2024     06          17                                           207/МА2024/00068

 

 

   Ө.А нэхэмжлэлтэй,

  хариуцагч Т.М холбогдох

иргэний хэргийн тухай

 

 

Орхон аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх хуралдааныг шүүгч С.У даргалж, шүүгч Б.О, Ерөнхий шүүгч Б.Б нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн *** дугаар танхимд нээлттэй хийсэн давж заалдах шатны шүүхийн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Орхон аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 142/ШШ2024/00616 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч: Ө.А нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Т.М холбогдох,

“Хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах” тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг,

Хариуцагч Т.М шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдлыг үндэслэн 2024 оны 05 дугаар сарын 28-ны өдөр хүлээн авч, Ерөнхий шүүгч Б.Б илтгэснээр хянан хэлэлцэж шийдвэрлэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Ө.А, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч С.Д, хариуцагч Т.М, хариуцагчийн өмгөөлөгч Б.Б, нарийн бичгийн дарга Б.М нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Ө.А нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

2013 оны 02 дугаар сарын 13-ны өдөр Т.М-тэй танилцан хамтран амьдарч, бидний дундаас 2016 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдөр охин М.Б, 2022 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр хүү М.Х нар төрсөн. Бид албан ёсоор гэрлэлтээ батлуулаагүй ч гэсэн Т.М нэрээр овоглосон. Т.М нь 2022 оны 09 дүгээр сараас өөр эмэгтэйтэй хамтран амьдарсан. Түүнээс хойш гэртээ ирж хүүхдүүдтэйгээ огт уулзаагүй бөгөөд хоёр хүүхдээ үл хайхарч санхүүгийн хувьд ч туслалцаа үзүүлээгүй. Иймд охин М.Б, хүү М.Х нарт маань тэтгэлэг тогтоож өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч Т.М шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбартаа:

2013 онд Ө.А гэдэг бүсгүйтэй танилцсан. Танилцсанаас хойш 3 жилийн дараа буюу 2016 онд охин М.Б-г төрүүлсэн. М.Б-г өөрийн охин мөн гэж тэтгэлэг өгнө. Харин хүү болох М.Х 2022 онд төрсөн. Хүү М.Х-д хүүхдийн тэтгэлэг өгмөөргүй байна. Яагаад гэвэл Ө.А бид хоёрын харилцаа муу байсан. Гэртээ ирж хонодоггүй. Хонуутаар архи дарс хэрэглэж явдаг. Иймээс хүү Х эцэг тогтоолгох шинжилгээ хийлгэх хүсэлтэй байна гэжээ.

Орхон аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 142/ШШ2024/00616 дугаар шийдвэрээр:

Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.6-д заасныг баримтлан 2016 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдөр төрсөн охин М.Б, 2022 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр төрсөн хүү М.Х нарыг эх Ө.А-днь асрамжинд үлдээж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1,40.1.2-д заасныг баримтлан М.Б, М.Х нарт бүс нутагт тогтоосон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар 11 нас, амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр 11-16 /суралцаж байгаа бол 18/ нас хүртэл нь тэтгэлэг тогтоон эцэг Т.М-рнь сар бүр тэжээн тэтгүүлж шийдвэрлэжээ.

Хариуцагч Т.М шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдолдоо:

Хариуцагч Т.М би Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 616 тоот шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч гомдол гаргаж байна. Миний хувьд шүүх хуралдааны үед эцэг тогтоолгох тухай хүсэлтийг гаргасан бөгөөд уг хүсэлтийг анхан шатны шүүх “2024 оны 01 сарын 24-ний өдөр шүүхэд гаргасан хүсэлтдээ шинжилгээ хийлгэх хүсэлтээсээ татгалзаж байна гэсэн байх тул шинжилгээ хийлгэх хүсэлт дахин гаргасныг хүлээн авахаас татгалзах нь зүйтэй байна" гэж үзэж хүсэлтийг хангахаас татгалзаж хурлыг үргэлжлүүлсэн. Би 2024 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдөр тус шүүхэд өргөдөл гаргасан бөгөөд уг өргөдөлд би “шинжилгээ хийлгэх гэхээр Ө.А олдохгүй байсан эсвэл миний хувьд завгүй үе таараад байсан, Ө.А-ийг7 хоногоор архи дарс уугаад хүүхдээ хаяад явж байгаа тул 2 хүүхдийг өөрийнхөө асрамжинд авмаар байна” гэж тодорхой бичсэн. Би 2 хүүхдийг өөрийнхөө асрамжинд авья гэсэн өргөдлөө шүүхэд гаргасан, гэтэл хүүхдийн асрамжийг шүүх шийдвэрлэхдээ эхийн асрамжинд үлдээж байгаа нь нэхэмжлэлийн хүрээнээс хальсан асуудал болсон гэж үзэж байна. Учир нь Ө.А нэхэмжлэлд хүүхдийн асрамжийн талаар шаардлага байхгүй бөгөөд зөвхөн хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгоно гэсэн шаардлагыг гаргасан. Хүүхдийн асрамжийг шийдвэрлэхэд хүүхдийн саналыг асуугаагүй, түүний амьдрах орчин, эцэг эхийн хэнтэй нь хамт амьдарвал ээнэгшилтэй болохыг шинжээчийн дүгнэлт гаргуулаагүй, зохигчид хэн аль нь хүүхдийг өсгөн хүмүүжүүлэх, асран хамгаалах боломжтой талаар ямар ч нотлох баримт өгөөгүй, эхийн хувьд архи уугаад хэд хоногоор алга болдог талаар хариуцагч шүүх хуралдаан дээр хэлээд байхад 2 хүүхдийг эхийн асрамжинд үлдээж байгаа нь үндэслэлгүй юм. Түүнчлэн Улсын дээд шүүхийн 2017 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн 03 дугаартай зөвлөмжид “Дээрх нөхцлөөс шалтгаалан хүүхдийн асрамжийн асуудлаар маргаантай байгаа талууд ямар байдлыг нотлох, нотолгооны зүйл юу болох, мэтгэлцээн ямар агуулгаар явагдах учиртайг шүүх талуудад тайлбарлан таниулсан байх учиртай. Шүүх талуудын мэтгэлцээнийг ямар чиглэлээр явуулахыг удирдахгүй, хэргийн оролцогчдод анхааруулахгүй байгаагаас шалтгаалан шүүхийн нотолгооны ажиллагаа хоорондоо эв тунжингүй болсон эр, эмийн хэрүүл, маргаанд хөтлөгдөх, хүүхдийн асрамжийн асуудлыг шүүх үндэслэл муутай шийдвэрлэхийн үндэслэл болж байна.” гэж дурдсаныг анхан шатны шүүх зөрчсөн гэж үзэхээр байна. Анхан шатны шүүх хүүхдийн асрамжийг тогтоохдоо нотолсон байвал зохих зүйлийг болон хүүхдийн гадаад, дотоод орчин, бусад зүйлийг тодорхой ямар нэгэн баримтгүйгээр хэргийг шийдвэрлэсэн байх тул хүчингүй болох үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Түүнчлэн Ө.А 2023 оны 05 дугаар сарын 19-ний өдөр хүүхдийн биологийн эцэг нь мөн эсэхийг тогтоолгох хүсэлт гаргасан ба анхан шатны шүүх уг хүсэлтийг хэрхэн шийдвэрлэсэн нь тодорхойгүй орхигдуулсан нь хуулийг зөрчсөн гэж үзэж байна. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлох зорилгоор гаргасан хүсэлтийг шүүх заавал шийдвэрлэж хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар захирамж гаргаж зохигчдод танилцуулах байсан. Иймд Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 616 тоот шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж өгнө үү гэжээ.

                                                             ХЯНАВАЛ:

Нэхэмжлэгч Ө.А нь хариуцагч Т.М холбогдуулан “Хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах” тухай нэхэмжлэлийн шаардлага шүүхэд гаргажээ.  

Шүүх хэргийг Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.6.-д заасныг баримтлан 2016 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдөр төрсөн охин М.Б, 2022 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр төрсөн хүү М.Х нарыг эх Ө.А нь асрамжинд үлдээж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1., 40.1.2.-д заасныг баримтлан М.Б, М.Х нарт бүс нутагт тогтоосон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар 11 нас, амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр 11-16 /суралцаж байгаа бол 18/ нас хүртэл нь тэтгэлэг тогтоон эцэг Т.М-рнь сар бүр тэжээн тэтгүүлж шийдвэрлэжээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4.-т зааснаар давж заалдах шатны шүүх хэргийг бүхэлд нь хяналаа.

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2.-т зааснаар хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий болоогүй байна.

Нэхэмжлэгч Ө.А нь анхан шатны шүүхэд хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан ба Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.2.-т зааснаар нэхэмжлэгч нэхэмжлэл гаргасан үндэслэл болон нэхэмжлэлийг өөрчлөх, нэхэмжлэлийн шаардлагын хэмжээг ихэсгэх, багасгах, нэхэмжлэлээс татгалзах, эвлэрэх эрхээ хэрэгжүүлээгүй, хариуцагч Т.М нь шүүхэд 2 хүүхдээ өөрийнхөө асрамжинд авах талаар хариу тайлбар гарган хүүхдийн асрамжийн талаар маргасан байхад тодруулаагүй, мөн хуулийн 6 дугаар зүйлд зааснаар зохигчдыг энэ талаар мэтгэлцүүлээгүйгээр хүүхдийн асрамж шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй болжээ.

2023 оны 05 дугаар сарын 12-ны өдөр хариуцагч Т.М нь хүү М.Х-д эцэг тогтоолгох шинжилгээ өгөх хүсэлт, 2023 оны 05 дугаар сарын 19-ний өдөр нэхэмжлэгч Ө.А нь хүү М.Х-д эцэг тогтоолгох шинжилгээ өгөх хүсэлт тус тус шүүхэд гаргажээ.

Анхан шатны шүүх 2023 оны 05 дугаар сарын 19-ний өдрийн 3110 дугаар захирамжаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг түдгэлзүүлж, эцэг мөн эсэхийг тогтоолгох шинжилгээ хийлгэхээр шинжээч томилсон байх бөгөөд 2024 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдөр хариуцагч Т.М нь эцэг мөн эсэхийг тогтоолгох шинжилгээ хийлгэхээс татгалзсанаар шүүх 2024 оны 04 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 2152 дугаар захирамж гарган хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг сэргээсэн байна. 2024 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн шүүх хуралдаан дээр хариуцагч Т.М эцэг мөн эсэхийг тогтоолгох шинжилгээ дахин хийлгэх хүсэлт гаргасныг анхан шатны шүүх хүлээн авахаас татгалзаж шийдвэрлэсэн байна.

Харин нэхэмжлэгч Ө.А 2023 оны 05 дугаар сарын 19-ний өдөр хүү М.Х-д эцэг тогтоолгох шинжилгээ өгөх хүсэлтийг шийдвэрлээгүй орхиж хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчжээ.

Хариуцагч Т.М  шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдол нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаар тогтоогдож байх тул гомдлыг хүлээн авах боломжтой юм.

Анхан шатны шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчсөн байх тул анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр мөн шүүхэд буцаах үндэслэлтэй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв. 

  Хариуцагч Т.М давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжинд төлсөн 70.200 төгрөгийг буцаан олгох зүйтэй.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.5.-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 142/ШШ2024/00616 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцаасугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3.-т зааснаар хариуцагч Т.М давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжинд төлсөн 70.200 төгрөгийг буцаан олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5., 172 дугаар зүйлийн 172.2.-т зааснаар шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч, гуравдагч этгээд магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4., 119.7.-д зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг мэдэгдсүгэй.

 

                                   ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                   С.У

                                         ШҮҮГЧ                                   Б.О

                        ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                 Б.Б