*******ын нэхэмжлэлтэй
иргэний хэргийн тухай

          Дархан-Уул аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Г.Мягмарсүрэн даргалж, Ерөнхий шүүгч Я.Туул, шүүгч Р.Үүрийнтуяа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар:

            Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны  03 дугаар сарын 26-ны өдрийн 135/ШШ2024/00416 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч *******ын нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч *******д холбогдох,

   Нэхэмжлэлийн шаардлага: "Хүүхдийн асрамж өөрчлүүлэх" тухай нэхэмжлэлтэй,

Иргэний хэргийг хариуцагч *******гийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн, 2024 оны 05 дугаар сарын 07-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч Р.Үүрийнтуяагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч *******, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч *******, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Б.Билгүүн нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн үндэслэл, шаардлага:

   Бидний дундаасаа 2022 оны 11 сарын 04-ний өдөр охин ******* төрсөн. Таарамжгүй харилцааны улмаас тусдаа амьдарч байгаад 2023 оны 06 сарын 30-ны өдрийн тус шүүхийн 905 дугаартай шийдвэрээр охин *******г эх *******гийн асрамжинд үлдээж, надаас тэтгэлэг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн.

Гэтэл шүүх хурлаас өмнө ч ******* тусдаа байх хугацаандаа охиноо надад үлдээж, эхийн хайраар дутаадаг байсан ба шүүхийн шийдвэрийн дагуу би тэтгэлгээ төлье, эх нь охиноо өсгөх үүргээ хүлээх хэрэгтэй гээд төрсөн эгчид нь хүргэж өгсөн. Гэтэл 14 хоногийн дараа ******* нь 2023 оны 08 сарын 07-ны өдөр цаашид охиноо өөрөө өсгөж чадахгүй, боломжгүй гэж хэлээд, хүсэлт бичиж өгөөд надад охиноо үлдээгээд явсан. Үүнээс хойш би охин *******г харж халамжлан эрүүл саруул өсгөж байна. Иймд хүүхдийн эрх ашгийг хангаж, охин *******гийн асрамжийг өөрчилж, миний асрамжид үлдээж шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ. /хх 1-р тал/

2. Хариуцагчийн татгалзал, тайлбарын агуулга:

Нэхэмжлэгч *******ын тавьсан шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Би өөрөө охиноо өөрийн боломжоор өсгөж, хүмүүжүүлж асарч чадна гэж бодож байна. Миний зүгээс охины маань төрсөн аав нь ******* мөн болохоор харж хандах, асран тэтгэх үүрэгтэй. Хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах тухай шүүхийн шийдвэр гарсан хэдий ч одоо хүртэл албан ёсоор төлсөн зүйл байхгүй. Хүүхдээ өөрөө асарч байгаа юм чинь мөнгө өгөхгүй, тэгээд асрамждаа авна гэж байгаа бол миний хувьд хүлээн зөвшөөрөхгүй гэжээ. /хх 21-р тал/

            3. Анхан шатны шүүхийн  шийдвэрийн агуулга:

Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.6-д зааснаар Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 06 сарын 30-ны өдрийн 135/ШШ2023/00905 дугаартай шийдвэрээр тогтоосон асрамжийг өөрчилж, 2022 оны 11 сарын 14-ний өдөр төрсөн охин *******г эцэг *******ын асрамжинд үлдээж,

Нэхэмжлэгч нь хүүхдийн тэтгэлэг нэхэмжлээгүй болохыг дурдаж,

Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.6-д зааснаар хүүхдийн эрх, ашиг сонирхолд харшлахааргүй бол эцэг, эхийн хэн нэг нь нөгөөдөө хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь саад учруулахыг хориглохыг дурдаж,

Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1-т зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч *******гаас улсын тэмдэгтийн хураамжид 70,200 төгрөг гаргуулж, нэхэмжлэгч *******д олгож шийдвэрлэжээ.

4. Хариуцагч ******* давж заалдах гомдолдоо:

            Бид хүүхдийн асрамжин дээр маргаантай байгаа. Өмнө нь охин ******* 8 сартайгаасаа хойш өнөөдрийг хүртэл 9 сар л аавтайгаа хамт байгаа. Аавд нь үлдээх болсон шалтгаан нь би дахин жирэмсэн биеэ тэнхрүүлэх шаардлагатай байна, охиноо хэсэг хугацаанд харж асарч байгаач гэж ярьж тохиролцсоны үлдээсэн. Одоо  жирэмслэлт таслагдаж хэвийн эрүүл мэндтэй болсон байгаа учир охиноо цаашид өөрийн асрамждаа байлгаж өсгөмөөр байна. Миний охин одоо дөнгөж ой 6 сартай одоо амьдарч байгаа орчиндоо сэтгэлтгүйн хувьд дасан зохицсон гэх боломжгүй, хайр халамж анхаарал хэрэгтэй түүнээс биш материаллаг хэрэгцээ яг одоогоор төдийлөн тийм их ач холбогдолгүй.

            Би хүүхдээ өөр дээрээ авахгүй бол эмээ нь хардаг /хадам ээж/ саяхнаас өдөр өнжүүлэхэд өгсөн. Би хүүхдээ асрах шаардлагатай авмаар байна гэж байхад хадам ээж хүүхдийг маань харсан болж байна. Хадам ээж ******* 67 настай, зүрх нь өвддөг, даралт ихэсдэг эрүүл мэндийн асуудалтай байсан. Хүүхдийн аав ******* архи уудаг архины хамааралтай, нялх хүүхэд асран сувилах дадал байхгүй, ажлын 5 өдөр өдрийн 8 цагаар Төмөрлөгийн үйлдвэрт ажилдаг ийм хүмүүст миний охин байнга асрамжинд байхыг би зөвшөөрөхгүй, харин дуртай үедээ уулзаж болно.

            Иймд би өөрөө төрсөн охиноо асрамждаа авч өсгөмөөр байгаа тул анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг өөрчилж охин *******г миний асрамжид үлдээж өгнө үү гэжээ. /хх 99-р тал/

            5. Нэхэмжлэгч талаас давж заалдах гомдолд бичгээр хариу тайлбар ирүүлээгүй байна.

ХЯНАВАЛ:

1.Давж заалдах шатны шүүх зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянаад гомдлыг хангахгүй орхиж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээв.

2.Анхан шатны шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ хавтаст хэрэгт авагдаж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан бичгийн баримтуудад үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчөөгүй, зохигчийн хуулиар олгогдсон эрхийг хязгаарлаагүй байх бөгөөд шийдвэр нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн******* дугаар зүйлийн*******.2-т заасан хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх хуулийн шаардлага хангасан байна.

Хэргээс судлан үзэхэд:

3.Нэхэмжлэгч ******* хариуцагч *******д холбогдуулан хүүхдийн асрамж өөрчлүүлж, өөрийн асрамжиндаа авах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ. /хх 1х/

Хариуцагч дээрх нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь эс зөвшөөрч маргасан. /хх21х/

4. Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн 905 дугаар шийдвэрээр Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5-д заасныг баримтлан охин *******г эх *******гийн асрамжинд үлдээж, эцэг *******аар тэжээн тэтгүүлэхээр шийдвэрлэжээ. /хх26, 27/

4.1. Нэхэмжлэгч ******* “...Уг шийдвэр гарснаас хойш ******* охиноо харж хандахгүй, надад үлдээгээд явсан тул охины асрамжийг өөрчилж өөрийн асрамжид авах тухай” нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж, нотлох баримтаар *******гийн бичсэн “...би охиноо өөрийн асрамжид авсан боловч миний бие гэнэт өвдөж, бас надад эцэг, эх байхгүй, өөрийн гэсэн гэр оронгүй, эгчийндээ 2 хүүхэдтэйгээ байхад үнэхээр хэцүү байгаа тул би хүүхдийн тэтгэлэг авахаас татгалзаж, аав нь охиноо авахыг зөвшөөрч байгаа учир *******г *******ын асрамжид үлдээхийг хүсэж байна” гэх хүсэлтийг нэхэмжлэлд хавсарган ирүүлсэн байх бөгөөд үүнийг хариуцагч ******* үгүйсгэж, маргаагүй. /хх3х/

5.Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад зохигч хүүхдийн асрамжийн талаар маргасан тул Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2024 оны 01 сарын 17-ны өдрийн 135/ШЗ2024/00481 дугаартай захирамжаар нэхэмжлэгч талын хүсэлтээр шинжээч томилсон байна.
           5.1 Дархан-Уул аймгийн Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжил, хамгааллын газраас ирүүлсэн шинжээчийн дүгнэлтэд ... Эцэг эхийн чадамжийг үнэлэх 6 психометрек шинжилгээний дүгнэлтээс үзэхэд нэхэмжлэгч ******* эрч хүчтэй, нягтламтгай 2 хурцадсан зан төлөв хурцадсан, сэтгэл гутрал үүсээгүй, түгшүүр байхгүй, согтууруулах ундааны эрсдэл бага оношлогдсон.

Хариуцагч ******* эрч хүчтэй, нягтламтгай, мэдрэмтгий, сурталчламтгай, гацамтхай, түгшимтгий, цочромтгой зан төлөв хурцадсан, сэтгэл гутрал үүсээгүй, суурь буюу удаан хугацаанд бий болсон сэтгэл гутрал, түгшүүрийн түвшин өндөр, дасан зохицох чадвар, сэтгэлийн хат сайн оношлогдсон.

Эцэг эх асран хамгаалагчийн чадамжийг үнэлэх 6 судалгаанаас нэхэмжлэгч буюу эцэг 4 судалгаанд давуу байдал үүссэн. Эцэг эх хүүхдэдээ хандах хандлага, харилцан үйлчлэлийг тогтоох 3 судалгаанаас нэхэмжлэгч, хариуцагчийн хэн хэнд нь давуу байдал үүсээгүй. Охин ******* бага насны тул оношилгоо хийх боломжгүй... гэжээ.

Мөн тус дүгнэлтэд хүүхдийн мэдээлэл хэсэгт: ...охин ******* 1,4 настай, одоо аав *******, эмээ нарын хамт *******,*******,******* тоотод амьдарч байна. Хүүхдийн эрүүл мэндийн байдал хэвийн. Хүүхдийн амьдарч буй орчин цэвэр, эрүүл, эмх цэгцтэй. Хүүхэд амьдрах орчин нөхцөл бүрдсэн... гэж тодорхойлсон байна.

5.2 Шинжээчийн дээрх дүгнэлтийг хэргийн оролцогчдод 2024 оны 03 дугаар сарын 13, 2024 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдрүүдэд танилцуулсан, талуудаас дүгнэлттэй холбоотой хүсэлт, санал гаргаагүй байна./хх81, 86х/

5.3Түүнчлэн хариуцагч ******* нь охин *******г шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсны дараа 2 удаа эцэг *******д өөрөө хүргэж өгсөн байдал, 2023 оны 08 дугаар сараас хойш одоог хүртэл охин ******* нь эцэг *******ын асрамжид амьдарч байгаа зэрэг нь зохигчдын тайлбараар тогтоогдож байна.

 6.Анхан шатны шүүх дээрх нөхцөл байдлуудыг дүгнэн охин *******г *******ын асрамжид үлдээж шийдвэрлэсэн нь Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.6-д заасантай нийцсэн байна.

 7.Дээр дурдсан үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхих нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

 8.Хариуцагч ******* гомдолдоо “...Хүүхдийн аав ******* архи уудаг архины хамааралтай, нялх хүүхэд асран сувилах дадал байхгүй” гэсэн гомдол гаргасан боловч Дархан-Уул аймгийн Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжил, хамгааллын газраас ирүүлсэн 2024 оны 03 дугаар сарын 12-ны шинжээчийн дүгнэлтэд ...нэхэмжлэгч ******* согтууруулах ундааны эрсдэл бага оношлогдсон” гэж дүгнэсэн тул энэ талаар гаргасан гомдлыг хангахгүй.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдрийн 135/ШШ2024/00416 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар хариуцагчаас давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалын агуулгыг танилцуулан сонсгож 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүрэгтэй, энэ үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тайлбарласугай.

   4.Иргэний хэрэг  шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай  хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1, 172.2-т зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч  магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.   

 

                       ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                          Г.МЯГМАРСҮРЭН                                             

                                            ШҮҮГЧИД                                     Я.ТУУЛ                                                                                

                                                                                                         Р.ҮҮРИЙНТУЯА