2024     08         12                                           207/МА2024/00080

 

 

    Б.М нэхэмжлэлтэй, хариуцагч

   А.С холбогдох иргэний хэргийн тухай

 

********* аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх хуралдааныг шүүгч Б.О даргалж, шүүгч Х.Б, шүүгч С.У нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн *** дугаар танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

********* аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 142/ШШ2024/00833 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч: Б.М нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: А.С холбогдох,

Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах, дундын хөрөнгөөс оногдох хэсгийг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагатай иргэний хэргийг,

Нэхэмжлэгч Б.М шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдлыг үндэслэн 2024 оны 07 дугаар сарын 16-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч С.У илтгэснээр хянан хэлэлцэж шийдвэрлэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Б.М, хариуцагч А.С, нарийн бичгийн дарга Э.Э нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Б.М нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

А.С-аас гэрлэлтээ цуцлуулах, дундын эд хөрөнгө болох **** орх дугаартай Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчээр тогтоолгох, цалингийн зээлийн үлдэгдэл 10.238.785 төгрөгийн 50%-ийг буюу 5.119.392 төгрөгийг гаргуулах тухай. Миний бие Б.М эхнэр А.С-тай 2013 онд танилцаж, 2015.08.27-ны өдөр гэрлэлтээ батлуулсан. Охин Б.Х нь 2015.02.17-ны өдөр төрсөн, одоо 8 настай,3-р ангид суралцдаг. Охиныгоо эхнэр бид 2 харилцан ярилцаад миний төрсөн аав О.Б үрчлүүлсэн бөгөөд охиноо авна гээд 2022.11 сард ааваас аваад явсан. Охиныг минь аав үрчилж авсан нь эхнэр бид хоёр хүүхдээ харж хандаж чадахгүй оюутан байсан тул бид ярилцаад зөвшөөрсөн юм. Охиноо ээж нь авна гэвэл зөвшөөрнө. А.С бид хоёр 2022.07 сараас хойш тус тусдаа амьдарч байгаа ба бид үзэл бодол нийлэхгүй байгаа ба манай эхнэр маш их ууртай, ааштай, намайг элдвээр хэлж дарамталж, миний аав, ээжийг минь хүндэтгэдэггүй, ааш араншин гаргадаг. Бид цаашид эвлэрэхгүй, хамт амьдрах боломжгүй тул гэрлэлтээ цуцлуулна. 2023.05.22-ны өдөр тус шүүхийн дэргэдэх Эвлэрүүлэн зуучлагчд хандаад бид цаашид эвлэрэхгүй гээд дуусгавар болгосон юм. Дундын эд хөрөнгө болох **** орх дугаартай Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслийг авахаас өмнө Коровон маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй байсан бөгөөд түүнийгээ зарж Приус -30 маркийн тээврийн хэрэгслийг лизингээр худалдаж авсан. Тухайн үед миний иргэний үнэмлэхний хугацаа дууссан тул эхнэрийн нэр дээр тус тээврийн хэрэгслийг зээлээр авсан юм. Одоо би өөрөө унаж хэрэглэж байна. Иймд А.С-аас гэрлэлтээ цуцлуулах, дундын эд хөрөнгө болох **** орх дугаартай Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчээр тогтоолгох, цалингийн зээлийн үлдэгдэл-10.238.785 төгрөгийн 50%-ийг буюу 5.119.392 төгрөгийг гаргуулахаар шаардлага гаргаж байна гэжээ.

Хариуцагч А.С шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа:

 

Хариуцагч А.С би нэхэмжлэгч Б.М гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагатай танилцаад эс зөвшөөрч хариу тайлбар гаргаж байна. Миний хувьд Б.М-аас гэрлэлтээ цуцлуулах шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Учир нь бид хоёрын дундаас охин Б.Х 2015 оны 02 сарын 17-ны өдөр төрсөн, миний хувьд Г.С-О хамтран амьдарч байхдаа охин С.А төрүүлсэн, Г.С-О нь 2018 онд нас барсан. Би 2 хүүхдийнхээ ирээдүйг бодоод Б.М-аас гэрлэлтээ цуцлуулахгүй хамтран амьдарч өөрийнхөө болон гэр бүлийнхээ ирээдүйг аварч үлдэх саналтай байгаа тул би эвлэрэхийг хүсч байна. Б.М заавал сална гээд байгаа бол 2 хүүхдээ би өөрийнхөө асрамжинд авч, Б.М-аас хүүхдийн тэтгэлгээ гаргуулна, мөн дундын эд хөрөнгө болох **** ОРХ улсын дугаартай Приус 30 загварын тээврийн хэрэгслийг гэр бүлийн 4 гишүүнд тэнцүү хувааж өөрт болон 2 охиндоо ногдох хэсгийг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлээ гаргана. Б.М нэхэмжлэлдээ дундын эд хөрөнгийг өөрийн нэр дээр шилжүүлэн авахаар эзэмшигчээр тогтоолгох, цалингийн зээлийн 50 хувийг төлүүлэхээр шаардаж байгаа нь надад ичгэвтэр санагдаж байна. Яагаад Б.М эд хөрөнгийг ганцаараа эзэмшиж, өрөө болохоор хувааж байгаа юм бэ. Яагаад зөвхөн бүх зүйлийг өөртөө авах ёстой гэж үзэж байгаа юм бэ гэж асуумаар байна. Үр хүүхэд гэр бүлийн бусад гишүүдэд өгөх юу ч байхгүй гэж үзэж байгаа нь энэ хүний ямар хүн бэ гэдгийг харуулж байна. Гэхдээ миний хувьд эвлэрээд амьдрах боломжтой гэж үзэж байна гэжээ.

 

Хариуцагч А.С шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлдээ:

 

А.С би Б.М-тай 2013 онд танилцаж 2015 оны 08 сарын 27-ны өдөр гэрлэлтээ батлуулсан, бид хоёрын дундаас охин Б.Х 2015 оны 02 сарын 17-ны өдөр төрсөн. Бид хоёр хамтран амьдарч байгаад хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас 2017 оны эхээр тусдаа амьдарч эхэлсэн, хадам аав Б бид нарын амьдралд дэндүү их оролцдог байсан юм. Би Б.М-аас салаад Г.С-О танилцаж 2017 оны зунаас эхлэн хамтран амьдарч байхдаа охин С.А 2018 оны 03 сарын 13-нд төрүүлсэн, Г.С-О нь 2018 оны 12 сарын 10-нд нас барсан. Б.М бид хоёр 03 сарын сүүлээр дахин хамтран амьдрахаар шийдэж нэг гэрт амьдарч эхэлсэн ба дахин таарамжгүй харьцааны улмаас 2023 оны 07 сараас эхлэн тусдаа амьдарч эхэлсэн. Миний хувьд охин Б.Х, С.А нарыг өөрийнхөө асрамжинд авч, эцэг Б.М-аас хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгож, тэжээн тэтгүүлэх хүсэлтэй байна. Мөн Б.Х асрамжийн талаар эцэг Б.М нь маргахгүй гэсэн бөгөөд харин охиныгоо эцэг Б.М овоглуулах хүсэлтэй байгаа ба энэ үрчлэлтийг өөрчилж овгийг солиход шүүхээр маргахгүйгээр өөрсдөө овог нэрийг солиод өгөх байх гэж бодож байна. Б.М нь нэхэмжлэлдээ машиныг өөрөө авна үр хүүхдүүдэд болон надад ногдох хувийг өгөхгүй гэсэн бөгөөд зээлийг хувааж төлнө гээд байгааг би ойлгохгүй байна. Иймд би **** ОРХ улсын дугаартай Приус 30 загварын тээврийн хэрэгслийг 19.500.00 төгрөгөөр худалдаж авсан ба гэр бүлийн 4 гишүүнд хуваахад 1 хүнд 4.875.000 төгрөг ногдох ба 2 охин бид гуравт 14.625.000 төгрөг ногдож байна. Мөн би Голомт банкнаас 2023 оны 07 сарын 05-ны өдөр 15.170.000 төгрөгийн зээлийг аваад Хас банкинд байсан зээлийг төлсөн. Мөн өөрийн болон хүүхдүүдийн хэрэглээнд зарцуулсан юм. Одоо уг банкны зээлийн үлдэгдэл 12.108.674 төгрөг байгаа ба уг зээлийн 50 хувийг буюу 6.054.337 төгрөгийг Б.М-аас гаргуулж авна. Мөн охин Б.Х овог нэр нь Б.М эцэг Б эх А нарын нэр дээр байдаг ба хүүхдийн мөнгө А-гийн данс руу ордог тул би хүсэлт гаргаж энэ дансны талаарх мэдээллийг гаргуулж авч байгаад хүүхдийн мөнгийг нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлж нэхэмжпэх болно. Эсвэл Б.М хүүхдийн мөнгийг тооцоог нь гаргаад намайг дансны эзэмшигчээр, хүүхдийнхээ нэр дээр хадгаламж нээлгээд өгчихвөл болмоор байна. Б.М бид хоёрын гэрлэлтийг цуцалж, 2015 оны 02 сарын 17-ны өдөр төрсөн Б.Х, 2018 оны 03 сарын 13-нд төрсөн охин С.А нарыг миний асрамжинд үлдээж, эцэг Б.М-аас 2 хүүхдийн тэтгэлгийг хуульд заасан хэмжээгээр гаргуулж өгнө үү, 19.500.000 төгрөгөөр худалдаж авсан **** ОРХ улсын дугаартай Приус 30 загварын тээврийн хэрэгслээс 2 охин бид гуравт ногдох 14.625.000 төгрөгийг Б.М-аас гаргуулж өгнө үү, Голомт банкнаас 2023 оны 07 сарын 05-ны өдөр авсан 15.170.000 төгрөгийн зээлийн 50 хувийг буюу 6.054.337 төгрөгийг Б.М-аас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгч Б.М сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагад гаргасан хариу тайлбартаа:

 

Хариуцагч А.С нь гэрлэлтээ цуцлуулах, охин Б.Х, С.А нарыг асрамжиндаа үлдээж, эцэг Б.М-аас 2 хүүхдийн тэтгэлгийг гаргуулах, **** ОРХ улсын дугаартай Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслээс бид 3-т ногдох хэсэг 14.625.000 төгрөгийг гаргуулах, 2023.07.05-ны өдөр Голомт банкнаас зээлсэн 15.170.000 төгрөгийн 50% болох 6.054.337 төгрөгийг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасантай холбогдуулан дараах тайлбарыг гаргаж байна. Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаас гэрлэлтийг цуцлахыг хүлээн зөвшөөрч байна, бусад шаардлагуудыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. 2015.02.17-ны өдөр охин Б.Х төрсөн, одоо 8 нас 11 сартай. Охиныг бид хоёр хоорондоо ярилцаад аав, ээждээ үрчлүүлсэн ба А.С бид хоёр оюутан байсан болохоор охиноо харж асрах, хүмүүжүүлэхэд бэрхшээлтэй байсан учраас ийм шийдийг гаргасан юм. Аавд охиноо үрчлүүлж дасгачихаад би яаж ааваас хүүхдээ авч овгоо солиулах билээ. С.А надтай хамт амьдарч байхдаа А.С нь өөр хүнтэй болж дундаас нь төрсөн хүүхэд бөгөөд тэр хүн нь Г.С гэдэг хүн байдаг, С.А нь төрсөн ааваараа овоглодог. Жирэмсэн болсныг нь мэдээд тэр хүнтэйгээ амьдарсан. С.А нь 2018.03.13-ны өдөр төрсөн. А.С нь нэхэмжлэлдээ 2023.07 сараас тусдаа амьдарсан гэдэг нь худлаа бөгөөд 2022.07 сараас би өөрийнхөө хувцасыг аваад аав О.Б-ийнд ирсэн, одоо ч аав, ээж дээрээ амьдарч байна. Охин Б.Х-г аав дээр очиж хэрүүл маргаан хийгээд би хүүхдээ өөрөө харна гээд 2022.11 сарын сүүлээр аваад явсан гэсэн. Түүнээс хойш охин ээж дээрээ байгаа. Тус тээврийн хэрэгслийг би цалингийн зээлээр авч байсан ба тухайн үед миний иргэний үнэмлэхний хугацаа дууссан байсан учир А.С-ын нэр дээр авсан юм. Одоо “Нэт капитал” ББСБ-ийн эзэмшилд байдаг. Би өөрөө унаж хэрэглэж байна. “Нэт капитал” ББСБ-ийн зээлийг би өөрөө төлж байгаа болно. А.С нь энэ зээлээс нэг ч төгрөг төлөөгүй. Голомт банкнаас зээлсэн А.С-ын зээлийг би төлөхгүй, надаас салснаас хойш зээлсэн мөнгө байх ба тус зээлийг хамтарч төлөхөөр үүрэг хүлээгүй. Иймд би гэрлэлт цуцлахыг хүлээн зөвшөөрч байна, бусад шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэжээ.

 

********* аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 150/ШШ2024/00833 дугаар шийдвэрээр:

Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-д заасныг баримтлан Б.М, А.С нарын гэрлэлтийг цуцалж, Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.6-д заасныг баримтлан 2015-02-17-ны өдөр төрсөн Б.Х, 2018-03-13-нд төрсөн охин С.А нарыг эх А.С-ынх нь асрамжинд үлдээж, мөн хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.2-д заасныг баримтлан Б.Х, С.А нарт бүс нутагт тогтоосон амьжргааны доод түвштнгийн 50 хувиар 11 нас, амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр 11-16 суралцаж байгаа бол 18 нас хүртэл нь тэтгэлэг тогтоон эцэг Б.М нь сар бүр тэжээн тэтгүүлж, Иргэний хуулийн 126 дугаар зүйлийн 126.2.4,129 дүгээр зүйлийн 129.2-д заасныг баримтлан Приус маркийн **** ОРХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг нэхэмжлэгч Б.М эзэмшилд үлдээж, Б.М-аас зээлийн үлдэгдлийн 50 хувь 6.054.337 төгрөгийг гаргуулан хариуцагч А.С, Приус маркийн **** ОРХ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн үнээс оногдох хэсэг 11.264.475 төгрөгийг гаргуулан А.С, охин Б.Х, С.А нарт олгож, хариуцагч А.С-аас цалингийн зээлийн үлдэгдэл 10.238.785 төгрөгийн 50 хувь 5.119.392 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Б.М-т олгож, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.-д зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70.200 төгрөг, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагад төлсөн 111.819 төгрөгийг тус тус төрийн санд хэвээр үлдээж шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч Б.М шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдолдоо:

 

********* аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 833 дугаартай шийдвэрийг эс зөвшөөрч гомдол гаргаж байна. Нэхэмжлэгч Б-н М /ФБ*********/ миний бие ********* аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд А.С /ФБ**********/-д холбогдуулан “Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах, дундын хөрөнгөөс оногдох хэсгийг гаргуулах тухай” нэхэмжлэл гаргасан. Хариуцагч нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч “Гэрлэлт цуцлах, хүүхдийг өөрийн асрамжид үлдээх, тэтгэлэг тогтоолгох, Приус 30 маркийн тээврийн хэрэгслийн өөрт болон хүүхдүүддээ ногдох хэсэг 14.625.000 төгрөг гаргуулах, Голомт банкнаас 2023 оны 07 сарын 05-ны өдөр авсан 15.170.000 төгрөгийн зээлийн үлдэгдлийн 50 хувь буюу 6.054.337 төгрөг гаргуулах” сөрөг нэхэмжлэл гаргасныг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй байх бөгөөд хүүхдийн тэтгэлэг тогтоох тухайд болон 6.054.337 төгрөг гаргуулахаар шийдсэнийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх тул дараах үндэслэлээр гомдол гаргаж байна. Учир нь хүүхдийн тэтгэлэг тогтоох тухайд хариуцагчтай 2013 онд танилцаж 2015 оны 08 дугаар сарын 27-ны өдөр гэрлэлтээ батлуулсан. Охин Б.Х 2015 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдөр төрсөн. 2017 оноос эхлэн тусдаа амьдарч салсан. 2017 оноос С нь Г.С-О-тэй хамт амьдарч 2018 оны 03 дугаар сарын 13-ны өдөр охин С.А төрүүлсэн. Өөрийн төрсөн хүүхэд М.Х хувьд эхийн асрамжид үлдээн, хуульд заасны дагуу тэтгэлэг төлөхөд татгалзах зүйлгүй, харин С.А-д тэтгэлэг төлөхийг хүлээн зөвшөөрөхгүй. С нь салсан байх хугацаандаа өөр хүнтэй амьдарч иргэний бүртгэлийн байгууллагад бүртгүүлээгүй боловч гэр бүл болж амьдрахдаа С.А төрүүлсэн. Охин С.А миний хүүхэд биш гэдгийг хариуцагч шүүх хуралдаан дээр ч хүлээн зөвшөөрсөн, мөн хүүхэд өөрийн эцэг Г.С-О-ээр овоглодог нь иргэний гэр бүлийн байдлын төрсний бүртгэлд бүртгүүлэхдээ харилцан тохиролцож эцэг Г.С- О-ээр овоглон бүртгүүлсэн нь захиргааны журмаар эцэг тогтоосон гэж үзэх үндэслэлтэй байна. Иймд эцэг нь биш гэдгийг хариуцагч шүүхэд тайлбарлаж мөн төрсний гэрчилгээгээр нотлогдож байхад анхан шатны шүүхээс Гэр бүлийн тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.3 дахь хэсэгт зааснаар “21.3. Дагавар хүүхэд хойт эцэг, хойт эхийн хооронд эцэг, эх, хүүхдийн эрх, үүрэг үүснэ” гэж заасныг баримталж тэтгэлэг тогтоосон боловч мөн хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.4 дэх хэсэгт заасан “Хүүхдийн эцэг, эх нь гэрлэлтээ бүртгүүлсэн бол гэрлэлтийн гэрчилгээг, гэрлэлтээ бүртгүүлээгүй бол хуульд заасны дагуу захиргааны буюу шүүхийн журмаар эцэг, эхийг тогтоосон эрх бүхий байгууллагын шийдвэрийг үндэслэн тогтоогдоно” гэж заасныг огт баримтлалгүй шийдвэр гаргасан нь нэхэмжлэгч миний эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг ноцтой зөрчиж байна. Дээрх заалтыг үндэслэн хүүхдийн эцэг нь Г.С-Од- Сүрэн юм. Эцэг мөн эсэхэд хариуцагчаас огт маргадаггүй. Мөн анхан шатны шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ охин С.А Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэврийн тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.1.1 дэх хэсэгт зааснаар Г.С-Од-Сүрэн нас барсан учраас түүний төрсөн охин С.А тэжээгчээ алдсаны тэтгэмж авч байгааг огт хэлэлцээгүй орхисон болно. Шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ охины эцгийг захиргааны журмаар тогтоосон болон охин эцгийгээ алдсан учраас хуульд заасны дагуу тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр авч байгааг харгалзан охины эцэг биш нэхэмжлэгчээс тэтгэлэг гаргуулахаар шийдсэн нь шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх, мөн шүүх хэргийг бүх талаас нь хянан шийдвэрлэх, нотлох баримтыг үнэлэх зэрэг хуульд заасан шаардлагад нийцэхгүй байна. Голомт банкнаас 2023 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдөр авсан 15.170.000 төгрөгийн зээлийн үлдэгдлийн 50 хувь буюу 6.054.337 төгрөг гаргуулах тухайд: Хариуцагч шүүхэд сөрөг нэхэмжлэл гаргахдаа 2020 оны 03 дугаар сараас дахин амьдарч 2023 оны 07 сараас тусдаа амьдарсан гэх боловч үнэндээ 2022 оны 07 сард салсан үүнээс хойш тусдаа байгааг шүүхэд тайлбарласан боловч хариуцагчийн тайлбарыг л үндэслэл болгож байгаа нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1.-д заасан нотлох баримтыг шүүх хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1 дэх хэсэгт зааснаар тал бүрээс нь бодитойгоор үнэлэх хуульд заасан шаардлагыг хангаагүй байна. Уг зээлийг хариуцагч тусдаа амьдраад жилийн дараа авсан байдаг. Мөн хариуцагч А.С нь уг зээлийг авсан зээлийн гэрээг гаргаж өгсөн байх боловч хэрхэн зарцуулсан баримт огт гаргаж өгөөгүй, мөн тусдаа амьдарч салснаас хойш авсан юунд зарцуулсан нь мэдэгдэхгүй зээлийг миний бие төлөхийг хүлээн зөвшөөрөхгүй хэрэв энэ байдлаар бол хэзээ ч, хаанаас ч авсан А.С-ын зээлийг нь би миний хүүхдэд зарцуулсан эсэхийг ч мэдэхгүй төлөхөөр болж байгаад гомдолтой байна. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт зааснаар “Зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч нь өөрийн шаардлага ба татгалзлын үндэс болж байгаа байдлын талаархи нотлох баримтаа өөрөө гаргаж өгөх, цуглуулах үүрэгтэй”. Гэвч хариуцагч нь нотлох баримтыг бүрэн гүйцэд гаргаж өгөлгүй нотлох баримтгүйгээр хүүхдүүдэд зарцуулсан мэтээр тайлбарласныг анхан шатны шүүх хангаж шийдвэрлэж байгаа нь үндэслэлгүй юм. Иймд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 161 дүгээр зүйлийн 161.1 дэх хэсэгт зааснаар гомдол гаргаж байна. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хянаж, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангасныг хүчингүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү. Жич шүүх хуралд биечлэн оролцоно. Зарыг мэдэгдэнэ үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүх тухайн маргаантай харилцаанд хэрэглэвэл зохих хуулийг зөв тайлбарлан хэрэглээгүйгээс шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2.-т заасантай нийцээгүй байна.

Нэхэмжлэгч Б.М нь хариуцагч А.С-аас гэрлэлтээ цуцлуулж дундын хөрөнгө болох Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчээр тогтоолгох, цалингийн зээлийн үлдэгдэл 10.238.785 төгрөгийн 50 хувь буюу 5.119.392 төгрөгийг гаргуулах нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан ба хариуцагч шаардлагыг зөвшөөрөхгүй маргажээ.

Хариуцагч А.С хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гэрлэлтээ цуцлуулах, 2015 оны 02 сарын 17-ны өдөр төрсөн охин Хүслэн, 2018 оны 03 сарын 13-ны өдөр төрсөн охин С.А нарыг асрамжиндаа авах, 2 хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах, Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслийг ам бүлийн 4 гишүүнд хувааж, 14.625.000 төгрөг гаргуулах, Голомт банкнаас авсан цалингийн зээлийн үлдэгдэл 12.108.674 төгрөгийн 50 хувь 6.054.337 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан ба нэхэмжлэгч Б.М сөрөг нэхэмжлэлийн зарим шаардлагыг эс зөвшөөрч маргасан байна.

Хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг үнэлэхэд зохигчид 2013 онд танилцаж, 2015 оны 08 сарын 27-ны өдөр гэрлэлтээ батлуулсан, охин Х М ын аав О.Б үрчлүүлсэн байсныг ********* аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 03 сарын 27-ны өдрийн 538 дугаар шийдвэрээр үрчлэлтийг хүчингүйд тооцож Б.М, А.С нарын асрамжинд буцаасан, зохигчид хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас 2017 оны эхнээс тусдаа амьдарсан, энэ хугацаанд А.С нь С-О гэгчтэй хамтран амьдарч охин С.А төрүүлсэн, С-О нь 2018 оны 12 сард нас барсан. Зохигчид гэрлэлт хүчин төгөлдөр байх хугацаанд тусдаа амьдарч байхдаа охин С.А төрүүлсэн. Нэхэмжлэгч Б.М нь түүний хойд эцэг болсон, хамтран өмчлөх дундын хөрөнгө болох Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслийг “***********” ХХК 15.019.300 төгрөгөөр үнэлсэн зэрэг үйл баримтууд тогтоогджээ.

Анхан шатны шүүх зохигчдын гэрлэлтийг цуцалж, охин Б.Х, С.А нарыг эхийн асрамжинд үлдээж, охин Б.Х-д хүүхдийн тэтгэлэг тогтоож, хамтран өмчлөх дундын хөрөнгө болох Приус-30 маркийн тээврийн хэрэгслийг үнэлсэн “***********” ХХК-ийн үнэлгээнд үндэслэн гэр бүлийн гишүүдэд хувааж шийдвэрлэсэн, зохигчдын хэн алиных нь цалингийн зээлийн үлдэгдлийг хувааж төлүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй хуульд нийцжээ.

Харин охин С.А эцэг Сангиа-О нь нас барснаар тэжээгчээ алдсан тэтгэмж тогтоолгон авдаг байхад хойд эцэг эхийн хооронд эцэг, эх хүүхдийн эрх үүснэ гэсэн дүгнэлт хийж тэтгэлэг тогтоон шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй хуульд нийцээгүй тул энэ үндэслэлээр шийдвэрт өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Хариуцагч А.С-ын Голомт банкнаас 2023 оны 07 дугаар сард авсан цалингийн зээлийн үлдэгдэл 6.054.337 төгрөгийг нэхэмжлэгч Б.М төлөхгүй гэж маргаж байгаа боловч энэ зээлийг зохигчид гэрлэлтээ цуцлуулаагүй гэрлэлт хүчин төгөлдөр байх үед авсан, тусдаа амьдарч байсан ч 2 хүүхдийн болон гэр бүлийн хэрэгцээнд ашигласан гэсэн хариуцагч А.С-ын тайлбарт үндэслэн хэвээр үлдээж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2. дахь хэсэгт заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.********* аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 142/ШШ2024/00833 дугаар шийдвэрийн 2 дахь заалтанд “...Б.Хд гэсний дараа С.А нарт” гэдгийг хасч шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3.-т зааснаар нэхэмжлэгч Б.М давж заалдсан гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70.200 төгрөг, 111.820 төгрөг, 8.000 төгрөгийг тус тус шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5., 172 дугаар зүйлийн 172.2.-т зааснаар шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч, гуравдагч этгээд магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4., 119.7.-д зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг мэдэгдсүгэй.