2024 02 28 210/МА2024/00409

 

 

 

 

Б.Дгийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Э.Энэбиш даргалж, Ерөнхий шүүгч Г.Даваадорж, шүүгч Д.Золзаяа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдрийн 183/ШШ2023/04343 дугаар шийдвэртэй

Нэхэмжлэгч Б.Дгийн нэхэмжлэлтэй

Хариуцагч Н.Х холбогдох

Гэрлэлт цуцлуулж, хүүхдүүдийн асрамж болон тэтгэлэг тогтоолгож, сургалтын төлбөрт төлсөн 30,900,000 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг нэхэмжлэгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн шүүгч Д.Золзаяагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Л.Б, хариуцагч Н.Х, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Ц, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга А.Гүррагчаа нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, тайлбарын агуулга:

1.1. Б.Д, Н.Х нар 2010 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдөр гэр бүл болж, 2014 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр охин Х.М , 2015 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр хүү Х.И, 2017 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдөр охин Х.У нар төрсөн.

1.2. Н.Х нь 2013 онд гэр бүлээс гадуур харилцаа үүсгэж улмаар хүүхэдтэй болсон. Миний бие хүүхдүүдээ бодоод уг харилцааг нь уучилж нөхөртэйгөө амьдарсан боловч энэ хугацаанд нөхөр Н.Х нь миний биед халдаж гэмтэл учруулах, сэтгэл санааны дарамт үүсгэх болсон. Үүнээс болж бид 2020 оноос эхлэн тусдаа амьдарч байна. Н.Х нь одоо бусадтай гэр бүл болж хамт амьдарч байгаа.

1.3. Хүү Х.И, охин Х.М , Х.У нар О бүрэн дунд сургуульд суралцдаг бөгөөд нэхэмжлэгч сургалтын төлбөрийг төлдөг. Охин Х.М ийн сургалтын төлбөрт 2020-2021 оны хичээлийн жилд 8,750,000 төгрөг, 2021-2022 оны хичээлийн жилд 8,750,000 төгрөг, 2022-2023 оны хичээлийн жилд 9,500,000 төгрөг, 2023-2024 оны хичээлийн жилд 8,400,000 төгрөг, хүү Х.Иийн сургалтын төлбөрт 2022-2023 оны хичээлийн жилд 8,750,000 төгрөг, 2023-2024 оны хичээлийн жилд 8,400,000 төгрөг, охин Х.Уы сургалтын төлбөрт 2023-2024 оны хичээлийн жилд 10,500,000 төгрөг, нийт 63,050,000 төгрөг, үүнээс бодитойгоор 62,140,900 төгрөгийг төлсөн. Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1, 26.2 дахь хэсэгт зааснаар эцэг, эх нь хүүхдээ эрүүл чийрэг өсгөн бойжуулах, сэтгэхүйн хувьд төлөвшүүлэх, үндэсний ёс заншил, уламжлалаа дээдлэх үзлээр хүмүүжүүлэх, түүнд суурь боловсрол эзэмшүүлэх, хөдөлмөрийн анхны дадлага олгох, хүүхдийн эрхийг хамгаалж, үүргээ биелүүлэхэд нь туслахаас гадна хүүхдээ асран хамгаалах, тэжээн тэтгэх үүрэгтэй боловч хариуцагч энэ үүргээ биелүүлэхгүй байна.

Иймд бидний гэрлэлтийг цуцалж, охин Х.М , Х.У, хүү Х.Инарыг миний асрамжид үлдээж, хариуцагч Н.Хаас хүүхдүүдийн тэтгэлэг гаргуулж, сургалтын төлбөрт төлсөн төлбөрийн 50 хувь болох 30,900,000 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

2. Хариуцагчийн татгалзал, тайлбарын агуулга:

2.1. Б.Дтэй гэр бүл болж, хамт амьдарч, 3 хүүхэдтэй болсон нь үнэн. Бид хамт амьдарч байх хугацаандаа байнгын хэрүүл маргаантай, хардалт ихтэй байсан. Би гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж байгаагүй. Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох талаар маргахгүй.

2.2. Энэ хугацаанд би хүүхдүүдээ 7 хоногийн 5 дахь өдөр болон хагас, бүтэн сайн өдөр авдаг. Бид хамт амьдарч байх хугацаандаа Энканто таун хотхонд 3 өрөө байрыг 50, 50 хувийг гаргаад авч байсан. Би салахдаа энэ байрыг хүүхдүүддээ өгсөн, нэхэмжлэгч зараад өөр газар очсон байсан.

2.3. Хүүхдүүдийн сургалтын төлбөрт ээж Д.Ггийн данснаас 20,785,000 төгрөгийг шилжүүлсэн. Мөн өөрийн данснаас хүүхдүүдийн зардалд нийт 11,500,000 төгрөгийг шилжүүлж байсан. Сургалтын төлбөрийн хувьд анхнаасаа би төлбөргүй сургуульд явуулъя гэж байсан. Нэхэмжлэгч өөрөө төлбөртэй сургуульд өгчихөөд мөнгө нэхээд байгаа юм гэжээ.

 

3. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн агуулга:

Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан Н.Х, Б.Д нарын гэрлэлтийг цуцалж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан 2014 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр төрсөн охин Х.М , 2015 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр төрсөн хүү Х.И, 2017 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдөр төрсөн охин Х.У нарыг эх Б.Дгийн асрамжид үлдээж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.2 дахь хэсэгт заасныг баримтлан 11 нас хүртэл тэтгэлэг авагч хүүхдийн оршин суугаа газрын бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар, 11-16 нас /суралцаж байгаа бол 18/ нас хүртэл болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй бол тэтгэлэг авагч хүүхдийн оршин суугаа газрын бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр тэтгэлгийг сар бүр эцэг Н.Хаас гаргуулж, хүү Х.И, охин Х.М , охин Х.У нарыг тус тус тэжээн тэтгүүлж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.2, 26.6 дахь хэсэгт заасныг баримтлан эцэг Н.Хийг хүү Х.И, охин Х.М , Х.У нартай уулзуулахад болон эцэг нь хүүхдийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэхэд нь саад учруулахгүй байхыг эх Б.Дд даалгаж, гэрлэгчид нь эд хөрөнгийн маргаангүй гэснийг дурдаж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1, 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч Н.Хаас сургалтын төлбөрт 10,544,600 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Б.Дд олгож, илүү нэхэмжилсэн 20,980,400 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, 56 дугаар зүйлийн 56.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2 дахь хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Б.Дгийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 385,775 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Н.Хаас улсын тэмдэгтийн хураамжид 183,664 төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгч Б.Дд олгож, хариуцагч Н.Хаас хүүхдийн тэтгэлэгт тохирсон улсын тэмдэгтийн хураамжид 75,123 төгрөгийг гаргуулж улсын орлогод оруулж шийдвэрлэсэн.

 

4. Нэхэмжлэгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлын агуулга:

4.1. Нэхэмжлэгч Б.Д нь хариуцагч Н.Хай хүү Х.И, охин Х.М , Х.У нарыг О бүрэн дунд сургуульд суралцуулахаар харилцан тохиролцож, нэхэмжлэгч нь тэдгээрийн 2020-2024 оны хичээлийн жилийн сургалтын төлбөрт нийт 66,850,000 төгрөгийг төлсөн болох нь О бүрэн дунд сургуулийн 2023 оны 11 дүгээр сарын 29-ны өдрийн Б/32 тоот тодорхойлолт болон хэрэгт авагдсан нэхэмжлэгчийн төрсөн эцэг П.Бы арилжааны банкны дансны хуулгаар нотлогдох бөгөөд үүнээс хариуцагч Н.Х нь хүүхдүүдийн сургалтын төлбөрт 5,050,000 төгрөгийг төлсөн тул хариуцагчаас 30,900,000 төгрөгийг нэхэмжилсэн.

4.2. Анхан шатны шүүх хариуцагч нь төрсөн эх Д.Ггийнхаа банкны дансаар дамжуулан хүүхдүүдийн хоол хүнсэнд буюу ахуйн хэрэглээ, мах, хоолны зардал гэх мэт гүйлгээний утгаар шилжүүлж байсан 14,000,000 төгрөгийг сургалтын төлбөрт төлсөн мэтээр шууд дүгнэж нэхэмжлэлийн шаардлагаас 20,980,400 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1, 40.2 дахь хэсэгт зааснаар хэрэгт авагдсан нотлох баримттыг бүрэн гүйцэт үнэлж дүгнээгүй болно.

Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж, нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсэг буюу 20,980,400 төгрөгийг хангаж шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

 

5. Давж заалдах гомдолд хариуцагчийн өмгөөлөгчийн гаргасан тайлбарын агуулга:

5.1. О бүрэн дунд сургуулийн тодорхойлолт хэрэгт авагдсан. Тус тодорхойлолтод заасан төлбөрийн талаарх баримтуудаас үзэхэд, нийт 53,000,000 төгрөг шилжүүлсэн байдаг. 2020 онд А ХХК-аас 20,300,000 төгрөг төлсөн гэж тайлбарладаг боловч том охин болох Х.Мнь 2020 онд сургуульд орсон. 2020-2021 оны хичээлийн жилийн сургалтын төлбөр 7,000,000 төгрөг байдаг. Иймд 20,300,000 төгрөгийг нэмж тооцох үндэслэл байхгүй.

5.2. Н.Х нь хүүхдүүдийнхээ хэрэглээнд зориулж 11,000,000 төгрөг шилжүүлсэн. Эхийнхээ дансаар төлсөн 20,785,000 төгрөгийн хувьд төлбөр гэх утгатайгаар шилжүүлсэн. Анхан шатны шүүх хэрэгт авагдсан нотлох баримтыг хуульд заасны дагуу үнэлж, дүгнэж шийдвэрлэсэн байх тул хэвээр үлдээж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

 

1. Давж заалдах шатны шүүх нэхэмжлэгчийн гаргасан давж заалдах гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянаад, анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж шийдвэрлэв.

 

2. Нэхэмжлэгч Б.Д нь хариуцагч Н.Х холбогдуулан гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдүүдийн асрамж болон тэтгэлэг тогтоолгох, сургалтын төлбөрт төлсөн 30,900,000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэл гаргасныг хариуцагч сургалтын төлбөрт холбогдох хэсгийг хүлээн зөвшөөрөхөөс татгалзаж маргажээ.

 

3. Б.Д, Н.Х нар 2010 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдөр гэрлэлтээ бүртгүүлсэн, тэдний дундаас 2014 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр охин Х.М , 2015 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр хүү Х.И, 2017 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдөр охин Х.У нар тус тус төрсөн үйл баримтыг анхан шатны шүүх зөв тогтоожээ.

 

4. Гэрлэгчид таарамжгүй харилцаатай болж, хэн аль нь цаашид хамтын амьдралыг үргэлжлүүлэх боломжгүй үндэслэлээр гэрлэлт цуцлуулах хүсэл зоригоо илэрхийлсэн ба шүүх Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1 дэх хэсэгт зааснаар тэдний гэрлэлтийг цуцалсан нь хууль зүйн үндэслэлтэй. Мөн шүүх гэрлэлт цуцалсны үр дагаврыг шийдвэрлэж, хүүхдүүдийг эх Б.Дгийн асрамжид үлдээж, эцэг Н.Хаас тэтгэлэг гаргуулж тэжээн тэтгүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5, 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.2 дахь хэсэгт заасантай нийцжээ. Ийнхүү шийдвэрлэсэнд зохигч гомдол гаргаагүй болно.

 

5. Охин Х.М , Х.У, хүү Х.Инар О бүрэн дунд сургуульд суралцаж байгаа үйл баримтыг шүүх зөв тогтоосон.

Нэхэмжлэгч нь Х.М ийн 2020-2024 онуудын 4 жилийн сургалтын төлбөр 35,400,000 төгрөг, Х.Иийн 2022-2024 онуудын 2 жилийн сургалтын төлбөр 17,150,000 төгрөг, Х.Уы 2023-2024 оны хичээлийн жилийн сургалтын төлбөр 10,500,000 төгрөг, нийт 63,050,000 төгрөгөөс хоолны зардлыг хасч хариуцагчаас 50 хувь болох 30,900,000 төгрөгийг гаргуулахаар шаардсан ба хариуцагч нь ээж Д.Ггийн дансаар 20,785,400 төгрөг төлсөн гэж маргажээ.

5.1. Гэр бүлийн тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт тэжээн тэтгүүлэгчид онцгой нөхцөл байдал тохиолдсон /хүндээр өвчилсөн, тахир дутуу болсон, эмчлүүлсэн, сургуульд орсон гэх мэт/ үед түүнд нэмэлт тэтгэлэг гаргуулах, эсхүл гарсан зардлыг хариуцуулахаар энэ хуулийн 47.2-т заасан этгээд шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж болно гэж заасан ба эцэг, эх нь хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд тэгш эрх эдэлж, адил үүрэг хүлээх тул хариуцагч нь хүүхдүүдийн сургалтын төлбөрийн 50 хувийг хариуцах үндэслэлтэй талаарх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт зөв.

5.2. Хаан банк ХХК дахь Д.Ггийн эзэмшлийн 5************тоот дансны хуулгаас хариуцагчийн татгалзалд тусгагдсан 2021 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдрөөс 2023 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн хугацааны 10 удаагийн нийт 20,785,400 төгрөгийн үнийн дүнтэй шилжүүлгүүдийг харьцуулахад, 2022 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 6,864,000 төгрөгийн, мөн 2023 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 1,280,000 төгрөгийн шилжүүлгүүдэд барс Г, Г гэсэн утга бичигдсэн, бусад шилжүүлэгт сургуулийн төлбөр, Ивээл сургалтын төлбөр, төлбөр гэсэн утга бичигдсэн байна.

5.3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дахь хэсэгт зааснаар нотлох баримтыг тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлэх бөгөөд дээрх барс Г, Г гэсэн утга бүхий 2 удаагийн шилжүүлгийг хүүхдийн сургалтын төлбөрт хамааралтай гэж дүгнэх боломжгүйн зэрэгцээ хэрэгт үүнтэй холбоотой өөр баримт авагдаагүй байна.

Нэхэмжлэгчийн гаргасан хариуцагч нь төрсөн эх Д.Ггийнхаа банкны дансаар дамжуулан хүүхдүүдийн хоол хүнсэнд, ахуйн хэрэглээнд, мах, хоолны зардал гэх мэт гүйлгээний утгаар шилжүүлж байсан 14,000,000 төгрөгийг шүүх сургалтын төлбөрт төлсөн мэтээр дүгнэсэн гэх давж заалдах гомдлын зарим хэсэг үндэслэлтэй.

5.4. Иймд дээрх 8,144,000 (6,864,000+1,280,000) төгрөгийн дүнтэй 2 шилжүүлэг нь сургалтын төлбөр төлсөнд тооцогдох үндэслэлгүй тул хариуцагчийн татгалзлын холбогдох хэсгийг нотлогдоогүй гэж дүгнэнэ.

 

6. Дээрх үндэслэлээр нэхэмжлэлийн мөнгөн төлбөрийн шаардлагыг 18,688,600 (10,544,600+8,144,000) төгрөгийн хэмжээнд хангасан өөрчлөлтийг анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж, нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлын зарим хэсгийг хангаж, үүнтэй холбоотойгоор улсын тэмдэгтийн хураамжийн хуваарилалтад зохих өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

 

Анхан шатны шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч нь мөнгөн төлбөрийн шаардлагын үнийн дүн 31,525,000 төгрөгийг 30,900,000 төгрөг болгож багасгасан байхад шүүх багасгасан хэмжээгээр шийдвэрлээгүйг, мөн гэрлэлт цуцлуулах болон түүний үр дагаврыг шийдвэрлүүлэх нэхэмжлэлд улсын тэмдэгтийн хураамж Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т заасан хэмжээгээр төлөгдөхийг анхааралгүй хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах шаардлагад улсын тэмдэгтийн хураамж 75,123 төгрөг тооцон хариуцагчаас гаргуулж улсын орлогод оруулахаар шийдвэрлэснийг тус тус давж заалдах шатны шүүхээс залруулах нь зүйтэй.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдрийн 183/ШШ2023/04343 дугаар шийдвэрийн тогтоох хэсгийн

6 дахь заалтын ... 10 544 600 ... гэснийг 18,688,600 гэж, ... 20 980 400 ... гэснийг 12,211,400 гэж тус тус өөрчилж,

7 дахь заалтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 7.1.2-т заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Б.Дгийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 385,775 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Н.Хаас 321,593 төгрөг гаргуулж нэхэмжлэгч Б.Дд олгосугай гэж өөрчлөн найруулж, шийдвэрийн бусад хэсгийг хэвээр үлдээсүгэй.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Б.Дгээс давж заалдах журмаар гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 264,070 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт тус тус зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тайлбарласугай.

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Э.ЭНЭБИШ

 

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Г.ДАВААДОРЖ

 

ШҮҮГЧ Д.ЗОЛЗАЯА