Д.*******ын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

Завхан аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн иргэний хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн Ерөнхий шүүгч Ж.Баттогтох даргалж, шүүгч Б.Намхайдорж, Б.Ариунбаяр нарын бүрэлдэхүүнтэй хийж,

Завхан аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 140/ШШ2023/00402 дугаар тэй

Д.*******ын нэхэмжлэлтэй Завхан аймаг дахь газарт холбогдох Завхан аймаг дахь газрын 2022 оны 5 дугаар сарын 22-ны өдрийн Хөрөнгө битүүмжлэх 22120164/03 дугаартай тогтоол, 2022 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдрийн Эд хөрөнгө хураах тухай 22120164/03 дугаартай тогтоолыг тус, тус хүчингүй болгуулах тухай иргэний хэргийг 2023 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдөр хүлээн авч, шүүгч Б.Ариунбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ч.Алтанзул, хариуцагч байгууллагын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.*******аа, Ч.******* нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлийн агуулга:

Нэхэмжлэгч Д.*******а хариуцагч Завхан аймаг дахь газарт холбогдуулан Завхан аймаг дахь газрын 2022 оны 5 дугаар сарын 22-ны өдрийн Хөрөнгө битүүмжлэх 22120164/03 дугаартай тогтоол, 2022 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдрийн эд хөрөнгө хураах тухай 22120164/03 дугаартай тогтоолыг тус тус хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

Нэхэмжлэлийн үндэслэл:

Хариуцагч Завхан аймаг дахь байгууллага нь Завхан аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 09 сарын 10-ны өдрийн 568 дугаартай , Завхан аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 11 сарын 05-ны өдрийн 29 дугаартай магадлал, Дээд шүүхийн хяналтын шатны шүүхийн 2022 оны 03 сарын 10-ны өдрийн 258 дугаартай тогтоолыг тус тус дээ Иргэний хуулийн 156 дугаар зүйлийн 156.1-т заасан барьцааны гэрээг бичгээр байгуулна мөн зүйлийн 156.2-т үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны гэрээг улсын бүртгэлд бүртгүүлэх бөгөөд гэрээнд талуудын нэр, оршин суугаа газар, барьцаагаар хангагдах шаардлага, түүний хэмжээ, үүргийг хангах хугацаа, барьцааны зүйл түүний байгаа газар, үнийг заана гэсэн мөн 156 дугаар зүйлийн 156.3-т энэ хуулийн 156.1, 156.2-т заасан шаардлагыг хангаагүй гэрээ хүчин төгөлдөр бус болно гэж заасан байхад хүчин төгөлдөр бус барьцааны гэрээгээр ажиллагаа явуулж, улмаар шүүхийн 568 дугаартай т заагдаагүй ажиллагааг хууль бусаар явуулж, бидний гэр бүлийн дундын эд хөрөнгөд хууль бусаар халдаж, бидний гэр бүлийн дундын эд хөрөнгийг үнэгүйдүүлж, хууль бусаар битүүмжлэх, хураан авах ажиллагааг хийж байгаа тул Завхан аймаг дахь газрын 2022 оны 5 дугаар сарын 22-ны өдрийн хөрөнгө битүүмжлэх 22120164/03 дугаартай тогтоол, 2022 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдрийн Эд хөрөнгө хураах тухай 22120164/03 дугаартай тогтоолыг тус, тус хүчингүй болгож өгнө үү гэжээ.

2.    Хариуцагч талын хариу татгалзал, тайлбарын агуулга:

Завхан аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 568 дугаартай , Завхан аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 29 дугаартай магадлал, Дээд шүүхийн хяналтын шатны шүүхийн иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 2022 оны 03 дугаар сарын 10-ны өдрийн 258 дугаартай тогтоолоор Завхан аймгийн Улиастай сумын ******* багийн иргэн *******аагийн *******аас 45.380.000 төгрөгийг гаргуулж, Ш.*******, Г.******* нарт олгохоор лэсэн.Төлбөр авагч Ш.*******, Г.******* нар нь төлбөр төлөгч Д.*******ад холбогдох дээрх ийн дагуу баримт бичгийн хамт ажиллагаа хийлгүүлэхээр хүсэлтээ ирүүлсний дагуу ахлах гүйцэтгэгчийн 2022 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 22120164 дугаар тогтоолоор ажиллагааг үүсгэж, 2022 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдөр 46 дугаар тойргийн гүйцэтгэгч, ахлах дэслэгч Ц.*******аад хуваарилагдаж ирсэн. Ахлах дэслэгч Ц.*******аа нь 2022 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрөөс ажиллагааг хийж төлбөр төлөгч Д.*******ад төлбөрөө сайн дураар төлөх мэдэгдэл хүргүүлсэн боловч төлбөр төлөгдөөгүй тул зээлийн барьцаа хөрөнгө болох Улиастай сумын ******* баг 5 дугаар гудамж тахианы фермийн баруун талд байрлах Улсын бүртгэлийн ******* дугаартай оффис, гражийн зориулалттай 71,124м2 талбайтай, үл хөдлөх хөрөнгө, ******* дугаартай үйлчилгээний зориулалттай 12м2 талбайтай үл хөдлөх, ******* бүртгэлийн дугаартай 3,500 м2 талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай газрыг 2022 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн хөрөнгө битүүмжлэх 22120164/03 дугаар тогтоолоор, 2022 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдрийн эд хөрөнгө хураах тухай 22120164/04 дугаар тогтоолоор эд хөрөнгө хураан авах ажиллагааг тус тус хийж, Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийн 177.1-д заасны дагуу талуудаас үнийн санал авахад Ш.*******, Г.******* нар 45.389.000 төгрөгийн үнийн санал, Д.*******а 380.000.000 төгрөгийн үнийн санал ирүүлж, талууд дээр харилцан тохиролцоогүй тул тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийг 55.2.2-т заасны дагуу 2022 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 22120164/05 дугаар шинжээч томилох тухай тогтоолоор ий ХХК-ний үл хөдлөх хөрөнгийн үнэлгээчин Ж.Уртнасанг томилж, ий тайланг 2022 оны 07 дугаар сарын 21-ний өдөр хүлээн авсан. ...Манай байгууллага нь төлбөр төлөгч Д.*******ын өмчлөлийн дээрх барьцаа үл хөдлөх эд хөрөнгөнд тусгай зөвшөөрөл бүхий ий ХХК-ний шинжээчээр зах зээлийн үнэлгээг тогтоолгож хоёр дахь дуудлага худалдааг зарласан тул нэхэмжлэгч Д.*******ын газрын 2022 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн битүүмжлэх 22120164/13 дугаартай тогтоол, 2022 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдрийн эд хөрөнгө хураах тухай 22120164/04 дугаартай тогтоолыг тус тус хүчингүй болгуулахаар шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон лэж өгнө үү гэжээ.

3.    Анхан шатны шүүхийн ийн тогтоох хэсгийн агуулга:

тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.7, 122 дугаар зүйлийн 122.5 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан хариуцагч Завхан аймаг дахь газарт холбогдох Завхан аймаг дахь газрын 2022 оны 5 дугаар сарын 22-ны өдрийн Хөрөнгө битүүмжлэх 22120164/03 дугаартай тогтоол, 2022 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдрийн эд хөрөнгө хураах тухай 22120164/03 дугаартай тогтоолыг тус тус хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэгч Д.*******ын гаргасан нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож лэжээ.

4.    Нэхэмжлэгч талын давж заалдах гомдлын агуулга, тайлбар:

... хууль бус бөгөөд үндэслэл бүхий гараагүй байна. Завхан аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 568 дугаартай ийн дагуу хариуцагч Д.*******аас нэхэмжлэгч Ш.*******эд 45.380.000 төгрөг гаргуулахаар лэсэн байдаг бөгөөд шүүхийн гарснаас хойш нэхэмжлэгчээс өөрийн бүхий л боломж бололцоогоо ашиглан төлбөрийг төлсөөр ирсэн. т заагдаагүй үл хөдлөх боломжгүй нөхцөл байдалд оруулсан бөгөөд одоо тус эд хөрөнгийг хууль бусаар битүүмжлэх, хураан авах, үнэгүйдүүлэх бага үнээр үнэлэх зэрэг хууль бус ажиллагааны улмаас нэхэмжлэгч Д.*******а хохирч байгаа юм. иймд шүүхийн ажиллагаа хуульд нийцээгүй байгаа тул анхан шатны шүүхийн ийг хүчингүй болгож өгнө үү гэжээ.

5. Нэхэмжлэгч талын давж заалдах гомдолд гаргасан хариуцагч талын тайлбарын агуулга:

....Шийдвэр ажиллагааг 2022 оны 04 сарын 25-нд үүсгээд, Д.*******ад сайн дураар биелүүлэх мэдэгдэл өгөөд ажиллагааг явуулсан. Ингээд төлбөр төлөгдөөгүй гэдэг үндэслэлээр барьцаа хөрөнгө дээр ажиллагаа хийгдэх мэдэгдэл өгөхөд Д.*******а нь гомдол гаргаагүй учраас битүүмжилсэн хөрөнгийг хураах ажиллагаа явагдсан. Манай ажиллагаа зөв гэж үзэж байна.

...Манайх хариуцагчаар орж байгаа *******, ******* гэх хүмүүсийн өмнөөс бид эвлэрэх боломжгүй, манайх буруутай үйл ажиллагаа явуулаагүй гэдгээ тайлбарласан. Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч эвлэрэх саналдаа барьцаа хөрөнгүүдийг чөлөөлөөч гэдэг санал тавьсан. *******, ******* нарын тухайд барьцаа хөрөнгийн гэрчилгээнүүд өөрсөд дээр нь байсан. Нийт 46.023.000 төгрөгөөс одоо үлдэгдэл нь 35.000.000 төгрөг байгаа. Ер нь нэхэмжлэгч гомдол гаргаад байгаа нь шүүхийн ажиллагаанд саад учруулж байгаа. 2 жилийн энэ хугацаанд төлбөрөө төлөх талаар ямар ч санаачилга гаргаагүй, шүүхэд гомдол гаргаад, хугацаа аваад л яваад байгаа. Сая манайх эхний дуудлага худалдаагаа зарласан байсан. Гэтэл дуудлага худалдаа болохоос нэг хоногийн өмнө шүүхэд гомдол гаргасан гээд дуудлага худалдаагаа цуцалсан. Гэтэл сүүлдээ дуудлага худалдаа явуулаагүй нь манай буруу болсон. Шүүхэд гомдол гарсан ч гэсэн дуудлага худалдаагаа явуулах ёстой гэсэн чиглэл дээрээс өгсөн. Манайх юу гэж үзсэн гэхээр нэгэнт гомдол гаргаад хөрөнгө дээр маргаад яваад байгаа учраас дуудлага худалдаагаа хойшлуулсан байсан. Д. 9 сар гэхэд бүрэн төлчихнө, сар бүр 5,0 сая төгрөг төлнө гэж янз бүрийн байдлаар хэлж байсан. Гэтэл он дуусах гэж байхад нэг ч төгрөг төлөөгүй байгаа. Бид буруутай үйл ажиллагаа явуулаагүй гэж үзэж байна гэв.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч Д.*******а нь Завхан аймаг дахь шүүхийн газарт холбогдуулан ажиллагааны явцад гарсан Завхан аймаг дахь газрын 2022 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн Хөрөнгө битүүмжлэх тухай 22120164/03 дугаартай тогтоол, 2022 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдрийн Эд хөрөнгө хураах тухай 22120164/03 дугаартай тогтоолыг тус, тус хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэл гаргасныг хариуцагч байгууллага эс зөвшөөрч шүүхийн гүйцэтгэлийн ажиллагаа хуулийн дагуу явагдсан гэж маргажээ.

Анхан шатны шүүх нэхэмжлэгч Д.*******ын нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон лэжээ.

Завхан аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 568 дугаартай ээр Д.*******аас 45.380.000 төгрөгийг гаргуулж, Ш.*******, Г.******* нарт олгохоор лэсэн байна.

Хариуцагч Д.*******а нь төлбөр төлөх үүргээ биелүүлээгүйгээс бичиг баримтад үндэслэн хариуцагч байгууллага үйл ажиллагаа явуулж, Д.*******ын өмчлөлийн хөрөнгө болох Завхан аймгийн Улиастай сумын ******* багийн 5 гудамж тахианы фермийн баруун талд байрлах Улсын бүртгэлийн дугаартай оффис, гражийн зориулалтай 71.124 м к талбайтай үл хөдлөх хөрөнгө, дугаартай үйлчилгээний зориулалттай 12 мкв талбайтай үл хөдлөх , ******* бүртгэлийн дугаартай 3500 мкв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газрыг 2022 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн 22120164/03 дугаартай тогтоолоор эд хөрөнгө битүүмжлэх, мөн 2022 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдөр 22120164/04 дугаартай тогтоолоор эд хөрөнгө хураах ажиллагаа явуулсан нь гүйцэтгэлийн тухай хуулийн 49, 50 дугаар зүйлд заасан эд хөрөнгө битүүмжлэх хуульд заасан журмыг зөрчөөгүй байна.

Түүнчлэн тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.3, 44.4, 44.5 дахь хэсэгт зааснаар иргэний ажиллагааны талууд гүйцэтгэгчийн явуулсан арга хэмжээтэй гомдлоо 7 хоногийн дотор ахлах гүйцэтгэгчид, ахлах гүйцэтгэгчийн ийг эс зөвшөөрвөл ерөнхий гүйцэтгэгчид, түүний ийг эс зөвшөөрвөл шүүхэд гомдол гаргахаар заажээ.

Гэтэл гүйцэтгэгчийн төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийг битүүмжилж, эд хөрөнгө хураах ажиллагаа явуулсан тогтоол 2022 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдөр, 2022 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдөр тус тус гарсан байхад нэхэмжлэгч Д.*******а нь гүйцэтгэгчийн явуулсан үйл ажиллагааны талаарх гомдлоо 2023 оны 05 дугаар сарын 11-ны өдөр шүүхэд гаргасан нь дээрх хуульд заасан урьдчилан лэх журмыг хангаагүй, хангасан эсэх нь хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогдоогүй тул шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацааг хэрхэн биелүүлсэн эсэхийг тооцох боломжгүй байжээ.

Харин нэхэмжлэгч Д.*******а нь маргаан бүхий хөрөнгийг үнэлсэн ий талаар шүүхэд гомдол гаргаснаар анхан шатны шүүх Д.*******ын нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож лэснийг давж заалдах болон хяналтын шатны шүүх хэвээр үлдээж, лэж байсан нь талуудын тайлбараар тогтоогдсон байна.

Эндээс үзэхэд нэхэмжлэгч Д.*******а дээрх хөрөнгө хураах, битүүмжлэх тогтоолыг гарсан даруйд хуульд заасан журмын дагуу гомдол гаргах боломжтой байсан нь харагдаж байна.

Ийнхүү нэхэмжлэгч Д.*******а нь эд хөрөнгө битүүмжлэх, хураах ажиллагаатай холбоотой шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хуульд заасан журмыг биелүүлсэн эсэх, шүүхийн ажиллагаа хуульд заасан журмын дагуу явагдаагүй гэсэн нэхэмжлэлийн шаардлага, тайлбараа Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт зааснаар баримтаар нотлоогүй байх тул анхан шатны шүүхийн ийг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.ын ажиллагаа хуульд заасан журмын дагуу явагдаагүй гэсэн давж заалдах гомдлыг хангах боломжгүй байна.

Харин анхан шатны шүүх хэргийг хянан лэхдээ тухай хуулийг буруу хэрэглэсэн байх тул давж заалдах шатны шүүхээс зөвтгөж, т хууль хэрэглээний өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2 дахь хэсэгт заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Завхан аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 140/ШШ2023/00402 дугаартай ийн Тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтыг тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.7, 122 дугаар зүйлийн 122.5 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан гэснийг тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.3, 44.4, 122 дугаар зүйлийн 122.1 дэх хэсэгт зааснаар гэж өөрчилж, ийн бусад заалтыг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.ын давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.аас давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 72.021 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5, 172 дугаар зүйлийн 172.1, 172 дугаар зүйлийн 172.2.1, 172.2.2, 172.2.3 дахь хэсгүүдэд зааснаар ...зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч давж заалдах шатны шүүхийн энэ магадлалд анхан болон давж заалдах шатны шүүх хуулийг зөрүүтэй хэрэглэсэн, хэрэг хянан лэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн т нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн гэсэн үндэслэлээр, магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ж.БАТТОГТОХ

ШҮҮГЧИД Б.НАМХАЙДОРЖ

Б.АРИУНБАЯР