2019             04                08                                               2019/ШЦТ/114

 

 

 

                                МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,

-Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга У.Золчимэг

-Улсын яллагчаар Б.Сувд-Эрдэнэ

-Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ц.Хүрэлбаатар

-Хохирогч Г.Долгормаа

-Шүүгдэгч Д.Л нарыг оролцуулан нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Ж овогт Д.Л-д холбогдох эрүүгийн 1834009560093 дугаартай хэргийг 2019 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:

Монгол улсын иргэн, 1951 оны 05 дугаар сарын 16-ны өдөр Архангай аймгийн Цэцэрлэг суманд төрсөн, 68 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, автын инженер мэргэжилтэй, тэтгэвэрт, ам бүл 2, эхнэрийн хамт Төв аймаг Зуунмод сум 1 дүгээр баг 17-10 тоотод оршин суух хаягтай, урьд 1982 оны 03 дугаар сарын 19-ны өдөр Хилийн цэргийн шүүхийн шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 17, 213 А гэх зүйл ангиар 2 жил 6 сарын хорих ял шийтгэгдэж, 1983 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдөр Өршөөл үзүүлэх тухай хуулиар суллагдаж байсан, хэрэг хариуцах чадвартай гэх, Ж овогт Д.Л-д /РД:__51051675/

 Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдагдсанаар/

Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л нь согтуугаар 2018 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдөр Төв аймгийн Зуунмод сумын 1 дүгээр багийн нутаг аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн зүүн талын уулзварын орчим өөрийн эзэмшлийн 55-18 УБН улсын дугаартай “Тоёота Королла” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 10 дугаар бүлгийн 12-т заасан “Өөдөөс яваа тээврийн хэрэгсэлтэй зөрж өнгөрөхөд хүндрэлтэй буюу боломжгүй байвал саадыг тойрон гарах тээврийн хэрэгсэлийн жолооч зам тавьж өгнө, 1.10 буюу 1.11 тэмдгээр анхааруулсан уруу буюу өгсүүр замд өгсөж яваа тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэх заалтуудыг тус тус зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гарган Г.Долгормаагийн жолоодож явсан Тоёота Приус маркийн 48-54 УБЛ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг мөргөж, Г.Долгормаагийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л: “2018 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдөр Сэргэлэнгээс наашаа ирж яваад эмнэлгийн зүүн талын уулзвараар тойроод гарах гэж байгаад эсрэг урсгалд явж байсан Долгормаагийн машиныг мөргөсөн. Миний буруутай нь архи уусан үедээ машин барьсан. Гарсан хохирлыг нь төлсөн. Яах арга байхгүй миний буруу” гэв.

Хохирогч Г.Долгормаа: “Би төв ороод картнаас мөнгө аваад буцах замд энэ хүнийн машин миний машинтай мөргөлдсөн. Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийг уулзвар дээр осолд орсон. Эмнэлэгт хүргэгдэж тэр оройноо дусал хийлгээд гэртээ харьж хоносон. Маргааш өглөө нь имрайд харуулах гээд хот орсон. Одоо миний хүзүү байнга өвдөөд байгаа. Гэмтлийн эмчид үзүүлэхэд ахиж имрайнд харуул гэсэн. Тэрэнд нь мөнгө төгрөг муу болохооор үзүүлж чадаагүй. Л гуай надруу яриагүй. Хойноос нь бид өөрсдөө ярьж холбогдсон. Хүүхдүүд нь за гэж хэлчихээд ерөөсөө холбогдохгүй байна. Бүр болохгүй бол дагаж яваад эмнэлэгээр дагаж яв гэхэд хэн нь ч яваагүй. Миний хүзүү байнга хөшингтэй. Ажил төрөл, сэтгэл санааны төлбөр аваагүй. Унаа тэргээрээ хүүхдээ зөөдөг байсан” гэв

         

          Шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-д холбогдох хэргийг хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг тус тус баримтлан шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтуудаас үзэхэд:

          Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л нь согтуугаар 2018 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдөр Төв аймгийн Зуунмод сумын 1 дүгээр багийн нутаг аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн зүүн талын уулзварын орчим өөрийн эзэмшлийн 55-18 УБН улсын дугаартай “Тоёота Королла” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 10 дугаар бүлгийн 12-т заасан “Өөдөөс яваа тээврийн хэрэгсэлтэй зөрж өнгөрөхөд хүндрэлтэй буюу боломжгүй байвал саадыг тойрон гарах тээврийн хэрэгсэлийн жолооч зам тавьж өгнө, 1.10 буюу 1.11 тэмдгээр анхааруулсан уруу буюу өгсүүр замд өгсөж яваа тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэх заалтуудыг тус тус зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гарган Г.Долгормаагийн жолоодож явсан Тоёота Приус маркийн 48-54 УБЛ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг мөргөж, Г.Долгормаагийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай болох нь:

• Хохирогч Г.Долгормаагийн “ Би 2018 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдөр оройн 18 цаг өнгөрч байсан байхаа би “Тоёота Приус” маркийн 48-54 УБЛ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг жолоодоод гэрлүүгээ харихаар явж байсан би эмнэлгийн зүүн талд байдаг уулзвар дээр явж байтал миний машины өөдөөс гэнэт хурц гэрэл гараад тэр машинтай хүн ирээд миний машиныг мөргөчихсөн...миний унаж явсан 48-54 УБЛ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл миний эзэмшлийн автомашин...би ганцаараа явсан, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 30-32 тал/
• Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-ийн мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлсэн: “ Би 2018 оны 10 дугаар сарын 27-ны орой 18 цагийн үед гэр лүүгээ харих гээд өөрийн эзэмшлийн 55-18 УБН улсын дугаартай Тоёота королла маркийн тээврийн хэрэгсэлийг жолоодож яваад Төв аймгийн Зуунмод сумын 1 дүгээр багийн нутаг эмнэлгийн зүүн урд талын 3 замын уулзвар дээр машин зогсож байхаар нь тойрч гарах гэж байгаад Долгормаа гэх хүний машиныг мөргөж зам тээврийн осол гаргасан...би тухайн үед Сэргэлэн суманд айлд очоод архи уусан байсан, тэгээд тэндээсээ машинаа бариад гэр лүүгээ явж байсан...би ганцаараа явж байсан...55-18 УБН улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл миний өөрийн эзэмшлийн машин...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 110-111 тал/
• Шинжээчийн №11502 дугаартай “ Лхагвасүрэн гэж хаягласан цусанд 3,1 промилли спиртийн агууламж илэрч байна, цусан дахь 3,1 промилли нь согтолтын хүнд зэрэгт хамаарна” гэх дүгнэлт /хх-ийн 61 тал/,
• Шинжээчийн №00000152 дугаартай: “Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг судлаж үзэхэд улсын дугаартай Тоёота Королла маркийн 55-18 УБН улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн жолооч Ж овогт Д.Л- нь МУ-ын Замын хөдөлгөөний дүрмийн заалт зөрчсөн гэж үзэв. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг судлаж үзэхэд 55-18 УБН улсын дугаартай Тоёота Королла маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Ж овогт Д.Л- нь МУ-ын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3-р бүлгийн 3.7. Жолоочид дараахь зүйлийг хориглоно: “а/тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй (жолоодлогын дадлага хийхээс бусад тохиолдолд), эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох”, 10.12-д заасан “Өөдөөс яваа тээврийн хэрэгсэлтэй зөрж өнгөрөха: хүндрэлтэй буюу боломжгүй байвал саадыг тойрон гарах тээврий- хэрэгслийн жолооч зам тавьж өгнө. Харин 1.10 буюу 1.11 тэмдгээр анхааруулсан уруу буюу өгсүүр замд өгсөж яваа тээврийн хэрэгсэлд тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчсөн гэж үзэв. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг судлаж үзэх 48-54 УБЛ улсын дугаартай Тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоод явсан Г.Долгормаа нь МУ-ын замын хөдөлгөөний дүрмийн заалт зөрчөөгүй үзэв. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг судлаж үзэ 48-54 УБЛ улсын дугаартай Тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоод явсан Г.Долгормаа нь МУ-ын замын хөдөлгөөний дүрмийн заалт зөрчөөгүй үзэв. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг судлаж үзэ 55-18 УБН улсын дугаартай Тоёота Королла маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Ж овогт Д.Л- нь МУ-ын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 10-р бүлгийн Г заасан “Өөдөөс яваа тээврийн хэрэгсэлтэй зөрж өнгөрөхөд хүндрэ. буюу боломжгүй байвал саадыг тойрон гарах тээврийн хэрэгслийн жол зам тавьж өгнө. Харин 1.10 буюу 1.11 тэмдгээр анхааруулсан уруу б өгсүүр замд өгсөж яваа тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчснөөс зам тээврийн осол гарсан гэж үзэв. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг судлаж үзз асуултанд дурьдагдаагүй боловч хэрэгт ач холбогдол бүхий нөхцөл байдал илрээгүй байна гэж үзэв” гэх дүгнэлт /хх-ийн 68 тал/,
• Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2019 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн №159 дугаартай “Шинжээч эмч С.Одончимэгийн гаргасан 13153 дугаартай дүгнэлт үндэслэлгүй байна, шинжээч эмч Ж.Ганцэнгэл, Т.Чимэд-Очир, Г.Ханхүү нарын гаргасан 1286 тоот дүгнэлт үндэслэл муутай байна, учир нь хүзүүний 1-р нугаламын их биеийн сэлтэрсэн хугарал тогтоогдсонгүй, харин хүзүүний 1 дүгээр нугалмын баруун хажуугийн цул хэсгийн үений дээд хонхорын ар ирмэгийн сэлтэрсэн хугарал гэмтэл тогтоогдлоо. Г.Долгормаагийн биед хүзүүний 1-р нугалмын баруун хажуугийн цул хэсгийн үений дээд хонхорын ар ирмэгийн сэлтэрсэн хугаралтай, баруун гуя, зүүн шилбэнд цус гэмтэл учирчээ, дээрх гэмтэл нь морхоо зүйлийн үйчлэлээр тухайлбал авто ослын үед үүсгэгдэх боломжтой. Дээрх гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1- зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр гэмтэлд хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй. Дээрх гэмтэл хэрэг болсон цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой шинэ гэмтэл байна. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 1.9.1-д шинжлүүлэгч өмнө нь гэмтсэн ямар нэг өвчтэй байсан зэргийг харгалзахгүйгээр зөвхөн тухайн үед авсан гэмтлийн зэргийг тогтоох гэж заасан байдаг” гэх дүгнэлт /хх-ийн 96 тал/
• Дүгнэлт гаргасан шинжээч эмч Б.Ганзоригийн “...хүний биеийн хүзүү нь 7 үеэс бүрддэг. Уг хүзүүний 1-р нугалам яс хугарсан үед хүний биеийн хөдөлгөөн нь хоригдож багасан уг гэмтэл нь ямар гэмтлээс хамаарч өөр өөр шинж тэмдэг илэрдэг. Ясны бороожилт нь хүний биеийн онцлог болон гэмтлээс хамаарч өөр өөр хугацаанд эдгэрдэг...тухайн гэмтлээс хамаарч өөр өөр байдаг. Өөр эрхтэн эд эс гэмтсэн үед нөлөөлнө...хүзүүний нугаламын 1 дүгээр үений доод хонхорын ар хэсэг нь хугаралтай байсан...гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.1.5-д заасан шалгуур үзүүлэлтийг хангасан үед хүнд зэрэг гарна. Хөнгөн зэргийн гэмтэл гарах боломжгүй. Учир нь хүзүү нь тулгуур ясны үүрэг гүйцэтгэж толгойны хөдөлгөөн зохицуулдаг. Мөн уг ясан дундуур нугас явж байдаг. Мөн хүзүүний ясыг дагаж артер венийн судаснууд байрласан байдаг учир хүний амь нас эрүүл мэндэд аюултай байдаг...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 99-100 тал/
• Дүгнэлт гаргасан шинжээч эмч Ц.Бадралын “...хүзүүний нугалам нь 7 нугаламтай байдаг. Нугалам яс нь холбогч эд ба мөгөөрс ясаар холбогдон тогтох ба голдоо нугасыг агуулж тулгурын үүрэг гүйцэтгэдэг. Мөн цээж хэвлий аарцгийн хөндий ар ханыг бүрдүүлж байдаг. Энэ бүх нугалам яснууд нь тулгуур болон хамгаалах үүрэг гүйцэтгэдэг. Мөн хөдөлгөөнд оролцдог...хүзүү хэсгээр болон толгойгоор өвдөнө, хүзүү өвдөж хөдөлгөөн хязгаарлагдана, мөн нугалам яс дангаар хугарсан үед хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй харин нугас болон тархинд бүтцийн гаралтай өөрчлөлт хүндрэл үүссэн тохиолдолд хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлж болно...гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.1.5-д зааснаар хүний биед хугарал, мултрал, аман, хатан хүзүүний аль нэг нум шүдлэг сэртэн бусад нугаламын хоёр талын нумны хугарал, хүзүүний олон нугаламын хугарал, нугалам хоорондын жийргэвч мөгөөрс гэмтсэнээс нугас дарагдсан гэмтэл нь хүнд гэмтэл бусад тохиолдолд болон хүзүүний нугалам хугарсан тохиолдолд хөдөлмөрийн зэрэг алдалтаас хамаарч хүндэвтэр байна...ясны бороожилтоос хамаарч эдгэрэлт явагддаг, харилцан адилгүй байдаг. Энэ нь хүнээс нь хамаарч биеийн онцлог шинж нөлөөлдөг” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 101-102/
• Дүгнэлт гаргасан шинжээч эмч О.Оюунбаясгалангийн “ Хүний биеийн хүзүү нь 7-н нугалмаас бүрддэг, 1 дүгээр үеийн хугарал нь хаана аль хэсэгтээ хугарсанаасаа хамаарч янз бүрийн зовиур байж болдог. Ясны эдгэрэлт нь бүрэн бороолж эдгэрхэд 8-12 сарын хугацаа байдаг. 1 дүгээр үеийн нугалмын хугарал үүссэн үед хүний биеийн хүзүү толгой хэсгийн хөдөлгөөн хязгаарлагдах учир хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлдөг, мөн аль хэсэгт үүссэнээсээ хамаарч хүний амь нас эрүүл мэндэд ч аюултай, ... Компьютер болон имарайн зургаар хүзүүний 1 дүгээр нугалмын баруун үений дээд хонхорын ар ирмэг сэлтэрсэн хугаралтай, нугасны сувагт өөрчлөлтгүй байсан...гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.1.5-д заасан байдаг. Энэ тохиолдолд хүнд зэрэг гардаг. Хөнгөн гэж гарах боломжгүй. Учир нь хүзүүний ясны дундуур нугас явдаг, хүзүүний ясны хажуугаар тархийг цусаар хангадаг. Артерийн болон венийн судсууд явж байрладаг, мөн толгойд тулгуурийн үүрэг, хөдөлгөөнийг нь зохицуулах үүрэг гүйцэтгэдэг...” гэх мэдүүлэг  /хх-ийн 103-104 тал/
• Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 6 тал/
• Осол, хэрэг гарсан газар дээр хийсэн хэмжилтийн бүдүүвч, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 8-13 тал/
• Хохирогч Г.Долгормаагийн хохиролд нэхэмжилсэн эмчилгээний баримтууд /хх-ийн 22-28,147 тал/
• “Мега Марз” ХХК-ийн 2018 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн 45-84 УБЛ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн техникийн үнэлгээний тайлан /хх-ийн 73-76 тал/
• Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай Прокурорын тогтоол /хх-ийн 108 тал/ зэрэг болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн дээрх нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдлоо.

 

       Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-ийн ял шийтгэлийн тэмдэглэл, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа болон бусад хувийн байдлыг тогтоосон баримтуудыг шүүхийн хэлэлцүүлэгт судласан болно.

          Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л- нь “55-18 УБН улсын дугаартай “Тоёота Королла” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 10 дугаар бүлгийн 12-т заасан “Өөдөөс яваа тээврийн хэрэгсэлтэй зөрж өнгөрөхөд хүндрэлтэй буюу боломжгүй байвал саадыг тойрон гарах тээврийн хэрэгсэлийн жолооч зам тавьж өгнө, 1.10 буюу 1.11 тэмдгээр анхааруулсан уруу буюу өгсүүр замд өгсөж яваа тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчсөн зохих буруутай байдал тогтоогдсон.

          Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-г автотээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журам зөрчсөн үйлдлийн улмаас хохирол, хор уршиг учрах боломжтойг мэдэх үүрэгтэй боловч мэдэлгүй үйлдсэн тул гэм буруугийн хувьд болгоомжгүй хэлбэрээр үйлдсэн гэж үзнэ.

          Гэм буруугийн шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-г хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэм буруутайд тооцуулах дүгнэлт гаргасан ба шүүгдэгч Ж овогт Д.Л- нь гэм буруугийн талаар маргаж мэтгэлцээгүй болно.

       Иймд шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-г автотээврийн хэрэгсэлийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт зөрчсөний улмаас бусдын эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэстэй байна.

 

Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар:

Хохирогч Г.Долгормаа нь мөрдөн байцаалтын шатанд хохирлын 6.327.000 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг, шүүхийн шатанд 635.500 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг нийт 6.962.500 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг гаргасан байна.

 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 1-д “энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохиролд тооцно“ гэж зааснаар хохирогч Г.Долгормаад энэ гэмт хэргийн улмаас хүндэвтэр хохирол учирсан байна.

 Шүүх эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт “шүүх гэмт хэргийн хохирол, хор уршгийг тодорхойлж, бодит хохирлыг нөхөн төлүүлэх, хор уршгийг арилгахад гарах зардлын мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх хэмжээг тогтооно “ гэж зааснаар гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын хэмжээг тогтоох бөгөөд шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-нь мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч Г.Долгормаад эд хөрөнгөнд учирсан 5.307.000 төгрөгийг, эрүүл мэндэд учирсан 1.020.000 төгрөгийн нийт 6.327.000 төгрөгийг төлж, шүүхийн шатанд нэхэмжилсэн хохирлын 555.500 төгрөг дээр хүзүүний гипсний үнийн зөрүү 80.000 төгрөг, нийт 635.500 төгрөгийг төлөхөө илэрхийлж байх тул шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-ээс гаргуулж, хохирогч Г.Долгормаа нь энэ гэмт хэргийн улмаас хүндэвтэр хохирол учирсан байх тул цаашид гарах эмчилгээний зардлаа жич нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээх нь зүйтэй байна.  

 

Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

-Улсын яллагчаас Ж овогт Д.Л-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.3-т зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жил 6 сарын хугацаагаар хасч, 1 жил 10 сарын хугацаагаар хорих ял оногдуулах ялын дүгнэлтийг,

-шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ц.Хүрэлбаатар нь “Ж овогт Д.Л- нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1-т заасан гэмт хэрэгт холбогдсон. Гэм буруутай нь тогтоогдсон. ШүүгдэгчЖ овогт Д.Л- нь 68 нас хүрсэн, тогтвортой байдал зэргийг харгалзан хорих ялыг Эрүүгийн хуулийн 7.1 дүгээр зүйлд заасны дагуу тэнсэж , тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг нэг жилийн хугацаагаар хасаж өгнө үү” гэх саналыг тус тус гаргасан байна.

Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-ийн холбогдсон гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг таван жил, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон, эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ” гэж зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байх бөгөөд шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-д эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ тохиолдолын чанартай нөхцөл байдлын улмаас анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугийн талаар мөрдөн байцаалтын шатнаас эхлэн маргаагүй, хувийн байдал, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлыг төлсөн,  Эрүүгийн хуулийн 1.3 дугаар зүйлийн 1-д “Эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүн, хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэсэн шудрага ёсны зарчимд нийцүүлж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1-т зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хасч, хорих ял оногдуулахгүйгээр 2 жилийн хугацаагаар тэнсэж,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5-д зааснаар оршин суух газар, ажил, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэхийг шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-д үүрэг болгож,  мөн хуулийн 7.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.3-т зааснаар согтууруулах ундаа хэрэглэхийг хориглох хязгаарлалт тогтоож шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л- нь согтуурсан үедээ гэм хэрэг үйлдсэн нь Эрүүгийн хуулийн 6.6 дугаар зүйлд зааснаар Эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдалд тооцогдохгүй бөгөөд мөн хуулийн 6.6 дугаар зүйлийн 2, 3-д зааснаар шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүйгээр шийдвэрлэсэн болно.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1-т заасан гэмт хэрэг нь эрх хасах нэмэгдэл ял хүлээлгэхээр заасан тул мөн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “...Энэ хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд эрх хасах ялыг заавал оногдуулна” гэж заасны дагуу Ж овогт Д.Л-ийн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилээр хасах нэмэгдэл ял оногдуулж, мөн хуулийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар уг нэмэгдэл ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон үеэс хугацааг тоолохыг тогтоолд тусгаж өгөх нь зүйтэй.

 

            Бусад асуудлаар:

            Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч Ж овогт Д.Л- нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогч Г.Долгормаад хохирлын 6.327.000 төгрөгийг төлсөн болохыг тус тус дурдаж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-д оногдуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хоёр жилийн хугацаагаар хасах ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон үеэс эхлэн тоолж, түүний №00555075 дугаарын үнэмлэхийг эрх бүхий байгууллагад хүргүүлэхийг шүүгчийн туслах М.Оюунсүрэнд даалгах нь зүйтэй байна.

 

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1, 31.3, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Ж овогт Д.Л-ийг согтуугаар автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт зөрчисөний улмаас бусдын эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

1. Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-г Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1-т зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хасч, хорих ял оногдуулахгүйгээр 2 жилийн хугацаагаар тэнссүгэй.

 

1. Шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-д Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.3-т зааснаар согтууруулах ундаа хэрэглэхийг хориглох хязгаарлалт тогтоосугай.

 

1. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5-д зааснаар оршин суух газар, ажил, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэхийг шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-д үүрэг болгосугай.

 

1. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 4, 5-т зааснаар шүүгдэгч Ж овогт Д.Л- нь шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулахыг сануулсугай.

 

1. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ж овогт Д.Л-д оногдуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хоёр жилийн хугацаагаар хасах ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон үеэс эхлэн тоолж, түүний №00555075 дугаарын үнэмлэхийг эрх бүхий байгууллагад хүргүүлэхийг шүүгчийн туслах М.Оюунсүрэнд даалгасугай.

 

1. Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, жолоочийн үнэмлэх хураагдан ирээгүй, шүүгдэгч Ж овогт Д.Л- нь цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

1. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсгүүдэд тус тус зааснаар шүүгдэгч Ж овогт Д.Л- нь хохирогч Г.Долгормаад 6.327.000 төгрөгийг төлсөн болохыг дурьдаж, 635.500 төгрөгийг гаргуулж хохирогч Г.Долгормаад олгож, хохирогч Г.Долгормаа нь цаашид гарах эмчилгээний зардалаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар жич нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээсүгэй.  

 

1. Шүүхийн шийдвэр нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүхийн шийдвэрийг уншиж сонсгосноос хойш 15 хоногийн дотор шийтгэх тогтоолыг бүрэн эхээр, бичгээр үйлдэж улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, тэдгээрийг төлөөлөгч, өмгөөлөгчид гардуулахыг, дээрх хугацаанд шүүхийн шийдвэрийг гардаж аваагүй бол энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлэхийг шүүгчийн туслах М.Оюунсүрэнд даалгасугай. 

 

1. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1, 38.2 дугаар
   зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолд ялтан, хохирогч, тэдгээрийн
   өмгөөлөгч нар шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

1. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрт давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.