2024 08 09 210/МА2024/01567

 

Б.Тэгшжаргалын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Ч.Цэнд даргалж, Ерөнхий шүүгч Г.Даваадорж, шүүгч Т.Гандиймаа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 5 дугаар сарын 27-ны өдрийн 184/ШШ2024/02899 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч: Б.Тэгшжаргалын нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Г.Амарт холбогдох

Хүүхдийн сургалтын зардалд 3,350,000 төгрөг гаргуулах хэргийг хариуцагчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг үндэслэн шүүгч Т.Гандиймаа илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Б.Тэгшжаргал, хариуцагч Г.Амар, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга А.Хонгорзул нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлийн агуулга:

1.1. Бид Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 184/ШШ2022/02761 дугаартай шийдвэрээр гэрлэлтээ цуцлуулж, хүү А.Бодьбилэг, охин А.Цэцэнбилэг нарыг өөрийн асрамжид авч, хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгон, шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явагдаж байгаа билээ.

1.2. Хүү А.Бодьбилэг нь төрсний дараах вакцин хийлгэсний улмаас байнга уналт таталт өгснөөс болж оюуны хүнд хоцрогдолтой, бие даан бие засаж чадахгүй байнгын памперс хэрэглэдэг, хоолоо халбагдуулан хүний тусламжтай хооллодог, хөгжлийн бэрхшээлтэй, байнгын асаргаанд байдаг хүүхэд юм. Би өөрөө өвдөж эмнэлэгт хэвтэх үед хүүхдээ асран өсгөхөд туслах хамаатан садангүй, ганц биеэр ажлаа хийн, байр, цалингийн зээлээ төлж, 2 бага хүүхдээ цэцэрлэг, сургуульд хүргэж өгч, зөөж амьдардаг бөгөөд эцгийнх нь зүгээс бие муутай хүүгээ нэг ч харж ханддаггүй, хүүхэдтэйгээ уулздаггүй, анхаардаггүй.

1.3. Өнөөгийн шаардлагаар улсын төлбөргүй сургуульд өгч, зөөх боломжгүй учир 8 настай, 3 дугаар ангид сурдаг, бага охин А.Цэцэнбилэгийг гэрийн хажуугийн өдөр өнжүүлэхтэй Номундалай сургуульд суралцуулдаг. Хүү А.Бодьбилэгээ тохирох хөдөлмөр, засал эмчилгээ, харах үйлчилгээтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй байнгын асаргаатай хүүхдийн хөгжүүлэх төвд ажлын өдрүүдэд 08-17 цагт суралцуулан өглөө оройд зөөн, охиноо гэрийн хажуудах сургуулийн өдөр өнжүүлэхээс нь авч өдөр тутмын бидний амьдрал үргэлжилж байна.

1.4. Хүү А.Бодьбилэгийн суралцдаг Энэрэл хөгжүүлөх төв-ийн сургалтын төлбөр сард 400,000 төгрөг. 2023 оны 9 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2024 оны 6 дугаар сарын 30-ны өдрийг хүртэл тасралтгүй ажилладаг тул жилийн төлбөр 4,000,000 төгрөгийг сар сардаа төлдөг.

Охин А.Цэцэнбилэгийн жилийн сургалтын төлбөр 3,100,000 төгрөг /өдөр өнжүүлэхийн төлбөр тооцоогүй/. Миний бие сургуультай хийсэн гэрээний дагуу жилийн нийт төлбөрийн 40 хувийг урьдчилан хийж суралцуулсан.

Уг төлбөрүүдийг гэрээнд заасны дагуу Энэрэл сургалтын төвийн эрхлэгч н.Туяажаргалын хувийн данс руу нь шилжүүлж байсан. Төрийн бус байгууллага учир хувиараа байр түрээслэн, багш хөлсөлж, өөрийнхөө дансаар төлбөрөө авдаг байсан.

1.5. Иймд хүүхдүүдийн төрсөн эцэг Г.Амараас 2 хүүхдийн сургалтын төлбөрийн 50 хувь болох А.Цэцэнбилэгийн сургалтын төлбөр 3,100,000 төгрөгийн 50 хувь буюу 1,550,000 төгрөг, хүү А.Бодьбилэгийн сургалтын төлбөр 4,000,000 төгрөгийн 50 хувь буюу 2,000,000 төгрөг болж байна. Нэхэмжлэлийн шаардлагаас 200,000 төгрөгийг багасгаж, нийт 3,350,000 төгрөг нэхэмжилж байна.

2. Хариуцагчийн тайлбар, татгалзлын агуулга:

2.1. 2008 оны 6 дугаар сарын 12-ны өдөр Б.Тэгшжаргалтай танилцан, улмаар 2011 оны 7 дугаар сарын 29-ний өдөр гэрлэлтийн Г-324 тоот баталгаагаар албан ёсоор гэрлэлтээ бүртгүүлж, дагавар охин Мандахнаранг өөрөөр овоглон үрчлэн авсан.

Бидний хамтран амьдрах хугацаанд 2012 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдөр хүү А.Бодьбилэг, 2015 оны 7 дугаар сарын 21-ний өдөр охин А.Цэцэнбилэг нар төрсөн. Гэвч зан харилцааны таарамжгүй байдал болон Б.Тэгшжаргалын гэр бүлээс гадуурх харилцаанаас болж Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 9 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 184/ШШ2024/02761 дүгээр шийдвэрээр Б.Тэгшжаргалтай гэр бүл цуцлуулж, хүү А.Бодьбилэг, охин А.Цэцэнбилэг нар ээжийнхээ асаргаанд үлдсэн.

2.2. 2022 оны 9 дүгээр сарын 14-ний өдрийн шүүх хурлаар Б.Тэгшжаргалын нэхэмжилсэн Баянгол дүүргийн 25 дугаар хороо, Голден парк хотхон, 105 дугаар байрны 48 тоот, 2 өрөө, 43 м.кв миний эзэмшилд байдаг орон сууцыг бүх эд хогшлын хамт Б.Тэгшжаргал, охин А.Мандахнаран, хүү А.Бодьбилэг, охин А.Цэцэнбилэг нарын нэр дээр шилжүүлж өмчлөлд үлдээх, бидний дундын эзэмшлийн 24-03 УНЦ улсын дугаартай Тоёота сиента маркийн суудлын автомашиныг Б.Тэгшжаргалын нэр дээр үлдээх гэсэн шаардлагуудаас гадна Голомт банктай 2018 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн ЗГ33405116760 тоот гэрээгээр үндсэн зээлдэгч Г.Амар, хамтран зээлдэгч Б.Тэгшжаргал нарын хамтран байгуулсан 16,000,000 төгрөгийн цалингийн зээл, нэмэлт дурдсан 2022-2023 оны хичээлийн жилд А.Бодьбилэгийн асрамжийн зардал, өдөр өнжүүлэхийн төлбөр, охин А.Цэцэнбилэгийн сургалтын төлбөр нийт 3,126,200 төгрөг гаргуулах шаардлагуудыг би бүрэн хангасан.

2.3. Тухайн үед хүүхдүүдийн сургалтын төлбөртэй холбогдох нэхэмжилсэн 3,126,200 төгрөгийг 2022 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдөр Б.Тэгшжаргалын Төрийн банк дахь 108600011713 тоот дансанд шилжүүлсэн боловч хүү А.Бодьбилэгийг асрамжийн төвд нь явуулаагүй, охин А.Цэцэнбилэгийг өдөр өнжүүлэхээс нь гаргасан байсан. Холбогдох мөнгийг зориулалтын дагуу зарцуулаагүйд миний бие үнэхээр гомдолтой байдаг.

Хүүхдүүдийн эрүүл мэндэд зориулна, сургаж хүмүүжүүлнэ гэж хууль шүүхээр далайлгаж мөнгө авчихаад хүүхдүүдэд огт зарцуулахгүй байна. Иймд өмнө хүүхдүүдийн эрүүл мэнд, сургалтад зориулах ёстой байсан 3,126,200 төгрөгийн зарцуулалтын гүйцэтгэлийг эргэн шалгуулах хүсэлтэй байна.

2.4. Б.Тэгшжаргал нь өглөө ажилдаа явахдаа хүүхдүүдээ хоолгүй түгжиж яваад шөнө болтол ирдэггүй. Хүүхдүүд өлсөөд байна гээд өдөртөө над руу залгахаар нь гэрийн хажуу талын Найман нуур гэдэг хоолны газрын ХААН банкны 5084113363 тоот дансанд мөнгийг нь шилжүүлж хэд хэдэн удаа хоол авч өгөхөөс гадна ойлгоцоох дэлгүүрүүдийн данс руу мөнгө шилжүүлж идэж уух юмыг авч өгдөг байсан. Шөнө харанхуй болчихоод байхад ээж ирэхгүй байна, утас руу нь залгахаар авахгүй байна, эсхүл утас нь холбогдохгүй байна, айгаад байна гээд над руу олон удаа уйлчихсан залгадаг байсан. Ойролцоо амьдардаг миний төрсөн дүү Г.Оргилыг гуйж гэр лүү нь оруулж хүүхдүүдээ шалгуулах, харуулдаг байсан ба зарим аргагүй тохиолдолд хэд хэдэн удаа охиндоо хэлж 108, 102 дугаарууд руу залгаж тусламж гуйхыг санал болгож байсан. Дараа өдөр нь охин над руу залгаад ээж шөнө согтуу ирсэн. 108 болон 102 дугаар руу залгалаа гэж намайг загнасан, дахиад хэзээ ч залгаж болохгүй шүү, аавдаа ч хэлж болохгүй шүү гэж загнасан тухай хэлдэг байсан.

Хүүхдүүд эрүүл аюулгүй орчинд өсч хүмүүжих тухай асуудал хөндөгдөж байгаа би удаа дараа зохих байгууллагуудад нь бичгээр мэдэгдэж байсан. Тухайлбал 2020 оны 3 сард Баянгол дүүргийн Хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн төвд, Баянгол дүүргийн 4 дүгээр хорооны нийгмийн ажилтанд, цагдаагийн ажилтанд тус тус хандаж, өргөдөл гомдол гаргаж байсан.

2.5. Хэдийгээр хуулийн дагуу гэрлэлтээ цуцлуулсан ч би хүүхдүүдийнхээ эрүүл мэнд, боловсролд аюулгүй байдал зэрэгт байнга анхаардаг. Тухайлбал Удвал дент хүүхдийн шүдний эмнэлэгт хүү А.Бодьбилэг, охин А.Цэцэнбилэг нарыг байнга үзүүлж холбогдох бүх зардлыг төлж, хяналтанд байлгадаг. Хүү А.Бодьбилэгийг Альфа долгион эмнэлэгт үзүүлдэг. Охин А.Цэцэнбилэгийн цэцэрлэг, сургууль дээр зохион байгуулагддаг үсэглэлийн баяр, шинэ жил, дээлтэй өдөрлөг зэрэг арга хэмжээнүүдэд нь байнга оролцож, холбогдох зардал мөнгийг гаргаж дэмждэг. Тэмдэглэлт өдөр юм уу ямар нэг баярт өдөр орон нутагт ажилтай байгаад ирж амжихгүй бол Б.Тэгшжаргалын данс руу мөнгийг шилжүүлж хүүхдүүдээ бэлэгтэй байгаасай, баярлаасай гэж чин сэтгэлээсээ хүсдэг. Амжихгүй бол хоцорсон ч гэсэн баярын бэлгийг нь гэрт нь хүргэж өгдөг. Даанч орцонд охинтойгоо уулзаад буцдаг, хүү А.Бодьбилэг нь өөрийгээ илэрхийлэх чадваргүй учир орцонд гарч ирж чаддаггүй тул уулзаж чаддаггүй. Учир нь намайг 2019 оны 3 дугаар сарын 14-ний өдөр гэрээс хөөснөөс хойш орж ирэхийг хориглосон, орж ирвэл цагдаад барьж өгнө гэж дарамталж сүрдүүлдэг.

Надад хүүхдүүддээ хийж чадах ямар боломж байна тэрийг би чадахаараа хийж өгөхийг хичээдэг. Тухайлбал охин А.Цэцэнбилэгийг 2023 оны 6 сард Нарлаг хүүхдийн зусланд амраасан. Хүүхдийн зуслангийн тавьсан шаардлагын дагуу охиноо эмчийн үзлэгт оруулж, холбогдох цагаан хэрэгсэл, солих хувцас гутал зэргээр бүрэн хангаж өгч явуулж байсан. Охиндоо гар утас авч өгч байнга холбоотой байхыг хичээдэг. Б.Тэгшжаргал байнга эвдэх, эсхүл эвдэрсэн хэмээн утсыг нь асаахгүй надтай яриулдаггүй байсан. Чи бол эцэг байх эрхгүй, хүүхдүүдтэйгээ ярих эрхгүй гэж надтай харьцдаг. Мөнгө өгвөл хүүхдүүдтэйгээ ярьж болно гэдэг байсан. Би нийт 4 удаа охиндоо гар утас авч өгч, байнга хоногтой нэгжээр цэнэглэж сунгуулдаг. Амралтаараа хүү, охин хоёроо дагуулж агаар салхинд гаргах зорилгоор Сэлэнгэ аймагт амьдардаг ээж дээрээ дагуулж очиход хүүхдүүд үнэхээр хувцас муутай бараг нүцгэн шахуу байдаг нь бид бүгдийн сэтгэлийг маш их эмзэглүүлдэг. Би чадахаараа 2 хүүхдээ бүрэн хувцаслаад, шаардлагатай хичээлийн хэрэгслийн бэлдэж өгөөд, гэрт нь хүргэж өгдөг. Надаас асуухгүй манай ах дүү нар хүртэл хүүхдүүдийнхээ багадсан эсхүл өмсдөггүй гутал хувцсыг манай 2 хүүхдэд дөхүүлж өгч тусалдаг.

2.6. Хүүхдүүдэд зориулах ёстой тэтгэмжийн мөнгийг би 2022 оны 9 сараас хойш сар тутам хоцроолгүй Б.Тэгшжаргалын дансанд шилжүүлж энэ тухайгаа тэр даруй ШШГЕГ-т мэдэгдэж илтгэдэг. Гэвч хүүхдүүдэд зориулагдах ёстой тэтгэмжийн мөнгө зохих ёсоор зарцуулагдахгүй байна.

Хүүхдийн асаргааны, унааны хөнгөлөлт, хөнгөлттэй эм болон эмний тэтгэмж, хоол хүнсний хөнгөлөлт, тэтгэмжийн гэх мэт олон хөнгөлөлтийг мөнгөн болон мөнгөн бусаар аваад хүүхдүүдийнхээ шаардлагатай хэрэгцээг хангаж чадахгүй байгаа нь мөнгөтэй харьцах хувийн зохион байгуулалт муу байна, эсхүл зориулалтын бусаар өөр зүйлд зарцуулж байгаагаас үүдэлтэй гэж бодож байна. Б.Тэгшжаргал амьдарч байгаа байрныхаа СӨХ-ны мөнгийг ч төлдөггүй, би өнөөдрийг хүртэл зохицуулж байгааг хэлмээр байна.

2.7. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагад дурдсан хүү А.Бодьбилэг, охин А.Цэцэнбилэг нарын 2023-2024 оны хичээлийн жилийн сургалтын төлбөрт шаардагдах нийт 3,350,000 төгрөгийг би төлөх боломжгүй, үндэслэлгүй. Учир нь өмнөх 2022-2023 оны хичээлийн жилд хүүхдүүдийг сургах зориулалтаар 3,126,200 төгрөгийг надаас гаргуулж авсан даруйд хүүхдүүдийг сургаагүй асуудал гаргасан байх тул тухайн жилийн төлбөрийг суутгуулан тооцуулах хүсэлтэй байна.

3. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн агуулга: Гэр бүлийн тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1-д заасныг баримтлан хариуцагч Г.Амараас 2,750,000 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Б.Тэгшжаргалд олгож, нэхэмжлэлээс 600,000 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож , Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 71,750 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Г.Амараас улсын тэмдэгтийн хураамжид 70,200 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгож шийдвэрлэжээ.

4. Хариуцагчийн гаргасан давж заалдах гомдлын агуулга:

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2-т Шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байна гэсэн шаардлагатай нийцээгүй, хуулиар тогтоосон хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчсөн, хэргийн үйл баримт, хэрэгт авагдсан нотлох баримтад үндэслэлтэй дүгнэлт хийлгүйгээр хариуцагчийн хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг илтэд хохироосон шийдвэр гаргасанд гомдолтой байна.

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2-т Нотлох баримтыг тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлнэ гэж заасантай нийцээгүйгээс шүүхийн шийдвэр үндэслэлгүй боллоо. Үүнд:

4.1. Б.Тэгшжаргал нь хүү А.Бодьбилэг, охин А.Цэцэнбилэг нарын 2023-2024 оны хичээлийн жилд шаардагдах нийт сургалтын зардлын 50% болох 3,550,000 төгрөгийг нэхэмжилсэн талаар;

Би 2022 оны 11 сарын 21-ний өдөр хүүхдүүдийн 2022-2023 оны хичээлийн жилийн сургалтын төлбөртэй холбогдох 3,126,200 төгрөгийг Б.Тэгшжаргалын Төрийн банк дахь 108600011713 тоот дансанд шилжүүлсэн боловч хүү А.Бодьбилэгийг асрамжийн төвд нь явуулаагүй, охин А.Цэцэнбилэгийг өдөр өнжүүлэхээс нь гаргасан байсан. Холбогдох мөнгийг зориулалтын дагуу зарцуулаагүйд миний бие үнэхээр гомдолтой байдаг.

Хүүхдүүдийн эрүүл мэндэд зориулна, сургаж хүмүүжүүлнэ гэж хууль, шүүхээр далайлгаж мөнгийг авчихаад хүүхдүүдэд огт зарцуулаагүй байна.

Тиймд хүүхдүүдийн эрүүл мэнд, сургалтад зориулах ёстой байсан 3,126,200 төгрөгийн зарцуулалтын гүйцэтгэлийг эргэн шалгуулж 2023-2024 оны хичээлийн жилийн сургалтын зардалд суутган тооцуулах хүсэлт гаргуулсан боловч хүү А.Бодьбилэгийг Энэрэл хүүхэд хөгжүүлэх төвд 2022-2023 оны хичээлийн жилд суралцуулсан эсэх тухай баримт шүүхэд албан ёсоор ирээгүй байхад шүүх хуралдааныг зохион байгуулж шийдвэр гаргасанд гомдолтой байна.

4.2. Хүүхдүүдийг 2023-2024 оны хичээлийн жилд төлбөртэй сургалтад хамруулахад гарах зардлыг хариуцах эсэх талаар надтай огт зөвшилцөөгүй талаар;

1999 оны 6 дугаар сарын 11-ний өдөр баталсан Монгол Улсын Гэр бүлийн тухай хуулийн 45 дугаар зүйлийн 45.6 зүйлд заасны дагуу тэжээн тэтгэх тухай гэрээг надтай байгуулах боломж байхад хэрэгжүүлээгүй байхад нь Б.Тэгшжаргалын гаргасан нэхэмжлэлийг анхан шатны шүүх харгалзаж үзэлгүй шаардлагыг хангаж шийдвэрлэсэн нь нийцэхгүй байна.

4.3. Хүү А.Бодьбилэг, охин А.Цэцэнбилэг нарын сургалтын төлбөрийг хувь хүний данс руу шилжүүлсэн талаар;

Хүү А.Бодьбилэгийг 2023-2024 оны хичээлийн жилд Энэрэл хүүхэд хөгжүүлэх төвд суралцуулахаар гэрээ хийсэн боловч сургалтын төлбөрийг Т.Туяажаргал, охин А.Цэцэнбилэгийг 2023-2024 оны хичээлийн жилд Номун далай сургуульд суралцуулахаар гэрээ хийсэн боловч сургалтын төлбөрийг Төгсөө Оюунбилэг тус тус хувь хүний дансанд төлбөр шилжүүлсэн гэх баримтуудыг нэхэмжлэгч Б.Тэгшжаргал бүрдүүлэн өгсөн нь 2015 оны 6 дугаар сарын 19-ний өдрийн Монгол Улсын Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийг бүхэлд нь зөрчсөн зэргийг харгалзаж үзэлгүй анхан шатны шүүх шийдвэрлэсэн.

Иймд Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 5 дугаар сарын 27-ны өдрийн 184/ШШ2024/02899 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож өгнө үү.

5. Давж заалдах гомдолд нэхэмжлэгчийн гаргасан тайлбарын агуулга:

5.1. Охин А.Цэцэнбилэгийг Номун далай сургуульд сургахаар гэрээ байгуулж, гэрээний дагуу төлбөр төлсөн. Шүүх хуралдаанд Г.Амар хүүхдүүдээ миний асрамжид үлдээж, байрны төлбөрийг төлнө гэдгээ өөрөө хүлээн зөвшөөрч байсан бөгөөд тус тохиролцооны дагуу би Г.Амараас авсан мөнгийг зориулалтын дагуу зарцуулсан. Би охиноо гэрийн хажуу талд байрлах сургуульд сургаж, асаргаа шаардлагатай хүүхдээ Энэрэл хөгжүүлэх төв-д сургадаг. Намайг залгахаар Г.Амар утсаа авдаггүй. Номун далай сургууль намайг өрх толгойлсон эх гэдгийг минь харгалзан хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр сургаж байгаа. Энэрэл хөгжүүлэх төв-тэй байгуулсан сургалтын гэрээнд Энэрэл хөгжүүлэх төв-ийг төлөөлж н.Туяажаргалтай гэрээ байгуулсан. Номун далай сургуультай байгуулсан сургалтын гэрээнд Номун далай сургуулийг төлөөлж захирал Т.Оюунбилэг гарын үсэг зурж, гэрээний дагуу дансанд мөнгөө шилжүүлсэн. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү.

ХЯНАВАЛ:

1. Давж заалдах шатны шүүх зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянаад анхан шатны шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангасан байх тул хариуцагчийн гомдлыг хангахгүй орхиж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээв.

2. Нэхэмжлэгч Б.Тэгшжаргал нь хариуцагч Г.Амарт холбогдуулан 2 хүүхдийн нэмэлт зардалд 3,350,000 төгрөг гаргуулахаар шаардсаныг хариуцагч эс зөвшөөрч маргажээ.

3. Анхан шатны шүүх хэрэгт авагдсан нотлох баримт болон талуудын тайлбарыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дахь хэсэгт зааснаар үнэлээд дараах үйл баримтыг зөв тогтоосон. Үүнд:

3.1. Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 181/ШШ2022/02761 дугаар шийдвэрээр нэхэмжлэгч Б.Тэгшжаргал, хариуцагч Г.Амар нарын гэрлэлтийг цуцалж, 2012 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдөр төрсөн хүү А.Бодьбилэг, 2015 оны 7 дугаар сарын 21-ний өдөр төрсөн охин А.Цэцэнбилэг нарыг эх Б.Тэгшжаргалын асрамжид үлдээж, Г.Амараас хуульд заасан хэмжээгээр сар бүр тэтгэлэг гаргуулан хүүхдүүдийг тэжээн тэтгүүлэхээр шийдвэрлэж, гэр бүлийн дундын эд хөрөнгө болох Баянгол дүүргийн 25 дугаар хороо, Голден парк хотхон, 105 дугаар байрны 48 тоот хаягт байрлах, 2 өрөө орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг нэхэмжлэгч Б.Тэгшжаргал болон хүүхдүүдийн өмчлөлд шилжүүлж, хүү А.Бодьбилэгийн асрамжийн зардал 1,350,000 төгрөг, охин А.Цэцэнбилэгийн сургалтын төлбөр 1,150,000 төгрөг, өдөр өнжүүлэхийн төлбөр 675,000 төгрөг нийт 3,175,200 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг хариуцагч хүлээн зөвшөөрснийг баталж, холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэжээ. /хх-ийн 138-140 дугаар тал/

3.2. Хүү А.Бодьбилэг хөгжлийн бэрхшээлтэйн улмаас байнгын асаргаа шаардлагатай, Ээлтэй ертөнц ТББ-ын Энэрэл хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд хөгжүүлэх төвд, охин А.Цэцэнбилэг Номун далай сургуульд тус тус суралцдаг болох нь тогтоогдсон. /хх-ийн 11-12, 15 дугаар тал/

4. Анхан шатны шүүх нотлох баримтыг тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлж, нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэсэн нь үндэслэл бүхий болжээ.

4.1. Гэр бүлийн тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт тэжээн тэтгүүлэгчид онцгой нөхцөл байдал тохиолдсон үед түүнд нэмэлт тэтгэлэг гаргуулах, эсхүл гарсан зардлыг хариуцуулахаар зохицуулсан.

Нэхэмжлэгчийн дансны хуулгаас үзвэл Энэрэл хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд хөгжүүлэх төв болон Номун далай сургуультай байгуулсан гэрээнд заасан дансанд сургалтын төлбөрийг төлсөн байна. Хүү А.Бодьбилэг сар бүр 400,000 төгрөгийн сэргээн засах үйлчилгээ авдаг, А.Цэцэнбилэгийн сургалтын төлбөр төлөгдсөн талаарх тодорхойлолтууд болон кассын орлогын баримтууд хэрэгт авагджээ. /хх-ийн 6, 15, 54-55, 57-89, 129, 131-132, 136 дугаар тал/

Дээрх нотлох баримтуудыг үндэслэн охин А.Цэцэнбилэгийн 2023-2024 оны хичээлийн жилийн сургалтын төлбөрт 3,100,000 төгрөг, хүү А.Бодьбилэгийн сэргээн засах үйлчилгээний төлбөрт 2,400,000 төгрөг нийт 5,500,000 төгрөгийн нэмэлт зардал гарсан нь тогтоогдсон гэж анхан шатны шүүхээс дүгнэж, уг зардлын тал хувь болох 2,750,000 төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулахаар шийдвэрлэсэн нь нотлох баримт үнэлэх зарчмыг зөрчөөгүйгээс гадна Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.2.2, 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт нийцжээ.

5. Үүргийн гүйцэтгэлийг үүрэг гүйцэтгүүлэгчид, эсвэл хууль болон гэрээнд заасан эрх бүхий этгээдэд хүлээлгэж өгснөөр үүргийг гүйцэтгэсэнд тооцох талаар Иргэний хуульд зохицуулсан тул Энэрэл төв болон Номун далай сургуулийн эрх бүхий этгээдийн дансанд төлбөрийг шилжүүлсэн нь хууль зөрчихгүй бөгөөд хувь хүний дансанд төлбөрийг шилжүүлсэн нь эргэлзээтэй гэх агуулга бүхий хариуцагчийн тайлбарыг үндэслэлгүй гэж анхан шатны шүүх зөв дүгнэсэн.

Түүнчлэн, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль нь аж ахуйн нэгж, байгууллага нягтлан бодох бүртгэл хөтлөх, санхүүгийн тайлан гаргах, уг үйл ажиллагаанд хяналт тавихтай холбогдсон харилцааг зохицуулах тул талуудын маргаанд дээрх хуулийн зохицуулалт хамаарахгүй. Иймд нэхэмжлэгч хүүхдүүдийн сургалтын төлбөрийг хувь хүний дансанд шилжүүлсэн нь Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийг зөрчсөн талаарх хариуцагчийн гомдол үндэслэлгүй.

6. Гэр бүлийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт зааснаар эцэг, эх хэн аль нь хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүрэгтэй ба энэхүү үүргээ хэрхэн, ямар хэлбэрээр хэрэгжүүлэх, нэмэлт зардал гарсан тохиолдолд хэрхэн хуваарилах талаар эцэг, эх харилцан тохиролцож гэрээ байгуулж болно. Ийнхүү тохиролцоогүй нь нэмэлт зардлыг хариуцахгүй байх үндэслэл болохгүй тул тэжээн тэтгэх гэрээ байгуулах боломжийг хэрэгжүүлээгүй гэх хариуцагчийн гомдлыг хангах үндэслэлгүй байна.

7. Мөн Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 181/ШШ2022/02761 дугаар шийдвэрийн дагуу хариуцагч нь нэхэмжлэгчид олгосон 3,126,200 төгрөгийг хүүхдүүдийн эрүүл мэнд, сургалтад зориулаагүй үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагад суутгуулах агуулга бүхий тайлбар гаргаж, А.Бодьбилэгийг 2022-2023 оны хичээлийн жилд Энэрэл төвд суралцуулсан эсэх талаар нотлох баримт гаргуулах хүсэлт гаргасныг шүүгчийн 2024 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 184/ШЗ2024/08998 дугаартай захирамжаар хангаж шийдвэрлэжээ.

8. Харин 2024 оны 5 дугаар сарын 27-ны өдрийн шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч нь А.Бодьбилэгийг 2022 онд 2 сарын хугацаанд сургалтын төвд, бусад хугацаанд гэртээ хүнээр асруулсан гэх тайлбар гаргасан байх тул шүүхээс хариуцагч 3,126,200 төгрөгт холбогдох асуудлаар сөрөг нэхэмжлэл гаргаагүй, энэ талаарх баримт хэрэгт хамааралгүй гэж дүгнэн хэргийг хянан шийдвэрлэснийг буруутгах үндэслэлгүй байна. Иймд А.Бодьбилэгийг 2022-2023 оны хичээлийн жилд Энэрэл төвд суралцуулсан эсэх талаар баримт ирээгүй байхад хэргийг хянан шийдвэрлэсэн гэх хариуцагчийн гомдлыг хангахгүй орхино.

Дээрх үндэслэлээр хариуцагчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

1. Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 5 дугаар сарын 27-ны өдрийн 184/ШШ2024/02899 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар хариуцагчаас давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 58,950 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд энэ өдрөөс тооцон 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдаанд оролцсон талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах, энэхүү үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй ба магадлалыг гардуулснаар хугацааг тоолохыг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ  Ч.ЦЭНД

  ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ  Г.ДАВААДОРЖ

ШҮҮГЧ Т.ГАНДИЙМАА