Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Т.Батжаргал даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Тэмүүжин,  

Улсын яллагчаар аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Д.Энхтуяа,

Хохирогчийн өмгөөлөгч Ө.Өлзиймаа,

Шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар нарын өмгөөлөгч Л.Оюунсувд,

Өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохын өмгөөлөгч И.Атарбямба,

Өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохын хууль ёсны төлөөлөгч Д.Дугармаа,

Шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтох нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хаалттай хийж, Дархан-Уул аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн шүүгдэгч Тайж Энхмөнхийн Үнэнбаяр, Боржигин Отгонбаатарын Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Боржигон Баярсайханы Гантогтох нарт холбогдох эрүүгийн 1818001050103 дугаартай хэргийг 2018 оны 4 дүгээр сарын 19-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгч  нарын биеийн байцаалт:

 

Монгол Улсын иргэн, Тайж Энхмөнхийн Үнэнбаяр, 1999 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдөр Дархан-Уул аймаг Дархан суманд төрсөн, 18 настай, эрэгтэй, яс үндэс халх, тусгай дунд боловсролтой, өрөгч угсрагч мэргэжилтэй, ам бүл 4, ах, эгч, дүү нарын хамт Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 13 дугаар багийн хуучин хорооллын 21-р байрны 52 тоотод эрхэлсэн тодорхой ажилгүй оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагнал, урьд ял шийтгэлгүй, хэрэг хариуцах чадвартай, ТА99122015 регистрийн дугаартай.

 

Монгол Улсын иргэн, Боржигин Отгонбаатарын Энхбаатар, 1999 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдөр Дархан-Уул аймгийн Дархан суманд төрсөн, 18 настай, эрэгтэй, яс үндэс  халх, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 5, эцэг, эх, 2 дүүгийн хамт Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 7 дугаар багийн 017-3 дугаар гудамжны 32 тоотод эрхэлсэн тодорхой ажилгүй оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагнал, урьд ял шийтгэлгүй, хэрэг хариуцах чадвартай, ТА99111516 регистрийн дугаартай.

 

Монгол Улсын иргэн, Боржигон Баярсайханы Гантогтох, 2001 оны 5 дугаар сарын 15-ны өдөр Дархан-Уул аймгийн Дархан суманд төрсөн, 16 настай, эрэгтэй, яс үндэс халх, тусгай дунд боловсролтой, гагнуурчин мэргэжилтэй, ам бүл 3, эцэг, эхийн хамт Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 8 дугаар багийн Нарантолгойн 3 дугаар гудамжны 31 тоотод эрхэлсэн тодорхой ажилгүй оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагнал, урьд ял шийтгэлгүй,

 

 

хэрэг хариуцах чадвартай, ТА01251517 регистрийн дугаартай,

 

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/:

 

Шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтох нар  нь урьдчилан үгсэж тохиролцон хамтарч 2018 оны 01 дүгээр сард Дархан- Уул аймгийн Дархан сумын 7 дугаар баг 017 дугаар хэсгийн 03 дугаар гудамжны 09 тоотод үйл ажиллагаа явуулдаг “Отгонтэнгэр" хүнсний дэлгүүрт нэвтэрч биет 1.090.000 төгрөг, бичиг баримт зэргийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч хулгайлах гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлгээр яллах, цагаатгах болон бусад бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1.Гэм буруугийн талаар:

 

 Шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтох нар  нь урьдчилан үгсэж тохиролцож хамтран 2018 оны 01 дүгээр сард Дархан- Уул аймгийн Дархан сумын 7 дугаар багийн 017 дугаар хэсгийн 03 дугаар гудамжны 09 тоотод үйл ажиллагаа явуулах “Отгонтэнгэр" хүнсний дэлгүүрт хууль бусаар нэвтрэн орж бэлэн 1 090 000 төгрөг, иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээ зэргийг авсан болох нь

 

            Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

 

            Шүүгдэгч Э.Үнэнбаярын өгсөн: 2018 оны 01 дүгээр сарын 10-дын орчим байх өдрийг нь сайн санахгүй байна. Дархан сумын 16-р баг хуучин хорооллын 21-52 тоот гэрээсээ дэлгүүр орох гэж яваад найз Гантогтох, Энхбаатар нартай Үйлчилгээний төвийн орчим 18 цагийн үед таарсан. Бид 3 уулзаад хэсэг юм ярьж байгаад Дархан сумын 7 дугаар багт байдаг “Отгонтэнгэр” дэлгүүрээс хулгай хийж болох юм байна лээ гэж тэр хоёрт намайг хэлэхэд Гантогтох, Энхбаатар нар зөвшөөрсөн. Бид гурвыг дэлгүүрт ороход 60 гаран насны эмэгтэй худалдагчаар ажиллаж байсан бөгөөд дэлгүүрийнхээ хойд талдаа амьдардаг байсан. Гантогтох, Энхбаатар хоёр ширхгээр тамхи авах гээд лангуу дээр очиж худалдагчийг нь саатуулж байх үед нь би дэлгүүрийн дотор талын төмөр хаалганы ард нуугдаж зогссон бөгөөд Гантогтох, Энхбаатар 2 ширхгээр тамхи аваад дэлгүүрээс гарсан. Тэр 2-ыг гараад явсны дараа дэлгүүрийн худалдагч эгч дэлгүүрээсээ гадна хаалгаа цоожлоод гэр рүүгээ явсны дараа би лангууных нь араар ороход дөрвөлжин хайрцаг дотор мөнгө байхаар нь аваад дэлгүүрийн вакум цонхны салхивчийг дотор талаас нь онгойлгоод гадагш гарч Гантогтох, Энхбаатар нар дээр очсон. Ингээд бид 3 дэлгүүрийн ойролцоох гудамжинд очоод хайрцаг дотор байсан мөнгийг тоолж үзэхэд 120 000 /зуун хорин мянган/ төгрөг байсан. Бид гурав мөнгийг тэнцүү хувааж авья гэхэд Гантогтох эхлээд хоол идье гээд Үйлчилгээний төв ороод “Мөрөн” хоолны газарт орж бид 3 хоол авч идсэн. Дараа нь хоолны газрын хажууд байдаг “Макс” РС тоглоомын газарт хоногоор тоглож хоносон. Тэгээд өглөө тоглоомын газраас гараад би тэр хоёроос салаад гэр рүүгээ явсан. Хулгай хийсэн мөнгө ч дууссан. Үүнээс хойш 3-4 хоногийн дараа Энхбаатар, Гантогтох нар надтай ирж уулзаад “Отгонтэнгэр” дэлгүүрээс дахин дээрх аргаараа хулгай хийе гэж надад хэлэхэд нь би зөвшөөрсөн. Ингээд Гантогтох найз Балдоржийг авч явахаар болсон. Балдорж аавынхаа машинтай бид гурвыг Толгойтод байх “Отгонтэнгэр” дэлгүүрийн гадна хүргэж өгчихөөд машинтайгаа гудамж уруудаад яваад өгсөн. Энхбаатар, Гантогтох бид гурав “Отгонтэнгэр” дэлгүүрлүү орж мөн л дээрх аргаараа Энхбаатар, Гантогтох хоёр хөгшин худалдагч эгчээс тамхи ширхгээр худалдан авч байх хооронд би дэлгүүрийн дотор талын хаалганы араар орж зогссон. Ингээд Гантогтох, Энхбаатар нар тамхи аваад дэлгүүрээс гараад явсны дараа худалдагч эгч дэлгүүрийн гадна хаалгыг түгжээд гэрлүүгээ яваад ороход нь би хаалганы араас гарч ирээд лангууны араар орж шар өнгийн хуванцар хайрцагтай мөнгийг аваад мөн л вакум цонхны салхивчийг дотроос нь онгойлгож дэлгүүрээс гарч явсан. Энэ мөнгөнөөс 50 000 төгрөгийг Балдоржид Гантогтох бензин хийгээрэй гэж хэлээд өгсөн. Харин үлдсэн нь 220 000 төгрөг байна гээд Гантогтох Энхбаатар бид хоёрт тус бүр 40 000 төгрөг өгөөд үлдсэн мөнгийг Гантогтох өөрөө авсан. Хайрцагтай мөнгийг анх Гантогтох л тоолсон. Яг хэдэн төгрөг байсныг Энхбаатар бид хоёр мэдэхгүй. Харин мөнгөтэй байсан хайрцаг дотроос нэг хүний иргэний үнэмлэх, бас нэг хүний төрсний гэрчилгээ гарч ирснийг Гантогтох Балдоржид чамд байж байг гэж хэлээд машинд нь үлдээсэн. Ингээд Балдоржийн машинаар нь Энхбаатар, Гантогтох бид гурав Үйлчилгээний төвийн орчим хүргүүлж буулгаад Балдорж явсан. Бид гурав хоол идээд РС тоглоод дуусгасан. Дараа нь төрсний гэрчилгээ, иргэний үнэмлэхийг Гантогтох Харцага байцаагчид хураалгасан байсан. Хохиролд 363 000 төгрөг өгсөн гэх мэдүүлэг,

 

            Өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтох: Үнэнбаярын өгсөн мэдүүлэгтэй адилхан. Хохиролд 303 000 төгрөг өгсөн гэх,  

 

            Шүүгдэгч О.Энхбаатарын: Яллах дүгэлтэд үнэн зөв бичсэн тул дахин мэдүүлэг өгөх шаардлагагүй гэж үзэж байна. Хохиролд 363 000 төгрөг өгсөн гэх,

 

            Талуудын хүсэлтээр хавтаст хэргээс:

 

            Өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохын өгсөн: 2018 оны 01 дүгээр сарын дундуур хэдний өдөр гэдгийг тодорхой хэлж мэдэхгүй байна би танил Үнэнбаяр, Энхбаатар бид хоёртой Үйлчилгээний төвийн орчим уулзахад Үнэнбаяр Энхбаатар бид хоёрт анх Толгойтод байдаг Отгонтэнгэр дэлгүүрээс мөнгө хулгай хийе та 2 ороод худалдагчийг нь саатуулж бай би хаалганых нь араар зогсоод үлдье худалдагч эмээг гэрлүүгээ орохоор нь би дэлгүүрээс нь мөнгийг нь аваад гараад ирье гэхээр нь Энхбаатар бид хоёр зөвшөөрсөн.  ...Ингээд Үнэнбаярын дэлгүүрээс авсан 120 000 орчим төгрөгөөр хоол идээд РС тоглоод дууссан. Дахин 5-6 хоногийн дараа байх гэж бодож байна яг хэдний өдөр гэдгийг мэдэхгүй байна ахин Үнэнбаяр Энхбаатар бид хоёрт нөгөө дэлгүүрээс ахин мөнгө хулгай хийе гэхэд нь Энхбаатар бид хоёр зөвшөөрч миний танил Балдорж ахыг дуудаад машинаар нь Толгойтын Отгонтэнгэр дэлгүүрийн гадаа хүргүүлсэн. ...хайрцагтай мөнгийг тоолоход 200 000 гаран төгрөг мөн хайрцаган дотор нь нэг иргэний үнэмлэх, нэг төрсний гэрчилгээ гарч ирсэн. ...энэ мөнгөөрөө би хоол идээд РС тоглоод үлдсэн мөнгөөрөө маргааш нь биржээс өмд авсан. Мөнгөний хайрцагнаас гарч ирсэн иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээг Харцага байцаагчид хураалгасан. Үнэнбаяр, Энхбаатар нарыг зүгээс намайг хулгайн гэмт хэрэг үйлдэхэд нөлөөлсөн юм байхгүй. Миний хувьд сайн дураараа Үнэнбаяр, Энхбаатар нартай нийлж Отгонтэнгэр дэлгүүрээс хулгай хийсэн гэх мэдүүлэг /хх 99-101/,

 

            Шүүгдэгч О.Энхбаатарын өгсөн: Хамгийн анхны удаа 2018 оны 01 дүгээр сарын эхээр өдрийг нь сайн санахгүй байна Гантогтох, Үнэнбаяр бид гурав Үйлчилгээний төвийн орчим байх “Макс” нэртэй РС тоглоомын газрын хавьд уулзахад Гантогтох, Үнэнбаяр бид хоёрт би гэрээсээ явмаар байна, ганцаараа байр түрээслэж амьдарна, ээжтэйгээ таарахгүй байна надад байр түрээслэх мөнгө хэрэгтэй байна, яаж мөнгө олох вэ гэсэн. Тэгсэн Үнэнбаяр Толгойтод байдаг Отгонтэнгэр дэлгүүрийг ганц эмээ ажиллуулдаг юм байна лээ гурвуулаа тэр дэлгүүр оръё, та 2 эмээгээс тамхи аваад гар тэр хооронд би дэлгүүрийн дотор хаалганых нь араар орчихъё тэгээд та 2 гараад явахаар эмээ дэлгүүрийнхээ гадна хаалгаа цоожлоод гэрлүүгээ орохоор нь би мөнгийг нь авъя, тэгээд та 2 ахин юм авъя гээд эмээг дууд тэгэхээр нь би гаръя гэсэн. Энэ санааг Гантогтох бид 2 зөвшөөрсөн.  ...Ингээд эмээ дэлгүүрийнхээ гадна хаалгыг гаднаас нь цоожлоод гэрлүүгээ орсон. Тэгээд удалгүй Үнэнбаяр, Гантогтох бид хоёрт мэдэгдэж Гантогтох бид 2 дахин эмээг гэрээс нь дуудаж гаргаж ирээд дэлгүүрээс юм авъя гэхэд эмээ дэлгүүрээ онгойлгож Гантогтох бид 2 эмээгээс чихэр худалдаж авч байх хооронд Үнэнбаяр хаалганы араас гарч дэлгүүрээс гарч явсан. Ингээд Гантогтох бид 2 дэлгүүрээс гараад гудамжинд очиж хулгайлсан мөнгөө хувааж авсан. 120 000 төгрөг байсан бөгөөд бид гурав нийлээд хоол идээд РС тоглоод дуусгасан. Ингээд үүнээс 7 орчим хоногийн дараа байх гэж бодож байна Үнэнбаяр мөнгө хэрэгтэй байна дахин Отгонтэнгэр дэлгүүрээс түрүүний аргаараа хулгай хийе гэхэд Гантогтох бид 2 зөвшөөрсөн. Тухайн үед цаг орой болсон харанхуй байсан тул Гантогтох таньдаг ахыгаа дуудаад машинаар нь хүргүүлье гэж хэлээд Балдорж гэдэг хүний машинтай ахыгаа дуудсан. ...Ингээд Гантогтох, Үнэнбаяр бид гурав Отгонтэнгэр дэлгүүрт орж ахин Үнэнбаяр дотор хаалганы араар зогсоод Гантогтох бид хоёр дэлгүүрээс юм авахад Үнэнбаяр хаалганы ард үлдсэн. Худалдагч эмээ юмаа зарчихаад Гантогтох бид хоёрыг гарах үед дэлгүүрийнхээ гадна хаалгыг цоожлоод гэрлүүгээ орсон. Энэ хооронд Үнэнбаяр дэлгүүрээс хайрцагтай мөнгийг нь хулгай хийгээд вакум цонхоор гарч ирсэн. Гантогтох хайрцагтай мөнгийг нь тоолж байгаад Үнэнбаяр бид хоёрт тус бүр 45 000 төгрөг өгсөн. Балдорж энэ мөнгөнөөс 60 000 төгрөг авсан. Үлдсэн мөнгийг Гантогтох авсан. Гантогтох би өөрөө 80 000 төгрөг авлаа гэж байсан. Тэрнээс их мөнгө үлдсэнийг Гантогтох авсан байж болно. Сайн мэдэхгүй байна. Мөнгийг Үнэнбаяр бид хоёр тоолоогүй гэх мэдүүлэг /хх 106-108/,

 

            Хохирогч М.Наранцэцэгийн өгсөн: 2018 оны 01 сарын 14-ны өдөр 14 цагаас 15 цагийн хооронд Үнэнбаяр дэлгүүрт орж ирчээд надаас нэг чихэр худалдаж авчихаад буцаад гараад явсан. Тэгээд би орой 19 цаг өнгөрч байхад манай хүүхэд намайг дуудаж халуун дээр нь хоолоо ид гэж хэлсэн. Тэгээд би гэрлүүгээ орж хоолоо идэж байхад манай нохой хуцхаар нь гарсан чинь ямар нэгэн үзэгдэх хүн харагдаагүй байсан. Тэгээд би хоолоо идээд байж байсан чинь манай хашааны хаалгыг нэг хүн нүдээд байсан. Тэгээд гараад хартал дэлгүүрээс юм авах гэсэн юм гээд нэг хүн байж байсан. Тэгэхээр нь би дэлгүүрээ онгойлгож ороод байж байсан чинь манай дэлгүүрийн цонх онгорхой байсан. Жижиг хайрцаг дотор нүүрсний бэлэн 680 000 төгрөг, орлогын 290 000 төгрөг, иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээ байсан чинь байхгүй болчихсон байсан. Манай дэлгүүр өдөрт 200 000-250 000 төгрөгийн орлого ордог. Би 6 нэрийн барааны дэлгүүр ажиллуулдаг хажуугаар нь би мод, нүүрс зарж борлуулдаг. Тухайн өдөр алдсан мөнгө минь миний хэдэн өдрийн нүүрсний мөнгө 680 000 төгрөг хоёр өдрийн орлогын 290 000 төгрөг байсныг нь авсан байсан.  Манай хүүхэд 2018 оны 01 сарын эхээр портөр нүүрс авчирч өгч би нүүрсийг нь шуудайлж зардаг байсан. Тэгээд манай хүүхэд дахиж нэг авчрахдаа портерын тал нүүрс авчирсан тэрийг нь бас шуудайлж зарж байсан. Тухайн үед нүүрсээ зарж дуусаж байсан. Би нэг шуудай нүүрсийг нь 5000 төгрөгөөр зардаг байсан. Урьд нь 2018 оны 1 сарын эхээр хулгай орж байсан. Тухайн үед дэлгүүрээс 120 000 төгрөг алдаж байсан гэх мэдүүлэг /хх 11-12/,

Гэрч Ц.Балдоржийн өгсөн: Эдгээр хүмүүсээс би Б.Гантогтохыг танина. Баярсайханы Гантогтох нь миний амьдарч байгаа байранд манай хажуугийн орцонд амьдардаг байсан учраас таньдаг. 2016 оны 7 дугаар сард анх танилцаж хөлбөмбөг хамт тоглодог байсан. Зүс танина. Бусдыг нь би сайн мэдэхгүй. Намайг энэ өдөр гэртээ байж байхад орой болсон байсан цагийг нь тодорхой санахгүй байна. Гантогтох намайг дуудаад байхаар нь гараад очтол Гантогтох нь Үнэнбаяр, Энхбаатар гэх найзуудынхаа хамт байсан бөгөөд Гантогтох надаас машин чинь байна уу байвал Толгойт руу нэг айл руу бид гурвыг хүргээд өгөөч гэж гуйсан. Тэгэхээр нь би аавын машиныг жолоодоод тэр гурвыг зам зааснаар явсаар байгаад Дархан сумын 7-р багт буюу Толгойтод байх “Отгонтэнгэр” хүнсний дэлгүүртэй айлын гадна тэр гурвыг хүргэж өгсөн. Тэр 3 замдаа надад ямар нэгэн зүйл хэлээгүй бөгөөд айл руу очих гэж байгаа гээд байсан. “Отгонтэнгэр" дэлгүүрийн гадаа ирсний дараа би тэр гурвыг та нар энэ дэлгүүр дээр дээр яах гэж ирсэн юм гэхэд Гантогтох нь надад агаа бид гурав энэ дэлгүүр лүү ороод мөнгө аваад гараад ирнэ гэсэн. Эхэндээ би сайн ойлгоогүй мөнгө авах ёстой л юм байх гэж бодсон. Тэгсэн Гантогтох надад ярихдаа дэлгүүр лүү бөөнөөрөө ороод тамхи аваад гарахаас өмнө нэг нь хаалганых нь араар ороод дэлгүүрт нуугдаад үлддэг тэгээд худалдагч нь гэрлүүгээ орохоор нь орлогын мөнгийг нь аваад цонхоор нь гараад ирдэг гэснээ урьд нь бид нар бас энэ дэлгүүрээс яг ингэж мөнгө хулгайлж  байсан юм гэсэн. Тэгэхээр нь би яах гэж ийм зүйл хийдэг юм хэрэггүй юм биш үү, баригдвал яах юм гэхэд Үнэнбаяр, Энхбаатар нар зүгээрээ өмнө бас л бид нар энэ дэлгүүрээс ингэж мөнгө хулгайлсан. Баригдахгүй санаа зоволтгүй гэсэн. Тэгэхээр нь би тэд нарт би наад хэрэгт чинь оролцохгүй гэхэд Гантогтох тэгвэл та машинтайгаа доошоо очоод зогсож бай гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би доошоо уруудсан гудамжинд нь машинтайгаа ганцаараа очоод байж байхад Гантогтох, Үнэнбаяр, Энхбаатар нар ойролцоогоор 30 гаран минутын дараа над дээр ирээд дэлгүүрээс мөнгө хулгай хийгээд гараад ирлээ гээд байсан. Хэдэн төгрөг тухайн дэлгүүрээс авсан талаараа надад тодорхой зүйл хэлээгүй. Хулгай хийсэн мөнгөнөөсөө надад 30 ширхэг 1000-тын дэвсгэрт тоолж өгөөд энэ мөнгөөр та машиндаа бензин хийгээрэй гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би тухайн мөнгөөр нь аавынхаа 94-83 ДАР дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бензин хийсэн. Гантогтох, Үнэнбаяр, Энхбаатар нар Үйлчилгээний төв дээр бууна гэхээр нь би тэр гурвыг тэнд нь хүргэж өгөөд гэртээ харьсан гэх мэдүүлэг /хх 54-55/,

Гэрч Ж.Боловсонгийн өгсөн: Отгонтэнгэр дэлгүүр нь манай гэрийн урд гудамжинд байдаг. Отгонтэнгэр дэлгүүрийн худалдагч нь Наранцэцэг гэдэг хүүхэн байдаг. Тухайн дэлгүүрээс манайх хүнсний зүйл болон нүүрсээ худалдаж авдаг. Сүүлийн 7 жил гаран Отгонтэнгэр дэлгүүрээс манайх нүүрс худалдаж авч байна гэх мэдүүлэг /хх /,

Гэрч Д.Энхтуяагийн өгсөн: Наранцэцэг нь нүүрс болон мод шуудайлж сүүлийн 5 жил зарж байгаа. Би ганцаараа амьдардаг учраас жижиглэнгээр мод, нүүрсээ байнгын худалдаж авдаг. Наранцэцэг нүүрсээ портероор бөөнд нь татаж авдаг гэх мэдүүлэг /хх 52/,  

Гэрч Б.Ганцэцэгийн өгсөн: 2018 оны 01 дүгээр сарын сүүлээр манай нөхөр бид 2 гэртээ байж байхад Дархан-Уул аймгийн Цагдаагийн газрын эрүүгийн мөрдөгч дэслэгч Харцага гэж хүн манай нөхрийн 99847524 дугаар луу залгаад танай дүү хулгайн гэмт хэрэг үйлдсэн байна та дүүгээ аваад цагдаа дээр хүрээд ир гэж хэлсэн. Тэр үед л нөхөр бид хоёр Э.Үнэнбаярыг хэрэгт холбогдсоныг мэдсэн. Тухайн үед Үнэнбаяр Улаанбаатар хотод байсан тул ээж рүү залгаад Үнэнбаярын дуудуулсан гэх мэдүүлэг /хх 56/,

Гэрч Э.Одхүүгийн өгсөн: Дархан-Уул аймгийн Цагдаагаас над руу яриад Үнэнбаяр гэдэг хүүхдийг таних уу гэхээр миний төрсөн дүү гэхэд хулгайн хэрэгт холбогдсон та хүрээд ир гэсэн. Ингээд би Улаанбаатарт байсан Үнэнбаяр луу залгаж дуудуулаад Үнэнбаярыг ирэхээр нь өөрөөс нь болсон явдлыг асуухад Үнэнбаяр надад 2 найзтай нийлээд дэлгүүрээс хулгай хийсэн нь үнэн гэж хэлсэн гэх мэдүүлэг /хх 59/,

Гэрч П.Мөнхзаяагийн өгсөн: Миний төрсөн охин буюу Энхбаатарын төрсөн эгч  над руу цагаан сарын өмнө утсаар яриад Энхбаатар хулгай хийсэн байна гэж хэлсэн. Ингээд Энхбаатарыг хэд хоногийн дараа гэртээ ирэхэд нь өөрөөс нь асуухад Гантогтох, Үнэнбаяр хоёртой Отгонтэнгэр дэлгүүрээс 2 удаа хулгай хийсэн гэж хэлсэн гэх мэдүүлэг /хх 64/,

Иргэний хариуцагч Д.Дунгармаагийн өгсөн: 2018 оны 02 дугаар сарын эхээр өдрийг нь тодорхой сайн санахгүй байна. Миний гар утас руу Дарханы цагдаагаас ярьж байна гээд Гантогтох дэлгүүрээс хулгай хийсэн байна та цагдаа дээр хүрээд ир гэж ярьсан.  Тухайн үед би өөрөө ажилтай байсан тул нөхрийгөө явуулж болох уу гэхэд тэр цагдаа болно гэсэн. Ингээд манай нөхөр Амгаланбаяр цагдаа дээр ирж уулзчихаад гэртээ ирээд Гантогтохыг дэлгүүрээс хулгай хийсэн байна гэж надад хэлсэн. Тэгээд би хүү Гантогтохоос хулгай хийсэн чинь үнэн юм уу гэхэд Гантогтох надад үнэн, ээж би Толгойтод байдаг Отгонтэнгэр дэлгүүрээс Үнэнбаяр, Энхбаатар нарын хамт хулгай хийсэн. Анх дэлгүүрээс хулгай хийх санааг Үнэнбаяр гаргасан. Үнэнбаяр тэр дэлгүүрт ганц эмээ байдаг өөр хүн байдаггүй гэж хэлсэн гэсэн. Бид гурав нийлээд тэр дэлгүүрээс 2 удаа хулгай хийсэн гэж хэлсэн гэх мэдүүлэг /хх 87/,

Эд зүйл хураан авсан болон хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх 37-39/, мэдүүлгийг газар дээр нь шалгасан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх 78-83/ зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцох бөгөөд шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтох нар нь бусдын эд хөрөнгөд хууль бусаар халдахдаа байнгын үйл ажиллагаа явуулдаг Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 7-р багийн 017-3-р гудамжны 4А тоотод байрлах иргэн М.Наранцэцэгийн өмчлөлийн 6-н нэрийн барааны Отгонтэнгэр хүнсний дэлгүүрээс хоёр удаагийн үйлдлээр бэлэн 1 090 000 төгрөг, бусдын иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээ зэрэг эд зүйлийг авсан нь хулгайлах гэмт хэргийн хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнийг шинжийг бүрэн хангаж байх тул шүүгдэгч нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т заасан "үйл ажиллагаа явуулах зориулалттай орон байранд нэвтэрч бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар хулгайлсан" гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж үзлээ.

 

Шүүгдэгч нар нь гэмт хэргийн улмаас хохирогчид 1 090 000 төгрөгийн хохирол учруулсныг бүрэн төлж барагдуулсан болох нь шүүгдэгч нарын хавтаст хэргийн 84, 92, 109, 155, 156 дугаар хуудсанд авагдсан хохирлын мөнгө хүлээлгэн өгсөн тухай баримт, иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээ бүхий баримт бичгийг хүлээлгэн өгсөн тухай хавтаст хэргийн 39-р хуудсанд авагдсан тэмдэглэл зэргээр тогтоогдож байна.

 

            Өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохын хууль ёсны төлөөлөгч Д.Дунгармаа шүүх хуралдаанд шүүгдэгч нар 2 удаагийн үйлдлээр дэлгүүрт орохдоо нийт 360 000 төгрөг авсан гэж мэдүүлж байгааг анхаарч өгнө үү гэсэн хүсэлт гаргажээ.

 

             Дээрх хүсэлтийг шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримт болон оролцогч нарын мэдүүлгээс дүгнэвэл. Шүүгдэгч болон тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад дээрх хүсэлтийг гаргаагүй, шүүгдэгч нар гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, хохирлыг бүрэн төлж барагдуулсан. Нөгөө талаар эхний үйлдлээр хохирогч 120 000 төгрөг алдсан, шүүгдэгч нар 120 000 төгрөг авснаа хүлээн мэдүүлдэг, дараагийн буюу 2 дахь удаагийн үйлдлээр хэдэн төгрөг авсанаа шүүгдэгч Э.Үнэнбаярын өгсөн: "... мөнгийг Гантогтох өөрөө авсан. Хайрцагтай мөнгийг анх Гантогтох л тоолсон. Яг хэдэн төгрөг байсныг Энхбаатар бид хоёр мэдэхгүй", шүүгдэгч О.Энхбаатарын өгсөн: "Гантогтох хайрцагтай мөнгийг нь тоолж байгаад Үнэнбаяр бид хоёрт тус бүр 45 000 төгрөг өгсөн. Үлдсэн мөнгийг Гантогтох авсан. Гантогтох би өөрөө 80 000 төгрөг авлаа гэж байсан. Тэрнээс их мөнгө үлдсэнийг Гантогтох авсан байж болно. Сайн мэдэхгүй байна. Мөнгийг Үнэнбаяр бид хоёр тоолоогүй" гэх мэдүүлгээр 220 000 төгрөг авсан гэдэг нь нотлогдоогүй. Мөн хохирогч М.Наранцэцэгийн Цагдаагийн байгууллагад гаргасан өргөдөл болон мөрдөн байцаалтад тогтвортой өгсөн: "Тухайн өдөр алдсан мөнгө минь миний хэдэн өдрийн нүүрсний мөнгө 680 000 төгрөг хоёр өдрийн орлогын 290 000 төгрөг байсныг нь авсан байсан" гэх мэдүүлэг, дэлгүүрийн орлогыг тодорхойлсон хавтаст хэргийн 24-34-р хуудсанд авагдсан баримт зэргээр хохирогчийн дэлгүүрээс 2 дахь удаагийн үйлдлээр 970 000 төгрөг алдагдаагүй байна гэж үзэх үндэслэл тогтоогдохгүй байна гэж үзлээ.  

 

            Хохирогч болон өмгөөлөгчийн нэхэмжилсэн өмгөөллийн хөлс 400 000 төгрөгийг гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол гэж үзэхгүйгээс гадна байцаан шийтгэх ажиллагааны зардалд хамаарахгүй тул хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.  

 

2.Эрүүгийн хариуцлага, бусад асуудлын талаар:

 

Эрүүгийн хариуцлага нь ял, албадлагын арга хэмжээнээс бүрдэх бөгөөд шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтох нар нь тухайн зүйл хэсэгт заасан гэмт хэрэгт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх насанд хүрсэн, хэрэг хариуцах чадвартай байна.

Шүүгдэгч нар нь урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй нь хавтаст хэргийн 126, 130, 136-р дүгээр хуудсанд авагдсан ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудсаар тогтоогдож байна.

            Шүүгдэгч нарт ял шийтгэл оногдуулахдаа гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлыг төлсөнийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүйг дурдаж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т зааснаар шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар нарыг тус бүр 2 жил 1 сар хорих, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохыг 2 жил хорих ялаар шийтгэж,    

            шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар нарын гэмт хэрэг үйлдэж учруулан хохирлоо нөхөн төлсөн байдлыг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1.3-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т оногдуулсан 2 жилийн хорих ялын биечлэн эдлэх ялыг хөнгөрүүлэн тогтоох,

             өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтоход Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 8.5 дугаар зүйлийн 1-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т зааснаар оногдуулсан 2 жилийн хорих ялыг 2 дахин багасгаж биечлэн эдлэх ялыг тогтоох үндэслэлтэй  байна.

 

Өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохын өмгөөлөгч И.Атарбямбын эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх шүүх хуралдаанд гаргасан Б.Гантогтоход оногдуулах ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн Наймдугаар бүлэгт заасан Өсвөр насны хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх журмаар оногдуулах санал оруулсан байна.

 

Өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохын үйлдсэн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлий 2.1-т заасан гэмт хэрэг нь хоёр жилээс найман жил хүртэл хугацаагаар хорих ялтай бөгөөд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 1-т зааснаар энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын доод хэмжээг хоёр жил, түүнээс дээш хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон гэмт хэргийг хүнд гэмт хэргийн ангилалд хамаарахаар заасан байна.

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн Наймдугаар бүлгийн Өсвөр насны хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх журмаар хуулийн 8.6 дугаар зүйлд шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулах, хуулийн 8.7 дугаар зүйлд хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээ хэрэглэхэд зөвхөн хөнгөн гэмт гэмт хэрэг үйлдсэн өсвөр насны хүнд хэрэглэх зохицуулалт байх тул шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Б.Атарбямбын хүсэлтийг хүлээн авах боломжгүй болохыг дурдав.    

 

            Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан ирсэн зүйлгүй битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нар нь цагдан хоригдсон хоног, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны улмаас тооцон гаргах зардалгүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

 

            Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2-т тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч Тайж Энхмөнхийн Үнэнбаяр, Боржигин Отгонбаатарын Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Боржигон Баярсайханы Гантогтох нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т заасан үйл ажиллагаа явуулах зориулалттай орон байранд нэвтэрч  бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар хулгайлсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2.Хохирогчийн нэхэмжилсэн өмгөөллийн хөлс гэх 400 000 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.  

 

3.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т заснаар шүүгдэгч О.Энхбаатар, Э.Үнэнбаяр нарыг тус бүр 2 /хоёр/ жил 1 /нэг/ сар хорих ялаар, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтохыг 2 /хоёр/ жил хорих ялаар тус тус шийтгэсүгэй.

 

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1.3-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т зааснаар шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар нарт оногдуулсан 2 жил 1 сарын хорих ялыг тус бүр 1 /нэг/ жил 1 /нэг/ сар хорих ялаар, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 8.5 дугаар зүйлийн 1-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2.1-т зааснаар өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтоход оногдуулсан 2 жилийн хорих ялыг 1 /нэг/ жил хорих ялаар тус тус тогтоосугай.

 

            5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар нарт оногдуулсан 1 жил 1 сарын хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 8.5 дугаар зүйлийн 2-т зааснаар өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтоход оногдуулсан 1 жилийн хорих ялыг сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллагад тус тус эдлүүлсүгэй.

    

            6.Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нар нь цагдан хоригдсон хоног, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны улмаас тооцон гарах зардалгүй болохыг дурдсугай.

 

7.Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд улсын яллагч, дээд шатны прокурор, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч тогтоолыг эс зөвшөөрвөл өөрөө гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Дархан-Уул аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 8.Шийтгэх тогтоолд гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Э.Үнэнбаяр, О.Энхбаатар, өсвөр насны шүүгдэгч Б.Гантогтох нарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж, энэ өдрөөс эхлэн цагдан хорьсугай.  

 

 

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                         Т.БАТЖАРГАЛ