“Г э э” ХХК-ийн

нэхэмжлэлтэй захиргааны хэргийн тухай

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Д.Батбаатар даргалж, шүүгч Э.Лхагвасүрэн, шүүгч Э.Халиунбаяр нарын бүрэлдэхүүнтэй, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Өнө-Эрдэнэ, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Н.Мөнгөнтуяа нарыг оролцуулан, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 128/ШШ2018/0795 дугаар шийдвэрийг эс зөвшөөрч нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлоор, “Г э э” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Татварын ерөнхий газарт холбогдох захиргааны хэргийг шүүгч Э.Халиунбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 128/ШШ2018/0795 дугаар шийдвэрээр: Татварын ерөнхий хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.2, 11.6, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай /2006 оны/ 14 дүгээр зүйлийн 14.1.1, 14.4.3, 14.7 дахь хэсгүүдэд заасныг тус тус баримтлан “Г э э” ХХК-ийн Татварын ерөнхий газарт холбогдуулан гаргасан “Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын хяналт шалгалтын хэлтсийн татварын улсын байцаагч нарын 2018 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдрийн 211800016 тоот актыг баталгаажуулахдаа манай компанийн төлсөн, нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн анхан шатны баримтад тусгагдсан 3,389,105,601.20 төгрөгийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын дүнг нэмэхгүй байгаа эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоож, уг актын хасагдах нэмэгдсэн өртгийн албан татварын дүн дээр дурдсан төгрөгийг нэмж бичихийг хариуцагчид даалгах, Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч нарын 2018 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдрийн 211800016 тоот актын 2 дугаар хавсралтын 2009.11.01-2012.12.31-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд нөхөн татварт 3,421,897,564 төгрөг ногдуулсан хэсгийг хүчингүй болгуулах” тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч давж заалдах гомдолдоо: “Үйл баримт, нотлох баримтыг зохих ёсоор үнэлээгүй тухайд:

Анхан шатны шүүхээс Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14.1.1 дэх заалтыг үндэслэн “Г э э” ХХК-ийн хайгуулын ажилд зориулсан буюу 3,389,105,601.20 төгрөгийн худалдан авалт нь үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар худалдан авсан бараа, ажил үйлчилгээнд хамаарахгүй гэсэн дүгнэлтийг хийж нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосон.

Гэвч “Г э э” ХХК нь дан ганц ашигт малтмалын хайгуулын үйл ажиллагаа явуулдаггүй, ашиглалтын хэд хэдэн тусгай зөвшөөрөл бүхий хуулийн этгээд ба дээрх 3,389,105,601.20 төгрөгийн худалдан авалтууд нь ашигт малтмал олборлох, борлуулах буюу уул уурхайн бүтээгдэхүүн гаргах үйлдвэрлэлийн зардлууд юм. Энэ талаар хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн тайлбарт “Г э э” ХХК нь шалгагдах хугацаанд хайгуулын үйл ажиллагаа болон зөвхөн орон нутгийн хэрэглээнд зориулж олборлолт хийсэн байдаг. Г аймгийн Ч сум болон Б аймгийн Ш сумдуудад МҮ0000, МҮ0000, МҮ0000, МҮ0000, МҮ0000, МҮ0000, МҮ0000, МҮ0000 ашиглалтын лицензтэй бөгөөд орон нутгийн өвлийн бэлтгэлд зориулж багахан хэмжээний олборлолт хийсэн байсан. “Орон нутгийн хэрэгцээнд зориулан олборлохтой холбогдон гарсан нэмэгдсэн өртгийн албан татварын илүү төлөлт болох 170,852,560 төгрөгийг буцаан олгохоор баталгаажуулсан” гэснээр нотлогддог ба олборлосон бүтээгдэхүүний хэмжээ нь үйлдвэрлэлийн зардлын хэмжээг илэрхийлэхгүй ба “Г э э” ХХК нь олборлолтын буюу уул уурхайн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг явуулах нөхцөлийг бүрдүүлэхийн тулд уг үйлдвэрлэлтэй холбогдуулан дээрх зардлыг гаргасан. Иймд Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14.1.1-д “Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээнд төлсөн” заасны дагуу хасагдахаар байна.

Гэвч Татварын улсын байцаагчид Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын ногдуулалт, төлөлтийг баталгаажуулсан акт үйлдэхдээ Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн /2006 оны/ 14.4 дүгээр зүйлд заагаагүй “Бусад” гэх төлөх албан татварын дүнгээс хасаж тооцохгүй бараа ажил үйлчилгээний ангилал үүсгэж, үүнийгээ Хайгуулын болон ашиглалтын өмнөх үйл ажиллагаанд зориулж худалдан авсан бараа, ажил үйлчилгээ гэж маргаан бүхий актын хавсралтаар задлан тайлбарласан. Энэ талаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн Үндэслэх нь хэсэгт буюу 10 дугаар хуудасны 2 дугаар догол мөрөнд: “нэхэмжлэгчээс 3,389,105,601.20 төгрөгт холбогдох татварыг ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын явцад үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээнд төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар” гэж тайлагнасан байх ба энэ талаар нэхэмжлэгч, хариуцагч хэн аль нь маргаагүй дурдах нь зүйтэй” гэжээ.

Гэтэл маргаан бүхий актын 1 дүгээр хавсралтад 2009 оны 11 сараас 2015 оны 12 сарын 31 -ний өдрийг хүртэлх хугацааны нийт худалдан авалтын дүнг агуулсан хүснэгт байдаг ба энэ хүснэгтэд худалдан авалтын нэр төрөл тусгагдахгүй, зөвхөн огноо, дүнг тусгасан байдаг. Шүүх хуралдаан дээр хариуцагчийн төлөөлөгч худалдан авалтын нэр. төрлийг нь нэг бүрчлэн шүүж гаргах боломжгүй гэсэн тайлбарыг гаргасан.

Иймд хайгуулын ажил болон ашиглалтын өмнөх үйл ажиллагаанд зориулж 3,389,105,601 төгрөгийн худалдан авалт хийснийг татварын алба баримтаар нотлоогүй байхад шүүх талууд үнийн дүн дээр маргаагүй гэдэг шалтгаанаар хайгуулын ажлын зардал гэх дүгнэлт хийсэн.

Ийнхүү “Г э э” ХХК нь ашигт малтмалын хайгуулын болон уул уурхайн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн аль алиныг эрхлэн явуулдаг хуулийн этгээд байх ба шатахуун бусад бараа материалыг олборлолтын болон хайгуулын үйл ажиллагааны аль алинд зарцуулдаг байтал баримт нотолгоогүйгээр Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14.1.1-д заасан үндэслэлд хамаарахгүй гэж үзсэнийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Нөгөө талаас Маргаан бүхий акт нь 2009 оны 11 сарын 1-ний өдрөөс 2015 оны 12 сарын 31-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд хамаарах Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайланг хамаарч байгаа.

Эдгээр онуудад 2006 оны 6 сарын 29-ний өдрийн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль үйлчилж байсан. Уг хуулийн 14.4-д “Дараах бараа, ажил үйлчилгээг импортлох, худалдаж авахад төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын худалдан авагчийн төлөх уг албан татварын дүнгээс хасахгүй гэж заасан” Үүнд: 1) Суудлын автомашин, түүний эд анги, сэлбэг, 2) хувийн болон ажиллагчдын хэрэгцээнд зориулан худалдаж авсан бараа, үйлчилгээ, 3) Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хуулийн 13 дугаар зүйлд нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөгдөхөөр заасан бараа, ажил үйлчилгээ гэж заасан. Гэтэл 2016 оны 1 сарын 1-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр болсон НӨАТ-ын тухай хуулийн 14.6-д мөн төсөвт төлөх Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын дүнгээс хасагдахгүй бараа, ажил үйлчилгээг заасан ба 14.6.5-д “Хайгуулын болон ашиглалтын өмнөх үйл ажиллагаанд зориулж импортоор оруулсан болон худалдан авсан бараа, ажил үйлчилгээ” гэж шинээр нэмэгдсэн.

Уг шинэ Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль үйлчилж эхлэхээс өмнө Татварын алба уул уурхайн компаниудын хайгуулын болон ашиглалтын өмнөх үйл ажиллагаанд зориулж худалдан авсан бараа, ажил үйлчилгээнд төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг төсөвт төлөх дүнгээс хасаж тооцсоныг Татварын ерөнхий газар баталгаажуулаад буцаан олгох шийдвэрийг гаргадаг байсан. Үүний нотолгоо нь “Г э э” ХХК нь 2007 оны 6 сарын 1-ний өдрөөс 2009 оны 10 сарын 31-нийг хүртэлх хугацааны нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайлангаар тодорхойлогдсон Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын илүү төлөлтийн буцаалтаа хавтаст хэрэгт нотлох баримтаар авагдсан 2009 оны 12 сарын 10-ны өдрийн 2009/88 актын дагуу буцаан авч байсан байдаг.

Гэтэл яг адилхан хууль үйлчилж байсан хугацааны зарим хугацаан дахь хэсгийг нь зөрчил гэж үзэж байгаа нь хууль нэг мөр үйлчлэх зарчимтай нийцэхгүй байна. Татварын алба нь хууль тогтоомжийг нэг мөр хэрэгжүүлэх талаар тайлбарлан таниулах үүрэгтэй байтал ийнхүү нэг хуулийг 2 өөрөөр тайлбарлан хэрэглэж байгаа нь үндэслэлгүй хариуцагч захиргааны байгууллага гаргасан шийдвэрийнхээ үндэслэлийг баримтаар нотолж чадаагүй байхад нэхэмжлэгч актын үнийн дүнтэй маргахгүй байгаа гэдэг байдлаар маргаан бүхий актыг зөвтгөснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна.

2. Хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн. хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэсэн тухайд:

Анхан шатны шүүхээс Татварын ерөнхий хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.2-т “Татвар, алданги, торгуулийн өрийг төлөхөд хөөн хэлэлцэх хугацаа хамаарахгүй ”, 11.6-д “татварын хяналт шалгалтын явцад нөхөн төлүүлэхээр тогтоосон татвар болон алданги, торгуулийн хөөн хэлэлцэх хугацааг татварын улсын байцаагчийн тогтоосон акт хучин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн тоолно” гэж заасан байх тул нэхэмжлэгчийн энэ шаардлагыг хангах үндэслэлгүй гэж хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэсэн. Тодруулбал: Татварын ерөнхий хуулийн 11.1-д “Татвар нөхөн ногдуулах, алданги, торгууль ногдуулах хөөн хэлэлцэх хугацаа 5 жил байх...” гэж маш тодорхой заасан. Энэ нь уг хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд нөхөн татвар, алданги, торгууль ногдуулж болохгүй тухай зохицуулалт юм. Харин Татварын ерөнхий хуулийн 11.6-д “татварын хяналт шалгалтын явцад нөхөн төлүүлэхээр тогтоосон татвар болон алданги, торгуулийн хөөн хэлэлцэх хугацааг татварын улсын байцаагчийн тогтоосон акт хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн тоолно” гэж заасан нь Татварын ерөнхий хуулийн 11.1-д заасан “татвар нөхөн ногдуулах, алданги, торгууль ногдуулах хөөн хэлэлцэх хугацаа 5 жил” гэх хугацааны дотор хяналт шалгалтын актаар тогтоосон татвар, алданги, торгуулийг төсөвт төлүүлэхтэй холбоотой хөөн хэлэлцэх хугацааг зохицуулсан зохицуулалт юм. Хэрвээ анхан шатны шүүхийн шийдвэрт заасанчлан Татварын ерөнхий хуулийн 11.6 дахь заалтыг тайлбарлавал Татварын ерөнхий хуулийн 11.1 дэх заалт байх шаардлагагүй юм.

2018 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн маргаан бүхий актаар татвар төлөгч “Г э э” ХХК-ийн 2009 оны 11 сарын 1-ний өдрөөс 2015 оны 12 сарын 31-ний өдрийг хүртэлх хугацааны нэмэгдсэн өртгийн албан татварын төлөлт, ногдуулалт, тайланд хяналт шалгаж хийж, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14.4-т заасны дагуу хасагдахгүй зардлыг хассан гэх 34,660,938,270 төгрөгийн зөрчилд 3,466,093,827.10 төгрөгийн нөхөн татвар ногдуулсан. Үүний 3,407,964,738 төгрөгийн нөхөн татвар нь 2009 оны 11 сарын 1-ний өдрөөс 2012 оны 12 сарын 31-ний өдрийг хүртэлх хугацааны буюу Татварын ерөнхий хуулийн 11.1-д зааснаар хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн онуудад хамаарч байгаа юм.

Татварын ерөнхий хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1-д “Татвар нөхөн ногдуулах, алданги, төргуулъ нөгдуулах хөөн хэлэлцэх хугацаа 5 жил байх бөгөөд Монгол Улсын Иргэний хуульд заасан хөөн хэлэлцэх хугацаа татварын хууль тогтоомжид хамаарахгүй” гээд тус хуулийн 11.3 дугаар зүйлд “... хөөн хэлэлцэх хугацааг дараахъ байдлаар тоолж эхэлнэ”, 11.3.2-т “тайланг сар, улирал бүр гаргаж татвар төлөхөөр хуульд заасан татварын төрлийн хувьд тухайн жилийн 12 дугаар сарын буюу жилийн эцсийн татварын тайлан гаргаж, татвараа төлж дууссан байх ёстой өдрийн дараагийн ажлын өдрөөс” гэжээ.

Иймд нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөгч нь уг албан татварын тайланг сар бүр тайлагнадаг ба Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 16.1-д “... дараа сарын 10-ны өдрийн дотор тайлангаа тушааж, албан татвараа төрийн сангийн нэгдсэн дансанд шилжүүлнэ” гэж заасан тул 2009 оны татварын хөөн хэлэлцэх хугацааг 2010 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдрөөс, 2010 оны татварын хөөн хэлэлцэх хугацааг 2011 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдрөөс, 2011 оны татварын хөөн хэлэлцэх хугацааг 2012 оны 1 дүгээр сарын 11- ний, 2012 оны татварын хөөн хэлэлцэх хугацааг 2013 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдрөөс, 2013 оны татварын хөөн хэлэлцэх хугацааг 2014 оны 1 дүгээр сарын 13-ны /дараагийн ажлын өдөр/ өдрөөс тус тус эхэлж тоолохоор байна. Үүнээс дүгнэвэл 2009,2010, 2011,2012 онуудын нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хөөн хэлэлцэх хугацаа 5 жилийг тоолоход 2015 оны 1 сарын 11-ний өдрөөс 2018 оны 1 сарын 11-ний өдрөөр шатлан дуусгавар болсон байна. Харин 2013 оны татварын хөөн хэлэлцэх хугацаа 2019 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдөр дуусгавар болох тул 2013-2015 оны хувьд хөөн хэлэлцэх хугацаа хэтрээгүй байна.

Гэтэл анхан шатны шүүх “НӨАТ-ын ногдуулалт, төлөлтийг баталгаажуулах хугацааг өөрөө тодорхойлж Татварын албанд хүсэлт гаргасан учраас хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн гэх гомдлыг хүлээж авахгүй гэх агуулгатай дүгнэлт хийсэн нь хуулийн үндэслэлгүй байна.

Татварын ерөнхий хуулийн 11.1-д зааснаар татварын эрх зүйн харилцаанд Иргэний хуульд заасан хөөн хэлэлцэх хугацаа хамаарахгүй бөгөөд хөөн хэлэлцэх хугацаа тасалдсан гэж үзэх үндэслэл бүрдээгүй.

Нөгөө талаас хөөн хэлэлцэх хугацаа хэтэрсэнд нэхэмжлэгч байгууллага буруугүй ба Татварын албаны хөнгөн шуурхай байдлаас болсон нь хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудаар нотлогддог.

Татварын эрх зүйн харилцаанд татвар төлөгч өөрөө орлого, зарлага, төсөвт төлөх албан татварын ногдлоо тайлангаараа тодорхойлж, татвар төлөгчийн гаргасан тайланг татварын алба хүлээж аваад баталгаажуулдаг систем үйлчилдэг. Татварын ерөнхий хуулийн 46.3-т “Татварын алба, татварын улсын байцаагч нь тайланг хүлээн авахдаа дараах шаардлага хангасан эсэхийг хянана”: 46.3.1-т Хуулийн этгээдийн хувьд нягтлан бодох бүртгэл, хувь хүний хувьд орлого, татварын бүртгэлийн дэвтрийг үндэслэн тайлангаа үнэн зөв гаргасан эсэх, 46.4.3-д Тайланд тусгасан татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийг хууль тогтоомжид нийцүүлэн тооцож тодорхойлсон эсэх 46.5.4-д Тайланд тусгасан татварын өр, илүү төлөлтийн дүн нь татварын албаны бүртгэлтэй тохирч буй эсэх гэжээ. Татвар төлөгчийн гаргасан тайланг харьяа татварын албан хүлээн авч баталгаажуулж ирсэн хэрнээ хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсний дараа зөрчил байна гэж үзэж нөхөн татвар ногдуулсан нь үндэслэлгүй.

3. Хэрэг хянан нтийлвэрлэх ажиллагааны хуулиар тогтоосон журам зөрчсөн тухайд:

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн зүгээс хамтран хариуцагчаар тухайн захиргааны актыг гаргасан татварын улсын байцаагчдыг хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцуулах хүсэлтийг гаргасан ба уг хүсэлтийг шүүх ямар нэгэн байдлаар шийдвэрлээгүй. Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн зүгээс 2018 оны 12 сарын 4-ний өдөр нэхэмжлэлийн шаардлагадаа нэмэгдүүлж, нэхэмжлэлийн 1 дүгээр шаардлагаа “...3,389,105,601.20 төгрөг гэснийг 3,407,964,738 төгрөг” гэж өөрчилсөн байхад уг өөрчлөгдсөн дүнгээр биш анхны байдлаар шийдвэртээ тусгаж, шийдвэрлэх замаар алдаатай шийдвэр гаргасан.

Иймд анхан шатны шүүхийн 2018 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 128/ШШ2018/0795 дугаар шийдвэрт нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангах тухай өөрчлөлт оруулж өгнө үү” гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүх хэргийн оролцогчдын тайлбар, хэрэгт авагдсан бусад нотлох баримтуудад үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч “Г э э” ХХК нь “Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч нарын 2018 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдрийн 211800016 дугаар актыг баталгаажуулахдаа манай компанийн төлсөн, нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн анхан шатны баримтад тусгагдсан 3.389.105.601.20 төгрөгийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын дүнг нэмэхгүй байгаа эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоож, уг актаас хасагдах нэмэгдсэн өртгийн албан татварын дүн дээр дурдсан төгрөгийг нэмж бичихийг хариуцагчид даалгах, Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч нарын 2018 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн 211800016 дугаар актын 2 дугаар хавсралтын 2009 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2012 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд нөхөн татварт 3.421.897.564 төгрөг ногдуулсан хэсгийг хүчингүй болгуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг гаргажээ.

Анхан шатны шүүх, нэхэмжлэгч “Г э э” ХХК-ийг хайгуулын үйл ажиллагааны үр дүнд нэмүү өртөг бүтээсэн татвар ногдох бараа бусдад борлуулаагүй, ажил үйлчилгээ эрхлээгүй гэж үзэж, тус хуулийн этгээдийн хайгуулын үйл ажиллагаанд зориулан худалдан авсан бараа, ажил үйлчилгээнд төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.1-д заасны дагуу хасалт хийх боломжгүй гэж дүгнэсэн нь үндэслэл бүхий байна.

Мөн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлд зааснаар ашиглалтын өмнөх үйл ажиллагаанд зориулан худалдан авсан бараа ажил, үйлчилгээнд төлсөн нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг хасалт хийхгүй бөгөөд нэхэмжлэгчийн нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөгдөх буюу татвар ногдуулахгүй уул уурхайн бүтээгдэхүүн бий болгоход чиглэсэн хайгуулын болон ашиглалтын үйл ажиллагаанд зориулан худалдан авсан бараа, ажил үйлчилгээний үнийн дүн болох 3.389.105.601.20 төгрөгийг хасаж тооцоогүй Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч нарын 2018 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдрийн 211800016 дугаар акт үндэслэлтэй гэж шийдвэрлэсэн анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэлтэй байна.

Нөгөөтэйгүүр, татвар төлөгч нь Татварын ерөнхий хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.1-д “татвар ногдох зүйл, татвараа үнэн зөв тодорхойлж, тогтоосон хугацаанд төлөх” гэж зааснаар татвараа үнэн зөв, санхүүгийн баримтад үндэслэн тайлагдах үүрэгтэй. Гэтэл нэхэмжлэгчийн маргаж байгаа нэмэгдсэн өртгийн албан татвартай холбогдох нотлох баримт байхгүй, энэ талаарх нотлох баримтыг нэхэмжлэгч өөрөө шүүхэд гараагүй зэргээс үзэхэд Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч нарын 2018 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн 211800016 дугаар актын 2 дугаар хавсралтын 2009 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2012 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд нөхөн татварт 3.421.897.564 төгрөг ногдуулсан хэсгийг хүчингүй болгуулах үндэслэл тогтоогдохгүй байна гэж үзлээ.

Өөрөөр хэлбэл, нэхэмжлэгч “Г э э” ХХК-ийн гаргасан тайлбар, санхүүгийн холбогдох баримтуудаар шүүхээс хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хэрэгт цуглуулсан нотлох баримтуудаар маргаан бүхий татварын улсын байцаагчийн актыг үгүйсгэх үндэслэл тогтоогдохгүй байх тул Татварын ерөнхий газрын Улсын төсвийн орлого, хяналтын газрын татварын улсын байцаагч нарын 2018 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдрийн 211800016 дугаар акт нь үндэслэл бүхий байна.

Иймд анхан шатны шүүх хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болон хэргийн оролцогчдын тайлбарт үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж хэргийг шийдвэрлэсэн байх тул нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж, шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээх нь зөв гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 120 дугаар зүйлийн 120.1-д заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн 128/ШШ2018/0795 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Б-ын давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1, 47 дугаар зүйлийн 47.1-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгчээс давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.5-д зааснаар давж заалдах шатны шүүхэд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу хэрэглэсэн гэж нэхэмжлэгч, хариуцагч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар үзвэл магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                                  Д.БАТБААТАР

ШҮҮГЧ                                                                       Э.ЛХАГВАСҮРЭН

ШҮҮГЧ                                                                       Э.ХАЛИУНБАЯР