МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Дунд аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүхийн шүүгч Ж.Чимэддулам даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны Б танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар:

Нэхэмжлэгч: *******, ******* дүүрэг, *******-р хороо, ******* хотхоны *******-р байрны ******* тоотод оршин суух ******* овогт *******гийн ******* /Рд:ЗЮ/-ийн нэхэмжлэлтэй,

Нэхэмжлэлийн шаардлага:  Ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдааны оролцогчид:

Нэхэмжлэгч: Н.*******

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга О.Билгүүн

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1.Нэхэмжлэгч Н.******* нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Миний бие 1966 онд төрсөн, эмэгтэй, 59 настай, улсад 32 жилилласан бөгөөд үүнээс Дунд аймгийн ийн говийн ХАА-н ы тооцооны төвийн кассын няраваар 1992 оны 03 сарын 16-ны өдрөөс 1995 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийг хүртэлилласан болно. Хөдөлмөрийн дэвтэрт ХАА ы захирлын 1992 оны 03 дугаар сарын 20-ны өдрийн 16 тоот тушаалаарилд орж , өөр газар шилжих болсон тул ХАА ы захирлын 1995 оны 12 сарын 30-ны өдрийн 137 тоот тушаалаарлаас чөлөөлөгдсөн тухай бичигдэж баталгаажсан байна. Төрийн архиваасилд орсон тушаал байгаа боловчлаас чөлөөлөгдсөн тушаал байхгүй / олдохгүй/ тул намайг тухайн үедиллаж байсныг мэдэх хүмүүсийн гэрчийн мэдүүлэг, хөдөлмөрийн дэвтэр,илд орсон тушаал, цалингийн цэс зэрэг баримтыг үндэслэн Дунд аймгийн ийн говийн ХАА-ны ы тооцооны төвийн кассын няраваар 1992 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 1995 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийг хүртэл хугацаандиллаж байсныг тогтоож өгнө үү гэжээ.

2. Нэхэмжлэгч Н.******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Нэхэмжлэлийн шаардлагаа дэмжиж байна. Би 1992 оны 03 сарын 16-наас 1995 оны 12 сарын 30-ныг хүртэл Дунд аймгийн н хоршоолол ы ийн говийн н ы салбарт няраваариллаж байсан бөгөөдлаас чөлөөлөгдсөн тушаал архивын байгууллагаас олдохгүй байгаа тул минийиллаж байсан байдлыг тогтоож өгнө үү гэв.

3. Нэхэмжлэгч нотлох баримтаар 

******* дүүргийн нийгмийн даатгалын газрын нэг цэгийн үйлчилгээ, зөвлөгөө мэдээллийн төвийн нийгмийн даатгалын байцаагчийн албан бичиг, Дунд аймгийн Архивын тасгийн 2025 оны 07 сарын 23-ны өдрийн 114 дугаартай тодорхойлолт, Дунд аймгийн н хоршоолол ы захирлын 1992 оны 09 сарын 20-ны өдрийн 16 дугаар Ажилд томилох тухай тушаал, ийн говийн ХАА-н ы салбарын 1994 оны 7-р сарынилчдын цалингийн цэс, Н.*******ын 143695 дугаартай Хөдөлмөрийн дэвтрийн нотариатаар батлуулсан хуулбар зэрэг баримтыг шүүхэд гарган өгсөн байна.

4. Шүүх нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр гэрч З., Р.,Г. нараас мэдүүлэг авахиллагааг хийж гүйцэтгэсэн байна.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

1.Н.******* нь 1992 оны 03 сарын 16-ны өдрөөс 1995 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийг хүртэл Дунд аймгийн н хоршоолол ы ийн говийн н ы салбарт няраваариллаж байсан болохыг тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийг гаргаж, уг нэхэмжлэлийн үндэслэлийг тэтгэвэрт гарахадилласан жилээ нэмэгдүүлэх, хөдөлмөрийн дэвтэртиллаж байсан байдлын талаар бичигдсэн боловч шаардлага хангахгүй,лаас чөлөөлсөн тушаал, шийдвэр архивын байгууллагаас гарч ирэхгүй байгаа тул шүүхээрилласан байдлаа тогтоолгоно гэж тайлбарлав.

  2. Шүүх хэрэгт авагдсан, тодорхойлох хэсэгт дурдагдсан, нэхэмжлэгчийн гарган өгсөн нотлох баримтуудын хүрээнд дүгнэлт хийж, дараах үйл баримт, хууль зүйн үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх нь үндэслэлтэй гэж үзлээ.

1985 оны 10 сарын *******-ний өдөр Худалдаа бэлтгэлийн трестийн захиргаанаас нэхэмжлэгч Н.*******д хөдөлмөрийн дэвтэр нээн олгосон байх ба, уг дэвтэрт ХАА-н ы захирлын 1992 оны 03 сарын 20-ны өдрийн 16 тоот тушаалаар 1992.03.16-наас Дунд аймгийн ХАА-н ы ийн тооцооны төвийн кассын няраваар авчиллуулав, ХАА-н ы захирлын 1995 оны 12-р сарын 30-ны өдрийн 13 тоот тушаалаар өөр газар шилжих болсон учирлаас чөлөөлөв гэж тус тус бичилт хийгдэж, холбогдох байгууллагын тамга, тэмдэг дарагджээ.

Дунд аймгийн н хоршоолол ы захирлын 1992 оны 03 сарын 20-ны өдрийн 16 дугаартай Ажилд томилох тухай тушаалд ийн говийн ХАА-н ы няраваар ******* овогтой *******ыг 3-р сарын 16-наас жинхлүүлэниллуулсугай. *******ын сарын цалинг 910 төгрөгөөр олгохыг ийн говийн салбарын ня-бо Ганцэцэгт зөвшөөрсүгэй гэж бичигджээ.

Гэрч Г.ын Н.******* нь 1992 оноос 1995 оныг дуустал ийн говийн уурхайн Хаан ы салбарт мөнгөний няравыниллаж байсан. Би 1978-19******* он хүртэл Цагаан-Овоо нүүрсний уурхайдиллаж байгаад 19*******-1996 онд ийн говийн уурхайд операториориллаж байсан. Бид хамт нэг уурхайд хамаараниллаж байсан учраас *******ыниллаж байсаэн байдлыг мэдэж байна. Банк, эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэг, соёлын төв зэрэг үйлчилгээний газруудтай байсан гэх, гэрч Р.гийн 19******* онд ийн говийн уурхай Цагаан-Овоогоос нүүж ирээд би тэнд няравынил хийдэг байсан. Тэнд Хаан ы салбар манай уурхайн контортой цуг байсан. Тэр үед Н.******* нь Хаан ы няраваар 1992 оны 01 сарын 01-ны өдрөөс 1995 оны 12 сарын 31-ний өдрийг хүртэлиллаж байсан. Эрхлэгч нь Ганцэцэг гэж хүн байсан. Нөхөр нь Цагаандэлгэр сум руу хэсгийн төлөөлөгчөөр шилжин явахад хамт явсан түүнээс хойш мэдэх юм байхгүй. Бид нэг дориллаж байсан учраас мэдэж байна. Нэг конторт ар, өвөр хаалгаар оржиллаж байсан. Манайх ийн говийн уурхайн урд хаалгаар ордог. Хаан банк нь хойд хаалгаар ордог конторт байсан. Ийм учраасиллаж байсан байдлыг мэдэж байна гэх, гэрч З.ийн Н.******* нь 1991 онд ийн говийн нүүрсний уурхайн н банкины тооцооны төвд няраваариллаж байсан. Эрхлэгч нь Ганцэцэг гэж хүн байсан. ийн говийн уурхай нь тухайн үед эмнэлэг, цэцэрлэг, сургууль, соёлын төв гээд бүрэн тохижсон тосгон маягийн сайхан газар байсан. ХАА-н банк тэнд үйлиллагаа явуулж байсан. Аймаг тоггүй байхад тэнд цахилгаан эрчим хүчтэй байсан. Одоогийн ийн говийн уурхай үйлиллагаа явуулж байгаа газарт үйлиллагаа явуулж байсан. Би тухайн үед 1*******0-1993 оныг хүртэл ийн говийн нүүрсний уурхайд гэрээт цагдаагаариллаж байгаад 1993 оноос Цагаандэлгэр сумын хэсгийн төлөөлөгчөөр томилогдонилласан гэх мэдүүлэг, ийн говийн ХАА-н ы салбарын 1994 оны 7-р сарынилчдын цалингийн цэсэд эрхлэгч Ё.Ганцэцэг, нярав Н.*******, манаач П.Эрдэнэбилэг, М.Бямбадорж гэж бичигдсэн цалин хөлс олгосон баримт, нэхэмжлэгчийн шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар зэрэг баримтуудаар нэхэмжлэгч Н.******* 1992 оны 03 сарын 16-наас 1995 оны 12 сарын 30-ныг хүртэл Дунд аймгийн н хоршоолол ы ийн говийн н ы салбарт няраваариллаж байсан болох нь тогтоогдож байна.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 135 дугаар зүйлийн 135.1-д Иргэн, хуулийн этгээдийн эдийн ба эдийн бус баялагтай холбоотой эрх үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болоход шууд хамаарах үйл явдлыг эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдал гэнэ гэж, 135.2.6-д хүнийиллаж байсан байдал гэж, 135 дугаар зүйлийн 135.3-т Эдгээр үйл явдлыг батлах баримт бичгийг өөр журмаар олж авах боломжгүй буюу үрэгдсэн баримт бичгийг сэргээх боломжгүй болсон тохиолдолд шүүх хянан шийдвэрлэнэ гэж тус тус заасан.

Хуулийн дээрх заалтаас үзвэл, Н.*******ын тэтгэвэрт гарах эрхийг үүсгэх, дээрх хугацаанд Дунд аймгийн н хоршоолол ы ийн говийн н ы салбарт няраваариллаж байсан талаархлаас чөлөөлөгдсөн тушаал, шийдвэр Архивын байгууллагад байхгүй, хөдөлмөрийн дэвтэр шаардлага хангахгүй болох нь ******* дүүргийн Нийгмийн даатгалын газрын Нэг цэгийн үйлчилгээ, зөвлөгөө мэдээллийн төвийн нийгмийн даатгалын байцаагч /Д.Чулуун/-ны 20*******.09.04-ний өдрийн албан бичиг, Дунд аймгийн Архивын тасгийн 2025 оны 07 сарын 23-ны өдрийн 114 дугаартай Төрийн архивын сан хөмрөгт Дунд аймгийн н ы материал шилжиж ирээгүй тул Н.*******д холбогдох лавлагааг гаргах боломжгүй гэх албан бичиг, нэхэмжлэгчийн би 1992 оны 03 сарын 16-наас 1995 оны 12 сарын 30-ны өдрийг хүртэлилласан боловч 1995 онд нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөгдөөгүй байсан гэх тайлбараар тогтоогдсон бөгөөд түүнийиллаж байсан байдлыг шүүхээс өөр журмаар сэргээх боломжгүй болжээ.

Иймд дээр дурдсан баримтуудыг үндэслэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, Н.******* нь 1992 оны 03 сарын 16-наас 1995 оны 12 сарын 30-ныг хүртэл Дунд аймгийн н хоршоолол ы ийн говийн н ы салбарт няраваар ажиллаж байсан байдлыг шүүхээс сэргээн тогтоох үндэслэлтэй байна гэж дүгнэлээ.

 4. Нэхэмжлэгч Н.******* нь шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1-т зааснаар төсвийн орлогод хэвээр үлдээж шийдвэрлэлээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 82 дугаар зүйлийн 82.1.6, 115 дугаар зүйлийн 115.2, 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 133 дугаар зүйлийн 133.1.1, 135 дугаар зүйлийн 135.2.6-д зааснаар ******* овогт *******гийн ******* /Рд:ЗЮ/ нь 1992 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 1995 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийг хүртэл Дунд аймгийн н хоршоолол ы ийн говийн н ы салбарт няраваариллаж байсан болохыг тогтоосугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 / далан мянга хоёр зуу/ төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар нэхэмжлэгч, түүний төлөөлөгч энэ шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Дунд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг заасугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ж.ЧИМЭДДУЛАМ