ХХХХ-ийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Ж.Оюунтунгалаг даргалж, шүүгч Г.Даваадорж, А.Отгонцэцэг нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн

2016 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 181/ШШ2016/00211 дүгээр шийдвэртэй,

 

Нэхэмжлэгч ХХХ,

Хариуцагч ХХХХ-д холбогдох,

 

Үндэслэлгүйгээр төлсөн 48 800 000 төгрөг, нэмэлт зардал 306 900 төгрөг, нийт 49 106 900 төгрөгийг гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг,

 

Зохигчдын гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн, шүүгч А.Отгонцэцэгийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ХХХ,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ХХХХ

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ө.Маралмаа нар оролцов.

 

Нэхэмжлэгч шүүхэд болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ХХХ шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ХХХ миний бие иргэн ХХХ-ний тавьсан санал болон Голомт банкны зээлийн төв бизнес төвийн удаа дараагийн тодорхойлолтуудыг үндэслэн ХХХ-ний өмчлөлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн ХХХХХХХХХ, эрхийн улсын бүртгэлийн ХХХХХХХХХ дугаартай, ХХХХХХХХ дүүргийн ХХ дугаар хороо, ХХХХХХХХХХХХХ тоотод байрлалтай 175 м.кв талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгийг 490 000 000 төгрөгөөр худалдан авахаар харилцан тохиролцож 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр ХХХ-тэй орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулсан. 

Талуудын хооронд байгуулсан гэрээний 3 дахь хэсэгт зааснаар худалдан авагч тал буюу ХХХ миний бие орон сууцны үнэ болох 490 000 000 төгрөгийн төлбөрийг 2015 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн дотор худалдагч талд төлж барагдуулах үүрэг хүлээсэн бөгөөд миний бие гэрээ хийгдсэн 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр Голомт" банкны Зээлийн төв бизнес төвд 490 000 000 төгрөгийг бэлнээр тушааж тус мөнгөнөөс 488 000 000 төгрөг нь ХХХ-ний эзэмшлийн Голомт банкин дахь 2209254458 тоот дансанд шилжсэнээр миний бие тус үүргээ бүрэн биелүүлсэн. Харин худалдагч тал буюу ХХХ нь тус гэрээний хэд хэдэн заалтыг ноцтой зөрчиж худалдан авагч ХХХ миний хууль ёсны эрх ашиг зөрчөөд байна.

Талуудын хооронд байгуулсан гэрээний 1 дэх хэсэгт худалдагч тал нь худалдан авагчийн өмчлөлд ХХХХХХХХ дүүргийн ХХ дугаар хороо, ХХХХХХХХХХХХХ тоотод байрлах 175 м.кв орон сууцыг шилжүүлнэ гэж заасан. Гэтэл барилгын зохион байгуулалтын зураг төсөл боловсруулах тусгай зөвшөөрөл бүхий “ХХХ” ХХК-ийн 2015 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр хийсэн нарийвчилсан хэмжилтээр тухайн орон сууц нь 175 м.кв бус 157.79 м.кв болох нь тогтоогдоод байна.

Гэрээний 3 дахь хэсэгт зааснаар 175 м.кв орон сууцны төлбөрийг 490 000 000 төгрөг байхаар харилцан тохиролцсон бөгөөд дээрх байдлаар тухайн орон сууцны 1 м.кв тутмын үнэлгээ нь 2 800 000 төгрөг болж байна. Гэтэл худалдан авагчийн өмчлөлд бүрэн шилжих ёстой. 175 м.кв нь бодит байдал дээр 157.79 м.кв болсноор 17.21 м.кв-ын зөрүү гарч ХХХ нь бодитой тогтоогдох ёстой 441 812 000 төгрөгийн төлбөр дээр 48 800 000 төгрөгийг үндэслэлгүйгээр нэмж иргэн ХХХ надаас гаргуулсан болох нь тогтоогдоод байна. Худалдагч тал буюу ХХХ нь 2014 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр уг орон сууцыг банкны зээлийн барыдаанд байгаа 490 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулбал уг зээл дуусгавар болно гэж худалдан авагч талд мэдэгдэж байсан боловч бидний дунд гэрээ байгуулагдахаас өмнө 2014 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдөр Дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 1 дүгээр шүүхийн 1396 дугаартай захирамжаар ХХХ нь ХХХХ-д 290 803 975 төгрөгийн өр төлбөртэй болох нь тогтоогдож уг шийдвэр баталгаажуулах зорилгоор НШГА-наас битүүмжлэлтэй байсныг мэдэгдэлгүй гэрээний 4 дэх хэсгийг ноцтой зөрчсөн.

Худалдагч тал буюу ХХХ нь дээрх байдлаар ХХХ надад бодит байдлыг бүрэн гүйцэд танилцуулаагүйн улмаас миний бие тухайн орон сууцыг өөрийн өмчлөлд шилжүүлж чадалгүй 2015 оны 04 дүгээр сарын 17-ны өдөр хүртэл хохирсон. Энэ байдал нь худалдагч талын буруутай үйлдлийн улмаас талуудын хооронд байгуулсан гэрээний 7 дахь хэсэг мөн зөрчигдөхөд хүргэсэн.

Голомт банкны Зээлийн төв бизнес төв нь ХХХ болон Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газруудад удаа дараа албан бичиг, тодорхойлолтуудыг гаргаж өгч байсан бөгөөд дээрх байдал нь ХХХ миний зүгээс тухайн орон сууцыг худалдан авч хохирол хүлээх гол үдэслэл болсон.

Мөн нөгөө талаас худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулж, орон сууцны төлбөрт банкнаас гаргаж өгсөн 490 000 000 төгрөгийн төлбөрийн үлдэгдлийг төлөх үйлдлийг Голомт банкны Зээлийн төв дээр хийсэн бөгөөд ХХХ миний бие гэрээ болон банкны тодорхойлолтонд тусгагдсан 490 000 000 төгрөгийн гүйлгээг тус төвөөр дамжуулан хийхэд 490 000 000 төгрөг бус 488 000 000 төгрөгийг худалдагч тал буюу ХХХ-ний дансанд шилжүүлж тус банкнаас надад 488 000 000 төгрөгийн гүйлгээ хийсэн баримт өгч үлдэгдэл 2 000 000 төгрөг нь ямар нэгэн баримтгүй үлдсэн байгаа нь ч мөн тус төвийн үйл ажиллагаатай хамааралтай гэж миний бие үзэж байна.

Худалдагч тал ХХХ болон Голомт банкны Зээлийн төв бизнес төвийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас ХХХ миний бие эрхийн зөрчилтэй, талбайн хэмжээ дутуу орон сууц худалдан авч тухайн нөхцөл байдлуудыг тодруулах зорилгоор хэмжилт хийлгэж “ХХХ” ХХК- д 247 500, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газарт мэдүүлэг лавлагаа гаргахад 20 000 төгрөг, шүүх дэх эвлэрүүлэн зуучлагчид өргөдөл гаргахад 30 000 төгрөг, нотариатаар итгэмжлэл хийлгэх болон материал батлуулахад 9 400 төгрөг, нийт 306 900 төгрөгийн нэмэлт зардал гараад байна.

Иймд худалдагч тал ХХХөөс зээлийн гэрээний дагуу миний худалдан авсан ХХХХХХХХ дүүргийн ХХ дугаар хороо, ХХХХХХХХХХХХХ тоотод байрлалтай орон сууцны төлбөрт үндэслэлгүйгээр төлсөн 17.21 м.кв-ын үнэ буюу 48 800 000 төгрөг, нэмэлтээр гаргасан 306 900, нийт 49 106 900 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч шүүхэд болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ХХХХ-ийн гаргасан хариу тайлбартаа: ХХХ нь 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр ХХХХХХХХ дүүргийн ХХ дугаар хороо, ХХХХХХХХХХХХХ тоотод байрлалтай Эрхийн Улсын бүртгэлийн ХХХХХХХХХХХ дугаарт бүртгэгдсэн 175 м.кв байрыг ХХХд худалдахаар тохиролцож, худалдах худалдан авах гэрээг байгуулснаар орон сууцны эзэмшил, өмчлөлийг ХХХд шилжүүлсэн.

ХХХ нь уг гэрээний дагуу 2015 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр орон сууцны өмчлөгчөөр улсын бүртгэлд бүртгүүлэхээр эрхийн улсын бүртгэлийн мэдүүлэг гаргаж, улмаар 2015 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдөр ХХХХХХХХХХХ тоот гэрчилгээгээр хууль ёсны өмчлөгч болж, талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний үүрэг бүрэн биелсэн.

Гэтэл хожим буюу орон сууцны эзэмшил, өмчлөлийг хүлээн авснаас хойш 11 сарын дараа худалдан авсан орон сууц биет байдлын доголдолтой байсан хэмээн зөрүү төлбөрийг буцаан гаргуулахаар нэхэмжилжээ. Иргэний хуулийн 251 дүгээр зүйлийн 251.1-т зааснаар худалдах, худалдан авах гэрээгээр тогтоосон тоо, хэмжээ, чанар бүхий эд хөрөнгийг биет байдлын хувьд доголдолгүй гэж үздэг.

Хэрэв худалдсан эд хөрөнгө нь доголдолтой бол худалдагч мөн хуулийн 253 дугаар зүйлийн 253.1, 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар доголдлыг арилгах, хэрэв эд хөрөнгө нь төрлийн шинжээр тодорхойлогдох эд хөрөнгө байвал тухайн төрлийн ижил эд хөрөнгөөр буюу тухайн цаг үед худалдан авагчид шаардлагатай өөр эд хөрөнгөөр сольж өгөх үүрэгтэй, харин худалдан авагч нь эд хөрөнгийн доголдлыг арилгуулах буюу доголдолгүй тухайн төрлийн эд хөрөнгөөр солиулах, доголдлыг арилгахад арилгахад гаргасан зардлаа төлүүлэх, эсхүл гэрээг цуцлах тухай шаардлага гаргах эрхтэй байдаг.

Гэвч Иргэний хуулийн 248 дугаар зүйлийн 248.2-д зааснаар худалдан авагч эд хөрөнгийг хүлээн авсныг гэрчлэх тодорхой үйлдэл хийсэн бол түүнийг эд хөрөнгө хүлээн авсанд тооцдог. Харин эд хөрөнгө хүлээж авах үедээ уг эд хөрөнгийн доголдлын талаар мэдсэн буюу мэдэх боломжтой байхад түүнийг хүлээн авсан худалдан авагч эд хөрөнгийн доголдлын талаар шаардлага гаргах эрхээ алдана. Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т заасан.

Нөгөөтэйгүүр хариуцагч ХХХ нь гэрээний зүйл болох орон сууцыг өөр этгээдээс бэлэглэлийн гэрээний дагуу хүлээн авсан, ХХХ-ыг ийнхүү шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хүртэл дээрх доголдлын талаар мэдээгүй явжээ.

Нэхэмжлэгч ХХХ 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр орон сууцыг хүлээн авсан байх ба орон сууцны талбайн хэмжээ бага болохыг тухайн үед мэдэх боломжтой байсан тул Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т зааснаар худалдан авсан орон сууцны талбай дутуу талаар шаардлага гаргах эрхээ алдсан гэж үзнэ.

Орон сууцны талбайн хэмжээ дутуу байх эд хөрөнгийн доголдол нь орон сууцыг эзэмших, ашиглах явцад бий болохгүй, үл хөдлөх эд хөрөнгийг хүлээн авах үед ч байсан доголдол тул мэдэх боломжтой юм. Доголдолтой эд хөрөнгийг мэдэх боломжтой байхад хүлээн авсан нь Улсын бүртгэл, статистикийн ерөнхий газрын 6/884 тоот албан бичиг, үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн ХХХХХХХХХ тоот гэрчилгээний хуулбар зэргээр тогтоогддог.

Түүнчлэн Иргэний хуулийн 254 дүгээр зүйлийн 254.6 дахь хэсэгт заасны дагуу гомдлын шаардлага гаргах хугацаа өнгөрсөн тул нэхэмжлэлийн эл шаардлага хангагдах хууль зүйн үндэслэлгүй болно. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

Шүүх: Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч ХХХөөс м.кв-ын зөрүү төлбөрт 28 476 000 төгрөгийг, нэмэлт зардалд 297 500 төгрөгийг, нийт 28 773 500 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч ХХХд олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдсэн 20 333 400 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 57 дугаар зүйлийн 57.2, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 44 дүгээр зүйлийн 44.1.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч ХХХ-ын улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 405 000 төгрөгөөс 403 484 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, улсын орлогоос буюу Сүхбаатар дүүргийн татварын хэлтсийн 2611016809 тоот данснаас илүү төлсөн 1 515 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч ХХХд олгож, хариуцагч ХХХөөс улсын тэмдэгтийн хураамжид 403 484 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч ХХХд олгож шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ХХХ давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдолдоо: Анхан шатны шүүх шийдвэрийнхээ үндэслэх хэсэгт нэхэмжлэгчээс зааж буй бичгийн баримтууд нь хуульд нийцсэн гэж дүгнээд шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон атлаа хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудыг бүрэн гүйцэд үнэлж үндэслэл бүхий дүгнэлт өгч чадаагүй байна.

Анхан шатны шүүхээс маргаан бүхий орон сууцны талбайн нийт хэмжээг 164.83 м.кв байна гэж дүгнэхдээ "ХХХ" ХХК-ийн 2015 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр хийсэн хэмжилтийн дүгнэлт, мөн дээрх дүгнэлтийг хийхдээ мөрдлөг болгосон MNS6058:2009 дугаартай Монгол Улсын стандартыг үндэслэсэн болохоо шийдвэртээ тодорхой дурьдсан. Гэвч MNS6058:2009 дугаартай Монгол Улсын стандартын хэд дэх хэсэгт заасан стандарт шаардлагаар тухайн орон сууц нь 164.83 мкв болж байгаа талаар мөн "ХХХ" ХХК-ийн явуулсан хэмжилтийн дүгнэлтээр тус орон сууцны нийт нийлбэр талбайн хэмжээ нь яагаад 157.79 м.кв болсон, хэрэв 157.79 м.кв байх үндэслэлтэй бөгөөд үндэслэлгүй гэж үзвэл MNS6058:2009 стандартын аль хэсэгт заасан шаардлага нөхцөлөөр үгүйсгэж байгаа, "ХХХ" ХХК-ийн явуулсан хэмжилтийн дүгнэлтэд яагаад 164.83 болон 157.79 м.кв гэж хоёр өөр зөрүүтэй дүгнэлт тусгагдсан талаар үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж чадалгүй хэргийг эцэслэн шийдвэрлэсэн нь хууль бус юм.

Зүй нь шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт дурьдаж тогтоох хэсгийн үндэслэл болгосон 164.83 мкв гэх хэмжээ нь MNS6058:2009 Монгол Улсын стандартын 3 дугаар хэсгийн 3.4 дэх хэсэгт зааснаар явуулсан тус орон сууцны нийт талбайн хэмжээ бөгөөд дээрх 164.83 м.кв хэмжээнд сууцны зориулалттай болон сууцны бус зориулалттай талбайг нийтэд нь багтаасан хэмжээн нийлбэр юм.

Дээрх талбайн нийт хэмжээг тогтоосны дараа мөн стандартын 3 дугаар хэсгийн
3.4 дэх хэсэгт заасан лоожийн талбайг 0.5 м.кв, тагт трассын талбайг 0.3 м.кв гэсэн
итгэлцүүрээр бууруулан тооцож нийт талбайн хэмжээг гаргаж тус хэмжээгээр тухайн
орон сууцны м.кв-ын хэмжээг тогтоох талаар MNS6058:2009 Монгол Улсын стандартын
3 дугаар хэсгийн 3.4, 8 дугаар хэсгийн 8.2 дахь хэсгүүдэд тодорхой заасан байгааг
анхан шатны шүүх огт дүгнэж чадаагүй байна. "ХХХ" ХХК-ийн явуулсан
Монгол Улсын Стандартын 3 дугаар хэсгийн 3.4 дэх хэсэгт заасан итгэлцүүрээр дүгнэж тогтоосон 157.9 м.кв бүхий хэмжээг маргаан бүхий орон сууцны нийт талбайн бодит хэмжээ гэж дүгнэсэн тохиолдолд хариуцагчаас гэрээний үндсэн нэхэмжлэгчид худалдан борлуулсан 175 м.кв талбайн хэмжээнээс 17.21 мкв-ын зөрүү гарч талбайн зөрүү хэмжээний бодит үнийн дүн нь 48 188 000 төгрөг болох ёстой байтал дээрх 157.79 м.кв гэх дүгнэлтийн хэмжээг баримтлалгүй нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэсэгчилэн хангасан нь нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолыг ноцтой зөрчсөн дүгнэлт болсон байна.

Иймд давж заалдах шатны шүүхээс хэрэгт авагдсан бичгийн баримтад үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж маргаан бүхий орон сууцны нийт талбайн нийлбэр хэмжээг "ХХХ" ХХК-ийн явуулсан хэмжилтийн дүгнэлтээр 157.79 м.кв болохыг тогтоож Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.3-т заасныг үндэслэн анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтын "... Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч ХХХөөс м.кв-ын зөрүү төлбөрт 28 476 000 төгрөг... гаргуулж нэхэмжлэгч ХХХд олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдсэн 20 333 400 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосугай ..." гэснийг хүчингүй болгож "... Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч ХХХөөс м.кв-ын зөрүү төлбөрт 48 188 000 төгрөгийг... нийт 48 485 500 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч ХХХд олгосугай ..." гэж өөрчлөлт оруулан “... Нэмэлт зардал 297 500 төгрөг гаргуулах ...” тухай шийдвэрийн заалтыг хэвээр үлдээж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ХХХ давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдолдоо: Анхан шатны шүүх нэхэмжлэгч ХХХ-ын нэхэмжилсэн 48 000 000 төгрөгийн зарим хэсгийг буюу 28 773 500 төгрөгийг хангаж шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй гэж үзэж байна

Бидний зүгээс нэхэмжлэлд хариу тайлбар гаргахдаа байрны талбайн зөрүү болон "ХХХ" ХХК-ийн хэмжилтийн талаар маргаагүй ба нэхэмжлэгч уг орон сууцыг худалдан авах үедээ уг эд хөрөнгөө шалгаж авах үүрэгтэй, энэ үүргээ биелүүлээгүй нь улмаар шаардлага гаргах эрхээ алдах тухай Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1 дэх хэсэгт заасан зохицуулалтыг хэлж тайлбарласан. Гэтэл анхан шатны шүүх хариуцагч талуудын гол маргаж буй Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1 дэх хэсэгт заасныг хэрхэн ойлгох талаар хууль зүйн дүгнэлт хийгээгүй, дурьдалгүй нэхэмжлэлийн зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэсэн нь ойлгомжгүй байна.

Нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн хууль зүйн үндэслэл, шаардлага гаргах эрхээ Иргэний хуулийн 254 дүгээр зүйлийн 254.2 дахь хэсэгт заасныг үндэслэн үнийг бууруулах тухай шаардлага гаргасан ба шүүхийн нэхэмжлэлийг хангаж шийдвэрлэхдээ уг заалтыг буруу тайлбарлан үндэслэсэн гэж ойлгож байна.

Угтаа Эд хөрөнгийг хүлээж авах үедээ эд хөрөнгийн доголдлын талаар мэдсэн буюу мэдэх боломжтой байхад түүнийг хүлээн авсан тохиолдолд худалдан авагч шаардлага гаргах эрхээ алдах тухай Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т заасан нөхцөл үүсээгүй бол мөн хуулийн 254 дүгээр зүйлийн 254.4 дэх хэсэгт заасан шаардлагыг гаргаж, эрхээ хэрэгжүүлэх боломж бүрдэнэ.

Манай тохиолдолд 2014 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр орон сууцыг хүлээн авахдаа мэдэх боломжтой биет байдлын доголдол бүхий хөрөнгийг хүлээн авсан тул Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т заасны дагуу гомдлын шаардлага гаргах эрхээ алдсан юм. Орон сууцны талбайн хэмжээ дутуу байх эд хөрөнгийн доголдол нь орон сууцыг эзэмших, ашиглах явцад бий болохгүй, үл хөдлөх эд хөрөнгийг хүлээн авах үед ч байсан доголдол тул мэдэх боломжтойд тооцогдоно.

Түүнчлэн шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт “Хариуцагч нь нэхэмжлэгч 2 тоот орон сууц биет байдлын доголдолтой буюу орон сууцны талбайн хэмжээ 175 м.кв хүрэхгүй гэдгийг мэдэх боломжтой байсан гэж тайлбарлаж байх боловч тус тайлбараа баримтаар нотлоогүй болно" гэжээ. Энэ нь бамимтаар нотлох шаардлагагүй туйлын тодорхой үйл баримт билээ. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж, нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх Иргэний хэрэг шүүхэд шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2 дахь хэсгийн шаардлагад нийцсэн байна.

Нэхэмжлэгч ХХХ үндэслэлгүйгээр төлсөн 48 800 000 төгрөг, нэмэлт зардал 306 900 төгрөг, нийт 49 106 900 төгрөгийг хариуцагч ХХХөөс гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж, үндэслэлээ худалдан авсан орон сууцны 17.21 м.кв-ын талбайн зөрүүнд 48 800 000 төгрөг, бусад зардал болох хэмжилт хийлгэсэн 247 500, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газарт мэдүүлэг лавлагаа гаргахад 20 000 төгрөг, эвлэрүүлэн зуучлагчид өргөдөл гаргахад 30 000 төгрөг, нотариатаар итгэмжлэл хийлгэх болон материал батлуулахад 9 400 төгрөг, нийт 306 900 төгрөг гаргуулахаар шаардсаныг хариуцагч эс зөвшөөрч, худалдан авсан орон сууцны талбайн зөрүүний талаар орон сууцыг хүлээж авах үедээ мэдэх бүрэн боломжтой байсан тул энэ талаар гомдол гаргах хугацаа өнгөрсөн гэж маргажээ.

Зохигчид 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр “Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ” байгуулсан бөгөөд талуудад Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт заасан үүрэг үүсчээ./хх 12/

Талууд уг гэрээний хүчин төгөлдөр байдал, худалдан авсан орон сууцны 1 м.кв талбайн үнэлгээ, үнийг төлсөн эсэх талаар маргаангүй, харин худалдагч ХХХ-ний  худалдан авагч ХХХд шилжүүлсэн орон сууцны талбайн хэмжээ нь гэрээнд заасан хэмжээнд хүрэхгүй талбайтай, доголдолтой байсан тул илүү төлсөн төлбөрийг буцаах эсэх асуудлаар маргажээ.

Худалдагч Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт зааснаар худалдан авагчийн өмчлөлд биет байдлын доголдолгүй эд хөрөнгийг шилжүүлэх үүрэгтэй боловч гэрээний зүйл болох орон сууцны талбайн хэмжээ нь гэрээнд заасан 175 м.кв хэмжээтэй биш, 164,83 м.кв буюу 10.17 м.кв дутуу  болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар тогтоогдсон байна.

Стандартчилал, хэмжилзүйн үндэсний зөвлөлийн 2009 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 52 дугаар тогтоолоор батлагдсан MNS 6058:2009 Монгол Улсын стандартын 3.3, 3.4-т зааснаар сууцны нийт талбай нь сууцны зориулалттай талбай, сууцны бус зориулалттай талбай болон туслах талбайн нийлбэр байх ба туслах талбайд лоож, тагт, террас, верандын талбайг оруулахаар заажээ.

Иймд худалдан авсан орон сууцны нийт талбайг сууцны болон туслах талбайг оролцуулан 164.83 м.кв талбайтай гэж дүгнэсэн “ХХХ” ХХК-ийн 2015 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хэмжилтийн дүгнэлт дээрх стандартыг зөрчөөгүй, шүүхийн энэ талаар хийсэн дүгнэлт зөв байна. /хх-27/

Нэхэмжлэгч нь 157,79 м.кв талбайтай гэж маргаж байгаа боловч уг хэмжилтэд лоожийг оруулаагүй нь /хх-25/ МНS 6058:2009 стандартын 3.3, 3.4-т заасанд нийцэхгүй тул түүний энэ үндэслэлээр гаргасан давж заалдах гомдол үндэслэлгүй болно.

Дээрх үндэслэлээр “ХХХ” ХХК-ийн дүгнэлтийг үндэслэж талбайн дутууг 10.17 м.кв-аар тооцон илүү төлсөн 28 476 000 төгрөгийг хариуцагч ХХХөөс гаргуулахаар шүүх шийдвэрлэсэн нь Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, 254 дүгээр зүйлийн 254.4 дэх хэсэгт нийцнэ. /хх 113-115, 127-132/

Барилгын зураг төсөл зохиох, зургийн дагуу хийгдсэн барилгын талбайн хэмжээг Барилгын тухай хуульд зааснаар стандартад нийцүүлэн хэмжиж дүгнэлт гаргах нь Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуульд заасны дагуу олгогдсон тусгай зөвшөөрөл бүхий мэргэжлийн байгууллагаас хийж гүйцэтгэх ажил бөгөөд мэргэжлийн эрх бүхий этгээд бус иргэн болох нэхэмжлэгчийг орон сууцыг хүлээн авах үедээ талбайн хэмжээг хэмжиж аваагүй, гэрээнд заасан хэмжээнд хүрэхгүй болохыг мэдэх боломжтой байсан гэж үзэх боломжгүй юм.

Иймд хариуцагчийн Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн гомдлын шаардлага гаргах эрхээ алдсан гэх хариуцагчийн татгалзал үндэслэлгүй, энэ талаарх давж заалдах гомдлыг хангах боломжгүй юм.

Хариуцагч нь доголдолгүй эд хөрөнгө шилжүүлэх гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүйн улмаас нэхэмжлэгчид учирсан хохирлыг Иргэний хуулийн 219 дүгээр зүйлийн 219.1 дэх хэсэгт зааснаар нөхөн төлөх үүрэгтэй.

Иймд хэрэгт авагдсан баримтаар нотлогдож байгаа хэсгийг буюу 297 500 төгрөгийн хэмжээнд нэхэмжлэлийн тус шаардлагыг хангаж, 9 400 төгрөгийн нотариатын зардал нь баримтаар тогтоогдохгүй байгаа тул энэ хэсгийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосон нь зөв болно.

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангасан, хэрэгсэхгүй болгосон хууль зүйн үндэслэл болсон хуулийн заалтуудаас шийдвэрийн тогтоох хэсэгт бүрэн баримтлаагүй байх боловч энэ нь хэргийн шийдэлд нөлөөлөхгүй тул шийдвэрт өөрчлөлт оруулах шаардлагагүй болно.

Дээрх үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж, зохигчдын давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхих нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.1-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны  шүүхийн 2016 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 181/ШШ2016/00211 дүгээр шийдвэрийг хэвээр үлдээж, зохигчдын гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид нэхэмжлэгчээс төлсөн 256 510 төгрөг, хариуцагчаас төлсөн 301 800 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацаа тоолохыг дурдсугай.

 

 

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                            Ж.ОЮУНТУНГАЛАГ

                        ШҮҮГЧИД                                           Г.ДАВААДОРЖ

                                                                                    А.ОТГОНЦЭЦЭГ