210дахьталуудад“БЧ”ХХК-ийн2011,2018оныдүрэмбайгаа,хувьцааэзэмшигчидньЧГХ,ХКЛ,ШСЧ,Н,Б,Нгэсэн“БЧ”ХХК-ийнхувьцааэзэмшигчидньэнэхөрөнгийнэзэнболохоорНгэдгийгнотлоодбайгаа.Хавтастхэрэг1-90дэхталдБмэдүүлэгбайгаа.2019оны6дугаарсарын13-ныөдөрБмэдүүлэгөгсөнбайна.2013оноосхойшкомпанийүйлажиллагаандоролцохообольсон,2015оны01сардхувьцаагааЭгэдэгхүндшилжүүлсэнгэсэнБмэдүүлэгбайна.Хавтастхэрэг1-91,92-93дахьталдынмэдүүлэгбайгаа.2019оны6дугаарсарын28-ныөдөрөгсөнбайна.2014онысүүлээрхувьцаагааНшилжүүлчихсэн.Үүнээсхойшбиөөрийгөө“БЧ”ХХК-ндхамааралгүйгэжбодожбайнагээдмэдүүлчихсэнбайгаа.Хавтастхэргийн1-115,116дахьталдХилхамгаалахерөнхийгазраасньЧГХ,ШСЧнарынхилээрнэвтэрчбайсантухайлавлагаабайгаа.2014оноосхойшэдгээрхүмүүсньМонголУлсадбайхгүй,тэрбайтугайГовьсүмбэраймгийнБаянталсумынтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэртогтиржбайгаагүйгэдэг.Хавтастхэрэг2-221дэхталдНхүсэлтбайдагюм.2020оны04сарын06-ныөдөрпрокурортгаргасанбайдаг.ЧГХэдхөрөнгөхүлээлгэжөгөхшийдвэргарчихсанбайна,2013оноосэхлэнсанхүүдоголдсонучраасбигомдолгаргаадньЧГХнартхолбогдохтоотхэрэгүүсгэншалгуулжхилийнхоригтавиулахадЧГХирээдтавиулаадөгөөч, мөнгийгчиньтөлнөгэжхэлээдгуйхаарньбизөвшөөрөөдхэрэгхаагдсангэсэн.ТэгэхээрньЧГХхолбогдууланхэрэгүүсгэчихсэнбайхадньбиэнэ2,7тэрбумтөгрөгийгтөлчихнө,авчихсанзавшчихсан.Тиймучраасэнэхилийнхоригийгтавиулаадөгөөч,бимөнгийгчиньтөлнөгээдгуйхаарньбизөвшөөрчхэрэгхаалгасангэсэн2020оны04дүгээрсарын06-ныөдөрөгсөнНмэдүүлэгбайна.6дугаархавтастхэргийн179дэхталд2014оны02дугаарсарын20-ныөдрийнГовьсүмбэраймгийнПрокурорынгазрын5/59дугаарэрүүгийнхэрэгүүсгэхээстатгалзахтогтоолбайна.ЭнэтогтоолдюугээддурдчихсанбэгэхээрньХКЛгаргасан“БЧ”компанийгүйцэтгэхзахиралНньдурмэдэнтоногтөхөөрөмжлацадсангэххэрэгтНюугээдтайлбаргаргачихсанбэгэхээрэнэпрокурорынтогтоолдбайгаашүү.Бигүйцэтгэхзахиралучрааслацадгэжхэлсэн.УчирньХятадын3иргэналбанёсныдансаархийгдэжбайхгүйлгээорлогуудыгхувийндансааравдагбайсныг2013оны08дугаарсарынсүүлээрмэдээдзахирлынхувьдэрхээхэрэгжүүлсэнюм.МанайкомпаниТУЗ-ийнхурлаахийхгэхэд3хятадын2ньХятадулсруузугтаасан.ОдооХКЛгэхиргэнМонголдбайгаа.Тэгэхээр2013оны08сараасхойшбайхгүйгэдэгнь2014оны02дугаарсарын20-ныөдрийнбаримтаартогтоогдожбайна.Хавтастхэрэг2-129дүгээрталд2019оны04дүгээрсарын11-нийөдрийнБаянзүрхдүүргийниргэнийхэргийнанханшатнышүүхийншийдвэрбайна,ХятадардулсыниргэнньЧГХэрэнсурвалжилсугайгэсэнутгатайшүүхийнхүчинтөгөлдөршийдвэргарсан.ЧГХбайхгүй,олдохгүйбайсанучраасНмөнгөөавахгээдэрэнсурвалжлуулжбайсанбайна.Хавтастхэргийн26-д2020оны09дүгээрсарын30-ныөдөр“БЧ”ХХК-ийндэдзахиралБЧНүйлдвэрчөлөөлжөгөхшаардлагазэрэгнотлохбаримтуудаарН2014оноос2020оны09дүгээрсарын30-ныөдөрхүртэл“БЧ”ХХК-ийнцорынганцхувьцааэзэмшигч,угмаргаанбүхийүйлдвэрийгэзэмшижбайсангэдэгньтогтоогдожбайгааюм.Тэгэхээр”БЧ”ХХК-ийгтөлөөлөхэрхгүйатлаагээдингээддүгнээдбайгаашүүдээ.ТэгтэлэнэньИргэнийхуулийн91дүгээрзүйл91.1гуравдагчэтгээдийнхувьдхөрөнгийнэзэмшигчньтухайнэдхөрөнгийнөмчлөгчидтооцогддоггэсэнматериалыгорхигдуулж,энэнөхцөлбайдлыганханшатнышүүххаргалзажүзээгүй.Иймнотлохбаримтуудыгяагаадүгүйсгэсэнгэхүндэслэлээчтайлбарлаагүй.ХоёрдугаартямарнөхцөлбайдалдорхигдуулсанбэгэхээрХятадардулсыниргэнЧГХнь“БЧ”ХХК-ийнхувьцааэзэмшигчмөнэсэхталаарэргэлзээтөрүүлэхүйцнотлохбаримтуудыгорхигдуулсан,үнэлээгүй,мөнадилүгүйсгэсэнүндэслэлээтайлбарлаагүй.Хавтастхэргийн26-д2023оны09 дүгээрсарын07-ныөдрийншүүххуралдаанытэмдэглэлийнөмнөталдбайгаа.2014оны06дугаарсарын25-ныөдрийнСүхбаатардүүргийн1дүгээрпрокурорынгазрынхураанавахтогтоолбайгаа,удаадараакомпанийданснаастамгаашигланмөнгөзавшсан,дахинүйлдэжболзошгүйүндэслэлбайгаатулиргэнЧГХ“БЧ”компанийтамгыгхураанавсугайгэсэнтогтоолбайгаа. ШийтгэхтогтоолыгНөмгөөлөгчийнхувьдхүлээнзөвшөөрөхгүйбайгаа.ЯмарүндэслэлээрзөвшөөрөхгүйбайгаавэгэхээрЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1.1,1.2,1.3,1.4,39.7дугаарзүйлийн1.2,1.4дэххэсэгтзаасныгзөрчсөн,гэмбуруугүйхүнийггэмбуруутайдтооцсон,зөвхөнНбуруутгахзорилгооршийтгэхтогтоолгаргасан.Хуульдзааснаархэргийгталбүрээсньэргэлзээгүйүнэнзөвтогтоогоогүй,тогтоожчадаагүй.Прокуроршигяллахнотлохбаримтуудыгтүүжбичээдашигсонирхлынзөрчилгаргажхилсээрялоногдуулсан1937оныхэлмэгдүүлэлтболжбайнагэжгомдожбайгаа.Тогтоолын66дахьталдоороосоо4дэхдоголмөрнөөсавхуулааддүгнэлтээбичсэн.Бияагаадзаавал39.6,39.7гэжонцолжхэлээдбайнавэгэхээранханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгохүндэслэлүүдбайгааучраасонцолжярьжбайгааюм.Энэдүгнэлтшийтгэхтогтоолдбайгааучраасуншихгүйгээрямарүндэслэлээршийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгохгээдбайгаагааярья.Шийтгэхтогтоолындүгнэлтэдэхний2доголмөрддүгнэлтгаргахболсонүндэслэлээрбарьцааныгэрээбайгуулагдсан,барьцааныгэрээбайгуулахжурамзөрчигдсөнмэтээртайлбарласанбуюуН,Гнарбусдыгзалилахдаабарьцааныгэрээбайгуулжзалилсангэжхэрэгтогтбайхгүй,шүүххуралдаанаарогтхэлэлцэгдээгүй,иймбарьцааныгэрээбайсанмэтээрбарьцааныгэрээбайгуулагдсанмэтээр,залилсанмэтээрдүгнэсэнньЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.7дугаарзүйлийн1.2-тзааснаархэрэглэхёсгүйхуульхэрэглэсэнгэжүзэжбайна.ХоёрдугаартньшийтгэхтогтоолындүгнэлтньЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1.2-тзаасныгзөрчсөн.Дүгнэлтийн3дахьдоголмөрдшүүгдэгчН,ГнарынүйлдлийнтухайдшүүгдэгчНнь“БЧ”компанийгтөлөөлөхэрхгүйболохньнотлохбаримтаартогтоогдсонбайна.Дүүргийниргэнийхэргийндавжзаалдахшатнышүүхийнтиймтийммагадлал,түүнчлэнСүхбаатардүүргийнпрокурорынгазраасулаангаражийнбаруунурдталдбайрлах1763,5метрталбайтайүйлдвэрлэлийнбарилга,тоногтөхөөрөмжийгбайршуулсангазартньбитүүмжилсэнбуюуэрхийнзөрчилтэйбайхадбусдадөөрийнхөрөнгөмэтээртайлбарлажзалилахгэмтхэргийгүйлдэжбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсанбайнагэждүгнэсэнбайна.ЭнэдүгнэлтэдН“БЧ"ХХК-гтөлөөлөхэрхгүйатлаагэждүгнэхдээдүгнэлтэдноцтойгоорнөлөөлжболохдараахнөхцөлбайдлыгшүүханхаарчүзээгүй,орхигдуулсан.ҮүндНнь2014оноос2020оны09дүгээрсарын30-ныөдөрхүртэл“БЧ”ХХК-ийн6хувьцааэзэмшигчээстускомпанийүйлажиллагаагэрхэлжүлдсэнцорынганцхувьцааэзэмшигчбайсангэдгийгхавтастхэрэгтавагдсаннотлохбаримтууднотолжбайдаг.ГэтэлИргэнийхуулийн91дүгээрзүйл91.1-дзаачихсанбайдаг,гуравдагчэтгээдийнхувьдэдхөрөнгийнэзэмшигчньтухайнэдхөрөнгийнөмчлөгчгэжтооцогддоггэсэнэнэхуулийнзаалтыгорхигдуулсан.Ямарнотлохбаримтбайгаавэгэхээрхавтастхэрэг1-185дахьталдхуулийнэтгээдулсынбүртгэлийнлавлагаабайгаа.“БЧ”ХХК-ийнүүсгэнбайгуулагчНэзэмшижбайгаахувьнь20хувь,хавтастхэрэг1-204,210дахьталуудад“БЧ”ХХК-ийн2011,2018оныдүрэмбайгаа,хувьцааэзэмшигчидньЧГХ,ХКЛ,ШСЧ,Н,Б,Нгэсэн“БЧ”ХХК-ийнхувьцааэзэмшигчидньэнэхөрөнгийнэзэнболохоорНгэдгийгнотлоодбайгаа.Хавтастхэрэг1-90дэхталдБмэдүүлэгбайгаа.2019оны6дугаарсарын13-ныөдөрБмэдүүлэгөгсөнбайна.2013оноосхойшкомпанийүйлажиллагаандоролцохообольсон,2015оны01сардхувьцаагааЭгэдэгхүндшилжүүлсэнгэсэнБмэдүүлэгбайна.Хавтастхэрэг1-91,92-93дахьталдНмэдүүлэгбайгаа.2019оны6дугаарсарын28-ныөдөрөгсөнбайна.2014онысүүлээрхувьцаагааНшилжүүлчихсэн.Үүнээсхойшбиөөрийгөө“БЧ”ХХК-ндхамааралгүйгэжбодожбайнагээдмэдүүлчихсэнбайгаа.Хавтастхэргийн1-115,116дахьталдХилхамгаалахерөнхийгазраасньЧГХ,ШСЧнарынхилээрнэвтэрчбайсантухайлавлагаабайгаа.2014оноосхойшэдгээрхүмүүсньМонголУлсадбайхгүй,тэрбайтугайГовьсүмбэраймгийнБаянталсумынтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэртогтиржбайгаагүйгэдэг.Хавтастхэрэг2-221дэхталдНхүсэлтбайдагюм.2020оны04сарын06-ныөдөрпрокурортгаргасанбайдаг.ЧГХэдхөрөнгөхүлээлгэжөгөхшийдвэргарчихсанбайна,2013оноосэхлэнсанхүүдоголдсонучраасбигомдолгаргаадньЧГХнартхолбогдохтоотхэрэгүүсгэншалгуулжхилийнхоригтавиулахадЧГХирээдтавиулаадөгөөч, мөнгийгчиньтөлнөгэжхэлээдгуйхаарньбизөвшөөрөөдхэрэгхаагдсангэсэн.ТэгэхээрньЧГХхолбогдууланхэрэгүүсгэчихсэнбайхадньбиэнэ2,7тэрбумтөгрөгийгтөлчихнө,авчихсанзавшчихсан.Тиймучраасэнэхилийнхоригийгтавиулаадөгөөч,бимөнгийгчиньтөлнөгээдгуйхаарньбизөвшөөрчхэрэгхаалгасангэсэн2020оны04дүгээрсарын06-ныөдөрөгсөнНмэдүүлэгбайна.6дугаархавтастхэргийн179дэхталд2014оны02дугаарсарын20-ныөдрийнГовьсүмбэраймгийнПрокурорынгазрын5/59дугаарэрүүгийнхэрэгүүсгэхээстатгалзахтогтоолбайна.ЭнэтогтоолдюугээддурдчихсанбэгэхээрньХКЛгаргасан“БЧ”компанийгүйцэтгэхзахиралНньдурмэдэнтоногтөхөөрөмжлацадсангэххэрэгтНюугээдтайлбаргаргачихсанбэгэхээрэнэпрокурорынтогтоолдбайгаашүү.Бигүйцэтгэхзахиралучрааслацадгэжхэлсэн.УчирньХятадын3иргэналбанёсныдансаархийгдэжбайхгүйлгээорлогуудыгхувийндансааравдагбайсныг2013оны08дугаарсарынсүүлээрмэдээдзахирлынхувьдэрхээхэрэгжүүлсэнюм.МанайкомпаниТУЗ-ийнхурлаахийхгэхэд3хятадын2ньХятадулсруузугтаасан.ОдооХКЛгэхиргэнлМонголдбайгаа.Тэгэхээр2013оны08сараасхойшбайхгүйгэдэгнь2014оны02дугаарсарын20-ныөдрийнбаримтаартогтоогдожбайна.Хавтастхэрэг2-129дүгээрталд2019оны04дүгээрсарын11-нийөдрийнБаянзүрхдүүргийниргэнийхэргийнанханшатнышүүхийншийдвэрбайна,ХятадардулсыниргэнньЧГХэрэнсурвалжилсугайгэсэнутгатайшүүхийнхүчинтөгөлдөршийдвэргарсан.ЧГХбайхгүй,олдохгүйбайсанучраасНмөнгөөавахгээдэрэнсурвалжлуулжбайсанбайна.Хавтастхэргийн26-д2020оны09дүгээрсарын30-ныөдөр“БЧ”ХХК-ийндэдзахиралБЧНүйлдвэрчөлөөлжөгөхшаардлагазэрэгнотлохбаримтуудаарН2014оноос2020оны09дүгээрсарын30-ныөдөрхүртэл“БЧ”ХХК-ийнцорынганцхувьцааэзэмшигч,угмаргаанбүхийүйлдвэрийгэзэмшижбайсангэдэгньтогтоогдожбайгааюм.Тэгэхээр”БЧ”ХХК-ийгтөлөөлөхэрхгүйатлаагээдингээддүгнээдбайгаашүүдээ.ТэгтэлэнэньИргэнийхуулийн91дүгээрзүйл91.1гуравдагчэтгээдийнхувьдхөрөнгийнэзэмшигчньтухайнэдхөрөнгийнөмчлөгчидтооцогддоггэсэнматериалыгорхигдуулж,энэнөхцөлбайдлыганханшатнышүүххаргалзажүзээгүй.Иймнотлохбаримтуудыгяагаадүгүйсгэсэнгэхүндэслэлээчтайлбарлаагүй.ХоёрдугаартямарнөхцөлбайдалдорхигдуулсанбэгэхээрХятадардулсыниргэнЧГХнь“БЧ”ХХК-ийнхувьцааэзэмшигчмөнэсэхталаарэргэлзээтөрүүлэхүйцнотлохбаримтуудыгорхигдуулсан,үнэлээгүй,мөнадилүгүйсгэсэнүндэслэлээтайлбарлаагүй.Хавтастхэргийн26-д2023оны09 дүгээрсарын07-ныөдрийншүүххуралдаанытэмдэглэлийнөмнөталдбайгаа.2014оны06дугаарсарын25-ныөдрийнСүхбаатардүүргийн1дүгээрпрокурорынгазрынхураанавахтогтоолбайгаа,удаадараакомпанийданснаастамгаашигланмөнгөзавшсан,дахинүйлдэжболзошгүйүндэслэлбайгаатулиргэнЧГХ“БЧ”компанийтамгыгхураанавсугайгэсэнтогтоолбайгааямарүндэслэлбайнавэгэхээрЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.7дугаарзүйлийн1.2,39.6дугаарзүйлийн1.2-тзаасандүгнэлтэдноцтойгоорнөлөөлжболохиймнөхцөлбайдлуудыгшүүханхаарчүзээгүйэсэх,39дүгээрзүйлийн1.6-дшүүхийншийдвэрийгхүчингүйболгох,өөрчлөхүндэслэлгэсэндхамаарчбайгааучраасбияриадбайгааюм.Иргэнийхэргийгэрүүгийнхэрэгболгочихсонучрааснотлохбаримтуудыгорхигдуулчхаадбайна.Дүгнэлтгаргахдаашүүхийншийдвэртноцтойгоорнөлөөлжболохуйцнөхцөлбайдлыгорхигдуулчихсанбайнагэжяриадбайгааюм.Хэрэгтавагдчихсанбайгаанотлохбаримтыглярьжбайгаа.Зохионбайгуулалттайгэмтхэрэгтэйтэмцэхгазрынэдийнзасгийнгэмтхэрэгмөрдөххэлтсийн2014оны04дүгээрсарын04-нийөдрийншинжилгээхийлгэхтогтоолбайгаа.ХятадардулсыниргэнЧГХ“БЧ”компанидхохиролучруулсанхэрэгтшинжээчтомилохгээдтомилчихсонбайгаа.Үүнийгорхигдуулчихсан.Хавтастхэргийнмөн26-д2014оны04дүгээрсарын30-ныөдрийншинжээчийндүгнэлтбайгаа,ЧГХ“БЧ”компанидучруулсаннийтзөрчилнь2,738,000,365төгрөгбайнагээдшинжээчийндүгнэлтгарчихсанбайгаа.Мөнхавтастхэргийн26-дГовьсүмбэраймагдахьсумдундыниргэнийхэргийнанханшатнышүүхийн2023оны08дугаарсарын03-ныөдрийн675дугаартайшүүгчийнзахирамжбайгаа.ЭнэзахирамжидЧГХхувьцааэзэмшигчбишболохыгтогтоолгох, хувьцааэзэмшигчмөнүүбишүүгэдгийгэхлээдиргэнийхэрэгньшийдэжбайждарааньэрүүгийнхэргийгшийдэхёстойбайсан.Энэүндэслэлээртүдгэлзүүлэххүсэлттавьсаарбайталшүүххангаагүйшүүдээ.Гэтэлөнөөдөр“БЧ”компанийхувьцааэзэмшигчнь ЧГХгэсэнбайдлаардүгнэлтээгаргачихсанбайгаашүүдээ.ЧГХхохиролучруулчихсанбайна.ТиймучраасЧГХ“БЧ”ХХК-ийнтөмрийнбаяжуулахүйлдвэрийгөгсүгэйгээдшийтгэхтогтоолдоохүлээлгээдөгчихсөнбайгаа.Гуравдугаартшийтгэхтогтоолындүгнэлтнь39.6дугаарзүйлийн1.4-дзаасныгзөрчсөн.ДүгнэлтийнэцэстНнарбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсангэждүгнэхдээнэрбүхийхохирогчнараасНхэзээ,хэдэнтөгрөг,яажзалилжавсныгогттогтоогоогүй.Зүгээрл“Тэ”ХХК-д2,9тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсангээддүгнэчихсэн.Гэтэлшинжээчийндүгнэлтээрзөвхөн1тэрбум466саятөгрөгийншинжээчийндүгнэлтгарчихсан.1тэрбум466саятөгрөгнөөс“Гм”гэдэгГкомпанитайтооцоонийлээддуусчихсан.426мянганам.долларынөрийг“Гм”компани“Тэ”ХХК-дтөлөхёстойбайсанбайнагээдшинжээчийндүгнэлтбайжбайгаашүүдээ.Тэгтэлхохирогчгээдбайгаачинь1тэрбум366саятөгрөгийгдахижнэмээд2тэрбум900саятөгрөгболгочихдогюм.Яагаадтэгжбайнавэгэхээр1тэрбум366саяньюуюмбэгэсэнчиньБаянталсумынтөмрийнүйлдвэрийгтүрээслээд“Тэ”ХХКажилласанбайдагюм.Ажиллажбайхдаатэндгаргасанзардал,‘’М’’ХХК-дтөлсөнмөнгөнүүд,хүдэравахгээдтөлсөнмөнгөнүүд,цахилгаандтөлсөнмөнгөнүүд,Хятадажилчдынхоолондзарсанмөнгөнүүд,цалиндзарсанмөнгөнүүд,Хятадажилчдынвизэндзарсанмөнгөнүүдээбүгдийгньнийлүүлээд1тэрбум366саятөгрөгөөрбихохирсон.БиНгаргуулнагэдэг,тиймюмбайжболохгүйшүүдээ.Энэ2тэрбум900саятөгрөгөөснэгчтөгрөгНдансандороогүй,Ннэгчтөгрөгаваагүй,гэтэляагаад“Тэ”ХХК-ийгзалилчихсангээдбайгааюм.“Оц”компанид164саятөгрөгийнхохиролучруулсангээдбайгаа,дахиадшинжээчийндүгнэлтдээрбайжбайгаа.“Оц”ХХКкомпани164саятөгрөгийн40саятөгрөгийгцахилгаандөгчихсөн,40саятөгрөгийгажилчдынцалиндөгчихсөнгээдбайхадНдансандмөнгөороогүй.Энэ164саятөгрөгөөснэгчтөгрөгороогүй.Өөрсдөөнийт48вагонбаяжмалаваадХятадруугаргаадашиголчихсонбайгаа.Тэгээдгаргасанзардлаабихохирсоншүүдээгээдөгчихсөн.“Оц”ХХКанхтохирохдоотанайүйлдвэртажиллая1тэрбумтөгрөгөгнөгэжхэлээднэгчтөгрөгөгөөгүй.ХаринчН“Оц”ХХК-иасавлагатайбайгаа.ШинжээчийндүгнэлтдээрингэжбичигдчихээдбайхадНдансандхэдэнтөгрөгорсонюм,Няагаадзалилаадавчихсанюм,хэзээ,хэдэнтөгрөгавсангэдгийгньолжтогтоогоогүй.С114саятөгрөгийгшинжээчийндүгнэлтэддахиадбиччихсэнбайгаа.114саятөгрөгний60саяньогтбаримтгүйбайна.40саяньболохоориймиймхүмүүсторчихсонбайна.Тэгвэлтэрхүмүүсийгдуудаадасуулдаа.ШинжээчийндүгнэлтээрНдансанд11саятөгрөгорсонбайдагюм.Яагаадбусадхүмүүстмөнгөорсон,юундзориулагдажорсонюмгэдгийгтогтооххэрэгтэй.ГаалийнтатвартхүдэрбайршуулсанмөнгөөхохиролболгоодНнэхэмжилчихсэн.Тэгээдөөрөөнийтдээ27вагонбаяжмалаваадгарчихсан.Иймэрхүүбайдлаархохиролучруулсангэжбуруудүгнээдбайгааюм.4тэрбумтөгрөгийнхохирлыг“БЧ”компанидучруулсангээдбайгааюм.4тэрбумтөгрөгньяажгардагвэгэхээрБаянталсумын нутагтбайгааүйлдвэрийнбүхүнэлгээгхийлгээд4тэрбумтөгрөгийнүнэтэйюмбайна.Чиэнэ4тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулчихсанбайнашүүдээ.Зүгээрлүнэлгээхийлгэчихсэн,яажбусдыгзалилжмөнгөавсанюмбэ,шүүхэдөгөхбайдлаархуурамчбичигбаримтүйлдэжзалиланхийсэнгээдбайгааюм.Хуурамчбичигбаримтдээршинжээчтомилуулъягээдудаадараахүсэлтгаргажбайсан.Танархавтастхэрэгтээуншижтанилцсанболбайжбайгаа.Эхнийудаашүүгчзөвшөөрөөдшинжээчтомилчихдогюм,шинжээчтомилсонзахирамжньхүчингүйболоогүйбайхадшүүхшинжилгээнийхүрээлэнгээсЧГХгарынүсэгхуурамчуу,үгүйюугэдгийгтогтоожчадахгүйгээдтатгалзчихлаа,тиймучраасхүсэлтийгчиньхангахгүйгээдөөрийнхөөзахирамжийгхүчингүйболгосон.Шүүхяажхуурамчбичигбаримтгэдгийгньтогтоогоодбайгааюм.Шүүхэдиймтусгаймэдлэгмэргэжилтэй,шинжээчийнэрхмэдэлбайгааюмуутэрийгбисайнойлгохгүйбайгаа.ТиймучраасЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1.4-дзаасныгяажзөрчсөнбэгэхээр16.2дугаарзүйлийн1.5-дзааснаархэзээ,хэдэнтөгрөгийнхохиролучруулсныгтогтоожчадаагүй.36.1дүгээрзүйлийн5дахьхэсгийн5.4-дзааснааршүүххохирлыгтогтоожчадаагүйболохоор39.6дугаарзүйлийн1.4-дзааснааршүүгдэгчийнгэмбуруугийнасуудлыгшийдвэрлэх,эрүүгийнхуулийгзөвхэрэглэхялоногдуулахадэнэньнөлөөлсөнгэжүзэжбайгааюм.ШийтгэхтогтоолындүгнэлтньЭрүүгийнхуулийн39.7дугаарзүйлийн1.4-дзаасныгзөрчсөн,шүүгдэгчНньтөлөөлөхэрх“БЧкомпанийгтөлөөлөхэрхгүйбайтлаакомпанийөмчлөхэрхийгавахаархүчхэрэглэжүйлдвэрийгхамгаалжбайсанГ,Бнарыгхөөжгаргасанүйлдэлньэнэгэмтхэргийншинжийгхангажбайнагэжүзлээгэчихсэн.ЭнэньЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлдзаасанбусдынэдхөрөнгийгавахаарзаналхийлсэн.Тэгвэл“БЧкомпанийн20хувийнхөрөнгийнхувьцааэзэмшигч2020оны09дүгээрсарын30-ныөдөрхүртэлБЧгэдэгхүнийгирэхээсөмнөэнэүйлдвэрийгэзэмшижбайсанНгэдэгхүнөөрийнхөөхөрөнгийгхамгаалсныхаатөлөөбусдынхөрөнгийгавахаарзаналхийлсэнболдогюмбэ,тэгэхээрЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлийгбуруутайлбарлаадхэрэглэсэнбайнашүүдээ.17.6-дзөвхөнбусдынэдхөрөнгийгавахаарзаналхийлсэнбайхыглшаардажбайнашүүдээ.Гэтэл“БЧ”компанийн20хувийнхувьцааэзэмшигчгэдэгньнотлохбаримтуудаартогтоогдоодбайхадхохирогчньБЧгэжтогтоогдоодбайгааюм.БЧ“БЧ”компанийнхувьцааэзэмшигчогтбиш.Н“БЧ”компанийнэдхөрөнгийнэзэнбиш,тухайнэдхөрөнгөНэдхөрөнгөбишгэжүзлээгэчихээдтайлбарлаагүйхэтнэгталыгбарьсан,хуулийгбуруутайлбарлажхэрэглэсэн.ХохирогчоорХятадулсыниргэнБЧтогтоохдоохавтастхэрэгттүүнийМонголУлсадоршинсуухүнэмлэхийннэрньБЧгэжбайсаарбайталхохирогчБЧгээддүгнэлтэдбиччихсэн,Монголнэрөгчихсөн.БЧнь“БЧ”компанийхувьцааэзэмшигчбиш,улмаарэдхөрөнгийнэзэнбишбайталхохирогчоортогтоосон.ЭнэньЭрүүгийнхэрэгшийдвэрлэхажиллагааныхуулиартогтоосонжурамзөрчсөнгэжүзэжбайна.Нмэдүүлэгбайна,ЧГХ11дүгээрсарын01-нийөдөрирээдТУЗ-ийнтогтоолдөөрөөгарынүсэгзурсангэсэн,хавтастхэрэг16-ийн84-өөс87дахьталдбайна.ТУЗ-ийндаргаЧГХ“БЧ”компанийндугуйхэлбэртэйерөнхийтамгабайдаг.Надад“БЧ”компанийнгэрээнийгэсэндээрээгэрээгэсэнбичигтэйтамгабайдаггээдхэлчихсэнбайна.Эхлээднамайгхурданзээлолжиргээдбайсан.Бибанкнаасзээлавахгэсэнчадаагүй,тухайнүедиргэнХРА400мянганам.долларыгзээлсэнгээдзаэнэдаргынхаахэргээрбаталгаажуулсантайланбалансыгболболэнэхувьцааэзэмшигчнарбүгдээрээхүлээнзөвшөөрөөдингээдгаргажөгсөнгээдгарынхаахээгээрбаталгаажуулсантайланбалансыгхувьцааэзэмшигчнарбүгдээрээхүлээнзөвшөөрөөдгаргажөгсөнгэхНэнэмэдүүлэгнотлохбаримтуудаарнотлогддог,хавтастхэрэгтбайгаа.Хуурамчбичигбаримтыгхуурамчгэдгийгтогтоогоогүйгээдтүрүүнхэлчихсэн.Энэхуурамчбичигбаримтыгшүүхөөрөөхуурамчюмбайна,ЧГХгарынүсэгбишгээдшийтгэхтогтоолдүгнэчихсэнбайдаг.2014ондЧГХНхолбогдуулаадкомпанийгэрээнийтамга,гэрчилгээгаргуулахнэхэмжлэлгаргажбайсанюм.Тэгэхээр2014ондерөнхийтамгань“БЧ”компанийнЧГХбайсангэдгийгэнэнотлохбаримтнотлоодбайгааюм.2015ондЧГХтамгахураанавсантухайэдхөрөнгөхураанавахтухайтогтоолбайдаг.2014оноосхойшдугуйхэлбэртэйтамгаашиглажбайгаагүйбаримтуудхавтастхэрэгтавагдсанбайдаг.ТэгэхээрНмэдүүлэгүнэнзөвгэдэгньтогтоогдожбайдаг.400мянганам.долларыгГзээлжавсанболохнь нотлогддог.2011оны09дүгээрсарын13-ныөдөрХасбанкнаасзээлавахтухайТУЗ-ийндаргынтогтоолгарчихсанбайдаг,тэрньхэрэгтавагдчихсанбайгаа.2011оны10дугаарсарын31-нийөдрийнТУЗ-ийндаргынтогтоолбайгаа.Г400мянганам.долларзээлжавахтухайгэрээхийегэсэнтогтоолбайгаа.2011оны11дүгээрсарын5-ныөдөр“БЧ”компаниболоодиргэнА.Гнарынхоорондхийсэнзээлийнгэрээбайгаа.“БЧ”компанийнхувьцааэзэмшигчдийнхөрөнгөоруулалтынтайланбайгаа09дүгээрсарын30-ныөдрийнбайдлаарболон2012оны01дүгээрсарын01-нийөдрийнбайдлаархувьцааэзэмшигчидбүгдээрээгарынүсэгзураад,хурууныхаахээгдараадбаталгаажуулчихсан.Ингээд400мянгынам.доллароржирсэнгэдэгньнотлогддог.НшүүхэдямарнэгэнбаримтөгчбайгаагүйньСүхбаатардүүргийниргэнийхэргийнанханшатнышүүхийн959дугаартайшүүхийншийдвэртбичигдсэндүгнэлтхэсэгтбүгддурдагдсан.Эрүүгийнхуулийн17.3дугаарзүйлдбусдынэдхөрөнгийгзалиланавсанбайхыгшаарддагболНньзалилуулсангэх“БЧ”компанийн20хувийнхувьцааэзэмшигчболон“БЧ”компанийнхуулийнэтгээдийнлавлагаа,компанийдүрэмзэргээрнотлогддог.Өөрөөрхэлбэлэнэмаргааннькомпанийнхувьцааэзэмшигчдийнхоорондынмаргаанбайхадэрүүгийнхэрэгболгоодбусдыгзалилсанболгоодшүүхэдирүүлээдбайгааүндэслэлгүй.Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1.3-дзаасныгзөрчсөн.АнханшатнышүүхНнарыггэмбуруутайдтооцохдүгнэлтгаргахдаадээрх10хуудасгомдолддурдагдсаначхолбогдолбүхийнотлохбаримтуудыгүгүйсгэсэнүндэслэлийгогтзаагаагүй.ХохирогчоортогтоогдсонЧГХ“БЧ”компанийтамгыгпрокурорНхураажавааднададөгсөнгэхмэдүүлэгньхудалбайсан.Энийгийммэдүүлэгөгсөншүүдээ.Энэньпрокурорынөөрөөсньхураанавахтухайтогтоолоорняцаагддаг.ХохирогчСньНнадаасмөнгөзээлжавааднэгчтөгрөгбуцаажөгөөгүйгэххудалмэдүүлэгньСНажиллуулжбайсан“Б”компанитайгэрээхийж27вагонтөмрийнбаяжмалавчявсан,баяжмалынтөлбөрбуцаажтөлөөгүйгээдбаримтуудаарнотлогдсонбайдаг.“Оц”компанийзахиралУньНнадтайогтгэрээхийжбайгаагүй,гэрээхийнэгээдтамгааорхичхожгэжхэлээдгэрээгавчяваадгэрээндгарынүсэгзураагүйгэхболовчУөөрөөтамгааорхичхожгэжхэлээдгэрээгавчяваадгэрээхийгээгүйболохыггэрчүүдээрнотлуулаххүсэлттавьсан.Анханшатнышүүххангахаастатгалзаж,шүүгдэгчийнэрхашгийгудаадараазөрчсөн.Иймбайдлаархохирогчнаршүүхэдхудалмэдүүлэгөгөхгэмтхэрэгүйлдсэнбайхаданханшатнышүүханхаарчүзээгүй,анханшатнышүүхэдшинээрилэрсэннөхцөлмэдсэнчмэдээгүйдүрүзүүлсэн,хэтнэгталыгбарьжшийтгэхтогтоолгаргасанучраасхүчингүйболгожхэргийгхэрэгсэхгүйболгоххуулийнүндэслэлхангалттайтогтоогдожбайхтулхуулийндагуушийдвэрлэжөгнөүүгэв.

    ШүүгдэгчГ.НөмгөөлөгчГ.Баяржаргалдавжзаалдахшатнышүүхэдгаргасангомдолболоншүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Хамтажиллажбайгааөмгөөлөгчмааньмаштодорхойярилаа.Минийүйлчлүүлэгчийгхуурамчбичигбаримтүйлдэжашигласангээдбайгааюм.ШүүхэдгаргажөгсөнСүхбаатардүүргийншүүххуралдээрявжбайгаа.Сүхбаатардүүргийнанханшатнышүүхдээрхүчинтөгөлдөрбайжбайгаа.ӨгчхөөдбайгааюмыгХятадууддавжзаалдахбайдлаарэнэгомдлыгдахиадгаргасан.Үүнийгшүүххүлээжаваагүй.Ингээданханшатнышүүхийншийдвэрхүчинтөгөлдөрбайжбайгаа.Хамгийнголньхавтастхэрэгтавагдчихсанбайгааөөрийнхньөмчлөлдорсонгарынүсэгтэйбаримтууд.Ямарбаримтуудбайдаггэхээр2011оны10дугаарсарын30-ныөдрийн“БЧ”компанийнХятадаархэвлэжбичигдсэнөмчийнтогтоол,2023оны09дүгээрсарын07-ныөдрийнхуралдаанытэмдэглэлийнарталд,мөн2011оны9дүгээрсарын13-ныөдөрЧГХгарынүсэгзурсанбаримт,ЧГХгарынүсэгтэймөнгөнийбаримтавагдсанбайгаа.Гэтэланханшатнышүүхшинжээчтомилооддүгнэлтгаргуулахгэсэнчиньэххувьбайхгүйболомжгүйгэсэн.Иймбаримтуудбайсаарбайталямаручраасшинжээчньхүлээжавдаггүйюм.Шүүгчөөрийнхөөзахирамжаабиелүүлэхгүймөртлөөяахаарааингээдудаадбайдагюмбэ.Энэбишбайнагээдөмнөхшүүхньаваадүзчихсэн.Энэшүүхийншийдвэрньэрүүгийнхэргийнанханшатнышүүххүчингүйдтооцогдоно.Анханшатнышүүхдүгнэлтгаргахдаахуурамчбичигбаримтүйлдсэн,бусдынэдхөрөнгийгзалиланмэхэлсэн,бусдынхөрөнгийгбулаанавахаарзаналхийлэнсүрдүүлсэнгээдбайгааүндэслэлээбиччихсэн.Энэньюугаартогтоогдоодбайгааюм.Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн1.7-дзаасанзаалтыг2талынцагаатгах,яллахталынбүхбаримтыгцуглуулжшүүхэдшилжүүлжтогтооногэсэнзаалтыгзөрчиждутуухийжшүүхэдшилжүүлчихсэнбайхадхуульзүйнүндэслэлээрээхэрэгтавагдсан цаадталыннотлохбаримтыгүнэлэнзөвхөннэгталыгбаримталсандүгнэлтньбурууболсон.Минийзүгээсхэргийганханшатнышүүхээрхэлэлцүүлэхээрбуцаажөгнөүү,хэргийгбуцаахдаатаслансэргийлэхаргахэмжээгөөрчилжөгнөүү,энэхүнэхнэртэй,хүүхэдтэйаргэрийнхньбайрсуурьүнэнзөв.Тиймучраасанханшатнышүүхрүүхэргийгбуцаажөгөөдтаслансэргийлэхаргахэмжээгөөрчилж,зөвтгөжөгнөүүгэсэнхүсэлтийгшүүхэдгаргажбайна.‘’М’’ХХК-ийндансандхийсэн126мянганам.долларыг“Гм”ХХК-ийндансандхийсэн900мянганюань,“УТ”ХХК-ийнХаанбанкныдансандхийсэн50мянганюань,“УТ”ХХК-д1саяюань,Гдансандхийсэн110саятөгрөгямаручраасГхамаатайболчховоо,Энэхамаатайхүмүүсдээрхамаарахёстойхүнийгминийүйлчлүүлэгчяажавчзалиланмэхлээдтөлөхболчихоодбайгааюм.ЭнэүндэслэлүүдээругхэрэгдээрбүхнотлохбаримтгарсанньойлгомжтойбайхадерөнхийутгаарааНавчихсанбайна.ЭнийгээсалгажялгажЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн16.3дугаарзүйлийн1,16.2дугаарзүйлийн1.5-дзаасанхэрхэмжээзөвтогтоохёстойшүүдээ.Нийтэдньингээдбөөгнүүлээддүгнээдяллаадбайх.Иймучраасанханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолүндэслэлбүхийгарахгүйбайна.Хуульзөрчөөдбайна,тиймээсхэргийгэнэхэлэлцүүлгээрбуцааж,таслансэргийлэхаргахэмжээгөөрчилжөгнөүүгэсэнхүсэлтийгшүүхэдгаргажбайнагэв.

    ШүүгдэгчА.Гдавжзаалдахшатнышүүхэдгаргасангомдолболоншүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:ТусшүүхэдхянанхэлэлцэжбайгааминийбиеГ,Н,Тнартхолбогдохэрүүгийнхэргийн2024оны02дугаарсарын27-ныөдрийн2024/ШЦТ/26дугаартайшийдвэрийгшүүгдэгчминийэсзөвшөөрчэнэгомдлыггаргажбайна.Эрүүгийнхуулийн17.3дахьзаалтынтухай.Минийхувьдхохирогч“Тэ”ХХК-ийгзалилсан,хууранмэхэлсэнзүйлбайхгүйнзэрэгцээхавтастхэрэгтнамайгбуруутай,“Тэ”ХХК-ийнмөнгийгхувьдаазавшсан,ашигласанболохыгтогтоосоннэгчбаримтбайхгүй.“Тэ”ХХКанхгаргасангомдол,ажиллагааныявцадөгсөнхохирогчийнхуульёснытөлөөлөгч,мэдүүлэг,хохирогчгэхкомпанийзахиралАмөрдөнбайцаалтадөгсөнмэдүүлэгтээ“Гм”ХХКбуруутай,хуульбусүйлдлийнулмаас2,9тэрбумтөгрөгөөрхохирсон.Бидашигтайажиллажчадаагүйучраасбидний2019оны01дүгээрсарын01-нээс2020оны06сархүртэлхугацаандзарцуулсанзардлыгтөлөхёстойгэхагуулгааргомдлынагуулгыгилэрхийлсэнбайдаг.ХаринүүнийгулсыняллагчбуюупрокурорЭрүүгийнхуулийн17.3дугаарзүйлийн2.2-тзаасанзүйлангиарзүйлчилжбусдыгзалилсангэжүздэг.Хэрэгтавагдсансанхүүгийнаудитынбайгууллагындүгнэлтболоншүүхшинжилгээнийүндэснийхүрээлэнгийншинжээчийндүгнэлтээр“Гм”ХХК,“Тэ”ХХК-иас2,9тэрбумтөгрөгийгхүлээнавсанболохньтогтоогдожбайнагэхнэгчүг,өгүүлбэрбайхгүй.Өөрөөрхэлбэл“Тэ”ХХКхохирсонгэх2,9тэрбумтөгрөгийг“Гм”ХХКбодитоорэсвэлбарааматериал,тоногтөхөөрөмжхэлбэрээравсанзүйлогтбайхгүй.ТиймбайхадЭрүүгийнхуулийн17.3-дзаасанзалилахгэмтхэргийгүйлдэж2,9тэрбумтөгрөгийгзалилсангэжүзэняллахдүгнэлтүйлдэж,гэмбуруутайдтооцсоныгминийбиехүлээнзөвшөөрөхгүйбайна.Нөгөөтээгүүрөнгөрсөнхугацаандталуудынхоорондбайгуулсангэрээ,хэлэлцээрүүдньИргэнийхуульдүндэслэнбайгуулсанхарилцааучраасиргэнийжурмааршийдвэрлэхёстойбайсангэжхэлмээрбайна.“Гм”ХХКнь“Тэ”ХХК-тайбайгуулсангэрээболонтооцоонийлсэнактзэргээсүзвэл2019оны01дүгээрсарын01-нийөдрөөс2020оны06дугаарсарын14-нийөдрийгхүртэлхугацаанднийтдээ“Гм”ХХКболонтүүнийхамааралбүхийдансруубодитоор1,1тэрбум466саятөгрөгийгшилжүүлэнавсанбайдагбаүүнээсбусадтооцоо,сэлбэгзэрэгнэрээртооцоонийлсэнактбичсэн85саяорчимтөгрөгсанхүүгийнболонбусадямарчбаримтаартогтоогдохгүйбайна.Харин1,3орчимтэрбумтөгрөгнь“Гм”ХХК-ийнхамааралбүхийдансруушилжсэнболохньсанхүүгийнболонбусадбаримтаартогтоогдожбайнагэжшинжээчийндүгнэлтээрүзсэнбайдаг.Тэгвэлбодитооршилжсэнгэх1,3тэрбумтөгрөгнөөс120мянгандолларбуюу340саятөгрөгийг“Тэ”ХХК‘’М’’ХХК-ийндансруушилжүүлсэнбайдагболнэмэлтээр“Гм”ХХК,‘’М’’ХХК-ийндансруу4саяорчимтөгрөгшилжүүлсэнбайдаг.Тэгэхээр1,3тэрбумаас‘’Мт’’ХХКхэмээхкомпанируушилжүүлсэн350саяорчимтөгрөгийгхасвал1тэрбуморчимтөгрөгболно.Үүнээс382саяорчимтөгрөгнь2019оны6дугаарсарын12-ныөдрийнхамтранажиллахгэрээбуюуТөваймгийнБаянжаргалансумдахьГуурхайдхамтранажиллахтайхолбоотойшилжүүлсэнтөлбөр,үүнийгээөөрсдөөшүүхэдөгсөнмэдүүлгээрээхэлдэг.Гэтэл2019оны06дугаарсарын12-ныөдрийнхамтранажиллахгэрээнь“Гм”ХХК-иасүлхамаарахшалтгаанаарболомжгүйболсонбөгөөдүүнтэйхолбоотойбаримтыгмөрдөгч,прокурорынхэнальньхэрэгтнотлохбаримтаарцуглуулаагүйбайсантулминийөмгөөлөгчийнзүгээсшүүхэдгаргуулаххүсэлтийггаргасанчхангахгүйорхижшийдвэрлэсэн.Тэгэхээруурхайдхамтранажиллахтайхолбоотой382саятөгрөгийг1тэрбумтөгрөгөөсхасвал600саяорчимтөгрөгүлдэхэнэхүүмөнгөньтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэрийгажиллуулахтайхолбоотойгоорзарцуулагдсанболохньшинжээчийндүгнэлтээртустустогтоогддог.Түүнчлэншинжээчдүгнэлтдээзарлагагаргасандансуудыгшалгажүзэхэд“Гм”ХХКбуюуитгэмжлэлгүйгээртөлөөлөхэрхбүхийэтгээдболохГхувийндансруушилжүүлсэнүйлбаримтбайхгүйбуюухувьдаазавшсангэхзүйлтогтоогдохгүйбайнагэждүгнэсэнньнамайгбуруугүйболохыгнотолсонхөдөлшгүйбаримтюм.Хэрвээ2019оны06дугаарсарын12-ныөдрийнхамтранажиллахгэрээ“Гм”ХХК-иасүлхамаарахшалтгаанаархэрэгжээгүйболохыгнотолсонбаримтыгшүүхийнжурмааргаргууланхэрэгтхавсаргасанбайсанболтэргэрээяагаадхэрэгжээгүйвэ,түүнд“Гм”ХХКбуюуА.Ггэдэгхүнбуруутайбайсанэсэхньтэрхүүбаримтаарбүрэнтогтоогдохбайсан.ТийматалтэрхүүбаримтыгавчшалгаагүйхэрнээгэрээхэрэгжээгүйшалтгаанаарГнададсохроорбуюуямарчбаримтгүйгээртулгажбайгаа.Минийбиеүүнийгхүлээнзөвшөөрөхгүй.Түүнчлэнтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэр,иргэнийхэргийнанханшатнышүүхийншийдвэрээр“Гм”ХХК-ийнөмчидбүрэншилжсэнучраас“Тэ”ХХКИргэнийхуулийн318дугаарзүйлийн318.1-дзаасныдагуутүрээсийнгэрээбайгуулж,үйлдвэрийг“Тэ”ХХК-ийнэзэмшил,ашиглалтадбүрэнхүлээлгэжөгсөн.Хэдийгээр“Тэ”ХХКүйлдвэрийгажиллуулахболомжгүйбайсанмэдүүлдэгболовчажиллуулахболомжгүйбайсанталаарнэгчбаримтхэрэгтбайхгүй.Басхохирогчийнхуульёснытөлөөлөгчшүүххуралдаандбидогтажиллуулжчадаагүйгэхтайлбарыгхэлдэг.Гэтэлшинжээчийндүгнэлтээрүйлдвэрийгажиллуулахынзэрэгцээ2019оны10дугаарсараас2019оны11дүгээрсарынхооронд6721тоннхүдэрбаяжмалыггадагшааэкспортолсонболохньтогтоогддог.Тэгэхээрүйлдвэражиллахболомжгүйбайсан,эсвэлажиллуулаагүйгэдэгүндэслэлгүй.Нөгөөтээгүүр2019оны08дугаарсарын08-ныөдөрталуудхоорондбайгуулсанхамтранажиллахгэрээбуюутүрээсийнгэрээгээрүйлдвэрийгажиллуулахтайхолбоотойбүхзардлыгтүрээслэгчбуюу“Тэ”ХХКхариуцахаарзаасан.Энэзаалтындагууүйлдвэрийгажиллуулахадзарцуулсанажилчдынцалин,Хятадажилчдынвизнийтөлбөр,амьдрахоронсууцнызардал,цахилгаанызардалзэрэгньүйлдвэрийгажиллуулахзайлшгүйгарахзардалбөгөөд“Тэ”ХХК-иас1тэрбумгаруйтөгрөгийгзарцуулсангэдэг.Энэхүүзардлыггаргасныхааүрдүнд6721тоннтөмрийнхүдрийгэкспортолсонхэрнээманай“Тэ”ХХКашиггүйажилласанучраасүйлдвэрийгажиллуулахадзарцуулсанзардлыг“Гм”ХХКзалилсангэхагуулгааргомдолгаргасныгшүүхүндэслэлтэйгэжүзсэнийгминийзүгээсхүлээнзөвшөөрөхгүйбайна.Яагаадгэвэл“Тэ”ХХК-тайбибиш“Гм”ХХКгэрээбайгуулсан.Мөнгэрээндзардлыг“Гм”ХХКхариуцнагэхзаалт,эсвэлүйлдвэрийгажиллуулахдааиймхэмжээниймөнгийгзарцуулаарайгэхнэгчүг,өгүүлбэр,албанбичигбайхгүй.Тэгэхээрөөрсдөөүйлдвэрээажиллуулахынтулдзарцуулсанзардлаа“Гм”ХХК-дөгчзалилуулсанюмшигтайлбарлажбайгаагхүлээнзөвшөөрөхгүйбайна. “Тэ”ХХК2019оны01дүгээрсарын15-ныөдөргэрээбайгуулснаасхойшгарсанбүхзардлаа“Гм”ХХК-дзалилуулсанбуюухохиролгэжүзээдбайдагаа.Гэтэлхэрэгтавагдсаншинжээчийндүгнэлт,өөрсдийнхньөгсөнмэдүүлэгзэргээсүзвэл‘’М’’ХХКруушилжүүлсэн120мянгандолларбуюу340орчимсаятөгрөгдээр“Гм”ХХК4саятөгрөгийгнэмэлтээршилжүүлж,түүндтохироххэмжээнийбуюу2436тоннбаяжуулсантөмрийнхүдрийгхүлээнавсанбайдаг.2019оны10дугаарсарынгараас11дүгээрсарынхоорондхилээрмөн6721тоннбаяжуулсантөмрийнхүдрийггаргасанбайдаг.Ингээдхарвал“Тэ”ХХК2019оны01сараас12сархүртэлхугацаанднийтдээ9157тоннбаяжуулсантөмрийнхүдрийгМонголынхилээрэкспортодгаргасанхэрнээүүнээсоржирэхорлогыгөөрсдийнхохиролгэжнэрлээднөгөө2,9тэрбумтөгрөгөөсогтхасаагүй.2019оны06дугаарсарын12-ныөдрийнхамтранажиллахгэрээхэрэгжээгүйшалтгааныгхамгийнсайнмэдэжбайгаахэрнээгэрээхэрэгжээгүйбуюузөвхөн“Гм”ХХК-дтохоххэлбэрээрбуруутгажбайгааганханшатнышүүхнягталжшалгаагүйгээрхэтнэгталыгнотлохбаримт,мэдүүлэгтүндэслэнбуруутгажбайгаадминийбиегомдолтойбайна.БичигбаримтныталаарбичигбаримтхуурамчгэдгийгмэдсээрбайжбусдадхохиролучруулсангэхүйлдлийнтухайдСүхбаатардүүргийнпрокурорАнхбаярньшүүгдэгчнамайгнотлохбаримтыгхуурамчболохыгмэдсээрбайжшүүхэдгарганөгчшийдвэргаргуулсангэжяллагдагчаартатаняллахдүгнэлтүйлдсэн,гэвчхавтастхэрэгтавагдсанхуурамчгэхбаримтадзурагдсангарынүсэг,тамганьхуурамчэсэхийгтогтоосон,нэгчхөндлөнгийнтусгаймэдлэгбүхийшинжээч,байгууллагындүгнэлт,шийдвэрбайхгүйбайхадхуурамчгэжшүүхдүгнээдбайгаагойлгохгүйбайна.Минийхувьданх“БЧ”ХХК-ийгүүсгэнбайгуулахүедГ.Нтэдгээрхятадуудтайхамтрахүедхамтрангэрээхэлцэл,хуралзөвлөгөөн,хувьцааэзэмшигчдийнхуралгээд“БЧ”ХХК-ийнүйлажиллагаандоролцожбайгаагүй,мөнхамааралгүйбуюунэрийгньсонссоноосцаашгүйявсан.ТиймбайхадГ.Нхамааралбүхийгэдэгутгаарньтэрбаримтыгхуурамчгэдгийгмэдсээрбайжгэжшүүхдүгнээдбайгааньойлгомжгүйбайна.“БЧ”ХХКхэдэнхувьцааэзэмшигчтэй,хэнямаралбантушаалтай,дүрмээрээхэнхэндээямарэрхийголгосон,хэнтамгаатүшдэгбуюубаримтбичиг,тамгадарахэрхтэйталаарямарчмэдээлэлбайхгүй.Нөгөөтээгүүр“БЧ”ХХК-ийнхувьцааэзэмшигч,эсвэлхуралдаандньоролцоххэмжээнийхүнбишбайхадтэрхүүбичигбаримт,хуурамчгэдгийгмэдсэн,эсхүлмэдэхболомжтойбайсангэжүзэжбайгааньогтойлгомжгүйбайна.Хэрэгт“БЧ”ХХК-ийндүрэм,ТУЗ-ийншийдвэр,тооцооньтооцоонийлсэнактзэрэголонбаримтбайхболовчтэдгээрбаримтындундминийнэрбайтугайгарынүсэгчбайхгүй.Тиймээсминийбиеанханшатнышүүхийншийдвэрийгхүлээнзөвшөөрөхгүйбайгаатулгомдлыгхангаж,анханшатнышүүхийншийдвэрийгхүчингүйболгожөгнөүү.Гминийбиеньхувьхүнийхувьдөөрийнгэсэнхувийнбизнесэрхэлжбайхдаашударгабайх,тэгшбайхзарчмыгөөрийнүйлдэлдээбаримталдагбайсанболохоосбусбусдынэдхөрөнгөдшунажбайсанудаагүй.Тиймдээчтөрийноронсууцныкорпорацыг2012-2016оныхоорондажиллахдааНийслэлдБуянт-Ухаа1,2хороолол,Хангайхорооллыгтустусбариуланашиглалтадоруулж,Увс,Ховд,Говь-Алтай,Булган,Хөвсгөлгээд10гаруйаймагтмянганайлыноронсууцнытөслийгхэрэгжүүлэнНийслэл,ороннутагтнийтдээ40мянгагаруйайлөрхийгоронсууцандоруулсанбайсан.Дээрхажлынсанхүүжилтньхүртэлхэдэн100өрхийгоронсууцандоруулсанажлынсанхүүжилтньхэдэнзуунтэрбумааряригдаж,хэдэнарванмонголчуудынхаахувийнбизнесийгхөлдээрньбосгожбайсантүүхтэйучрааснададбусдыгзалилан,хууранмэхлэхямарчсанаабодолбайхгүй.Альболохбизнесийнхамтрагчаахохироохгүйбайхыгхичээжбайсныгойлгоногэдэгтитгэжбайна.Шүүхүнэнзөвдүгнэншийдвэрлэжөгнөгэдэгтбидитгэжбайнагэв.

    ШүүгдэгчийнөмгөөлөгчЧ.Болдбаатардавжзаалдахшатнышүүхэдгаргасангомдолболоншүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Анханшатнышүүхийн2024оны02дугаарсарын27-ныөдрийн2024/ШЦТ/26дугаартайшийтгэхбуюуцагаатгахтогтоолыгэсзөвшөөрчгомдолгаргажбайгаа.Ямарүндэслэлээрэсзөвшөөрчгомдолгаргажбайгаавэгэхээршүүхийнхийсэндүгнэлтньхэргийнбодитбайдалтайнийцээгүйбайгаа.Нөгөөталаарүндэслэжболгожбайгаабаримтаанөгөөбаримтаарааняцаагаадбайгаа.ЭнэталаарсаяН2өмгөөлөгчхуулийнзаалттайньярьчихлаа.Бигомдолдооэнэталаарбасдурдсанбайгаа.Эрхэмшүүгчнархурлынөмнөбиднарынгомдолтойнэгбүрчлэнтанилцчихсанучраасдавхардуулахгүйгхичээгээрэйгэсэнучраасбигомдолдээрхзүйлээдавхардуулахгүйгээрнэмэлттайлбараар3зүйлийгхэлье.Нэгдүгээртанханшатнышүүхдүгнэлтхийхдээшийтгэхтогтоолын62дугаархуудсандавагдсанбайжбайгаа.ӨөрөөрхэлбэлГ1дүгээртнь“БЧ”ХХК-ийн2011оны10дугаарсарын31-нийөдрийнтөлөөлөнудирдахзөвлөлийнтогтоолыгхуурамчболохыгмэдсээрбайжгаргажөгсөнгэхүндэслэлээр1дүгээртбуруутгасан.Хуурамчгэдгийгямародоонотлохбаримтаартогтоочихсонюмбэгэдэгзүйлхэрэгтогтбайхгүй.Энэбаримтхуурамчхэргийгтогтоосонбаримтхэрэгтбайхгүй.Шүүхдүгнэлтхийхдээонсар,өдөрбуюуЧГХМонголдбайгаагүйгэдэгүндэслэл,нөгөөталаарашигсонирхлынзөрчилтэй3этгээдийнмэдүүлгийгүндэслэлболгоодэнэбаримтыгхуурамчгэждүгнэсэн.Хэрвээнотлохбаримтыгхуурамчгэжүзэхгэжбайгааболүндэслэлньюувэгэдэгасуудалбайгаа.Голүндэслэлньонсар,өдөрбишшүүдээ.“БЧ”ХХК-ийнүйлдсэнэнэоргитамга,бичигдээронсар,өдөрбайхгүй.Угаасааонсар,өдөргүйиймзүйлээрЧГХгэдэгхүнМонголдбайгаагүйгэдгээрньүндэслэлболгоодэнэбаримтхуурамчгээдтогтоожбайгааньөөрөөүндэслэлгүй.Энэбаримтыгтогтоохголүндэслэлбүхийзүйлньюубайсанбэгэхээрдоторньбичигдсэнзүйлүнэнюмуу,худлааюмуу,гарынүсэгньзөвюмуу,үгүйюу,тамгатэмдэгньмөнюмуу,худлааюмуугэдгийгзохихэрхбүхиймэргэжлийнмэдлэгшаардагдсанбайгууллагаартогтоогдожбайжүндэслэлтэйшийдвэргарахёстой.Гэтэлиймбаримтбайхгүйбайхадшүүхдүгнэлтхийжбайгааньөөрөөхийсвэрдүгнэлтбайсан.Нөгөөталаарөмгөөлөгчнартүрүүнбасдурдажбайна,шүүхэнэнотлохбаримтыгүнэнхудлыгньтогтоохгээдшинжээчтомилсон.Гэвчдүгнэлтгаргахболомжгүйгэдэгүндэслэлийгшүүхэргэжхүлээжавчбайгааньөөрийнхөөгаргасаншийдвэрээсухарсанасуудалболсон.Шүүхөөрийнхөөгаргасаншийдвэрийгбиелүүлэхгүйболшийдвэргаргахямаршаардлагабайна.Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн1.7-дзаасанхэргийнбодитбайдлыгтогтоохзаалтбайжбайгаа.Өөрөөрхэлбэл,мөрдөгч,прокурорнархэргийнбодитбайдлыгталбүрээсньбүрэнбодитоортогтоохүүрэгтэй.ЭнэүүргээбиелүүлээгүйгээсболоодөнөөдөрГгэдэгхүнанханшатныбуруушийдвэрээсүндэслээдхохироодхоригдоодбайжбайгаа.Нөгөөталаарэнэхэргийнбодитбайдлыгтогтоохынтулдхуульдзаасанбүхаргахэмжээгавахёстой.Биднаранханшатнышүүхдээрмэтгэлцэхзарчмынүндсэндээрээстайлбарлажхэлсэн,хүсэлтүүдийгмашолонгаргасан.Тэрбайтугайбаримтматериалэххувиарньгаргажөгсөн.Гэхдээпрокурор,мөрдөгчүүнийгхийгээгүй,хийгээгүйшалтгаанньюуюмбэгэхээрнэгталыгбаримталсан.ӨөрөөрхэлбэлГгэдэгнөхрийгбуруутгахынтулдэнэажиллагаахийгдээгүй.Иймүндэслэлгүйзүйлгаргасан.2дугаартГгэдэгэтгээдмөншүүхэдбаримтгаргажөгөөгүйшүүдээ.ЯагаадГгаргажөгсөнгэжбодоодбайгааюмбэ,хуулийнэтгээдгаргажөгсөншүү.Гхуулийнэтгээдэдхолбогдохбаримтыгхүлээлгэжөгсөн.Хуулийндагууэнэбаримтматериалмааньтэнцэхүү,үгүйюу.Энэбаримтыгүндэслээдбиингээдөөрийнхөөэрхийгхамгаалахболомжтойюу,үгүйюу.Танармэргэжлийнулсууд,тиймучраасмэргэжлийнхээдагуутанарэнийгингээдшийдээдөгөөчгэдэгбайдлаархүлээлгэжөгсөн.Түүнээсбишшүүхтэйогтхарилцаагүй.Гэтэлшүүхэдгаргажөгсөнгэжэнэсубьективсанаазорилгоорбуруутгажбайгаагүндэслэлгүйшийдвэргэжүзэжбайгааюм.ГХРА400мянганам.долларыгзээлсэнньтогтоогдохгүйбайнагэжшүүхээсүзсэн.Гэхсурвалжаазаажөгсөн,гагцхүүэнээхсурвалжийнүндсэндээрээсшалгахүүрэгхүлээсэнмөрдөгч,прокурормааньүүргээгүйцэтгээгүй,биелүүлээгүй,үүргээбиелүүлээгүй,буруутгахдааГгаргажөгөхёстоймэтээрхөөцөлдсөн,Ггаргажөгөхүүрэггүйшүүдээ,хуулиараа.ГэтэлшүүхийндүгнэлтюугэжбайгаавэгэхээрГүүнийгээөөрөөнотолжчадаагүйучраасбуруутайгэждүгнэсэн.Өөрөөрхэлбэл,хуульзүйнүндэслэлгүй,буруудүгнэлтээрГбуруутгажбайгааюм,хуульзүйнүндэслэлгүй,буруудүгнэлтээрхавтастхэргийгбуулгачхажбайгааюм.өрөөрхэлбэл,хуульзүйнүндэслэлгүй,буруудүгнэлтээрхавтастхэргийгбуулгачхажбайгааюм.рХРАмөнгөзээлсэнүү,тухайнүеийнцагхугацаа,баримтньтаарчбайгааюугэжүзэхюмболхэрэгтавагдсанбаримтаартаарчбайгаагэдгийгтүрүүнАлтантуяаөмгөөлөгчдурдсан,хавтастхэргээрньярьчихсан.Тэгэхээрүүнийгдавхардуулахшаардлагагүй,харингагцхүүүүнийгтогтоохэрхбүхийбайгууллагамааньажлаахийгээгүйньбуруу,Гбуруутгасанньүндэслэлгүйгэжхэлмээрбайна.Дараагийннэгасуудалньшүүхнэгбаримтыгавчбайгааболнөгөөбаримтааүгүйсгэхүндэслэлээзаахёстой.Яагаадзаагдаагүйвэгэхээршийтгэхтогтоолын60дугаархуудсандтэмдэглэгдсэнбайгаа.Өөрөөрхэлбэл,шүүхээсшүүгдэгчТхолбогдсонхэргийнталаардүгнэлтхийсэн.Энэдүгнэлтэдюугэсэндүгнэлтхийсэнюмбэгэхээрөмчлөхэрхийгхязгаарлах,шилжүүлэхтэйхолбоотойилтхуульбусхэлцлийгнотариатчгэрчлэнбаталсангэдэгньөмчлөхэрхийгхязгаарлах,шилжүүлэхтэйхолбоотойилтхуульбусхэлцэлгэдгийгмэдэжбайсанхэрньшунахайбуюубусадхувийнсэдэлтээрнотариатынбүртгэлтэмдэглэж,тамгадарж,гарынүсэгзурсанньүйлдэлбайхтухайойлголтгэж,ягэнэойлголтоорярихюмболГүүнийгбасмэдэжбайхёстой.Тэгээдшунахайсэдэлтээрүйлдсэнасуудлыгярина,нөгөөталаасшүүхэнэдүгнэлтээцаашньбичихдээюугэжбичсэнбэгэхээрКомпанийнтухайхуулийн80дугаарзүйлийн80.2дахьхэсэгттөлөөлөнудирдахзөвлөлийнхурлаастогтоолгарахбөгөөдтүүндтөлөөлөнудирдахзөвлөлийнхурлындаргагарынүсэгзурнагэжтустусзаасанбайна.ИймучраасТнотариатынтамгазаржгэрчилсэнүйлдэлньНотариатынтухайхуульзөрчөөгүйбайнагэсэн.Тэгэхээрнөгөөяригдаадбайгааонсар,өдөргүйбаримтыгшүүхүнэлээдбайгаабайхгүйюу.Дүгнэхдээюугэждүгнээдбайгаавэгэхээрнөгөөгарынүсэг,тамганьболзөвбайнагэждүгнээдбайгааюм.ТиймучраасТбуруутгажболохгүй,харинГбуруутгахболногэжхэлээдбайсан.Өөрөөрхэлбэлнэгбаримтыг2үйлбаримтаарбуруудүгнэхдүгнэлтхийсэн.АшигсонирхлынзөрчилтэйнөхдүүдийгНтүрүүнсайнярьчихшигболсон.Үнэхээрхувьцааэзэмшдэгнөхдүүдюмуу,найзнөхдийнямаручирхолбогдолтойбайжбайгаадгэрчээроржиржмэдүүлэгөгчбайгаа,ямарашигсонирхолтойюм,юуавахгээдбайгааюмгэдэгасуудлуудыгцухасдурдаадөнгөрчихшигболсонучраасбидавхардуулалгүйорхиё.ХохирогчгэжяригдаадбайгааЧГХгэдэгэтгээдийнүйлдэлхолбогдлыгяагаадшалгахгүйбайгааюм.Энэхүнямарашигсонирхолтойнөхөрюм.ЭнэхүнийгомдолмэдүүлэгньяагаадүнэнзөвболоодНяагаадүнэнзөвбишболоодбайгааюм.ГэтэлбодитбайдалдээрхэрэгтавагдсанбаримтыгүзэхюмболН,ЧГХгэдэг2хүнийхоорондынтаарамжгүйхарилцаабуюумөнгөтөгрөгидэж,уусан,өгсөн,авсангэдэгасуудлаархэрэгмандсанбайгаашүүдээ.Тэрмөнгөтөгрөгийгидэжуусаннөхөряагаадшалгагдахгүйхэрэгтхохирогчболчихдог,шалгуулъягэжхүсэлттавьсаннөхөрньөөрөөхолбогдогчболоодявчихдаг.Энэтэгээдшударгаёсуу,хуультэгшүйлчилжбайнаууүгүйюугэдэгасуудалүүндээряригдана.Иймучраасшүүхээсхийсэнхуурамчбичигбаримтгэжяриадбайгаа,баримтбичиг,хуурамчбичгийгмэдсээрбайгаагэжяриадбайгааэнэдүгнэлтогтоосооүндэслэлгүйдүгнэлтбайсан,нотлохбаримтгүйдүгнэлтхийсэн.ИймучраасГүүгээрбуруутгахүндэслэлбайхгүйгэжхэлмээрбайна.“Тэ”ХХК-тайхолбоотойасуудлаарГзалилангийнгэмтхэрэгтбуруутгасан.БиднархуучинхуульхэрэглэдэгбайхүедУлсындээдшүүхийнтогтоолгэжбайдагбайсан.Биднархэрэглэдэглбайсан.Энэтогтоолдгэрээгээрхалхавчлахбуюузалилангийнгэмтхэрэгзэргийнялгааонцлог,гэмтхэргийнбүрэлдэхүүнийшинжүүдийгньнэлээнтодорхойзаажөгсөн.Биднарүүнийгхэдийгээродоохэрэглэхгүйчгэсэнбаримталдаг.Залилангийнүйлдэлгээдбайгаа“Тэ”ХХК-тайхолбоотойүйлдэлдээрямарчзалилангийнүйлдэлбайхгүй,иргэнийэрхзүйнхарилцааныойлголт,яагаадгэхээранханшатнышүүхдээрхохирогчгэжбайгааталынмэдүүлгүүдчгэсэнөөрсдөөэнийгээдавхарнотолжөгсөн,нөгөөталааргэрээнийэрхбиелэгдэхгүйбайхэрсдэл,бизнесийннөхцөлбайдалбайнауугэвэлбайгаагадныхүчинзүйлийннөлөө,өөрсдөөүүргээбиелүүлээгүйгээсүүдэлтэйхугацаахожимдуулсанасуудалгэхзэрэгмашолонзүйлбайдагГэтэлталуудынхарилцантэгшбайдлыгбодитойгооравчүзэхийноронднэгийгньбуруутгахүүднээснөгөөдхийгньорхигдуулжшийдэжбайгааньбуруузүйл.Энэталаарманай2өмгөөлөгчтодорхойярихучраасбиүүнийгтүрдээорхиё.ИймучраасГбуруутгагдажбайгаахуульзүйндүгнэлтүндэслэлгүйхийгдсэнучраасшийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгожГцагаатгажөгнөүүгэжхүсэжбайна.Түрүүндурдагдаадөнгөрсөн,мөрдөнбайцаалтадбуцаагаадэнийгньдахиншалгаадөгөөчгэдэгасуудлыгболтавихгүй.Иймнөхцөлбайдалчбайхгүй.Өөрөөрхэлэхюмболболэнэхэргийгболхангалттайшалгасануугэвэлшалгасан,хангалттайцагхугацааорсонуугэвэлорсон,хангалттайхүнгүтгэсэнгэвэлгүтгэсэн,одоошалгуулахгээднэмэргүй.Дахиадлнэгталыгбариадороодирнэгэдэгньойлгомжтой.Өнөөдөрхуульхэрэглээмааньөөрөөхуулийгтөсөөтэйхэрэгжүүлжболохгүйгэсэнзаалттай,2дугаартхуулийгхэрэглэхдээнотлохбаримт,хэрэгтавагдсанбаримтыгяллагдагчидашигтайгааршийдвэрлэнэгэсэнхуулийнзаалттай.Гэтэлөнөөдөряллахадашигтайгаархэргийгшийддэгасуудлуудгазаравсан.Тиймучраасүндэслэлгүйгээрхүнийгхэрэгтхолбогдуулж,шалгажшийтгэжболохгүйучраасГхэрэгсэхгүйболгоодцагаатгажөгнөүүгэжшүүхээсхүсэжбайнагэв.

     ШүүгдэгчА.ГөмгөөлөгчЦ.Галбадрахдавжзаалдахшатнышүүхэдгаргасангомдолболоншүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.6дугаарзүйлийн1.1,1.2,1.1.4,39.7дугаарзүйлийн1-дзаасанүндэслэлээртайлбархийжбайгаа.ШүүхийншийтгэхтогтоолданханшатнышүүгчманайүйлчлүүлэгчийгюугэжүзсэнбэгэхээрЭрүүгийнхуулийн17.3-дзаасанзалилахгэмтхэрэгүйлдсэнгэжмөн2.2-тзаасанбуюубусадтайбүлэглэнгэжзүйлчилдэг.Бусадтайбүлэглэнгэдэгзүйлчлэлньшүүхийншийдвэрийн63дахьталдбичигдэхдээшүүгдэгчГньНбүлэглэн“Тэ”ХХК-ийнудирдлагад2019оны01дүгээрсараас2020оны06дугаарсархүртэлххугацаандтөмрийнхүдэрнийлүүлнэ,төмрийнхүдэрболовсруулахүйлдвэрашиглуулнахэмээнитгэлтөрүүлж,бодитбайдлыгнуухзамаар2,9тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсанньБ, “Тэ”ХХК-ийнзахиралАнхбаярмөнУ,гэрчС-Эмэдүүлэгболонбусаднотлохбаримтаартогтоогдожбайнагэжбичсэн.Гэтэлшүүхийншийдвэрийн63дугаарталд“Тэ”ХХК-нд2,9тэрбумтөгрөгхохиролучруулчихаадоржирсэнньзалилчихсанүйлдэлюм. “Тэ”ХХК ньбодитбайдлыгнуундарагдуулжбайгаадхохиролучруулсанньөөрөөзалилангийнүйлдлийншинжюмгэжтайлбарлаадбайгааюм.Гэтэл66дугаархуудсандээрээ“Тэ”ХХКбусдыгэдхөрөнгийгзээлнэрээрхалхавчлах,залиланмэхэлжавахньөөрөөиргэнийэрхзүйнхарилцаабишхаринэрүүгийнэрхзүйнхарилцаабуюуэнэньөөрөөзалилангийнүндсэншинж,тиймучраасэнэхүнзээлавсангэдэгбуюу2011оны400мянганам.долларыгзээлүүлээдтэрийгээүндэслээдзээлээөгөхгүйболохоорньшүүхэдбаримтаагаргажөгөөдшүүхийншийдвэргаргуулсан.Энэүйлдэлньзалилангэжболно.Шүүхийншийдвэрдээр2зүйлийгүндэслэлболгоодбайгааюм17.3-аар“Тэ”ХХК2,9тэрбумтөгрөгучруулсанньзалилангийнүйлдэлюмуу,эсвэл400мянгандолларооөгчихөөдтэрийгээавахгээдөгөхгүйболохоорньшүүхэдгаргаадшийдвэргаргасанньөөрөөзалилангийнүйлдэлюмуу.Энэталаархүйлдлийг шүүхийншийдвэрттусгаагүй.Гэтэл2,9тэрбумтөгрөгийгучруулсанньзалилангийнүйлдэлгэжүзэхюмуугэжбайгааюм.2,9тэрбумтөгрөгийгхохиролбуюузалилангэжтэгвэлэнэхохирлыгболболминийүйлчлүүлэгчГбүрэнтөлжбарагдуулчихсан,яажбарагдуулсанюмбэгэхээр2019оны01дүгээрсарын15-ныөдөрхудалдаххудалданавахгэрээбайгуулсанбайдагюм.Энэгэрээнийдагуутухайнүед“ХЖгадаадхудалдаа"ХХКгэдэгхятадкомпанибайсан.Тухайнкомпаниаснийтдээ378мянгандолларыгшилжүүлсэнбайдаг.19дүгээрхавтастхэргийн118дугаархуудсандээрталуудынхоорондтооцоонийлсэнактбайдаг.Угтооцоонийлсэнактадюугэжбичдэгвэгэхээр2019оны01дүгээрсарын31-нээс2019оны08дугаарсарын06-ныгхүртэлнийт“ХЖгадаадхудалдаа”ХХК-иас555218долларыгшилжүүлжээгэжбайгааюм.Үүнээс2019оны06дугаарсарын12-ныгэрээтэйхолбоотойгоор176мянгандолларыгшилжүүлчихсэнбайна.Тэгэхээрэнэ555мянгандоллароос176мянгандолларыгхасаадүзье.Тэгэхээртэрнийүлдэгдэлнь378мянгандоллар,энэ378мянгандолларньөөрөөюувэгэхээр01сарын15-ныөдрийнгэрээтэйхолбоотойшилжүүлсэнмөнгө.Гэтэл378мянгандолларооснь126мянгандолларыгньЖЮХ“Гм”ХХК-руушилжүүлээгүйхаашаашилжүүлсэнгэхээр‘’М’’ХХКруушилжүүлсэнҮүнийг“Гм”ХХКавсанюмуугэхээршүүхийншийдвэрт“Гм”ХХКавчихсангээддурдаадбайдаг.Гэтэлүүнийг‘’М’’ХХКавсандарааднь“Гм”ХХК-иас‘’М’’ХХК-ийндахиад4мянгандолларшилжүүлжбайгааддараань‘’М’ХХК-иастөмрийнхүдрийнтүүхийэдийгаваадбуцаагаадэнийгээбаяжуулаад2436тоннтөмрийнбаяжуулсанхүдрийгЖЮХгэдэгкомпанидбуцаажөгсөн.Үүнийгталуудынхоорондбайгуулсан01дүгээрсарын15-ныөдрийнгэрээгээр1тонныг53долларгэжүзүүлэхюмболнийтдээ129108мянгандолларынхөрөнгийгбуцаадөгсөнмөнгөнөөсөөавчихсан.ҮүнийгМонголтөгрөгөөрүржүүлэхюмбол340саягарантөгрөгбайгааюм.Минийхэлэхгээдбайгаасанааюувэгэхээр01дүгээрсарын15-ныгэрээтэйхолбоотой378мянгандоллар,үүнийгтухайнүеийндолларынханшаарүржүүлэхюмболтухайнүед1долларнь2635-2640-ийнхоорондхэлбэлзэжбайсангэхээр1тэрбум100орчимтөгрөгбайна.Энэмөнгөнөөс350хэдэнсаятөгрөгньхасагдахёстойбайхгүйюу.Гэтэлүүнийганханшатнышүүххасажтооцоогүй. 378-аас120хэдийгньхасахаар249мянгандолларүлдэжгардаг.Үүнийг“Гм”ХХКхүлээнзөвшөөрдөг. 2019оны06дугаарсарын12-ныөдөрдахиадхамтранажиллахгэрээбайгуулдаг.Энэгэрээюувэгэхээртөмрийнүйлдвэрийгяагаад‘’М’’ХХК-иасавчбайснаабольчихсонбэгэсэнчинь“ХЖгадаадхудалдаа"компанитөлбөрөөцагхугацаандхийгээгүйгээсболоодгэрээгээзөрчсөнөөсболоод‘’М’’ХХК-ийнбайгуулсангэрээцуцлагдсанбайдагбайхгүйюу.Гэтэланханшатнышүүхогтдүгнээгүй,дүгнэхгүйгээрюугэжүзсэнбэгэхээрэнэхохирлыг“Гм”ХХКбийболгосонюмшигдурдаадбайдаг.Тэгтэл06дугаарсарын12-ныөдөрдахиадхамтранажиллахгэрээбайгуулсан.ЭнэгэрээньТөваймгийнБаянжаргалансумдахьГуурхайдтөмрийнүйлдвэролборлохуурхайдзарцуулахзардлыгтохиролцожэнэгэрээгбайгуулсанбайдагюм.ЭнэуурхайгХятадкомпанийзахиралньөөрөөочижүзээд“Тэ”ХХК-ийнзахиралАнхбаярөөрөөтухайнүедорчуулагчаарявсанчюмуу,ямартайчцугиржүзээдХятадкомпанийзахиралньзөвшөөрснийүндсэндээртэр06дугаарсарын11-нийөдрийнгэрээгбайгуулсан.Гэрээбайгуулаадявжбайсанчиньуурхайашиглаад70мянгагаруйтоннхүдрийгтэруурхайгаасолборлочихсон,одоочтэндээбайгаа.Энийгмөрдөгчтогтоогоогүй,прокурорчдурдаагүй.Шүүхийншийдвэрдээрчэнийг бичээгүй.Угньэнэолборлосонтөмрийнхүдрийгдурдаадэнэгэрээгдүгнэсэнбайсанболманайшүүгдэгчийнэрхзүйнбайдлыгдээрдүүлэхбайсан.Гэтэлдээрдүүлэхнөхцөлбайдлыгтогтоохгүйгээрхохиролтойгооршийдээдбайгаа.Тэр06дугаарсарын12-ныөдрийнгэрээяагаадтэгжбайнауугэсэнчиньГалтгэдэгнөхөрхуурамчаарбичигбаримтбүрдүүлжирээдулсынбүртгэлдбүрдүүлжбайгаадэнэгазарманайхгээдэрүүгийнжурмаархэрэгүүсгүүлээдшалгуулсан.ШалгуулжявсаарсүүлдээГалтгэдэгнөхөрньхуурамчаарбичигбаримтбүрдүүлсэнболохнь,хуурамчаарбичигбаримтбүрдүүлээдтүүнийгулсынбүртгэлдбүртгүүлсэнболохньтогтоогдоодөөрөөхариуцлагааваадявчихсаншүү.Энэталаархбаримтхэрэгтбайхгүйбайнагээдөмгөөлөгчнарынзүгээсхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаандорсонучраасхүсэлтийггаргасан,шүүгчээүүнийгтогтоогоодөгөөч,энэбаримтыгаваадөгөөч,энэбаримтньманайшүүгдэгчийнэрххангажшийдвэрлээгүйшалтгаанньгэвэлшүүхийншатандхэрэгшилжчихсэнтохиолдолдхангахболомжгүйгэсэн.Угньхуульдальчшатандхүсэлтгаргахэрхтэйгээдзаасан.Гэтэлэнэхүсэлтийгхангаагүй,үүнээсболоодэрхзүйнбайдлыгдордуулсанбайдаг.Хэрэгтавагдсанбаримтэргэлзээтэйбайвалшүүгдэгчидашигтайбайдлааршийдвэрлэнэгээдхуульчилчихсэн.Гэтэлэнэбайдлыгтогтоохгүйгээрманайшүүгдэгчийнэрхзүйнбайдлыгдордуулсанбайдлаарнөхцөлбайдалүүсгэж,шүүхийншийдвэртээбуруутанболгожшийдвэрлэсэнбайдаг.06дугаарсарын12-ныөдрийнгэрээний5дугаарзүйлдээрюугэжзаадагвэгэхээрхэрвээгэрээшүүхийншийдвэрийноролцоотойгоосүүдээдбуюуфорсмажорбуюудавагдашгүйхүчнийнөлөөнөөсхэрэгжихболомжгүйболхариуцлагыг50,50хувиарбуюуөөрсдийноролцсонхэмжээгээрхариуцнагэсэн,хоёрталхоёулаалоролцсоншүүдээ,хоёулааладилханхариуцахёстойшүүдээ.Гэтэляагаадүүнийгзөвхөн“Гм”ХХК-ндүүрүүлээдбайгааюм.Энэньшударгаёсонднийцэхюмуу.Тэгэхээр2дахьгэрээ“Гм”ХХК-иасхамаарахгүйгээрхэрэгжихболомжгүйболсон.ҮүнийгАбуюу“Тэ”ХХК-ийнзахиралмэдсэнучраас2019оны08дугаарсарын08-ныөдрийнгэрээгбайгуулсан.Иргэнийхуулийн198.1-дзааснааргэрээнийутгыгшуудутгаартайлбарланагээдойлгохюмболтухайнхамтранажиллахгэрээньтүрээсийнгэрээбайхгүйюу.Гэтэляггэрээндээрхамтранажиллахгэрээгбайгуулчихсан, агуулганьтүрээсийнгэрээбайсанучраас2019оны08дугаарсарын07-нд“Тэ”ХХК-ндтухайнүйлдвэрийнтоногтөхөөрөмжийгнэгбүрчлэнхүлээлгэжөгсөн. 2019оны08дугаарсарын08-ныгэрээндээртухайнүйлдвэрийгажиллуулахадгарахзардлыгдээдталбуюу“Тэ”ХХКөөрөөхариуцнагээдзаачихсан.Үүнийгшүүхийншийдвэряагаадүндэслэлгүйюмбэгэдэгдээрголбаримтболгоодбайгааюм.Иргэниймаргаанучраасбиднаранхнаасаамаргасан.Үүнийгярихаасөөраргабайхгүйучраасляриадбайгааюм.Тиймярихаасөөраргагүй.Нэгэнтгарчихсанзардлуудыгяагаадөнөөдөрхохиролгэжаваадбайгааюм.“Тэ”ХХК2019оны10дугаарсараас11дүгээрсарынхооронд6721тоннтөмрийнхүдэрХятадруугаргаадүүнийгээавсангэдгээөөрсдөөнотолчихсон.Аньгэрчийнмэдүүлгээртайлбарлачихсан.Үүнийг Монголтөгрөгөөрбодохюмбол900гарансаятөгрөгболдог.Гэхдэээнэнь“Гм”ХХК-ийннэрээргаргасантөмрийнхүдэрбайхгүйюу.“Гм”компанийнэрээргаргаагүйтөмрийнхүдэрхэдбайхыгбиднармэдэхгүй.Үүнийгшинжээч,мөрдөгчтогтоогоогүйшүүдээ.Тэгээд2020оны01дүгээрсарын20-ныөдрийгхүртэлнэгчтоот“Гм”ХХКруухүргүүлдэггүй.Нөгөөүйлдвэрдээртоногтөхөөрөмжэвдэрчихсэнбайдагнэгчүг,өгүүлбэрдурдсаналбанбичигбайхгүйшүүдээ.Тэгчихээдөөрсдөөюугэдэгвэгэхээрбиднарүйлдвэрээашиглахгэсэнтоногтөхөөрөмжньэвдэрчихсэнбайсанучраасбиднархохирчихсонгэжярьдаг.Хохирсонгэсэнхэрнээ900гаруйсаятөгрөголчихсонбайдаг,энэхохиролюмуу.“Гм”ХХК-иас2436тоннытөмрийнхүдэравчихсанбайнашүүдээ.Энэньмонголмөнгөөр350саятөгрөгорчимболжбайгаа,энэтэгээдхохиролюмуу,энэчиньашигшүүдээ.Гэтэлэнэмөнгийг“Гм”ХХК-ндөгөөгүйхэрнээөнөөдөрхохирсонгээд2,9тэрбумтөгрөгийгнэхээдбайгааюм.Үүнийганханшатнышүүхогтдүгнэжүзсэнгүй.Гэрээболгонөөрийнгэсэнүрдагавартай.Иргэнийхуулийн125.1-дталуудгэрээндчөлөөтбайдлынзарчмындагуугэрээбайгуулдаг.Гэтэлөнөөдөргэрээнийэрсдэлийгяагааднэгталньхариуцахёстойюм.Үүнийгяагаадзалилангэжүзээдбайгааюм.Хэрвээ400мянгандоллартойхолбоотойхийсэнүйлдлийгзалилангэжүзэхгээдбайгааюмболанханшатнышүүхийншийдвэрөнөөдрийгхүртэлхүчинтөгөлдөршүүхийншийдвэрийгэрүүгийнхэргийншүүххүчингүйболгодогхуулийнзаалтбайхгүй.Тэгсэнчиньманайшийтгэхтогтоолдээрюугэжзаадагвэгэхээрэрүүгийнхуулийншүүхийншийдвэрхүчингүйболоогүйбайхадшийтгэхтогтоолын12дээркомпанийэдхөрөнгийгЧГХшилжүүлэхийгдаалгачихдаг.Энэньхуульднийцэжбайгааюмуу,иймюмбайдагюмуу.Иргэнийхуульд,Эрүүгийнхуульд,Эрүүгийнпроцессынхуульдиймзаалтбайдагюмуу.Үүнийгяагааданханшатнышүүхүнэлж,дүгнэжүзээгүйюм.Бүхэлбүтэниргэнийшүүхөөрөөтогтоочихлоогэдгийганхаарчүзээсэйгэжхүсэжбайна.Өнөөдөрбиднарнаашааиржявахаданханшатнышүүхийншийдвэрхүчинтөгөлдөрболоогүй,хүчинтөгөлдөрболоогүйбайнагэдэгчиньпрокурорынтогтоолоорөнөөдөрмаргаанбүхийэдхөрөнгөбитүүмжилсэнхэвээрбайхёстой.Гэтэлөнөөдөрбиднарнаашааиржявахаднөгөөтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэрчиньажиллажбайнашүүдээ.Бүхэлбүтэнтом2ачаанынүүрстээвэрзөөдөгмашинньхалхавчилжзогсожбайгаадцаананьковш,экскаваторооражилхийжбайнашүүдээ.Үйлдвэрдоторхүмүүсбужигнажбайнашүүдээ.Хашаандоторньзөндөөмашинуудбайнашүүдээ.ТүрүүнНөмгөөлөгчнардурдсаншийдвэрийн69дүгээрталдхохирол,хоруршиггээд“БЧ”4тэрбумгээдбайгааболовчмөн2тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсангээдбайгааболовчэнэнөхцөлбайдлыгямарүндэслэлээрхохиролучирсанбэгэдэгталааранханшатнышүүхерөөсөөдүгнэжүзсэнгүйгэжөмгөөлөгчийнзүгээсүзэжбайгаа.ТиймучраасминийүйлчлүүлэгчболохшүүгдэгчА.Гхолбогдоххэсгийгхэрэгсэхгүйболгожөгнөүүгэв.

    ШүүгдэгчА.ГөмгөөлөгчО.Чулуунбаатардавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Гомдолгаргаагүйбайгаа.ШүүгдэгчА.Г,шүүгдэгчийнөмгөөлөгчГалбадрах,Болдбаатарөмгөөлөгчийнгаргасангомдол,тайлбарыгбүрэндэмжижоролцожбайгаа.Минийтовчхонтайлбарлахгэжбайсанхуульзүйнүндэслэлийгбүгдийгньтайлбарлачихлаа.Тиймучраасбидэлгэрэнгүйтайлбарлахшаардлагабайхгүйбайх.Минийхувьдхэргийнхарьяаллыгзөрчсөнгэжүзэжбайгаа.Иргэнийхуультогтоомжийндагууүүссэнгэрээнийэрсдэлийгзалиланмэхлэхгэмтхэрэггэжүзэхгүй.Энэболгэрээнийэрсдэлтэйхолбоотойласуудал,маргаанбайсан.ЭнэталаарУлсынДээдшүүхийн2016оны51дүгээртогтоолсүүлдгарсан2019оны661дүгээртогтоолоорБолдбаатарөмгөөлөгчерөнхийдөөтайлбарлачихлаа.Ггэдэгхүнмаань“Тэ”ХХК-тайбуюуХятадкомпанитай2019оноосхойшудаадараагэрээбайгуулаадгэрээнийэрхзүйнхарилцаандорсон.Энэгэрээнийхээбиелэлтийнталаармэдээлэлсолилцоодгэрээгээдүгнэхэдгэрээндзаасанүүргээхэрэгжүүлж,төмрийнхүдрийгтодорхойнийлүүлсэнбайгаа.Энэньхэрэгтавагдсанбаримтуудаартогтоогддог.Анханшатнышүүххуралдаандээрнотлохбаримтшинжлэнсудлахүедсудлуулсан.Хятадкомпаниболон“Тэ”ХХКгэрээндзаасанхугацаандтөлбөрөөшилжүүлэхүүргээбиелүүлээгүйучраасгэрээтодорхойхэрэгжээгүй.МөнГболон“Гм”ХХК-иасшалтгаалахгүйгээрөөрнөхцөлбайдлынүүднээсэнэгэрээхэрэгжихгүйболоодбайсан.Энэталаархохирогч“Тэ”ХХК-ийнхуульёснытөлөөлөгчболоншүүгдэгчГанханшатнышүүххуралдаанааргаргасантайлбардээрээхэлчихсэнбайгаа.Минийтайлбардавхцажбайгааучраасгомдлуудаадэмжижбайна.Тиймучраасанханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгож,Гцагаатгажөгнөүүгэв.

    ШүүгдэгчБ.Тдавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Нададямарнэгэнтайлбарбайхгүйгэв.

    ШүүгдэгчБ.ТөмгөөлөгчС.Тэгшжаргалдавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:ГовьсүмбэраймагдахьсумдундынэрүүгийнхэргийнанханшатнышүүхийнТхолбогдохасуудлыгдүгнэсэншийдвэрхуульёсныбөгөөдүндэслэлбүхийболсонгэжөмгөөлөгчийнхувьдүзэжбайгаа.Хуульзүйндүгнэлттэйхолбоотойгоор3үндсэнасуудлаартайлбархийчихье.1дүгээртТүйлдлийггэмтхэргийншинжгүйүндэслэлээрхэрэгсэхгүйболгожшийдвэрлэсэнгэжбайгаа.Өөрөөрхэлбэлпроцессынхуулийн34.19.1.1дэххэсэгтзаасанүндэслэлээр,энэүндэслэлээтогтоохдоошүүххэргийнталаартодорхойнөхцөлбайдлуудыгтогтоосонталаараадүгнэсэн.ӨөрөөрхэлбэлТүйлдэлНотариатынтухайхуулийн25.1.9,49.1Нотариатынүйлдэлхийхзааврын13дугаарзүйлдзаасанзөвшөөрсөнбуюухуульёсныажиллагаанотариатчхийжбайна.НотариатынтухайхуульболонЭрүүгийнхуулийнзөрчилбишбайнагэдэгагуулгаардүгнэлтээхийжөгсөн.2дугаартТбаталсанбуюугэрчилсэнугбаримтбичигньгэрээхэлцэлдхамаарахгүйюм.НэгёсондоокомпанийТУЗ-ийнхуралдаанытогтоолбаримтбичгийнэххувийголгосныүндсэндээргэрчилсэндүгнэлтлбайна.ТүүнээсбишгэрээхэлцлийнүрдагаваргаргажбаталсаниймойлголтбишбайнагэдгийгИргэнийхуулийнзаалтыгүндэслэжбайгаадтайлбараахийчихсэн.Давжзаалдахшатнышүүххуралдаандээрөмгөөлөгчшүүхийншийдвэрийнүндэслэл,хуульёснышинжбайдлынталаартайлбархэлэхболомжтойгэжойлгожбайгаа.Яагаадүндэслэлтэйгарсанталаарньгуравханөгүүлбэрээрюугэдэгюм,хуульёсныбөгөөдүндэслэлтэйбайжээ,нотлохбаримтыгзөвүнэлжээгэдэгөгүүлбэрхэлэхюмболманайүйлчлүүлэгчидтуслалцааүзүүлэхээстөвөгшөөсөнюмшигхарагдана.3дахьасуудалболНотариатынтухайхуульдүүрэгболгоннэмэлтөөрчлөлторуулсанзаалтөмнөхцагхугацаандүйлчлэхгүйгэдэгөмгөөлөгчийнсаналыгхүлээжавсанньүндэслэлтэйбайгаа.Дараагийнасуудалньулсыняллагчийняллахдүгнэлтээряллажоруулжирсэннотлохбаримтуудыгняцаасанүндэслэлүүдээртайлбарласан.ЭнэньТУЗ-ийнтогтоолыгитгэмжлэлийндагуунотариатбаталсанбайна.Батлуулжбайгаасубъектньитгэмжлэлавчихсанбайна.ЭлПипартнерсынхуульчЭнхмаралгэдэгхүнүйлчлүүлэгчээсээбаримтхүлээжавааднотариатаарбатлуулаадшүүхэдөгсөнтухайгаамэдүүлдэг.Энэталаарбаримтуудаагаргажөгсөнбайна.Үүнийгхэрэгтачхолбогдолтойталаасньшүүгчдүгнэсэнбайна.ТУЗ-ийнтогтоолыналбанэххувийнбайдалдээрямарнэгэнзөрчилбайхгүйбайна.ХаринТУЗ-ийнтогтоолыгхуурамчхэсэгдээрнотариатдүгнэлтхийххуульзүйнболомжбайдаггүйюмбайнагэдэгдүгнэлтхийсэнбайна.НотлохбаримтынхувьдяллахталыннотлохбаримтыгняцаасаннотлохбаримтуудаарөгсөнхавтастхэрэгтавагдсангэрчЭ,Ммэдүүлэг,ЭлПипартнерсаасгаргажөгсөнбаримтбичгийнтэмдэглэлдүзлэгхийсэнтэмдэглэл,нотариатынбүртгэлийндэвтэр,тухайнТУЗ-ийнтогтоолынэххувьгэхмэтбаримтуудыгүндэслэжшүүхшийдвэргаргасанучраасЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн36.2дугаарзүйл,36.7дугаарзүйлийн2.5дахьхэсэг,36.9дүгээрзүйлдзаасанүндсэншаардлагуудыгхангасанбайнагэжүзэжбайна.ТиймучраасанханшатнышүүхээсТхолбогдоххэргийгхэрэгсэхгүйболгожшийдвэрлэсэншүүхийнтогтоол,Тхолбогдоххэсгийндүгнэлтньхуульёсныбөгөөдүндэслэлбүхийбайгааучраасэнэхэсгийгхэвээрүлдээжөгнөүүгэв.

     ШүүгдэгчБ.ТөмгөөлөгчБ.Нандин-Эрдэнэдавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Давхардуулахгүйгээртайлбархэлье.Манайүйлчлүүлэгчийгцагаатгажшийдвэрлэсэнанханшатнышүүхийншийдвэрхуульзүйнүндэслэлтэй,хүчинтэйгэжүзэжбайна.МанайүйлчлүүлэгчийгпрокуророосяллахдүгнэлтүйлдэхдээЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.10дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаарзүйлчилжирүүлснийгшүүхэнэгэмтхэрэггэмбуруугийнсанаатайхэлбэрээрүйлдэгддэг.Тодруулбалшийтгэхтогтоолдоошүүгчтодорхойзаажөгсөнилтхуульбусхэлцэлгэдгийгмэдсээрбайжшунахайбуюухувийнсэдэлтээрнотариатынтамга,тэмдэгдаржгэрчилбэлэнэгэмтхэргийншинжхангагдана.ГэтэлТхувьдэнэсубъектившинжүүдтогтоогдохгүйбайнагэжүндэслэлтэйдүгнэлтхийсэнийгөмгөөлөгчийнзүгээсдэмжижбайгаа.Тодруулбал,ТньшүүгдэгчГболонНальалийгньогттаньдаггүй,эднартайямарваанэгэнбайдлаархолбогдожбайгаагүй.Эдгээртэйнэгдэжхохирогчидхохиролучруулахзорилгоорилтхуульбусхэлцэлгэрчлээгүйгэдгийгшүүхтогтоосон.Тогтоохдоошүүхийншийдвэрийнтодорхойлоххэсгийн25-дгэрчЭмэдүүлэгбайжбайгаа,мөнгэрч,одооЦгэжхүнийшүүхэдөгсөнмэдүүлэгбайгаа.ЭлПипартнерсаасшүүхэдГхуулбарласангээдбайгаабаримтуудыгхүлээжавааднотариатааргэрчлүүлчихээдбуцаадГөгсөнталаархбичигбаримтхүлээлцсэнактзэрэгнотлохбаримтуудыгшүүхшийдвэртэйбуюухэдхэдэншүүгдэгчээсТцагаатгасанүндэслэлээ,цагаатгахболсоннотлохбаримтуудааэнэбаримтуудынхааагуулгуудыгдэлгэрэнгүйшийдвэртээтусгасанучраасминийүйлчлүүлэгчтэйхолбоотойшүүхийншийтгэхтогтоолынэнэхэсэгүндэслэлтэйбайнагэжүзэжбайгаа.2дугаартманайүйлчлүүлэгчгэрээхэлцэлогтгэрчлээгүйбуюуНотариатынтухайхуулийн49.1-дзаасанбичигбаримтыгэхээсньхуулбарлаадхуулбаргэрчилсэнгэдгийгшүүхнотолжөгсөнбайгаа.Прокуроряллахдүгнэлтүйлдэхдээгэрээхэлцлийганхнаасньгэрчилсэнмэтээрхийсэн.Гэтэлшүүхүндэслэлбүхийдүгнэлттэйгээр2011ондхийгдсэнтогтоол,гэрээг2018ондбуюухийгдсэнээсньхойш7жилийндарааэхээсньхуулбарлаад,хуулбарынхааүнэнзөвийггэрчилсэнгэдэгагуулгыгшүүхзөвдүгнэжөгсөн.Иймучраасгэмтхэргийншинжгүйюмгэжшүүхтогтоосон.Хуулбарынтамгадээрямарагуулгабайдагвэгэхээрнотариатзөвхөнхуулбарынхааүнэнзөвийгхариуцнагэдэгзаалтбайдаг,гэрээхэлцлийнтамгадээрнотариатгэрээхэлцлийнүнэнзөвийгхариуцнагэжбайдаггүй.Тиймучраасхуулбарынүнэн,зөвийггэрчилсэннотариатынүйлдлээрээяагаадчгэмтхэргийншинжгүйгэдгийгшүүхзөвтогтоосонгэжүзсэн.Тиймучраасиймбайрсуурьтайоролцожбайна.Бусадгомдолгаргасанэтгээдүүдийнгомдолдээрсаналтайлбарбайхгүйгэв.

     ШүүгдэгчБ.ТөмгөөлөгчЦ.Мөнхбатдавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Шүүхийншийдвэрүндэслэлбүхийболохооранханшатнышүүхийншийдвэрийгхэвээрүлдээжөгнөүүгэжхүсэжбайна.НандинэрдэнэөмгөөлөгчболонТэгшжаргалөмгөөлөгчийнтайлбарыгдэмжижбайна.Бусадталуудынгаргасангомдолдямарнэгэнтайлбарбайхгүй.ИймданханшатнышүүхийншийдвэрийнТхолбогдоххэсгийгхэвээрүлдээжөгнөүүгэв.

    ХохирогчЦ.СөмгөөлөгчЦ.Цэцэгсүрэндавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Минийхувьданханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолхуульёсныбөгөөдүндэслэлбүхийшийдвэргарсангэжүзэжбайгаа.ИймучраасЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.9дүгээрзүйлийн1.1дэххэсэгтзааснааргомдлыгхэрэгсэхгүйболгож,анханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыгхэвээрүлдээжөгнөүүгэжхүсэжбайна.ЯагаадэнэүндэслэлийгхэлжбайгаавэгэхээрНүйлдэлньзалилахгэмтхэргийншинжтэйүйлдлүүдийггаргасан,энэньхавтастхэрэгтавагдсаннотлохбаримтуудаартогтоогдожбайгаа.Жишээлбэл,төмрийнбаяжмалыгБүгдНайрамдахХятадАрдулсруугаргахгэхээрэргэлтийнхөрөнгөгүйбайна,танададтүрмөнгөөгөөч,баяжмалаанийлүүлээдмөнгийгчиньөгье,Азийнхөгжлийнсангаасзээлхөөцөлдөжбайна,зээлбүтэхээрурдавсанмөнгөтэйгөөнийлүүлээдбүхмөнгөөөгьегэсэниймнөхцөлбайдлуудыгхэлжудаадараагийнүйлдлээрөөрийнхөөболонбусдындансаарнийт114,177,136төгрөгийгзалилжавсанньэнэгэмтхэргийншинжхангагдажбайнагэжүзэжбайгаа.ТэрАзийнхөгжлийнсангаасзээлхөөцөлдөжбайсануу,үгүйюугэдгийгхавтастхэргийнматериалдшалгасанбаримтуудбайгаа,энэталаарзээлхөөцөлдөөгүйбайсанньтогтоогдсон.МөнтөмрийнбаяжмалыгБүгдНайрамдахХятадАрдулсрууудаадараагаргасанболовчминийүйлчлүүлэгчид1,5долларыгтоннтутмаасөгнөгэсэнньхудлаабайсан.Нийтавсанмөнгөнийхөөхэмжээгээр9жилийнхугацаандямарнэгэнбайдлаарих,багаарөгөөгүй.Тэгэхлээрэнэгэмтхэргийншинжньхангагдажбайна.Иймучраасанханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолхуульзүйнүндэслэлтэйгарсангэжүзэжбайгаагэв.

    Хохирогч“Тэ”ХХК-ийнхуульёснытөлөөлөгчБ.Баясгаландавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Шүүгдэгчнарындавжзаалдахгомдлыганхааралтайсонслоо.Өмгөөлөгчнарынхньнэмэлттайлбарболонгомдлуудыгбасанхааралтайсонслоо.Анханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолхуульёсныбөгөөдүндэслэлбүхийболсонгэжминийзүгээсүзэжбайна.Шүүхийншийтгэхтогтоолын63болон66дугаарзүйлдхуульзүйнүндэслэлээтодорхойзаасанбайгааучрааснэмжтайлбархэлэхньилүүцбайхгэжүзэжбайна.3дугаартшүүгдэгчнарынөмгөөлөгчнарынхэлээдбайгаааудитынхньдүгнэлтбайгаа,аудитындүгнэлтээр“Тэ”ХХК-ндучирсанхохирлыгтогтоохдооүндэслэлтэйтогтоосон.Биднарынгаргажөгсөнсанхүүгийнанханшатныбаримтууддээрзөвдүгнэлтхийсэнгэжүзэжбайна.Тухайнаудитындүгнэлтдээрхэнхэнямархэлцэлхийсэнюмбэ,хэлцлээрямардүгнэлтгаргажальдансрууорсонюм,тэрхүняажзарцуулагдсанньтодорхой,задлаадхүснэгтээрхаруулсанбайгааучраасхавтастхэрэгтбайгааматериалуудыгньдавжзаалдахшатнышүүхээрэнэхэргийнгэмбуруугийнасуудлыгдавжзаалдахгомдлынхүрээндшийдэхэдямарнэгэнасуудалгүйгэжүзэжбайна.Затиймучраасаудитындүгнэлтийгболболхарахадболандашгүй.Груумөнгөорсон,Гм”мөнгөньорсонтэрзарцуулалтынтайлангхарахадНруу06сарынхэлцлээсөмнөтодорхойдүнтэймөнгөнүүдбасзөндөөорчихсонбайгаа.Энэзадаргаандхарагдажбайгаа.Түүндээрямарнэгэнмаргаанбайхгүй.Өмгөөлөгчнарындавжзаалдахгомдлыгсонсохоорашиггүйажилласанучраасзардлаанэхээдбайнагэсэнюмяриадбайна.“Тэ”ХХКньгэмтхэргийнулмаасучирсанхохирлоонэхэжбайгаа.“Тэ”ХХК-тай4төрлийнхэлцэлхийсэн,энэхэлцэляагаадбиелэгдээгүйюмбэ,ямархүчинчармайлтгаргасанюмбэ,энэболзалилахгэмтхэрэгбишгэсэнагуулгыгяриадбайна.Гэхдээбиднарэнднөгөөхэдхэдэнхохирогчтойүргэлжилсэнүйлдэлтэйгэмтхэргийнасуудлыгярьжбайгаа.ТэгэхээранхямарасуудалбийболсонбэгэхээрТнотариатчтайхолбоотойасуудлуудбайна.хуурамчнотлохбаримтбүрдүүлсэнгээдбайгааасуудалдээрөөрийнхньэдхөрөнгийнэрхийндоголдолтойбуюуөөрийнхньөмчлөлдшилжээгүй,гэмтхэргийншинжтэйбийболсонэдхөрөнгийг“Тэ”ХХК-тайхамтарчажилланагэдэгнэрээргэрээбайгуулаадманайхаасмөнгөгаргуулаадбайгааасуудалбайгаа.Энэгэмтхэргийгбүхүйлдлээрньхарахюмболзалилахгэмтхэргийншинжийгагуулчихаадбайгааюм.Зөвхөн“Тэ”ХХК-тай06сардбайгуулсангэрээ,02сардбайгуулсангэрээгяагаадбиелэгдээгүйюмбэгэжярихньөнөөдөрөөрасуудалболчихоодбайна.“Тэ”ХХК-тайбайгуулсангэрээяагаадбиелэгдээгүйвэгэдэгасуудалчиньөөрөөхуурамчбичигбаримтбуюуанханшатнышүүхээрхуурамчбичигбаримтаарбусдынөмчлөлдбайгааэнэхөрөнгийгшилжүүлжавснаасүүдэлтэйбайгаа.Анханшатнышүүхзөвдүгнэлтхийсэнбайна.Тиймучраасбиднартайхийсэнудаадараагийнхэлцлийнасуудалдзөвдүгнэлтхийсэнньзалилахгэмтхэргийншинжийгагуулсангэжүзэжбайнагэв.

    Хохирогч“Тэ”ХХК-ийнөмгөөлөгчГ.Халиунаадавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Манайхтайхолбоотойнэлээнихюмяригдлаа.Үүндтайлбархийе.ХэрэгтавагдсанбаримтуудшүүххуралдааныхэлэлцүүлгийнявцадГ,Ннархамтран“Тэ”ХХК-ндитгэлтөрүүлжбодитбайдлыгнуухзамаарзалиланмэхлэхгэмтхэрэгүйлдсэнньтогтоогдсонгэжүзэжбайгаа.Шинжээчийндүгнэлтээрманайхохиролтогтоогдсон.Ашигаанэхээдбайна,зардлаанэхээдбайнагэсэнасуудаляриадбайгааньүндэслэлгүйюм.2019оноосавхуулаадН,Гнартөмрийнхүдэрнийлүүлнэ,төмөрболовсруулахүйлдвэрээашиглуулнагэжбодитбайдлыгнуухзамаарнийт4удаагийнгэрээбайгуулжгэрээгээрхалхавчилжзалиланмэхлэхүйлсдээхийсэн.Манайтөлбөрийгбуцаажөгөхгүйбайх,хариутөлбөрхийхгүйбайхгэсэнсанаазорилгоньхэрэгтавагдсанбаримтуудаарбүрэнхарагддагюм.ДАаХХК-ийндүгнэлтдээрманайхаасавсанмөнгөөяажтатуулсанбэгэдэгньболхарагдана.ЭнэдээрЭнхрийцэцэггээдөмгөөлөгчид40саятөгрөгийнөмгөөллийнхөлс,Нрууудаадараамөнгөорсонбайгаа.Саяярихдаанадруумөнгөороогүйлгээдбайна.Шинжээчийндүгнэлтээрорсонбайгаа,зээлийнхүүгээУранчимэггэдэгхүндтөлсөнбайгаа.Манайхаасавсантөлбөрөөрөөнэгширхэгжоншчаваагүй,жоншавна,худалдажавнагэжхэлээдөөрөөрзохицуулалтхийсэн.280хэдэнсаятөгрөгньхааназарцуулагдсанньбатлагдахгүй.Энэбүхнөхцөлбайдалньшинжээчийндүгнэлтээртогтоогдоно.Саябасзөрүүтэйтайлбархэлээдбайна.Гэрээбайгуулагдсан,гэрээнийүүрэгбиелэгдээгүйньманайкомпаниасболсонгээдбайхюм.Биднийзүгээсудаадарааяагаадгэрээхийгээд,яагаадтооцоонийлчихсэнактүйлдээдбайсанюмбэгэхээрөмнөхтөлбөрүүдээавахсанаазорилготойбайсан.ГэтэлН,Гнарынхувьдтооцоонийлье,гэрээхийегэдэгньөмнөхгэрээгээхэрэгжүүлэхбишдахиндахинзалиланмэхэлжхууранмэхлээдмөнгөавахсанаазорилготойгоордахиндахингэрээбайгуулаадитгэлтөрүүлээдбодитбайдлыгнуундарагдуулаадмөнгөаваадбайсан.Одоогэрээгээашиглаадгэрээнийэрхзүйгэжяриадбайгааньүндэслэлгүйюм.“Тэ”ХХК-тайгэрээбайгуулахүедН,Гнаркомпанийнүйлдвэрийгхуурамчаарнотлохбаримтбүрдүүлэнхуульбусааравсанасуудалдааяллагдагчаартатагдсанбайсан.Энэасуудлааерөөсөөхэлээгүй.Н“БЧ”ХХК-ийнзахиралбишболсонбайсан.Энэасуудлаабаснуусан.Ерньбүхасуудлаануундарагдуулаадл“Тэ”ХХК-тайудаадараахэлцэлбайгуулсан.“Тэ”ХХК-тайхэлцэлбайгуулаадүйлдвэрээашиглуулаадявжбайгаагаацагдаадөгсөнмэдүүлгүүддээдурдаагүйбүгдэнгээсньнуугаадзалилахгэмтхэргээүйлдээдяваадбайдаг.Монросынасуудлыгөмгөөлөгчнарньяриадбайдагюм.2019оны01сардманайхтайуулзаадтөмрийннойтонбаяжмалнийлүүлэхбүрэнболомжтойгэжитгүүлээд2019оны01дүгээрсарын15-ныөдөргэрээбайгуулсан.Үүнтэйгээхолбоотойтөмрийнбаяжмалогтнийлүүлээгүй.Монростой2019оны01дүгээрсарын31-нийөдөрманайхтайбайгуулсныдараабайгуулаад1300тонннойтонбаяжмалавсанбайдагболовчүүнийгээманайкомпанидмэдэгдэхгүйгээрөөркомпаниднийлүүлчихсэнбайдагюм.Үүгээрзалилахгэмтхэргийнхньүйлдэлдахингарчиржбайгааюм.ТэгсэнхэрнээМонросыгбиднарцагаатгахёстойгэжяриадбайгааньүндэслэлгүй.2019оны07сарданхочихдооэнэталаарньмэдсэнбайдаг.ШүүгдэгчГхавтастхэрэгтөгсөн10дугаархавтасны176дугаарталдөгсөнбаримтдаабиднарМонросоосавсан“Тэ”ХХК-иартөлбөрийгньтөлүүлсэнбаяжмалааөөркомпанидөгсөнгэдгээөөрөөхүлээнзөвшөөрчихсөнбайдаг.Манайхүйлдвэрийгньажиллуулахболомжгүйболоодхуульёсныбичигбаримтуудааөгөөчгээдудаадараашаардаадэхлэхээр“Оц”ХХК-тайтохиролцоод2020оны06сараасэхлээд“Оц”ХХКэнэүйлдвэртньоржажилласанбайдаг.Хэрвээөнөөдөрхуульёсныбайсанболбиднарыншаардлагыгбиелүүлээдгэрээньүргэлжлээдявахёстойбайсанюм.Үйлдвэртажиллаадашигорлогоолсон,үйлдвэрийнхээзардлыгбиднараартөлүүлэхгээдбайхюм.Манайкомпанийнзүгээс2019оны08дугаарсараас2020оны06сархүртэлажилласангээдбайгаа.Энэньүндэслэлгүйгэдэгньхэрэгтавагдсанбаримтуудаарнотлогдоно.2019оны08сардүйлдвэрийгхүлээжаваад02сарзасвархийсэнбайдаг.ЭнэүйлдвэрньажиллахболомжгүйүйлдвэрбайсангэдгийгГхүртэлерөөсөөтөмрийнсэгболчихсонбайсанюмшүүдээгээданханшатандмэдүүлжбайсан.Түүхийэднийлүүлүүлнэгэсэн,биднартүүхийэднийлүүлэхийгньхүлээсэн,хүлээгээдхүлээгээдболохгүйбайхаарньөөркомпаниастүүхийэдаваад20хоногүйлдвэрийгажиллуулахгэжүзсэн.Энэтомүйлдвэрийнхувьд20хоноггэдэгболзасан,тохинуулаххугацаа.Н,ГнартайүйлдвэрийндоголдолтойбайнагээдуулзсаныдарааСүхбаатардүүргийнпрокурорынгазраасүйлдвэрийгбитүүмжилсэн,биднарН,Гнартайгэрээбайгуулаадбайгааньэнэүйлдвэрньхуульёсныюмбайна.Үүнтэйхолбоотойямарнэгэнмаргаанбайхгүйюмбайнагэдгийгбиднартитгүүлээдорсныдараабүхюм360градусэргэсэн.Энэнөхцөлбайдлуудбүгдээрээхэрэгтавагдсанбаримтуудаарнотлогдоно.ГэрчӨмэдүүлэг,Сүнгийналбанбичиг,Эмэдүүлэг,Амэдүүлэг,“Гм”ХХК-ийналбанбичгүүдгээдхэрэгтавагдсанбаримтуудаарэнэүйлдвэрийгашиглахогтболомжгүйбайсан.Үйлдвэртэйхолбоотойболонбусаднөхцөлбайдалтайхолбоотойбодитбайдлыгнуундарагдуулж,худлаахэлснийулмаасбиднарасарихмөнгийгН,Гнартөгсөн.Энэбүхнотлохбаримтуудшинжээчийндүгнэлтээр тогтоогдсон.Үнэндээбиднарашиголоодгарсанзардлааэнэхүмүүсээснэхээдбайгааюмбиш.Удаадараагийнгэрээбайгуулжзалиланмэхэлсэнүйлдлийнулмаасманайдгарсанзардал,учруулсанхохирол,өгсөнтөлбөрөөшинжээчийндүгнэлтийндагуудэмжижбайгаа.ЭцэстньхэлэхэдНньманайхтайхолбоогүй,анхудаабараг2020оны02сардуулзаадюучмэдэхгүйявжбайгаадэнэхэрэгтхолбогдчихлоогээдбайгаа.ГэтэлэнэхэрэгтавагдсанбаримтуудаарНньанхнаасааүйлдвэртэйхолбоотойболохньтогтоогддог.Гяллагдагчаарөгсөнанхнымэдүүлэгбуюу10дугаархавтасны180дугаарталдөгсөнмэдүүлэгтээанхнаасааНэнэтухаймэдэжбайсантухаймэдүүлдэг.Н2019оны04сараасманайхаасгарсантөлбөрНдансрууудаадараашилжижоржбайсанньтогтоогддогюм.ХэрэгтавагдсаннотлохбаримтуудаарН,Гнарынхамтранүйлдсэнүйлдэлхангалттайнотлогддогучраасшийтгэхтогтоолыгхэвээрүлдээж,гомдлыгхангахгүйорхижөгнөүүгэжшүүхээсхүсэжбайнагэв.

      Хохирогч“Оц”ХХК-ийнөмгөөлөгчҮ.Чойжилсүрэндавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Өнөөдрийншүүххуралдаандөмгөөлөгчминийбиеөөрийнүйлчлүүлэгчнарынэрхашгийгхамгаалж,гомдолтойхолбоотойтайлбархэлнэ.ЭнэгомдолтойхолбоотойтайлбарньцагаатсанэтгээдшүүгдэгчТболонэрүүгийнхариуцлага,гэмбуруугийнхариуцлагатогтоосонН,Гнартхамааралгүйнөхцөлбайдлаасхэрэгхянаншийдвэрлэхажиллагаандоролцожтайлбархэлжбайгаа.Үүнддавжзаалдахгомдолддурдаадбайгаанөхцөлбайдлаасдүгнэжтайлбархэлэхэдэхнийээлжидмөрдөншалгахажиллагаандтогтоогдсоннөхцөлбайдалдээрэрүүгийнхариуцлагахүлээлгээдшийдвэргаргажбайгаанөхцөлбайдлыгхэтнэгталыгбаримталсангэдэгасуудалдурдаадбайна.Хэтнэгталыгбаримталсангэдэгзүйлдээрэсрэгбайрсуурьтайбайна.Цагаатгахталынболонэрхзүйнбайдлыгдээрдүүлсэннотлохбаримтуудыгшүүххүлээжавсан,хавтастхэрэгтхангалттайтусгагдсан.Мөндээрээсньшүүхээсяллагдагчнарынгаргасанхүсэлтболоодөмгөөлөгчнарынхүсэлтүүдийгхуульднийцүүлэншийдвэрлэсэн.Иймдхэтнэгталыгбаримталсаншийдвэргаргажшийтгэхтогтоолыггаргасангэдэгзүйлбайхгүй.Үүндминийүйлчлүүлэгчтогтоолдээрнэгбүрчлэндурдахюмбайвалзөндөөолонгэрч,гэрчийнмэдүүлгээрнотлоод,нотолболзохихажиллагаануудхийгдсэнбайдаг.Түүнийгээчгэсэнанханшатнышүүхдүгнээдшийдвэрлэсэн.ТүүнээстодорхойхэмжээнддурдахюмбайвалНдансруумөнгөороогүйучраас,энэмөнгийгаваагүйучраасзалилахгэмтхэргийнматериаллагбүрэлдэхүүнтухайнмөнгөндүнгийнасуудлыгхариуцахгүйгэдэгбайдлааргомдлоодэлгэрүүлжтайлбарлаадбайна.ГэтэлхэрэгтавагдсангэрчийнмэдүүлэгдотортодорхоймөнгийгтодорхойнөхцөлөөраваадтүүнийгээхэрхэняажНшилжүүлжөгсөнбэгэдгээгэрчүүдмэдүүлчихсэнбайдаг.Мөндээрээсньүйлдвэр,үйлдвэрийнхэрэглээтэйхолбоотойгарсанзардлыгтөлсөнгэдэгзүйлийг“Тэ”ХХК-ийнөмгөөлөгчандуураадхэлчихсэнболовуугэдэгбайдлаархугацаагтодруулжхэлье.2020оны06сарынхугацаандтухайнүйлдвэртэйхолбоотойасуудалдээрминийүйлчлүүлэгчтүүнийкомпаниүйлажиллагааявуулаагүйбайдагюм.Тэрцагхугацаандбуюуөмнөхөртөлбөрийгминийүйлчлүүлэгчтөлүүлээдбайдагньзаавалөөртөөавсанбайхтөлбөрийнүүрэгбиш.Мэргэжлийнхяналтынтөлбөрчгэдэгюмуу,уснытөлбөрчгэдэгюмуу,тогцахилгаанытөлбөрчгэдэгюмуутэрийгзаавалөөрөөөөртөө,өөрийнхөөдансандюмуу,өөрийнхөөкармандавсаннөхцөлбайдлаасманайкомпаниминийүйлчлүүлэгчхохироодбайгааюмбиш.Энэньурдүүсчихсэнбайсанөртөлбөрийгзохиомолбайдлыгзориудаарбийболгож,бодитбайдлыгнуухзамаартөөрөгдөлдоруулжбайгаадтөлүүлчихсэнбайдагюм.Энэнь17.3-ынүндсэншинжийгхангажбайна.Үүнийганханшатнышүүхзөвзүйтэйшийдвэрлэсэнгэдэгбайрсуурьтайбайна.Үйлдвэрийнэрхийнасуудал,ачхолбогдолөгөхзүйлийгонцолжярина.ҮйлдвэрийнэрхгэжбайгаазүйлньКомпанийнтухайхуульдзаасанкомпани,хуулийнэтгээдийгтөлөөлөхэрхбүхийэтгээдбайнагэдэгбайдлаасболоодтухайнүйлдвэрлэлийнүйлажиллагаатайхолбоотойбизнесийнажил,ажилхэргийнхарилцааүүсгэсэнбайгааюм.Энэньтухайнажилхэргийнхарилцаанаасүүдэлтэйгээрөртөгзардалболоодтэрөртөгзардалдсаяминийдурдсан3зүйлсээсгаднатээвэрлэлтийнзардлууд,барааматериал,түүхийэдээхудалданавахзардлууд,тухайнбарааматериал,түүхийэд,үйлдвэрлэлийнүйлажиллагаатайхолбоотойцалинхөлснийасуудлууд,эдгээрзардлуудаасшуудутгаараагарчихсанзардлыгнэхээдбайгаазүйлбиш.Шинжээчийндүгнэлтдээрчгэсэнтодорхойдурдагдсан.Үйлдвэрлэлийнүйлажиллагаатайхолбоотойгарсанзардалгэдэгтдавхардсанцалингнэхэмжлээдбайгаазүйлбиш.ЦалингэдэгутгатайгаарЛУдансбуюухамааралбүхийэтгээдЖТданснаасгүйлгээхийгдээдтэргүйлгээхийгдсэнмөнгөньцалинхүртэхёстойэтгээдбуюутэндажиллажбайсанажилчдынцалинхөлсхэлбэрээртухайнажилчдадгардээрньочоогүйбайдагюм.Энэмөнгийгцалингэжхэлээдбайгааасуудалньиймболчихоодбайгааюм.Тэрцалинхааччихсанбэгэхээрхүрэхёстойхүндээбуюухөлсавахёстойхүмүүстээхүрээгүйучраасүүнийгминийүйлчлүүлэгч,түүнийхамааралбүхийкомпаниасдахижтөлөөдтэрийгээингэжнэхэмжилжбайгаа.Үйлдвэрлэлийнүйлажиллагааныэрхтэйхолбоотойасуудалгэдэгдээртөлөөлөхэрхтэйэтгээдгэдэгньэргэлзээтэйбуюухолбогдоххуульхяналтынбайгууллагуудаасмөндээрээсньиргэнийшүүхэдболонцагдаагийнбайгууллагадшалгагдажбайгаа.Эрхзүйнбайдлынхувьдпрокурорынтогтоол,зөвшөөрлийнхүрээндэрххязгаарлагдсанасуудлуудбайсанучраас2020оны08дугаарсарынцагхугацаандтөлөөлөхэрхгүйэтгээдзохиомолбайдлыгзориудаарбийболгож,бодитбайдлыгнуухзамаарэнэбизнесийнхарилцааүүсгэсэнгэхнөхцөлбайдлаарэрүүгийнхариуцлагахүлээлгэсэнзөвзүйтэйшийдвэргарсангэжөмгөөлөгчминийхувьд үзэжбайгаа.Хохирогчийнмэдүүлэгтэйхолбоотойасуудалдээрхохирогчөөрөөхуульдзаасанүүрэгхүлээжбайгаадмэдүүлэгөгдөг.Тэгэхээрхохирогчийгхудалмэдүүлсэн,худлааяриадбайнагэдэгбайдлааргомдолгаргажбайгаагомдлынүндэслэлүүдньүндэслэлгүйюм.Шинжээчийндүгнэлттэйхолбоотойхэсэгдээрмөрдөншалгахажиллагаандшинжээчийндүгнэлтийгтанилцуулаадгомдолгаргахэрхээрньхангасан.Иймдшинжээчийндүгнэлтхуульзүйнүндэслэлбүхийболсонгэж,магадгүйшаардлагатайгэвэлтухайнмөрдөншалгахажиллагааныхньявцадньэсзөвшөөрсөннөхцөлбайдлаадурдааддахиншинжээчтомилуулах,альэсвэлнэмэлтшинжилгээхийлгэх,шүүхшинжилгээнийтухайхуулиарааэрхньнээлттэйбайсангэдэгбайдлааршинжээчийндүгнэлтийгүндэслэлбүхийгэжүзэжбайна.Шинжээчийнзардалтайхолбоотойхэсэгшаардлагагүйгэжүзэжбайна.ЛБхолбоотойхэсэгдээрмаргадаггүйучраасэрхзүйнбайдлыгдээрдүүлсэннөхцөлбайдлааршийдвэрлэсэнтэйөмгөөлөгчминийбиеэсрэгбайрсууриархэлэхтайлбардүгнэлтбайхгүйбайнагэв.

    Хохирогч“БЧ”ХХК-ийнөмгөөлөгчР.Мөнхзулдавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Гомдлуудадхамтадньтайлбарөгье,НнарынгомдолдээрэдхөрөнгийгхохирогчЧГХшилжүүлэхньзүйтэйбайнагэсэнддээрхгомдолгаргасанбайсан.Нэлээнбүгдээрээярилаа.Прокурорүйлдвэрийгбитүүмжилсэнбайсан.Энэньхохирогчийнэрх,хуульёсныашигсонирхлыгхамгаалахзорилготойбайсан.БитүүмжилчихээдбайхадлНүйлажиллагаагааявуулаадсаяынхохирсонулсуудүйлдвэрийгажиллуулсанбайдагюм.Шүүгдэгчболонөмгөөлөгчнарөмчлөлшилжих,эдхөрөнгийгшилжүүлэхгэсэн2ойлголтыгялгаасайбилээ.Шүүхийншийтгэхтогтоолыгуншиххэрэгтэй,ойлгоххэрэгтэй.Иргэнийхуулийняриадбайгаа91дүгээрзүйлзаалтаазөвойлгоххэрэгтэй.Өмчлөлшилжүүлэхасуудал,эдхөрөнгийгшилжүүлэхасуудалболгазартэнгэршигялгаатай.Яагаадэдхөрөнгийгхэннэгэнэтгээдэдхүлээлгэжөгчхариуцуулаадбайгааюмбэгэхээртүрүүнийхэлсэнэнэгэмтхэрэгдахиадүргэлжлэхболомжтой.Яагаадгэхээрбүхэлбүтэнпрокурорынбайгууллагабитүүмжилчихээдбайхадлтийшээороодбиднарыгзалилаадбайгаа.Тиймучраасэнэцагхугацаандмөнлнэгэтгээдэдхариуцуулахёстой.ТэрийгхэндхариуцуулсангэхээрЧГХгэжхүндхариуцуулсан.ЧГХгэдэгньхүнньалбанёсны40%,албанбусаар100%хөрөнгөоруулалсан,“БЧ”ХХК-ийнулсынбүртгэлдалбанёсныбүртгэлтэйгүйцэтгэгчзахиралмөнэнэхэрэгмаргаандиргэнийнэхэмжлэгч,хохирогчоортогтоогдсон.Иймучраастэрхүндхариуцуулсан.Хэннэгэндхариуцуулахгүйгээршүүхэнэмаргааныг,эдхөрөнгийгшийдэхюмболдараагийнүрдагаварньөмнөхтэйгээадилханюм.Тэгэхээрбидахинхэлье,эдхөрөнгийгшилжүүлэх,хариуцуулах,өмчлөлийгшилжүүлэхньөөройлголт,өмчлөлийнасуудалэнэбүхнийдарааяригдахасуудал.Гэтэлөнөөдрийнбайдлаар“БЧ”ХХК-ийнөмчлөлд6хувьцааэзэмшигчбүртгэлтэйбайна.Өмчшилжчихсэнюмшигяриадбайгааньхуульзүйнойлголтдутмагбайнауугэжбодожбайна.Хохирлыгбуцаангаргуулахгэжүнэлгээярьжбайна,өөрөөрхэлбэлтэрүйлдвэрийгиргэнийшүүхийншийдвэрээравчихсанбайхгүйюу.Одоошүүхяажбайнавэгэхээртэравчихсанюмыгбуцаагаадхариуцуулаадүлдээчихэжбайгааласуудал.Өөрөөрхэлбэлзалилахгэмтхэргийншинжчиньюмыгнуугааддалдлаадөөрсдөөавчихаадбайгаа,авахонцлогшинжтэйбайгаашүүдээ.Юуавсанюмгэхээрүйлдвэрийгавчихсанбайхгүйюу,тэрньиргэнийшүүхийншийдвэрээрбаталгаажчихсанбайгаа.Тэгэхээродоочибурууавчихсанбайна,одообуцаажөглгэсэнасуудал.ОдообиднарынүйлдвэрийгЧГХшилжүүлээдөгчихсөнучраасхохиролбарагдчихсангэжүзнэ.Бусдаарөмгөөлөгчнарынгомдолдбайгаа4тэрбумтөгрөгийгодооавахгээдбайначгэдэгюмуу,тэрчиньзүгээрлүнэлгээ,ягбодитгэмтхэргийнобъектчиньтэрөмчийгзахиранзарцуулах,өмчлөхэрхбайсанюм.Гомдлуудаддурдаадбайгаазүйлньгүйцэтгэхзахирлаасхалчихсанбайхадгээдшүүхийншийтгэхтогтоолыгэсэргүүцээдбайгаа,үүндээргүйцэтгэхзахиралбишбайхдааингэсэнбайна,тэгсэнбайнагэдэгүйлдлүүдийгньбиччихсэнбайсныгбуруутгаадбайгааюм.ЭнэньҮндсэнхуульдээрэнгийнухамсрынтүвшнийердийнухамсрынласуудал.Компаниньчизахиралбишээгэжшийдсэнболтэгээдлтэрудирдахзахиралбиш.Түүнээсхойшкомпанийгтөлөөлжболохгүй,эсэргүүцэхэрхтэйбайгаа,эсэргүүцээдиргэнийхэргийншүүхэдхандааданхан,давахыншийдвэрчамайгхалсанньзөвбайнагээдшийдчихсэн.Ингэжшийдчихээдбайхадлиргэнийхэргийнголмаргаанызүйлзээлийнгэрээ,мөнгөөөгччадахгүйболохоорүйлдвэрөгьегэсэнтооцоонийлсэнакт,шүүхэдөгчбайгаабүхюмандээрээгүйцэтгэхзахиралгэжзураадлтамгадараадшүүхийншийдвэртзахиралбишболчихоодбайхадзахиралмэтээрүргэлжлүүлээдшүүхийншийдвэргаргуулчихажбайгаабайхгүйюу.Захиралбишгэсэншийдвэрчинь2015ондгарчихсан,эдхөрөнгийгавсаншийдвэрчинь2018ондгарсан,энэ3жилийнхугацаандзахиралгээдляваадбайгаабайхгүйюу.Болохгүйлболболохгүйгэдгийгзаавалбиёссуртахууняриадлцагалдмааргүйбайна.Эндбайгааихэнххүмүүсойлгоногэжбодожбайна.Гомдолдээрээингэжбичсэнбайсан,шүүхийнбайгууллагыгдээрэмчидтэйхамтардаг,хамтарсанбайнагээдхэрэгтхамааралгүйюмнуудбайсан.Гэхдээшүүхөөртньашигтайшийдвэргаргахаархуралдээрирээдл,ашиггүйшийдвэргаргахааршүүхийгмуулаадбайжболохгүйбайх.Энэгүйцэтгэхэрхбишшүүхэрхмэдлийнтомбайгууллагаучраасхүндэтгэлтэйхандахньзөвбайхгэжбодожбайна.Ннарынгомдлыгуншихаарягсаяын2сэдвийнхүрээндбичээдбусадасуудлааргомдолдотордэлгэрэнгүйдурдаагүйбайсан.Бусадасуудалгэдэгчинь400мянгандолларынэхүүсвэр,зарцуулахгээднэлээннарийнюмнуудбайгаатийшээерөөсөөнарийнороогүйбайсан.Өмгөөлөгчнарньхэлмэгдсэн,39онгэжярьжбайгаа.Эдгээрзүйлүүдньхэрэгтхамааралгүй,шийтгэхтогтоолынхүрээндбишучраасцагалдаадяахавгэжбодожбайна.Түрүүншударгаёсярьсан2014ондэнэүйлдвэрдээрэмдүүлээд2022ондхөрөнгөоруулагчньбуцаадүйлдвэрлүүорсон,ийм10жилийнхохирлынасуудлуудбайна.2019оны01сардцагдаагийнбайгууллагадөгөөд5жилийндарааанханшатныхуралболсонбайдаг.ЧГХгэххүнМонголджилгаруйхугацаандүйлдвэражиллуулаад10жилүйлдвэрээбуцаажавахынтөлөөмаргасан.Үүнийгшударгагэжүзэхюмуу,түрүүнБолдбаатарөмгөөлөгчшударгаёсярьсанучраасхэзээ,хэн,хэдэнтөгрөгавсныгтогтоогоогүйбайжхуурамчбаримтөгсөнгэдгийгнотлоогүйбайжгэсэнзүйлүүдярьжбайна,үүнийгбидарааньярьчихъя.Баяржаргалөмгөөлөгчшинээрилэрсэннөхцөлбайдалучраасгомдлыгаваагүйгэжюмярьжбайна.эрүүгийнхэрэгмаргааншийдэгдсэнээсхамаараадбиднардахиадлөгнө.Үнэндээиргэнийхэргийншүүхэнэмаргаантайасуудлыгшийдэхээсзайлсхийсэн.Биднарэрүүгийнхэргийншийдвэрээсхамаараадөгөөдявчихна.ТУЗ-ийнтогтоолхятадхэлдээргэжярьжбайна.ХуурамчбичигбаримтбүрдүүлжиргэнийшүүхийншийдвэргаргахадМонголхэлдээрүйлдсэнбайжболохбаримтыгшүүхэдөгсөнгэсэн,тиймбаримтынтухайиргэнийхэрэгтбайдаггүйюмшүү.Бодитбайдалдаанийцээгүйиймэрхүүюмнуудярилаа.Гарынүсгийнтухаймашихярилаа.Ггомдолддурдсанбайсан.Биүнэнхудлыгньяажмэдэхюмбэгээдгарынүсгийнтухайярьжбайгаа.Гарынүсгийнтухайдбиингэжбодоодбайгааюм.Гарынүсэгньүнэнбайягэжбодъё.ГарынүсгийгярихаасөмнөхавтастхэрэгтбайгааГхуулийнфирмдгаргажөгсөнбаримтынжагсаалтыгньүйлдээдГөөрөөгарынүсэгзурчихсанбайдаг.Түүндээр2011оны10дугаарсарын31-нийнөгөөалдарттогтоолыгэххувиарньөгсөнгээдзурчихсанбайгаа.Тогтоолтойхолбоотой400мянгандолларзээлсэнбайсан,эдхөрөнгөөшилжүүлжбайгаабүхбаримтуудыгэххувиарөгсөнгээдГөмгөөллийнфирмтэйхүлээлцсэнбайдаг.Шинжээчийгбүгдярилаа.ГарынүсгийншинжээчЧГХгарынүсэгмөнбайсанюмуу,бишбайсанюмуу.Мөрдөншалгахажиллагаандшинжээчтомилоодэххувьньбайхгүйбайна,шинжилгээхийхболомжгүйгэсэн.Энэанханшатнышүүхдээрирээдяасангэхээрурьдчилсанхэлэлцүүлэгяваад15хоногийнхугацаандшүүхшалгаадматериалавчихсанмөртлөөэнэхүмүүсудаадараадахиаднөгөөшинжээчяриадбайсанучраасхүсэлтийгньхангааддахиадшинжээчтомилсон.Дахиадяасанэххувьбайхгүй.Яагаадэххувьбайхгүйгэдгийгбисаяхэллээ,хуулийнфирмдөгсөнматериалдээрэххувийгөглөөгээд,эххувьньбайгааболэнэхүмүүстбайгаа.Эсвэлхураадхаячихсан.Өөрсдөдньэххувьбайхадтэрийгээшүүхшинжилгээнийбайгууллагадөгөөгүйбайжодооболохоорэххувийгерөөсөөолоогүйгэнэ.Эххувиануучихааряажхүнолохвэ,үнэхээрөөрийнхөөэрх,үйлчлүүлэгчийнхэээрхийгхамгаалахгэжбайгаатэрхүмүүсяагаадтэрэххувийгньгаргажөгөхгүйбайгааюм.Энэхэрэгдээр10дугаарсарын31-нийэххувьньбайхгүй.Бихуульчхүн.Эххувьбайхгүйбайхадэнэажиллагааяажявагдахвэ,тэгээдбиингэжбодожбайгааюм.Эххувьньбайсанюмбайнагэжбодъё.Тэргарынүсэгзурсанюмбайнагэжбодъё.Заяахвэ,хүлээнзөвшөөрье.Тэгэнгүүтчиньмөнгөмөрөөүлдээдэггээдбичигдээгүйхуульбайна.Хамгийнтомасуудалньюувэгэхээршийтгэхтогтоолдбичсэнбайгаабодитбайдлыгнуундарагдуулсан,залилахгэмтхэргийншинжийгагуулсанбайдаг.Яагаадгэхээрбодитбайдлыгнуундарагдуулсангэдэгчиньөөрөөбайхгүйюмыгзохиомлоорбийболгож,тэрийгхүчинтэйюмшигээрбусдадитгэжшүүхийншийдвэргаргуулсантухайасуудал.Тэгэхээрэнэюувэгэхээрнөгөө400мянганам.долларынзээлийнгэрээгНзурсан2014онызээлийнгэрээдүгнэхбичиг,2017онызээлийнгэрээнийүүргийгхангуулахгэрээ,2011оны10дугаарсарын31-нийтогтоол.Энэбүхүйлдэлчиньөөрөөэнэгэмтхэргийггэмтхэрэгбайсангэдгийгнотолжбайгааюм.Огтболоогүйюмыгболсонмэтээрингээдлцаасүйлдвэрлээд,тэгээдлшүүхэдиймюмболсонгэжитгүүлжбайгаачиньөөрөөгэмтхэргийншинжюм.Ганцхангарынүсэгхөөцөлдөөдбайжболохгүй.Энэчиньбүхталаасньүзэхээр400мянгандолларынамьдхарилцаабайгаагүйюмбайнагэсэнасуудал.Түрүүнөмгөөлөгчийнгомдолддурдагдсан.Ггэжхүншүүхэдматериалгаргажөгөөгүйгэж,хэнгаргажөгсөнюмгэхээрхуулийнфирммааньгаргажөгсөн.ТэгэхээрГямарчхамаагүй.Гтэркомпанидитгэмжлэлөгсөн.Итгэмжлэлөгнөгэдэгчиньиргэнийхуулиарөөрийнхөөбиеийг2хуваажбайналгэсэнүг.Шүүхдээрярьжбайгаахүнбүхүгньтэрхүнийхэлжбайгааүглгэсэнүгбайхгүйюу.Мэргэжлийнхуульчдынхувьдүүнийгхангалттайойлгоно. Төлөөлөгчньнөгөөхүнээбүрэнтөлөөлөөдлявжбайгаагэсэнүгшүүдээ.ШүүхдээрГочоогүйбайжболно.Гэхдээитгэмжлэлийнхээхүрээндажиллачихажбайгааюм.“БЧ”ХХК-ийн400мянганам.доллархэрэгтэйбайсануу,энэзээлийнхамтыншийдвэргарсануу,эхүүсвэрньхаанаасбайсанюмнотлогдсонуу,МонголУлсад400мянгандолларяажоржирсэнюмбүртгэгдсэнюмуу,Монголбанкандбүртгэгдсэнюмуу,Сангийняамандбүртгэгдсэнюмуу,оржирээдГгартньэсвэлдансандбайршсанюмуу,ГНрууяажшилжсэнюм,бэлэнээрүү,шилжүүлгээрүү,Яагаад“БЧ”ХХК-ийнэдхөрөнгийгбарьцаалсанюм,үйлажиллагаандньзарцуулсанюмуу,яагааддансандньороогүйюм,бүхэлбүтэнүйлдвэрийгшилжүүлэхшүүххуралболжбайхадяагаадбусад5хувьцааэзэмшигчньмэдээгүйюммэдэгдээгүйюм,захирлаасхалчихсанбайхадяагаадзахиралгээдяваадбайсанюм.Тамгагээдтүрүүннэггомдолддурдсантамгыгнь2014ондЧГХзахирлаасньаваад2015ондСүхбаатардүүргийнпрокурорынбайгууллагаасЧГХбуцаагаадтамгыгньөгчихсөнбайдаг.Тэгтэл2018оныхуралхүртэлчиньтамгадарагдаадляваадбайнагэжөөртамгагаргачихсан,тэрийгхэрэглээдяваадбайгааасуудал.Гөөрөөяагаадшүүххуралдороогүйвэгээдхуульчхүнийөнцгөөрэнэхэргийголонталаасньхарахаарэнэбүхэннотлогддоггүй.Мөрдөгч,прокурор,шүүхийнбайгууллагаэрүүүүсгэжитгэхитгэлийгүгүйхийсэнгээдиймэрхүүзүйлүүдбайсан.Энэньхэрэгтээхамааралгүйучраасзааваляриадяахвэ.Бусадхувьцааэзэмшигчнарынмэдүүлгүүдбайдаг.Энийгодоодурдаадяахвэ.Энэдээрболиймхэрэгцээшаардлагабайгаагүйгэдгийгодообаттайхэлжбайнагэдэг.Н,Гнарын10орчиммэдүүлэгбайгаа.400мянгандолларыгэхлээдНөөрийнхньдансруухийсэнгээддарааньОроскомпанигээдлтэрийгээмэдэхгүйбайнагээдл.Санаань400мянгандоллар2011оны10дугаарсарын30-нытогтоолыгнададбайсан,нададбайхгүй400мянгадансаарорсон,бэлнээрөгсөн,хамгийнсүүлдшүүххуралдээртөмрийнхүдрээрөгсөнгээдзөржөгдөг.Сүүлрүүгээюуболсонгэхээрмөрдөгчтадансаарорсонгэсэн,ямардансаарорсонюмгэхэдбитэгжхэлээгүйшүүдээгээдмэдүүлгээсээбуцаадсанааньбүгдээрээгэмбуруугүйдтооцожцагаатгажөгөөчгээдбайгааюм.ЦагаатгахюмболэнэүйлдвэрГнэрүлдэхгээдбайгааучраасцагаатгахынэсрэгиймбаримтбайгаагэдгийгбихэлэхгүйболболохгүйүүднээсхаринчмэдүүлэгтдурдахгүйголсанаагньхэлээдбайгааюм.Нньмэдүүлэгөгчбайхявцдаауурлажбосожирээдмэдүүлэгөгөхбайрныцонхыггараараацохижмөрдөгчийгпизда,нохойгоорньдуудаж,мөрдөгчийнтэмдэглэлбайдаг.Оросыгшалгаагүйгэжгомдолдээрдурдажбайгаа,ОросыгшалгаадЗоосбанк,Төрийнбанкандбайгааданснууд,Хаанбанкнааславлагаааваадтэрэндээрмөрдөгчийнтэмдэглэлхүртэлүйлдэгдсэнбайдаг.Оросхүнээсмөнгөтөгрөгоржирсэнюмуугээд,Гнь2009ондЗоосбанкаарэнэмөнгийгавсанюмгээданханшатныхуралдээрөөрөөмэдүүлдэг.Зоосбанкнь2009онддампуурчихсанбайсангэхмэтмашолонзөрүүтэйюмнуудбайдагюм.Эцэстньхэлэхэд10жилхохирчбайгааталаарярьсан,энэхэрэгмаргааныгмөрдөнбайцаагчруубуцаахтухайнэгөмгөөлөгчньярьсан.Анханшатруубуцаахюмболцагданхорихасуудалгээдбуцаахтухайяриадбайгаа.Биднийхувьддахиад11,12,13жилгээдявмааргүйбайна,энэхэргийнүнэнийголоодшуурхайшийдүүлэххүсэлтэйбайна.ТүрүүнБаяржаргалөмгөөлөгчийнцагданхорихасуудлыгсольж,анханшатнышүүхрүүшилжүүлжөгнөүүгээдөөрөөярьсанучраасбитэрэнтэйхолбоотойюухэлжбайгаавэгэхээр2014оноос2022онхүртэлөнөөдөрбиднарыгнаашаахуралдорохгээдүйлдвэрдээрбайжбайталхүмүүсирээдзурагаваадл,яагаадзурагавсанааяриадэнэажиллагаагхийлгэдэггүй,машолонүндэстэй,үндэсгүйянзбүрийнүг,үйлдэлгаргажбайнгасаадхийдэг.Олонхохирогчнарбайгаа.Дахиадхохиролучирчболзошгүйиймнөхцөлбайдалньхүндбайгааучраасанханшатруубуцаахасуудалбайхгүй,буцаалаачтэрцагданхорихаргахэмжээхэвээрээбайхёстой.Яагаадгэвэлүүнийгэнэхүмүүсөөрсдөөярьсанучраасбиингэжхэлжбайгааюм.Иймучраасанханшатнышийтгэхтогтоолыгхэвээрүлдээж,хохирогчийнэрх,хуульёсныашигсонирхлыгхамгаалжөгөөчгэжхүсмээрбайна.Ерньшийтгэлээавахнэгасуудал,нөгөөнэгбагананьхохирлынасуудалбайдаг.Энэ2ягзэрэгбайжшударгаёстогтлоогэжүздэг.Тэгэхээрбияажхохирсноодэлгэрэнгүйярихгүйгээрорхилоо.ОдоожишээньБаянзүрхдүүргийнцагдаагийнхэлтэсдээрхэрэгбүртгэлтийнхэрэгнээчихсэн,дахиадУлаанбаатархотынбанкийгзалилаад,нөгөөүйлдвэрийнэздүүдийнхньгарынүсгийгхуурамчаарүйлдээд,барьцаалчихсанхэрэгдахиадбайгаа.Энэболнаадзахынжишээ.Иймучраасдахиадхохирмооргүйбайна.Энэасуудлыганхаараасайлгэжбодожбайнагэв.

    Хохирогч“БЧ”ХХК-ийнөмгөөлөгчД.Мөнх-Очирдавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбартаа:Мөнхзулөмгөөлөгчтэйдавхцахгүйгээрхэдэнзүйлхэлье.За2018оны11дүгээрсарын10-ндитгэмжлэлолгосонбайдагюм.“БЧ”компанийнгүйцэтгэхзахиралЧГХтушаалаар“БЧ”ХХК-ийнүйлажиллагаагхэвийнявуулахзорилгоорБЧ3жилийнхугацаатайитгэмжлэлолгосонбайдаг.БЧ ньямарчхамааралгүйгээдАлтантуяаөмгөөлөгчанхнаасаатэгсэнболохоорүүнийгхэлэхньзүйтэйбайх.ХавтастхэрэгтавагдсанбайгааитгэмжлэлньмөнхохирогчБЧмэдүүлэгтбайгааюу,яажүгүйсгэгдэхвэгэхээрН20хувийнхувьцааэзэмшигчээрхөрөнгөоруулалтөөрөөхийчихээд610саятөгрөгийнхөрөнгөоруулалткомпанийндансандхийгээдгүйлгээбуруухийгдсэнбайнагээдбуцаагаадавчихсан.ТиймболохоорНхувьцааэзэмшигчгэдэгньтогтоогддоггүйгэжүздэг.2014оны05сардСүхбаатардүүргийнцагдаагийнхэлтсээскомпанийнтамгыгНхураанавчЧГХхүлээлгэнөгсөнньхавтастхэрэгтбайгаа.ТэгэхээршударгаөмчлөгчЧГХбитүүмжилсэнхөрөнгийгчөлөөлж,хохиролбарагдуулахынтулдшүүхийншийтгэхтогтоолгарсанбайгаа.ЧГХньэнэкомпанийн40хувийгдангаарааэзэмшигчгэдэгньөөрийнхньмэдүүлэгтбайгаа.ЭнэкомпанийнхувьдЧГХбайхгүйгээрямарнэгтөлөөлөнудирдахзөвлөлийнтогтоолгарахүндэслэлбайхгүй.Иймюмболгарахболомжгүй.ЧГХ2011онд17саяюанийнзарцуулалтзарцуулж,үйлдвэрийгөөрийнхөрөнгөөрашиглалтадоруулсангэдэгньтогтоогддог.Мөнкомпанийнхувьцааэзэмшигчийнхурлаараа2018оны11дүгээрсарын08-ндЧГХгүйцэтгэхзахирлаартомилсонбайгаа.Анханшатнышүүххавтастхэрэгтцугларсаннотлохбаримтынхүрээндшийтгэхтогтоолыггаргасанньхуульзүйнүндэслэлтэйбайна.Тиймучраасанханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолыгхэвээрүлдээжөгнөүүгэсэнсаналтайбайнагэв.

   ПрокурорТ.Нансалмаадавжзаалдахшатнышүүххуралдаандгаргасантайлбарболондүгнэлтдээ:Давжзаалдахшатнышүүххуралдаандээршүүгдэгчболонтүүнийөмгөөлөгчнаршийтгэхтогтоолыгхуульёсныбус,хуулийншаардлагахангаагүй,дүгнэлтхийгээгүй,тиймучраасН,Гнарыгцагаатгажөгнөүүгэсэнбайрсууриасгомдлоогаргасанбайна.Сүхбаатардүүргийнпрокурорынгазраасяллахдүгнэлтүйлдэхдээанханшатнышүүххуралдаандээр3хоногмэтгэлцэхзарчмынүндсэндээрөглөө10-аасшөнийноройны22цагхүртэлбидбүхэнанханшатнышүүххуралдаандмэтгэлцсэн.Мэтгэлцэхявцдаа өнөөдрийняриадбайгаагомдолддурдагдсанбүхасуудлыгярьжмэтгэлцсэнучрааспрокурорынзүгээсцагалдаж,нэгмөрярихшаардлагагүй.Анханшатнышүүххурлынтэмдэглэлдтусгагдсанбайгаагэдгийгхэлмээрбайна.ГомдлынголүндэслэлньН,Гнарыгзалилсангэмтхэрэгүйлдээгүй,Нбусдыгдарамталсангэмтхэрэгүйлдээгүйгэсэнгомдолбайдаг.Гэвчдээрхүйлдлүүдньхэрэгтавагдсаннотлохбаримтуудаартогтоогддог.Яагаадингэжүзэжбайнавэгэхээр“БЧ”компанийгН,Гнарбүлэглэж2018оны01дүгээрсарын22-ныөдөрНийслэлийнСүхбаатардүүргийн6дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахСүхбаатар,Чингэлтэйдүүргийниргэнийхэргийнанханшатнышүүхэдхуурамчбичигбаримтгаргажөгөхбайдлааршийдвэргаргуулсанбайдаг.Шийдвэргаргуулаадбодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж4,4тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсан.ЭнэталаарМөнхзулөмгөөлөгчдэлгэрэнгүйярьсан.Яагаадгэхээранхнаасааэнэкомпанийнгүйцэтгэхзахиралмэтээрбусдадойлгуулж“Тэ”ХХК,“Оц”ХХКгэхмэткомпаниудыгзалилсанүйлдлүүдгаргасанбайдаг.Энэнь2011оны10дугаарсарын31-нийөдрийнтөлөөлөнудирдахзөвлөлийнхуралдаанытогтоол,хэрэгхянаншийдвэрлэхэдачхолбогдолбүхийнотлохбаримтыгхуурамчболохыгмэдсээрбайжгаргажөгсөнэнэүйлдэлньхохирогчЧГХмэдүүлэг,гэрчХ,Б,Н,Эгэххүмүүсийнмэдүүлэгболонхилийнлавлагаа,Сүхбаатардүүргийниргэнийхэргийнанханшатнышүүхийншийдвэр,хэрэгтүзлэгхийсэнтэмдэглэл,шүүххуралдааныгхэлэлцүүлсэннотлохбаримтуудаархангалттайтогтоогдсонгэжпрокурорынзүгээсүзэжбайгааюм.Тиймучраасүгүйсгэхнотлохбаримтхэрэгтавагдаагүй.“БЧ”компанийгзалилсангэхнотлохбаримтдээранханшатнышүүхдүгнэлтхийгээдэнэкомпанийгзалилсанбайнагэжүзсэнбайгаа.2дугаартН,Гнар“Тэ”ХХК-тайхолбоотойсаяярьсан.Энэкомпанийгзалилжбайгаагүйбайдлааргомдолдообасдурдсан.Үүнийгнотолсонталаарбаримтхэрэгтавагдсан,хохирогчийнхуульёснытөлөөлөгчБаясгалан,гэрчА,У,С-Энарынмэдүүлэг,ДАаХХК-ийнтайлан,шинжээчийндүгнэлтүүдээртогтоогдсонбайдагюм.Тиймучраас“Тэ”ХХКньгэрээнийзориулалтаархамтранажиллахгэрээхийсэнучраасиргэнийхэрэгюм.Үүнийгэрүүгийнхэрэггэжүзээдшүүхээсшийдэждүгнэлтгаргажбайгааньхуульзүйнүндэслэлгүйбайнагэжөмгөөлөгчнаргаргажбайгаагомдлыгүндэслэлгүйбайнагэжүзэжбайгаа.Үүнтэйуялдуулаадөмгөөлөгч,хуульёснытөлөөлөгчньхангалттайтайлбаргарганхэлсэн.Схувьд9жилэнэхэргийнтөлөөявсангэдгийгсаяөмгөөлөгчийнзүгээсхэлсэн.Эдгээрнотлохбаримтуудхуурамчзохиомолбайдлыгзориудаарбийболгожбодитбайдлыгнуухзамаарзалилсан.ЭнэньгэрчО,Н,О,С,Ннарынмэдүүлэг,tundra-УНЧдугаартайтээврийнхэрэгсэлСайнломбардандбарьцаалантавьсантайхолбоотойбаримтуудхэрэгтавагдсанбайдаг.ДАаХХК-ийнтайланшинжилгээнийдүгнэлтзэргээрСзалилсаннотлохбаримтхангалттайнотолсонгэжүзэжбайна.“Оц”ХХК-тайхолбоотойзалилангийнхувьдхохирогчоортогтоогдсонУ,гэрчЭ,Х,ЗмөнДАаХХК-иасгаргасантайлангийндүгнэлт,мөншинжээчийндүгнэлтүүдээртогтоогдсонбайгаа.Эдгээрнотлохбаримтуудыгхэдийгээршүүгдэгчнарбиднарзалилаагүй,хуульёсныдагууажилласангэдэгболовчхэрэгтавагдсансаяныгэрч,хохирогчнарынмэдүүлэг,шинжээчийндүгнэлтүүдээрбүрэндүүрэнтогтоожөгсөнбайгааюм.Анханшатнышүүхээсхуульзүйндүгнэлтхийхдээцугларсаннотлохбаримтынхүрээнддүгнэлтүүдийгхийжхохирогч,гэрчнарынмэдүүлгүүдийгавчшийтгэхтогтоолдээрээдүгнэлтээгаргасанбайдагюм.Үүнийгөмгөөлөгчнарпрокурорыняллахдүгнэлтшигшийтгэхтогтоолдээрбичсэнбайнагэсэнбайрсуурьнаасхандажбайсан.Хуульдзаасанүндэслэлжурмындагууцугларсаннотлохбаримтуудадүнэлэлтдүгнэлтөгөхэрхньшүүхэдбайгаа.Тиймчучраасэдгээрнотлохбаримтуудыгүндэслэндүгнэлтээхийсэнгэдгийгхэлмээрбайна.Прокурорынзүгээсшийтгэхтогтоолыгхэргийнбодитбайдалднийцүүлжхаринчүйлдэл,хэрэгболгоныгтустусадньойлгомжтойгоортухайнхэрэгямарнотлохбаримтуудаарнотолжбайгааталаардүгнэлтхийсэнньхуульзүйнүндэслэлхуульёсныболсонбайнагэжүзэжбайгаа.ИнгэждүгнэлтхийхдээЭрүүгийнхуулийгбуруухэрэглэсэн,өмгөөлөгчнарыняриадбайгаахэргийнбодитбайдалднийцээгүйиймбайдлыгшийтгэхтогтоолгаргаагүйюмбайнагэжпрокуророостайлбархэлмээрбайна.Ялангуяахуульбүхүйлдэлдээрээтодорхойгаргажбичсэнбайнагэдгийгхэлмээрбайна.Бидбүхэнанханшатнышүүхээрингээднотлохбаримтуудсудлаадяригдсанучраасбиэндөмгөөлөгчнарынгаргасантайлбартайальболохдавхцуулахгүйярьжбайна.Болдбаатарөмгөөлөгчярьсанхуурамчнотлохбаримтгэдгийгерөөсөөтогтоожчадаагүйгээдяриадбайгааюм.Үүнийгтогтоохталааражиллагааявагдсан,ажиллагааявуулсанболовчэххувьбайхгүйучраасшинжээчийндүгнэлтгараагүй.Нэгэнтэххувьбайхгүйучраасхуурамчгэдэгньиргэнийхэргийншүүхээртогтоогдсонгэжүзэжбайгаа.400мянганам.долларзээлснийгбастогтоогоогүйгэдэг,үүнийгхэрэгтавагдсаннотлохбаримтуудаартогтоожөгсөн.Гдансныхуулга,бусаднотлохбаримтуудаартогтоожөгсөн.Захиралбиш“БЧ”ХХК-ийнүйлажиллагаагцаашявуулахёсгүй,мэдэжбайгаамөртлөөбусдадиххэмжээнийхохиролучруулжзалилсан.Прокурорынбайгууллагаасбитүүмжилсэнбайхадбусдыгзаналхийлжгэмтхэрэгүйлдсэн,хохирогчидхөнгөнхохиролучруулсанэнэбүхнөхцөлбайдлуудхавтастхэрэгтавагдсаннотлохбаримтуудаарбүрэндүүрэнтогтоогдчихсонучраасБаяржаргалөмгөөлөгчийнхэлдгээрнэмэлтажиллагаахийлгэххуульзүйнүндэслэлбайхгүй,шаардлагатайбүхнотлохбаримтуудыгшалгажтогтоосонбайна.2024оны02дугаарсарын27-ны26дугаартайанханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолхуульдзаасанүндэслэлжурмындагуухуульёсныүндэслэлбүхийшийдвэргарсанбайна.ТиймучраасшүүгдэгчН,Гнарынболонтүүнийөмгөөлөгчөөсгаргасангомдлыгхэрэгсэхгүйболгож,шийтгэхтогтоолыгхэвээрүлдээжөгнөүүгэсэндүгнэлтийгшүүхбүрэлдэхүүндгаргажбайнагэв.

ТОДОРХОЙЛОХНЬ:

Давжзаалдахшатнышүүхшүүгдэгчболоншүүгдэгчийнөмгөөлөгчнарынгаргасандавжзаалдсангомдлыгүндэслэнхэргийгхүлээнавч,Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.1дүгээрзүйлийн1,3дахьхэсэгтзаасныдагуухэргийнбүхажиллагаа,шийдвэрийггомдолддурдсанүндэслэлээрхязгаарлахгүйгээрбүхэлдньхянанхэлэлцээддараахүндэслэлээршийтгэхтогтоолыгхүчингүйболгожшийдвэрлэлээ.

      ШүүгдэгчГ.НньА.Гбүлэглэн2018оны02дугаарсарын22-ныөдөрНийслэлийнСүхбаатардүүргийн6дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахСүхбаатар,ЧингэлтэйдүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхэдхуурамчбаримтбичиггарганөгөхбайдлаартүүнийгашиглажшүүхээрхуульбусшийдвэргаргуулж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж,“БЧ”ХХК-ийнэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлж4.031.187.300тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсангэмтхэргийг,

     Мөн“Тэ”ХХК-ийнудирдлагад2019оны01дүгээрсараасэхлэн2020оны06дугаарсарыгхүртэлххугацаанд“төмрийнхүдэрнийлүүлнэ,төмрийнхүдэрболовсруулахүйлдвэрээашиглуулна”хэмээнитгэлтөрүүлж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулжиххэмжээнийбуюу2.921.551.560.75төгрөгийнхохиролучруулжзалилсангэмтхэргийг,

    Дангаараа2015оны07дугаарсараас2015оны12дугаарсарынхооронд“ТөмрийнбаяжмалхудалдажавахХятадхүнолжөгвөлзарсантөмрийнбаяжмалын1тоннтутмаас1.5долларыгөгнө,эхлээдурьдчилгаа50.000.000төгрөгөгөхшаардлагатай”,“ТөмрийнбаяжмалБүгдНайрамдахХятадУлсруугаргахгэхээрэргэлтийнхөрөнгөгүйбайна,мөнгөөгөөч,баяжмалаанийлүүлээдмөнгийгчиньөгье”,“Азийнхөгжлийнсангаасзээлхөөцөлдөжбайна,зээлбүтэхээрурьдавсанмөнгөтэйгөөнийлүүлээдөгье”гэхмэтээрхуурч,зохиомолбайдлыгзориудаарбийболгож,бодитбайдлыгнуухзамаартөөрөгдөлдоруулж,хохирогчЦ.С114.177.136төгрөгийгзалилжбусдадиххэмжээнийхохиролучруулсан,

     ГовьсүмбэраймгийнБаянталсумын-дүгээрбагийннутагдэвсгэртбайрлаххүдэрболовсруулах“БЧ”ХХК-ийнхуульёснызахиралбиш,төлөөлөхэрхгүйатлаа2018оны11дүгээрсараас2020оны04дүгээрсархүртэлххугацаандтускомпанийнэдхөрөнгө,эдийнболонэдийнбусхөрөнгийнэрхээшилжүүлэнөгөхийгшаардажүйлдвэрийнхашааныхаалгыгэвдэх,харуулхамгаалалтынажилтанЭ.Г,Б.Бнарыгхөөжгаргахзэргээрудаадараахүчхэрэглэн,хүчхэрэглэхээрзаналхийлжсүрдүүлсэн,

     2020оны08дугаарсараас2020оны10дугаарсарынхоорондГовьсүмбэраймгийнБсумын–дүгээрбагийннутагдэвсгэртбайрлаххүдэрболовсруулах“БЧ”ХХК-ийнхуульёснызахиралбиш,төлөөлөхэрхгүйатлаа“Оц”ХХК-ийнзахиралЛ.Утускомпанийнзахиралмэтээройлгуулан,хуурамчбичигбаримтүзүүлэнтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэртэйхамтарчажиллахаартохиролцон,улмаарүйлдвэрсард30,000тоннхүдэрбаяжууланөгнө,усцахилгаанмэргэжлийнхяналт,цалингийнөртөлбөрбарагдуулахшаардлагатайгэхзэргээрхуурч,зохиомолбайдлыгзориудаарбийболгож,бодитбайдлыгнуухзамаартөөрөгдөлдоруулж,хохирогчЛ.У164.484.000төгрөгзалилсангэмтхэргийг,

    2020оны09дүгээрсарын25-ныөдрийншөнөГовьсүмбэраймгийнБаянталсумын-дүгээрбагийннутагдэвсгэртбайрлах“БЧ”ХХК-ийнүйлдвэрийнхашаандиргэнЛ.Бмаргалдаж,улмаартүүнийнүүрэнтусгазаргараараацохижтүүндбаруундоод1,2-ршүд,зүүндоод1,2-ршүднийганхалт,доодуруулындоторсалстынцусхуралт”бүхийэрүүлмэндэдньхөнгөнхохиролсанаатайучруулсангэмтхэргүүдийг,

      ШүүгдэгчА.ГньСүхбаатардүүргийн6дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахСүхбаатар,ЧингэлтэйдүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхэд2018оны02дугаарсарын22-ныөдөр“БЧ”хариуцагчтай“1.580.000.000төгрөггаргуулах,үүргийнгүйцэтгэлийгбарьцаахөрөнгөөрхангуулах”шаардлагабүхийнэхэмжлэлгаргахдаа“БЧ”ХХК-ийн2011оны10дугаарсарын31-нийөдрийнТөлөөлөнудирдахзөвлөлийнхуралдаанытогтоолбуюухэрэгхянаншийдвэрлэхэдачхолбогдолбүхийнотлохбаримтыгхуурамчболохыгмэдсээрбайжгаргажөгсөн, 

       ШүүгдэгчГ.Нбүлэглэн2018оны02дугаарсарын22-ныөдөрНийслэлийнСүхбаатардүүргийн6дугаархороонынутагдэвсгэртбайрлахСүхбаатар,ЧингэлтэйдүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхэдхуурамчбаримтбичиггарганөгөхбайдлаартүүнийгашиглажшүүхээрхуульбусшийдвэргаргуулж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулж,“БЧ”ХХК-ийнэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлж4.031.187.300тэрбумтөгрөгийнхохиролучруулсан,

     Мөн“Тэ”ХХК-ийнудирдлагад2019оны01дүгээрсараасэхлэн2020оны06дугаарсарыгхүртэлххугацаанд“төмрийнхүдэрнийлүүлнэ,төмрийнхүдэрболовсруулахүйлдвэрээашиглуулна”хэмээнитгэлтөрүүлж,бодитбайдлыгнуухзамаарбусдыгтөөрөгдөлдоруулжиххэмжээнийбуюу2.921.551.560.75төгрөгийнхохиролучруулжзалилсангэмтхэргүүдийг,

     ШүүгдэгчБ.Тнь“БЧ”ХХК-ийн2011оны10дугаарсарын31-нийөдрийнТөлөөлөнудирдахзөвлөлийнхуралдаанытогтоолыг2018оны02дугаарсарын13-ныөдөрхуулбарлуулаад,хуулбарүнэнзөвийггэрчлүүлж,нотариатынтамгадаржбаталгаажуулахдааНотариатынтухайхуулийн37.1дүгээрзүйлдзаасан“Нотариатчэрхзалгамжлагчболонитгэмжлэгдсэнтөлөөлөгчийнхүсэлтээрбаримтбичиггэрчлэхдээтэдгээртхолбогдохбусадүндсэнматериалыгшалгана”,46.5дахьхэсэгтзаасан“Хуулийнэтгээдийннэрийнөмнөөсхийжбайгаагэрээхэлцлийггэрчлэхдээтүүнийгхуулийндагуутөлөөлжбайгааэтгээдийнэрххэмжээньгэрээ,дүрэм,төлөөлөнудирдахзөвлөлийншийдвэрттусгагдсанэсэхийгшалгана”гэсэнзаалтындагуушалгаагүйнотариатаарбаталгаажуулж,“БЧ”ХХК-ийнөмчлөхэрхийгхязгаарлах,шилжүүлэхтэйхолбоотойилтхуульбусхэлцлийгбаталгаажуулсангэхгэмтхэрэгттустусхолбогджээ.

         Анханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолнь“үндэслэлбүхийбайх”хуулийншаардлагыгхангаагүй,шүүхийнхийсэндүгнэлтхэргийнбодитбайдалднийцээгүй,шүүххуралдаанаархэлэлцсэннотлохбаримтаарнотлогдож,тогтоогдоогүйбайна.Тухайлбал:

    1.Прокурорыняллахдүгнэлтэнд“ЯллагдагчГ.НньА.Гбүлэглэн....Сүхбаатар,ЧингэлтэйдүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхэдхуурамчбаримтбичиггарганөгөхбайдлаартүүнийгашиглажшүүхээрхуульбусшийдвэргаргуулж....“БЧ”ХХК-ийнэдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлж4,031,187,300 төгрөгийнхохиролучруулсангэмтхэргийгүйлдсэн”гэжбичсэн. 

     ГэтэлСүхбаатардүүргийнИргэнийхэргийнанханшатнышүүхийн2018.04.24-нийөдрийн181/ШШ2018/00959дугааршийдвэрээр1,580,000,000төгрөгийнзээлийнгэрээнийүүрэгттооцож,“БЧХХК-ийнөмчлөлийнГовьсүмбэраймгийнБаянталсумын1дүгээрбагулаангаражийнбаруунурдталдбайрлах...үйлдвэрлэлийнзориулалттай1763,5м.квталбайтайүйлдвэрийнбарилга,тоногтөхөөрөмж,бутлуурынбарилга,офиссынбарилга,ГовьсүмбэраймгийнБаянталсумын-дүгээрбаг-дүгээрбайрны-тоот45м.квталбайтай...2өрөөоронсууц,ажилчдынбайр,пүү,далангтустусгаргууланнэхэмжлэгчА.Гөмчлөлдшилжүүлж,иргэнА.Г,“Бч”ХХК-ийннарынхооронд2011оны11дүгээрсарын05-ныөдөрхийгдсэнзээлийнгэрээнийүүргийгдуусгаварболгожшийдвэрлэсэнбайна.

    Хэрэгтавагдсан“М-От”ХХК-ийншинжээчийндүгнэлт/2хх-ийн223-249/-д“БЧ”ХХК-ийнэдхөрөнгийнүнэцэн2014оныбайдлаар2600.8саятөгрөг,2020оны05дугаарсарын07-ныбайдлаар4031.2саятөгрөггэжтодорхойлсонбайгааболовчхөрөнгийнүнэлгээнийтайланхэсэгтяллахдүгнэлтээрхохирлынүнэлгээгэжтооцогдсон 4,031,187,300төгрөгийнталаартооцоололтусгагдаагүй,хэрхэнгарсанньтодорхойгүй.  

   Эдгээрнөхцөлбайдлаасүзэхэдзалилахгэмтхэргийнүндсэншинжболох‘’эдхөрөнгөавсан’’эсвэл“эдхөрөнгийнэрхийгшилжүүлэнавсан”-ыальньболохыгпрокурорзөвтодорхойлоогүй,гэмтхэргийнхохирлынхэмжээойлгомжгүй,нотлохбаримтынхувьдзөрүүтэйбайна.

     2.Хэрэгтавагдсан“ДАА”ХХК-ийншинжээчийндүгнэлт/9хх-ийн54-104/ээрхохирогчболохЦ.С,“Оц”ХХК,“Т-э”ХХК-ийнхохирлыгхэрхэняажтооцожгэмтхэргийнхохирлыгтогтоосонболохньтодорхойгүй. 

     Хэргээсүзэхэдшүүгдэгч,хохирогчнарынхоорондгэрээхэлцэлхийгдсэнболовчхохирогчнараасгарсанбүхмөнгийгшүүгдэгчГ.Н,А.Гнартөлөхөөрдүгнэлтгарсанбайхбатэдгээрмөнгөнөөсхичнээнтөгрөгньзардалболох,хичнээнтөгрөгньашигболох,хичнээнтөгрөгийгяллагдагчнарбуцаажтөлөх,хичнээнтөгрөгньгэмтхэргийнхохиролболохыгтооцожгаргаагүй.

Яллахдүгнэлтэнд:

    -хохирогч“Т-Э”ХХК-ийг“төмрийнхүдэрнийлүүлнэ,төмрийнхүдэрболовсруулахүйлдвэрээашиглуулна”гэж,

     -хохирогчЦ.С “төмрийнбаяжмалхудалдажавахХятадхүнолжөгвөлзарсантөмрийнбаяжмалын1тоннтутмаас1.5долларыгөгнө,эхлээдурьдчилгаа50.000.000төгрөгөгөхшаардлагатай”,“ТөмрийнбаяжмалБүгдНайрамдахХятадУлсруугаргахгэхээрэргэлтийнхөрөнгөгүйбайна,мөнгөөгөөч,баяжмалаанийлүүлээдмөнгийгчиньөгье”,“Азийнхөгжлийнсангаасзээлхөөцөлдөжбайна,зээлбүтэхээрурьдавсанмөнгөтэйгөөнийлүүлээдөгье”гэж,

     -хохирогч“Оц”ХХК-ийг“хуурамчбичигбаримтүзүүлэнтөмрийнхүдэрбаяжуулахүйлдвэртэйхамтарчажиллахаартохиролцон,улмаарүйлдвэрсард30,000тоннхүдэрбаяжууланөгнө,усцахилгаанмэргэжлийнхяналт,цалингийнөртөлбөрбарагдуулахшаардлагатайгэхзэргээрхуурч,зохиомолбайдлыгбийболгон,төөрөгдөлдорууланзалилахгэмтхэргийгүйлдсэнгэжтодорхойлжбайгааболовчгэмтхэргийндээрхобьектившинжүүдньбүгд гэрээндээртусгагдсан,шүүгдэгч,хохирогчнарньхүдэрийнбаяжмалүйлдвэрлэхталааргэрээний дагуухамтранажилласан,хохирогчнарньХятадулсруубаяжмалыггаргажашиголсонзэрэгнөхцөлбайдалхэргээс харагддаг.

   Мөнзаримхохирогчнарынхэргийгэрүүгийнхэрэгүүсгэхээстатгалзажшийдвэрлэснийгхүчингүйболгождахинэрүүгийнхэрэгүүсгэсэн,дээрххэргүүдтэйадилхэргүүдийгхэрэгсэхгүйболгосон,шүүгдэгчГ.Н“...маргаангүйхэргийгхэрэгсэхгүйболгоодмаргаантайгньзалилсангэжхэрэгүүсгэсэн”,“...нададашиголохсонирхолбайхгүй...үйлдвэрээсайжруулжавахлзорилготойбайсан” гэжмэдүүлжбайгаазэргээсхарахад шүүгдэгчнарындээрхүйлдэлдзалилахгэмтхэргийншинжбайгааэсэхийгзайлшгүйшалгажтогтоохшаардлагатай.

     3.26дугаархавтастхэргийн174дүгээрхуудсанд“Бч”ХХК-ийнТУЗ-ындаргаCGH-ынгарынүсэгболонкомпанийнтамгабүхийхятадхэлдээрбичигдсэнэхбаримтавагдсанбайхбөгөөдА.Гөмгөөлөгч Ч.Болдбаатараас2дугаархавтастхэргийн204дүгээрхуудасныарталдорчуулганьбайгаагэжтайлбарласнаасүзвэл“хуурамчбаримтгаргажөгөхбайдлаарзалиланмэхлэхгэмтхэрэгүйлдсэн”гэхгэмтхэргийншинжийгтодорхойлоходугэхбаримтыгалбанёсныорчуулгынтовчоогоорорчуулуулах,улмааргарынүсэгсудлалыншинжилгээхийлгэхзайлшгүйшаардлагатайбайна.Угтогтоолыганханшатнышүүхийншатандүнэлээгүйбайгааганхаарах.

     4.ШүүгдэгчГ.Ннь“... “БЧ”ХХК-ийн4тэрбумтөгрөгийнхөрөнгөнд“Б”ХХК-ийнхөрөнгөдавхарорсонбөгөөднийлээд4тэрбумтөгрөгболжбайгаа.....“Б”ХХК-ийн үйлдвэрдээрхохирогчнарынтөмрийнхүдрийгбаяжуулдагбайсан....“Б”ХХК-ийнүйлдвэрболон“БЧ”ХХК-ийнүйлдвэрньнэгбайшинд2шугамаар тусгаарлагдажбайдаг”гэжмэдүүлжбайхтулүүнийгшалгажтогтоохзэрэгажиллагаануудыгхийснийэцэстгэмбуруугийнасуудлыгшийдвэрлэхньзүйтэйбайна.

    5.ТүүнчлэншүүгдэгчГ.НхолбогдохЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасангэмтхэргийнхувьдшүүгдэгч,шүүгдэгчийнөмгөөлөгчнарньгэмтхэрэгүйлдээгүйхэмээнмаргажбайгаа,яллахдүгнэлтэндтухайнгэмтхэргийгүйлдсэнцагхугацааг 2018оны11дүгээрсараас2020оны04дүгээрсархүртэлгэжтодорхойхугацаандүргэлжилсэнбайдлаартогтоосонньойлгомжгүйбайхтулдахиншалгахшаардлагатайгэжүзсэн.

    Өөрөөрхэлбэл,мөрдөнбайцаалтыншатандшүүгдэгчнарынхолбогдсонхэргийнүйлбаримт,бусаднөхцөлбайдлыгүнэнзөв,эргэлзээгүйталаасньбүрэнгүйцэдтогтоогоогүй,гэмтхэргийнсэдэлт,зорилго,гэмбуруугийнхэлбэр,гэмтхэрэгүйлдэхэднөлөөлсөншалтгааннөхцөлийгтодруулж,тогтоолгүйхэргийгшүүхэдшилжүүлжээ. 

    ХаринанханшатнышүүхээсшүүгдэгчБ.ТЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн17.10дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаарзүйлчилжирүүлснийгЭрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн34.19дүгээрзүйлийн1дэххэсгийн1.1-тзааснаархэрэгсэхгүйболгож,мөншүүгдэгчГ.Нхүнийэрүүлмэндэдхөнгөнхохиролсанаатайучруулахгэмтхэрэгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,Эрүүгийнхуулийн тусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзааснаар600нэгжтэйтэнцэххэмжээнийтөгрөгбуюу600000төгрөгөөрторгохялоногдуулж,Өршөөлүзүүлэхтухайхуулийн4дүгээрзүйлийн4.1дэххэсэгтзааснаарялыгөршөөнхэлтрүүлжшийдвэрлэснийгтустусүндэслэлтэйбайнагэжшүүхбүрэлдэхүүнүзлээ.

            Иймданханшатнышүүхийншийтгэхтогтоолынзаримхэсгийгхүчингүйболгож,шүүгдэгчГ.НөмгөөлөгчБаяржаргалындавжзаалдахгомдлыгхангаж,шүүгдэгчА.Г,Г.Нболонбусадөмгөөлөгчдийнгомдлыгхэрэгсэхгүйболгож,хэргийгпрокурортбуцаалаа.      

       ХэргийгпрокурорточтолшүүгдэгчГ.Н,А.Гнартурьдавсанцагданхорихтаслансэргийлэхаргахэмжээгөөрчилж,хувийнбаталгаагаргахтаслансэргийлэхаргахэмжээавахааршийдвэрлэв.

    Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.9дүгээрзүйлийн1дэххэсгийн1.2-тзаасныгтустусудирдлагаболгонТОГТООХнь:

     1.Говьсүмбэраймагдахьсумдундынэрүүгийнхэргийнанханшатнышүүхийн2024оны02дугаарсарын27-ныөдрийн2024/ШЦТ/26дугааршийтгэхтогтоолыншүүгдэгчБ.Тхолбогдохбүхзаалт,шүүгдэгчГ.НхолбогдохЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн11.6дугаарзүйлийн1дэххэсэгтзаасангэмтхэрэгтгэмбуруутайдтооцож,ялоногдуулсанболонялшийтгэлийгӨршөөлүзүүлэхтухайхуулийн4дүгээрзүйлийн4.1дэххэсэгтзааснаарөршөөнхэлтрүүлсэнзаалтуудыгхэвээрүлдээж,шүүгдэгчГ.Н,А.Гнартхолбогдохбусадзаалтыгтустусхүчингүйболгосугай.

     2.ХэргийгпрокурорточтолшүүгдэгчГ.Н,А.Гнартурьдавсанцагданхорихтаслансэргийлэхаргахэмжээгөөрчилжхувийнбаталгаагаргахтаслансэргийлэхаргахэмжээавсугай.

         Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийн39.11дүгээрзүйлийн1дэххэсэгтзааснаардавжзаалдахшатнышүүхийншийдвэрньуншижсонсгосондаруйхуулийнхүчинтөгөлдөрболохыгдурдаж,анханболондавжзаалдахшатнышүүхийнхуульхэрэглээнийзөрүүгарилгах,Эрүүгийнхэрэгхянаншийдвэрлэхтухайхуулийгноцтойзөрчсөнньшүүхийншийдвэртнөлөөлсөн,хуулийгУлсындээдшүүхийнтогтоол,тайлбараасөөрөөр хэрэглэсэн,эрхзүйншинэойлголт,эсхүлхуульхэрэглээгтогтооходзарчмынхувьднийтлэгачхолбогдолтойгэжүзвэлэнэхүүмагадлалыггардуулсан,эсхүлхүргүүлснээсхойш14хоногийндотороролцогчхяналтынжурмааргомдол,прокурор,дээдшатныпрокурорэсэргүүцэлгаргахэрхтэйболохыгмэдэгдсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧШҮҮГЧ                                 Б.НАРАНЧИМЭГ

   ШҮҮГЧ                            А.САЙНТӨГС

   ШҮҮГЧ                                                       О.ОДНЯМАА