Д ХХК-ийн

нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Д.Золзаяа даргалж, шүүгч Т.Бадрах, Д.Бямбасүрэн нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 181/ШШ2023/02814 дугаар шийдвэртэй

Д ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй

Т ХХК-д холбогдох

түрээсийн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, барьцаа 33,987,407 төгрөг гаргуулах тухай үндсэн нэхэмжлэлтэй,

түрээсийн гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцалснаас учирсан хохирол 136,950,448 төгрөг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг

хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдолд үндэслэн шүүгч Д.Бямбасүрэн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.А, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Д, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Б, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга А.Хонгорзул нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, түүний үндэслэлийн агуулга: Д ХХК нь Монгол Улсын Засгийн газрын 2021 оны 252 дугаар болон Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2017 оны 241 дүгээр тогтоолуудын дагуу хөрөнгө оруулалтын менежментийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийн хүрээнд Монгол Улсын стратегийн ач холбогдолтой, нийгэм эдийн засгийн үр ашигтай, урт хугацааны төслүүдэд хөрөнгө оруулах, төслийн хөгжүүлэлтийг санхүүжүүлэх зорилго бүхий Монгол Улсын Хөгжлийн банкны 100 хувийн эзэмшлийн төрийн өмчит компани юм.

Нэхэмжлэгч нь өөрийн үндсэн үйл ажиллагааг эрхлэн явуулах зорилгоор анх 2017 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн 17/03/01 дугаар Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-г байгуулан Сүхбаатар дүүрэг, ** дүгээр хороо, Ж гудамж 18/1, T барилгын 3 давхарт 188.28 м.кв талбайг түрээслэн ажиллаж эхэлсэн бөгөөд уг барилгын 9 давхарт 311.2 м.кв талбайг түрээслүүлэгч Т ХХК-тай 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдөр 0-19/10 дугаартай оффисын талбайн түрээсийн гэрээ, мөн 2019 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 2019.05.01-ний өдөр 0-19/10 дугаартай Оффисын талбайн түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай гэрээ болон 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 0-22/04 дугаартай 0-19/10 дугаартай оффисын талбайн түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай гэрээ- г тус тус байгуулан нийт 4 жил 8 сарын хугацаанд хамтран ажилласан. Энэ талбайг анх түрээслэхдээ нэхэмжлэгч нь өөрийн зардлаар холбогдох дотоод заслын ажлыг гүйцэтгэн, тоног төхөөрөмж, тавилгыг тохируулан суурилуулж, оффисыг урт хугацаанд ашиглаж үйл ажиллагаа явуулахаар төлөвлөж байсан болно. Гэвч 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 0-22/04 дугаартай 0-19/10 дугаартай Оффисын талбайн түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай гэрээ нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр дуусгавар болох байсан ч гэрээг хугацаанаас нь өмнө дуусгавар болох хүндэтгэн үзэх шалтгаан буюу давагдашгүй хүчин зүйлийн нөхцөл байдал үүссэн болно.

1.1. Хөгжлийн банкны охин компани болох Д ХХК болон Д ХХК-иудын үйл ажиллагааны зардлыг хэмнэх зорилгоор 2020 оны 10 дугаар сараас эхлэн 2 охин компанийг тус компанийн үйл ажиллагаа явуулж буй Даун Таун барилгад нэг дор байрлан ажиллахыг хувьцаа эзэмшигч МУ-ын Хөгжлийн банкны зүгээс чиглэл өгсөн. Ийнхүү нэхэмжлэгчийн түрээсийн төлбөрийг Д ХХК-тай хуваан төлөх зарчмаар тус компанийн хариуцах түрээсийн талбайн хэмжээг бууруулах зорилгоор түрээслүүлэгч Т ХХК-тай байгуулсан Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-нд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай саналыг хариуцагчид тавьсан боловч хүлээн авах боломжгүй гэсэн хариу өгсөн. Уг нөхцөл байдлаас үүдэн 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдөр байгуулсан 0-19/10 дугаартай Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-нд заасан эрх, үүргийг хүлээж, талбай хамтран эзэмшиж, ашиглах, түрээсийн төлбөр, ашиглалтын зардлыг хуваан төлөхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулах зорилгоор 2020 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдөр нэхэмжлэгч болон Д ХХК-ийн хооронд ОК-021/01 тоот оффисын талбай эзэмшүүлэх гэрээ байгуулан түрээсийн төлбөр хуваан төлөх эрхийн үндэслэлийг хангасан болно. Нэхэмжлэгчээс түрээсийн төлбөртэй холбоотой үүсээд байгаа нөхцөл байдлыг 2021 оны 10 дугаар гарын 28-ны өдрийн 3/36 тоот албан бичгээр мэдэгдснээр 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрийн 0-19/10 тоот оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-нд 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр талуудын хооронд 0-22/04 тоот гурван талт нэмэлт, өөрчлөлтийн гэрээг жилийн хугацаатай байгуулсан. Уг гэрээний 2.1.4-т заасны дагуу нэхэмжлэгч нь дангаар хариуцагчийн өмнө барьцааны төлбөрийг ханган ажиллах үүргийг хүлээхээр болсон. 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр талуудын хооронд байгуулсан 0-22/04 тоот нэмэлт өөрчлөлтийн гэрээгээр түрээсийн 1 м.кв талбайн төлбөр 71.4 хувиар өсөж, 1 м.кв нь 60,000 төгрөг буюу нэг сарын түрээсийн төлбөр 18,670,800 төгрөг болж нэмэгдсэн дүнгээр гэрээг байгуулах болсон.

1.2. Нэхэмжлэгч нь өнгөрсөн хугацаанд хариуцагчид 2017 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдөр 5,990,727.27 төгрөг, 2018 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдөр 2,418,181.68 төгрөг, 2018 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр 8,408,908.61 төгрөг, 2019 оны 08 дугаар 29-ний өдөр 2,984,545.45 төгрөг, 2022 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдөр 14,144,546.59 төгрөг, нийт 33,946,909.60 төгрөгийг шилжүүлсэн. Дэнчин болох барьцаа төлбөрийн хувьд хариуцагчаас аливаа үүргийн гүйцэтгэлийг хангах гомдол, шаардлага тавих, аливаа хохирол барагдуулах үйлдэл зэргийг гүйцэтгэж байгаагүй болно.

1.3. 2022 оны 04 дүгээр сарын 29-ний өдрийн Төрийн хэмнэлтийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд заасны дагуу нэхэмжлэгч нь энэхүү үйлчлэлд шууд хамаарах этгээд юм. Мөн Д ХХК-ийн 2021 оны санхүүгийн тайланд хийсэн аудитын тайлангийн хүрээнд 2022 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр түрээсийн байртай холбогдуулан 648/АО150053 тоот зөрчил арилгах албан шаардлагыг нэхэмжлэгчид ирүүлсэн билээ.

Уг албан шаардлагад Д ХХК нь Т ХХК-ийн T оффисын барилгын 264.28 м.кв /нэг ажилтанд 17.62м.кв/ талбайг оффисын зориулалтаар түрээслэхдээ Засгийн газрын 120 дугаар тогтоолоор баталсан нэг ажилтанд ногдох жишгээс 9.62м.кв илүү талбайг түрээсэлж, ...илүү зардал гаргасан гэж үзсэн бөгөөд 2022 оны 09 дүгээр сарын 30-ны дотор талбайн түрээсийн зөрчлийг арилгаж тайлагнах шаардлагыг хүргүүлсэн. Дээрх хүчин зүйл нь Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлийн 221.2 дахь хэсэгт заасны дагуу Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-нээс татгалзах хүндэтгэн үзэх үндэслэл гэж үзэж байна.

Талуудын хоорондын байгуулсан 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрийн 0-19/10 дугаартай "Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-ний 3.2-т барьцаа төлбөрийн үндсэн зориулалтыг тодотгосон байдаг. Нэхэмжлэгч нь уг гэрээний үүргийн хүрээнд 2022 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдөр түрээсийн талбайг бүрэн суллан 2022 оны 01 дугаар сарын 03-ны өдрийн 0-22/04 дугаартай Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-ний 2.2.7-д заасан үүргийн дагуу гүйцэтгэлийг хангаж түрээсийн талбайг анхны байдалд оруулсан. Хариуцагч нь мөн дараагийн түрээслэгчийг даруй олж гэрээ байгуулан ажиллах болсноо 2022 оны 08 дугаар сарын 10-ны өдрийн 22/114 тоот, 2022 оны 08 дугаар сарын 19-ний өдрийн 22/115 тоот албан бичгээр мэдэгдсэн нь хариуцагчид гэрээний үүрэгтэй холбоотой хохирол үүсээгүйг батлан харуулж байна. Нэхэмжлэгчийн зүгээс асуудлыг эвийн журмаар шийдвэрлэхээр эрмэлзэж үүссэн хүндэтгэн үзэх шалтгааны талаар 2022 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн 3/58 тоот бичгээр хариуцагчид урьдчилан мэдэгдэж түрээсийн гэрээний үлдсэн хугацааны төлбөрөөс чөлөөлж, дэнчинг суллан шилжүүлэхийг хүссэн боловч 2022 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдрийн 22/105 тоот, 2022 оны 09 дүгээр сарын 07-ний өдрийн 22/128 тоот тус тус бичгээр дэнчинг буцаан олгохгүй болохыг удаа дараа мэдэгдсэн.

Иймд Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлийн 221.2 дахь хэсэгт хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас гэрээнээс татгалзсныг хариуцагч зөвшөөрч, энэ тухай мөн 2022 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 22/131 тоот албан бичгээр илэрхийлсэн. Иргэний хуулийн 233 дугаар зүйлийн 233.2 дахь хэсэг мөн Оффисын талбайн түрээсийн гэрээний 3.2-т барьцаа төлбөрийн талаар зохицуулсан. Нэхэмжлэгч нь хариуцагчийн өмнө учруулсан хохиролгүй бөгөөд талуудын хоорондын гэрээ дуусгавар болсон тул оффисын түрээсийн талбайн гэрээний дагуу хариуцагчид шилжүүлсэн дэнчин болох барьцаа 33,946,909.60 төгрөг, нотариатын зардалд 40,500 төгрөг, нийт 33,987,409.60 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

2. Хариуцагчийн татгалзал, тайлбарын агуулга:

2.1. Нэхэмжлэгч нь оффисын түрээсийн талбайн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох, хариуцагчаас дэнчин болох барьцааг буцаан нэхэмжлэх 2 шаардлага гаргасан боловч оффисын түрээсийн талбайн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох шаардлагын талаар нэхэмжлэлдээ дурдаагүй байна.

2.2. Нэхэмжлэгч нь анх 2017 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр манай компанийн өмчлөлийн Сүхбаатар дүүрэг, ** дүгээр хороо, T барилгын 3 дугаар давхрын 301 тоот, 188.28 м.кв талбайг түрээслэхээр гэрээ байгуулж байсан. Улмаар нэхэмжлэгч талбайгаа томруулах хүсэлт гаргаж 9 давхрын 901, 902, 904 тоот нийт 311,18 м.кв талбайг түрээсэлсэн ба түрээсийн гэрээг талууд шинэчлэн байгуулсан 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн О-22/04 дугаартай оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-нд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай гэрээгээр түрээсийн хугацааг 1 жилээр байгуулж, гэрээний хугацаа 2023 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр дуусах байсан ч нэхэмжлэгчээс 2022 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн 3/58 дугаартай албан бичгээр түрээсийн гэрээг 2022 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдрөөр дуусгавар болгож байгааг мэдэгдсэн. Нэгэнт нэхэмжлэгч түрээсийн гэрээг цуцлах хүсэлт гаргасан тул гэрээнд заасан зохицуулалтыг баримтлан түрээсийн гэрээг цуцалсан.

2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн О-22/04 дугаартай түрээсийн нэмэлт гэрээний 2.1.5-д заасны дагуу манайх барьцаа төлбөрийг буцаан олгохгүй гэдгээ мэдэгдсэн. Талуудын хооронд байгуулагдсан түрээсийн гэрээнүүдийг улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн хүчин төгөлдөр гэрээнүүд болно. Нэхэмжлэгч түрээсийн гэрээг цуцлах үндэслэлээ ...Үндэсний аудитын газраас тус компанийн 2021 оны санхүүгийн тайланд хийсэн шалгалтын хүрээнд түрээсийн байртай холбогдуулан албан шаардлага ирүүлсэн, мөн Хөгжлийн банкнаас хуулийн хэрэгжилтийг хангах албан бичиг ирүүлсэн, биднээс шалтгаалаагүй нөхцөл байдал үүссэн гэж тайлбарладаг ба Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлийн 221.2 дахь хэсэгт заасны дагуу гэрээ цуцлах үндэслэл нь хүндэтгэн үзэх шалтгаанд тооцно гэж нэхэмжлэлдээ дурджээ.

Нэхэмжлэгчид ирсэн Үндэсний аудитын газрын 2022 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдрийн албан шаардлагаас харахад нэхэмжлэгч байгууллагын өөрийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас зөрчлийн акт тавигдсан нь гэнэтийн болон давагдашгүй хүчин зүйлд тооцогдохгүй. Гэнэтийн болон давагдашгүй хүчин зүйл болон хүндэтгэн үзэх нөхцөл байдал гэдэгт тухайн гэрээ хэлцэл байгуулах үед урьдчилан таамаглах боломжгүй байдал үүссэн, эсвэл тухайн нөхцөл байдал талуудын хяналтаас гадуур болсон, түүнийг даван туулах боломжгүй болсон, тухайн нөхцөл байдалд нэхэмжлэгч тал буруугүй байхыг ойлгодог.

Аудитын албан шаардлагад дурдсан хууль, дүрэм журам, актууд түрээсийн гэрээ байгуулахаас өмнө буюу 2002, 2011 онуудад батлагдсан ба энэ нөхцөл байдлыг нэхэмжлэгч урьдчилан таамаглах боломжтой, мэдсээр байж ийм үр дагаварт хүргэсэн, өөрөө буруутай учраас зөрчлийн акт тавигдсан байна. Нэхэмжлэгч нь төрийн байгууллага гээд аж ахуйн нэгж байгууллагыг өөрийн буруутай үйлдлийн улмаас дураараа хохироох нь шударга, эрх тэгш зарчимд нийцэхгүй.

Иймд нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх тул нэхэмжлэлийг бүхэлд хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

3. Хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэл, түүний үндэслэлийн агуулга: Нэхэмжлэгч болон хариуцагч нар 2017 оноос эхлэн түрээсийн гэрээ байгуулан хамтран ажиллаж ирсэн бөгөөд Д ХХК-тай 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрийн О-19/10 дугаартай түрээсийн үндсэн гэрээ, 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн О-22/04 дугаартай түрээсийн нэмэлт гэрээг тус тус шинэчлэн байгуулсан байдаг. Д ХХК нь гэрээг өөрсдийн буруугаас болж хугацаанаас өмнө цуцлах хүсэлт гаргасан бөгөөд гэрээг цуцалснаар манай компанид дараах хохирол бодитой учирсан. Үүнд:

3.1. Хариуцагч гэрээг хугацаанаас өмнө цуцалснаас үүдэн дараагийн түрээслэгчийг олохын тулд 2022 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр А ХХК /REМАХ capital/-тай үл хөдлөх эд хөрөнгийг түрээслэхэд зуучлах гэрээг байгуулж, 9 давхрыг зуучлуулан түрээсэлсэн бөгөөд зуучлалын хөлсөнд 28,775,604 төгрөгийг төлсөн нь гэрээг цуцалснаас үүдэн учирсан бодит хохирол байна.

3.2. Хариуцагч нь түрээсийн гэрээнд заасны дагуу түрээсийн талбайг хэвийн байдалд нь оруулан хүлээлгэн өгөөгүй буюу маш их эвдрэл гэмтэлтэй талбайг үлдээсэн. Бид дараагийн түрээслэгчид засварын 30 хоногийн хугацаа өгч, уг хугацааны түрээсийн төлбөрийг авахгүй байхаар тохирч байж тухайн эвдрэл гэмтэл ихтэй, ашиглах боломжгүй талбайг хүлээлгэж өгсөн. Анх хариуцагчид ямар түрээсийн талбайг хүлээлгэн өгсөн болон хариуцагчийн байсан талбайг дараагийн түрээслэгч ямар байдлаар хүлээн авсан талаарх фото зураг, талбай хүлээлцсэн акт, дараагийн түрээслэгчтэй байгуулсан түрээсийн гэрээнээс хохирол тодорхой харагдана. Хариуцагч нь гэрээнд заасны дагуу талбайг өмнөх хэвийн, ашиглах боломжтой байдлаар хүлээлгэн өгсөн бол энэ хэмжээний хохирол нэхэмжлэгчид учрахгүй. Иймд түрээсийн талбайг засварлахад өгсөн 30 хоногийн түрээсийн төлбөр 32,699,550 төгрөгийг нэхэмжилнэ.

3.3. Түрээсийн талбайг дараагийн түрээслэгч 2022 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдөр хүлээн авч засварын ажил хийгдсэн ба энэ өдрөөс түрээсийн талбайг хүлээн авсан гэж үзэж үүнээс хойших гэрээний хугацаа дуусах хүртэл хугацааны түрээсийн төлбөр 58,501,840 төгрөгийг нэхэмжилнэ. /2022.09.07-2023.01.03-ныг хүртэл 94хоног*622,360 нэг өдрийн түрээс=58,501,840 төгрөг/

3.4. Талууд анх түрээсийн гэрээ байгуулахдаа 2 сарын түрээсийн барьцаа төлбөр байршуулахаар тохирсон ба сүүлд хийгдсэн 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 0-22/04 дугаартай нэмэлт түрээсийн гэрээний 2.2.4-д ...гурван сарын түрээсийн төлбөртэй тэнцэх барьцааг байршуулах, энэ нь НӨАТ-гүй дүн болно гэж заасан. Гэтэл хариуцагч нь гэрээний дагуу байршуулах ёстой 3 дахь сарын төлбөрөө байршуулаагүй ба түрээсийн гэрээг хугацаанаас өмнө цуцалсан тохиолдолд барьцаа төлбөрийг буцаан олгохгүй байх гэрээний заалт байгаа тул 3 дахь сарын барьцаа төлбөр 16,973,454 төгрөгийг нэхэмжилнэ.

Иймд Иргэний хуулийн 326 дугаар зүйлийн 326.2, 227 дугаар зүйлийн 227.1, 227.3 дахь хэсэгт тус тус заасны дагуу гэрээ цуцалснаас учирсан хохиролд 136,950,448 төгрөгийг нэхэмжилж байна гэжээ.

4. Сөрөг нэхэмжлэлд гаргасан нэхэмжлэгчийн татгалзал, тайлбарын агуулга:

4.1. Т ХХК-ийн хувьд бусад хувь хүн, хуулийн этгээдтэй хамтран ажил гүйцэтгэх, зуучлал болон бусад гэрээний үндсэн дээр өөрийн хөрөнгө үйл ажиллагааг удирдах нь нээлттэй бөгөөд үл хөдлөх хөрөнгө зуучлалын компаниар дамжуулан дараагийн түрээслэгчийг олох нь хариуцагчийн сонголт юм. Мөн түрээсийн гэрээнд бусдаар хийж гүйцэтгүүлсэн ажлын хохирлын тухай тусгаагүй.

4.2 Түрээсийн гэрээний 6 дугаар зүйлд заасны дагуу өөрийн хөрөнгөөр түрээсийн талбайг буцаан хэвийн байдалд оруулж, засвар хийсний үндсэн дээр хүлээлгэн өгсөн бөгөөд уг нөхцөл байдлыг Т ХХК-иас ирүүлсэн 2022 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 22/131 тоот албан бичгээр нотолно. Мөн нэхэмжлэлд талбайг хүлээлгэн өгөхөд ямар эд зүйл эвдэрч тухайн эд зүйлийг засварлахад хэдий хугацаа шаардагдсан нь тодорхойгүй, гуравдагч этгээд буюу шинэ түрээслэгч нь өөрийн байгууллагын орчин нөхцөлд нийцүүлэн засвар хийх шаардлагаар үүссэн эсэх нь тодорхой бус байна.

4.3. Иргэний хуулийн 324 дүгээр зүйлийн 324.2 дахь хэсэгт зааснаар Т ХХК нь дараагийн түрээслэгч буюу К ХХК-тай түрээсийн гэрээг байгуулсан, Т ХХК-иас ирүүлсэн 2022 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдрийн 22/105 тоот, 2022 оны 08 дугаар сарын 10-ны өдрийн 22/114 тоот, 2022 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 22/128 тоот албан бичигт тус тус үлдсэн хугацааны төлбөрийг авахгүй, шаардахгүйг мэдэгдсэн байдаг. Иймд дээрх төлбөрийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй болно.

4.4. Талууд харилцан тохиролцож түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан боловч Т ХХК-иас барьцаа төлбөрийн нэхэмжлэл ирүүлж байгаагүй, түрээсийн гэрээг цуцлах, иргэний хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хүртэл тухайн 1 сарын барьцаатай холбоотой ямар нэгэн албан бичиг, мэдэгдэл бидэнд ирүүлж байгаагүй. Мөн үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлага нь өөрөө барьцаа хөрөнгөтэй холбоотой бөгөөд барьцаа гэдэг нь гэрээний үүргийн зөрчилтэй холбоотой нэг тал нөгөө талдаа учирсан хохирлыг барагдуулах, хэрэв ямар нэгэн үүргийн зөрчил байхгүй бол буцаан өгөх ойлголт байхад сөрөг нэхэмжлэлээр 3 заалт бүхий хохирлыг шаардсан, мөн түрээсийн гэрээ дуусгавар болсон байхад нэмэлтээр 1 сарын барьцаа хөрөнгө шаардсан нь үндэслэлгүй байна.

Иймд сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 5. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн агуулга:

Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлийн 221.2, 318 дугаар зүйлийн 318.1-т заасныг баримтлан 29,590,389 төгрөгийг хариуцагч Т ХХК-иас гаргуулж, нэхэмжлэгч Д ХХК-д олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас 4,397,020 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож,

Оффисын талбайн түрээсийн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож,

Хариуцагчийн гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож,

Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1-т зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 327,887 төгрөгийг улсын орлогод үлдээж, хариуцагчаас 305,901 төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгчид олгож, хариуцагчийн төлсөн 842,702 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж шийдвэрлэжээ.

6. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлын агуулга: Анхан шатны шүүх нэхэмжлэлийн үндэслэл, шаардлагыг зөв тодорхойлоогүй, нотлох баримтыг хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлээгүй, Иргэний хуулийн холбогдох заалтыг буруу тайлбарлан хэрэглэснээс шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангаагүй байна.

6.1. Шүүх, нэхэмжлэлд дурдагдсан, шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн тайлбарт яригдсан боловч хэрэгт байхгүй, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдээгүй Үндэсний аудитын газраас нэхэмжлэгчид ирүүлсэн гэх 648/А0150053 тоот Зөрчил арилгах тухай албан шаардлагыг нотлох баримтаар үнэлсэн нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1 дэх хэсэгт заасан нотлох баримтыг үнэлэх журмыг зөрчсөн.

2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрийн 0-19/10 тоот Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-ний 8.2-д түрээслэгч гэрээг шууд цуцлах хоёр нөхцөлийг зааж өгсөн бөгөөд уг 2 нөхцөлөөс өөр нөхцөлөөр гэрээг хугацаанаас өмнө цуцлах тохиолдолд Иргэний хуулийн 294 дүгээр зүйлийн 294.3 дахь хэсэгт гэрээ цуцлах хугацаа 3 сар байна, энэ хугацааг гэрээ цуцлах тухай нөгөө талдаа мэдэгдэл өгснөөс хойш тоолно" гэж заасныг талууд мөрдөх ёстой байсан. Гэтэл нэхэмжлэгч нь 2022 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдөр 3/58 тоот албан бичгээр түрээсийн гэрээг 1 сарын дараа буюу 2022 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдрөөр дуусгавар болгож байгааг мэдэгдсэн. Иргэний хуулийн 294 дүгээр зүйлийн 294.3 дахь хэсэгт гэрээг хугацаанаас өмнө цуцлах харилцааг нарийвчлан зохицуулсан тул Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлийн 221.1, 221.2 дахь заалтууд энэ хэсэгт хэрэглэгдэх ёсгүй байсан. Шүүх хүндэтгэн үзэх үндэслэл бий болсон тул нэхэмжлэгч талыг буруутгах үндэслэлгүй гэж дүгнэхдээ нэхэмжлэгчийг гэрээний хариуцлагаас чөлөөлсөн нь үндэслэлгүй. Хүндэтгэн үзэх үндэслэл нь талуудыг гэрээний хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй.

Талууд 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр 2019 оны 0-19/10 тоот гэрээнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай гэрээ байгуулж, хамтран түрээслэгчээр Д ХХК нэмэгдсэн тул түрээсийн төлбөрийн 50 хувийг нэхэмжлэгч хариуцан төлөхөөр, мөн гэрээний 2.1-д заасан гэрээ дуусах хугацааг 2023 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр болгож, гэрээний 3.6 дахь хэсэг Түрээсийн гэрээний 8.2-т зааснаас бусад үндэслэлээр гэрээ цуцлагдсан, түрээслүүлэгчийн хүсэлтээр гэрээг дуусгавар болгосон /мөн талбайг хэсэгчлэн буцаан өгсөн/ тохиолдолд барьцаа төлбөрийг Түрээслэгчид буцаан олгохгүй гэж нэмсэн. Гэрээний 3.6-д заасан түрээслэгчийн хүсэлтээр гэрээг дуусгавар болгох ойлголт нь хүндэтгэн үзэх үндэслэл үүссэн эсэхээс үл хамааран хэрэглэгдэх ёстой. Иймд гэрээний 3.6-д заасны дагу барьцаа төлбөрийг нэхэмжлэгчид буцаан олгох үндэслэлгүй. Шүүх талуудын барьцаа төлбөрийн талаар хийсэн уг тохиролцооны талаар дүгнэлт хийгээгүй. Шүүх талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний 3.6 дахь заалтыг хэрэглэх ёстой байсан.

6.2. Нэхэмжлэгч нь оффисын түрээсийн талбайн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах шаардлагад шүүх иргэний хэрэг үүсгэсэн, шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч уг шаардлагаасаа татгалзахгүй гэсэн боловч тодорхой тайлбарлаагүй тул талууд мэтгэлцээгүй. Гэтэл шүүх уг шаардлагыг тодорхой биш гэсэн үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосон нь алдаа болсон.

6.3. Шүүх зуучлалын хөлс 28,777,604 төгрөг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгохдоо нэхэмжлэгч тал хуульд заасны дагуу хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар гэрээг цуцалсан тул өөр түрээслэгч олох үүргээсээ чөлөөлөгдөнө гэсэн дүгнэлт хийсэн нь үндэслэлгүй байна. Хүндэтгэн үзэх үндэслэл нь талуудыг хуульд заасан үүрэг, хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй юм.

Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж, нэхэмжлэлийн шаардлагыг 29,590,389 төгрөгөөр хангаж шийдвэрлэснийг хэрэгсэхгүй болгож, сөрөг нэхэмжлэлийн 28,777,604 төгрөг гаргуулах шаардлагыг хангаж өгнө үү гэжээ.

7. Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан тайлбарын агуулга:

7.1. Үндэсний аудитын газрын албан бичиг хэрэгт авагдаагүй, шүүх шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт дурдаагүй гэх боловч шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 11 дүгээр хуудас, 3 дугаар догол мөрөнд хэрэгт нотлох баримтаар 361/А0150053 тоот албан шаардлага авагдсан гэж дурдаж, нотлох баримт шинжлэн судлах явцад шинжлэн судлаад явсан. Мөн Д ХХК нь Монгол Улсын Хөгжлийн банкны охин компани гэдэг нь компанийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ болон компанийн дүрмээр тогтоогдоно. Тэгэхээр Үндэсний аудитын газраас өгсөн албан шаардлага манай байгууллагад өгсөнтэй ялгаагүй. 2022 оны 05 дугаар сарын 11-ний өдрийн 3/355 дугаар албан бичгээр ирүүлсэн. Үүнийг Монгол Улсын Хөгжлийн банкнаас давхар үүрэг болгосон.

7.2. Талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний 9 дүгээр зүйлд давагдашгүй хүчин зүйлийг ...төрийн оролцоо, шийдвэр гэж тодорхой заасан. Үндэсний аудитын газар нь төрийн оролцоо мөн шийдвэр гэвэл акт тогтоосон баримт бичгийг хэлж байгаа юм. Тиймээс гэрээг үргэлжлүүлэх боломжгүй, үүнээс үүсэх хохирлыг талууд хариуцахгүй гэдэг заалт нь тодорхой буюу талууд хоорондоо харилцан тохиролцсон байх тул хэн нэгэндээ учирсан хохирлыг төлөхгүй. Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлд заасан заалт хүчин төгөлдөр бөгөөд маргааны үед тус заалт хэрэглээд явах боломжтой гэж үзэж байна. Үүнийг шүүх хүлээн авч холбогдох нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад үндэслэлтэй гэдгийг тогтоосон.

7.3. Нэхэмжлэлийн шаардлагаа дэмжих, дэмжихгүй нь нэхэмжлэгчийн өөрийн эрхийн асуудал. Үүнд тайлбар хэлээд маргалдах нь миний эрх учраас би өөрийн эрхийг эдэлсэн гэж үзэж байна. Мөн REMAX ХХК-тай гэрээ байгуулсан 21,000,000 төгрөг гаргуулсан гэж өөрсдөө маргадаг. Тэгэхээр Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлд заасны дагуу гэрээ цуцлагдсан бол хохирлыг нэгнээсээ шаардах үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Мөн үл хөдлөх хөрөнгийн зуучлагч хөлслөн ажиллуулах эсэх нь хариуцагч компанийн сонголт, үүний дагуу учирсан хохирол шаардаж байгаа бол шаардлагын үндэслэлээ нарийвчилж тодорхойлоод, Иргэний хуулийн хэддүгээр заалтын дагуу шаардаж байгаагаа тодорхой зааж өгөх ёстой байсан байх гэж бодож байна.

7.4. Хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл буюу дараагийн компани байраа хүлээж авах хүртэл манай байгууллага түрээсийн барьцаанд төлсөн төлбөрийн хугацаанд талбайд байрлах саналтай байгаа талаарх албан бичгийг өгсөн. Гэтэл хариуцагч тал ...манайх дараагийн компанитай түрээсийн гэрээ байгуулсан учраас танайх талбайгаа чөлөөлж өгнө үү гээд манайхыг хөөж гаргасан.

Иймд хариуцагчийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

  ХЯНАВАЛ:

1. Давж заалдах шатны шүүх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт зааснаар зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянан үзээд анхан шатны шүүхийн шийдвэрт хууль хэрэглээний болон найруулгын өөрчлөлт оруулж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхив.

2. Нэхэмжлэгч Д ХХК нь хариуцагч Т ХХК-д холбогдуулан түрээсийн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, барьцаа 33,987,407 төгрөг гаргуулах нэхэмжлэл гаргасныг хариуцагч эс зөвшөөрч түрээсийн гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцалснаас учирсан хохиролд нийт 136,950,448 төгрөг гаргуулахаар сөрөг нэхэмжлэлээр шаарджээ.

3. Хэргийн баримт, зохигчийн тайлбараар дараах үйл баримт тогтоогдсон байна. Үүнд:

3.1. Талууд 2017 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр 17/03/01 дугаартай Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-г 5 жилийн хугацаатай байгуулж, уг гэрээгээр Т ХХК нь Сүхбаатар дүүрэг, ** дүгээр хороо, Ж гудамж 18/1, T барилгын 3 давхарт 188.28 м.кв оффисын зориулалттай талбайг Д ХХК-ийн эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлэх, Д ХХК нь түрээсийн талбайн 1 м.кв-ын үнэ 35,000 төгрөг, сард нийт 6,589,800 төгрөг төлөхөөр, /1 хх 203-209/

3.2. 2018 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдөр 18/03 дугаартай Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-г нэг жилийн хугацаатай байгуулж, уг гэрээгээр Т ХХК нь T барилгын 9 давхрын 901 тоотод байрлах 264.28 м.кв оффисын зориулалттай талбайг түрээслүүлэх, Д ХХК нь түрээсийн талбайн 1 м.кв-ын үнэ 35,000 төгрөг, сард нийт 9,249,800 төгрөг төлөхөөр, /1хх-210-216/

3.3. 2019 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр 19/03 дугаартай 2018 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдөр 18/03 тоот оффисын талбайн түрээсийн гэрээний хавсралт гэрээг 2 жилийн хугацаатай байгуулж, уг гэрээгээр Т ХХК нь T барилгын 9 давхрын 901 тоотод байрлах 264.28 м.кв оффисын зориулалттай талбайг түрээслүүлэх, Д ХХК нь түрээсийн талбайн 1 м.кв-ны үнэ 35,000 төгрөг, сард нийт 9,249,800 төгрөг төлөхөөр, /1хх 70-71/

3.4. 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдөр 0-19/10 дугаартай Оффисын талбайн түрээсийн гэрээ-г нэг жилийн хугацаатай байгуулж, Т ХХК нь T барилгын 9 давхрын 901, 902 тоот 264.28 м.кв оффисын зориулалттай талбайг түрээслүүлэх, Д ХХК нь түрээсийн талбайн 1 м.кв-ын үнэ 35,000 төгрөг, сард нийт 9,249,800 төгрөг төлөхөөр, /1хх 72-80/

3.5. 2019 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдөр 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрийн 0-19/10 дугаартай оффисын талбайн түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай гэрээгээр О-18/10 дугаартай гэрээний 1.1-д 9 давхрын 901, 902, 904 тоот, нийт 311.18 м.кв талбай гэж, гэрээний 2.2-д түрээсийн төлбөрт нэг сард нийт 10,891,300 төгрөг гэж тус тус өөрчилсөн, /1 хх 80-83/

3.6. 2022 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдөр О-22/01 дугаартай О-19/10 дугаартай оффисын талбайн түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай гэрээ-гээр Д ХХК, Д ХХК нар хамтран түрээслэх, түрээсийн талбайн 1 м.кв-ын үнэ 60,000 төгрөг, нийт 18,670,800 төгрөгийг түрээслэгч нар төлөхөөр өөрчлөлт оруулсан байна.

3.7. Д ХХК нь барьцаа төлбөрт 2017 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдөр 5,990,727.27 төгрөг, 2018 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдөр 2,418,181.68 төгрөг, 2018 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр 8,408,908.61 төгрөг, 2019 оны 08 дугаар сарын 29-ний өдөр 2,984,545.45 төгрөг, 2022 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдөр 14,144,546.59 төгрөг, нийт 33,946,909.60 төгрөгийг төлсөн үйл баримт тогтоогдсон, талууд энэ талаар маргаагүй байна.

4. Анхан шатны шүүх талуудын хооронд Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318.1 дэх хэсэгт заасан түрээсийн гэрээний харилцаа үүссэн гэж зөв тодорхойлж, гэрээний хүчин төгөлдөр байдлын талаар үндэслэл бүхий дүгнэлт хийжээ.

Түрээсийн зүйл нь оффисын зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгийн 9 дүгээр давхрын 901, 902, 904 тоот 318,18 м.кв талбай тул Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318.3 дахь хэсэгт заасан үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн газарт бүртгүүлэх шаардлага тавигдахгүй. Өөрөөр хэлбэл, анхан шатны шүүх ... түрээсэлсэн эд хөрөнгө нь бүхэл барилгын нэг хэсэг байх бөгөөд эд хөрөнгө хэсэгчлэн түрээслэх гэрээ байгуулагдсан тул гэрээг улсын бүртгэлийн газарт бүртгүүлэх шаардлагагүй... гэсэн агуулгатай дүгнэлт хийснийг буруутгахгүй.

5. Түүнчлэн түрээслэгч талын санаачилгаар түрээсийн гэрээг 2022 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдрөөр цуцалж, түрээсийн талбайг хүлээлгэн өгсөн үйл баримт тогтоогдсон байна.

Нэхэмжлэгч нь Үндэсний аудитын газрын 2022 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдрийн 631/А0150053 тоот Зөрчил арилгах тухай албан шаардлагыг үндэслэн 2022 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн 3/58 дугаар албан бичгээр түрээсийн гэрээг цуцлах санал хариуцагчид гаргасан, үүнтэй холбоотойгоор хариуцагчаас 2022 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдрийн 22/105, 2022 оны 08 дугаар сарын 10-ны өдрийн 22/114, 2022 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 22/131 дүгээр албан бичгүүдээр гэрээ цуцлах саналыг зөвшөөрсөн, түрээсийн талбайг хүлээлгэн өгөх хугацааг тогтоосон, мөн 2022 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдрөөр гэрээг дуусгавар болгож талбайг хүлээн авсан талаар мэдэгдэж байсан байна.

Үүнээс үзэхэд, талууд харилцан тохиролцож түрээсийн гэрээг дуусгавар болгосон буюу Иргэний хуулийн 294 дүгээр зүйлийн 294.1.3-д зааснаар гэрээг дуусгавар болгосон байна.

Анхан шатны шүүх Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлийн 221.2 дахь хэсэгт зааснаар хүндэтгэн үзэх үндэслэлээр талууд гэрээнээс татгалзсан гэж дүгнэсэн нь үндэслэлгүй. Учир нь, дээрх Үндэсний аудитын газрын албан шаардлагад Д ХХК-ийг тайлант онд 208,972,872 төгрөгийг түрээсийн зардалд зарцуулахдаа MNS 5027:2001 стандартад заасан 1 хүнд ногдох талбайн хэмжээ 6 м.кв хэмжээнээс хэтрүүлсэн, Төсвийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.4.1-д төсвийг үр ашигтай, хэмнэлттэй байхаар төлөвлөж зарцуулах гэж заасныг зөрчсөн гэж дүгнэсэн нь хүндэтгэн үзэх үндэслэл буюу гэнэтийн буюу давагдашгүй хүчний шинжтэй онцгой нөхцөл байдал, эсхүл талуудын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах үүднээс гэрээний хугацааг үргэлжлүүлэхийг шаардах боломжгүй нөхцөл байдалд хамаарахгүй. Талууд түрээсийн гэрээг анх 2017 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр байгуулахад дээрх албан шаардлагад дурдсан MNS 5027:2001 стандарт (2001 оноос), Төсвийн тухай хууль (2013 оноос) тус тус мөрдөгдөж байжээ.

Иймд шүүх Иргэний хуулийн 221 дүгээр зүйлийн 221.1, 221.2 дахь хэсгүүдийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн гэх хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдол үндэслэлтэй тул давж заалдах шатны шүүхээс дээрх байдлаар залруулан дүгнэх нь зүйтэй.

6. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн үндэслэлээ талуудын хооронд байгуулагдсан түрээсийн гэрээ цуцлагдсан учраас барьцаа төлбөрөө буцаан шаардах эрхтэй гэж тодорхойлжээ.

2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрийн 0-19/10 дугаартай түрээсийн гэрээний 3.2-т Барьцаа төлбөр нь гэрээний хугацаанд болон гэрээний хугацаа дуусгавар болох үед түрээслэгчид учруулсан аливаа хохирол төлбөрийг барагдуулах баталгаа болно. гэж заасан бөгөөд нэхэмжлэгч нь талбайг хариуцагчид хүлээлгэн өгөхдөө засвар хийн өмнөх байдалд нь оруулсан болох нь хэргийн баримтаар тогтоогдсон, энэ талаар анхан шатны шүүх зөв дүгнэсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, талууд түрээслэгчид учруулсан аливаа хохирол төлбөрийг барьцаагаар барагдуулахаар тохиролцсон ч ийм хохирол учраагүй байна. Учир нь, нэхэмжлэгч хариуцагчид талбайг хүлээлгэж өгөхдөө засвар хийсэн талаарх баримт хэрэгт авагдсан, нөгөө талаар хариуцагч Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт зааснаар хохирол гаргуулах шаардлагаа баримтаар нотолж чадаагүй байна.

Нэхэмжлэгч нь ирээдүйд учруулж болзошгүй хохирол төлбөрийг төлөхөө нотолж, 2 сарын түрээсийн төлбөртэй тэнцэх мөнгө төлснийг Иргэний хуулийн 233 дугаар зүйлийн 233.1 дэх хэсэгт заасан дэнчин төлсөн гэж үзэхээр байна. Нэхэмжлэгчид хохирол төлбөрийг барагдуулах үүрэг үүсээгүй тул хариуцагч нь дэнчинд авсан 33,946,909.60 төгрөгийг буцаан өгөх үүрэгтэй. Анхан шатны шүүх дэнчин 33,946,909.60 төгрөгөөс төлөгдөөгүй түрээсийн төлбөрийг хасаж үлдэх хэсгийг хариуцагчаас гаргуулахаар шийдвэрлэсэн нь зөв тул шүүх гэрээний 3.6 дахь хэсгийг хэрэглэх ёстой байсан гэх хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдол үндэслэлгүй.

7. Хариуцагч Т ХХК нь нэхэмжлэгч түрээсийн гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцалснаас дараагийн түрээслэгч олохын тулд зуучлалын байгууллагатай гэрээ байгуулж төлсөн зуучлалын хөлс 28,775,604 төгрөг, талбайг засварласан 30 хоногийн түрээсийн төлбөр 32,699,550 төгрөг, гэрээний хугацаа дуусах хүртэл хугацааны түрээсийн төлбөр 58,501,840 төгрөг, барьцаа төлбөр 16,973,454 төгрөг, нийт 136,950,448 төгрөгийг нэхэмжлэгч Д ҮЦК ХХК-аас сөрөг нэхэмжлэлээр шаардсаныг шүүх бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн байна. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь шийдвэрээс зуучлалын хөлс 28,775,604 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосон хэсгийг эс зөвшөөрч гомдол гаргасан байх тул талуудын зарчмын дагуу энэ хүрээнд давж заалдах шатны шүүхээс дүгнэлт хийнэ.

Нэхэмжлэгч 2022 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн 3/58 дугаартай албан бичгээр түрээсийн гэрээг хугацаанаас өмнө цуцлах саналыг хариуцагчид хүргүүлсэн, хариуцагч уг саналыг хүлээн авч, талууд түрээсийн гэрээг 2022 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдөр цуцалсан байна. Талууд ийнхүү түрээсийн гэрээг цуцалснаар хариуцагч дараагийн түрээслэгчийг олох зорилгоор А ХХК-тай 2022 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр үл хөдлөх эд хөрөнгийг түрээслэхэд зуучлах гэрээ байгуулж, зуучлалын хөлсөнд 28,775,604 төгрөгийг төлжээ. Талууд гэрээний харилцааг дуусгавар болгосноор хариуцагч түрээсийн талбайг өөр түрээслэгчид түрээслэхийн тулд зуучлалын гэрээ байгуулж, хөлс төлснийг Иргэний хуулийн 326 дугаар зүйлийн 326.2, 227 дугаар зүйлийн 227.3 дахь хэсэгт зааснаар түрээслүүлэгчид учирсан хохирол гэж үзэх боломжгүй юм. Иймд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаас 28,777,604 төгрөгийг хангуулахаар гаргасан давж заалдах гомдлыг хангах үндэслэлгүй.

8. Үндэсний аудитын газрын 2022 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдрийн 631/А0150053 тоот зөрчил арилгах тухай албан шаардлага нотлох баримтын шаардлага хангасан хэлбэрээр хэрэгт авагдсан бөгөөд шүүх уг нотлох баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1, 40.2 дахь хэсэгт заасан журмын дагуу үнэлсэн байна. Харин шүүх Үндэсний аудитын газрын зөрчил арилгах тухай 648/А0150053 тоот албан шаардлагыг шийдвэрийн үндэслэл болгоогүй тул хэрэгт байхгүй, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдээгүй нотлох баримтыг үнэлсэн гэх гомдол үндэслэлгүй.

9. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагаа оффисын талбайн түрээсийн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, барьцаа төлбөрийг буцаан гаргуулах гэж тодорхойлсон хэдий ч нэхэмжлэлийн агуулгаас үзэхэд түрээсийн гэрээний холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах нь барьцаа төлбөрийг буцаан гаргуулах шаардлагын үндэслэл гэж үзэхээр байна. Иймд шүүх нэхэмжлэлийн үндэслэлийг шаардлага гэж үзэн хэрэгсэхгүй болгосон нь буруу тул энэ талаар гаргасан давж заалдах гомдол үндэслэлтэй.

10. Дээр дурдсан үндэслэлээр хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрт хууль хэрэглээний болон найруулгын өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 1. Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 181/ШШ2023/02814 дугаар шийдвэрийн тогтоох хэсгийн

1 дэх заалтад 221 дүгээр зүйлийн 221.2, 318 дугаар зүйлийн 318.1 гэснийг 233 дугаар зүйлийн 233.2 гэж өөрчлөн,

2 дахь заалтыг хасч,

3 дахь заалтыг Иргэний хуулийн 326 дугаар зүйлийн 326.2 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Д ХХК-д холбогдох 136,950,448 төгрөг гаргуулах тухай хариуцагч Т ХХК-ийн сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай. гэж,

4 дэх заалтад ...57 дугаар зүйлийн 57.1... гэснийг 56 дугаар зүйлийн 56.2 гэж,

3 гэж дугаарласныг 2 гэж, 4 гэж дугаарласныг 3 гэж, 5 гэж дугаарласныг 4 гэж тус тус өөрчлөн, шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар давж заалдах журмаар гомдол гаргахдаа хариуцагчаас улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 450,000 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт тус тус зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тайлбарласугай.

  

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Д.ЗОЛЗАЯА

 ШҮҮГЧИД Т.БАДРАХ

 Д.БЯМБАСҮРЭН