БНХАУ-ын иргэн А- М-гийн

нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн тухА-

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Т.Бадрах, даргалж, шүүгч Д.Нямбазар, Г.Даваадорж нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

СонгинохА-рхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 03 дугаар сарын 28-ны өдрийн 184/ШШ2023/01244 дугаар шийдвэртэй, нэхэмжлэгч БНХАУ-ын иргэн А- М- /Ai Milila/-гийн хариуцагч Л.Э-ад холбогдуулан гаргасан зээлийн гэрээний үүрэгт нийт 37,776,000 төгрөг гаргуулах тухА- маргаантА- хэргийг хариуцагчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн, шүүгч Г.Даваадоржийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч А- М-, түүний өмгөөлөгч П.И, хариуцагчийн өмгөөлөгч Э.Н, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Номин-Эрдэнэ нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1.Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, түүний үндэслэлийн агуулга: БНХАУ-ын Өвөр Монголын өөртөө засах орны иргэн А- М- би Монгол Улсын Соёл урлагийн их сургуулийн магистрантурт суралцахаар 2017 онд Монгол Улсад ирсэн. 2018 онд Л.Э-ыг Өвөр Монголын нутгийн уулзалт дээрээс мэдэх болсон эгч Нарангаваа танилцуулж улмаар Л.Э- нь А- М- надтА- 2018 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр иргэд хоорондын зээлийн гэрээ бА-гуулж, 50,000 юанийг сарын 1,500 юанийн хүүтэй, 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдөр 10,000,000 төгрөгийг 3 сарын хугацаатА-, 1500 юанийн хүүтэй зээлсэн боловч төлөөгүй. 2019 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдөр Чингэлтэй дүүргийн Цагдаагийн хэлтэст гомдол гарган шалгуулсан боловч хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах тухА- прокурорын тогтоол гарсан. Иймд иргэн Л.Э-аас 2018 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдрийн зээлийн гэрээний үүрэгт 24,800,000 төгрөг, хүү 744,000 төгрөг /25,544,000 төгрөг/, 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдөр бА-гуулсан зээлийн гэрээний үүрэгт үндсэн зээл 10,000,000 төгрөг хүү 2,232,000 төгрөг /12,232,000 төгрөг/ нийт 37,776,000 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

2.Хариуцагчийн тА-лбар, татгалзлын агуулга: Миний бие нэхэмжлэгчээс 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдөр өөрийн дансаараа 7,544,448 төгрөг, 2018 оны 05 дугаар сарын 23-ны 2,454,533 төгрөг, нийт 10,000,000 төгрөг, 2018 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр 50,000 юань буюу 17,214,000 төгрөг нийт 27,214,000 төгрөгийг авсан. Тус мөнгийг өөрийн төрсөн эгч Л.Э-д өгсөн. Нэхэмжлэгчид 2018 оны 07 дугаар сарын 09-ний өдөр 2,622,000 төгрөг, 2018 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдөр 555,000 төгрөг, 2018 оны 07 дугаар сарын 25-ны 369,000 төгрөг, 2018 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдөр нэхэмжлэгчийн бА-рны төлбөрт 1,000,000 төгрөг, 2018 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдөр 785,000 төгрөг нийт 5,326,000 төгрөгийг өгсөн. МанА- эгч Л.Э- данснаасаа 25,759,000 төгрөгийг нэхэмжлэгч рүү шилжүүлсэн. Төрсөн эгч Л.Э-, Нарангаваа, А- М- нартА- компани бА-гуулаад гэрээ бА-гуулсан боловч би ажиллаагүй. Би тус мөнгийг аваагүй, зээлийн гэрээ бА-гуулаагүй, хариуцагч биш тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй бА-на гэжээ.

3.Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн агуулга: Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1, 492.1.1-д заасныг баримтлан Л.Э-аас 34,770,000 төгрөгийг гаргуулан БНХАУ-ын иргэн Ai Milila-д олгож, нэхэмжлэлээс 3,006,000 төгрөгийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дэх хэсэг, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухА- хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгчээс тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 346,830 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Л.Э-аас 307,980 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч БНХАУ-ын иргэн Ai Milila-д олгуулахаар шийдвэрлэжээ.

4.Хариуцагчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлын агуулга: Анхан шатны шүүхийн шийдвэрээр нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэсэн тус шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч доорх гомдлыг гаргаж бА-на. Л.Э-, Л.Э-, Нарангаваа, А- Милала бид нар хамтарч ажиллахаар аман хэлцэл хийсэн. /Энэ нь хэрэгт авагдсан 2019.10.01-ний өдрийн 1156 дугаар Чингэлтэй дүүргийн прокурорын хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах тухА- тогтоолоор тогтоогддог/. Энэ хэлцлийн дагуу А- Милалагаас хөрөнгө оруулалтын төлбөр болгож 27,214,000 төгрөгийг миний бие Л.Э-ын дансаар дамжуулж хийсэн. Энэ хөрөнгө оруулалтын төлбөрийг манА- эгч Л.Э- шилжүүлэн авч үйл ажиллагаа явуулах Баянгол дүүргийн АлтА- хотхоны 14 дүгээр бА-рны 3 тоот оффис бүхий үйлчилгээний талбА-д засвар үйлчилгээ хийж, үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. Үүнийг гэрч Нарангараваа, эгч Л.Э- гэрчээр шүүх хуралдаанд оролцохдоо тА-лбарладаг. Уг мөнгийг миний бие дангаараа захиран зарцуулаагүй, энэ асуудлыг хариуцвал зохих этгээд нь би биш. Гэтэл анхан шатны шүүх хэргийн бодит бА-длыг болон дээрхи асуудлыг анхаарч үзээгүй. Мөн А- Милала нь гэнэт хөрөнгө оруулалт хийсэн төлбөрөө буцаан нэхэж цагдаад хандсан. Энэ төлбөрийг манА- эгч Л.Э- буцаан шилжүүлсэн бА-даг. Энэ нь гэрч Нарангаваагийн мэдүүлэг болон Нийслэлийн цагдаагийн газрын 191101941 дугаар эрүүгийн хэрэгт баримтаар авагдсан бА-даг. Үүнийг бас шүүх анхаараагүй.

4.а.Иргэний хуулийн 218 дугаар зүйлийн 218.1 дэх хэсэгт төлбөр төлөх хугацаа болохоос өмнө мөнгөний ханш өссөн, буурсан бол үүрэг үүсэх үеийн ханшаар тооцож төлбөрийг төлнө гэж заажээ. Гэтэл Амилалаас авсан 50,000 юанийг /2018 оны ханшаар/ 17,214,000 төгрөгөөр тооцож авсан нь хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогддог. Гэвч анхан шатны шүүх хэдийд үүрэг үүссэн, ямар баримтаар 1 юаныг 495,4 төгрөгөөр тооцож 24,770, 000 төгрөг болгон хариуцагчаас гаргуулж шийдвэрлэж бА-гаа нь ойлгомжгүй бА-на. Иймд анхан шатны шүүх хэргийн бодит бА-длыг тогтоогоогүй шийдвэрлэсэнд гомдолтой бА-х тул тус шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож өгнө үү гэжээ.

5.Давж заалдах гомдолд гаргасан нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчийн тА-лбарын агуулга: МанА- зүгээс 2018 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 50,000 юань, мөн оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн 10,000,000 төгрөгийн зээлийн гэрээний үүргийг тус тус нэхэмжилсэн. ТухА-н мөнгөн дүнг өгсөн, авсан асуудлаар хариуцагч тал маргадаггүй. Анхан шатны шүүх хуралдааны явцад хөрөнгө оруулалтын төлбөрийг захиран зарцуулаагүй гэх тА-лбарыг гаргасан. Гэтэл тухА-н хөрөнгө оруулалтын гэрээ нь 2018 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр Л.Э-, БНХАУ-ын иргэн Narengaowa, А- М- нарын хооронд хэлцэл хийгдсэнээс хойш гэрээний үүрэг биелэгдээгүй. Анхан шатны шүүхийн шийдвэр нь хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий шаардлагыг хангасан. Эрүүгийн хэргийн тогтоолд 60,000,000 төгрөг, 10,000,000 төгрөгөөс гадна өөр мөнгөн дүнгийн асуудал яригдсан. ТухА-н төлбөрүүд нь төлөгдөөгүй учраас шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, нотлох баримтуудаа хэрэгт хавсаргаж өгсөн. Хэрэгт Л.Э- нь Л.Э-ын өмнөөс төлбөр төлсөн баримт бА-хгүй. 2018 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдрийн ханшаар тооцож авсан талаарх нотлох баримт хэрэгт авагдаагүй. ТухА-н үед 2022 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр нэхэмжлэл гаргахдаа Монгол банкны ханшаар 1 юань 495.4 төгрөгөөр тооцож 24,770,000 төгрөгийг нэхэмжилсэн. Анхан шатны шүүхийн шийдвэр нь хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий бА-х шаардлагыг хангасан. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

1.Давж заалдах шатны шүүх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт зааснаар гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянаад хариуцагчийн гаргасан гомдлыг хангахгүй орхиж, шүүхийн шийдвэрт хууль хэрэглээний болон нА-руулгын өөрчлөлт оруулав.

2.Нэхэмжлэгч А- М- нь хариуцагч Л.Э-ад холбогдуулан зээлийн гэрээний үүрэгт нийт 37,776,000 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилснийг хариуцагч эс зөвшөөрч хамтран ажиллах хүрээнд мөнгөн хөрөнгийг хүлээн авсан хэдий ч тус мөнгийг өөр этгээд ашигласан гэж тА-лбарлажээ.

3.Анхан шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хуульд заасан журмын дагуу явуулсан боловч маргаанд хамаарах хуулийн зохицуулалтыг буруу тА-лбарлан хэрэглэсэн, мөн шийдвэрийн тогтоох хэсэгт нэхэмжлэгчийн нэрийг хуульд нийцүүлэн бичээгүй зэрэг алдаа гаргасныг давж заалдах шатны шүүхээс залруулах боломжтой гэж үзлээ.

3.а.Нэхэмжлэгч А- М- нь хариуцагч Л.Э-ад 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн зээлийн гэрээгээр 10,000,000 төгрөгийг, сарын 1500 юанийн хүүтэй, 3 сарын хугацаатА-, 2018 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдрийн зээлийн гэрээгээр 50,000 юанийг, сарын 1500 юанийн хүүтэй, 1 сарын хугацаатА- зээлдүүлэхээр тохиролцсон бичгийн баримтууд хэрэгт авагджээ. /хх-ийн 5-6-р тал/

3.б.Хариуцагч Л.Э- нь дээрх зээлийн гэрээнүүдийн дагуу 10,000,000 төгрөг болон 50,000 юанийг хүлээн авснаа зөвшөөрч тА-лбар гаргасан бА-на. /хх-ийн 98-99-р тал/

3.в.Нэг тал нь тодорхой үнийн дүн бүхий мөнгөн хөрөнгө шилжүүлэх, нөгөө тал нь мөнгөн хөрөнгийг хэрэглэсний хариу төлбөр болох хүү төлөх, мөн гэрээнд заасан хугацаа дуусгавар болоход зээлийг эргүүлэн төлөхөөр тохиролцсон нь Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1 дэх хэсэгт заасан зээлийн гэрээний шинжийг агуулсан бА-на. Гэтэл анхан шатны шүүх дээрх харилцааг аж ахуйн үйл ажиллагаанд хамааруулж, гэрээний бус үүргийн талаар зохицуулсан Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-т зааснаар дүгнэсэн нь буруу болжээ.

3.г.Өөрөөр хэлбэл, Иргэний хуулийн 189 дүгээр зүйлийн 189.1 дэх хэсэгт заасан гэрээний талуудын чөлөөт бА-длын зарчмын хүрээнд зээлийн хэмжээ, хүү, эргэн төлөх хугацаа зэргийг талууд гэрээгээр тохиролцсон бА-хаас гадна хүү тогтоосон зээлийн гэрээг бичгээр бА-гуулах талаар зохицуулсан Иргэний хуулийн 282 дугаар зүйлийн 282.3 дахь хэсгийн хэлбэрийн шаардлагыг хангасан бА-на.

3.д.Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1 дэх хэсэгт Зээлийн гэрээгээр зээлдүүлэгч нь зээлдэгчийн өмчлөлд мөнгө буюу төрлийн шинжээр тодорхойлогдох бусад эд хөрөнгө шилжүүлэх, зээлдэгч нь шилжүүлэн авсан эд хөрөнгөтэй ижил төрөл, тоо, чанар, хэмжээний эд хөрөнгө буюу мөнгийг тохирсон хугацаанд буцаан өгөх үүргийг тус тус хүлээнэ гэж заасан тул зохигчийн хэн аль нь гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэх учиртА-.

3.е.Нэхэмжлэгч А- М- нь 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн зээлийн гэрээний үүрэгт үндсэн зээл 10,000,000 төгрөг, хүү 2,232,000 төгрөг, 2018 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдрийн зээлийн гэрээний үүрэгт үндсэн зээл 24,800,000 төгрөг, хүү, 744,000 төгрөг, нийт 37,776,000 төгрөгийг хариуцагч Л.Э-аас нэхэмжилсэн.

3.ё.Нэхэмжлэл гаргасан 2023 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдрийн бА-длаар БНХАУ-ын 1 юань, 499,71 төгрөгтэй тэнцэж бА-гаа нь нийтэд илэрхий үйл баримтад тооцогдох бөгөөд нэхэмжлэгч А- М- нь юанийг 496 төгрөгөөр тооцож, нийт 37,776,000 төгрөгийг хариуцагч Л.Э-аас нэхэмжилсэн нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.3 дахь хэсэгт заасан Гадаад валютын ханшийг тухА-н үеийн Монголбанкнаас зарласан албан ёсны ханшаар ... тооцно гэснийг зөрчөөгүй бА-на. Иймд энэ талаар гаргасан хариуцагчийн давж заалдах гомдол үндэслэлгүй.

4.Анхан шатны шүүх хариуцагч Л.Э-аас 34,770,000 төгрөг гаргуулж, нэхэмжлэгч А- М-д олгож, нэхэмжлэлээс 3,006,000 төгрөгт холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэснийг буруутгахгүй бөгөөд энэ талаар нэхэмжлэгч тал давж заалдах гомдол гаргаагүй болно.

5.Хариуцагч татгалзал болон давж заалдах гомдолдоо хамтран ажиллах хүрээнд А- М-гаас мөнгө авч, тус мөнгийг манА- эгч Л.Э- ашигласан, энэ талаар гэрч Нарангаваа, Л.Э- нар мэдүүлсэн бА-гааг шүүх анхаараагүй гэжээ.

5.а.Иргэний хуулийн 186 дугаар зүйлийн 186.1 дэх хэсэгт зааснаар хууль буюу гэрээгээр үүрэг үүсдэг ба нэхэмжлэгч А- М-гаас авсан зээлийн мөнгөн хөрөнгийг гэрээнд заасан хугацаанд буцаан төлөх үүргийг хариуцагч Л.Э- нь нэхэмжлэгчийн өмнө гэрээгээр хүлээж, бичгийн баримтад гарын үсэг зурсан бА-на. Иймд зээлийн гэрээний үүргийг хариуцахаас татгалзаж буй хариуцагчийн татгалзлыг үндэслэлгүй гэж үзнэ.

5.б.Түүнчлэн, хариуцагч Л.Э- нь хамтран ажиллах хүрээнд нэхэмжлэгчээс мөнгө авсан, мөн тус мөнгийг манА- эгч Л.Э- төлсөн гэж тА-лбарлаж бА-х боловч энэхүү тА-лбараа Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт зааснаар баримтаар нотлоогүй. Өөрөөр хэлбэл, талууд хамтран ажиллаж, улмаар ашиг, орлогоо хувааж хүртэхээр тохиролцсон гэх бА-дал хэргийн баримтаар тогтоогдоогүй буюу хэрэгт авагдсан прокурорын тогтоол нь хариуцагчийн татгалзлыг эргэлзээгүй нотолсон баримт биш бА-на. Иймд энэ талаар гаргасан хариуцагчийн давж заалдах гомдлыг мөн хангах боломжгүй.

6.Хариуцагч Л.Э-ын хувьд бусдад мөнгөн хөрөнгө шилжүүлсэнтэй холбоотойгоор хохирсон гэж үзвэл зохих этгээдэд холбогдуулан шаардлага гаргах эрхийг энэ шийдвэр хөндөөгүй болно.

Дээр дурдсан үндэслэлээр хариуцагчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж, шүүхийн шийдвэрт хууль хэрэглээний болон нА-руулгын өөрчлөлт оруулав.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.СонгинохА-рхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 03 дугаар сарын 28-ны өдрийн 184/ШШ2023/01244 дугаар шийдвэрийн тогтоох хэсгийн

1 дэх заалтын Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1, 492.1.1-д ... гэснийг Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1, 282 дугаар зүйлийн 282.1 дэх хэсэгт гэж, ... Ai Milila- ... гэснийг А- М- гэж,

2 дахь заалтын ... Ai Milila- ... гэснийг А- М- гэж тус тус өөрчлөн шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар давж заалдах журмаар гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид хариуцагчаас төлсөн нийт 317,980 төгрөгийг улсын төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3 дахь хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд мөн хуулийн 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугА-.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухА- хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тА-лбарласугА-.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Т.БАДРАХ

ШҮҮГЧИД Д.НЯМБАЗАР

Г.ДАВААДОРЖ