Дундговь аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүх /Иргэний хэрэг/ийн Шийдвэр

2025 оны 10 сарын 21 өдөр

Дугаар 310/ШШ2025/00571

 

 

 

 

 

*******0*******5 оны 10 сарын *******1 өдөр

Дугаар 310/ШШ*******0*******5/00571

******* аймаг

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

******* аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүхийн шүүгч Ж.Чимэддулам даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар:

Нэхэмжлэгч: ******* аймгийн ******* сумын *******-р багт оршин суух , ******* овогт *******гийн *******ын нэхэмжлэлтэй,

Нэхэмжлэлийн шаардлага:  Хөдөлмөрийн дэвтрийн жинхэнэ эзэмшигчээр болон ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдааны оролцогчид:

Нэхэмжлэгч: Д.*******

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга О.Билгүүн

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1.Нэхэмжлэгч Д.******* нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Миний бие 1970 онд төрсөн, эрэгтэй, 55 настай, улсад *******5 жил ажилласан. Үүнээс 1986 оны 08 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-н хүртэл ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд мал маллаж байгаад 1988 оны 10 сарын 15-наас 1990 оны 10 сарын *******0-ны өдрийг хүртэл хугацаанд цэргийн алба хааж ирээд ******* сумын Мандах нэгдэлд 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ныг дуустал малчнаар ажилласан. Тухайн үеийн хөдөлмөрийн дэвтэр шаардлага хангахгүй байгаа, мөн миний 1987 онд нээсэн хөдөлмөрийн дэвтрийг нээхдээ эцэг болох Сэрдамбын нэрээр овоглож нээсэн байна. Иймд тухайн хөдөлмөрийн дэвтрийн жинхэнэ эзэмшигч нь *******гийн ******* мөн болохыг тогтоож, ажиллаж байсан байдлыг тогтоож өгнө үү гэжээ.

*******. Нэхэмжлэгч Д.******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Би 1986 оны 06 дугаар сард 8-р анги төгсөөд 1986 оны 08 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-н өдрийг хүртэл ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд мал маллаж байгаад цэргийн алба хааж ирээд ******* сумын Мандах нэгдэлд 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ныг дуустал малчнаар ажилласан. Миний эхийг *******, эцгийг гэдэг, миний иргэний баримт бичиг эх *******гаар овоглодог, гэтэл анх 1987 онд нэгдлээс нээн олгосон хөдөлмөрийн дэвтэрт миний овгийг эцэг ар овоглож бичигдсэнээр зөрчил үүсээд байна. Би энэ жил өндөр настны тэтгэвэрт гарах гэж байгаа. Иймээс 1987.04.*******5-ны өдөр Сэрдамбын *******-д нээн олгосон хөдөлмөрийн дэвтрийн жинхэнэ эзэмшигч нь *******гийн ******* болохыг тогтоож, намайг 1986 оны 8 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-н өдрийг хүртэл , 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд малчнаар ажиллаж байсныг тогтоож өгнө үү гэв.

3. Нэхэмжлэгч нотлох баримтаар 

******* аймгийн Архивын тасгийн *******0*******5 оны 09 сарын *******6-ны өдрийн 150 дугаартай тодорхойлолт, ******* аймгийн Нийгмийн даатгалын газрын *******0*******5 оны 01 сарын *******8-ны өдрийн 34 дугаартай албан бичиг, ******* аймгийн Татварын газрын *******0*******5 оны 01 сарын *******8-ны өдрийн 08/67 дугаартай албан бичиг, хөдөлмөрийн дэвтрийн нотариатаар батлуулсан хуулбарууд, Сэрдамбын гийн төрсний бүртгэлийн лавлагаа зэрэг баримтыг шүүхэд гарган өгсөн байна.

4. Нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр гэрч З.*******, Д.*******, Н.******* нараас гэрчийн мэдүүлэг авах ажиллагаа шүүх хийж гүйцэтгэсэн байна.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

1.Нэхэмжлэгч Д.******* нь 1987 оны 04 сарын *******5-ны өдөр Сэрдамбын *******-д нээн олгосон хөдөлмөрийн дэвтрийн жинхэнэ эзэмшигч нь *******гийн ******* болохыг тогтоолгох, 1986 оны 08 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-н өдрийг хүртэл , 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд малчнаар ажиллаж байснаа тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийг гаргаж, уг нэхэмжлэлийн үндэслэлийг миний бие тэтгэвэрт гарах зорилготой, хөдөлмөрийн дэвтэрт ажиллаж байсан байдлын талаар бичигдсэн боловч шаардлага хангахгүй, зөрчилтэй, 1987 онд нээсэн хөдөлмөрий дэвтэрт овгийн зөрчилтэй, холбогдох баримт архивт байхгүй тул хөдөлмөрийн дэвтрийн жинхэнэ эзэмшигч, ажилласан байдлаа тогтоолгоно гэж нэхэмжлэлд дурдсан.

  *******. Шүүх хэрэгт авагдсан, тодорхойлох хэсэгт дурдагдсан, нэхэмжлэгчийн гарган өгсөн нотлох баримтуудын хүрээнд дүгнэлт хийж, дараах үйл баримт, хууль зүйн үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх нь үндэслэлтэй гэж үзлээ.

1987 оны 04 сарын *******5-ны өдөр ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдлээс Сэрдамбын *******ад хөдөлмөрийн дэвтэр нээн олгосон бөгөөд, уг дэвтэрт 1986 оны 08 сараас 1988 оны 09 сарыг дуусталх хугацааны ажилласан хоног, авсан хөлс, тус нэгдлээс 1991 оны 01 сарын 01-ний өдөр *******гийн *******ад хөдөлмөрийн дэвтэр нээн олгосон бөгөөд, уг дэвтэрт 1991 оны 01 сараас 199******* оны 0******* сарыг дуусталх хугацааны ажилласан хоног, авсан хөлс тус тус бичигджээ.

Гэрч Н.*******ын *******ын эхийг *******, хойд эцгийг гэж хүмүүс бий. *******ыг бага байхад эцэг, эх нь хамт амьдарсан, айлын том хүү байгаа юм. ******* нь эмээ гуайтай голдуу мал маллан хамт амьдарч, гал голомтыг нь сахиж яваа хүн. Д.******* нь 1986 онд сургууль төгсөөд 1988-1990 онд цэргийн алба хааж ирээд ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд нэгдэл тарсан 1993 оныг дуустал мал малласан. Би сургуульд байхад нь нэг хашаанд байдаг байлаа. Аав ээж нь болон Д.*******ынхтай нэг нутаг усанд нутагладаг, одоо айл саахалт нутагладаг тул хар багаас нь энэ хүнийг мэднэ. Би 1990 оноос хойш мал малласан гэх, гэрч З.*******ийн *******гийн ******* нь 1986 онд 6 дугаар сард 8-р анги төгсөөд 8 сард мал ялгааны үеэр бог мал авч хөдөө гарч, ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд мал маллаж байгаад 1988 оны 10 сард цэрэгт яваад 1990 оны 10 сард цэргээс халагдаж ирээд үргэлжлүүлээд Мандах нэгдэлдээ хувьчлал тартал нэгдэлд мал малласан. Ер нь мал маллахаас өөр ажил хийж байгаагүй, эхнэр, 4 хүүхдийн хамт амьдардаг байсан. Манайх Д.*******ынхтай биднийг төрсөн цагаас хойш айл саахалт нутаглаж, одоо ч нэг нутаг усанд нутаглаж мал маллаж байна. Тиймээс сайн мэднэ. *******ын ээж нь *******, аав / хойд эцэг/ нь гэж хүмүүс байдаг. Ээжээрээ овоглоод эмээ гэдэг хүнтэйгээ хамт амьдарч, гал голомтыг нь залгуулж яваа. ******* нь эхээс 9-үүл санагдаж байна. Айлын том хүү байгаа юм гэх, гэрч Д.*******ийн *******гийн ******* нь 1986 онд 8-р анги төгсөөд хөдөө гарч, ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд мал маллаж байгаад 1988 оны 10 сард цэрэгт яваад 1990 оны 10 сард цэргээс халагдаж ирээд үргэлжлүүлээд Мандах нэгдэлдээ хувьчлал тартал нэгдэлд мал малласан. Тасралтгүй мал малласан. Би 1986 онд 8-р анги төгсч гараад мөн Мандах нэгдэлд мал малласан. Бид хар багаасаас бие биеэ мэднэ, нэг нутаг усны хүмүүс, ойролцоо нутагладаг. Тиймээс сайн мэднэ. *******ын ээж нь *******, аав нь гэж хүмүүс байдаг. Ээжээрээ овоглоод эмээ гэдэг хүнтэйгээ хамт амьдарч, гал голомтыг нь залгуулж яваа. гуайнх олон хүүтэй, том хүү нь ******* байгаа юм. Д.******* нь цэргээс явж ирээд эхнэр аваад тусдаа гарсан. Би хар багын найзууд тул сайн мэднэ гэх мэдүүлгүүд, Сэрдамбын гийн төрсний бүртгэлийн лавлагаанд эцэг: ын , эх: ын ******* гэж бичигдсэн байх бөгөөд, нэхэмжлэгчийн би айлын том хүү, Сэрдамбын нь миний төрсөн дүү гэх тайлбар зэргээр ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдлээс 1987 оны 04 сарын *******5-ны өдөр Сэрдамбын *******ад нээн олгосон хөдөлмөрийн дэвтэр-т түүний овгийг эцэг ар овоглож бичигдсэн нь тогтоогдож байна.

Мөн дээрх баримтууд, нэхэмжлэгчийн тайлбараар Д.******* нь 1986 оны 08 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-ны өдрийг хүртэл , 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд малчнаар ажиллаж байсан нь тогтоогдож байна.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 135 дугаар зүйлийн 135.1-д Иргэн, хуулийн этгээдийн эдийн ба эдийн бус баялагтай холбоотой эрх үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болоход шууд хамаарах үйл явдлыг эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдал гэнэ гэж, 135.*******.4-д эрх олгосон ямар нэгэн баримт бичиг /иргэний үнэмлэх, гэр бүлийн байдлыг бүртгэх байгууллагаас олгосон гэрчилгээнээс бусад/-т дурдсан овог, эцгийн нэр, нэр, төрсөн он, сар, өдөр нь иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээнд бичигдсэнтэй тохирохгүй байвал түүний жинхэнэ эзэмшигч нь мөн эсэх-ийг, 135.*******.6-д хүний ажиллаж байсан байдал гэж, 135 дугаар зүйлийн 135.3-т Эдгээр үйл явдлыг батлах баримт бичгийг өөр журмаар олж авах боломжгүй буюу үрэгдсэн баримт бичгийг сэргээх боломжгүй болсон тохиолдолд шүүх хянан шийдвэрлэнэ гэж тус тус заасан.

Хуулийн дээрх заалтаас үзвэл, Д.*******ын тэтгэвэрт гарах эрхийг үүсгэх, түүний ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд 1986 оны 08 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-ны өдрийг хүртэл, 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ны өдрийг дуустал малчнаар ажиллаж байсан талаарх тушаал, шийдвэр Архивын байгууллагад байхгүй болох нь нэхэмжлэгчийн тайлбар, ******* аймгийн Архивын тасгийн *******0*******5.09.*******6-ны өдрийн 150 дугаартай тодорхойлолтоор, хөдөлмөрийн дэвтэр шаардлага хангахгүй, овгийн зөрчилтэй болох нь ******* аймгийн нийгмийн даатгалын газрын *******0*******5 оны 01 сарын *******8-ны өдрийн 34 дугаартай албан бичгээр тогтоогдсон бөгөөд түүний ажиллаж байсан байдал болон хөдөлмөрийн дэвтрийн жинхэнэ эзэмшигч болохыг шүүхээс өөр журмаар сэргээх боломжгүй болжээ.

Иймд дээр дурдсан баримтуудыг үндэслэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, Д.*******ын ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдлээс 1987 оны 04 сарын *******5-ны өдөр Сэрдамбын *******-д нээн олгосон хөдөлмөрийн дэвтрийн жинхэнэ эзэмшигч болохыг, 1986 оны 08 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-ны өдрийг хүртэл , 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд малчнаар ажиллаж байсан болохыг шүүхээс сэргээн тогтоох үндэслэлтэй байна гэж дүгнэлээ.

 4. Нэхэмжлэгч Д.******* нь шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 140400 төгрөгийг Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.*******, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, 56 дугаар зүйлийн 56.1-д зааснаар төсвийн орлогод хэвээр үлдээж шийдвэрлэлээ.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8******* дугаар зүйлийн 8*******.1.6, 115 дугаар зүйлийн 115.*******, 115.*******.1, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 133 дугаар зүйлийн 133.1.1, 135 дугаар зүйлийн 135.*******.4-т зааснаар *******гийн ******* /Рд:ЗК70041610/-ийг ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдлээс 1987 оны 04 сарын *******5-ны өдөр Сэрдамбын *******ад нээн олгосон хөдөлмөрийн дэвтэр-ийн жинхэнэ эзэмшигч болохыг тогтоосугай.

*******. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 133 дугаар зүйлийн 133.1.1, 135 дугаар зүйлийн 135.*******.6-д зааснаар *******гийн ******* /Рд:ЗК70041610/ нь 1986 оны 08 сарын 15-наас 1988 оны 09 сарын 30-ны өдрийг хүртэл , 1991 оны 01 сарын 01-нээс 199******* оны 0******* сарын *******8-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн ******* сумын Мандах нэгдэлд малчнаар ажиллаж байсан болохыг тогтоосугай.

*******.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, 56 дугаар зүйлийн 56.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.*******-т зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 140400 / нэг зуун дөчин мянга дөрвөн зуун / төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй

3 Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.*******-т зааснаар нэхэмжлэгч, түүний төлөөлөгч энэ шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг заасугай.

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ж.ЧИМЭДДУЛАМ