Б.*******ийн нэхэмжлэлтэй
                                                                          иргэний хэргийн тухай                                                   

Дагалдах индекс: *******9/*******23/00038

          Дархан-Уул аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Я.Туул даргалж, шүүгч Х.Байгалмаа, шүүгч Г.Мягмарсүрэн нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар:

           Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******23 оны  03 дугаар сарын 06-ны өдрийн 135/ШШ*******23/00277 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч Б.*******ийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч Д.*******д холбогдох,

Нэхэмжлэлийн шаардлага: “Хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах” тухай нэхэмжлэлтэй,

Иргэний хэргийг хариуцагч Д.*******ы гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн, *******23 оны 04 дүгээр сарын 14-ний өдөр хүлээн авч, шүүгч Г.Мягмарсүрэнгийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

           Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч Б.*******, хариуцагч Д.*******, хариуцагчийн өмгөөлөгч Г.Хандмаа /цахимаар/, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Б.Мандуул нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн үндэслэл, шаардлага:

Миний бие Б.******* нь Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******21 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 9 дугаартай шийдвэрээр нөхөр Д.*******аас гэрлэлтээ цуцлуулж, *******05 оны 12 дугаар сарын *******-ны өдөр төрсөн хүү Б.*******, *******07 оны 08 дугаар сарын *******-ны өдөр төрсөн охин Б.******* нар эх Б.******* миний асрамжид үлдсэн. Тухайн үед хүүхдийн тэтгэлгийн асуудлыг нэхэмжлэхгүй орхисон.

Гэрлэлт цуцлуулах үед Д.******* нь би хүүхдүүдээ 18 нас хүртэл нь хооллож хувцаслана, их сургуульд ороход төлбөрийг нь төлнө, тусдаа гарахад нь тусална гэж байсан боловч шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш хүүхдүүдээ огт харж хандаагүй, төдийгүй утаснуудыг нь блоклосон.

Хүүхдүүд өсөж том болохын хэрээр сурах, амьдрах наад захын хэрэглээний зардлууд нэмэгдэж би ганцаараа хүүхдүүдээ тэжээн тэтгэж чадахгүй байна. Хүүхдүүд маань тэтгэлгээ авах хүсэлтэй байгаа тул Гэр бүлийн тухай хуулийн 26.2.2, 38.1-д зааснаар эцэг Д.*******аас хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

2. Хариуцагчийн татгалзал, тайлбарын агуулга:

Нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч дараах байдлаар хариу тайлбар гаргаж байна. Үүнд:

Гэрлэлтээ цуцлуулж, хүүхдийн тэтгэлгээ нэхэмжлэхгүй орхисон гэх тухайд:

Нэхэмжлэгч Б.******* нь Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд *******21 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдөр гаргасан нэхэмжлэлд ... Д.*******аас гэрлэлт цуцлуулж, хүүхдийн асрамж, тэтгэмж тогтоолгох, гэр бүлийн дундын эд хөрөнгөөс ногдох хувь гаргуулах нэхэмжлэл гаргасан. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэгч Б.*******, Д.******* бид нэхэмжлэгчийн гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд эвлэрч, эвлэрлийн гэрээ байгуулсан бөгөөд энэхүү эвлэрлийн гэрээг шүүхэд хүргүүлсэн.

Энэ тухай Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******21 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 9 тоот шийдвэрийн 3-т бичигдсэн байдаг.

Тиймээс хүүхдийн тэтгэлгээ нэхэмжлэхгүй орхисон гэх нэхэмжлэлийн үндэслэл нь худал бөгөөд нэхэмжлэгч *******21 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдөр хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах нэхэмжлэлээсээ татгалзсан тул шүүх шийдвэрийнхээ тогтоох хэсгийн 2 дугаар заалтаар Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.5-д зааснаар нэхэмжлэгч Б.*******, хариуцагч Д.******* нар нь эд хөрөнгийн шаардлагыг хариуцагчийн зөвшөөрлийг хүлээн авч, 15,000,000 төгрөг дээр эвлэрч байна. Хүүхдийн асрамжийг эх Б.*******т хариуцуулахаар, хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгох шаардлагаасаа нэхэмжлэгч татгалзаж, 15,000,000 төгрөгөөс 3,000,000 төгрөгийг нэхэмжлэгч хүлээн зөвшөөрсөн эвлэрлийг баталсугай... гэж бичсэн байдаг.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 26 дугаар зүйлд нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэл гаргасан үндэслэл болон нэхэмжлэлийг өөрчлөх, нэхэмжлэлийн шаардлагын хэмжээг ихэсгэх, багасгах, нэхэмжлэлээс татгалзах, эвлэрэх эрхтэй, 59 дүгээр зүйлийн 59.5-д нэхэмжлэгч шаардлагаа багасгах, зохигч эвлэрэх замаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь энэ хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.5-д заасны дагуу дуусгавар болсон бол улсын тэмдэгтийн хураамжийг буцаан олгохгүй гэж тус тус заасан байдаг.

Мөн Улсын дээд шүүхийн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3 дахь хэсгийг тайлбарлах тухай тогтоолоор Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106.3 дахь хэсгийн нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ... татан авч болно гэдгийг мөн хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.5-д заасан нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээсээ татгалзсантай нэгэн адил ойлгоно гэж тайлбарласан байдаг. Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ татан авсан бол давж заалдах, хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхгүйгээс гадна анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрхгүй байхаар Улсын дээд шүүх тайлбарласан байна.

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******21 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 9 тоот шийдвэр хүчин төгөлдөр хэвээр байхад тус шүүх нэхэмжлэлийг дахин хүлээн авч иргэний хэрэг үүсгэсэн байна.

Иймээс Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 65 дугаар зүйлийн 65.1.6-д зааснаар уг нэхэмжлэлд дурдсан үйл баримтын талаар хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр хэвээр байгаа тул уг нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

3. Анхан шатны шүүхийн  шийдвэрийн агуулга:

Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.2-т зааснаар хүүхдүүд болох Б.*******, Б.******* нарыг 16 нас /сурч байгаа бол 18 нас/ хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр эцэг Д.*******аас сар бүр хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулж, тэжээн тэтгүүлж,

 Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Б.*******ээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,*******0 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Д.*******аас улсын тэмдэгтийн хураамж 70,*******0 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгож шийдвэрлэжээ.

4. Хариуцагч Д.******* давж заалдах гомдолдоо:

            Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч давж заалдах гомдол гаргаж байна.

Хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрт тусгасан асуудлыг дахин авч шийдвэрлэсэнд гомдолтой байна. Улсын дээд шүүхийн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3 дахь хэсгийг тайлбарлах тухай тогтоолоор Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106.3 дахь хэсгийн нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ... татан авч болно гэдгийг мөн хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.5-д заасан нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээсээ татгалзсантай нэгэн адил ойлгоно гэж тайлбарласан байдаг. Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ татан авсан бол давж заалдах, хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхгүйгээс гадна анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрхгүй байхаар Улсын дээд шүүх тайлбарласан байна. Гэтэл анхан шатны шүүх зохигчдын гэр бүлийн дундын хөрөнгө болон хүүхдийн асрамж дээр эвлэрэн хэлэлцэж, харин нэхэмжлэгч Б.******* хүүхдийн тэтгэлэг нэхэмжлэхээс татгалзсан гэж Улсын дээд шүүхийн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3, 106.5 дахь заалтыг тайлбарласныг анхан шатны шүүх өөрөөр тайлбарлан хэрэглэж, 106.3 дахь заалтад заасан татгалзсан нэхэмжлэлийн шаардлагыг нэхэмжлэгч хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах шаардлагыг урьд гаргаж байгаагүй мэтээр хүлээн авч шийдвэрлэсэн.

Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1 дэх хэсэгт зааснаар хэргийг хянан шийдвэрлээд гаргах шийдвэрээр шийдвэрлэх журмын дагуу хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн байхад үүнийг шүүх анхааралдаа авалгүй шүүх уг шаардлагыг шийдвэрлээгүй мэтээр дүгнэж шийдвэр гаргасан нь шүүхийн шийдвэр үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангаагүй.

Нэхэмжлэгч Д.*******ыг хүүхдийн тэтгэлэг төлөх үүргээ огт биелүүлдэггүй гэж худал мэдүүлэг гаргасныг үндэслэж шүүх шийдвэрээ гаргасан. Учир нь охин Б.Анундарийн дансаар түүнд хүүхдийн тэтгэлэг төлдөг бөгөөд өвлийн идэш өгдөг, намар сургуульд ороход сургуулийн бэлтгэлийн холбогдох зардлыг хариуцагч төлдөг. Шүүх хэргийг шийдвэрлэхдээ бодит байдлыг шалгаагүй. Тиймээс энэ байдлыг тодруулах үүднээс хүүхдүүдээ гэрчээр оруулах охин Б.Анундарийн дансны хуулгыг шүүхэд гаргаж өгч хэргийг шийдвэрлүүлэх. Мөн нэхэмжлэгч Д.*******т хүүхдийн тэтгэлгийг шүүхийн шийдвэрийн дагуу зарцуулдаггүй, зориулалтын бусаар зарцуулдаг тул түүнд төлөхгүй, нэхэмжлэгч хүүхдийн тэтгэлгийг өөр зүйлд зориулан ашиглах болзошгүй тул хүлээн зөвшөөрөхгүй.

Охин Б.******* аавтайгаа амьдрах хүсэлтэй байгаа тул охин Б.******* өөрийн асрамжид авах, шүүх хуралдааны явцад цахилгаан тасарч өмгөөлөгчтэй оролцох боломж хангагдаагүй. Иймээс анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, дахин шийдвэрлэхээр буцааж өгнө үү гэжээ

            6.  Нэхэмжлэгч талаас давж заалдах гомдолд гаргасан хариу тайлбартаа:

Миний бие нь Д.*******тай *******04 онд гэрлэлтээ бүртгүүлж гэр бүл болсон. *******05 оны 12 дугаар сарын *******-нд хүү Б.*******, *******07 оны 8 дугаар сарын *******-нд охин Б.******* нар төрсөн.

            ...Миний бие *******21 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 9 дугаартай шийдвэрээр гэрлэлтээ цуцлуулсан. Тухайн үед хүүхдийн тэтгэлэг нэхэмжлэхгүй орхисон. Учир нь гэрлэлт цуцлуулах үед Д.******* нь “би хүүхдүүдээ 18 нас хүртэл нь хооллож хувцаслана, их сургуульд ороход нь төлбөрийг нь төлнө, тусдаа гарахад нь тусална” гэж гуйж, итгүүлэн тэтгэмж тогтоолгоогүй. Мөн шүүхийн шийдвэрээр өмч хуваан 3 хүний 66,000,000 төгрөг тогтоосон боловч Д.******* нь “би зээлээр авсан “Прусс” маркийн автомашины мөнгө болох 16 сая төгрөгийг төлж хохиролгүй болгоё” гэсэн тул 66 сая төгрөгөөс татгалзаж, хүүхдийн тэтгэлгийн асуудлыг шүүх нээлттэй орхисон. Шүүх хурлаас хойш 15 сая төгрөгийг төлөхгүй удаа дараа нэхүүлж, улмаар Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн албаар нэхүүлж 1 жил гаран болсон. ...Шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш 2 хүүхдээ тоохоо больсон. ...Хүүхдүүд өсөж том болохын хэрээр сурах, амьдрах, эдийн засгийн хэрэгцээний зардал нэмэгдэн хүүхдүүд өөрсдийн хүсэлтээр тэтгэлэг авах хүсэлтэй байгаа тул тэтгэлэг тогтоолгох хүсэлт өгсөн.

            *******ы хүсэлттэй танилцахад:

1. Охин Анундарийн дансаар түүнд хүүхдийн тэтгэлгийг байнга төлдөг гэжээ. Гэвч хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгоогүй тул энэ нь худал мэдүүлэг.

            2. Өвлийн улиралд идэш байнга өгдөг гэсэн байна. *******15 онд бид 3 хөөгдөж гарснаас хойш нэг ч удаа энэ хүнээс улаан мах авч үзээгүй.

            3. Сургуульд ороход нь сургуулийн бэлтгэлийг хариуцаж холбогдох зардлыг төлдөг гэсэн байна. Энэ нь бас худал бөгөөд хүүг огт харж үздэггүй, охинд 1 удаа хуучин гар утас авч өгсөн. Үүнийгээ 1,500,000 төгрөгөөр үнэлж буцааж төлүүлсэн.

            4. Охин ******* ээжтэйгээ хамт амьдрахгүй, ээжийнхээ хамт амьдардаг хүнтэй таарамжгүй байдаг, аавтайгаа хамт амьдрах хүсэлтэй гэж худал мэдүүлсэн байна.

            5. ...Хариуцагч охиныхоо данс руу мөнгө байнга хийдэг гэжээ. Дансыг нь шүүлгэхэд бэлэн байна.

            6. Нэхэмжлэгч *******ийн данс руу мөнгө байнга хийдэг боловч түүнийг авч өөр зүйлд зарцуулдаг гэж худал мэдүүлжээ. *******аас мөнгө авч байгаагүй. Дансаа шүүлгэхэд бэлэн байна.

            7. Хариуцагч энэ үүргээ огт биелүүлэхгүй зайлсхийдэг гэж буруутгаж шийдвэр гаргасанд гомдолтой гэжээ.

            Эдгээр нь зөвхөн Д.*******ы цаг хугацаа хожин сунжруулж, хүү *******т тэтгэмж өгөхгүй, 18 нас хүргэх сонирхолтой байгаа юм.

            Хүүхдүүд өөрсдийн хүсэлтээр тэтгэлэг авах хүсэлтэй байгаа. Хуулийн дагуу үнэн зөв шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

1. Давж заалдах шатны шүүх нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт зааснаар хариуцагч Д.*******ы гаргасан гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянан хэлэлцээд анхан шатны шүүхийн шийдвэрт бичвэрийн болон хууль хэрэглээний өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж дүгнэв.

2. Анхан шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хуульд заасан журмын дагуу явуулж, маргааны үйл баримтыг хэрэгт цугларсан нотлох баримтад үндэслэн зөв дүгнэж, хэргийг зөв шийдвэрлэсэн боловч хэрэглэвэл зохих хуулийг хэрэглээгүй, бичвэрийн алдаа гаргасан байгаа нь шүүхийн шийдвэр хууль ёсны байх хуулийн шаардлагыг хангаагүй байна. 

            Хэргээс судлан үзэхэд:

3. Б.******* нь Д.*******д холбогдуулж, гэрлэлт цуцлуулж, хүүхдийн асрамж тогтоолгож, тэтгэлэг гаргуулах, хамтран өмчлөх дундын эд хөрөнгөөс ногдох хэсгээ гаргуулах тухай нэхэмжлэл гаргасныг Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******21 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 09 дугаартай шийдвэрээр

Б.*******, Д.******* нарын гэрлэлтийг цуцалж,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.5-д зааснаар эд хөрөнгийн шаардлагыг хариуцагчийн зөвшөөрлийг хүлээн авч 15,000,000 төгрөгт эвлэрч, хүүхдийн асрамжийг эх Б.*******т хариуцуулж, хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгохоос нэхэмжлэгч татгалзаж, 15,000,000 төгрөгөөс 3,000,000 төгрөгийг хүлээн авсан гэж эвлэрсэн зохигчийн эвлэрлийг баталж шийдвэрлэжээ. /хх-ийн 6-9/

4. Нэхэмжлэгч Б.******* нь хариуцагч Д.*******д холбогдуулж хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийг шүүхэд дахин гаргасан байна.

 Нэхэмжлэгч Б.******* нь “*******21 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр Д.*******аас гэрлэлтээ цуцлуулж, хүү Б.*******, охин Б.******* нарыг өөрийн асрамжид авч, хүүхдийн тэтгэлгийг нэхэмжлээгүй үлдээсэн байсан. Д.******* нь хүүхдүүдээ харж хандана гэсэн боловч  шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш харж хандаагүй, хүүхдүүдэд наад захын хэрэглээний зардал нэмэгдэж байгаа тул хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгоно” гэж нэхэмжлэлийн үндэслэлээ тодорхойлсон.

Хариуцагч Д.******* нь “Б.******* нь хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах нэхэмжлэлээсээ татгалзсан, шүүх нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээсээ татгалзсаныг баталж, хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн тул Б.******* нь хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгохоор шүүхэд дахин нэхэмжлэл гаргах эрхгүй, хуулийн хүчин төгөлдөр шийдвэр байгаа тул нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж өгнө үү” гэж татгалзлын үндэслэлээ тайлбарлаж, маргажээ.

5. Талуудын дундаас *******05 оны 12 дугаар сарын *******-ны өдөр хүү Б.*******, *******07 оны 8 дугаар сарын *******-ны өдөр охин Б.******* нар төрсөн болох нь хүүхдүүдийн төрсний гэрчилгээний хуулбараар тогтоогдсон. /хх-ийн 4-5/

6. Нэхэмжлэгч Б.******* нь өмнө нь хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулахаас татгалзаж байсан нь Гэр бүлийн тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1 “Хүүхэд төрснөөр эцэг, эх, хүүхдийн хооронд эрх, үүрэг үүснэ”, 26 дугаар зүйлийн 26.1-т “Эцэг, эх хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд тэгш эрх эдэлж, адил үүрэг хүлээнэ”, 26.4-т “Эцэг, эх гэрлэлтээ цуцлуулсан тохиолдолд энэ хуулийн 26.2-т заасан тэдгээрийн үүрэг хэвээр үлдэнэ.”, 38 дугаар зүйлийн 38.1-т “Эцэг, эх нь насанд хүрээгүй болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүрэгтэй” гэж тус тус заасан нь эцэг Д.*******ыг хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүргээс чөлөөлөгдөх, түүний хүлээх үүргийг хязгаарлах хууль зүйн үндэслэл болохгүй гэж дүгнэн хариуцагч Д.*******аас хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулж шийдвэрлэсэн анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэлтэй байна.      

            7.  Хариуцагч Д.******* нь давж заалдах гомдолдоо “...Хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрт тусгасан асуудлыг дахин авч шийдвэрлэсэнд гомдолтой байна.

...Шүүх хэргийг шийдвэрлэхдээ бодит байдлыг шалгаагүй.

Охин Б.******* аавтайгаа амьдрах хүсэлтэй байгаа тул охин Б.*******ийг өөрийн асрамжид авах, шүүх хуралдааны явцад цахилгаан тасарч өмгөөлөгчтэй оролцох боломж хангагдаагүй. Иймээс анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, дахин шийдвэрлэхээр буцааж өгнө үү” гэжээ. 

8. Хэргийн үйл баримт болон талуудын тайлбар, хэрэгт авагдсан бичгийн баримтуудаас үзвэл хариуцагч Д.*******ы давж заалдах гомдлыг хүлээн авч хангах хууль зүйн үндэслэл тогтоогдохгүй байна. Үүнд:

8.1 Монгол улсын Дээд шүүхийн *******08 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 46 дугаар тогтоолын 9.3.4-т “гэрлэлт цуцлах, хүүхдийн асрамж тогтоох, тэтгэлэг гаргуулах асуудлыг шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэр нь Иргэний хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.2-т зааснаар иргэний эрх зүйн харилцааг үүсгэх үндэслэл болдог тул эдгээр асуудлаар зохигчид эвлэрэн хэлэлцэж тохиролцсон, хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн тохиолдолд хэргийг хялбаршуулсан журмаар хэлэлцэж болохгүй” гэж заасан тул анхан шатны шүүх нь хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулахаас татгалзаж шийдвэрлэсэн шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэртэй гэж нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзах үндэслэлгүй байна.

8.2 Үндсэн хуулийн арвандолдугаар зүйлийн 2-т “Хөдөлмөрлөх, эрүүл мэндээ хамгаалах, үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх, байгаль орчноо хамгаалах нь иргэн бүрийн журамт үүрэг мөн” гэж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1-т “Эцэг, эх нь насанд хүрээгүй болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүрэгтэй” гэж, Хүүхдийн эрхийн тухай хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.2-т “Эцэг, эх тусдаа амьдрах, гэрлэлтээ цуцлуулсан нь тэднийг энэ зүйлийн 10.1-д заасан үүргээс чөлөөлөх үндэслэл болохгүй” гэж тус тус заасан.

Дээрх хуулийн зохицуулалтаас үзвэл зохигчид хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүрэгтэй байх ба нэхэмжлэгч нь хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулахаар шүүхэд дахин нэхэмжлэл гаргах эрхтэй, нэхэмжлэгч хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулахаас татгалзаж байсан нь хариуцагчийг хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүргээс чөлөөлөгдөх үндэслэл болохгүй байна.

8.3 Хариуцагч нь хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хүүхдийн асрамжийн талаар маргаагүй, сөрөг нэхэмжлэл гаргаагүй тул охин Б.******* өөрийн асрамжид авах тухай хариуцагчийн давж заалдах гомдлыг хангах үндэслэлгүй байна.

8.4 Шүүх хуралдааны явцад цахилгаан тасарч хариуцагч нь шүүх хуралдааныг өмгөөлөгчгүйгээр үргэлжлүүлэх хүсэлт гаргасан нь түүний шүүх хуралдаанд өмгөөлөгчтэй оролцох эрхийг хангаагүй, хууль зүйн туслалцаа авах эрхийг хязгаарлаагүй гэж үзнэ.  

9. Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1 дэх хэсэгт “хүүхдэд олгох тэтгэлгийг түүний насны байдлыг харгалзан сард нэг хүүхдэд дараахь хэмжээгээр тогтооно” гэж, 40.1.2-т “11-16 нас /суралцаж байгаа бол 18 нас/-тай болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй хүүхдэд амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр тогтооно” гэж заасан.

Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсэгт “...хүүхдүүд болох Б.*******, Б.******* нарыг 16 нас /сурч байгаа бол 18 нас/ хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр эцэг Д.*******аас сар бүр хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулж, тэжээн тэтгүүлсүгэй” гэх бичвэрийг зөвтгөх нь зүйтэй байна.

10. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.5-д “тогтмол хугацаанд төлөгдөх тэтгэвэр, тэтгэмж, тэтгэлэг, хохирол, нөхөн төлбөр шаардсан нэхэмжлэлд тэдгээрийн нэг жилийн хугацаанд төлбөл зохих дүнгээр” нэхэмжлэлийн үнийг тодорхойлно гэж заасан.

Хариуцагч Д.*******аас 2 хүүхдийн тэтгэлэгт ногдох нэг жилийн хугацаанд төлбөл зохих дүнгээс /272,300х24/сар/=6,535,*******0₮/ улсын тэмдэгтийн хураамжийг тооцон 119,513 төгрөгийг гаргуулж, төрийн сангийн орлогод оруулахаар шийдвэрлэв.

Иймд шүүхийн шийдвэрт дээрх байдлаар бичвэрийн болон хууль хэрэглээний өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүхийн шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******23 оны  03 дугаар сарын 06-ны өдрийн 135/ШШ*******23/00277 дугаар шийдвэрийн ТОГТООХ хэсгийн

1 дэх заалтын “...хүүхдүүд болох Б.*******, Б.******* нарыг 16 нас /сурч байгаа бол 18 нас/ хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр эцэг Д.*******аас сар бүр хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулж, тэжээн тэтгүүлсүгэй” гэснийг,

“...*******05 оны 12 дугаар сарын *******-ны өдөр төрсөн хүү Б.*******, *******07 оны 8 дугаар сарын *******-ны өдөр төрсөн охин Б.******* нарыг 11-16 нас /суралцаж байгаа бол 18 нас/-тай болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй хүүхдэд амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр тэтгэлгийг сар бүр хүүхэд тус бүрд эцэг Д.*******аас гаргуулж, тэжээн тэтгүүлсүгэй” гэж,

2 дахь заалтын “... Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Б.*******ээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,*******0 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Д.*******аас улсын тэмдэгтийн хураамж 70,*******0 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгосугай” гэснийг,

“Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 63 дугаар зүйлийн 63.1.5 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Б.*******ээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,*******0 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Д.*******аас улсын тэмдэгтийн хураамжид 189,713 төгрөгийг гаргуулж, 70,*******0 төгрөгийг нэхэмжлэгчид олгож, 119,513 төгрөгийг Төрийн сангийн орлогод оруулсугай.” гэж өөрчилж, шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4-т зааснаар хариуцагчаас давж заалдсан гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,*******0 төгрөгийг Төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалын агуулгыг танилцуулан сонсгож 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүрэгтэй, энэ үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг дурдсугай.

4.  Иргэний хэрэг  шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай  хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5, 172 дугаар зүйлийн 172.2-т зааснаар анхан болон давж заалдах шатны шүүх хуулийг зөрүүтэй  хэрэглэсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн гэж үзвэл зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч  магадлалыг гардан авсан эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэйг мэдэгдсүгэй.                                  

                      

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                    Я.ТУУЛ

                                                        ШҮҮГЧИД                                Х.БАЙГАЛМАА

                                      Г.МЯГМАРСҮРЭН