77104949 [email protected]
Шийдвэрийн мэдээлэл
Шүүх Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх
Шүүгч Чулуунбаатарын Цэнд
Хэргийн индекс 181/2022/03177/И/Н
Дугаар 210/МА2023/02001
Огноо 2023-11-17
Маргааны төрөл Худалдах-худалдан авах болон арилжааны гэрээ,

Холбоотой шийдвэрүүд

Шүүгч:     
Дугаар: 001/ХТ2024/00031   
Огноо: 2024-02-06     
 
 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал

2023 оны 11 сарын 17 өдөр

Дугаар 210/МА2023/02001

 

 

 

 

 

 

 

 

2023*******11*******17*******210/МА2023/02001

 

 

****************************ХК-ийн

нэхэмжлэлтэй*******иргэний*******хэргийн*******тухай

 

Нийслэлийн*******Иргэний*******хэргийн*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүхийн*******шүүгч*******Д.Дэлгэрцэцэг*******даргалж,*******шүүгч Ш.Оюунханд,*******Ч.Цэнд нарын*******бүрэлдэхүүнтэй*******тус*******шүүхийн*******танхимд*******хийсэн*******иргэний*******хэргийн*******шүүх*******хуралдаанаар

 

Сүхбаатар*******дүүргийн*******Иргэний*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2023*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******181/ШШ2023/02675*******дугаар шийдвэртэй,

 

Нэхэмжлэгч:***********************************ХК-ийн*******нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: ******************************************ТӨХК-д*******холбогдох,

 

Худалдах-худалдан*******авах*******гэрээний*******үүрэгт*******23,302,954,977*******төгрөг*******гаргуулах*******тухай*******иргэний*******хэргийг*******зохигчийн*******давж*******заалдах*******журмаар*******гаргасан*******гомдлыг*******үндэслэн*******шүүгч*******Ч.Цэндийн*******илтгэснээр*******хянан*******хэлэлцэв.

 

Шүүх*******хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Д.Пүрэвцэрэн,*******нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******К.Жархынбек,*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Э.Ганхүрэм,*******Г.Тамир,*******хариуцагчийн*******өмгөөлөгч*******Б.Баатарсайхан,*******М.Баяраа,*******шүүх*******хуралдааны*******нарийн*******бичгийн*******дарга*******А.Гүррагчаа*******нар*******оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ*******нь:

 

1.*******Нэхэмжлэгч талын нэхэмжлэл,*******тайлбарын*******агуулга: 

1.1.*******Манай*******байгууллага*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-тай*******2019*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдрийн*******ХХАГ-19/144137/18*******тоот*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээгээр*******2019*******оны*******02*******дугаар*******сарын*******11-ний*******өдрийн*******гэрээнд*******нэмэлт*******өөрчлөлт*******оруулан*******46,000*******ширхэг*********************бетон*******дэр*******нийлүүлсэн.

Талууд*******2022*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдөр*********************бетон*******дэрний*******төлөгдөөгүй*******ширхэгийн*******тооцоог*******гаргаж,*******тооцооны*******үлдэгдлийн*******баталгаа*******акт*******үйлдсэн*******ба*******тус*******актаар*******18*******тоот*******гэрээний*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******5*******хувь*******2300*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөр*******671,418,509*******төгрөгийн*******үлдэгдэлтэй*******болохыг*******баталгаажуулсан*******учир*******уг*******төлбөрийг*******гаргуулна.

1.2.*******2020*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/14-13/02*******тоот*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээ*******байгуулан*******252,000*******ширхэг*********************бетон*******дэр,*******2020*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдөр*******ХХАГ-20223-230/44*******тоот*******худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээ*******байгуулан*******4881*******ширхэг*********************бетон*******дэр,*******2020*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******27-ны*******өдөр*******ХХАГ-20/182-179/37*******тоот*******худалдах-*******худалдан*******авах*******гэрээ*******байгуулан*******125,497*******ширхэг*******бетон*******дэрийг*******үйлдвэрлэж,*******нийлүүлэх*******үүрэг*******хүлээсэн*******ба*******тус*******гэрээнд*******2021*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******08-ны*******өдөр*******болон*******2021*******оны*******02*******дугаар*******сарын*******25-ны*******өдөр*******тус*******тус*******нэмэлт*******өөрчлөлт*******оруулж,*******нийт*******180,297*********************бетон*******дэрийг*******тус*******тус*******нийлүүлсэн.*******Хариуцагч*************************************************ТӨХК*******нь*******дээрх*******гэрээнүүдийн*******дагуу*********************бетон*******дэрийг*******хүлээн*******авсан*******тухайд*******маргадаггүй.

1.3.***********************************ХК*******болон*************************************************ТӨХК-ийн*******хооронд*******байгуулагдсан*******дээрх*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээнд*******1*******ширхэг*********************бетон*******дэрийг*******84,7*******ам.доллароор*******тооцсон*******бөгөөд*******долларын*******ханшийг*******гэрээ*******тус*******бүрд*******дараах*******байдлаар*******тохиролцсон.*******37*******тоот*******гэрээний*******дагуу*******38.39*******ам.долларыг*******төлбөр*******төлөх*******үеийн*******ханшаар*******буюу*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******ихэсгэсэн*******2023*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******ханш*******/3446.53*******төгрөг/-аар,*******46.31*******ам.долларыг*******гэрээ*******байгуулсан*******2020*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******26-ны*******өдрийн*******ханш*******/2842.11*******төгрөг/-аар*******тооцож,*******нийт*******263,930.4008*******төгрөг,

44*******тоот*******гэрээний*******дагуу*******38.39*******ам.долларыг*******төлбөр*******төлөх*******үеийн*******ханшаар*******буюу*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******ихэсгэсэн*******2023*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******ханш*******/3446.53*******төгрөг/-аар,*******46.31*******ам.долларыг*******гэрээ*******байгуулсан*******2020*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******ханш*******/2855.05*******төгрөг/-аар*******тооцож*******259,600.4158*******төгрөг,*******02*******тоот*******гэрээний*******дагуу*******38.39*******ам.долларыг*******төлбөр*******төлөх*******үеийн*******ханшаар*******буюу*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******ихэсгэсэн*******2023*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******ханш*******/3446.53*******төгрөг/-аар,*******46.31*******ам.долларыг*******гэрээ*******байгуулсан*******2020*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******ханш*******/2,748.61*******төгрөг/-аар*******тооцож*******259,600.4158*******төгрөг,*******18*******тоот*******гэрээний*******дагуу*******84.7*******ам.долларыг*******төлбөр*******төлөх*******үеийн*******ханшаар*******буюу*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******ихэсгэсэн*******2023*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******ханш*******/3446.53*******төгрөг/-аар*******тооцож*******291,921.091*******төгрөг*******болно.

1.4.*******Талууд*******2022*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдөр*********************бетон*******дэрний*******төлөгдөөгүй*******ширхэгийн*******тооцоог*******гаргаж*******Тооцооны*******үлдэгдлийн*******баталгаа*******актыг*******үйлдсэн*******ба*******тус*******актаар*******18*******тоот*******гэрээний*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******5*******хувь*******2300*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөр*******671,418,509*******төгрөг,*******02*******тоот*******гэрээний*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******5*******хувь*******12,600*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөр*******3,270,965,239*******төгрөг,*******44*******тоот*******гэрээний*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******5*******хувь*******244*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөр*******64,545,235*******төгрөг,*******37*******тоот*******гэрээний*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******5*******хувь*******9015*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөр*******2,379,332,563*******төгрөгийг*******тус*******тус*******шилжүүлээгүй*******болохыг*******баталгаажуулсан.

1.5.*******Хариуцагч*************************************************ТӨХК*******нь*******гэрээнд*******заасан*******үүргээ*******ноцтой*******зөрчиж*******гэрээний*******төлбөрийг*******хугацаандаа*******төлөхгүй*******байсан*******учир*******энэ*******талаар*******тухай*******бүрд*******нь*******мэдэгдэж*******байсан.*******Тодруулбал,*******манай*******байгууллагаас*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-д*******2021*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******10-ны*******өдрийн*******1/145,*******2021*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******1/436*******тоот,*******2022*******оны*******08*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******1/436*******тоот*******албан*******бичгүүдээр*******үлдэгдэл*******төлбөр*******болон*******алдангийн*******хамт*******төлөхийг*******удаа*******дараа*******шаардаж*******мэдэгдэл*******хүргүүлж*******байсан.

Иймд*******18*******тоот*******гэрээний*******үлдэгдэл*******төлбөр*******671,418,509*******төгрөг,*******алданги*******335,709,254*******төгрөг,*******нийт*******1,007,127,764*******төгрөг,*******02*******тоот*******гэрээний*******үлдэгдэл*******төлбөр*******3,270,965,239*******төгрөг,*******алданги*******1,635,482,620*******төгрөг,*******нийт*******4,906,447,859*******төгрөг,*******44*******тоот*******гэрээний*******үлдэгдэл*******төлбөр*******64,545,235*******төгрөг,*******алданги*******32,272,617*******төгрөг,*******нийт*******96,817,853*******төгрөг,*******37*******тоот*******гэрээний*******үлдэгдэл*******төлбөр*******11,591,823,203*******төгрөг,*******алданги*******5,700,738,299*******төгрөг,*******нийт*******17,292,561,502*******төгрөг,*******дээрх*******4*******гэрээний*******төлбөр*******нийт*******23,302,954,977*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******гаргуулж*******өгнө*******үү*******гэжээ.

 

2. Хариуцагч талын*******тайлбарын*******агуулга: 

2.1.*******Нэхэмжлэгч***********************************ХК-ийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******дараах*******үндэслэлээр*******бүхэлд*******нь*******хүлээн*******зөвшөөрөх*******боломжгүй*******байна.

Монгол*******Улсын*******Их*******хурлын*******2010*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдрийн*******Төрөөс****************************ын*******тээврийн*******талаар*******баримтлах*******бодлогыг*******батлах*******тухай*******32*******дугаар*******тогтоол,*******Засгийн*******газрын*******2019*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******10-ны*******өдрийн*******135*******дугаар*******тогтоол,*******2020*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдрийн*******117*******дугаар*******тогтоолын*******дагуу*******Тавантолгой-Зүүнбаян*******чиглэлийн****************************ын*******төслийг*******бүрэн*******санхүүжүүлэх*******үүргийг*******Эрдэнэс-Тавантолгой*******ХК*******хүлээсэн.

2.2.*******Нэхэмжлэлд*******дурдсан*********************бетон*******дэрнүүд*******нь*******Тавантолгой-Зүүнбаян*******чиглэлийн****************************ын*******доод*******суурь*******бүтцийн*******барилгын*******ажилд*******нийлүүлэгдсэн,*******уг****************************ын*******бүтээн*******байгуулалтын*******ажил*******бүрэн*******дуусаагүй,*******улсын*******комисс*******хүлээн*******аваагүй*******байгаа*******тул*******нэхэмжлэлд*******дурдсан*******гүйцэтгэлийн*******баталгааны*******төлбөрийг*******нэхэмжлэгчид*******төлөх,*******дээрх****************************ын*******төслийн*******санхүүжилтийн*******хүрээнд***********************************ХК*******нь*********************бетон*******дэр*******нийлүүлэхээр*******гэрээ*******байгуулсан*******бөгөөд*******Эрдэнэс-Тавантолгой*******ХК-ийн*******зүгээс*******төслийн*******үлдэгдэл*******санхүүжилтийг*******хугацаанд*******нь*******гүйцэтгээгүй*******саатуулснаас*******өнгөрсөн*******хугацаанд*******гэрээний*******үлдэгдэл*******төлбөрийг*******төлөх*******санхүүгийн*******боломж*******хариуцагчид*******үүсээгүй*******тул*******тус*******тус*******хууль*******зүйн*******үндэслэлгүй.

2.3.*******Монгол*******Улсын*******Иргэний*******хуулийн*******218*******дугаар*******зүйлийн*******218.1-т*******Төлбөр*******гүйцэтгэх*******хугацаа*******болохоос*******өмнө*******мөнгөний*******ханш*******өссөн,*******буурсан*******бол*******үүрэг*******үүсэх*******үеийн*******ханшаар*******тооцож*******төлбөрийг*******төлнө*******гэж*******заасан*******ба*******нэхэмжлэгч***********************************ХК-д*******ханшийн*******зөрүүнээс*******үүдэлтэй*******бодитой*******хохирол*******үүсээгүй*******байна.

Мөн*******тус*******худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээнүүдэд*******баталгаат*******хугацааг*******12*******сар*******байхаар*******заасан*******нь*******Барилгын*******тухай*******хуулийн*******4*******дүгээр*******зүйлийн*******4.1.3,*******14.3,*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээ*******нь*******Төрийн*******болон*******орон*******нутгийн*******өмчийн*******хөрөнгөөр*******бараа,*******ажил*******үйлчилгээ*******худалдан*******авах*******тухай*******хуулийн*******3*******дугаар*******зүйлийн*******3.1-д*******заасныг*******тус*******тус*******зөрчсөн.

2.4.*******Мөн*******гэрээний*******төлбөрийг*******гадаад*******валют*******болох*******ам.доллароор*******гүйцэтгэхээр*******заасан*******нь*******Төлбөр*******тооцоог*******үндэсний*******мөнгөн*******тэмдэгтээр*******гүйцэтгэх*******тухай*******хуулийн*******4*******дүгээр*******зүйлийн*******4.1,*******4.2,*******4.3,*******Иргэний*******хуулийн*******217*******дугаар*******зүйлийн*******217.1*******дэх*******хэсгийг*******заасныг*******тус*******тус*******ноцтой*******зөрчсөн*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******56*******дугаар*******зүйлийн*******56.1.1-д*******зааснаар*******хууль*******зөрчсөн*******буюу*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******хэлцэл*******болно*******гэжээ.

 

3.*******Анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрийн*******тогтоох*******хэсгийн*******агуулга: 

Иргэний*******хуулийн*******56*******дугаар*******зүйлийн*******56.1.1,*******492*******дугаар*******зүйлийн*******492.1.1*******дэх*******заалтыг*******баримтлан*************************************************ТӨХК*******болон***********************************ХК*******нарын*******хооронд*******байгуулагдсан*******2020*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******27-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/182-179/37,*******2020*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/14-13/02,*******2020*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/233-230/44,*******2019*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдрийн*******ХХАГ-19/144137/18*******тоот*******гэрээнүүдийг*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******гэж*******үзэж,*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-аас*******нийт*******14,896,069,732.2*******төгрөгийг*******гаргуулж*******нэхэмжлэгч***********************************ХК-д*******олгож,*******нэхэмжлэлээс*******8,406,885,244.8*******төгрөгийн*******шаардлагыг*******хэрэгсэхгүй*******болгож,

Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******56.2,*******60.1-д*******заасныг*******баримтлан*******нэхэмжлэгчээс*******улсын*******тэмдэгтиийн*******хураамжид*******төлсөн*******118,070,789*******төгрөгийг*******улсын*******орлогод*******хэвээр*******үлдээж,*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-аас*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******74,638,298.66*******төгрөгийг*******гаргуулж*******нэхэмжлэгч***********************************ХК-д*******олгож шийдвэрлэжээ.

 

4.*******Нэхэмжлэгч,*******түүний*******өмгөөлөгч*******нарын*******давж*******заалдах*******журмаар*******гаргасан гомдлын*******агуулга: 

4.1.*******Анхан*******шатны*******шүүх*******талуудын*******хооронд*******байгуулагдсан*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээнүүдийг*******хүчин*******төгөлдөр*******бусд*******тооцохдоо*******Төрийн*******болон*******орон*******нутгийн*******өмчийн*******хөрөнгөөр*******бараа,*******ажил*******үйлчилгээ*******худалдан*******авах*******тухай*******хуульд*******заасан*******тендерийн*******шалгаруулалтын*******журмыг*******зөрчиж*******байгуулсан*******тул*******эдгээр*******гэрээнүүд*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******гэж*******үзэж*******алдангийг*******гаргуулахгүй*******байхаар*******тусгасан.

4.2.*******Анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэр*******Төрийн*******болон*******орон*******нутгийн*******өмчийн*******хөрөнгөөр*******бараа,*******ажил*******үйлчилгээ*******худалдан*******авах*******тухай*******хуулийн*******27,*******28,*******29*******дүгээр*******зүйлийг*******зөрчсөн.*******Мөн*******Иргэний*******хуулийн*******42*******дугаар*******зүйлийн*******42.1.2-д*******заасныг*******үндэслэж*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******гэж*******тооцсон*******нь*******дээр*******дурдсан*******баримтуудаар*******үгүйсгэгддэг.*******Гомдолд*******Монгол*******Улсын*******Засгийн*******газрын*******2022*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******09-ний*******өдрийн*******449*******дүгээр*******тогтоолоор*******төрийн*******нууцад*******хамаарах*******мэдээллийг*******ил*******болгох*******тухай*******тогтоол*******гарсан.*******Тус*******тогтоолын*******1*******дэх*******хэсэгт*******Тавантолгой-Зүүнбаян*******чиглэлийн****************************ын*******дэд*******бүтэц,*******дохиолол*******холбоо*******эрчим*******хүч,*******гүүр,*******барилгын*******ажил,*******зураг*******төсөл*******гүйцэтгэх*******ажлын*******холбогдох*******гэрээг*******тус*******тус*******төрийн*******нууцаас*******гаргаж,*******ил*******болгосугай*******гэж*******тусгасан.

4.3.*******Засгийн*******газраас*******гаргасан*******шийдвэр,*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газраас*******гаргасан*******шийдвэр,*******тухайн*******үед*******дэд*******ажлын*******хэсгээс*******гаргасан*******шийдвэрүүд*******хүчин*******төгөлдөр*******болоогүй.*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуульд*******заасан*******журмын*******дагуу*******хүчингүй*******болгосон,*******илт*******хууль*******бус*******болсныг*******тогтоосон*******талаарх*******захиргааны*******байгууллагын*******шийдвэр*******гараагүй.*******Иймд*******хэрэгт*******авагдсан*******эдгээр*******баримтуудыг*******үнэлж,*******шийдвэр*******гаргах*******боломжтой.*******Хариуцагчийн*******зүгээс*******татгалзлын*******үндэслэлээ*******нотолж,*******тус*******худалдан*******авалт*******хууль*******бус*******байсан,*******эрх*******бүхий*******байгууллагаас*******гаргасан*******шийдвэр*******хүчингүй*******болсон*******талаар*******баримт*******ирүүлээгүй.

4.4.*******Хэрэгт*******авагдсан*******нууцад*******хамааралтай*******холбоотой*******баримтууд*******хуульд*******нийцсэн,*******хуульд*******заасан*******журмын*******дагуу*******үнэлэх*******боломжтой*******хэм*******хэмжээний*******актууд,*******нийтэд*******илэрхий*******хариуцагчийн*******веб*******сайтад*******байршуулсан*******байдаг.*******Төрийн*******болон*******албаны*******нууцын*******тухай*******хуулийн*******9*******дүгээр*******зүйлийн*******9.1,*******Төрийн*******болон*******орон*******нутгийн*******өмчийн*******хөрөнгөөр*******бараа,*******ажил*******үйлчилгээ*******худалдан*******авах*******тухай*******хуулийн*******3*******дугаар*******зүйлийн*******3.4*******дэх*******хэсэгт*******тус*******тус*******зааснаар*******тус*******гэрээ*******Монгол*******Улсын*******төрийн*******нууцад*******хамаарах*******тухай*******худалдан*******авалт*******учир*******Төрийн*******болон*******орон*******нутгийн*******өмчийн*******хөрөнгөөр*******бараа,*******ажил*******үйлчилгээ*******худалдан*******авах*******тухай*******хуулийн*******журам*******үйлчлэхгүй.*******Эдгээр*******гэрээг*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******гэж*******үзсэн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******дүгнэлт*******үндэслэлгүй.

4.5.*******Гэрээ*******хүчин*******төгөлдөр*******байгаа*******тохиолдолд*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******бүхэлд*******нь*******хангах*******буюу*******алдангийг*******гаргуулах*******хууль*******зүйн*******үндэслэлтэй.*******Гэрээгээр*******алданги*******тохирсон*******тохиолдолд*******үүргийн*******зөрчил*******яригдана.*************************************************ТӨХК-аас*******Эрдэнэс*******тавантолгой*******компаниас*******санхүүжилт*******олгоогүй*******гэх*******тайлбар*******хэлдэг.*******3*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******145-147*******дугаар*******талд*******Эрдэнэс*******тавантолгой*******компаниас*******ирүүлсэн*************************************************ТӨХК-д*******олгосон*******санхүүжилтийн*******мэдээлэл*******авагдсан.*******2020*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдрөөс*******2022*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******14-ний*******өдрүүдийн*******хооронд*******465,405,301,440*******төгрөг*******шилжүүлсэн.*******Тус*******авсан*******мөнгөнөөсөө***********************************ХК-д*******төлөөгүй.*******Өөрөөр*******хэлбэл,*******үүргээ*******гүйцэтгэх*******боломжгүй*******болсон,*******хугацаа*******хэтрүүлэх*******үндэслэлгүй.*******Иймд*******хариуцагчаас*******7,704,202,790*******төгрөгийн*******алдангийг*******Иргэний*******хуулийн*******232*******дугаар*******зүйлийн*******232.6,*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээний*******2.2.2-д*******зааснаар*******гаргуулах*******үндэслэлтэй.*******Ам.долларын*******ханшийг*******нэхэмжлэл*******гаргасан*******өдрөөр*******тооцож*******шийдвэрлэсэн*******нь*******үндэслэлгүй.*******Нэхэмжлэл*******гаргасны*******дараа*******маргаан*******хянан*******шийдвэрлэгдээгүй*******удсан.*******Үүний*******дараа*******ханшийн*******зөрүүтэй*******холбоотойгоор*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******нэмэгдүүлсэн.*******Хариуцагчийн*******төлбөр*******төлөөгүйд*******нэхэмжлэгч*******тал*******буруугүй*******гэжээ.

 

5.*******Давж*******заалдах*******журмаар*******гаргасан*******гомдолд*******хариуцагч*******талын*******гаргасан*******хариу*******тайлбарын*******агуулга: 

5.1*******Худалдах-худалдан*******авах*******4*******гэрээнд*******Төрийн*******болон*******орон*******нутгийн*******өмчийн*******хөрөнгөөр*******бараа,*******ажил*******үйлчилгээ*******худалдан*******авах*******тухай*******хууль*******болон*******гомдолд*******бичигдсэн*******зүйл*******дурдагдаагүй.*******Анхан*******шатны*******шүүх*******хэрэгт*******авагдсан*******баримтын*******хүрээнд*******хэргийг*******үнэн*******зөв*******шийдвэрлэсэн.*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газрын*******дарга,*******дэд*******ажлын*******хэсэг*******хуулиас*******давсан*******шийдвэр,*******бодлого*******гаргаагүй.*******Гаргасан*******тайлбартай*******нь*******холбогдуулж*******тухайн*******үеийн****************************ын*******холбогдох*******албан*******тушаалтнуудыг*******авлигатай*******тэмцэх*******газраас*******шалгаж*******эхэлсэн.*******Талууд*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээтэй*******холбоотойгоор*******маргадаг.

5.2.*************************************************ам.долларын*******зөрүүнээс*******шалтгаалж,*******нэхэмжлэгчид*******103,000,000,000*******төгрөг*******өгсөн.*******С.Батсүх*******гэх*******хүнд*******олон*******тэрбум*******төгрөгийн*******гэрээ*******байгуулах*******эрх*******олгогдоогүй.*******Бүх*******асуудал*******нь*******авлигатай*******тэмцэх*******газарт*******шалгагдаж*******байгаа*******бөгөөд*******хариуцагч*******талаас*******гомдлыг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй.*******Монгол*******Улсад*******шударга*******ёс*******гэж*******байдаг*******бол*******гомдолд*******дурдсан*******асуудал*******бүрэн*******шийдвэрлэгдэнэ.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******шүүхийн*******шийдвэрийн*******агуулга*******үндэслэлд*******тусгагдсан*******асуудлын*******хүрээнд*******давж*******заалдах*******гомдол*******гаргаагүй.*******Иймд*******нэхэмжлэгчийн*******гомдлыг*******хангахгүй*******орхиж*******шийдвэрлэх*******нь*******шударга*******ёсны*******зарчимд*******нийцнэ*******гэжээ. 

 

6.*******Хариуцагч*******талын*******давж*******заалдах*******журмаар*******гаргасан гомдлын*******агуулга: 

6.1.*******Анхан*******шатны*******шүүх*******4*******гэрээг*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******гэж*******шийдвэрлэхдээ*******Иргэний*******хуулийн*******56*******дугаар*******зүйлийн*******56.5*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******үнийг*******тодорхойлох*******ёстой*******байсан.*******Тухайн*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээний*******дагуу*******бетон*******дэр*******авсан*******болохоос*******валютаар*******зээлийн*******гэрээ*******байгуулаагүй.*******Иймд*******нэхэмжлэл*******гаргах*******үеийн*******гадаад*******вальютын*******ханшаар*******тооцсон*******нь*******буруу*******юм.*******Хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******явцад*******вальютын*******ханш*******өсөх*******болгонд*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******нэмэгдүүлдэг.*******Энэ*******нь*******худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээний*******зарчимд*******нийцэхгүй.

6.2.*******Хэдийгээр*******тухайн*******барааг*******гадаадаас*******авдаг*******байж*******болох*******хэдий*******ч*******тухайн*******үедээ*******үнэ*******тооцохдоо*******Монгол*******Улсын*******мөнгөн*******тэмдэгтээр*******тооцох*******эсхүл*******Монголбанкны*******зөвшөөрлөөр*******уг*******гэрээг*******хийх*******ёстой*******байсан.*******Төлбөр*******тооцоог*******үндэсний*******мөнгөн*******тэмдэгтээр*******гүйцэтгэх*******тухай*******хуульд*******заасныг*******зөрчсөнийг*******анхаарч*******үнийг*******зөв*******тодорхойлох*******ёстой.*******14,083,973,534*******төгрөг*******4*******гэрээний*******үлдэгдэл*******үнэ*******болж*******хувирч*******байна.

Гэтэл*******шүүхээс*******14,896,069,732*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******гаргуулахаар*******шийдвэрлэсэн.*******Өөрөөр*******хэлбэл,*******816,000,000*******төгрөгийн*******хохирол*******үүсэхээр*******байна.*******Өмнө*******нь*******тус*******4*******гэрээтэй*******холбогдуулж*******хариуцагчаас*******100,249,569,488*******төгрөг*******шилжүүлсэн.*******99*******тэрбум*******төгрөгийн*******үнэтэй*******зүйлд*******705,000,000*******гаруй*******төгрөгийн*******илүү*******төлөлтийг*******вальютын*******ханшийн*******зөрүүнд*******өгсөн.*******Үүнийг*******авсан*******өгснөө*******буцаахаар*******шүүх*******шийдвэрлэсэн*******учир*******харилцан*******тооцох*******ёстой*******байсан.*******Зүүнбаян****************************ын*******төсөлд*******115*******гаруй*******аж*******ахуйн*******нэгж,*******туслан*******гүйцэтгэгчээр*******оролцсон.*******Эдгээр*******оролцсон*******аж*******ахуйн*******нэгжийн*******бүгдэд*******нь*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******гэх*******тодорхой*******үнийн*******дүнг*******байршуулсан.*******Тухайн***********************************ашиглалтад*******ороогүй*******байгаа*******учир*******тус*******мөнгийг*******өгөөгүй*******байгаа.*******Үүнийг*******анхаарч*******үзэлгүйгээр*******анхан*******шатны*******шүүх*******хэргийг*******хянан*******шийдвэрлэсэн*******гэжээ.

 

7.*******Давж*******заалдах*******журмаар*******гаргасан*******гомдолд*******нэхэмжлэгч*******талын*******гаргасан*******хариу*******тайлбарын*******агуулга: 

7.1.*******Хэрэгт*******авагдсан*******Эрдэнэс*******тавантолгой*******ХК-аас*******ирүүлсэн*******баримтаар*******465,000,000,000*******төгрөгийн*******санхүүжилт*******авсан*******атлаа***********************************ХК-д*******төлбөр*******төлөөгүй.*******Ам.доллароор*******хийхтэй*******холбоотой*******асуудлаар*******Монгол*******Улсын*******Засгийн*******газар*******шийдвэр*******гаргасан.***********************************ХК-аас*******нийлүүлсэн*******бетон*******дэр*******нь*******барилга*******байгууламж*******биш,*******барилгын*******материалд*******хамаарна.*******Барилгын*******тухай*******хуулийн*******4*******дүгээр*******зүйлийн*******4.1.17-д*******барилгын*******материал*******гэж*******стандарт,*******эрүүл*******ахуй,*******экологийн*******шаардлагыг*******хангасан*******барилга*******байгууламжид*******хэрэглэгдэх*******эрдэс,*******түүхий*******эд,*******материал,*******бүтээц,*******бүтээгдэхүүн,*******эдлэхүүнийг;*******хэлнэ*******гэж*******тодорхойлсон.*******Өөрөөр*******хэлбэл,****************************ын*******бүтээцийг*******нийлүүлсэн*******буюу*******барилгын*******материалд*******хамаарагдана.*******Энэ*******тохиолдолд*******3*******жилийн*******баталгаат*******хугацаа*******хамаарахгүй,*******гүйцэтгэлийн*******1*******жилийн*******баталгаа*******өгсөн*******нь*******хууль*******зөрчөөгүй.

7.2.*******Иймд*******гүйцэтгэлийн*******баталгааны*******хугацаа*******дуусгавар*******болсон*******учир*******5*******хувийг*******бүхэлд*******нь*******төлөх*******үүрэг*******үүссэн.*******Барилга*******байгууламж*******гэж*******ямар*******үндэслэлээр*******тайлбарлаж*******байгаа*******нь*******ойлгомжгүй,*******тухайн****************************ыг*******улсын*******комисс*******хүлээж*******авахтай*******холбоотой*******үйл*******ажиллагаа*******тусдаа*******хууль*******тогтоомжийн*******хүрээнд*******явагдана.*******100*******тэрбум*******авсан*******тайлбар,*******үндэслэлийг*******гомдолдоо*******дурдсан.***********************************ХК*******нь*******800*******хувьцаа*******эзэмшигчтэй*******хувьцаат*******компани,*******маш*******олон*******хувьцаа*******эзэмшигчийн*******хөрөнгө*******тус*******компанид*******орсон*******бөгөөд*******олон*******хүний*******эрх*******ашиг*******яригдаж*******байгаа.*************************************************ТӨХК-ийн*******саналын*******дагуу*******бараа*******бүтээгдэхүүн*******нийлүүлж*******100,000,000,000*******төгрөг*******авсан.*******118,000,000,000*******төгрөгийн*******зардал*******гаргаж,*******алдагдалтай*******ажилласан.*******Худалдах-худалдан*******авах*******гэрээ*******хүчин*******төгөлдөр*******байгаа.*******Энэ*******хүрээнд*******төлбөр*******гаргуулах*******хууль*******зүйн*******үндэслэлтэй.*******Анхан*******шатны*******шүүхэд*******буцаах*******гомдлоосоо*******татгалзсан*******учир*******гомдлыг*******хүлээн*******авах*******хууль*******зүйн*******үндэслэл*******тогтоогдохгүй*******байна*******гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ

 

1.*******Давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******зохигчийн*******гаргасан*******давж*******заалдах*******гомдлын*******хүрээнд*******хэргийг*******хянан*******үзээд*******нэхэмжлэгч*******талын*******гомдлын*******зарим*******хэсгийг*******хангах*******үндэслэл*******тогтоогдож*******байна.

 

2.*******Нэхэмжлэгч***********************************ХК*******нь*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-д*******холбогдуулан*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээний*******үүргийн*******гүйцэтгэлд*******нийт*******23,302,954,977*******төгрөг*******гаргуулах*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******гаргажээ.*******Хариуцагч*************************************************ТӨХК*******нь*******эс*******зөвшөөрч,*******татгалзлын*******үндэслэлээ*******...*******Тавантолгой-Зүүнбаян*******чиглэлийн****************************ын*******бүтээн*******байгуулалтын*******ажил*******бүрэн*******дуусаагүй,*******улсын*******комисс*******хүлээн*******аваагүй*******байгаа,*******Эрдэнэс-Тавантолгой*******ХК-ийн*******зүгээс*******төслийн*******үлдэгдэл*******санхүүжилтийг*******хугацаанд*******нь*******гүйцэтгээгүй*******саатуулснаас*******өнгөрсөн*******хугацаанд*******гэрээний*******үлдэгдэл*******төлбөрийг*******төлөх*******санхүүгийн*******боломж*******хариуцагчид*******үүсээгүй*******тул*******алданги*******төлөх*******үндэслэлгүй,*******гэрээнүүдэд*******баталгаат*******хугацааг*******12*******сар*******байхаар*******заасан*******нь*******Барилгын*******тухай*******хуулийн*******4*******дүгээр*******зүйлийн*******4.1.3,*******14*******дүгээр*******зүйлийн*******14.3,*******14.6*******дахь*******хэсэгт*******заасныг,*******тендер*******шалгаруулалтын*******журмыг*******тус*******тус*******зөрчсөн,*******мөнгөн*******төлбөрийн*******үүргийг*******Монгол*******Улсын*******мөнгөн*******тэмдэгт*******төгрөгөөр*******гүйцэтгэнэ*******гэж*******заасныг*******зөрчсөн*******нь*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******хэлцэл*******...*******гэж*******тайлбарлан*******маргасан*******байна.

 

3.*************************************************ТӨХК*******нь***********************************ХК-тай*********************бетон*******дэр*******худалдах,*******худалдан*******авах*******4*******гэрээ*******байгуулжээ.*******Үүнд:

3.1.*******2019*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдөр*******ХХАГ-19/144137/18*******дугаартай*******Худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээ*******байгуулж,*******худалдагч*******нь*******46,000*******ширхэг*******Пандрол*******маягийн*******бэхэлгээтэй*******1520*******мм*******царгийн*********************бетон*******дэр,*******түүнтэй*******холбоотой*******баримт*******бичгийн*******хамт*******худалдан*******авагчийн*******өмчлөлд*******шилжүүлэх,*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээний*******2.2-т*******заасан*******нөхцөлөөр*******төлбөр*******төлөх*******үүрэг*******тус*******тус*******хүлээсэн*******байна.*******2019*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******11-ний*******өдрийн*******гэрээгээр*******дээрх*******гэрээний*******хугацааг*******2019*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******хүртэл*******сунгаж,*******төлбөр*******төлөх*******нөхцөлд*******өөрчлөлт*******оруулжээ./2хх-192-197/

3.2.*******2020*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/14-13/02*******дугаартай*******Худалдах-худалдан*******авах*******гэрээгээр*******худалдагч*******нь*******252,000*******ширхэг*******Пандрол*******маягийн*******бэхэлгээтэй*******1520*******мм*******царгийн*******Төмөр*******бетон*******дэрийг*******нийлүүлэх,*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээний*******2-т*******заасан*******нөхцөлөөр*******төлбөр*******төлөх,

3.3.*******2020*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******27-ны*******өдөр*******ХХАГ-20/182-179/37*******дугаартай*******Худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээ*******байгуулсан,*******гэрээнд*******2*******удаа*******өөрчлөлт*******оруулж,*******гэрээгээр*******худалдагч*******нь*******нийт*******180,297*******ширхэг*******Пандрол*******маягийн*******бэхэлгээтэй*******1520*******мм*******царгийн*******Төмөр*******бетон*******дэр*******нийлүүлэх,*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээний*******2-т*******заасан*******нөхцөлөөр*******төлбөр*******төлөх,

3.4.*******2020*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдөр*******ХХАГ-20/233-230/44*******дугаартай*******Худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээгээр*******4,881*******ширхэг*********************бетон*******дэр*******нийлүүлэх,*******нэг*******бүрийн*******үнэ*******84,7*******ам.доллар*******байхаар,*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээний*******2-т*******заасны*******дагуу*******төлбөр*******төлөх*******нөхцлийг*******тус*******тус*******харилцан*******тохиролцсон*******байна.

 

4.*******Гэрээнд*******заасны*******дагуу*******худалдагч*******нь*******бараа,*******бүтээгдэхүүнийг*******тус*******тус*******нийлүүлсэн,*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээ*******тус*******бүрийн*******үүргээс*******зарим*******хэсгийг*******гүйцэтгэсэн*******үйл*******баримтыг*******хэргийн*******нотлох*******баримтуудыг*******үндэслэн*******анхан*******шатны*******шүүх*******зөв*******тогтоожээ.*******

 

5.*******Талууд*******гэрээний*******хүчин*******төгөлдөр*******байдлын*******талаар*******маргасан*******байна.*******

 

6.*******Анхан*******шатны*******шүүх*******талуудын*******хооронд*******байгуулагдсан*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээний*******хүчин*******төгөлдөр*******байдлын*******талаар*******дүгнэхдээ*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******40*******дүгээр*******зүйлийн*******40.2*******дахь*******хэсэгт*******заасан*******журмын*******дагуу*******хэрэгт*******авагдсан*******нотлох*******баримтыг*******үнэлээгүй,*******Иргэний*******хуулийн*******холбогдох*******зохицуулалтыг*******буруу*******хэрэглэжээ.*******Давж*******заалдах*******шатны*******шүүхээс*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрт*******өөрчлөлт*******оруулах**************аар*******дээрх*******алдааг*******залруулах*******боломжтой*******гэж*******үзлээ.*******

6.1.*******Монгол*******Улсын*******Засгийн*******газрын*******2019*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******17-ны*******өдрийн*******196*******дугаар*******тогтоолоор*******Засгийн*******газрын*******2017*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******13-ны*******өдрийн*******247*******дугаар*******тогтоолын*******хавсралтаар*******баталсан*******Монгол*******Улсын*******төрийн*******нууцад*******хамаарах*******мэдээллийн*******жагсаалт-ын*******в/*******Засгийн*******газрын*******Хэрэг*******эрхлэх*******газар*******хэсэгт*******Үндэсний*******аюулгүй*******байдлыг*******хангахад*******ач*******холбогдолтой*******үндэсний*******хэмжээний*******томоохон*******бүтээн*******байгуулалт,*******дэд*******бүтцийн*******төслийн*******ажил,*******түүнд*******оролцуулах*******зэвсэгт*******хүчний*******бие*******бүрэлдэхүүн,*******техник*******хэрэгслийн*******тоо*******хэмжээ*******болон*******ус*******хангамжийн*******эх*******үүсвэр,*******худалдан*******авах*******үйл*******ажиллагааны*******нууцалбал*******зохих*******хэсэг-ийг*******төрийн*******нууцын*******Маш*******нууц-ын*******зэрэглэлд*******хамаарах*******мэдээлэлд*******нэмж*******оруулсан*******байна.*******Хожим*******Монгол*******Улсын*******Засгийн*******газрын*******2022*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******09-ны*******өдрийн*******449*******дүгээр*******тогтоолоор*******дээрх*******төрийн*******нууцад*******хамаарах*******мэдээллийг*******ил*******болгосон*******байна.

6.2.*******Засгийн*******газрын*******хэрэг*******эрхлэх*******газрын*******даргын*******2019*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдрийн*******44*******дүгээр*******тушаалаар*******Тавантолгой-Зүүнбаян*******чиглэлийн****************************ын*******бүтээн*******байгуулалтын*******ажлын*******хүрээнд*******зохион*******байгуулах*******худалдан*******авах*******ажиллагааг*******нэгдсэн*******удирдлага,*******зохион*******байгуулалт,*******мэргэжил,*******арга*******зүйгээр*******хангах,*******хяналт*******тавих*******чиг*******үүрэг*******бүхий*******ажлын*******хэсгийг*******байгуулж,*******Сангийн*******яам,*******Зам,*******тээврийн*******хөгжлийн*******яам,*******Тагнуулын*******Ерөнхий*******газар,*******Цагдаагийн*******Ерөнхий*******газар,*******Төрийн*******өмчийн*******бодлого,*******зохицуулалтын*******газар,*******Авлигатай*******тэмцэх*******газар*******зэрэг*******байгууллагуудын*******төлөөллийг*******бүрэлдэхүүнд*******оруулсан*******байна.*******

6.3.*******Төрийн*******болон*******орон*******нутгийн*******өмчийн*******хөрөнгөөр*******бараа*******үйлчилгээ*******худалдан*******авах*******тухай*******хуулийн*******3.4*******дэх*******хэсэгт*******Хуулиар*******төрийн*******нууцад*******хамааруулсан*******болон*******үндэсний*******аюулгүй*******байдлыг*******хангахтай*******холбоотой*******тусгай*******зориулалтын*******тоног*******төхөөрөмж,*******багаж*******хэрэгсэл,*******техник,*******байгууламж,*******ажил,*******үйлчилгээ*******болон*******галт*******зэвсэг*******худалдан*******авахтай*******холбоотой*******харилцааг*******энэ*******хуулиар*******зохицуулахгүй*******гэж*******заажээ.*******Иймд*******бараа*******худалдах*******авах*******ажиллагааг*******хуульд*******заасан*******журмын*******дагуу*******явуулаагүй,*******хууль*******зөрчсөн*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******гэрээ*******гэх*******хариуцагчийн*******давж*******заалдах*******гомдол*******үндэслэлгүй.

 

7.*******Гэрээний*******талууд*******2019*******оны*******гэрээний*******хувьд*******нийт*******46,000*******ширхэг*******бүтээгдэхүүний*******нэг*******бүрийн*******үнэ*******84.7*******ам.долларыг*******гэрээ*******байгуулсан*******өдрийн*******Монгол*******банкны*******албан*******ханшаар*******хөрвүүлэн*******225,605*******төгрөгөөр*******тооцох,*******төлбөр*******тооцоог*******төгрөгөөр*******гүйцэтгэхээр*******тохиролцжээ.*******Бусад*******3*******гэрээ*******тус*******бүрийн*******2*******дахь*******хэсэгт*******гэрээний*******үнэ,*******төлбөр*******төлөх,*******хэмжээ,*******хариуцлага*******тооцох*******нөхцөлийг*******тусгахдаа*******нийлүүлж*******буй*********************бетон*******дэрний*******нэг*******бүрийн*******үнийг*******84,7*******ам.доллараар*******тогтоож,*******төлбөр*******тооцоог*******төгрөгөөр*******гүйцэтгэхээр*******харилцан*******тохиролцсон*******нь*******Төлбөр*******тооцоог*******үндэсний*******мөнгөн*******тэмдэгтээр*******гүйцэтгэх*******тухай*******хуульд*******харшлаагүй*******байна.*******

 

8.*******Иймд*******талуудын*******хооронд*******Иргэний*******хуулийн*******243*******дугаар*******зүйлийн*******243.1*******дэх*******хэсэгт*******заасан*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээ*******байгуулагдсан,*******гэрээ*******хүчин*******төгөлдөр*******гэж*******үзэх*******тул*******гэрээнүүд*******хуульд*******заасан*******журмыг*******зөрчсөн*******гэх*******хариуцагч*******талын*******давж*******заалдах*******гомдол*******хуулийн*******үндэслэлгүй.

 

9.*******Талуудын*******хооронд*******байгуулсан*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээ*******хүчин*******төгөлдөр*******учир*******гэрээний*******нэг*******тал*******нь*******нөгөө*******талаасаа*******үүргээ*******гүйцэтгэхийг*******шаардах*******эрхтэй.*******

 

10.*******Талууд*******2021*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******09-ний*******өдөр,*******мөн*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******гэрээ*******тус*******бүрийг*******дүгнэн,*******акт*******үйлдэж,*******гарын*******үсэг*******зурж*******баталгаажуулсан*******байна.*******

10.1.*******18*******дугаартай*******гэрээний*******хувьд:*******2019*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдрийн*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******худалдан*******авагч*******нь*******46,000*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөр*******тооцоог*******гэрээний*******дагуу*******хийсэн,*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******болох*******5*******хувьтай*******тэнцэх*******хэмжээ*******/2,300*******ш/-ний*******төлбөрийн*******үлдэгдэлтэй*******болохыг,*******/2хх-205/*******2022*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдрийн*******Тооцооны*******үлдэгдлийн*******баталгаа-гаар*******18*******дугаартай*******гэрээний*******зүйл*******болох*******2,300*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөр*******төлөгдөөгүй*******болохыг*******тус*******тус*******баталгаажуулжээ.*******

18*******дугаартай*******гэрээний*******2.2.5-д*******Урьдчилгаа*******санхүүжилтын*******5*******хувьтай*******тэнцэх*******хэмжээний*******төлбөрийг*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******болгон*******баталгаат*******хугацаа*******дуусах*******хүртэлх*******хугацаагаар*******худалдан*******авагчийн*******дансанд*******байршуулна.*******гэж*******заасан*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******234*******дугаар*******зүйлийн*******234.1*******дэх*******хэсэгт*******заасантай*******харшлахгүй*******байна.*******Хариуцагч*******тал*******46,000*******ширхэг*******бетоны*******дэрний*******үнэ*******төлөхдөө*******2,300*******ширхэг*******бетон*******дэрний*******үнийг*******баталгааны*******5*******хувьд*******суутгасан*******гэж*******үзэхээр*******байна.*******

****************************ХК*******нь*******46,000*******ширхэг*******бетон*******дэрийг*******худалдан*******авагчид*******хүлээлгэн*******өгсөн*******болохыг*******харилцан*******баталж,*******2020*******оны*******02*******дугаар*******сарын*******14-ний*******өдөр*******Төмөр**************ын*********************бетон*******дэр*******нийлүүлсэн*******1/87*******тоот*******акт*******үйлдэж,*******баталгаажуулсан*******байх*******тул*******гэрээний*******3.2.1-т*******заасны*******дагуу*******уг*******өдрөөс*******хойш*******12*******сараар*******баталгаат*******хугацааг*******тоолбол*******2021*******оны*******02*******дугаар*******сарын*******14-ний*******өдөр*******дуусч*******байна.*******

Хариуцагчийн*******18*******дугаартай*******гэрээний*******гүйцэтгэх*******үүргийг*******гэрээний*******2.1.3-т*******заасны*******дагуу*******нэхэмжлэл*******гаргасан*******2022*******оны*******08*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдрийн*******Монгол*******банкны*******албан*******ханшаар*******тооцвол*******2,300х84,7*******ам.доллар*******х*******3,197.42*******төгрөг=622,889,390*******төгрөг*******байна.*******Гэхдээ*******нэхэмжлэгч*******нь*******18*******дугаартай*******гэрээний*******баталгааны*******5*******хувь*******буюу*******2,300*******ширхэг*******бетон*******дэрний*******төлбөрт*******622,236,779*******төгрөг*******нэхэмжилсэн*******учир*******энэ*******хэмжээнд*******хангах*******нь*******талуудын*******зарчимд*******нийцнэ.*******

10.2.*******2020*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/14-13/02*******дугаартай*******гэрээний*******хувьд*******2021*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******09-ний*******өдрийн*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******худалдан*******авагч*******нь*******252,000*******ширхэг*******Пандрол*******маягийн*******бэхэлгээтэй*******1520*******мм*******царгийн*******Төмөр*******бетон*******дэрний*******төлбөр*******тооцоог*******хийсэн,*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******болох*******5*******хувьтай*******тэнцэх*******хэмжээний*******төлбөрийн*******үлдэгдэлтэй*******болохыг*******дүгнэсэн.*******

02*******дугаартай*******гэрээний*******2.1.9,*******2.1.10,*******2.1.11-д*******үүргийн*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******болгон*******гэрээний*******нийт*******үнийн*******дүнгээс*******5*******хувьтай*******тэнцэх*******хэмжээгээр*******баталгаат*******хугацаа*******дуусах*******хүртэл*******хугацаанд*******баталгаа*******гарган*******байршуулах*******нөхцлийг*******талууд*******харилцан*******тохиролцсон*******байна.*******

Худалдагч*******нь*******худалдан*******авагчийн*******дансанд*******гэрээний*******дагуу*******5*******хувийг*******урьдчилан*******байршуулаагүй*******боловч*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээний*******төлбөр*******төлөхдөө*******энэ*******хэмжээгээр*******суутган*******тооцсон*******болох*******нь*******талуудын*******гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******тогтоогдсон*******байна.*******

Уг*******гэрээний*******баталгаат*******хугацаа*******2021*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдөр*******дууссан*******гэж*******үзэх*******үндэслэлтэй*******тул*******/1хх-181/*******баталгааны*******5*******хувь*******буюу*******12,600*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөрийг*******талуудын*******гэрээний*******2.1.3,*******2.1.4-т*******заасны*******дагуу*******ам.долларын*******ханшийг*******тооцож,*******3,148,846,800*******төгрөг*******/12,600*******х*******249,908*******төгрөг/-ийг*******хариуцагчаас*******гаргуулах*******нэхэмжлэгчийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хангаж*******шийдвэрлэх*******нь*******зүйтэй.*******Энэ*******талаарх*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******дүгнэлт*******зөв.

10.3.*******Иргэний*******хуулийн*******231*******дүгээр*******зүйлийн*******231.1.3-т*******зааснаар*******баталгаа*******нь*******үүргийн*******гүйцэтгэлийг*******хангах*******нэг*******арга*******тул*******18,*******02*******дугаартай*******гэрээний*******үүрэгт*******алданги*******тооцох*******хуулийн*******үндэслэлгүй.*******Иймд*******18*******дугаартай*******гэрээнд*******холбогдох*******нэхэмжлэлээс*******349,830,359*******төгрөг,*******02*******дугаартай*******гэрээнд*******холбогдох*******нэхэмжлэлээс*******947,802,901*******төгрөгт*******холбогдох*******хэсгийг*******тус*******тус*******хэрэгсэхгүй*******болгох*******нь*******дээрх*******хуульд*******нийцнэ.*******

10.4.*******44*******тоот*******гэрээний*******хувьд:*******2021*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******09-ний*******өдрийн*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар,*******худалдан*******авагч*******нь*******4,881*******ширхэг*******Пандрол*******маягийн*******бэхэлгээтэй*******1520*******мм*******царгийн*********************бетон*******дэрний*******төлбөрийг*******гэрээний*******дагуу*******хийсэн,*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******болох*******5*******хувьтай*******тэнцэх*******хэмжээний*******төлбөрийн*******үлдэгдэлтэй*******болохыг*******баталгаажуулсан*******байна.*******/2хх-61/

 

11.*******Иргэний*******хуулийн*******206*******дугаар*******зүйлийн*******206.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******үүргийг*******тогтоосон*******газар,*******хугацаанд*******нь,*******зохих*******ёсоор,*******шударгаар*******гүйцэтгэнэ.*******Хариуцагч*******талаас*******гаргасан*******Эрдэнэс*******тавантолгой*******ХК-аас*******санхүүжилтыг*******хугацаанд*******нь*******гүйцэтгээгүй,*******саатуулснаас*******гэрээний*******хугацаанд*******үлдэгдэл*******төлбөрийг*******төлөх*******санхүүгийн*******боломж*******үүсээгүй*******гэх*******тайлбар*******нь*******хэргийн*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******2015-216*******дахь*******талд*******авагдсан*******Эрдэнэс*******тавантолгой*******ХК-аас*************************************************ТӨХК-д*******олгосон*******санхүүжилтын*******мэдээлэл*******бичгийн*******нотлох*******баримтаар*******үгүйсгэгдэж*******байна.*******

11.1*******Мөн*******дээрх*******4*******гэрээгээр*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээнд*******заасан*******барааны*******үнийг*******хугацаанд*******нь*******багтаан*******төлж*******барагдуулаагүй*******тохиолдолд*******хугацаа*******хэтэрсэн*******хоног*******тутамд*******төлөгдөөгүй*******төлбөрийн*******үнийн*******дүнгийн*******0.1*******хувиар*******алданги*******тооцон*******худалдагч*******талд*******төлөх*******нөхцлийг*******харилцан*******тохиролцсон*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******232*******дугаар*******зүйлийн*******232.6*******дахь*******хэсэгт*******заасанд*******нийцжээ.*******Иймд*******үүргээ*******хугацаанд*******нь*******гүйцэтгээгүйд*******хариуцагч*******талыг*******буруугүй*******гэж*******үзэх*******үндэслэл*******хэргийн*******баримтаар*******тогтоогдоогүй*******тул*******хариуцагчийн*******давж*******заалдах*******гомдлыг*******хангахгүй.

11.2.*******Талууд*******гэрээний*******2.19-д*******баталгааны*******5*******хувийн*******талаар*******дээрх*******2*******гэрээтэй*******ижил*******нөхцлийг*******харилцан*******тохиролцсон,*******мөн*******гэрээний*******баталгаат*******хугацааг*******12*******сараар*******тогтоожээ.*******/1хх-56/

Гэрээний*******дагуу*********************бетон*******дэрний*******тооцооны*******актыг*******2020*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдөр*******үйлдэж,*******баталгаажуулсан*******байна.*******/2хх*******62-64/*******Эдгээр*******нотлох*******баримтуудыг*******үндэслэн*******дээрх*******2*******гэрээтэй*******адил*******аргаар*******баталгааны*******5*******хувь*******буюу*******244*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******төлбөрт*******62,180,401*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******гаргуулж,*******алданги*******нэхэмжилсэн*******18,716,300*******төгрөгт*******холбогдох*******хэсгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгов.*******Тооцооллын*******дээрх*******2*******гэрээнээс*******адил*******аргаар*******тооцсон*******байна.*******

11.3.*******37*******тоот*******гэрээний*******хувьд:*******2021*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******09-ний*******өдрийн*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар,*******180,297*******ширхэг*******Пандрол*******маягийн*******бэхэлгээтэй*******1520*******мм*******царгийн*********************бетон*******дэрний*******төлбөрөөс*******14,359*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******үнэд*******3,460,711,755*******төгрөг*******төлж,*******165,938*******ширхэг*******бетон*******дэрний*******үнэ*******төлөх*******тооцооны*******үлдэгдэлтэй*******болохыг*******баталгаажуулжээ.*******/1хх31/

11.4.*******2021*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдрийн*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******худалдан*******авагч*******нь*******гэрээнд*******заасан*******төлбөрөөс*******132,350*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******үнэ*******болох*******31,896,606,225*******төгрөг*******төлсөн,*******үлдэгдэл*******47,947*******ширхэг*******бетон*******дэрний*******төлбөрийн*******үлдэгдэлтэй.*******Үүнээс*******гүйцэтгэлийн*******баталгаа*******болох*******9,015*******ширхэг,*******гэрээний*******дагуу*******төлөх*******38,932*******ширхэг*******/нийт*******47,947/*********************бетон*******дэрний*******төлбөрийн*******үлдэгдэлтэй*******болохыг*******талууд*******тооцоо*******нийлж,*******баталсан*******байна.*******/1хх32/

11.5.*******Мөн*******хоёр*******байгууллага*******хооронд*******2019*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******25-ны*******өдрөөс*******2022*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдрийг*******дуустал*******хугацааны*******өглөг,*******авлагын*******тооцоо*******нийлж,*******худалдан*******авсан****************************ын*******бетон*******дэрний*******өглөгийг*******5*******002*******720.80*******ам.доллар,*******төлбөрийг*******төгрөгөөр*******шилжүүлэхдээ*******талуудын*******хооронд*******байгуулагдсан*******гэрээний*******дагуу*******Монголбанкны*******албан*******ханшаар*******тооцохоор*******баталгаажуулжээ.*******/1хх-46-47/

Эцсийн*******байдлаар*******2020*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******07-ны*******өдрөөс*******2022*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдрийг*******хүртэлх*******хугацааны***********************************ХК-д*******МТЗ*******ТӨХК-аас*******гэрээний*******дагуу*******шилжүүлсэн*******санхүүжилт*******болон*******үлдэгдэл*******төлбөрийн*******тооцооллоор*******39,905*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******үнэ*******тооцож,*******баталгааны*******5*******хувь*******бюу*******9,015*******ширхэг*********************бетон*******дэрийг*******суутгахаар*******тооцоо*******нийлж*******баталгаажуулсан*******байна.*******/1хх*******46-48/

 

12.*******Талууд*******худалдах-худалдан*******авах*******гэрээ*******үүргийн*******гүйцэтгэлийг*******хангах*******зорилгоор*******баталгааны*******талаарх*******нөхцлийг*******тохиролцсон,*******бараа*******бүтээгдэхүүнийг*******хүлээлгэн*******өгснөөс*******хойш*******12*******сарын*******баталгаат*******хугацааг*******1*******жилээр*******тогтоосон*******нь*******Барилгын*******тухай*******хуулийн*******14*******дүгээр*******зүйлийн*******14.3*******дахь*******хэсэгт*******заасанд*******харшлаагүй*******байна.

 

13.Дээрхээс*******нэгтгэн*******дүгнээд,*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-аас*******

-2019*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдрийн*******ХХАГ-19/144137/18*******дугаартай*******Худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээний*******үүрэгт*******баталгааны*******5*******хувь*******болох*******2,300*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******үнэ*******622,236,779*******төгрөг,

-2020*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/14-13/02*******дугаартай*******гэрээний*******үүрэгт*******баталгааны*******5*******хувь*******болох*******12*******600*******ширхэг*******төмөн*******бетон*******дэрний*******үнэд*******3,148,846,848*******төгрөг,

-2020*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******27-ны*******өдөр*******ХХАГ-20/182-179/37*******дугаартай*******гэрээний*******үүргийн*******үлдэгдэл*******төлбөр*******34,905*******ширхэг*******төмөн*******бетон*******дэрний*******үнэ*******8,874,193,446*******төгрөг,*******алданги*******4,437,096,723*******төгрөг,*******5*******хувийн*******баталгаанд*******суутгаж*******тооцсон*******9015*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******үнэ*******2,291,*******959*******,717*******төгрөг*******нийт*******15,*******603,*******249,*******886*******төгрөг,

-2020*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдрийн*******ХХАГ-20/233-230/44*******дугаартай*******Худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээний*******үүрэгт*******баталгааны*******5*******хувь*******болох*******244*******ширхэг*********************бетон*******дэрний*******үнэ*******62,180,401*******төгрөг,*******нийт*******4*******гэрээний*******үүргийн*******гүйцэтгэлд*******19,436,513,914*******төгрөгийг*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-аас*******гаргуулж,*******нэхэмжлэгч***********************************ХК-д*******олгож,*******нэхэмжлэлийн*******үлдэх*******3,866,441,063*******төгрөгт*******холбогдох*******хэсгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгосон*******өөрчлөлтийг*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрт*******оруулах*******нь*******зүйтэй*******гэж*******үзлээ.*******

 

Дээр*******дурдсан*******үндэслэлээр*******нэхэмжлэгч***********************************ХК-ийн*******давж*******заалдах*******гомдлын*******зарим*******хэсгийг*******хангаж,*******гомдлын*******зарим*******хэсгийг*******болон*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгч*******нарын*******давж*******заалдах*******гомдлыг*******тус*******тус*******хангахгүй*******орхиж,*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрт*******өөрчлөлт*******оруулахаар*******шүүх*******бүрэлдэхүүн*******тогтов.

 

Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******167*******дугаар*******зүйлийн 167.1.2-т заасныг*******удирдлага*******болгон*******ТОГТООХ*******нь:

 

1.*******Сүхбаатар*******дүүргийн*******Иргэний*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2023*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******181/ШШ2023/02675*******дугаар*******шийдвэрийн*******тогтоох*******хэсгийн*******1*******дэх*******заалтыг*******Иргэний*******хуулийн*******243*******дугаар*******үйлийн*******243.1,*******232*******дугаар*******зүйлийн*******232.4*******дэх*******хэсэгт*******заасныг*******баримтлан*******хариуцагч*************************************************ТӨХК-аас*******худалдах*******худалдан*******авах*******гэрээний*******үүргийн*******гүйцэтгэлд*******19,436,513,914*******төгрөг*******гаргуулж,*******нэхэмжлэгч***********************************ХК-д*******олгож,*******нэхэмжлэлээс*******үлдэх*******3,866,441,063*******төгрөгт*******холбогдох*******хэсгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгосугай*******гэж*******өөрчлөн,*******

тогтоох*******хэсгийн*******2*******дахь*******заалтын*******74,638,299*******гэснийг*******97,340,520*******гэж*******өөрчилж,*******шийдвэрийн*******бусад*******заалтыг*******хэвээр*******үлдээж,*******нэхэмжлэгчийн*******давж*******заалдах*******гомдлын*******зарим*******хэсэг,*******хариуцагчийн*******давж*******заалдах*******гомдлыг*******тус*******тус*******хангахгүй*******орхисугай.*******

 

2.*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******59*******дүгээр*******зүйлийн*******59.3,*******162*******дугаар*******зүйлийн*******162.4*******дэх*******хэсэгт*******тус*******тус*******зааснаар*******хариуцагчаас*******давж*******заалдах*******журмаар*******гомдол*******гаргахдаа*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******урьдчилан*******төлсөн*******74,700,000*******төгрөгийг*******улсын*******орлогод*******хэвээр*******үлдээж,*******нэхэмжлэгчээс*******давж*******заалдах*******журмаар*******гомдол*******гаргахдаа*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******урьдчилан*******төлсөн*******42,192,377*******төгрөгийг*******шүүгчийн*******захирамжаар*******буцаан*******олгосугай.

 

3.*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******167*******дугаар*******зүйлийн*******167.3,*******172*******дугаар*******зүйлийн*******172.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******магадлал*******танилцуулан*******сонсгомогц*******хүчинтэй*******болох*******бөгөөд*******зохигч,*******гуравдагч*******этгээд,*******тэдгээрийн*******төлөөлөгч*******буюу*******өмгөөлөгч*******магадлалыг*******эс*******зөвшөөрвөл*******гардан*******авсан,*******эсхүл*******хүргүүлснээс*******хойш*******14*******хоногийн*******дотор*******хяналтын*******журмаар*******Улсын*******Дээд*******шүүхэд*******гомдол*******гаргах*******эрхтэй*******болохыг*******дурдсугай.

 

4.*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******119*******дүгээр*******зүйлийн*******119.4,*******119.7*******дахь*******хэсэгт*******тус*******тус*******заасны*******дагуу*******магадлалыг*******танилцуулан*******сонсгож,*******14*******хоног*******өнгөрснөөс*******хойш*******14*******хоногийн*******дотор*******шүүхэд*******хүрэлцэн*******ирж*******магадлалыг*******гардан*******авах*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******нь*******хяналтын*******журмаар*******гомдол*******гаргах*******хугацааг*******тоолоход*******саад*******болохгүй*******бөгөөд*******шүүх*******хуралдаанд*******оролцоогүй*******талд*******гардуулснаар*******гомдол*******гаргах*******хугацааг*******тоолохыг*******тайлбарласугай.

 ******* 

ДАРГАЛАГЧ*******ШҮҮГЧ******* Д.ДЭЛГЭРЦЭЦЭГ

 

ШҮҮГЧИД *******Ш.ОЮУНХАНД

 

Ч.ЦЭНД