МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Дорноговь аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  шүүгч Д.Адъяасүрэн даргалж,

Нарийн бичгийн дарга Г.Бямба-Эрдэнэ

Улсын яллагчаар хяналтын прокурор  Ө.Мөнхнавч

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэ нарыг  оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийж, Дорноговь  аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Дулаан овогт Маршаалын Мөнх-Эрдэнэд холбогдох эрүүгийн 1819001710089 дугаартай хэргийг 2018 оны 07 дугаарын сарын 25-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

 

           Монгол Улсын иргэн, 1979 оны 09 дүгээр сарын 23-ны өдөр Дорноговь аймгийн Сайхандулаан суманд төрсөн, 39 настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, уншиж чадна,  мэргэжилгүй, хувийн мал малладаг, ам бүл 4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт Дорноговь аймгийн Сайхандулаан сумын 2 дугаар багт оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй, Дулаан овогт Маршаалын Мөнх-Эрдэнэ /Е379092311/

 

Холбогдсон хэргийн талаар

 

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэ нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2018 оны 06 дугаар сарын 06-наас 07-нд шилжих шөнө Дорноговь аймгийн Сайхандулаан сумын 4 дүгээр баг Өлзийтийн задгайд иргэн У.Ганчулуутай маргалдаж түүний цээжин тус газарт хутгалж эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогч талуудын шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар хэлэлцүүлсэн дараах нотлох баримтууд болох:

 

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнийн шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “Би 2018 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдөр Эрдэнэбатаас хонь авсан. Хонио янзлах гээд гэрээс хутга аваад явж байгаад дэлгүүрийн гадаа Нямтай таарсан. Нямын гэрт очиж 1 шил архи уугаад сууж байхад У.Ганчулуу, Баанчиг хоёр 2 шил архи авчирсан. Архи уугаад сууж байхад Ганбат орж ирсэн удалгүй У.Ганчулуу, Ганбат хоёр маргалдсан. Тэгээд Ганбат явсан. Дараа нь У.Ганчулуу бид 2 муудалцсан. Тэгээд гадаа гараад ноцолдож байгаад У.Ганчулууг айлгах санаатай хутга гаргасан. Ноцолдож байгаад У.Ганчулуугийн цээжин тус газарт нь хутгалсан байсан. Би У.Ганчулууг санаатай хутгалаагүй гэсэн мэдүүлэг,

 

            Хохирогч У.Ганчулуугийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2018 оны 06 дугаар сарын 06-ны орой 18 цагийн орчимд хөдөөнөөс ах Ваанжилтай хамт бензин авах гээд ирсэн тэгээд дэлгүүр ороод 2 шил архи аваад сумын төв дээр байдаг найз Нямын гэрт очоод уусан. Ганбат гараад явсан бид нар үлдээд Мөнх-Эрдэнэ надтай маргалдсан. Тэгээд бид хоёр гэрээс гараад гэрийн үүдэнд дээр доороо ороод ноцолдож байтал манай ах Ваанжил гэрээс гарч ирээд салгасан тэгтэл миний гэдэс орчмоор халуу оргиод байхаар нь нь үзтэл хутгалсан байсан...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 11-12 дугаар хуудас/

 

           Гэрч У.Ваанжилийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Мөнх-Эрдэнэ манай дүү Ганчулуу хоёр гэрээс хамт гараад явсан би араас нь удаагүй гартал гэрийн үүдэнд дээр доороо орчихсон ноцолдож байсан тэгээд би салгаад дүү Ганчулууг аваад явах гэтэл манай дүү миний гэдэс рүү хутгалчих шиг боллоо хөндүүрлээд байна гэхээр нь би аваад шууд сумын эмнэлэгт авч ирсэн...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 14 дүгээр хуудас/

 

           Гэрч З.Хандсүрэнгийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...дуудлагын дагуу очиж үзэхэд иргэн Ганчулуу нь хэвлийн тус газартаа хутгалуулсан байдалтай зүүн хэвлийн хэсэгт 2 см хэмжээтэй зүсэгдсэн байдалтай цус гараад өмсөж явсан цамц нь цус нэвтэрсэн байдалтай байсан. Тэгээд шууд анхан шатны эмнэлгийн туслалцаа үзүүлээд арьсан завсраараа 5 орчим см хавж орсон байсныг цэвэрлэж хоёр оёдол тавьсан.... эмнэлэг дээр ирсэн хойно өөрийнх нь төрсөн ах Ваанжилаас юу болсон талаар асуухад хамт архи ууж байсан манай сумын иргэн Мөнх-Эрдэнэ хутгалчихсан гэж ярьж байсан....” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 18 дугаар хуудас/

 

           Шинжээчийн 2018 оны 06 дугаар сарын 11-ний өдрийн 198 дугаартай: “...2018 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрийн яаралтай тусламжийн хуудсыг үзэхэд У.Ганчулуугийн цээжний баруун хэсгийн шарх гэмтэл тогтоогдлоо. Учирсан гэмтэл нь ир үзүүртэй зүйлийн нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэх боломжтой. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна....” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 22 дугаар хуудас/

 

           Хэргийн газар үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 03-05/

           Шинжилгээ хийх шинжээч томилох тогтоол /хх-ийн 21/

           Шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 22/

           Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 28-29/ болон хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг  шинжлэн судлав.

 

           Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар

 

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэ нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2018 оны 06 дугаар сарын 06-наас 07-нд шилжих шөнө Дорноговь аймгийн Сайхандулаан сумын 4 дүгээр баг Өлзийтийн задгайд иргэн У.Ганчулуутай маргалдаж түүний цээжин тус газарт хутгалж эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай болох нь шүүгдэгчийн шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэг, хохирогч У.Ганчулуу, гэрч У.Ваанжил, З.Хандсүрэн нарын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн бичгийн бусад нотлох баримтаар нотлогдон тогтоогдлоо.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримт нь  эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, хууль ёсны үнэн зөв баримтууд гэж үнэлэв.

 

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэд аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-т заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж, түүнд 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450000 төгрөгөөр торгох ялын саналтай, хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр хэргийг шүүхэд  ирүүлжээ.

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэд холбогдох хэргийг прокуророос Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлд зааснаар хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн бөгөөд  шүүгдэгч  нь гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон ял, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг зөвшөөрсөн, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршгийг нөхөн төлсөн, хохирогчтой эвлэрсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгосон байх тул түүнд прокурорын саналын хүрээнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэж, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх боломжтой, хэргийн зүйлчлэл зөв байна гэж үзлээ.

 Иймд шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-т заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэм буруутайд тооцох үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгчид хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэ нь хүний эрүүл мэндэд  хөнгөн хохирол учруулсан  гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь тогтоогдож байх тул Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-т заасан ялын төрөл, хэмжээний дотор шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байна.

Шүүхээс шүүгдэгчийн хувийн байдал /гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч буй байдал, анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн/, түүнд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаарх прокурорын санал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэд 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450000 төгрөгөөр  торгож  шийдвэрлэв.

 

Эрүүгийн хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэ нь тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг 1 хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэж, оногдуулсан торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1-д  заасан хугацаанд төлүүлэхээр тогтоов.

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий анийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч нь тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол биелүүлээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг 1 хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэв.

 

Хохирогч У.Ганчулуу нь мөрдөн шалгах ажиллагаанд нэхэмжлэх зүйлгүй, гомдолгүй, шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэтэй эвлэрсэн талаараа мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, гэмт хэргийн улмаас бусдад учруулсан хохирлыг төлж барагдуулсан байна.

 

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэ нь энэ хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй, иргэний бичиг баримт хураагдаж ирээгүй болохыг  дурдах нь зүйтэй.

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн хутгыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахаар шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч М.Мөнх-Эрдэнэ нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар өөрөө өөрийгөө өмгөөлөх хүсэлт гаргасан нь  мөн хуулийн 1.14 дүгээр зүйлийн 1-д  заасантай нийцэж байна.