МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

           ******* аймгийн ******* сум дахь Сум дундын шүүхийн шүүгч Л.Түвшинжаргал даргалж тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

           Хүсэлт гаргагч: ******* аймгийн ******* сумын харьяат, ******* оны ******* дугаар сарын *******-нд төрсөн, ******* настай, ******* аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух /РД: ПА69**************0/, овогт гийн хүсэлттэй ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

           Шүүх хуралдаанд: Хүсэлт гаргагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга нар оролцов.

                                                         ТОДОРХОЙЛОХ нь:

           Хүсэлт гаргагч шүүхэд ирүүлсэн хүсэлтдээ: ”...Миний бие нь онд ******* сумын 8 жилийн сургуульд элсэн орж онд 8 дугаар ангиа төгсөөд илгээлтээр хөдөө гарч оны ******* дугаар сарын -ний өдөр ******* сумын “*******н ” д гишүүнээр элсэн аав, ээжийн хамтаар 199 оныг дуустал нэгдлийн ажиллаж өнөөдрийг хүртэл 40 жил мал аж ахуйн салбарт ажиллаж байна. Ажилласан жилээ аймгийн аас шүүлгэхэд он аав гөөр 1988 оньмаагаар 1992-199 он аас олдоогүй тул оны ******* дугаар сарын -ний өдрөөс эхлэн 199 оны дугаар сарын 1-ний өдрийг дуустал “*******н ” д ажилласан жилүүдийг тогтоож өгнө үү...” гэжээ.

Хүсэлт гаргагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчын шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “... нь ******* онд төрсөн. Эцэг эхийн гар дээр суралцаж 8-р ангиа онд төгссөн. Илгээлтээр хөдөө гарч ******* аймгийн ******* сумын *******н нэгдлийн -р ад ажиллаж эхэлсэн. Эцэг эхээсээ хойш ганцаараа айл айлын мал маллаж амьдардаг хүн. Хүнтэй гэр бүл болж амьдарч байгаагүй, 2 хүүхэд төрүүлсэн хүн юм.  Өөрөө /өөрийгөө илэрхийлэх чадваргүй/ нийгмийн харилцаанд оролцдоггүй ийм хүн байгаа тул хувь тэнцүүлж тэтгэвэрт хамруулахаар шүүхэд хүсэлт гаргасан. Тухайн үед М.Байгалийг мал дээр илгээлтээр гарч байхад би малын эмчээр ад ажиллаж байгаад 1984 оноос тус сумын ******* буюу дугаар ад даргаар 2 он хүртэл ажилласан тул амьдрал ахуй байдлыг сайн мэднэ. оноос 1994 оныг дуустал ажиллаж байсан байдлыг тогтоолгохоор шүүхэд хандсан. Нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шивэрлэж өгнө үү. д байхгүй. Тухайн үед үрэгдүүлсэн байх. Айл айл дамжин явдаг байсан болохоор бичиг баримт нь олдохгүй байна. Б. гэж М. эцэг юм. нь Б., н.Мижид нарын хамт мал маллаж байсан. М. эгч н.Тунгалаг, н.Туяа гэж хүмүүс байсан..” гэжээ.

           Хүсэлт гаргагч М. шүүхэд ирүүлсэн хүсэлт, хэрэгт авагдсан шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтыг шинжлэн судлаад 

                                                           ҮНДЭСЛЭХ нь:

           Хүсэлт гаргагч нь ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай хүсэлтийг тус шүүхэд гаргажээ. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.2.6-д хүний ажиллаж байсан байдлыг шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмаар тогтооно гэж зохицуулжээ.

              Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.1 дэх хэсэгт иргэн, хуулийн этгээдийн эдийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой эрх үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болоход шууд хамаарах үйл явдлыг эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдал гэнэ гэж хуульчилсан бөгөөд хүний ажиллаж байсан байдлыг тогтоох нь дээрх үндэслэлээр эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдалд хамаарч байна.

Хүсэлт гаргагч нь оны ******* дугаар сарын -ний өдрөөс 199 оны дугаар сарын 1-ний өдрийг дуустал ******* аймгийн ******* сумын “*******н ” болон “*******” д тус тус ажиллаж байсан болох нь:

- Түүний шүүхэд гаргасан хүсэлт,

- ******* аймгийн Засаг Тамгын газрын ын тасгийн оны дүгээр сарын 15-ны өдрийн 70 тоот: “******* аймгийн ******* сумын ******* ын -1990 оны 70 дугаар дансны эх баримтаас хуулбарлан хүргүүлэв. Мөн аймгийн ******* сумын ******* ын 1992 оны 70 дугаар данснаас овогтьд холбогдох баримт олдоогүй тул лавлагаа олгох боломжгүй болно. Мөн аймгийн ******* сумын ******* ын 1991 оны 70 дугаар данс тус ын сан хөмрөгт байхгүй болно” гэх лавлагаа,

- ******* аймгийн Засаг Тамгын газрын ын тасгийн 2020 оны 02 дугаар сарын *******-ны өдрийн тоот: “******* аймгийн ******* сумын дугаар ын -1988, 1990-1992 оны 70 дугаар дансны эх баримтаас хуулбарлан хүргүүлэв. Мөн сумын дугаар ын 1989 оны баримтаас холбогдох баримт олдоогүй тул д лавлагаа олгох боломжгүй болно” гэх лавлагаа,

- ******* аймгийн ******* сумын -р ын -1986 оны Б.гийн цалингийн картын хуулбар,

- ******* аймгийн ******* сумын -р ын 1987 оны М.Тунгалаг, нарын цалингийн картын хуулбар,

- ******* аймгийн ******* сумын -р ын 1988 оны М. цалингийн картын хуулбар,

- ******* аймгийн ******* сумын -р ын 1990 оны М.Оюун, нарын  цалингийн картын хуулбар,

- ******* аймгийн ******* сумын -р ын 1992 оны овогт Туяа,ь нарын цалингийн картын хуулбар,

          - Иргэн М.Наранцэцэгийн шүүхэд гэрчээр өгсөн “...Би 1987 онд 8 дугаар ангиа төгсөөд илгээлтээр хөдөө гарч ******* аймгийн ******* сумын *******н нэгдлийн ******* ад очиход нь тус ад малчин байсан. Бид хоёр хамт нэг ад бог мал маллаж байсан. М.ь нь эцэг, эхийн хамт мал маллаж байсан. Малчид нь 200 гаруй мал малладаг байсан. оноос 199 оныг дуустал мал малласан. Малчид мал маллахаас өөр ажил хийж байгаагүй. Надад өөр ярих зүйл байхгүй. нь мал маллаж байсан нь үнэн” гэх мэдүүлэг,

          - Иргэнын шүүхэд гэрчээр өгсөн “... нь онд 8 дугаар ангиа төгсөөд илгээлтээр хөдөө гарч эцэг, эхийн хамт ******* аймгийн ******* сумын *******н нэгдлийн ******* ад бог мал маллаж байсан. Тухайн үед манай 250-260 орчим малчидтай байсан. нь эцэг, эхийн хамт мал маллаж байсан. Малчид тэй байсан, малчдын ийг ын дарга хөтөлдөг байсан. Тухайн үед малчдад бүгдэд нь нээж өгч байсан. дэвтрээ яасан талаар мэдэхгүй байна. Би М. дэвтрийг өөрт нь өгч байснаа сайн санаж байна. Малчид хөлсний доод норм 250 толгой мал малладаг байсан. Сард 170-180 төгрөгийн цалин авдаг байсан. Тухайн өрх айлын хөлс нь өрхийн тэргүүлэгчийн нэрээр гардаг байсан. Хөдөлмөрийн дэвтрийг хүн бүрт тус тусдаа бичдэг байсан. оноос 199 оныг дуустал тасралтгүй мал малласан. Би ын дарга байсан тул сайн мэднэ. Шагнал урамшуулал авч байгаагүй, ******* сумын *******н нэгдлийн ******* ад малчин байсан нь үнэн” гэх мэдүүлэг зэргээр тогтоогдож байх тул түүний хүсэлтийг хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй байна. 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 4 дугаар зүйлийн 4.1 дэх хэсэгт хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий байдлыг мэдэж байгаа хэн ч гэрч байж болно, 4.2 дахь хэсэгт гэрчийг шүүх хэргийн оролцогчийн хүсэлтээр дуудаж мэдүүлэг авна гэсэн байх ба хүсэлт гаргагч М. хүсэлтээр, М.Наранцэцэг нарыг шүүхэд гэрчээр дуудан мэдүүлэг авсан байна. Гэрчийн мэдүүлгийг дээрх хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан нотолгооны хэрэгслээр тогтоогдсон нотлох баримт мөн гэж шүүх үзэв.

Хүсэлт гаргагчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж шийдвэрлэсэн болно.          

           Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.1, 116, 118, 1 дугаар зүйлийн 1.1.1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

            1. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн  15.2.6-д  зааснаар овогт гийн оны ******* дугаар сарын -ний өдрөөс 199 оны дугаар сарын 1-ний өдрийг дуустал ******* аймгийн ******* сумын “*******н ” болон “*******” д ажиллаж байсан байдлыг тогтоосугай.

            2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар хүсэлт гаргагчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй. 

            . Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 0 дугаар зүйлийн 0.2-т зааснаар шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай. 

  

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                            Л.ТҮВШИНЖАРГАЛ