*******т õîëáîãäîõ ýð¿¿ãèéí

õýðãèéí òóõàé

 

Ñýëýíãý àéìãèéí Ýð¿¿, Èðãýíèé õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õèéí ýð¿¿ãèéí õýðãèéí ø¿¿õ õóðàëäààíû á¿ðýëäýõ¿¿íä:

Äàðãàëàã÷ ø¿¿ã÷                    Á.Áàòçîðèã

Ø¿¿ã÷èд                                   Ц.Амаржаргал

Ä.Áóÿíæàðãàë

Îðîëöîã÷èä:

Прокурор                                 Л.Энхтайван

Ялтны өмгөөлөгч                   Г.Амартүвшин

Ø¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Ý.Óíäðàì íàð îðîëöîæ,

Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 14-ний ºäðèéн 115 äóãààðòàé шийтгэх тогтоолыг эс çºâøººð÷ áè÷ñýí ялтны давж заалдах гомдлоор Сэлэнгэ аймгийн Ïðîêóðîðûí ãàçðààñ Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 215 дугаар зүйлийн 215.2 дахь õýñýãò çààñàí ãýìò õýðýãò õîëáîãäуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн, ******* îâîãò *******ын *******т õîëáîãäîõ, ýð¿¿ãèéí ******* äóãààðòàé, 148/2016/0115/Э èíäåêñòýé, 1 õàâòàñ õýðãèéã 2016 îíû 12 äóãààð ñàðûí 05-íы ºäºð õ¿ëýýí àâ÷, òóñ ø¿¿õèéí ø¿¿õ õóðàëäààíû òàíõèìä ø¿¿ã÷ Ä.Áóÿíæàðãàëûí èëòãýñíýýð õÿíàí õýëýëöýâ.

Áèåèéí áàéöààëò:

Монгол Улсын иргэн, ****** оны ***** дүгээр сарын ****-ны өдөр Баян-Өлгий аймгийн Цэнгэл суманд төрсөн, ****эгтэй, **** настай, ****** боловсролтой, ***** мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл ****** хамт Дархан-Уул аймгийн ********** сум, ************** багт оршин суух хаягтай, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд ял шийтгэлгүй, бие эрүүл, ухаан санаа бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай ******* овогт *******ын ******* /РД:***************/.

Прокурорын яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр:

Шүүгдэгч ******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2016 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдрийн 19 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын 5-р багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Сэлэнгэ-Улаанбаатар чиглэлийн төв замын 30-315 дахь км-ын шонгийн орчимд ******* ******* улсын дугаартай “Тоyota prius 11” загварын тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 2.7а, 9.2 дахь заалтуудыг зөрчин зам тээврийн осол гаргаж, зорчигч *******д хүнд зэргийн гэмтэл учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

Àíõàí øàòíû ø¿¿õ *******т õîëáîãäîõ ýð¿¿ãèéí õýðãèéã 2016 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 14-íий ºäºð õÿíàí õýëýëöýýä 115 äóãààðòàé шийтгэх тогтоолоор:

-Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэхь хэсэгт зааснаар ******* овогт *******ын *******ыг мөн хуулийн 215 дугаар зүйлийн 215.2 дахь хэсэгт заасан Тээврийн хэрэгсэлийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын болон ашиглалтын журмыг зөрчих гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож,

-Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 дугаар зүйлийн 215.2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* овогт *******ын *******ын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 02/хоёр/ жилийн хугацаагаар хасч, 05 /тав/ сарын хугацаагаар баривчлах ял шийтгэж,

-Эрүүгийн хуулийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1-д зааснаар *******т оногдуулсан 05 сарын баривчлах ялыг тодорхой дэглэм бүхий байранд ганцаарчлан эдлүүлж,

-Хохирогч *******гаас хохирол төлбөр нэхэмжилсэн 11.000.000 төгрөгийг шүүгдэгч ******* 2016 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрөөс  2018 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр хүртэлх 2 жилийн хугацаанд сар бүр 500.000 төгрөг төлж барагдуулахааð тохиролцсон болохыг дурьдаж шийдвэрлэжээ.

Ялтан давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдолдоо:

“...Миний бие хийсэн хэрэгтээ маш их гэмшиж байна. Миний бие ******* гэж 7 настай охинтой ганц бие эцэг, миний охин Эрдэнэт хотод 1 дүгээр ангийн сурагч, эхнэрээсээ салаад 3 жил болж байгаа. Одоогоор миний бие эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, охиныгоо ганцаараа асардаг. Хохирогч ******* нь гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг харгалзан ялыг минь хөнгөлж өгнө үү...” гэжээ.

Ялтны өмгөөлөгч давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

“...Анхан шатны шүүхээс ялтанд 5 сарын баривчлах ял шийтгэл оногдуулсан. Эхлээд ялтан маань анхан шатны шүүхээс оногдуулсан ял шийтгэлийг эдэлнэ гэж байсаí. Сүүлд ялтан маань өөрөө давж заалдах гомдол гаргасны дараа очиж уулзахад 7 настай хүүхэдтэй, эхнэр нь хаяад явсан, ингээд хүүхэд нь сургуульдаа явж чадахгүй, сургалт хүмүүжилд нь нөлөөлөөд байна гээд давж заалдах гомдол гаргасан тухайãàà хэлсэн.

Ялтан маань хохирогчид сар бүр 500.000/таван зуун мянга/ төгрөг өгөхөөр тохирсон. Ñая өнгөрсөн сард хохирогчид өгөх ёстой мөнгө нь нэхэгдсэн. ******* маань одоо баривчлагдсан байдаг. Гэтэл хохирогч мөнгөө нэхээд банкинд мөнгө өгөх ёстой гэсэн. Иймд дээрх байдлыг харгалзан үзэж анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруулж өгнө үү...” гэв.

Улсын яллагч давж заалдах шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтэндээ:

“...Хавтаст хэрэгт авагдсан ялтны хувийн байдал дээр түүнийг 7 настай хүүхдээ хардаг гэдэг талаар байхгүй, харин хүүхэд нь Эрдэнэтэд ээж дээрээ байдаг гэсэн.

Анхан шатын шүүхийн шийтгэх тогтоол нь хууль ёсны ба үндэслэл бүхий гарсан тул хэвээр үлдээж өгнө үү...” гэв.

Òîäîðõîéëîõ íü:

******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2016 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдрийн 19 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын 5-р багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Сэлэнгэ-Улаанбаатар чиглэлийн төв замын 30-315 дахь км-ын шонгийн орчимд ******* ******* улсын дугаартай “Тоyota prius 11” загварын тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 2.7а, 9.2 дахь заалтуудыг зөрчин зам тээврийн осол гаргаж, зорчигч *******д хүнд зэргийн гэмтэл учруулсан гэмт хэрэгт Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 дугаар зүйлийн 215.2 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд шилжүүлжээ.

Àíõàí øàòíû ø¿¿õ *******т õîëáîãäîõ ýð¿¿ãèéí õýðãèéã 2016 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 14-íий ºäºð õÿíàí õýëýëöýýä 115 äóãààðòàé шийтгэх тогтоолоор:

-Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэхь хэсэгт зааснаар ******* овогт *******ын *******ыг мөн хуулийн 215 дугаар зүйлийн 215.2 дахь хэсэгт заасан Тээврийн хэрэгсэлийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын болон ашиглалтын журмыг зөрчих гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож,

-Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 дугаар зүйлийн 215.2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* овогт *******ын *******ын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 02/хоёр/ жилийн хугацаагаар хасч, 05 /тав/ сарын хугацаагаар баривчлах ял шийтгэж,

-Эрүүгийн хуулийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1-д зааснаар *******т оногдуулсан 05 сарын баривчлах ялыг тодорхой дэглэм бүхий байранд ганцаарчлан эдлүүлж шийдвэрлэсэн нь Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 284 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 284.1 äýõü õýñýãò çààñàí “…ø¿¿õèéí òîãòîîë íü õóóëü ¸ñíû áà ¿íäýñëэл бүхий байна...” гэсэн хуулийн шаардлагыг õàíãàñàí байна.

******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2016 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдрийн 19 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын 5-р багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Сэлэнгэ-Улаанбаатар чиглэлийн төв замын 30-315 дахь км-ын шонгийн орчимд ******* ******* улсын дугаартай “Тоyota prius 11” загварын тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 2.7а, 9.2 дахь заалтуудыг зөрчин зам тээврийн осол гаргаж, зорчигч *******д хүнд зэргийн гэмтэл учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь хохирогч ******* /хх-ийн 35-37-р ху/, гэрч /хх-ийн 40-р ху/, /хх-ийн 42-р ху/, /хх-ийн 43-р ху/, /хх-ийн 45-46-р ху/, /хх-ийн 47-48-р ху/ нарын мөрдөн байцаалтанд өгсөн мэдүүлгүүд, Хэрэг учралын газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 5-12-р ху/,Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 13-15-р ху/, Согтуурлын хэмжээ шалгасан тэмдэглэл /хх-ийн 17-р ху/ болон хавтаст хэрэгт авагдсан бусад бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон, анхан шатны шүүх түүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэм буруугийн асуудалд үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж хуульд заасан ял шийтгэлийг оногдуулсан  байх тул ялтан *******ын гаргасан “...Одоогоор миний бие тодорхой эрхэлсэн ажилгүй,охиныгоо ганцаараа асардаг. Хохирогч ******* нь гомдол саналгүй, нэхэмжилсэн зүйл байхгүй. Àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí øèéäâýðèéã харгалзан үзэж миний ялыг хөнгөлж өгнө үү...” гэсэн давж заалдах гомдлыг хүлээн авах боломжгүй байна.

Харин анхан шатны шүүх хохирогч *******гийн гаргасан тайлбарыг /хх-ийн 175-р ху/ ялтан болон хохирогч нарын хооронд байгуулагдсан хүчин төгөлдөр гэрээ буюу хуулийн шаардлага хангасан нотлох баримтын хэмжээнд үнэлэн, дүгнэлт хийж шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 5 дахь заалтаар õохирогч *******гаас хохирол төлбөр нэхэмжилсэн 11.000.000 төгрөгийг шүүгдэгч ******* 2016 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрөөс  2018 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр хүртэлх 2 жилийн хугацаанд сар бүр 500.000 төгрөг төлж барагдуулахаар тохиролцсон болохыг дурьдсугай гэж шийдвэрлэсэн нь үндэслэл муутай болжээ.

Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад гэмт хэргийн улмаас учирсан  хохирол буюу “Ашид Билгүүн” ХХК-ий гаргасан автомашины эвдрэл, хохирлын шууд зардлын үнэ-3.913.000 төгрөг /хх-ийн 109-р ху/, эмчилгээний зардал -1.203.024 төгрөг /хх-ийн129-152-р ху/, нийт 5.116.024 төгрөгийн  нэхэмжлэлээс *******ын төлж барагдуулсан 1.200.000 төгрөгийг хасаж тооцон Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар *******аас нийт 3.916.024 төгрөг гаргуулан хохирогч *******д олгож, хохирогч ******* нь гэмт хэргийн улмаас учирсан бусад хохирлыг нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэргийн журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурьдаж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүхээс үзлээ.

Иймд Сэлэнгэ аймаг дахь ñóì äóíäûí Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 14-íий ºäрийн 115 äóãààðòàé шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 5 дахь заалтанд өөрчлөлт оруулан, бусад заалтуудыг хэвээр үлдээж, ялтан *******ын давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх хуралдаанаас дүгнэв.

Монгол улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 315 дугаар зүйлийн  315.1.4,   325 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ  нь:

1.Сэлэнгэ аймаг дахь ñóì äóíäûí Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 14-íий ºäрийн 115 äóãààðòàé шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 5 дахь заалтыг дараах байдлаар өөрчлөн найруулсугай. Үүнд:

“…5.Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар *******аас гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорын хохирол 3.916.024 төгрөг гаргуулан хохирогч *******д олгож, хохирогч ******* нь гэмт хэргийн улмаас учирсан бусад хохирлыг нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэргийн журмаас нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурьдсугай…” гэж өөрчлөн найруулж, шийтгэх тогтоолын бусад заалтуудыг хэвээр үлдээсүгэй.

2. Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 342 äóãààð ç¿éëèéí 342.1-ä çààñíààð äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õ ÿë îíîãäóóëñàí, ýñõ¿ë öàãààòãàãäñàí ýòãýýäèéí ãýì áóðóóòàé ýñýõ àñóóäëûã øèéäâýðëýõäýý Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéã íîöòîé çºð÷ñºí, ýñõ¿ë Ýð¿¿ãèéí õóóëèéã áóðóó õýðýãëýñýí ãýæ ¿çâýë ýíý õóóëèéí 304 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí æóðìûí äàãóó ø¿¿ãäýã÷, öàãààòãàãäñàí ýòãýýä, õîõèðîã÷ áîëîí òýäãýýðèéí ºì㺺ëºã÷ ãîìäîë ãàðãàõ, Óëñûí åðºíõèé ïðîêóðîð ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéã äóðäñóãàé.

 

                                    ДАРГАЛАГЧ                         Б.БАТЗОРИГ

ШҮҮГЧИД                           Ц.АМАРЖАРГАЛ

                                                            Д.БУЯНЖАРГАЛ