МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

******* аймгийн ******* Сум дундын шүүхийн шүүгч Л.Түвшинжаргал даргалж тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар *******ийн хүсэлттэй ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Биеийн байцаалт: ******* аймгийн ******* ын харьяат, ******* оны ******* дугаар сарын *******-нд төрсөн, ******* настай, ******* боловсролтой, Цагдаагийн эрх-зүйч мэргэжилтэй, ам бүл , эхнэр хүүхдүүдийн хамт ******* аймгийн ******* ын Далт багт оршин суух, /РД: ПБ86**************72/, Их шар овогт ийн .

Шүүх хуралдаанд: Хүсэлт гаргагч *******, түүний өмгөөлөгч , шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Хүсэлт гаргагч ******* шүүхэд ирүүлсэн хүсэлт болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ... Би ******* оны ******* дугаар сарын *******-нд ******* аймгийн ******* анд иргэн ийн 2 хүү болон төрж эцэг эхийн гар дээр өсөн хүмүүжиж - онд ******* аймгийн ******* ын 2 дугаар ******* жилийн сургуульд суралцан төгссөн. Цагдаагийн Ерөнхий газрын оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн 36 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаанд элсэн суралцаад ******* аймгийн ******* оны *******дугаар сарын 29-ний өдрийн 92 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаанд элсэн суралцаж төгссөн тул оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс ******* аймгийн ******* ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар томилогдож, ******* дэд ахлагч той ажиллаж байгаад, ******* аймгийн ******* газрын 2007 оны 06дугаар сарын 1-ны өдрөөс мөн газрын ын хэсгийн гаар, ******* аймгийн ******* 2011 оны 08 дугаар сарын 1- ны Б/27 дугаар тушаалаар н ажлын шаардлагаар 2011 оны 08 дугаар сарын 1- ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын эргүүлийн гаар томилогдож ажилсан. ******* аймгийн ******* газрын 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн Б/20 дугаар тушаалаар бүтцийн өөрчлөлттэй холбогдуулан мөн өдрөөр таср болгон үүрэгт ажпаас нь чөлөөлж, 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн гаар томилогдон ажилсан, ******* аймгийн ******* газрын 2017 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн Б/421 дүгээр тушаалаар мөн өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн ******* ажлаас таср болгон чөлөөлж, ******* аймгийн ******* Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчөөр ******* той томилогдон 2023 оны ******* дугаар сарын 0-ны өдөр хүртэл ажиллаж байгаад 2023 оны ******* дугаар сарын 06-наас 2024 оны 09 дүгээр сарын 02 хүртэл Улаабаатар хотын Сонгинохайрхан дүүргийн ******* газрын 1-р хэлтэст эргүүлийн офицерээр ажиллаж байгаад Цагдаагийн Ерөнхий газрын 2024 оны 08 дугаар сарын 6/1174 тушаалаар хаасны тэтгэвэрт гарах нөхцөл бүрдсэн тул өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдсөн болно. Цэргийн хаасны тэтгэвэрт гарах нөхцөл бүрдсэн гэж үзэж нийгмийн даатгалд материал бүрдүүлж тэтгэвэрээ тогтоолгохоор өгөхөд миний 2006 оны *******,11 сарын цалин мөн 2007 оны *******,11 -р сарын цалин шимтгэл бичигдээгүйгээс болж би Цэргийн хаасны тэтгэвэрт гарч чадахгүй хохирч байна.Тухайн саруудад би арга хэмжээ, шагнал урамшуулал авагдаж байгаагүй. Ажил тасалсан гэж үзвэл арга хэмжээ авагдсан байх ёстой тийм зүйл гараагүй ажлаас халагдаагүй цалин шимтгэл бичигдээгүй саруудад ажиллаж байсан нь бусад саруудад авч байсан цалин хөлс, ажилд томилогдож, чөлөөлөгдөж байсан тушаалаар нотлогдож байгаа. Нийгмийн даатгалын байгууллагад урьдчилан шийдвэрлүүлэх ажиллагаа хийлгэхээр өргөдөл гаргаж 2 удаа хандсан боловч миний хүсэлтийг шийдвэрлэх боломжгүй гэсэн хариу өгсөн болно.

Иймд ******* аймгийн ******* хэлтэсийн ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар 2006 оны *******,11 сард, мөн ******* аймгийн ******* газрын ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны *******,11 саруудад ажиллаж байсан байдлыг тогтоож, тухайн саруудын нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөхийг даалгаж өгнө үү... гэв.

Хүсэлт гаргагч *******ийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайобартаа: ******* аймгийн Цагдаагийн газарт 2006 онд Цэцгээ гэдэг нягтлан ажиллаж байсан. 2007 онд Энхбаатар гэдэг нягтлан ажиллаж байсан. Холбогдох баримтуудыг шүүлгэхэд цалингийн цэс л байсан өөр баримт огт байгаагүй. Цэцгээ гэдэг нягтлан нь олдоогүй. Энхбаатар гэдэг нягтлантай уулзаж үзсэн. 2006 оны *******,11 сард цалин гараагүй мөртлөө 2006 оны 12 сард цалин гэнэт өссөн байсан. Энэ ямар учиртай бэ? гэхээр амралтаа авсан тохиолдолд манайх нөхөж бодож олгодог гэж нягтлан хэлж байсан. Мөн 9 дүгээр сарын цалин өссөн байсан. Архиваас холбогдох баримтыг авахаар холбогдох ажилтантай уулзсан. Хүсэлт гаргагчийн хувьд 2 сар л тэтгэвэртээ гарахад дутаад байгаа. Тухайн үед амралтын тушаал гэж гардаггүй байсан. Хуудас өгдөг байсан энэ нь картанд нь байхгүй байна гэсэн. Цагдаагийн газрын архиваас шүүлгэхэд холбоотой баримтыг бүгдийг өгсөн. 2006-2007 оны цалингийн цэснээс өөр юу ч байхгүй гэсэн хариу өгсөн. Бас нэг гарч ирээд байгаа. Тухайн үед ажиллаж байсан хүмүүс бол ийм хүн ажиллаж байгаагүй гээд байгаа. Овог нэр нь бас солигдсон байх магадлалтай. Арга хэмжээ авагдаж байсан юм уу? гэж үзэхээр 2 сараар захиргааны шийтгэл оногдуулах арга хэмжээ байхгүй. Ажиллаж байсан нь хэрэгт авагдсан гэрчийн нотлох баримт, улсын төв архиваас ирсэн цалингийн цэс нотлох баримтаар тогтоогдож байгаа. Ажиллаж байсан байдлыг тогтоож өгнө үү. Шимтгэлийн хувьд шүүх эрх мэдлийнхээ хүрээнд шийдэж өгөөч гэсэн саналтай байна гэв.

Хүсэлт гаргагч *******ийн шүүхэд ирүүлсэн хүсэлт, хэрэгт авагдсан шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Хүсэлт гаргагч ******* нь ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай хүсэлтийг тус шүүхэд гаргажээ. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.2.6-д хүний ажиллаж байсан байдлыг шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмаар тогтооно гэж зохицуулжээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.1 дэх хэсэгт иргэн, хуулийн этгээдийн эдийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой эрх үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болоход шууд хамаарах үйл явдлыг эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдал гэнэ гэж хуульчилсан бөгөөд хүний ажиллаж байсан байдлыг тогтоох нь дээрх үндэслэлээр эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдалд хамаарч байна.

Шүүх хэрэгт хуульд заасан журмаар цугларсан нотлох баримтыг үнэлж, хүсэлт гаргагчийн хүсэлтийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзлээ.

Хүсэлт гаргагч ******* нь 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан болох нь:

- Түүний шүүхэд гаргасан хүсэлт,

- Цагдаагийн газрын 2024 оны 03 дугаар сарын 14-ний өдрийн 8/238 тоот: ...ийн Аптанхуяг /ПБ86**************72/-ийг Цагдаагийн газрын 2022 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдрийн б/1796 дугаар тушаалаар ******* аймаг ******* газрын Мөнххайрхан хэсгийн төяөөяөгчийн ажпаас чөяөөяж, Б эймгийн ******* газрын Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчөөр томилсон. Цагдаагийн газрын 2023 оны ******* дугаар сарын 0-ны өдрийн б/1270 дугаар тушааяаар ******* аймгийн ******* газрын Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчийн ажлаас 2023 оны ******* дугаар сарын 0-ны өдрөөр таср болгон чөлөөлж, 2023 оны ******* дугаар сарын 06-ны өдрөөс Сонгинохайрхан дүүргийн ******* газрын нэгдүгээр хэлтэст Нийтийн тасгийн эргүүлийн томилсон. Цагдаагийн газрын 2023 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн б/1646 дугаар тушаалаар Сонгинохайрхан дүүргийн ******* газрын нэгдүгээр Нийтийн эргүүлийн офицерын ажлаас чөлөөлж, Сонгинохайрхан дүүргийн 4 2-ийн газрын нэгдүгээр Нийтийн , олон , олон аюулгүй байдлыг хангах тасгийн эргүүлийн томилсон. Цагдаагийн газрын 2020 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрийн б/937 дугаар тушаалаар ******* ахлах олгосон. Цагдаагийн газрын 2023 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 6/1******* дугаар тушаалаар агийн ахмад олгосон байна... гэх архивын лавлагаа,

- Цагдаагийн газрын төв архивын 2024 оны 03 дугаар сарын 13-ны өдрийн 28-08/469 дугаартай ийн /ПБ86**************72/ нь Цагдаагийн газрын оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн 36 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаанд суралцуулж, ******* аймгийн ******* оны ******* дугаар сарын 29-ний өдрийн 92 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаа төгссөн тул оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс ******* аймгийн ******* ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар томилж, ******* дэд ахлагч олгож, ******* аймгийн ******* газрын 60 дугаар тушаалаар ******* аймгийн ******* ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар ажилладаг тул 2007 оны 06 дугаар сарын 1-ны өдрөөс мөн газрын ын хэсгийн гаар шилжүүлэн томилж, ******* аймгийн ******* газрын 2011 оны 08 дугаар сарын 1-ны өдрийн Б/27 дугаар тушаалаар Албан ажлын шаардлагаар 2011 оны 08 дугаар сарын 1-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын эргүүлийн гаар шилжүүлэн томилсон байна.

- ******* аймгийн ******* газрын 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн Б/20 дугаар тушаалаар бүтцийн өөрчлөлттэй холбогдуулан мөн өдрөөр таср болгон үүрэгт ажлаас чөлөөлж, 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн гаар томилж, ******* аймгийн ******* газрын 2017 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн Б/21 дүгээр тушаалаар бүтцийн өөрчлөлттэй холбогдуулан мөн өдрөөр таср болгон үүрэгт ажлаас чөлөөлж, 2017 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн гаар томилж, Цагдаагийн газрын 2017 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн Б/421 дүгээр тушаалаар мөн өдрөөр таср болгон ******* аймгийн Цагдаагийн газрын багийн ******* үүрэгт ажлаас чөлөөлж, 2017 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчөөр томилж, ******* олгосон байна... гэх лавлагаа,

- Цагдаагийн газрын 2024 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдрийн Б/1174 дугаартай Цэргийн хаасны тэтгэвэр тогтоолгохоор наас чөлөөлж, тэтгэмж олгох тухай тушаалын хуулбар,

- ******* аймгийн Засаг дэргэдэх Цагдаагийн газрын оны ******* дугаар сарын 29-ний өдрийн 92 дугаартай Ажилд томилох тухай ... 1. Цагдаагийн дэргэдэх анхан шатны сургалтыг төгсөж ирсэн *******, П.Адъяахүү, Ж.Оронбасар, Б.Анхбаяр, Г.Болорэрдэнэ нарт ******* дэд ахлагч олгож, *******ийг ******* Цагдаагийн т эргүүлийн гаар, Г.Болор-эрдэнийг Буянт анд журмын гаар, Б.Анхбаяр, Ж.Оронбасар нарыг журмын т эргүүлийн гаар оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс, Б.Адъяахүүг Чандмань анд журмын гаар оны 11 дүгээр сарын 1-ны өдрөөс эхлэн тус тус томилсугай гэх тушаалын хуулбар,

- ******* аймгийн Засаг дэргэдэх Цагдаагийн газрын 2007 оны 06 дугаар сарын 1-ны өдрийн 60 дугаартай Шилжүүлэн томилох тухай ...******* Цагдаагийн тасгийн , ******* д/а *******ийг ын хэсгийн гаар, ын хэсгийн , ******* д/а С.Баттэгшийг ******* ын хэсгийн гаар, *******, Зэрэг ын хэсгийн , ******* д/а Г.Түвшинбаяр, д/а Б.Батсайхан нарыг журмын т эргүүлийн гаар 2007 оны 06 дугаар сарын 1-ны өдрөөс эхлэн тус тус шилжүүлэн томилсугай... гэх тушаалын хуулбар,

Цагдаагийн ахмад *******ийн ажилласан жилийн тооцоололд ...Хүсэлт гаргагч *******ийг оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс 201 оны 06 дугаар сарын 11-ний өдөр хүртэл ******* аймгийн Цагдаагийн хэлтэст эргүүлийн гаар ажиллаж байсан гэж тэмдэглэгдсэн,

С.Мөнхбаярын шүүхэд гэрчээр өгсөн: ...Би оноос 2022 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн , хэлтэст бичээч, нярав тоо бүртгэгчээр ажиллаж байсан. ******* нь ******* Сум дундын Цагдаагийн т онд эргүүлийн гаар томилогдон ирж байсан. ******* нь оноос 201 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн т эргүүлийн гаар ажиллаж байсан. Манай ******* ын ******* даргаар А.Лхагвадорж, Г.Төмөрбаатар нар ажиллаж байсан. ******* ын Цагдаагийн нь 22 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажилладаг байсан. Үүнд Баруун гурван ын нар харъяалагддаг ******* нь 2006, 2007 онд тасралтгүй ******* ын Цагдаагийн , хэлтэст ажиллаж байсан. ******* нь ажилдаа идэвхитэй, ажил тасалдаггүй сайн ажилтан байсан. Хэрэв 2006 оны *******, 11 сар, 2007 оны *******, 11 саруудад ажил тасалсан бол ажлаас халах хүртэл арга хэмжээ авагддаг юм. ******* нь 2006, 2007 онд тасралтгүй ажиллаж байсан. Бид нар нэг байгууллагад хамт ажиллаж байсан тул сайн мэднэ... гэх мэдүүлэг,

Л.Нямзаны шүүхэд гэрчээр өгсөн: ...Би 1992 оноос 2018 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн , хэлтэст жолоочоор ажиллаж байсан. ******* нь ******* Сум дундын Цагдаагийн т онд эргүүлийн гаар томилогдон ирж байсан. ******* бид хоёр хамт нэг байгууллагад ажиллаж байсан. ******* нь оноос 201 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн т эргүүлийн гаар ажиллаж байсан. Тухайн үед жижүүрийн раборт гэж бүртгэдэг байсан. Раборт бүртгэсэн бүртгэлийн дэвтэрийг ******* жилийн хугацаа дууссан гээд устгасан юм. Тэр бүртгэлд ******* тасралтгүй ажиллаж байсныг нотлох баримт байсан. Энэ бүртгэлийн манайхаас ажлын баг гарч устгаж байсан. Энэ багт би явж байсан тул сайн мэднэ. Хогийн цэг дээр аваачиж шатааж байсан юм. ******* нь сайн ажилтан байсан. 2006 оны *******, 11 сар, 2007 оны *******, 11 саруудад ажиллаж байсан. Цагдаагийн даргаар Төмөрбаатар ажиллаж байсан... гэх мэдүүлэг зэргээр тогтоогдож байх тул түүний хүсэлтийг хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.1 дэх хэсэгт хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий байдпыг мэдэж байгаа хэн ч гэрч байж болно, 43.2 хэсэгт гэрчийг шүүх хэргийн оролцогчийн хүсэлтээр дуудаж мэдүүлэг авна гэсэн байх ба хүсэлт гаргагч *******ийн хүсэлтээр С.Мөнхбаяр, Л.Нямзана нарыг шүүхэд гэрчээр дуудан мэдүүлэг авсан байна. Гэрчийн мэдүүлгийг дээрх хуулийн 37 дугаар зүйлд заасан нотолгооны хэрэгслээр тогтоогдсон нотлох баримт мөн гэж шүүх үзэв.

Нийгмийн Даатгалын хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1-д Ажил олгогч даатгуулагчийн цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос нийгмийн даатгалын шимтгэлийг сар бүр тооцон суутгаж, ажил олгогчийн цалин хөлсний сан, түүнтэй адилтгах орлогоос тооцсон шимтгэлийн хамт тухайн сард багтаан нийгмийн даатгалын санд төлнө гэсэн байх ба мөн хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.2-т ажил олгогч энэ хуулийн 21.1-д заасан хугацаанд төлөөгүй, эсхүл дутуу төлсөн бол нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэхээр хуульчилсан байна.

Иймд хүсэлт гаргагч *******ийн 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан хугацааны нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөхийг ******* аймгийн Цагдаагийн газарт даалгаж шийдвэрлэв.

Хүсэлт гаргагчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод ээр үлдээж шийдвэрлэсэн болно.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11 дугаар зүйлийн 11.2.1,116,118,133дугаар зүйлийн 133.1.1-д заасныг удирдпага болгон ТОГТООХ нь:

1. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.2.6-д зааснаар Их шар овогт ийн ын 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан байдлыг тогтоосугай.

2. Хүсэлт гаргагч *******ийн 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан хугацааны нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөхийг ******* аймгийн Цагдаагийн газарт даалгасугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1, Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар хүсэлт гаргагчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод ээр үлдээсүгэй.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Л.ТҮВШИНЖАРГАЛ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20******* 0 20 14/ШШ20*******/0004

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

******* аймгийн ******* Сум дундын шүүхийн шүүгч Л.Түвшинжаргал даргалж тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар *******ийн хүсэлттэй ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Биеийн байцаалт: ******* аймгийн ******* ын харьяат, ******* оны ******* дугаар сарын *******-нд төрсөн, ******* настай, ******* боловсролтой, Цагдаагийн эрх-зүйч мэргэжилтэй, ам бүл , эхнэр хүүхдүүдийн хамт ******* аймгийн ******* ын Далт багт оршин суух, /РД: ПБ86**************72/, Их шар овогт ийн .

Шүүх хуралдаанд: Хүсэлт гаргагч *******, түүний өмгөөлөгч , шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Хүсэлт гаргагч ******* шүүхэд ирүүлсэн хүсэлт болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ... Би ******* оны ******* дугаар сарын *******-нд ******* аймгийн ******* анд иргэн ийн 2 хүү болон төрж эцэг эхийн гар дээр өсөн хүмүүжиж - онд ******* аймгийн ******* ын 2 дугаар ******* жилийн сургуульд суралцан төгссөн. Цагдаагийн Ерөнхий газрын оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн 36 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаанд элсэн суралцаад ******* аймгийн ******* оны *******дугаар сарын 29-ний өдрийн 92 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаанд элсэн суралцаж төгссөн тул оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс ******* аймгийн ******* ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар томилогдож, ******* дэд ахлагч той ажиллаж байгаад, ******* аймгийн ******* газрын 2007 оны 06дугаар сарын 1-ны өдрөөс мөн газрын ын хэсгийн гаар, ******* аймгийн ******* 2011 оны 08 дугаар сарын 1-лны Б/27 дугаар тушаалаар н ажлын шаардлагаар 2011 оны 08 дугаар сарын 1-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын эргүүлийн гаар томилогдож ажилсан. ******* аймгийн ******* газрын 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн Б/20 дугаар тушаалаар бүтцийн өөрчлөлттэй холбогдуулан мөн өдрөөр таср болгон үүрэгт ажлаас нь чөлөөлж, 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн гаар томилогдон ажилсан, ******* аймгийн ******* газрын 2017 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн Б/421 дүгээр тушаалаар мөн өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн ******* ажлаас таср болгон чөлөөлж, ******* аймгийн ******* Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчөөр ******* той томилогдон 2023 оны ******* дугаар сарын 0-ны өдөр хүртэл ажиллаж байгаад 2023 оны ******* дугаар сарын 06-наас 2024 оны 09 дүгээр сарын 02 хүртэл Улаабаатар хотын Сонгинохайрхан дүүргийн ******* газрын 1-р хэлтэст эргүүлийн офицерээр ажиллаж байгаад Цагдаагийн Ерөнхий газрын 2024 оны 08 дугаар сарын 6/1174 тушаалаар хаасны тэтгэвэрт гарах нөхцөл бүрдсэн тул өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдсөн болно. Цэргийн хаасны тэтгэвэрт гарах нөхцөл бүрдсэн гэж үзэж нийгмийн даатгалд материал бүрдүүлж тэтгэврээ тогтоолгохоор өгөхөд миний 2006 оны *******,11 сарын цалин мөн 2007 оны *******,11 -р сарын цалин шимтгэл бичигдээгүйгээс болж би Цэргийн хаасны тэтгэвэрт гарч чадахгүй хохирч байна.Тухайн саруудад би арга хэмжээ, шагнал урамшуулал авагдаж байгаагүй. Ажил тасалсан гэж үзвэл арга хэмжээ авагдсан байх ёстой тийм зүйл гараагүй ажлаас халагдаагүй цалин шимтгэл бичигдээгүй саруудад ажиллаж байсан нь бусад саруудад авч байсан цалин хөлс, ажилд томилогдож, чөлөөлөгдөж байсан тушаалаар нотлогдож байгаа. Нийгмийн даатгалын байгууллагад урьдчилан шийдвэрлүүлэх ажиллагаа хийлгэхээр өргөдөл гаргаж 2 удаа хандсан боловч миний хүсэлтийг шийдвэрлэх боломжгүй гэсэн хариу өгсөн болно.

Иймд ******* аймгийн ******* ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар 2006 оны *******,11 сард, мөн ******* аймгийн ******* газрын ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны *******,11 саруудад ажиллаж байсан байдлыг тогтоож, тухайн саруудын нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөхийг даалгаж өгнө үү... гэв.

Хүсэлт гаргагч *******ийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ******* аймгийн Цагдаагийн газарт 2006 онд Цэцгээ гэдэг нягтлан ажиллаж байсан. 2007 онд Энхбаатар гэдэг нягтлан ажиллаж байсан. Холбогдох баримтуудыг шүүлгэхэд цалингийн цэс л байсан өөр баримт огт байгаагүй. Цэцгээ гэдэг нягтлан нь олдоогүй. Энхбаатар гэдэг нягтлантай уулзаж үзсэн. 2006 оны *******,11 сард цалин гараагүй мөртлөө 2006 оны 12 сард цалин гэнэт өссөн байсан. Энэ ямар учиртай бэ? гэхээр амралтаа авсан тохиолдолд манайх нөхөж бодож олгодог гэж нягтлан хэлж байсан. Мөн 9 дүгээр сарын цалин өссөн байсан. Архиваас холбогдох баримтыг авахаар холбогдох ажилтантай уулзсан. Хүсэлт гаргагчийн хувьд 2 сар л тэтгэвэртээ гарахад дутаад байгаа. Тухайн үед амралтын тушаал гэж гардаггүй байсан. Хуудас өгдөг байсан энэ нь картанд нь байхгүй байна гэсэн. Цагдаагийн газрын архиваас шүүлгэхэд холбоотой баримтыг бүгдийг өгсөн. 2006-2007 оны цалингийн цэснээс өөр юу ч байхгүй гэсэн хариу өгсөн. Бас нэг гарч ирээд байгаа. Тухайн үед ажиллаж байсан хүмүүс бол ийм хүн ажиллаж байгаагүй гээд байгаа. Овог нэр нь бас солигдсон байх магадлалтай. Арга хэмжээ авагдаж байсан юм уу? гэж үзэхээр 2 сараар захиргааны шийтгэл оногдуулах арга хэмжээ байхгүй. Ажиллаж байсан нь хэрэгт авагдсан гэрчийн нотлох баримт, улсын төв архиваас ирсэн цалингийн цэс нотлох баримтаар тогтоогдож байгаа. Ажиллаж байсан байдлыг тогтоож өгнө үү. Шимтгэлийн хувьд шүүх эрх мэдлийнхээ хүрээнд шийдэж өгөөч гэсэн саналтай байна гэв.

Хүсэлт гаргагч *******ийн шүүхэд ирүүлсэн хүсэлт, хэрэгт авагдсан шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Хүсэлт гаргагч ******* нь ажиллаж байсан байдал тогтоолгох тухай хүсэлтийг тус шүүхэд гаргажээ. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.2.6-д хүний ажиллаж байсан байдлыг шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмаар тогтооно гэж зохицуулжээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.1 дэх хэсэгт иргэн, хуулийн этгээдийн эдийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой эрх үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болоход шууд хамаарах үйл явдлыг эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдал гэнэ гэж хуульчилсан бөгөөд хүний ажиллаж байсан байдлыг тогтоох нь дээрх үндэслэлээр эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдалд хамаарч байна.

Шүүх хэрэгт хуульд заасан журмаар цугларсан нотлох баримтыг үнэлж, хүсэлт гаргагчийн хүсэлтийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзлээ.

Хүсэлт гаргагч ******* нь 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан болох нь:

- Түүний шүүхэд гаргасан хүсэлт,

- Цагдаагийн газрын 2024 оны 03 дугаар сарын 14-ний өдрийн 8/238 тоот: ...ийн /ПБ86**************72/-ийг Цагдаагийн газрын 2022 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдрийн б/1796 дугаар тушаалаар ******* аймаг ******* газрын Мөнххайрхан хэсгийн төлөөлөгчийн ажлаас чөлөөлж, ******* аймгийн ******* газрын Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчөөр томилсон. Цагдаагийн газрын 2023 оны ******* дугаар сарын 0-ны өдрийн б/1270 дугаар тушаалаар ******* аймгийн ******* газрын Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчийн ажлаас 2023 оны ******* дугаар сарын 0-ны өдрөөр таср болгон чөлөөлж, 2023 оны ******* дугаар сарын 06-ны өдрөөс Сонгинохайрхан дүүргийн ******* газрын нэгдүгээр хэлтэст Нийтийн тасгийн эргүүлийн томилсон. Цагдаагийн газрын 2023 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн б/1646 дугаар тушаалаар Сонгинохайрхан дүүргийн ******* газрын нэгдүгээр Нийтийн эргүүлийн офицерын ажлаас чөлөөлж, Сонгинохайрхан дүүргийн 4 2-ийн газрын нэгдүгээр Нийтийн , олон , олон аюулгүй байдлыг хангах тасгийн эргүүлийн томилсон. Цагдаагийн газрын 2020 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрийн б/937 дугаар тушаалаар ******* ахлах олгосон. Цагдаагийн газрын 2023 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 6/1******* дугаар тушаалаар агийн ахмад олгосон байна... гэх архивын лавлагаа,

- Цагдаагийн газрын төв архивын 2024 оны 03 дугаар сарын 13-ны өдрийн 28-08/469 дугаартай ийн /ПБ86**************72/ нь Цагдаагийн газрын оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн 36 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаанд суралцуулж, ******* аймгийн ******* оны ******* дугаар сарын 29-ний өдрийн 92 дугаар тушаалаар Цагдаагийн анхан шатны дамжаа төгссөн тул оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс ******* аймгийн ******* ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар томилж, ******* дэд ахлагч олгож, ******* аймгийн ******* газрын 60 дугаар тушаалаар ******* аймгийн ******* ******* ын ******* тасгийн эргүүлийн гаар ажилладаг тул 2007 оны 06 дугаар сарын 1-ны өдрөөс мөн газрын ын хэсгийн гаар шилжүүлэн томилж, ******* аймгийн ******* газрын 2011 оны 08 дугаар сарын 1-ны өдрийн Б/27 дугаар тушаалаар Албан ажлын шаардлагаар 2011 оны 08 дугаар сарын 1-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын эргүүлийн гаар шилжүүлэн томилсон байна.

- ******* аймгийн ******* газрын 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн Б/20 дугаар тушаалаар бүтцийн өөрчлөлттэй холбогдуулан мөн өдрөөр таср болгон үүрэгт ажлаас чөлөөлж, 201 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн гаар томилж, ******* аймгийн ******* газрын 2017 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн Б/21 дүгээр тушаалаар бүтцийн өөрчлөлттэй холбогдуулан мөн өдрөөр таср болгон үүрэгт ажлаас чөлөөлж, 2017 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын багийн гаар томилж, Цагдаагийн газрын 2017 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн Б/421 дүгээр тушаалаар мөн өдрөөр таср болгон ******* аймгийн Цагдаагийн газрын багийн ******* үүрэгт ажлаас чөлөөлж, 2017 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдрөөс ******* аймгийн ******* газрын Мөнххайрхан ын хэсгийн төлөөлөгчөөр томилж, ******* олгосон байна... гэх лавлагаа,

- Цагдаагийн газрын 2024 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдрийн Б/1174 дугаартай Цэргийн хаасны тэтгэвэр тогтоолгохоор наас чөлөөлж, тэтгэмж олгох тухай тушаалын хуулбар,

- ******* аймгийн Засаг дэргэдэх Цагдаагийн газрын оны ******* дугаар сарын 29-ний өдрийн 92 дугаартай Ажилд томилох тухай ... 1. Цагдаагийн дэргэдэх анхан шатны сургалтыг төгсөж ирсэн *******, П.Адъяахүү, Ж.Оронбасар, Б.Анхбаяр, Г.Болор-эрдэнэ нарт ******* дэд ахлагч олгож, *******ийг ******* Цагдаагийн т эргүүлийн гаар, Г.Болор-эрдэнийг Буянт анд журмын гаар, Б.Анхбаяр, Ж.Оронбасар нарыг журмын т эргүүлийн гаар оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс, Б.Адъяахүүг Чандмань анд журмын гаар оны 11 дүгээр сарын 1-ны өдрөөс эхлэн тус тус томилсугай гэх тушаалын хуулбар,

- ******* аймгийн Засаг дэргэдэх Цагдаагийн газрын 2007 оны 06 дугаар сарын 1-ны өдрийн 60 дугаартай Шилжүүлэн томилох тухай ...******* Цагдаагийн тасгийн , ******* д/а *******ийг ын хэсгийн гаар, ын хэсгийн , ******* д/а С.Баттэгшийг ******* ын хэсгийн гаар, *******, Зэрэг ын хэсгийн , ******* д/а Г.Түвшинбаяр, д/а Б.Батсайхан нарыг журмын т эргүүлийн гаар 2007 оны 06 дугаар сарын 1-ны өдрөөс эхлэн тус тус шилжүүлэн томилсугай... гэх тушаалын хуулбар,

Цагдаагийн ахмад *******ийн ажилласан жилийн тооцоололд ...Хүсэлт гаргагч *******ийг оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрөөс 201 оны 06 дугаар сарын 11-ний өдөр хүртэл ******* аймгийн Цагдаагийн хэлтэст эргүүлийн гаар ажиллаж байсан гэж тэмдэглэгдсэн,

С.Мөнхбаярын шүүхэд гэрчээр өгсөн: ...Би оноос 2022 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн , хэлтэст бичээч, нярав тоо бүртгэгчээр ажиллаж байсан. ******* нь ******* Сум дундын Цагдаагийн т онд эргүүлийн гаар томилогдон ирж байсан. ******* нь оноос 201 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн т эргүүлийн гаар ажиллаж байсан. Манай ******* ын ******* даргаар А.Лхагвадорж, Г.Төмөрбаатар нар ажиллаж байсан. ******* ын Цагдаагийн нь 22 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажилладаг байсан. Үүнд Баруун гурван ын нар харъяалагддаг ******* нь 2006, 2007 онд тасралтгүй ******* ын Цагдаагийн , хэлтэст ажиллаж байсан. ******* нь ажилдаа идэвхитэй, ажил тасалдаггүй сайн ажилтан байсан. Хэрэв 2006 оны *******, 11 сар, 2007 оны *******, 11 саруудад ажил тасалсан бол ажлаас халах хүртэл арга хэмжээ авагддаг юм. ******* нь 2006, 2007 онд тасралтгүй ажиллаж байсан. Бид нар нэг байгууллагад хамт ажиллаж байсан тул сайн мэднэ... гэх мэдүүлэг,

Л.Нямзаны шүүхэд гэрчээр өгсөн: ...Би 1992 оноос 2018 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн , хэлтэст жолоочоор ажиллаж байсан. ******* нь ******* Сум дундын Цагдаагийн т онд эргүүлийн гаар томилогдон ирж байсан. ******* бид хоёр хамт нэг байгууллагад ажиллаж байсан. ******* нь оноос 201 он хүртэл ******* Сум дундын Цагдаагийн т эргүүлийн гаар ажиллаж байсан. Тухайн үед жижүүрийн раборт гэж бүртгэдэг байсан. Раборт бүртгэсэн бүртгэлийн дэвтэрийг ******* жилийн хугацаа дууссан гээд устгасан юм. Тэр бүртгэлд ******* тасралтгүй ажиллаж байсныг нотлох баримт байсан. Энэ бүртгэлийн манайхаас ажлын баг гарч устгаж байсан. Энэ багт би явж байсан тул сайн мэднэ. Хогийн цэг дээр аваачиж шатааж байсан юм. ******* нь сайн ажилтан байсан. 2006 оны *******, 11 сар, 2007 оны *******, 11 саруудад ажиллаж байсан. Цагдаагийн даргаар Төмөрбаатар ажиллаж байсан... гэх мэдүүлэг зэргээр тогтоогдож байх тул түүний хүсэлтийг хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.1 дэх хэсэгт хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий байдлыг мэдэж байгаа хэн ч гэрч байж болно, 43.2 хэсэгт гэрчийг шүүх хэргийн оролцогчийн хүсэлтээр дуудаж мэдүүлэг авна гэсэн байх ба хүсэлт гаргагч *******ийн хүсэлтээр С.Мөнхбаяр, Л.Нямзана нарыг шүүхэд гэрчээр дуудан мэдүүлэг авсан байна. Гэрчийн мэдүүлгийг дээрх хуулийн 37 дугаар зүйлд заасан нотолгооны хэрэгслээр тогтоогдсон нотлох баримт мөн гэж шүүх үзэв.

Нийгмийн Даатгалын хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1-д Ажил олгогч даатгуулагчийн цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос нийгмийн даатгалын шимтгэлийг сар бүр тооцон суутгаж, ажил олгогчийн цалин хөлсний сан, түүнтэй адилтгах орлогоос тооцсон шимтгэлийн хамт тухайн сард багтаан нийгмийн даатгалын санд төлнө гэсэн байх ба мөн хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.2-т ажил олгогч энэ хуулийн 21.1-д заасан хугацаанд төлөөгүй, эсхүл дутуу төлсөн бол нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэхээр хуульчилсан байна.

Иймд хүсэлт гаргагч *******ийн 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан хугацааны нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөхийг ******* аймгийн Цагдаагийн газарт даалгаж шийдвэрлэв.

Хүсэлт гаргагчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод ээр үлдээж шийдвэрлэсэн болно.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11 дугаар зүйлийн 11.2.1,116,118,133дугаар зүйлийн 133.1.1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.2.6-д зааснаар Их шар овогт ийн ын 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан байдлыг тогтоосугай.

2. Хүсэлт гаргагч *******ийн 2006 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ******* ын Цагдаагийн тасгийн эргүүлийн гаар, 2007 оны ******* дугаар сарын 01-ний өдрөөс 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийг дуустал ******* аймгийн Цагдаагийн ын хэсгийн гаар тус тус ажиллаж байсан хугацааны нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөхийг ******* аймгийн Цагдаагийн газарт даалгасугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1, Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар хүсэлт гаргагчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод ээр үлдээсүгэй.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Л.ТҮВШИНЖАРГАЛ