“Т” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

   Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Д.Батбаатар даргалж, шүүгч Б.Тунгалагсайхан, шүүгч Э.Халиунбаяр нарын бүрэлдэхүүнтэй, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Даваажаргал, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.Ц, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Ц.М, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.Ө, Б.Б нарыг оролцуулан, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн 128/ШШ2018/0508 дугаар шийдвэрийг эс зөвшөөрч нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлоор, “Т” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Татварын ерөнхий газарт холбогдох захиргааны хэргийг шүүгч Э.Халиунбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

   Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн 128/ШШ2018/0508 дугаар шийдвэрээр: “Татварын ерөнхий хуулийн 74 дүгээр зүйлийн 74.1.3, Онцгой албан татварын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.1, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Анхны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай 4 дүгээр зүйлийн 4.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан Татварын ерөнхий газрын Татварын хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн татварын хэлтсийн улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0300942 тоот актын тогтоох хэсгийн 1.1, 1.2 дахь заалтаар ногдуулсан 398.795,1 мянган төгрөгийн нөхөн татварыг хэвээр үлдээж, 1.4 дэх заалтаар ногдуулсан 2008 оны нэмэгдсэн өртгийн албан татвар 68.332 мянган төгрөгийг хугацаанд нь төлөөгүй зөрчилд ногдуулсан 2,358,7 мянган төгрөгийн торгууль, 1.1, 1.2, 1.3 дахь заалтаар ногдуулсан 316.858.6 мянган төгрөгийн хүү, 144,251,4 мянган төгрөгийн торгууль мянга, 67,038,6 мянган төгрөгийн алданги нийт 530.507.300 төгрөгийн төлбөрийг өршөөлд хамруулж хассугай” гэж шийдвэрлэжээ.

   Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч давж заалдах гомдолдоо: “Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн 128/ШШ2018/0508 дугаар шийдвэрийн зарим хэсэг буюу Татварын ерөнхий газрын Татварын хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0300942 тоот актын тогтоох хэсгийн 1.1, 1.2 дахь заалтаар ногдуулсан 398.795,1 мянган төгрөгийн нөхөн татварыг хэвээр үлдээснийг эс зөвшөөрч дараах үндэслэлээр гомдол гаргаж байна. Үүнд:

1. Татварын улсын байцаагчийн 0300942 тоот актын тогтоох хэсгийн 1.1, 1.2-д нөхөн татвар ногдуулсан нь хууль зүйн үндэслэлгүй юм. Учир нь улсын байцаагч нь компанийн бусад агентад байрлуулсан, борлогдоогүй барааг борлуулалт хийгдсэн мэтээр буруу дүгнэлт хийж санхүүгийн тайланд хэрэглэдэг олон улсын стандартыг баримтлаагүйгээс нөхөн татвар тооцсон нь үндэслэлгүй. Гэрээний дагуу байршуулсан барааны үлдэгдэл 2008 оны эцэст 549.192,9 мянган төгрөг байсан. Гэрээлэгч байгууллага бүртэй тооцоо нийлсэн байгаа учраас гэрээлэгч байгууллага дээр борлуулахаар байршуулсан бараанаас борлогдоогүй үлдсэн барааны үлдэгдлийг борлуулалтаар тооцож, борлогдоогүй барааны үлдэгдлийг орлого гэж үзсэн нь Нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартыг зөрчсөн байна. Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4-д “аж ахуй нэгж байгууллагын санхүүгийн тайлан нь нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартад нийцсэн байх” гэсэн заалт, Нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартын 18 дугаар зүйлд “Орлого” хэсэгт тодорхой нөхцөл бүрэн бүрдсэн үед бараа борлуулалтын орлогыг хүлээн зөвшөөрөхөөр заасан байдаг. Үүнд дараах нөхцөл бүрдсэн үед бараа борлуулалтын орлогыг хүлээн зөвшөөрөх ёстой: аж ахуй нэгж нь барааны өмчлөлд холбогдох удирдлагын болон хяналтын үүргийг өөртөө хадгалаагүй, орлогын дүнг үнэн бодитой хэмжих боломжтой байгаа, өгөгдсөн ажил гүйлгээний эдийн засгийн өгөөжийг тухайн аж ахуйн нэгж хүртэх магадлалтай байгаа, тухайн ажил гүйлгээтэй уялдаж гарсан ба гарах зардлыг үнэн бодитойгоор хэмжин тодорхойлж болохоор байгаа гэж заасан бөгөөд дээрх нөхцөлүүдийн аль нэг нь хангагдаагүй бол бараа борлуулалтын орлого гэж тооцох ёсгүй. Гэтэл дээрх нөхцөлүүд нь бүрэн хангагдаагүй байхад байршуулсан барааны 549.192,9 мянган төгрөгийг орлого гэж үзсэн нь буруу. Компанийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг өөрийн дэлгүүрийн лангуугаар дамжуулан худалдан борлуулах үүргийг хамтран ажиллах гэрээний дагуу хүлээсэн нэр бүхий борлуулагч нарт өгснийг борлуулалт гэж үзэхгүй. Борлуулалт хийсэн тохиолдолд борлуулалтын мэдэгдэлд хэдэн ширхэг борлогдсон нь тусгагдах ба түүний дагуу шилжүүлсэн мөнгийг хүлээн авснаар орлогыг хүлээн зөвшөөрдөг. Борлуулагч нар барааг борлуулсан мөнгөнөөс борлуулалтын шимтгэл, хэлцэлд заасан бусад зардлыг хассаны дараа мөнгийг шилжүүлдэг бөгөөд борлогдохгүй байх эрсдэлийг үйлдвэрлэгч хүлээдэг.

2. Шалгалтыг 2-оос доошгүй улсын байцаагч 1-2 сарын хугацаанд анхан шатны баримтад тулгуурлан хийдэг байхад Н.Чинбат анхан шатны баримттай огтхон ч танилцаагүй. “Т” ХХК нь Татварын ерөнхий хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.3-д “анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийн тогтоосон журам болон нягтлан бодох бүртгэлийн стандартын дагуу хөтөлж, аж ахуйн үйл ажиллагааны тайлан тэнцэл гаргах” гэж заасны дагуу ажилласан. Гэтэл улсын байцаагч борлуулалтын орлогыг тодорхойлохдоо шаардлага хангаагүй тодруулбал, 2009 оны 4 дүгээр сард хакерын хууль бус ажиллагаанаас устгагдсан, цагдаагийн байгууллага шалгасан, дараа нь албан бусаар хэсэгчлэн сэргээх оролдлого хийсэн, дутуу сэргээсэн программыг хуулж авч явсан бөгөөд тус программ дээрээс буруу дүнтэй борлуулалтын журнал гэх хуулга хэвлэж түүгээрээ орлогыг тооцсон, гол үндэслэл болгон хийсвэрлэн тооцоолсон нь үндэслэлгүй болох нь татварын ногдуулалт төлөлтийн тайлан, балансын ерөнхий дүн, авлагын дүн зэргээр нотлогддог. Байцаагчийн хэвлэж авсан борлуулалтын орлогын журнал гэх хуулга нь өмнө нь шаардлага хангаж байсан тэр үеийн программаас хэвлэж авсан журналтай 643.120,5 мянган төгрөгөөр зөрүүтэй байхад мэдээллийг компаниас албан ёсоор баталгаажуулаагүй, албан ёсны бус баримт нотолгоог үндэслэн акт тавьсан нь хууль бус гэж үзэж байна. Программ дангаараа татварын акт тавих үндэслэл болохгүй. Гэтэл шүүгч энэ талаар судлан шинжлээгүй, шүүхийн шийдвэрт энэ талаар дурдаагүй, дүгнэлт хийлгүй орхигдуулсан байна.

3. Байцаагч Н.Ч нь “Т” ХХК-ийн хариуцсан татварын албаны улсын байцаагч биш мөртлөө уг хариуцсан албатай харьцахгүйгээр шалгалт хийх нэрээр ирж хакерын улмаас устсан гэмтэлтэй, эрх зүйн баталгаагүй болсон санхүүгийн пирамид программыг хуулбарлах замаар акт үйлдсэн тул актыг хүчингүй болгох нэг үндэслэл мөн. Ингэхдээ татварын байгууллагатай харилцаагүй давхардуулан шалгалт хийсэн бөгөөд харьяалсан татварын хэлтсээс гаргасан татвар төлөлтийн график, татвар төлөлтийг хойшлуулах тухай тушаал зэрэг нотлох баримтуудыг шалгалгүй орхигдуулсан, давхардсан шалгалт хийсэн. Учир нь харьяа татварын хэлтсээс “Т” ХХК-ийн татвар төлөлтийг хойшлуулах зэрэг шат дараатай арга хэмжээ авч ажиллаж байсан. Гэтэл шалгалт хийсэн Татварын улсын байцаагч нь хяналт тавьж байгаа татварын албатай харилцаж мэдээлэл, нотлох баримт авах талаар Татварын ерөнхий хуулийн 28 дугаар зүйлийн 28.1.3-д “татварын хяналт хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай мэдээ, судалгаа, бусад холбогдох баримт бичгийг хувь хүн, хуулийн этгээдээс үнэ төлбөргүй гаргуулан авах” эрх, үүргээ хэрэгжүүлээгүйгээс, зайлшгүй авах ёстой нотлох баримт цуглаагүйгээс 0300942 тоот акт утга агуулгын илэрхий алдаатай, тооцоо нь илт буруу гарсан байгаа нь нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчиж байна.

4. Татварын ерөнхий хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.2-т “татварын улсын байцаагчийн акт дүгнэлтэд ... татварын албаны хяналт шалгалт хариуцсан хэлтэс, тасгийн дарга хянан баталгаажуулж гарын үсэг зурснаар хүчин төгөлдөр болно” гэж заасан. Гэтэл 0300942 дугаар актыг татварын хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн дарга Ч.Г биш өөр хэн нь мэдэгдэхгүй этгээд гарын үсэг зурсан нь дээрх хуулийн 34.2 дахь заалтыг илт зөрчсөн тул 0300942 дугаар акт нь хүчин төгөлдөр болоогүй. Мөн актад хэн гэдэг этгээд гарын үсэг зурсан нь тодорхойгүй байгаа нь Архивын ерөнхий газрын даргын 2009 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн Албан хэрэг хөтлөлтийн үндсэн зааврын 2.3.15-д “ ...байгууллагын даргын эзгүйд албан баримт бичигт түүнийг байгууллагын дотоод дүрэм, журмын дагуу түр орлож байгаа албан тушаалтан, эсвэл эрх бүхий холбогдох ажилтан гарын үсэг зурж байгаа хүний албан тушаалын нэрийг оруулж бичнэ. Байгууллагын үүрэг гүйцэтгэгч толгойлж байгаа бол баримт бичигт үүрэг гүйцэтгэгч гарын үсгээ зурах бөгөөд албан тушаал, гарын үсэг, гарын үсгийн тайллыг үүрэг гүйцэтгэгчийн нэрээр бичнэ” гэж заасныг зөрчсөн. Татварын улсын байцаагч “Үндэсний татварын албаны татварын хяналт шалгалтын ажлын дүрэм”-ийн 1.4, 1.4.2, 1.5, 2.2.6, 2.2.7, 2.3.4 в, 2.3.4 д , 2.3.5 е, 2.3.6 в, 2.3.6 г, 2.3.6 ё, 3.2.1-ийн хоёр дахь хэсэг, 3.2.2-ын ... эрх бүхий албан тушаалтны гарын үсгийн тайлал зэргийг тодорхой бичих ... гэснийг, 3.2.3 a, 3.2.5, 3.2.7, 7.1, 7.1.1-д заасныг тус тус ноцтойгоор зөрчиж “Т” ХХК-д татварын улсын байцаагчийн акт тавьсан нь илт хууль бус болсон.

5. Татварын улсын байцаагчийн 0300942 дугаар акт хүчин төгөлдөр болоогүй. Татварын ерөнхий хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1, 11.6-д заасан татварын актын хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан байх тул дээрх үндэслэлээр акт хүчингүй болсон. Татварын ерөнхий хуулиар татварын байцаагчийн актын хугацаа 5 жилээр тогтоосон.

6. Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт “...татвар төлөөгүй нь хэрэгт нотлох баримтаар авагдсан нягтлан бодох бүртгэлийн анхан шатны баримтаар тогтоогдож байна” гэж дүгнэсэн нь илт ташаа болсон. Хавтаст хэрэгт анхан шатны баримт байхгүйгээс гадна байцаагч Н.Ч анхан шатны баримтыг үзэж шалгаагүй болох нь нотлогдож байгаа болно.

7. Хариуцагч Н.Ч болон хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн дарга Ч.Г нь татварын улсын байцаагчдын хамт дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны 1-р шүүхийн 2014 оны 02 дугаар сарын 21-ний өдрийн 261 дугаар шийтгэх тогтоолоор ял шийтгэгдсэнийг давах болон хяналтын шатны шүүх хэвээр үлдээсэн байдаг. Учир нь Н.Ч нар нь хэлтсээрээ, зохион байгуулалттайгаар татварын хууль болон ҮТА-ны ТХШАДүрмийн заалтууд, ялангуяа дүрмийн 2.2.6-д заасныг зөрчсөн байсан, хоёр ба түүнээс дээш бүрэлдэхүүнтэй хийх ёстой татварын хяналт шалгалтыг ганцаараа хийж татвар төлөгчдийг хохироож байсан нь гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнтэй гэж шүүх дүгнэсэн байгаа бөгөөд энэ нь Н.Ч хууль, дүрэм зөрчиж ганцаараа очиж “Т” ХХК-д холбогдуулан акт тавьсан. Энэ үед нь өөр хүн ирж, “Татварын актыг хүчингүй болгож өгнө..., акт тавиулахгүй байж болно” гэх зэргээр хууль бус санал тавьж байсныг шүүх анхаарна уу.

Иймд шүүх хэрэглэх ёстой хуулийг хэрэглээгүй, хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн гэж үзэхээр байх тул Татварын ерөнхий газрын Татварын хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0300942 тоот актыг бүхэлд нь хүчингүй болгож өгнө үү” гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлоор хэргийг хянаад шүүхийн шийдвэрт зохих өөрчлөлтийг оруулж шийдвэрлэлээ.

Нэхэмжлэгч “Т” ХХК нь “Татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0300942 дугаар актыг хүчингүй болгуулах” тухай шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг гаргажээ.

Эрүүгийн цагдаагийн газрын 2009 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн 9ж/4689 дүгээр албан бичиг болон татварын хяналт шалгалт хийх томилолтын дагуу Татварын ерөнхий газрын Татварын хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн татварын улсын байцаагч Н.Ч нь “Т” ХХК-ийн 2007, 2008 оны албан татвар ногдуулалт, төлөлтийн байдалд татварын хяналт шалгалт явуулж, шалгалтаар илэрсэн нийт 2,160,770.2 мянган төгрөгийн зөрчилд 398,795.1 мянган төгрөгийн нөхөн татвар, 316,858.6 мянган төгрөгийн хүү, 146,610.1 мянган төгрөгийн торгууль, 67,038.6 мянган төгрөгийн алданги, нийт 929,302.4 мянган төгрөгийн төлбөрийг 2009 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн дотор төлүүлэх”-ээр Татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн “Татвар ногдуулалт, төлөлтийг шалгасан тухай” 0300942 дугаар актыг гаргасан байна.

Татвар ногдуулах, төлөх татварын болон нягтлан бодох бүртгэлийн тайлан, данс бүртгэл, төсөл болон санхүүгийн бусад баримтад хяналт шалгалт хийх, татварын хууль тогтоомж зөрчсөн татвар төлөгчид холбогдох хуульд заасан хариуцлага оногдуулах эрхийг Татварын ерөнхий хуульд зааснаар татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, татварын алба, татварын улсын байцаагч нарт олгожээ. Мөн хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д “Хууль тогтоомжоор тогтоосон хугацаанд төлөөгүй татвар, алданги, торгууль /цаашид “татварын өр” гэх/-ийг дор дурдсан дарааллаар барагдуулна”, 56.1.1-д “тухайн татварт ногдох алданги”, 56.1.2-т “торгууль”, 56.1.3-д “татварын үндсэн өр” гэж заажээ.

Дээрх хуульд зааснаас үзэхэд татварын хяналт шалгалтыг хийх, явуулах эрх бүхий этгээд нь хуульд заасан журмын дагуу татварын хяналт шалгалтыг явуулж, илэрсэн зөрчилд хуулиар тогтоосон хариуцлага ногдуулсан нь хууль бус биш юм.

Хэрэгт цугларсан нотлох баримтууд болон нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлоор Татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн “Татварын ногдуулалт, төлөлтийг шалгасан тухай” 0300942 дугаар актыг “...баталгаажуулаагүй, албан ёсны бус баримт нотолгоог үндэслэн акт тавьсан нь хууль бус, ...зайлшгүй авах ёстой нотлох баримт цуглаагүйгээс утга агуулгын илэрхий алдаатай, тооцоо нь илт буруу гарсан...” гэх үндэслэл тогтоогдоогүй байх тул шүүхээс маргаан бүхий татварын улсын байцаагчийн актыг хүчингүй болгох үндэслэлгүй.

Татварын ерөнхий хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1-д “Татвар төлөгч Монгол Улсын татварын хууль тогтоомжид зааснаар төлбөл зохих татварын ногдлоо бүрэн гүйцэт тодорхойлж, хугацаанд нь төлсөн эсэхийг татварын алба, татварын улсын байцаагч хянан шалгана”, 47.4-д “Татварын алба, татварын улсын байцаагч нь татварын хяналт шалгалтын ажлыг татвар хураах зардлыг хэмнэн, үр өгөөжтэй байх, татвар төлөгчийн хэвийн үйл ажиллагааг үл алдагдуулах, чирэгдэл бага учруулах шаардлагад нийцүүлэн төлөвлөгөөт болон гэнэтийн, бүрэн буюу хэсэгчилсэн, ганцаарчилсан болон нийтийг хамарсан зэрэг олон улсын жишигт нийцсэн, хуулиар хориглоогүй бүх хэлбэрээр явуулж, аль ч татвар төлөгчийн үүргийн биелэлтийг хэзээ зохистой гэж үзсэн үедээ шалгах эрхтэй” гэж заажээ.

Тодруулбал, Татварын ерөнхий газрын Татварын хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн татварын улсын байцаагч Н.Ч нь Эрүүгийн цагдаагийн газрын 2009 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн 9ж/4689 дүгээр албан бичиг, томилолтын дагуу ганцаараа нэхэмжлэгч хуулийн этгээдийн татварын ногдуулалт, төлөлтийн байдлыг шалгаж 2007, 2008 оны орлого, санхүүгийн тайлан тэнцэл, онцгой болон нэмэгдсэн өртгийн албан татварын ногдуулалт, төлөлтийн тайланд тусгаагүй, татвар ногдох орлогод тооцоогүй, татвар ногдуулан төлөөгүй зөрчилд нөхөн татвар ногдуулж, мөн татвараа хугацаанд төлөөгүй зөрчилд хүү, алданги, торгууль ногдуулсан улсын байцаагчийн актыг хүчингүй болгох үндэслэлгүй.

Хэдийгээр нэхэмжлэгч “...хакерын улмаас устсан гэмтэлтэй, эрх зүйн баталгаагүй болсон санхүүгийн пирамид программыг хуулбарлах замаар хариуцагч акт үйлдсэн...” гэх боловч энэ нь татварын улсын байцаагчийн шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг үгүйсгэх, нөхөн татвар, хүү, алданги, торгууль төлөхгүй байгаа “Т” ХХК-ийн үйлдлийг зөвтгөх, мөн татвар төлөхөөс чөлөөлөх үндэслэл болохгүй бөгөөд энэ талаар анхан шатны шүүх дэлгэрэнгүй, үндэслэл бүхий дүгнэлтийг хийсэн тул “...хууль, дүрэм зөрчиж ганцаараа очиж “Т” ХХК-д холбогдуулан акт тавьсан. Энэ үед нь өөр хүн ирж, “Татварын актыг хүчингүй болгож өгнө..., акт тавиулахгүй байж болно” гэх зэргээр хууль бус санал тавьж байсныг шүүх анхаарна уу...” гэх гомдлыг хүлээн авах боломжгүй.

Нөгөөтэйгүүр, Татварын ерөнхий хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.3-д “анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийг тогтоосон журам болон нягтлан бодох бүртгэлийн стандартын дагуу хөтөлж, санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагааны тайлан тэнцэл гаргах”, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.1-д “Нягтлан бодох бүртгэлийг удирдан зохион байгуулах үүрэг, хариуцлагыг аж ахуйн нэгж, байгууллагын удирдлага хүлээнэ” зааснаар татварын улсын байцаагч нь хуульд зааснаар татварын хяналт шалгалтыг хийж илэрсэн зөрчил, нягтлан бодох бүртгэл, тооцооллыг татвар төлөгч буюу нэхэмжлэгч “Т” ХХК-иас нягталж, хүлээн зөвшөөрөөгүй бол өөрөө зөвтгөх байдлаар санхүүгийн анхан шатны болон бусад баримтыг гаргаж өгөөгүй байна.

Тиймээс нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн “...улсын байцаагч борлуулалтын орлогыг тодорхойлохдоо шаардлага хангаагүй тодруулбал, 2009 оны 4 дүгээр сард хакерын хууль бус ажиллагаанаас устгагдсан, цагдаагийн байгууллага шалгасан, дараа нь албан бусаар хэсэгчлэн сэргээх оролдлого хийсэн, дутуу сэргээсэн программыг хуулж авч явсан бөгөөд тус программ дээрээс буруу дүнтэй борлуулалтын журнал гэх хуулга хэвлэж түүгээрээ орлогыг тооцсон, гол үндэслэл болгон хийсвэрлэн тооцоолсон нь үндэслэлгүй болох нь татварын ногдуулалт төлөлтийн тайлан, балансын ерөнхий дүн, авлагын дүн зэргээр нотлогддог...” гэх гомдол үндэслэлгүй байна.

Иймд маргаан бүхий татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0300942 дугаар акт нь нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчөөгүй гэж үзсэн анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэл бүхий болжээ.

Харин анхан шатны шүүх, татварын улсын байцаагчийн актаар “Т” ХХК-д ногдуулсан нийт төлбөрөөс хүү, торгууль, алдангийн нийт 530,507.3 мянган төгрөгийг Анхны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.3, 10 дугаар зүйлийн 10.2-т заасанд хамааруулан өршөөн хэлтрүүлж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй боловч шүүхийн шийдвэрийн “тогтоох” хэсэгт бичвэрийн болон хууль хэрэглээний алдаатай байх тул энэ талаар зөвтгөсөн өөрчлөлтийг оруулж, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж шийдвэрлэв.

   Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 120 дугаар зүйлийн 120.3 дахь хэсгийг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

   1. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн 128/ШШ2018/0508 дугаар шийдвэрийн “Тогтоох” хэсгийн 1 дэх заалтыг “Татварын ерөнхий хууль /2008 он/-ийн 74 дүгээр зүйлийн 74.1.3, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль /2006 он/-ийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Онцгой албан татварын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.1, 5 дугаар зүйлийн 5.2-т заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч “Т” ХХК-ийн “Татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0300942 дугаар актыг хүчингүй болгуулах” тухай нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосугай” гэж өөрчлөн, 2 дахь заалтаар “Анхны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.3, 10 дугаар зүйлийн 10.2-т заасныг тус тус баримтлан Татварын ерөнхий газрын Татварын хяналт шалгалт, арга зүйн хэлтсийн татварын улсын байцаагчийн 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0300942 дугаар актаар “Т” ХХК-д ногдуулсан хүү, торгууль, алданги нийт 530,507.3 мянган төгрөгийг өршөөн хэлтрүүлсүгэй” гэж нэмж, 2 дахь заалтын дугаарыг “3” гэж өөрчлөн, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

   2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1, 47 дугаар зүйлийн 47.1-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгчээс давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

   Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.5 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу хэрэглэсэн гэж нэхэмжлэгч, хариуцагч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар үзвэл магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                                  Д.БАТБААТАР

ШҮҮГЧ                                                                       Б.ТУНГАЛАГСАЙХАН

ШҮҮГЧ                                                                       Э.ХАЛИУНБАЯР