дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Д.Оюунбат даргалж, тус шүүхийн танхимд нээлттэй явуулж, Нийслэлийн дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ердийн журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн *******д холбогдох эрүүгийн  эрүүгийн *******00000009 дугаартай хэргийг 0******* оны дугаар сарын 5-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

           Шүүх хуралдаанд:

Нарийн бичгийн дарга                               *******

Улсын яллагч                                                  *******

Хохирогч:                                                   *******

Шүүгдэгч                                                    ******* нар оролцов.

 

Шүүгдэгч:

******* улсын иргэн, *******.. оны .. дугаар сарын ..-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, ... настай, *******, ******* ******* боловсролтой, ... мэргэжилтэй,  энэ хэрэгт татагдахын өмнө байсан, ам бүл , хамт .............. оршин суух, улсаас авсан гавъяа ,

1. дүүргийн шүүхийн *******8 оны дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоолоор жил сарын хорих ял оногдуулж, ял хойшилсон
2. дүүргийн шүүхийн *******8 оны дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн .б-д зааснаар 8 сарын хорих ял,
3. дүүргийн шүүхийн *******85 оны дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн .б-д зааснаар жилийн хорих ял,
4. Архангай аймгийн шүүхийн *******89 оны 0 дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн . дахь хэсэгт зааснаар жилийн хорих ял,
5. дүүргийн шүүхийн *******9 оны дүгээр сарын -ны өдрийн дугаартай  шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн ., 9. дэх хэсгүүдэд зааснаар жил сарын хорих ял,
6. дүүргийн шүүхийн *******99 оны дугаар сарын -ны өдрийн 5 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 9. дахь хэсэгт зааснаар 5 жилийн хорих ял,
7. дүүргийн шүүхийн 008 оны дугаар сарын 05-ны өдрийн 5 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 99. дэх хэсэгт зааснаар сар баривчлах ял,
8. дүүргийн шүүхийн 008 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдрийн 8 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 99. дахь хэсэгт зааснаар сар баривчлах ял,
9. дүүргийн шүүхийн 0 оны 0 дүгээр сарын 0-ны өдрийн 0 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 0. дэх хэсэгт зааснаар 50 цаг албадан ажил хийлгэх ял,
10. дүүргийн шүүхийн 0 оны 0 дугаар сарын 8-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 99. дэх хэсэгт зааснаар 5 сар баривчлах ял,
11. Дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны дугаар шүүхийн 0 оны дугаар сарын -ны өдрийн 8 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 98 дугаар зүйлийн 98. дэх хэсэгт зааснаар жил сарын хорих ял,
12. дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 0 оны 5 дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 0 дугаар зүйлийн 0. дэх хэсэгт зааснаар сар 0 хоног баривчлах ял,
13. дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 0 оны дугаар сарын -ний өдрийн 0 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар 80 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял,
14. дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 08 оны дугаар сарын -ний өдрийн 99 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн . дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар 50 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар тус тус шийтгүүлж байсан,

овгийн /РД:0805/

 

 Прокурорын яллах дүгнэлтэд тодорхойлсноор  

         ******* нь  “архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 0******* оны дүгээр сарын -ний шөнө  дүүргийн 5 дугаар хороо Нарийны 5 дугаар гудамжны 0 тоот хашаанд байрлах иргэн *******ийн гэрт хохирогч *******тай хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас маргалдан, улмаар цээжин тус газарт хөлөөрөө өшиглөж зүүн талын 5,, дугаар хавирганы хугарал бүхий эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогдожээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлгээр дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 

Шүүгдэгч   ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэгтээ:

            “0******* оны дүгээр сарын -ны орой багшийнд согтуу унтаж байхад , Ө- хоёр нэг шил архи авчирсныг тэдэнтэй хувааж уусан. Би тай маргаж түүний хавирга руу өшиглөж зодсон байна билээ. Би архи уугаад ямар үйлдэл хийснээ санахгүй байгаа. Хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч,  гэмшиж байна. гийн эмчилгээний зардлыг төлнө гэв.              

                                                                                       /шүүх хуралдааны тэмдэглэл/

Хохирогч ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэгтээ:

            “0******* оны дүгээр сарын -ны өдөр гэртээ найз авчирсан шил архийг хувааж уугаад дахин шил архи авч багшийнд цагийн үед очсон.  Тэднийд ах /шүүгдэгч/ унтаж байсан ба бид гурав нөгөө архиа уусан. Би тэй хэрхэн маргаснаа санахгүй байгаа. Тухайн үед намайг газар унагааж дэвссэн. Маргааш өглөө нь миний нүүр битүү хавдартай, босч чадахгүй, явж чадахгүй болсон байсан тул Ө- намайг эмнэлэгт хүргэж өгсөн. Миний зүүн талын хавирга хугарсан байсан. Эмчилгээний төлбөрт 5 00 төгрөг зарцуулсан. Энэ хохирлоо төлүүлмээр байна. Өөр гомдол санал байхгүй гэв.

 

Гэрч ийн мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгт:

“ нь гийн бөгс рүү өшиглөөд байгаа харагдсан. Би хажууд нь очиход гийн уруулаас цус гарч байхаар нь босгоод угаалгасан. Энэ хоёр юунаас болж зодолдсоныг би мэдэхгүй. ёолоод байхаар нь орон дээр гаргаад хэвтүүлсэн” гэжээ. /хх 5 дахь тал/

 

Гэрч мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгт:

            “ /гочко хочтой/ *******, бид гурав архийг хувааж уусан. Архиа уугаад дуусч байхад /гочко/ г “чи битгий шүлсээ хаяаад байгаач” гэж загнасан. хариуд нь “за за би ахиж хаяхгүй” гэж хэлж байсан. ******* сандлаасаа босож гийн нүүр лүү нь хөлөөрөө өшиглөсөн, сандлаасаа шалан дээр унахад цээж рүү нь хөлөөрөө нэг удаа дэвсээд, дээрээс нь дараад авсан. Би *******ийн араас нь чангааж арай хийж салгахад “За болилоо” гээд г зодохоо больсон. Тухайн үед гийн хс цус гарч шалан дээр нүүрээ дараад хэвтэж байсан. Би г манайд очиж унтаж амар гэхэд “явж чадахгүй байна” гэсэн ба би гэр лүүгээ харьсан” гэжээ. /хх-хх-*******/

 

Шинжээч эмч 0******* оны 0 дүгээр сарын -ний өдрийн 09шэ/0 тоот дүгнэлтэд:

*******гийн биед зүүн талын 5,, дугаар хавирганы хугарал, цээжний зүүн ******* хэсэгт гуурс тавигдсан шарх гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо хүчин зүйлийн нэг болон хэд хэдэн удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн байх боломжтой. Энэ гэмтэл  нь шинэ гэмтэл. Дээрх гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын .. дэх хэсэгт зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна” гэжээ   /хх-ийн дахь тал/,

 

Улсын яллагч дүгнэлтдээ:

*******ийг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож Эрүүгийн хуулийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт  зааснаар 0 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх  ял оногдуулж гэмт хэргийн хор уршгийг арилгах, зан үйлээ засах, хөдөлмөрлөх үүрэг хүлээлгэн, согтууруулах ундаа хэрэглэхийг хориглох хязгаарлалтыг тогтоох саналтай гэв.

 

Шүүгдэгч  ******* дүгнэлтдээ:

              Би өөрийгөө өмгөөлж оролцож байгаа ба гэмт  үйлдэл болон гэм буруугаа хүлээж байна гэв.

 

Шүүх хэлэлцүүлсэн нотлох баримтууд болон талуудын дүгнэлтийг сонсоод дараах дүгнэлтүүдийг хийж байна. Үүнд:

 

Шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцох талаар:

 

******* нь  “архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 0******* оны дүгээр сарын -ний шөнө  дүүргийн 5 дугаар хороо Нарийны 5 дугаар гудамжны 0 тоот хашаанд оршин суух иргэн *******ийн гэрт “шүлсээ хаялаа” гэж буруутган гийн цээжинд нь хөлөөрөө өшиглөн зодож зүүн талын 5,, дугаар хавирганы хугарал бүхий гэмтэл учруулсан байна.

Энэ үйлдэл нь хохирогч *******гийн  “Миний санаж байгаагаар нэг мэдэхэд би шалан дээр уначихсан,  цээжин дээрээс гочко ******* хөлөөрөө дэвсэж байсан” гэсэн мэдүүлэг /хх -/, шүүгдэгч *******ийн “Би тай маргаж түүнийг өшиглөж зодсон” гэсэн мэдүүлэг /шүүх хуралдааны тэмдэглэл/, гэрч ийн “ нь гийн бөгс рүү өшиглөөд байгаа харагдсан” гэсэн мэдүүлэг /хх 5 хуудас/, гэрч “...******* гийн нүүр лүү нь хөлөөрөө өшиглөхөд шалан дээр унасан . . . гийн цээж рүү хөлөөрөө нэг удаа дэвсээд, дээрээс нь дараад авсан” гэсэн мэдүүлэг /хх*******/ шинжээчийн “*******гийн биед цээжний зүүн ******* хэсэгт суганы голын шугамаар хөндлөн чиглэлтэй мэс заслын х0, см мэс заслын ширхэг оёдолтой гуурсны ором, зүүн талын 5,,-р хавирганы хугарал, цээжний хөндийд хий шингэн хуралт зэрэг гэмтэл тогтоогдлоо, дээрх гэмтлүүд мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэх боломжтой” гэсэн 09шэ/0 тоот дүгнэлт /хх-/ зэрэг баримтуудаар хөдөлбөргүй тогтоогдож байна.

              Шүүхийн хэлэлцүүлгээр тогтоогдсон хэргийн талаархи бодит байдал нь прокурорын яллах дүгнэлтэд тодорхойлсон хэргийн байдалтай нийцжээ. Үүнийг шүүгдэгч хүлээн мэдүүлж байна.

          

Хэргийн үйлдлийг нотолж байгаа баримтуудыг шалгахад мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирогч болон гэрчүүдийн мэдүүлгийг гаргуулахдаа үүргийг сануулж, хуульд заасан шаардлагын дагуу гаргуулж бэхжүүлсэн, гэрч хохирогч нарын мэдүүлгийн эх сурвалж тогтоогдсон, мэдүүлгүүд хоорондоо зөрүүгүй төдийгүй хэргийн бодит байдлыг гүйцэд тодорхойлсон байна. Шүүгдэгчийн мөрдөн байцаалтын үед болон шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед гэмт үйлдлээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг нь хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэрэг баримтуудаар давхар батлагдсан.

Шинжээчийн дүгнэлтийг хэрэгт хувийн сонирхолгүй, нарийн мэргэшсэн, гаргасан дүгнэлтийнхээ хариуцлагыг хүлээх чадвар бүхий шинжээч гаргасан ба хохирогчийн биед үзлэг хийх гэмтлийн болон эмчилгээний онош түүхийг тус тус үндэслэн гэмтлийг тогтоосон, дүгнэлтийг талууд маргаагүй байна.

  Иймд хэргийн бодит байдлыг нотолж байгаа баримтууд нь тухайн үйлдэлд хамааралтай, ач холбогдолтой төдийгүй хэргийн үйлдлийг хангалттай нотолж чадсан, хууль ёсны баримтууд мөн гэж дүгнэлээ.

 

******* нь согтуурсан үедээ ялимгүй зүйлээр шалтаглан хохирогчийг өшиглөж зодсон үйлдэлдээ болон учруулсан гэмтэлд шууд санаатай хандсан байна. Түүний санаатай үйлдлийн улмаас хохирогчийн эрүүл мэндэд  хүндэвтэр хохирол учирсан нь шинжээчийн “*******гийн эрүүл мэндэд учирсан гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын ..-д зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна” гэсэн дүгнэлтээр тогтоогджээ.

******* нь ******* Улсын Үндсэн хуулийн дугаар зүйлийн дахь хэсэг, Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын дугаар зүйлд тус тус заасан “хүний халдашгүй дархан байх эрх” буюу эрүүл мэндийн халдашгүй эрхийг ноцтой зөрчсөн байна.

      Иймд *******ийг ******* улсын Эрүүгийн хуулийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэслэлтэй байна.

 

Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

      Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдлыг авч үзэхэд “шүүгдэгч согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсний улмаас үйлдлээ хянах чадвар  суларсан, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэх болон бусдын эрх, эрх чөлөөнд халддаг хууль бус хандлага нь шүүгдэгчийн хэвшмэл зан үйл болсон” зэрэг нь гэмт хэрэг үйлдэхэд шууд нөлөөлсөн гэж дүгнэв.

******* улсын Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дүгээр зүйлийн дэхь хэсэгт “согтуурсан, мансуурсан үедээ гэмт хэрэг үйлдсэн нь эрүүгийн хариуцлагаас  чөлөөлөх үндэслэл болохгүй” гэж заасан тул *******ийг хэрэг хариуцах чадвартайд тооцож эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ. Мөрдөн байцаалтын үед *******ийн согтууруулах ундаанд донтох эмгэгтэй талаар шалгаж тогтоогоогүй, энэ талаар прокуророос дүгнэлт хийгээгүй тул эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээний талаар шүүх дүгнэж шийдвэрлэх боломжгүйг тэмдэглэе.

 

Шүүгдэгчид хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй. Шүүгдэгч нь хэрэгт холбогдох үедээ , өрхийн болон хувийн тогтмол орлогогүй, согтууруулах ундаа хэрэглэх нь зуршил болсон, *******8 оноос 08 оныг дуусталх хугацаанд бусдын эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд халдах гэмт хэрэгт удаа гэм буруутайд тооцогдож ял шийтгүүлж байсан зэрэг хувийн байдал тогтоогдлоо.

  Дээр дурдсан нөхцөл байдлуудыг харгалзан *******ийг  Эрүүгийн хуулийн холбогдсон зүйл хэсэгт заасан ялуудаас нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын дээд хугацааг нь сонгож оногдуулах, үүрэг хүлээлгэх болон хязгаарлалт тогтоох албадлагын арга хэмжээг давхар хэрэглэх нь  зохимжтой гэж үзэв.                                                 

    Хохирогч ******* нь эрүүл мэндэд учирсан хохирлын улмаас үүссэн хор уршиг буюу эмчилгээний зардлыг төлүүлэхээр  нийт 5 00 төгрөг нэхэмжилсэн.  Хохирогч 0******* оны сарын 8-ны өдөр нэр төрлийн 5.500  төгрөгийн эм авсан нь “Ухаа булаг” эмийн сангийн зарлагын баримтаар /хх-/, ор хоногийн төлбөр 5900 төгрөг төлөхөөс 590 төгрөгийг өөрөө төлсөн, 0 төгрөгийг Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас хөнгөлсөн зэрэг нь 0******* оны дүгээр сарын 0-ны өдрийн орлогын баримтаар /хх- дахь тал/,  Шүүх шинжилгээ үндэсний хүрээлэнгээс дүгнэлт гаргасны хөлс 8000 төгрөг төлсөн нь 0******* оны дүгээр сарын -ны мөнгөн шилжүүлгийн баримтаар /хх-/, шилжүүлгийн хураамжид 000 төгрөг төлсөн нь мөн өдрийн орлогын мэдүүлгээр тус тус нотлогджээ. Иймд Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас хөнгөлсөн .0 төгрөгийг хохирогчийн нэхэмжилсэн шаардлагаас хасаж 0 0 төгрөгийн хор уршгийг *******ээс гаргуулж хохирогч *******д олгох үндэслэлтэй.

                                          

Шүүгдэгчид холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, эд мөрийн баримтгүй, эд хөрөнгө битүүмжлээгүй,  энэ хэрэгт гарсан хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тодорхойлж ирүүлээгүй зэргийг шийдвэрт тусгана.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн . дугаар зүйлийн ; ; дэх хэсгүүд, . дугаар зүйл, . дугаар зүйл, .8 дугаар зүйл, .0 дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

 

 

 

ТОГТООХ нь:

 

1. овгийн ийг ******* Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан  гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. ******* Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар овгийн ийг долоон зуун хорин /0/ цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгэсүгэй.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дэх хэсгийг журамлан . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн . дахь заалт, мөн зүйлийн дахь хэсгийн . дахь заалтыг тус тус баримтлан *******д зан үйлээ засах сургалтад хамрагдахыг даалгаж, согтууруулах ундаа хэрэглэхийг хориглох хязгаарлалт тогтоосугай.
4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар  нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол хорих ялаар солихыг ялтан *******д мэдэгдсүгэй.
5. Иргэний хуулийн 9 дугаар зүйлийн 9., 505 дугаар зүйлийн 505. дэх хэсгүүдэд зааснаар *******ээс нэг зуун нэг мянга дөрвөн зуун жаран /0.0/ төгрөгийг гаргуулж  хохирогч *******д олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх гурван зуун хорин гурван мянга зургаан зуун дөчин / 0/ төгрөгийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай. 
6. Тогтоол хүчин төгөлдөр болтол *******д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
7.  *******д холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, эд мөрийн баримтгүй, энэ хэрэгт гарсан хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тодорхойлж ирүүлээгүй зэргийг тус тус мэдэгдсүгэй.
8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8. дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш хоногийн дотор давж заалдах гомдол гаргах, прокурор, түүний дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй.
9. Эрүүгийн  хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн  . дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар  анхан шатны шүүхийн шийдвэрт гомдол эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлж, *******д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

   ДАРГАЛАГЧ  ШҮҮГЧ                                       Д.ОЮУНБАТ