МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

           Ховд аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Гантөгс даргалж,

            Нарийн бичгийн дарга  Л.Мөнхцоож

Улсын яллагч Ш.Сувд-Эрдэнэ

Шүүгдэгч М.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Ш.Сувд-Эрдэнээс Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэн шилжүүлэн ирүүлсэн шүүгдэгч М.*******д холбогдох эрүүгийн 1936000000013 дугаартай, 178/019/007/Э/ индекстэй хэргийг 019 оны 01 дүгээр сарын 3-ны өдөр хүлээн авч, хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол улсын иргэн, ******* оны 01 дүгээр сарын 0-ны өдөр Ховд аймгийн Жаргалант суманд төрсөн, ******* настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхийн хамт Ховд аймгийн Жаргалант сумын ******* багийн *******-******* тоотод оршин суух, ******* регистрийн дугаартай, ******* овогт *******ын *******

      Холбогдсон хэргийн талаар: /яллах дүгнэлтэнд дурдсанаар/

Шүүгдэгч М.******* нь Ховд аймгийн Жаргалант сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт 018 оны 07 дугаар сарын 1*******-ны өдөр өөрийн эзэмшлийн - ХОЗ улсын дугаартай  Хурд маркийн мотоцикль жолоодож яваад Монгол улсын Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас иргэн Т.ы эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан  гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.  Үүнд:

Шүүгдэгч М.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: Хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна.Хохирогчид хохирол төлбөр төлсөн, хохирогчтой сайн дураар эвлэрсэн гэв.

Хэргийн газарт нөхөн үзлэг хийсэн тэмдэглэлд...хэрэг учрал болсон гэх газар нь Ховд аймгийн Жаргалант сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт байв. - ХОҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн зогссон газраас үл хөдлөх цэг хүртэл 4.7 см, үл хөдлөх 1-ийн тооноос мотоцикль унасан цэг хүртэл 4.7 см, хүн унасан В цэгээс машин унасан 6-н тоо хүртэл . метр,мотоцикль унасан *******-н тооноос хүн унасан Б цэг хүртэл 7.6 см байв.... гэх, гэрэл зургийн үзүүлэлт , /хх--3-р хуудас/

Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-6-9-р хуудас/

Насанд хүрээгүй хохирогч й овогт ий ы / ПЮ033019 регистрийн дугаартай, настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, -р дунд сургуулийн ангид сурдаг/ мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн...018 оны 07 дугаар сарын 1*******-ны өдөр ээжийнхээ төрсөн дүү болох М.*******ы -ХОЗ улсын дугаартай мотоциклиор Номингийн 4 замын уулзвараар доошоо явж байтал бид хоёрын урд талд -ХОҮ улсын дугаартай Пронтер маркийн тээврийн хэрэгсэл явж байхаар нь М.******* ах тэр машиныг гүйцэж түрүүлэх гэтэл Пронтер машины жолооч зүүн гар тал руугаа уулзвараар эргэхдээ эргэх дохио өгөлгүй эргэтэл М.******* ах машиныг мөргөлгүй хажуу талаараа шарваж унаад би шидэгдээд Пронтер машины зүүн талын хойт дугуйны урд талд унаад баруун гараа дайруулсан.Тэгээд М.******* ах тухайн машиныг ухрааж байгаад миний гарыг гаргаж авсан... гэх мэдүүлэг /хх-1*******-р хуудас/

Гэрч С.лтангүлийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн...018 оны 07 дугаар сарын дундуур би охин Равшаны хамт өөрийн - ХОҮ улсын дугаартай Пронтер маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодоод Номингийн уулзвараар доошоо эргээд явж байгаад буцаад зүүн тал руугаа эргэтэл миний араас явж байсан мотоцикль гүйцэт түрүүлэх үйлдэл хийх гэж байгаад унаад араар нь сууж явсан хүүхэд миний машины зөв талын хойт талын дугуйны ар талд унасан байхаар нь би буугаад М.*******ыг “чи яаж байгаа юм бэ” гэхэд “би таныг чигээрээ явж байгаа юм байх гээд гүйцэт түрүүлэх гэтэл та эргэчихээр нь машин мөргөж байхаар гэж бодоод мотоциклио хажуудуулчихлаа гэсэн...гэх мэдүүлэг /хх-19-0-р хуудас/

Гэрч Н.ий мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн...эхнэр бид хоёр 018 оны 07 дугаар сарын 1*******-ны шөнө Буянт сумаас гэртээ ирэхэд манай том хүү Т. гартаа оёдол тавиулаад гараа боолгочихсон байхаар нь юу болсон талаар асуухад “ М.*******ы мотоцикльтой араар нь суугаад явж байтал Пронтер маркийн машин жолоодож явсан С.лтангүл дохиогоо өгөлгүй зүүн гар тал руугаа эргэхээр нь М.******* мотоциклио хажуу тийш дарахад Т. шидэгдээд Пронтер машины доор ороод гараа дайруулсан гэсэн... гэх мэдүүлэг /хх 3-р хуудас/

Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 019 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 1 дугаартай шинжээчийн ...Т.ы биед баруун тохойн сэртэнгийн зөрүүгүй хугарал, баруун гарын 4,*******-р хурууны мэдээ мэдрэхүйн сулрал,баруун гарын тохойн доод хэсгийн мэдрэлийн гэмтэл,баруун гарын сарвууны яс хоорондын 1-3-р булчинд тод хатингаршил,баруун тохойн ард доод хэсэг болон баруун хөлний шилбэний гадна хажуу хэсэгт тус бүр хагалгааны  шинэ шархнууд, зөөлөн эдийн няцрал, баруун гарын тохойн нугалах үе болон  бугалга,шууны ард гадаргууд хуучин сорвижилт гэмтлүүд тогтоогдлоо.Т.ы биед учирсан дээрхи гэмтлүүд нь тухайн хэрэг учрал болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой. Т.ы биед учирсан дээрхи гэмтлүүд нь Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын .3.-т зааснаар гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна.. гэх дүгнэлт /хх 7-8-р хуудас/

Ховд аймгийн Цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн тасгийн 018 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 0 дугаартай  шинжээчийн ... Жолооч С.лтангүл нь Замын хөдөлгөөний дүрмийн 9.7-д заасан: жолооч хөдөлгөөн эхлэх байр эзлэх, эргэх зогсохын өмнө тээврийн хэрэгслийн эргэх чиг заадаг гэрлээр хэрэв тэр нь ажиллахгүй буюу байхгүй бол гараар тухайн чигт хандсан дохио өгнө, 9.8-д заасан:Гараар өгөх дохиог бусад хөдөлгөөнд оролцогчдод сайтар харагдахуйц байдлаар гүйцэтгэнэ. Зүүн гар тийш дохио өгөхдөө  зүүн гараа хажуу тийш чигээр нь сунгах буюу баруун гараа тохойгоор нь нугалж өргөнө. Баруун гар тийш дохио өгөхдөө баруун гараа хажуу тийш чигээр нь сунгах буюу зүүн гараа тохойгоор нь нугалж өргөнө” гэх заалтуудыг зөрчсөн.

Жолооч М.******* нь Замын хөдөлгөөний дүрмийн 13.4-т: Дараахь газруурад гүйцэж түрүүлэхийг хориглоно.а/ уулзвар болон гарц дээр .... гэснийг, мөн дүрмийн 1.3-т заасан :Жолооч хөдөлгөөнд аюул саад бий болохыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна гэсэн заалтыг тус тус зөрчсөн байна. Жолооч М.******* нь Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 13.4-ийг зөрчсөн нь зам тээврийн осол гарахад нөлөөлсөн шалтгаан болж байна.Жолооч С.лтангүл нь тээврийн хэрэгслээ зогсоох арга хэмжээ аваагүй байна... гэх дүгнэлт / хх-33-р хуудас/

Шүүгдэгч М.*******ы мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн...018 оны 07 дугаар сарын 1*******-ны өдөр эгчийнхээ хүүхэд болох Т.ыг араараа суулгаад мотоцикльтойгоо Номингийн 4 замын уулзвараар доошоо эргээд явж байтал миний урд - ХОҮ улсын дугаартай Пронтер маркийн тээврийн хэрэгсэл явж байхаар нь гүйцэт түрүүлэх үйлдэл хийтэл тухайн Пронтер машин дохио өгөлгүй зүүн гар тал руугаа уулзвараар эргэхээр нь би мотоциклийнхоо тормозыг гишгээд машин мөргөж байхаар гэж бодоод хажуу тал руу шарваж унасан.Тэгтэл миний араар сууж явсан Т. мотоциклийн араас шидэгдэж унаад машины доогуур ороод  зүүн хойт талын дугуйнд гараа дайруулсан... гэх мэдүүлэг /хх-4*******-46-р хуудас/

Хохирогч Т.ы өвчний түүхийн хуулбар /хх-66-74-р хуудас/ зэрэг баримт болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цугларч бэхжүүлсэн, шүүгдэгчээс яллагдагчаар болон гэрч, хохирогч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам, шаардлага зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогчдын хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хийж хэргийг хянан шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч М.*******д холбогдох эрүүгийн хэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.******* дугаар зүйлд заасан хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх гэмт хэрэг ба шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон ял, оногдуулах эрүүгийн хариуцлагыг  хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн, гэмт хэргийн улмаас бий болсон хууль зүйн үр дагаврыг ойлгон хялбаршуулсан журмаар хэргийг шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргасан зэрэг нь хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэл болсон.

Шүүгдэгч М.*******  нь 018 оны 07 дугаар сарын 1*******-ны өдөр Ховд аймгийн Жаргалант  сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт өөрийн эзэмшлийн -ХОЗ улсын дугаартай Хурд маркийн мотоцикль жолоодож яваад Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөний улмаас Т.ы эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан болох нь  насанд хүрээгүй хохирогч Т.ы мэдүүлэг, гэрч Н.,С.лтангүл  нарын мэдүүлэг болон Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 019 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 1 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, шүүгдэгч Т.*******ы хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг  зэрэг нотлох баримтаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч М.******* нь мотоцикль жолоодож замын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн, мөн Пронтер маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явсан С.лтангүл нь замын хөдөлгөөнд оролцохдоо Замын хөдөлгөөний дүрэм тус тус зөрчсөнөөс насанд хүрээгүй хохирогчийн биед хүндэвтэр гэмтэл учирсан болох нь Ховд аймгийн Цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн тасгийн 018 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 0 дугаартай  шинжээчийн дүгнэлт, С.лтангүлийн Зөрчлийн тухай хуулийн 14.7 дугаар зүйлийн 7-д зааснаар шийтгэл оногдуулсан “Шийтгэлийн хуудас”-аар /хх-79/ тогтоогдож байна.

Иймд шүүгдэгч М.*******ыг тээврийн хэрэгсэл жолоодож замын хөдөлгөөнд оролцохдоо вто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал,ашиглалтын журам зөрчсөнөөс насанд хүрээгүй хохирогч Т.ы биед хүндэвтэр гэмтэл  учруулсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 1-д заасан вто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэслэлтэй байна.

. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Шүүгдэгч М.******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь “Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас” /хх-8/, хохирогчид төлөх төлбөргүй болох нь хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Н.ий “ хохирлын мөнгийг бүрэн барагдуулсан тул надад гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй”  гэх мэдүүлгээр тус тус тогтоогдож байна.

            Шүүгдэгч М.*******ы хувийн байдлын талаар гэрч О.Салаватын өгсөн...М.******* нь эцэг эхээс 8-уулаа, айлын хамгийн бага хүүхэд.4 дүгээр ангиас сургуулиас гарсан.Одоо ээжийнхээ хамт амьдардаг.0******* онд цэргийн дүйцүүлэх алба хаасан.Даруухан дөлгөөн,ажилсаг хүүхэд байгаа юм.....  гэх мэдүүлэг / хх- 18-р хуудас/ зэрэг баримт хавтаст хэрэгт авагджээ.

Шүүгдэгч М.*******д эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 6.******* дугаар зүйлийн 1.1-д заасан анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, 1.-т заасан бусдад төлөх хохирол төлбөргүй байдлыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд, Эрүүгийн хуулийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй гэж үзэв.

Шүүгдэгчид оногдуулах ял, эрүүгийн хариуцлагыг хэлэлцэх шүүх хуралдаанаар улсын яллагчаас 4*******0 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 4*******0.000 төгрөгөөр торгох санал, шүүгдэгч өөрийгөө өмгөөлж  “өөрийнхөө гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байгаа, хохирол төлбөргүй, улсын яллагчийн 4*******0 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 4*******0.000 төгрөгөөр торгох ялын саналыг зөвшөөрч байна.” гэх саналыг тус тус гаргасан.

Шүүхээс шүүгдэгч М.*******ы  гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, бусдад төлөх хохирол төлбөргүй болон хувийн байдлуудыг харгалзан түүнийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 1-д зааснаар 4*******0 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 4*******0.000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэх, Эрүүгийн хуулийн *******.3 дугаар зүйлийн 4,*******-д зааснаар торгох ялын 4*******0000 төгрөгийг 01 сарын хугацаанд төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

            Шүүгдэгч М.******* нь энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй, хохирол төлбөргүй  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт ирсэн 1 ширхэг CD-ийг хэрэг хадгалагдах хугацаагаар хэрэгт хадгалахыг тус тус дурдаж, шүүгдэгч М.*******ы  эзэмшлийн ХН банкны *******866*******934 дугаартай дансанд байгаа 4*******0000 төгрөг битүүмжилсэн 019 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдрийн *******/ дугаартай Прокурорын тогтоолыг торгох ял биелэгдэх хүртэл хэвээр үлдээх нь зүйтэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4,17.******* дугаар зүйлийн 1,  36., 36.6-36.9 дүгээр зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч ******* овогт *******ын *******ыг вто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 7. дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч ******* овогт *******ын *******ыг 4*******0 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 4*******0.000 / дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар шүүгдэгч М.*******д оногдуулсан 4*******0 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 4*******0.000 төгрөгөөр торгохыг ялыг 01 /нэг/ сарын хугацаанд төлүүлсүгэй.

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.3 дугаар зүйлийн *******-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын  арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч М.*******д тайлбарласугай.

*******.Шүүгдэгч М.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, төлөх төлбөргүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн 1 ширхэг CD-г хэрэг хадгалагдах хугацаагаар хэрэгт хадгалахыг  тус тус дурдаж, шүүгдэгч М.*******ы эзэмшлийн ХН банкны *******866*******934 дугаартай дансанд байгаа 4*******0000 төгрөг битүүмжилсэн 019 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдрийн *******/ дугаартай Прокурорын тогтоолыг торгох ял биелэгдэх хүртэл хэвээр үлдээсүгэй.

6.Шүүгдэгч М.*******д оногдуулсан торгох ялын биелэлтэнд хяналт тавихыг  Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар-нээлттэй, хаалттай хорих байгууллагад даалгасугай.

7.Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгомогц хүчинтэй болох ба шүүгдэгч М.*******д хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэсүгэй.

8.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор  шүүгдэгч ,  хохирогч  гомдол,  улсын яллагч дээд шатны прокурор  эсэргүүцлээ Ховд аймгийн Эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд  гаргах эрхтэй  ба гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

ДРГЛГЧ ШҮҮГЧ                                             Б.ГНТӨГС

Top of Form