МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Булган аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүхийн шүүх хдааныг шүүгч Д.Элбэгзаяа даргалж, тус шүүхийн шүүх хдааны танхимд хийсэн хдаанаар

 

Нэхэмжлэгч: Булган аймаг, О******* сум, "" дугаар баг, С*******ийн ** тоотод оршин суух Г******* овогт Л*******ын Ц******* /ИБД:*****/ нэхэмжлэлтэй

 

Хариуцагч: Булган аймаг, Булган сум, Ж******* баг А******* ө******* ч******* *** тоотод байрлах Булган аймгийн З д Т гт холбогдох

 

Булган ******тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хдаанд

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч М.Г,

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч С.Н,

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч О.Э,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч С.А,

Шүүх хдааны нарийн бичгийн дарга Ж.Лхагвасүрэн нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1.Нэхэмжлэгч Л.Ц******* нь хариуцагч Булган аймгийн З д Т гт холбогдуулан Булган ***** тухай нэхэмжилж байна.

 

2.Нэхэмжлэгч Л.Ц******* нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Миний бие Л*******ын Ц******* Булган аймгийн З д т газрын нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогчоор *** оноос хойш **** дэх жилдээ ажиллаж байсан. **** оны **** дугаар сарын ****-ны өдөр Булган аймгийн З д Т газрын хүний нөөцийн мэргэжилтэн н.Х с*******ох ажиллагаа явуулна гэсэн. Я учраас с*******ох ажиллагаа явуулах гэж байгаа талаар асуухад Булган аймгийн З д Т газрын даргыг түр орлон гүйцэтгэгч******* томилогдсон Д.Н /хууль бусаар томилогдсон/ танаас с*******ох ажиллагаа хий, ажлаа өг гэж хэлсэн гэсэн. Миний бие ажил үүргээ биелүүлэхгүй зөрчил гаргасан зүйл байхгүй тул Булган аймгийн 3 д Т газрын д үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Д.Наас та намайг я үндэслэл******* халах гээд байгаа талаар асуухад аймгийн З дарга Д.П хал гэсэн намын бодлого гэсэн, тийм болохоор ч*******лнө гэсэн гэж надад хэлсэн. Ажил үүргээ хугацаанд нь биелүүлсэн тул ажлаа ч*******лж өгөх боломжгүй тухайгаа Д.Нт хэлсэн. Үүнээс хойш я нэгэн мэдэгдэх хуудас өгөөгүй. Хүний нөөцийн мэргэжилтэн л с*******ох ажиллагааны тайлбараа өгчих эгчээ гэж хэлсэн. 2025 оны **** дүг******* сарын ***-ний өдөр миний бие эрүүл мэндийн хүндэтгэн үзэх шгаанаас болж Улаанбаатар хот руу явж шинжилгээ өгөх гэж байгаа талаар хүний нөөцийн мэргэжилтэнд хэлж актаа явуулахад хүлээж авсан. Тухайн үед аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн баталж байгаа түүний дагуу ганцхан миний ажлын байр хдаж байгаа талаар хэн ч юу ч надад хэлээгүй. Гэтэл 2025 оны *** дугаар сарын ***-ний өдрийн *** дугаартай Булган аймгийн З д Т газрын д тушаалаар 2025 оны *** дүг******* сарын 01-ний өдрөөс эхлэн миний х элэлтийн харилцааг цуцалсан байсан. Тухайн х элэлтийн харилцааг цуцалсан үндэслэлээ ...аймгийн З д Т газрын шинэчлэгдсэн бүтцийн дагуу Нийтлэг үйлчилгээний албаны Тооцооны нягтлан бодогчийн ажлын байр хдаж байгаа тул...х элэлтийн харилцааг цуцалсугай. гэсэн байсан. Уг Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн *** дугаартай Булган аймгийн З д Т газрын д тушаалын *** дугаар хавсраар Аймгийн з д т газрын төрийн үйлчилгээний албан тушаал, туслах ажилтны ажлын тушаалын жагса-ыг баталж тэүү тушаалаар ганцхан миний ажлын байрыг хассан байсан. Өөр я нэгэн ажлын байрыг хасаагүй байх ба харин Т камерын хянын дэд төв-ийг байгуулж 4 ажилтны орон тоо шин******* нэмсэн байсан. Өмнө нь т газрын бүтэц орон тоог шинэчилж миний ажлын байрыг хасах гэж байгаа талаа надад огт хэлээгүй, 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр Аймгийн з д т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай тушаал гаргаж шинэчлээд, тухайн өдөртөө миний х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай тушаал гаргасан байсан. Намын бодлогын дагуу ажлаас хал гэх******* нь т газрын бүтэцдээ шинэчлэлд оруулахдаа ганцхан миний ажлын байрыг хасаад тухайн орон тоо байхгүй мэт******* х элэлтийн харилцааг цуцалж ажилтны э ашгийн хөндөж байгаад гомдолтой байна. Миний бие д*******х х элэлтийн харилцааг цуцалсан тушаалыг 2025 оны 04 дүг******* сарын 10-ны өдөр хүлээн авч танилцаад та нар хүнийг нэг өдөр шууд үндэслэлгүйг******* ажлаа өг гээд халж болдог юм уу шүүх, хүний эийн комисс гээд хандаж болох бүхий л гт хандана гэж хэлэхэд тэгээ тэг хандаад үз гэж хэлсэн. Энэхүү үндэслэлгүйг******* х элэлтийн харилцааг цуцалснаас үүдэж миний бие эдийн з, сэтгэл санаагаараа хохирч байна. Хийн гаанаа урьдчилан шийдвэрлэх******* Булган аймгийн Булган сумын Хийн эийн гаан з г т хнд хандаж гомдол гаргасан. Гомдлыг х хурлаар авч хэлэлцэж асуудлыг эвлэрүүлэх зарчмаар шийдвэрлэхийг оролдсон боловч ажил олгогч эвлэрэн хэлэлцэх боломжгүй гэсэн. Энэ талаар Булган аймгийн Булган сумын Хийн эийн гаан з г т хны х т гаргасан ба тухайн тийг 2025 оны *** дугаар сарын **-ны өдөр хүлээн авсан болно. Иймд х элэлтийн харилцааг үндэслэлгүйг******* цуцалсан тул Булган аймгийн з д т гт өмнө ээлж байсан нийтлэг үйлчилгээний газрын тооцооны нягтлан бодогч албан тушаалд эгүүлэн тогтоолгож, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговор гаргуулж, нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлж, шимтгэл төлснийг баталгаажуулахыг хариуцагчид даалгаж өгөхийг хүсье гэжээ.

 

3.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч С.Н шүүх хдаанд гаргасан тайлбартаа: Нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын итгэмжлэгдсэн т*******лөгчөөр оролцож байна. Нэхэмжлэгч нь Булган аймгийн З д Т газрын Нийтлэг үйлчилгээний албанд 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрөөс эхлэн 4 жилийн хугацаанд ажилласан. 2025 оны 03 дугаар сарын 18-ны өдөр Булган аймгийн З д Т газрын хүний нөөцийн мэргэжилтэн болох н.Х нь с*******ох ажиллагаа явуулна гэсэн. Я шгааны улмаас с*******ох ажиллагаа явуулах гэж байгаа вэ гэхэд Булган аймгийн З д Т газрын түр орлон гүйцэтгэгч******* томилогдсон байгаа Д.Н танаас с*******ох ажиллагаа авч ажлаа өг гэж хэл гэсэн. Түүний дагуу Л.Ц******* нь тухайн үед түр орлон гүйцэтгэгч******* ажиллаж байсан Д.Нтай уулзаж, я шгааны улмаас надаас с*******ох ажиллагаа авч намайг ажлаа өг гээд байгааг асуухад Булган аймгийн З дарга П ажлаас хал гэсэн. Учир нь намын бодлого гэсэн. Тийм болохоор ажлаа ч*******лж өгөөрэй гэсэн гэж хэлдэг. Л.Ц******* нь тухайн үед я нэгэн сахилгын зөрчил гаргаагүй. Ажил үүргээ тухайн цаг хугацаанд бүрэн биелүүлдэг байсан тул надад холбогдох я нэгэн сахилгын зөрчил байхгүй. Тийм учраас ажлаа өгөх боломжгүй тухайгаа хэлсэн байдаг. Үүнээс хойш я нэгэн байдлаар бүтэц орон тоо өөрчлөгдсөн эсвэл ажлаа тэдний өдөр хүлээлгэж өг гэх я нэгэн яриа хэлэлц******* болоогүй. Л.Ц******* нь өөрийн эрүүл мэндийн шгааны улмаас 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдөр актаа хүний нөөцийн мэргэжилтэндээ цахимаар өөрийнх нь холбогдох хаягт явуулсан байдаг. Түүнийг хүлээн авсан тухайгаа мэдэгдсэн. Тухайн үед аймгийн З даргаас Т газрын бүтцэд өөрчлөлт оруулсан, шинэчлэн батлагдсан гэдгийг хэлээгүй. Гэтэл 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр Б/33 дугаартай Булган аймгийн З д Т газрын д тушаалаар нэхэмжлэгч Л.Ц*******ыг 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс эхлэн х элэлтийн харилцааг цуцалсан байсан. Тухайн х элэлтийн харилцааг цуцалсан үндэслэлээ аймгийн З д Т газрын шинэчлэгдсэн бүтцийн дагуу нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогчийн ажлын байр хдсан байгаа тул х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай тушаал гаргасан байдаг. Тус аймгийн З д Т газрын бүтэц нь Л.Ц*******ыг ажлаас халсан өдөр буюу 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр А/37 дугаартай Булган аймгийн З д Т газрын д тушаалын 2 дугаар хавсраар аймгийн З д Т газрын төрийн үйлчилгээний албан тушаан, туслах ажилтны албан тушаалын хавср гэж батлаад энэхүү тушаалд ганцхан Л.Ц*******ын ажлын байрыг хассан байдаг. Өөр я нэгэн ажлын байр хдаагүй. Харин Т камер гэх хянын дэд төв байгуулж 4 ажилтны орон тоо шин******* нэмж авсан байдаг. Үүнээс харахад бүтэц орон тоонд өөрчлөлт орлоо ч гэсэн Л.Ц*******ад я нэгэн байдлаар мэдэгдээгүй. Бүтэц орон тоогоо өөрчлөнгүүтээ Л.Ц*******ыг ажлаас халах тушаалыг гаргасан. Иймд Л.Ц*******ыг ажлаас ч*******лж х элэлтийн харилцааг цуцалж байгаа нь үндэслэлгүй байх тул Булган аймгийн З д Т газрын Нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогчоор эгүүлэн томилуулах, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговор буюу 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс 2025 оны 09 дүг******* сарын 09-ний өдөр буюу өнөөдрийн шүүх хдаан болтол нийт ажлын хоногийг тооцож нийт ажлын хоног болох 109 хоногийг 3 сарын дундаж цалин хөлс буюу 2025 оны 1, 2, 3 дугаар сарын цалин хөлсийг дундажлан тооцохоор **** төгрөг. 2025 оны 1, 2, 3 дугаар сар нь нийт ажлын **** хоногтой байгаа үүнээс 1 өдрийн цалин хөлсний дундаж нь ***** төгрөг. Үүнийг ажилгүй байсан нийт хугацаа буюу **** хоногт үржүүлээд **** төгрөг болж байна. Ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговорт д*******х мөнгөн дүнг нэхэмжилж байна. Мөн нийгмийн даатгал болон эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлүүлж, шимтгэл төлснийг баталгаажуулах нэхэмжлэлийн шаардлагаа дэмжиж байна гэв.

 

4.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч М.Г шүүх хдаанд гаргасан тайлбартаа: Булган аймгийн З д Т г нь 2 нягтлан бодогчтой. Үүний нэг нь Л.Ц*******. Түүний хувьд Нийтлэг үйлчилгээний албаны нягтлан бодогч гэсэн албан тушаалд томилогдсон боловч Булган аймгийн З д Т гт тооцооны, цалингийн, нийгмийн даатгал, татвар гээд нягтлан бодогчийн санхүүгийн анхан шатны бүх үйлдлийг хийдэг ийм ажлын байранд ажиллаж байсан. Нягтлан бодогчийн хувьд тухайн байгууллага 2 нягтлан бодогчтой байхаар орон тоо байсан. Энэ тохиолдолд ажлын байр цөөрүүлэх буюу хууль зүйн үр дагавар яригдах ёстой байсан. Гэтэл ажлын байр хдсан гэх үндэслэл******* буюу Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэл******* ажлын байр хдсан гэж тооцож байгаа асуудал өөрөө хууль зүйн хувьд г агуулгатай байна гэдэг байдлаар нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлийг нэмж тайлбарлаж байна. Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэл******* х элэлтийн харилцааг цуцлах асуудлаар ажил олгогч санаачилгаараа шийдвэр гаргаж байгаа тохиолдолд Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт зааснаар х элэлтийн харилцааг цуцлах болсон ажилтанд 30-аас доошгүй хоногийн өмнө бичг******* эвсэл цахим хэлбэр******* мэдэгдэх бөгөөд ажилтанд мэдэгдэл өгсөн тухайгаа шаардлагатай тохиолдолд ажил олгогч нотлох үүрэгтэй гэсэн. Тэгэх******* энд яасан бэ гэх******* Булган аймгийн З д Т газрын бүтэц орон тоонд я нэгэн байдлаар өөрчлөлт оруулж нягтланг хал гэсэн шийдвэр Монгол Улсын Засгийн газраас гараагүй. Хоёрдугаарт: Засгийн газрын бүтэц орон тооны хүрээнд З д Т газрын бүтэц орон тоо тооны хувьд нэмэгдсэн. Гэтэл үүнийг тооны хувьд хдсан мэт*******, нягтлан заавал ч*******лөх нөхцөл байдал бүрдсэн мэт******* дүгнэж шийдвэр гаргаж байгаа нь Засгийн газрын тогтоолд зааснаас нэмэгдсэн буюу 2 ажлын байр нэмж бий болгосон. Нягтлан бодогчийн ажлын байрыг 2 байсныг 1 болгон цөөрүүлж байгаа энэ нөхцөл байдлаа орон тоо хдсан гэдэг үндэслэл зааж 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр орон тоогоо баталсан байна. Тэгэх******* энэ нь хууль зүйн хувьд я үндэслэлд хамаарах вэ гэвэл орон тоо хдах биш нэмэгдэх нөхцөл байдалд буюу 2 ажилтан нэмэгдсэн байхад Л.Ц*******ын ажлын байрыг хасаж байгаа гэдэг агуулга нь нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлд дурдаад байгаа төрийн үйлчилгээний албанд ажиллаж байгаа ажилтныг улс төрийн зорилгоор хал гэдэг намын бодлого шийдвэр байдаг гэх асуудлаар аймгийн З д зүгээс болоод З д Т газрын дарга Д.Нын зүгээс х элэлтийн харилцаанд ялгаварлал үүсгэсэн нөхцөл байдлыг гаргасан байна. Нэхэмжлэгчийн хувьд я нэгэн улс төрийн нам болоод түүний т*******лөгч биш. Түүний хувьд улс төрийн я нэгэн ажил ээлдэггүй. Төрийн үйлчилгээний албанд ажилладаг төрийн үйлчилгээний албан хаагч. Энэ нөхцөл байдалд Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт заасны дагуу Л.Ц*******ад я нэгэн мэдэгдэл өгөөгүй. Мэдэгдэх процесс ч явагдах боломжгүй болсон байна. Өөрөөр хэлбэл 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр орон тоо цөөлсөн гэх тушаал гаргаж үүнийг үндэслэл болгосон. Нөгөө талаас 03 дугаар сарын 31-ний өдөр гарсан тушаалын дагуу 04 дүг******* сарын 01-ний өдөр буюу 1 хоногийн дараа ажлаас ч*******лж байгаа нь д*******х Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт заасан зохицуулыг ажил олгогч хэрэглээгүй. Хэрэглэх боломжгүй нөхцөл байдал байсан гэдэг нь тодоой нотлогдож байна. Энэ агуулгаар нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг дэмжиж байна. Ажилтан 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өглөө 09:00 цагийн үед хүний нөөцийн ажилтан н.Хт түүний фейсбүүк чатаар би өвчтэй байна гэдгээ илэийлж хэрэгт хавсаргасан байгаа өвчний актын зургийг нь дарж илгээсэн байдаг. Мөн өөрийн хамт ажилладаг нягтлан бодогч Д.Бд тухайн актын зургийг нь дарж явуулсан. Үүний дагуу Д.Б нягтлан бодогч н.Хт давхар мэдэгд*******эй гэж хэлсэн байдаг. Хын зүгээс тухайн актыг хүлээж аваад хариу өгсөн байдаг. Үүний дагуу З д Т гт өвчтэй байсан гэдгээ тодоой хүмүүст мэдэгдсэн. Мөн Д.Н дарга руу утасдаж тухайн нөхцөл байдал буюу өвчтэй байгаа талаараа хэлэхэд би хурай байна, за за ойлголоо гэдэг хариу өгдөг. Гэтэл 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрийн 17 цаг 49 минутын үед бичиг хэргийн ажилтан Х.Ундармаагийн зүгээс халсан тушаал гэсэн нэртэй чатыг явуулдаг. Үүнийг үзэхэд 04 дүг******* сарын 01-ний өдөр ажлаас ч*******лж, х элэлтийн харилцааг цуцалсан байна гэдгийг цахимаар мэдэгдсэн. Үүнийг аваад Л.Ц*******ын зүгээс хуульд заасны дагуу х элэлтийн харилцааг цуцалсан шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна гэдэг агуулгаар х элэлтийн гаан таслах Булган аймгийн Булган сумын З д дэргэдэх Хийн эийн гаан з г т хнд гомдол гаргаж энэ ажиллагаа эхэлсэн байдаг. Энэ нөхцөл байдал нь өөрөө юунд хамаарч байна гэх******* ажил олгогчийн зүгээс ажилтны өвчний магадалгаатай, хүндэтгэн үзэх шгааны улмаас буюу эрүүл мэндийн шгаантай байна гэдгийг мэдсэн атлаа Хийн тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2 дахь хэсэгт заасан ажилтан эрүүл мэндийн шгаанаар эмнэлгийн магадалгаатай байгаа бол түүний ажлын байрыг хадгална гэх ажлаас ч*******лөхийг хориглосон энэ зохицуулыг зөрчиж ажил олгогчийн зүгээс х элэлтийн харилцааг цуцалсан байна гэдэг нь тогтоогдож байна. Л.Ц*******ын хувьд өөрийн ээлж байсан ажил албан тушаалынхаа хувьд Нийтлэг үйлчилгээний алба гэсэн нэртэй боловч тооцооны нягтлан бодогчийн ажлыг гүйцэтгэж улмаар тухайн тооцооны нягтлан бодогчийн ажлыг мэргэжлийн өндөр түвшинд гүйцэтгэж ирсэн бөгөөд түүний хувьд ажил үүргийг дутуу гүйцэтгэсэн, мэргэжил ур чадварын хувьд тэнцэхгүй, эсвэл орон тоо илүүдэлтэй гэдэг шгаанаар я нэгэн сахилгын зөрчил, алдаа гаргаж байгаагүй. Түүний ажлын байранд я нэгэн сонгон шалгаруул болоод түүнийг ажилдаа тэнцэж байгаа эсэх талаар ажиллагаа явуулаагүй. Ийм учраас нэхэмжлэгчийн хувьд ажил үүргээ хэвийн гүйцэтгэж байсан ажилтанд хамаарна. Түрүүн хэлсэнчлэн З д Т газрын зүгээс улс төрийн шгаантай байна гэдэг агуулгаар төрийн үйлчилгээний албан хаагчийг ажлаас ч*******лөх үндэслэл болгож байгаа асуудал нь өөрөө хууль бус зүйл байна гэж үзнэ. Өөрөөр хэлбэл Хийн тухай хууль х элэлтийн харилцааг цуцлахтай холбоотой зохицуулуудыг тусгахдаа ажил олгогч 80 дугаар зүйлийн 80.1.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэл******* ажил олгогчийн санаачилгаар х элэлтийн харилцааг дуусгавар болгох боломжтой. Гэхдээ үүнийг зохих журмын дагуу хуульд зааснаар үнэх******* орон тоо хдсан юм уу, цөөрсөн тохиолдолд түүнд мэдэгдэл өгсний үндсэн д******* тухайн ажилтан дараагийн ажлаа сонгох боломж нөхцөлийг хангах үүднээс мөн тухайн шийдвэр хууль ёсны үндэслэл бүхий байна уу гэдгийг шалгуулах эдг******* боломжийг хязгаарлаж байна. Нэхэмжлэгчтэй тухайн асуудлаар буюу 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн З д Т газрын бүтэц орон тоо өөрчлөгдөж, баталсан тухай огт мэдэгдэж ярихгүйг******* ажлаас ч*******лж, х элэлтийн харилцааг цуцалж байгаа шийдвэр гаргаж байгаа нь ажилтны ээнд халдсан хууль бус үйл ажиллагаа байна гэж үзсэн. Тийм учраас ажилтантай холбоотой с*******ох ажиллагаа явуулна гэж 03 дугаар сарын 18-ны өдөр яриад байгаа энэ үйл явдал нь нам, улс төрийн зорилгоор буюу манай намын гишүүн биш учраас ажлаа өг гэдэг хууль бус шах шаардлагын асуудал байсан гэдэгтэй хариуцагч тал гадаггүй. Тийм учраас д*******х нөхцөл байдлаар ажилтны ээнд халдсан З д Т газрын д шийдвэр хууль зүйн үндэслэлгүй байна. Иймд нэхэмжлэгчийг ажилд нь эгүүлэн тогтоож, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговрыг өнөөдрийн байдлаар тооцож, мөн эрүүл мэндийн болон нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөх, бичилт хийлгэхийг даалгах энэ нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх ёстой гэж үзэж нэхэмжлэлийн шаардлагыг итгэмжлэгдсэн т*******лөгчийн хувьд бүхэлд нь дэмжиж байна. Л.Ц*******ыг ажлаас ч*******лсөн тушаалаас харахаар Нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогч, Т газрын тооцооны нягтлан бодогч гэж тусдаа байгаа мэт******* харагдаад байдаг. Анх ажилд авсан тушаалын дагуу Булган аймгийн З д Т газрын тооцооны нягтлан бодогчийн ажилд эгүүлэн тогтоолгоно гэж ойлгож болно гэв.

 

5.Хариуцагчийн т*******лөгч Д.Н шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбартаа: Нэгдүг*******т: Аймгийн З д т газрын 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн А/37 дугаар тушаалаар аймгийн З д т газрын бүтэц орон тоог шинэчлэн баталсан. Ингэхдээ Монгол Улсын з захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 67 дугаар зүйлийн 67.4, 67.5 дахь хэсэг, Төсвийн тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.5.3 дахь за, Засгийн газрын 2025 оны 37 дугаар тогтоолыг үндэслэсэн. Засгийн газрын **** ны **** дугаар Аргачлал батлах тухай тогтоолын хавсраар батлагдсан Чиг үүрэг дахин хуваарилах аргачлал-ын дагуу аймгийн З д т газрын чиг үүргийн шинжилгээг хийж, Засгийн газрын 2025 оны 37 дугаар тогтоолын 3-т заасны дагуу аймгийн З д т газрын бүтцийг 55 орон тоотойгоор, төрийн үйлчилгээний албан тушаал, туслах ажилтны албан тушаалыг *** орон тоотойгоор тус тус баталсан. Аймгийн З д т газрын бүтцэд чиг үүргийн шинжилгээг хийхэд Нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогч гэх албан тушаал байх шаардлагагүй гэж үзсэн юм. Хоёрдугаарт: Аймгийн З д т газрын д албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Д.Н миний зүгээс Л.Ц*******ад дарамт шах үзүүлсэн зүйл байхгүй. Аймгийн З д т газрын д 2025 оны Б/33 дугаар тушаалаар Л.Ц*******ыг Нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогчоос ч*******лөхдөө хуулийн дагуу ажилласан, аль нэг намын бодлого барьсан зүйл байхгүй. Нэхэмжлэгч Л.Ц*******ыг аймгийн З д т газрын Нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогчоор эгүүлэн томилж, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговор, эрүүл мэндийн даатгал, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөх боломжгүй. Иймд нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагаас татгалзаж байна гэжээ.

 

6.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч С.А шүүх хдаанд гаргасан тайлбартаа: Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгчийн хувьд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч нарын тайлбарлаж байгаа нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь зөвшөөрөхгүй байна. Учир нь: Засгийн газрын Аймаг, нийслэлийн З д Т газрын бүтэц орон тооны үлгэрчилсэн загварыг батлах тухай 2025 оны 37 дугаар тогтоол гарсан. Энэ тогтоолд төрийн захиргааны албан хаагч *** байх ёстой гэж заасан. Төрийн үйлчилгээний албан хаагч нь хэд байхыг өөрөө тогтоох учраас үүнийг зааж өгсөн тогтоол ирсэн. Тэр тогтоолын дагуу Т газрын бүтэц орон тоог шинэчлэн баталж ажлын байрны давхардал, хийдэл гаргахгүй гэдэг үүднээс 2 нягтлан бодогч байх шаардлагагүй гэж үзээд тооцооны нягтлан бодогчийн орон тоог хасаж, мөн 37 дугаар тушаалаар батлагдсан орон тоо нь хдсан учраас Л.Ц******* нягтлан бодогчийг ажлаас нь ч*******лөх тухай асуудал үүсэж 3 дугаар сарын эх******* яригдсан. Д.Н даргыг гэрч******* оруулах гээд байдаг нь 3 үндэслэлтэй байсан. Үүнийг тайлбар д*******ээ хэлье. Д.Н дарга өөрөө дуудан авчирч галдсан асуудал болсон гэж ярьдаг. Дараа нь улс төрийнхөө ажлыг хийгээд явна. Ажилдаа буцаж орохгүй гэдэг байдлаар зохицсон гэж хийн гаан таслах комисс д******* яригдсан. Өөрөө ч гэсэн ийм тайлбар хэлдэг. Гэхдээ гэрч******* оролцуулаагүй, нотлох баримтын шаардлага хангахгүй учраас ийм нөхцөл байдал үүсэж байна. Хамгийн гол нь ажлаас ч*******лөгдөөд хүний нөөцийн ахлах мэргэжилтэн 03 дугаар сарын 17-ны өдөр с*******ох ажиллагааг хийсэн байдаг. С*******ох ажиллагаа хийхэд *** дугаар сарын 18-ны өдрийн дотор тайлбар өгнө гэж хэлээд гарсан. С*******ох ажиллагааны т д******* гарын үсэг зураагүй гарсан гэдгийг нь бичсэн байдаг. Хоёрдугаарт: Улс төрийн шаг шгаан оролцоогүй гэж үзэж байна. Цэвэр төрийн үйл ажиллагааны үйлдэл явагдсан. Засгийн газрын тогтоолыг хэрэгжүүлж байгаа асуудал гэж үзэж байна. Т камерын дэд төв байгуулсан нь өөр тогтоол тушаай асуудал. Л.Ц*******ын гаанд хамаарахгүй гэж бодож байна. Одоо ажилд нь буцааж авна гэх******* орон тоо нь хдсан асуудал яригддаг. Анх Л.Ц******* томилогдохдоо З д Т газрын нягтлан бодогч гэж томилогдсон байдаг. Нийтлэг үйлчилгээний алба гэдэг нь Т газрын бүтэц дотор ордог хэлтэстэй адилхан нэгж гэж ойлгож болно. Ер нь Т газрын хэмжээнд үйлчилдэг, үйлчилгээний албан хаагч юм. Тийм учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг зөвшөөрөхгүй байна гэв.

 

7. Нэхэмжлэгчээс:

-Л.Ц*******ын иргэний үнэмлэхийн хуулбар хувь /хх-н 4-р ху/,

-Булган аймгийн З д Т газрын д **** оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрийн Л.Ц*******ыг тооцооны нягтлан бодогчоор томилох тухай **** тоот тушаалын хуулбар /хх-н 5-р ху/,

-*** оны 04 дүг******* сарын 10-ны өдөр байгуулсан Хийн г /хх-н 6-8-р ху/,

-Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаал / хх-н 9-р ху/,

-Л.Ц*******ын Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаа тодоойлолт / хх-н 10-р ху/,

-Сумын хийн эийн гаан з г т хны 2025 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн *** дугаар хдааны т/шийдвэр / хх-н 11-12-р ху/,

- Л.Ц*******ын эмнэлгийн магадлагаа, эмчлүүлэгчийн хэрэглэсэн эмийн хуудас / хх-н 13-14-р ху/,

-Л.Ц*******ын цалингийн карт /хх-н 105-р ху/ зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

8.Хариуцагчаас:

- Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай А/37 тоот тушаалын хуулбар, тушаалын 1, 2 дугаар хавср / хх-н 36-39-р ху/,

-Э овогтой Хын тайлбар / хх-н 40-р ху/ зэрэг нотлох баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

9.Нэхэмжлэгч талын хүсэлт*******:

-Булган аймгийн З д т газрын д 2024 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай **** тоот тушаалын хуулбар, тушаалын 1, 2 дугаар хавср / хх-н 49-52, 70-73-р ху/,

-Булган аймгийн З д т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай А/37 тоот тушаалын хуулбар, тушаалын 1, 2 дугаар хавср / хх-н 53-56, 74-77-р ху/,

-Монгол Улсын Засгийн газрын 2025 оны 01 дүг******* сарын ***-ний өдрийн 37 дугаартай тогтоол / хх-н 57-60-р ху/,

-Булган аймгийн З д Т газрын д д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаал / хх-н 61-р ху/,

-Сумын хийн эийн гаан з г т хны 2025 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн №06 дугаар хдааны т/шийдвэр / хх-н 97-98 ху/,

-Булган аймгийн З д Т газрын д 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрийн Л.Ц*******ыг тооцооны нягтлан бодогчоор томилох тухай Б/53 тоот тушаалын хуулбар / хх-н 100-р ху/,

 

Хэрэгт цугларсан нотлох баримтууд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын гаргасан тайлбарыг шинжлэн судлаад

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

1.Нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын хариуцагч Булган аймгийн З д Т гт холбогдуулан Булган аймгийн З д Т газрын нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогчийн албан тушаалд эгүүлэн тогтоолгох, ажилгүй байсны хугацааны цалинтай тэнцэх олговор, нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлүүлж, шимтгэл төлснийг баталгаажуулахыг даалгах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангах үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэлээ.

 

2. Нэхэмжлэгч, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн т*******лөгч нар доои үндэслэл******* шаардах эээ тодоойлж байна. Үүнд:

 

-...Миний бие Л*******ын Ц******* Булган аймгийн З д т газрын нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогчоор 2021 оноос хойш 4 дэх жилдээ ажиллаж байсан. 2025 оны 03 дугаар сарын 18-ны өдөр Булган аймгийн З д т газрын хүний нөөцийн мэргэжилтэн н.Х с*******ох ажиллагаа явуулна гэсэн. Я учраас сонгох ажиллах явуулах гэж байгаа талаар асуухад Булган аймгийн З д Т газрын даргыг түр орлон гүйцэтгэгч******* томилогдсон Д.Н /хууль бусаар томилогдсон/ танаас с*******ох ажиллагаа хий, ажлаа өг гэж хэлсэн гэсэн. Миний бие ажил үүргээ биелүүлэхгүй зөрчил гаргасан зүйл байхгүй тул Булган аймгийн 3ДТГ-ын д үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Д.Наас намайг та я үндэслэл******* халах гээд байгаа талаар асуухад аймгийн З дарга Д.П хал гэсэн намын бодлого гэсэн, тийм болохоор ч*******лнө гэсэн гэж надад хэлсэн. Ажил үүргээ хугацаанд нь биелүүлсэн тул ажлаа ч*******лж өгөх боломжгүй тухайгаа Д.Нт хэлсэн. Үүнээс хойш я нэгэн мэдэгдэх хуудас өгөөгүй. Хүний нөөцийн мэргэжилтэн л с*******ох ажиллагааны тайлбараа өгчих эгчээ гэж хэлсэн. 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдөр миний бие эрүүл мэндийн хүндэтгэн үзэх шгаанаас болж Улаанбаатар хот руу явж шинжилгээ өгөх гэж байгаа талаар хүний нөөцийн мэргэжилтэнд хэлж актаа явуулахад хүлээж авсан. Тухайн үед Аймгийн з д Т газрын бүтцийг шинэчлэн баталж байгаа түүний дагуу ганцхан миний ажлын байр хдаж байгаа талаар хэн ч юу ч надад хэлээгүй. Гэтэл 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Б/33 дугаартай Булган аймгийн З д Т газрын д тушаалаар 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс эхлэн миний х элэлтийн харилцааг цуцалсан байсан. Тухайн х элэлтийн харилцааг цуцалсан үндэслэлээ ...аймгийн З д Т газрын шинэчлэгдсэн бүтцийн дагуу Нийтлэг үйлчилгээний албаны Тооцооны нягтлан бодогчийн ажлын байр хдаж байгаа тул...х элэлтийн харилцааг цуцалсугай гэсэн байсан. Уг Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн А/37 дугаартай Булган аймгийн З д Т газрын д тушаалын 2 дугаар хавсраар Аймгийн з д Т газрын төрийн үйлчилгээний албан тушаал, туслах ажилтны ажлын тушаалын жагса-ыг баталж тэүү тушаалаар ганцхан миний ажлын байрыг хассан байсан. Өөр я нэгэн ажлын байрыг хасаагүй байх ба харин Т камерын хянын дэд төв-ийг байгуулж 4 ажилтны орон тоо шин******* нэмсэн байсан. Өмнө нь т газрын бүтэц орон тоог шинэчилж миний ажлын байрыг хасах гэж байгаа талаар надад огт хэлээгүй. Намын бодлогын дагуу ажлаас хал гэх******* нь т газрын бүтэцдээ шинэчлэлд оруулахдаа ганцхан миний ажлын байрыг хасаад тухайн орон тоо байхгүй мэт******* х элэлтийн харилцааг цуцалж ажилтны э ашгийн хөндөж байгаад гомдолтой байна. Миний бие д*******х х элэлтийн харилцааг цуцалсан тушаалыг 2025 оны 04 дүг******* сарын 10-ны өдөр хүлээн авч танилцаад хийн гаанаа урьдчилсан шийдвэрлүүлэх******* Булган аймгийн Булган сумын Хийн эийн гаан з г т хнд хандаж гомдол гаргасан. Гомдлыг х хурлаар авч хэлэлцэж асуудлыг эвлэрүүлэх зарчмаар шийдвэрлэхийг оролдсон боловч ажил олгогч эвлэрэн хэлэлцэх боломжгүй гэсэн. Энэ талаар Булган аймгийн Булган сумын Хийн эийн гаан з г т хны хурлын т гаргасан ба тухайн тийг 2025 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдөр хүлээн авсан болно. Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэл******* х элэлтийн харилцааг цуцлах асуудлаар ажил олгогч санаачилгаараа шийдвэр гаргаж байгаа тохиолдолд Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт зааснаар х элэлтийн харилцаа цуцлах болсон ажилтанд 30-аас доошгүй хоногийн өмнө бичг******* эвсэл цахим хэлбэр******* мэдэгдэх бөгөөд ажилтанд мэдэгдэл өгсөн тухайгаа шаардлагатай тохиолдолд ажил олгогч нотлох үүрэгтэй гэсэн. Гэтэл Булган аймгийн З д Т газрын бүтэц орон тоонд я нэгэн байдлаар өөрчлөлт оруулж нягтланг хал гэсэн шийдвэр Монгол Улсын Засгийн газраас гараагүй. Хоёрдугаарт: Засгийн газрын бүтэц орон тооны хүрээнд З д Т газрын бүтэц орон тоо тооны хувьд нэмэгдсэн. Гэтэл үүнийг тооны хувьд хдсан мэт*******, нягтланг заавал ч*******лөх нөхцөл байдал бүрдсэн мэт******* дүгнэж шийдвэр гаргаж байгаа нь Засгийн газрын тогтоолд зааснаас нэмэгдсэн буюу 2 ажлын байр нэмж бий болгосон. Нягтлан бодогчийн ажлын байрыг 2 байсныг 1 болгон цөөрүүлж байгаа энэ нөхцөл байдлаа орон тоо хдсан гэдэг үндэслэл зааж 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр орон тоогоо баталсан байна. Тэгэх******* энэ нь хууль зүйн хувьд орон тоо хдах биш нэмэгдэх нөхцөл байдалд буюу 2 ажилтан нэмэгдсэн байхад Л.Ц*******ын ажлын байрыг хасаж байгаа гэдэг агуулга нь нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлд дурдаад байгаа төрийн үйлчилгээний албанд ажиллаж байгаа ажилтныг улс төрийн зорилгоор хал гэдэг намын бодлого шийдвэр байдаг гэх асуудлаар аймгийн З д зүгээс болоод З д Т газрын дарга Д.Нын зүгээс х элэлтийн харилцаанд ялгаварлал үүсгэсэн нөхцөл байдлыг гаргасан байна. Төрийн үйлчилгээний албанд ажилладаг төрийн үйлчилгээний албан хаагч. Энэ нөхцөл байдалд Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт заасны дагуу Л.Ц*******ад я нэгэн мэдэгдэл өгөөгүй. Өөрөөр хэлбэл 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр орон тоо цөөлсөн гэх тушаал гаргаж үүнийг үндэслэл болгосон. Нөгөө талаас 03 дугаар сарын 31-ний өдөр гарсан тушаалын дагуу 04 дүг******* сарын 01-ний өдөр буюу 1 хоногийн дараа ажлаас ч*******лж байгаа нь д*******х Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт заасан зохицуулыг ажил олгогч хэрэглээгүй. Хэрэглэх боломжгүй нөхцөл байдал байсан гэдэг нь тодоой нотлогдож байна. Иймд Л.Ц*******ыг ажлаас ч*******лж х элэлтийн харилцааг цуцалж байгаа нь үндэслэлгүй байх тул Булган аймгийн З д Т газрын Нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогчоор эгүүлэн томилуулах, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговор буюу 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс 2025 оны 09 дүг******* сарын 09-ний өдөр буюу өнөөдрийн шүүх хдаан болтол нийт ажлын хоногийг тооцож нийт ажлын хоног болох 109 хоногийг 3 сарын дундаж цалин хөлс буюу 2025 оны 1, 2, 3 дугаар сарын цалин хөлсийг дундажлан тооцохоор ***** төгрөг. 2025 оны 1, 2, 3 дугаар сар нь нийт ажлын *** хоногтой байгаа үүнээс 1 өдрийн цалин хөлсний дундаж нь 116,434 төгрөг. Үүнийг ажилгүй байсан нийт хугацаа буюу *** хоногт үржүүлээд **** төгрөг болж байна. Ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговорт д*******х мөнгөн дүнг нэхэмжилж байна. Мөн нийгмийн даатгал болон эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлүүлж, шимтгэл төлснийг баталгаажуулах нэхэмжлэлийн шаардлагаа дэмжиж байна. Л.Ц*******ыг ажлаас ч*******лсөн тушаалаас харахаар Нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогч, Т газрын тооцооны нягтлан бодогч гэж тусдаа байгаа мэт******* харагдаад байдаг. Анх ажилд авсан тушаалын дагуу Булган аймгийн З д Т газрын тооцооны нягтлан бодогчийн ажилд эгүүлэн тогтоолгоно гэж ойлгож болно гэжээ.

 

3.Хариуцагч тал доои үндэслэл******* нэхэмжлэлийг үгүйсгэж байна. Үүнд:

 

-Нэгдүг*******т: Аймгийн З д Т газрын 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн А/37 дугаар тушаалаар Аймгийн З д т газрын бүтэц орон тоог шинэчлэн баталсан. Ингэхдээ Монгол Улсын з захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 67 дугаар зүйлийн 67.4, 67.5 дахь хэсэг, Төсвийн тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.5.3 дахь за, Засгийн газрын 2025 оны 37 дугаар тогтоолыг үндэслэсэн. Засгийн газрын 2018 оны 22 дугаар Аргачлал батлах тухай тогтоолын хавсраар батлагдсан Чиг үүрэг дахин хуваарилах аргачлал-ын дагуу Аймгийн З д т газрын чиг үүргийн шинжилгээг хийж, Засгийн газрын 2025 оны 37 дугаар тогтоолын 3-т заасны дагуу Аймгийн З д т газрын бүтцийг 55 орон тоотойгоор, төрийн үйлчилгээний албан тушаал, туслах ажилтны албан тушаалыг 37 орон тоотойгоор тус тус баталсан. Аймгийн З д Т газрын бүтцэд чиг үүргийн шинжилгээг хийхэд Нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогч гэх албан тушаал байх шаардлагагүй гэж үзсэн юм. Хоёрдугаарт: Аймгийн З д т газрын д албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Д.Н миний зүгээс Л.Ц*******ад дарамт шах үзүүлсэн зүйл байхгүй. Аймгийн З д т газрын 2025 оны Б/33 дугаар тушаалаар Л.Ц*******ыг Нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогчоос ч*******лөхдөө хуулийн дагуу ажилласан, аль нэг намын бодлого барьсан зүйл байхгүй.

Хамгийн гол нь ажлаас ч*******лөгдөөд хүний нөөцийн ахлах мэргэжилтэн 03 дугаар сарын 17-ны өдөр с*******ох ажиллагааг хийсэн байдаг. С*******ох ажиллагаа хийхэд 03 дугаар сарын 18-ны өдрийн дотор тайлбар өгнө гэж хэлээд гарсан. С*******ох ажиллагааны т д******* гарын үсэг зураагүй гарсан гэдгийг нь бичсэн байдаг. Хоёрдугаарт: Улс төрийн шаг шгаан оролцоогүй гэж үзэж байна. Цэвэр төрийн үйл ажиллагааны үйлдэл явагдсан. Засгийн газрын тогтоолыг хэрэгжүүлж байгаа асуудал гэж үзэж байна. Т камерын дэд төв байгуулсан нь өөр тогтоол тушаай асуудал. Л.Ц*******ын гаанд хамаарахгүй гэж бодож байна. Одоо ажилд нь буцааж авна гэх******* орон тоо нь хдсан асуудал яригддаг. Анх Л.Ц******* томилогдохдоо З д Т газрын нягтлан бодогч гэж томилогдсон байдаг. Нийтлэг үйлчилгээний алба гэдэг нь Т газрын бүтэц дотор ордог хэлтэстэй адилхан нэгж гэж ойлгож болно. Ер нь Т газрын хэмжээнд үйлчилдэг, үйлчилгээний албан хаагч юм. Тийм учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг зөвшөөрөхгүй байна гэжээ.

 

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хдаанаар хэлэлцэгдсэн Булган аймгийн З д Т газрын д 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрийн Л.Ц*******ыг тооцооны нягтлан бодогчоор томилох тухай Б/53 тоот тушаалын хуулбар /хх-н 100-р ху/, Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаал /хх-н 9-р ху/, Л.Ц*******ын Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаа тодоойлолт /хх-н 10-р ху/, Сумын хийн эийн гаан з г т хны 2025 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн №06 дугаар хдааны т/шийдвэр /хх-н 97-98-р ху/, Л.Ц*******ын эмнэлгийн магадлагаа, эмчлүүлэгчийн хэрэглэсэн эмийн хуудас /хх-н 13-14-р ху/, Л.Ц*******ын цалингийн карт /хх-н 105-р ху/, Э овогтой Хын тайлбар / хх-н 40-р ху/, Булган аймгийн З д Т газрын д 2024 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай А/76 тоот тушаалын хуулбар, тушаалын 1, 2 дугаар хавср / хх-н 70-73-р ху/, Булган аймгийн З д т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай А/37 тоот тушаалын хуулбар, тушаалын 1, 2 дугаар хавср /хх-н 74-77-р ху/, Монгол Улсын Засгийн газрын 2025 оны 01 дүг******* сарын 29-ний өдрийн 37 дугаартай тогтоол / хх-н 57-60-р ху/ зэрэг баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

5.Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаалаар 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс эхлэн нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцалжээ.

 

6.Нэхэмжлэгч Л.Ц******* нь Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаалыг эс зөвшөөрч ажилд эгүүлэн тогтоолгох, ажилгүй байсны хугацааны цалинтай тэнцэх олговор, нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлүүлж, шимтгэл төлснийг баталгаажуулахыг даалгах тухай нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргасан.

 

7.Нэхэмжлэгч Л.Ц******* нь Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаалыг 2025 оны 04 дүг******* сарын 10-ны өдөр хүлээн авч Хийн эийн гаан з г т хнд 2025 оны 04 дүг******* сарын 21-ний өдөр гомдол гаргаж, тус х 2025 оны 05 дугаар сарын 05-ны хдаж шийдвэрлэж чадаагүй үндэслэл******* дуусгавар болгосон ба шүүхэд 2025 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдөр нэхэмжлэлээ гаргасан нь Хийн тухай хуулийн 154 дүг******* зүйлийн 154.8-д заасан ажлын 10 хоногийн хугацааг хэтрүүлээгүй байна. /хх-н 97-98-р ху/

 

7.1.Нэхэмжлэгч Л.Ц******* нь Булган аймгийн З д Т газрын д 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрийн Л.Ц*******ыг тооцооны нягтлан бодогчоор томилох тухай Б/53 тоот тушаалаар тус З д Т гт тооцооны нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан. /хх-н 100-р ху/,

 

7.2.Булган аймгийн З д Т газрын д 2024 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай А/76 дугаар тушаал 1 дүг******* хавсраар Булган аймгийн З д Т газрын бүтцийг 51, 2 дугаар хавсраар төрийн үйлчилгээний албан тушаал, туслах ажилтны албан тушаалыг 34 орон тоотойгоор тус тус баталж, нийтлэг үйлчилгээний албаны 6 орон тоон дотор тооцооны нягтлан бодогчийн орон тоо батлагдсан байна.

 

7.2.Монгол Улсын Засгийн газрын 2025 оны 01 дүг******* сарын 29-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтэц, орон тооны хязгаарыг шинэчлэх тогтоох тухай 37 дугаар тогтоолын дагуу Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн батлах тухай А/37 дугаар тушаалын 1 дүг******* хавсраар Булган аймгийн З д Т газрын бүтцийг 55, 2 дугаар хавсраар төрийн үйлчилгээний албан тушаал, туслах ажилтны албан тушаалыг 37 орон тоотойгоор тус тус баталж / хх-н 74-77, 57-60-р ху/, уг орон тоо шинэчлэгдсэн батлагдсантай холбогдуулан тус өдөр буюу 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр нэхэмжлэгч Л.Ц*******ыг Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Б/33 тоот тушаалаар 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс эхлэн х элэлтийн харилцааг цуцалсан.

 

7.3.Хариуцагч тал нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын хийн харилцааг цуцалсан үндэслэлээ ...Засгийн газрын 2018 оны 22 дугаар Аргачлал батлах тухай тогтоолын хавсраар батлагдсан Чиг үүрэг дахин хуваарилах аргачлал-ын дагуу аймгийн З д Т газрын бүтцэд чиг үүргийн шинжилгээг хийхэд Нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогч гэх албан тушаал байх шаардлагагүй гэж үзсэн, үүнтэй холбогдуулан төрийн үйлчилгээний албан тушаал, туслах ажилтны албан тушаалыг 37 орон тоотойгоор батлагдаж орон тоо нь хдсан учраас Л.Ц*******ыг Нийтлэг үйлчилгээний албаны тооцооны нягтлан бодогчийн ажлаас ч*******лсөн. ... гэж тайлбарлаж байна.

 

7.4.Мөн хариуцагч тал: ... Ажлаас халах тухай хүний нөөцийн ахлах мэргэжилтэн 03 дугаар сарын 17-ны өдөр с*******ох ажиллагааг хийсэн байдаг. С*******ох ажиллагаа хийхэд 03 дугаар сарын 18-ны өдрийн дотор тайлбар өгнө гэж хэлээд гарсан. С*******ох ажиллагааны т д******* гарын үсэг зураагүй гарсан гэдгийг нь бичсэн байдаг. ... гэж, нэхэмжлэгч тал: ...2025 оны 03 дугаар 18-ны өдөр Булган аймгийн З д Т газрын хүний нөөцийн мэргэжилтэн н.Х с*******ох ажиллагаа явуулна гэсэн. Өмнө нь т газрын бүтэц орон тоог шинэчилж миний ажлын байрыг хасах гэж байгаа талаар надад огт хэлээгүй. Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэл******* х элэлтийн харилцааг цуцлах асуудлаар ажил олгогч санаачилгаараа шийдвэр гаргаж байгаа тохиолдолд Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт зааснаар х элэлтийн харилцаа цуцлах болсон ажилтанд 30-аас доошгүй хоногийн өмнө бичг******* эвсэл цахим хэлбэр******* мэдэгдэх бөгөөд ажилтанд мэдэгдэл өгсөн тухайгаа шаардлагатай тохиолдолд ажил олгогч нотлох үүрэгтэй гэж заасны дагуу Л.Ц*******ад я нэгэн мэдэгдэл өгөөгүй. Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4 дэх хэсэгт заасан зохицуулыг ажил олгогч хэрэглээгүй. ... гэж тус тус гаж байна.

 

7.5.Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.1-т аж ахуйн нэгж, байгууллага, түүний салбар, нэгж татан буугдсан, ажлын байр хдсан, орон тоо цөөрсөн бол ажил олгогчийн санаалчилгаар цуцалж болно гэж заасан ба мөн хуулийн 80.4-т: Ажил олгогч энэ хуулийн 65.4.2, 78.1.5, 80.1.1, 80.1.2, 80.1.3-т заасан үндэслэл******* х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай ажилтанд 30-аас доошгүй хоногийн өмнө бичг******* мэдэгдэх бөгөөд ажилтанд мэдэгдэл өгсөн тухайгаа шаардлагатай тохиолдолд ажил олгогч нотлох үүрэгтэй. гэж заасан.

 

7.6.Д*******хээс дүгнэвэл нэхэмжлэгч Л.Ц*******ад хуулийн хугацаанд буюу 30-аас доошгүй хоногийн өмнө х элэлтийн харилцааг цуцлах талаар бичг******* мэдэгдээгүй, мэдэгдэх үүргээ хариуцагч тал хэрэгжүүлээгүй байх тул аймгийн З д Т газрын шинэчлэгдсэн бүтцийн дагуу Нийтлэг үйлчилгээний албаны Тооцооны нягтлан бодогчийн ажлын байр хдсан үндэслэл******* Л.Ц*******ын хийн харилцааг цуцалсан Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаал үндэслэлгүй болжээ.

 

7.7.Тодруулбал Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн А/37 дугаар тушаалаар аймгийн З д Т газрын бүтцийг шинэчлэн баталсан тэр өдрөө буюу 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр нэхэмжлэгчийн х элэлтийн харилцааг цуцалсан шийдвэр гаргасан нь Хийн тухай хуулийг зөрчсөн байна.

7.8.Мөн хариуцагч тал хийн харилцааг цуцлах тухай нэхэмжлэгч Л.Ц*******ад мэдэгдэж с*******ох ажиллагаа хийсэн гэж тайлбарлан гаж, нэхэмжлэгчид хууль журмын дагуу мэдэгдсэн гэх талаар аймгийн З д Т газрын Төрийн захиргааны удирдлагын хэлтсийн хүний нөөцийн бодлого хариуцсан ахлах мэргэжилтн******* ажиллаж байсан Э.Х /хх-н 40-р ху/-ын тайлбарыг шүүхэд ирүүлсэн боловч Хийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.4-т заасны дагуу мэдэгдээгүй, мөн Засгийн газрын 2018 оны 22 дугаар Аргачлал батлах тухай тогтоолын хавсраар батлагдсан Чиг үүрэг дахин хуваарилах аргачлал-ын дагуу аймгийн З д Т газрын бүтцэд чиг үүргийн шинжилгээг Нийтлэг үйлчилгээний албанд тооцооны нягтлан бодогч гэх албан тушаал байх шаардлагагүй гэж үзсэн гэж тайлбарлаж байгаа хэдий ч чиг үүрэгт шинжилгээ хийсэн талаа нотлох баримтыг шүүхэд ирүүлээгүй, өөрөөр хэлбэл Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1-т заасан нотлох үүргээ хариуцагч тал биелүүлээгүй.

8.Иймд нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын хийн харилцааг дуусгавар болгосон Булган аймгийн З д Т газрын д 2025 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Л*******ын Ц*******ын х элэлтийн харилцааг цуцлах тухай Б/33 тоот тушаал үндэслэлгүй байх тул гомдлын шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

8.2.Нэхэмжлэгч тал хэрэг хянан шийдвэрлэх шүүх хдаан д******* нэхэмжлэгч Л.Ц*******ыг анх Булган аймгийн З д Т газрын д 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрийн Б/53 тоот тушаалаар нэхэмжлэгч Л.Ц*******ыг аймгийн З д Т газрын тооцооны нягтлан бодогчоор томилсон байдаг тул ажилд авсан тушаалын дагуу Булган аймгийн З д Т газрын тооцооны нягтлан бодогчийн ажилд эгүүлэн томилуулах шаардлага гаргаж байна гэж тайлбарлаж байгаа нь үндэслэлтэй гэж үзнэ.

 

9.Нэхэмжлэгч тал ...2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдөр миний бие эрүүл мэндийн хүндэтгэн үзэх шгаанаас болж Улаанбаатар хот руу явж шинжилгээ өгөх гэж байгаа талаар хүний нөөцийн мэргэжилтэнд хэлж актаа явуулахад хүлээж авсан. Үүнийг үзэхэд 04 дүг******* сарын 01-ний өдөр ажлаас ч*******лж, х элэлтийн харилцааг цуцалсан байна гэдгийг цахимаар мэдэгдсэн. Энэ нь ажил олгогчийн зүгээс ажилтны өвчний магадалгаатай, хүндэтгэн үзэх шгааны улмаас буюу эрүүл мэндийн шгаантай байна гэдгийг мэдсэн атлаа Хийн тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2 дахь хэсэгт заасан ажилтан эрүүл мэндийн шгаанаар эмнэлгийн магадалгаатай байгаа бол түүний ажлын байрыг хадгална гэх ажлаас ч*******лөхийг хориглосон энэ зохицуулыг зөрчиж ажил олгогчийн зүгээс х элэлтийн харилцааг цуцалсан байна гэдэг нь тогтоогдож байна. ... гэж тайлбарлаж, улмаар Булган аймгийн О******* сумын Эрүүл мэндийн төвөөс өвчтэй байсан шгаанаар Л.Ц*******ыг 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс 2025 оны 04 дүг******* сарын 18-ны өдөр хүртэл ажлаас ч*******лсөн Эмнэлгийн магадлагаа-г эмчлүүлэгчийн хэрэглэсэн эмийн хуудсын хамт нотлох баримтаар шүүхэд ирүүлсэн.

 

9.1.Х, нийгмийн хамгааллын сайд, Эрүүл мэндийн сайдын 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн А/177, А/433 дугаар тушаалаар баталсан Даатгуулагчид эмнэлгийн хуудас олгох журам-ын 3.1-т: Амбулаториор эмчлүүлсэн даатгуулагчид хийн чадвар түр алдсаны эмнэлгийн хуудсыг эмчлэгч эмчийн шийдвэр******* 14 хоногоор олгоно гэж, 3.3-т: Амбулаторийн тусламж, үйлчилгээг 14 хоногоос дээш хугацаагаар үргэлжлүүлэн үзүүлэх шаардлагатай тохиолдолд хийн чадвар түр алдсаны эмнэлгийн хуудас олгох хугацааг Эмнэлгийн хянын комиссын хурлын шийдвэр******* эмнэлгийн хуудасны хугацааг 14 хүртэл хоногоор сунгана гэж тус тус заажээ.

 

9.2.Д*******хээс дүгнэвэл нэхэмжлэгчийн эрүүл мэндийн шгааны улмаас өвчтэй байсан хугацаа нь ажил олгогчийн нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын х элэлтийн харилцааг дуусгавар болгосон хугацаанд хамаарахгүй, эмнэлгийн магадлагааг д*******х журмын дагуу олгоогүй байх тул Хийн тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2-т заасан хүндэтгэн үзэх шгаанд хамаарахгүй байна.

 

10.Хийн тухай хуулийн 127 дугаар зүйлийн 127.1-т: Х элэлтийн харилцаа нь үндэслэлгүйг******* цуцлагдсан ажилтныг э бүхий байгууллагын шийдвэр******* ажлын байранд нь эгүүлэн тогтоосон бол түүнд урьд нь ээлж байсан ажлыг нь гүйцэтгүүлж эхлүүлэх хүртэл хугацаанд өмнө нь авч байсан дундаж цалин хөлстэй тэнцэх хэмжээний олговрыг ажил олгогч нөхөн олгоно. гэж хуульчилсан.

 

11.Х, нийгмийн хамгааллын сайдын 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/192 дугаар тушаалаар батлагдсан Дундаж цалин хөлс тодоойлох журмын 2.3.5-д зааснаар ажилтны сүүлийн г сарын цалин хөлсний дунджаас ****₮/ тооцвол нэг өдөрт **** төгрөг, 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс 2025 оны 09 дүг******* сарын 09-ний өдөр хүртэлх ажлын 109 хоног, нийт **** төгрөг байна.

 

12.Иймд 2025 оны 04 дүг******* сарын 01-ний өдрөөс 2025 оны 09 дүг******* сарын 09-ний өдөр хүртэлх ажилгүй байсан дундаж цалин хөлстэй тэнцэх хэмжээний олговорт 12,691,306 төгрөгийг хариуцагч Булган аймгийн З д Т газраас гаргуулж нэхэмжлэгч Л.Ц*******ад олгохоор шийдвэрлэв.

 

13.Хийн тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.2.7-д зааснаар нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын нийгмийн даатгалын шимтгэл, эрүүл мэндийн даатгалын хураамжийг нөхөн төлж, зохих баталгаажуул хийхийг хариуцагч Булган аймгийн З д Т гт даалгах нь зүйтэй байна.  

 

14.Нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын шүүхэд гаргасан гомдол Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүг******* зүйлийн 41.1.5-д зааснаар улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс ч*******лөгдөхийг дурдаж, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.3, 56 дугар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дэх хэсэгт тус тус заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогоос буцаан гаргуулж нэхэмжлэгч Л.Ц*******ад, хариуцагч Булган аймгийн З д Т газраас 218,011 төгрөгийг гаргуулан улсын орлогод тус тус олгох нь зүйтэй байна.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай 115 дугаар зүйлийн 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлүүдийг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1.Хийн тухай хуулийн 158 дугаар зүйлийн 158.2.2, 127 дугаар зүйлийн 127.1, 43 дугаар зүйлийн 43.2.7 дахь хэсэгт тус тус баримтлан нэхэмжлэгч Л.Ц*******ыг Булган аймгийн З д Т газрын тооцооны нягтлан бодогчийн ажилд эгүүлэн тогтоож, хариуцагч Булган аймгийн З д Т газраас ажилгүй байсан хугацааны дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговорт 12,691,306 /арван хоёр сая зургаан зуун ерэн нэгэн мянга г зуун зургаа/ төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Л.Ц*******ад олгож, Л.Ц*******ын эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлж, баталгаажуул хийхийг хариуцагч Булган аймгийн З д Т гт даалгасугай.

 

2.Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүг******* зүйлийн 41.1.5 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Л.Ц*******ын нэхэмжлэл улсын тэмдэгтийн хураамжаас ч*******лөгдөхийг дурдаж, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.3, 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дэх хэсэгт тус тус заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 /далан мянга хоёр зуу/ төгрөгийг улсын орлогоос буцаан гаргуулж нэхэмжлэгч Л.Ц*******ад, хариуцагч Булган аймгийн З д Т газраас 218,011 /хоёр зуун арван найман мянга арван нэг/ төгрөгийг гаргуулан улсын орлогод тус тус олгосугай.

 

3.Шийдвэр танилцуулан с*******гомогц хүчинтэй болох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүг******* зүйлийн 119.3-т заасан хугацаа өнгөрснөөс хойш шүүх хдаанд оролцсон тал 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах, шүүх хдаанд оролцоогүй зохигчид шүүх гардуулж хүргүүлэх ба шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

 

4.Зохигч, тэдг*******ийн т*******лөгч буюу өмгөөлөгч шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор шийдвэр гаргасан шүүх******* дамжуулан Булган аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах этэйг дурдсугай.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ  Д.ЭЛБЭГЗАЯА